Proteza e Krahut

Uni ve r s i t e t iiPr i s ht i në s Fakul t e t iiMj e kë s i s ë De pa r t a me me nt iiFi zi ot e r a pi s ë

Punim seminarik nga lënda: Fizioterapia Fizioterapia te personat per sonat me ekstremitete

të amputuara  Tema:  T ema: Prote Proteza za e krahut krahu t dhe rehabilitimi Prof:: Sebahat Zeqiri Prof

Studentët: Neshe Zekerija Edin ilibani

•

•

Pas amputimit të gj!mt!rës së sipërme" si edhe gj!mt!rës së poshtme" lind ne#oja për rekonstruktimin rekonstruktimin dhe zë#endësimin funksional të pjesës së humbur$ humbur$ %e termin amputim nënkuptohet mënjanimi i ekstremitetit në tërësi ose një pjese të tij$ Shkaqet më të shpeshta për amputim  janë: &ëmtimi i rëndë traumatik i ekstremitete#e$  'jendjet patologjike të eshtra#e p$sh: tumoret$  Ndr!shimet gangrenoze për shkak të sëmundjes së enë#e të gjakut$  Sëmundjet metabolike me komplikime të enë#e të t ë gjakut (angiopatia diabetike)$  %alforma*ionet kongjenitale$ 

•

•

Zë#endësimi funksional i pjesës së humbur bëhet me protezën përkatëse sipas ni#elit të amputimit$ Ni#elet e amputimit për ekstremitetin e sipërm janë: +mputime të gishtërinjë#e në ni#el të n!jes: a) interfalangeale distale" b) interfalangeale proksimale" *)bazë$  &ezartikulimi i gishtit$ 

+mputimi transmetakarpal$  &ezartikulimi i shuplakës$ shuplakës$  +mputimi i parakrahut: a) në pjesën distale (,-. e poshtme)" b) në mesin mesin e parakrahut" parakrahut" *) në pjesën proksimale proksimale (,-. e sipërme)$  &ezartikulimi i bërr!lit$  +mputimi i krahut: a) në pjesën distale (,-. e poshtme)" b) në mesin e krahut" *) në pjesën proksimale (,-. e sipërme)$  &ezartikulimi i supit (në ni#el të n!jes /-S)$ /- S)$  &ezartikulimi i gj!mt!rës së sipërme në tërësi me skapulën apo amputimi inters*apulotorakal (forequarter)$ (forequarter)$ 

•

Fazat e rehabilitimit të pa*ientë#e me amputim janë: ,$ 1$ .$ 2$ 3$ 4$

Faza e pream preampu putimi timitt (nëse (nëse ampu amputim timii është është i plani0 plani0k kuar) uar) +mputimi Faza e po postamputimit E#alui E#aluimi mi i gjen gjendje djess së të sëmu sëmurit rit me ampu amputim tim për për prote protetim tim Faza pr preprote otetik tike Faza protetike

,$ Faza aza e prea preamp mput utim imit it:: 56jo fazë përfshihet #etëm në rastet kur amputimi është i plani0kuar$ plani0kuar$ Në këtë fazë bëhet përgatitja psiko0zike e pa*ientit për amputim$ Para amputimit aplikohet kinezioterapia për kondi*ionimin e përgjithshëm të pa*ientit$

1$ Faza aza e amp amput utim imit it:: 5Sipas indika*ionit zgjedhet edhe teknika e amputimit e *ila do të aplikohet dhe është në kompeten*ë të kirurgut që do ta kr!ej amputimin$

.$ Faza aza e pos posta tamp mput utim imit it:: 5Në këtë fazë duhet të t ë kemi kujdes në pre#enimin e komplikime#e postoperati#e si p$sh: ënjtja e *ungelit" shfaqja e hematomës" infektimi i plagës" etj$ Poashtu në këtë fazë është me rëndësi përgatitja e *ungelit për protetim" 7ka nënkupton pre#enimin e kontraktura#e të n!je#e të mbetura të ekstremitetit" for*imi i muskulaturës së *ungelit" bandazhimi" si dhe programi për

Për këto qëllime aplikohen: • %agnetoterapia si biostimulues për ushq!eshmëri dhe oksigjenim • • •

•

•

më të mirë të *ungelit$ 8aseroterapia  për konsolidim të plagës$ Elektroforeza  për konsolidim të plagës dhe z#ogëlim të dhimbjes$ 9r!mat interferente për perfuzion më të mirë" tërheqje të edemës dhe z#ogëlim të dhimbjes$ fr!mëmarrjes" pozi*ionimi i gj!mt!rës së 6inezioterapia: ushtrime të fr!mëmarrjes" amputuar" ushtrime akti#e deri në ku0j të dhimbjes" ushtrime për for*imin e gj!mt!rë#e të shëndosha$ %asazha e *ungelit për qarkullim dhe ushq!eshmëri më të mirë$

2$ E#aluimi i gjendjes së të sëmurit me amputim për protetim: 5Për e#aluim merren paras!sh: mosha" gjendja e përgjithshme shëndetësore" shëndetësore" moti#imi dhe bashkëpunimi bashkëpunimi i pa*ientit" konstitu*ioni i trupit dhe gjendja e *ungelit$

3$ Faza Faza preprotetike: 5 Në këtë fazë objekti#at janë: kujdesi kujdesi për *ungelin dhe bandazhimi$

4$ Faza protetike: 56jo fazë 0llon me marrjen e protezës de0niti#e$ 'jatë kësaj faze duhet ta aftësojmë pa*ientin për: • • •

endosjen e drejtë të protezës$ %irëmbajtjen e protezës$ Shfr!tëzimin e drejtë të saj$

•

•

•

Protezat duhet të jenë sa më funksionale" të Protezat lehta" komfore si dhe estetike$ ;shtë mirë të dijmë se #etëm gj!sma e njerëz#e me amputime të ekstremitete#e të sipërme marrin shërbime protetike" dhe një pjesë e kët!re nuk dëshirojnë të bartin protezë ose në #itin e parë që 0llojnë të bartin protezën e largojnë atë dhe #azhdojnë një jetë pa protezë$ 6emi d! lloje të proteza#e: ,$ Protez tezat mek mekanik anike e 1$ Protez otezat at mio mioel elek ektr tron onik ike e

,$ Protez Protezat at mekanik mekanike e funksionojnë funksionojnë nëpërmjet nëpërmjet fuqisë së trupit" përkatësisht segmentit proksimal proksimal nga ni#eli i amputimit$

1$ Protezat Protezat mioelektr mioelektronik onike e akti#izohe akti#izohen n me energjinë energjinë elektrike nga bateria dhe energjinë e krijuar nga kontrak*ionet e muskuj#e$  Të  Të d! llojet e proteza#e kanë a#antazhet a#antazhet dhe disa#antazhet e t!re$ •. Protezat mekanike mekanike janë më pakë të kushtueshme" më të lehta në peshë" më të lehta të riparohen dhe ofrojnë një feedba*k më të mirë të tensionit në trup$ %irëpo disa#antazhet janë dukja e jashtme dhe janë të #ështira të përdoren nga ana e disa pa*ientë#e për shkak se janë të bazuara në for*ën dhe aftësitë e pa*ientit$ •. Protezat mioelektronike mioelektronike në dukje janë më të përafërta me një dorë reale" punojnë me bateri kështu që lë#izjet trupore nuk janë aq të rëndësishme për punën e t!re si dhe sigurojnë një for*ë kapëse më të mirë$ &isa#antazhet  janë kostoja kostoja e lartë për blerje dhe riparim" janë të bazuara në qëndrueshmërinë e baterisë" si dhe janë më të rënda në peshë" por kohë#e të fundit fund it bateritë e reja kanë ndihmuar në uljen e peshës dhe rritjen e kapa*itetit dhe •.

•

•

Po ashtu pjesa e shuplakës mund të jetë në formë të grepit ose e konstruktuar në mën!rë estetike në formë të shuplakës reale$ Pa*ientët zakonisht zgjedhin atë estetike për shkak të pamjes" mirëpo ato ne formë të grepit  janë shumë më funksionale$ Po Po ashtu ekziston edhe një formë tjetër e pjesës terminale terminale të protezës (shuplakës) e *ila ka komponentën që zë#endëson gishtin e madh dhe një komponentë komponentë që i përgjigjet gishta#e tjerë$

•

Në kohët e fundit janë në prodhim pjesët terminale që kanë aftësi shumë të mira kapëse si dhe janë të plani0kuara prodhimet prodhimet e shuplaka#e me senzibilitet të *ilat ndihmojnë pa*ientin të dijë se me 7farë for*e duhet të kap një trup" 7farë temperature dhe konsisten*e ka trupi" etj$

•

•

Edhe pse protetika është duke u a#an*uar 7do ditë" nuk ka ndonjë ndonjë protezë protezë që mund të kr!ej tërë tërë funksionet e panumërta pan umërta të gj!mt!rës së sipërme e #eqanërisht pjesës terminale të saj < shuplakës$ 6ështu që në rast se pa*ienti e ka të amputuar njërën dorë" dorë" dhe kjo është dora dominante" punohet në aftësim a ftësimin in e dorës tjetër për kr!erje të funksione#e si p$sh: të shkruarit$ Po ashtu mund të aftësohet që në disa akti#itete të përditshmërisë të përdorë më shumë gj!mt!rët e poshtme (shputën) dhe dhëmbët$ Po ashtu me këta pa*ientë është shumë me rëndësi të punojmë për mbajtje sa më të drejtë të posturës së trupit" kjo sepse këta pa*ientë shumë shpesh mund të kenë probleme me skoliozë për shkak të dispropor*ionit të peshës së gj!mt!rë#e$

•

At e am ofr e ge ne r a t i ves c i e nt i s t sa nds ur ge onsa t Ma s s a c hus e t t sGe ne r a lHos pi t a ls uc c e s s f ul l ygr e wa s e mi mi f unc t i ona lr a tf or e l i mbi nt hel a b,e mp mpl oyi nga t e c hni quepr e vi ous l yus e dt obui l dbi oar t i fic i alor gans . I f s ome da ype r f e c t e d,t hee x pe r i me nt a la ppr oa c hc oul dbe us e dt oc r e at ehuma nl i mbss ui t a bl ef ort r a ns pl a nt a t i on.

Fal emi mi nder i tpërvëme mendj e