E drejta penale e krahasuar – provim fnal Sistemi francez – burimet e se drejtes: Parimet kryesore në Kushtetutën e Francës, Konventa Evropiane e të Drejtave të Njeriut, ratifkuar na Franca më !"#$, Kodi i procedurës penale% Veprat penale: delikte, kundervajtje dhe krime% Organizimi I gjykatave: &jykata e shkallës së parë '&jykata e Policisë – kundërvajtjet – ! jy(tar i vetëm, &jykata Korrektuese Korrektuese – deliktet – $ ose ) jy(tare, &jykata e *+isit – krimet – $ jy(tarë proesionistë – juri prej " antarësh, &jykata E *+isit për të miturit m-i !. vje/ – jykon krimet më serio+e0, &jykata e *pelit 'Dhoma e *ku+ës – ! jy(tarë kryetar dhe 1 +ëvendës0, &jykata e Kasacionit% Sistemi gjerman 2 Kodi penal: Pjesa e përjithshme – parimet dhe institucionet kryesore, rreullat e përjithshme (ë duhet të +-atohen për të jitha llojet e veprave penale% Pjesa e posa/me – veprat penale dhe kushtet për përjejësi penale% Elementet e vp: rre+ikshmëria sho(ërore, kundërlijshmëria dhe aji% Procedura penale prfs!in : Procedurën parajy(ësore, Procedurën e ndërmjetme, 3enaca jy(ësore% &jy(tarët &jy(tarët janë të pavarur dhe të paanshëm% 4urisidiksioni 5 jykatave jykatave caktohet me *ktin e jy(ësorit% &jykatat &jykatat e shkallës së së parë – nën $ vjet -urim% &jykata penale për të rinj pranë &jykatës së landit – sh(yrton /ështjet më serio+e të kryera na të miturit dhe at të apeluara na &jykatat e 6onës% &jykata e 7artë e 7andit – vp me rre+ikshmëri të lartë, 8 jy(tarë proesionistë% &jykatësi ka rol aktiv% aktiv% 9undësia e procesit të shkurtuar% shkurtuar% Sistemi penal anglez – sanksionet: Dënimi me -urim, 5+olimi në -ur, urimi i përjetshëm, urimi i të miturëve, 7irimi me kusht, Punë në do-i të gjy"sore pr personat e mitur: &jykatat e përjithsme, &jo-at% Procedura gjy"sore të rinjëve '9ajistratë të speciali+uar0 – persona prej !;2!# vje/% &jykimi +hvillohet me dyer të m-yllura%
* e drejta është krijuar na përa(ësuesit poltik dhe na jykatat% ?hemeli i @ommon 7aA2së – precedenti jy(ësor% jy(ësor% Ndryshimi i @ommon 7aA2së na @ivil 7aA: a+ohet në precedentin jy(ësor, Pushteti lijvënës nuk është një preroativë eksklu+ive e përa(ësuesit por edhe e pushtetit juridik% Kushtetuta Kushtetuta e 3>*2ve dhe parimet e saj si -urim kryesor% kryesor% *mandamentet kushtetuese – aranci procedural% Kodet penale shtetërore% Kodi penal ederal% Klasi#kimi i veprave penale: ?radhëti 'treasons0, Kundërvajtje 'misdemenours0 dhe Krime 'elonies0% $ baz t sanksionit veprat penale nda!en n: *to (ë dënohen me -urim të përjetshëm apo me vdjekje, urim 1; vjet, Na !;21; vjet, Na 82!; vjet, Na !28 vjet% %urisidiksionet %urisidiksionet e &jykimit jan:, &jykatat shtetërore – në shkallë të parë 'jykatat -ashkiake dhe jykatat e rrethit0, &jykata të apelit shtetërore 'jithsej !80, &jykata e lartë e shteteve, &jykata Federale Federale 2 4urisdiksionet ederale për vepra penale të parahsikuara në nivel ederal, &jykata e apelit – jurisdiksion ederal dhe shtetëror, &jykata 3upreme *merikane% Sistemi i emrimit pr gjy"tar federal n S'() : Këshilli i lartë 5 majistraturës2 sh(yrton propo+imet për emërim dhe shkarkim, Emërimin e -ën Presidenti* %uria: 4uria në 3>* – mekani+ëm kryesor i jykimit, Bendos për ajsinë apo paajsinë e të aku+uarit, E drejta për tu jykuar na një jurir – e drejtë kushtetuese, kushtetuese, ?radicionalisht ?radicionalisht për-ehet na !1 persona% Sistemi
penal !olandez + veprat penale : Krime dhe Kundërvajtje% Kodi penal !olandez : Pjesa e përjithshme – klau+olat m-i (ëllimin e kodit, sanksionet dhe masat e tij% Pjesa e posa/me – përkuf+imet lijore të veprave penale kryesore si për krimet ashtu edhe për kundërvajtjet* KPP nda!et n , pjes: Dispo+ita m-i kompetencat e policisë, prokurorit pu-lik dhe jy(ësorit, m-i të drejatat e të pandehurit dhe m-rojtësit lijor 'avokatit0 si dhe m-i masat shtrënuese, Dispo+ita lijore m-i a+ën parajy(ësore dhe jy(ësore, Dispo+ita të ve/anta m-i të rinjtë dhe -ashkësitë kolektive, Përm-ledh dispo+itat dhe klau+olat m-i +-atimin e ek+ekutimin e vendimeve jy(ësore% Organizimi gjy"esor : C*kti m-i orani+imin jy(ësor (ë hyri në u(i më !"$=% ë na !")8 nuk ka pasur ndonjë reormë të ve/antë të këtij *kti% &jykatat ushtarake u a-rouan më !""! dhe unksionet e tyre i kaluan jykatave të +akonshme% *kte të tjera kryesore për orani+imin e drejtësisë penale: C*kti m-i policinë, Car *kt, C*kti m-i parimet dhe *dministrimin e urjeve, Cetimi i veprës penale% Kompetenca dhe pushtet (ë i munojnë policisë dhe prokurorisë% Kompetenca ve/anërsisht në +-atimin e masave të posa/me hetimore% E drejta e s!eriatit – burimet t!emelore: Kurani, 3unneti, 5hma2ja, Kijas2i% (urimet plotesuese: El istihsan – re+onimi në -a+ë të parimit të prioritetit, El istislah – re+onimi në -a+ë të interesit të përjithshëm, El ur – e drejta +akonore, 5htihadi% 3hkollat juridike me+ he-et: Fikh2u islamik, 9uhtehidët – njohësit e fkh2ut, 3haria – rrua jetësore, 3hkollat sunnite dhe 3hiite * S!kollat Sunnite: 3hkolla >anef, 3hkolla 9aliki, 3hkolla 3haf, 3hkolla >an-eli% 3hkollat 3hiite: 3hkolla e !1 imamëve, 3hkolla Ghaari, 3hkolla *levi, 3hkolla 5smaili, etj% &jy"esia: E drejta e procedurës penale në fllim mjat e varër në aspektin normative% Plotësimi përmes sijaseve dhe kanunameve% Kadiu si persona+h kryesor jy(ësor, i emëruar na pushteti (endror% Kadiu reali+onte pjesën relijio+e të jykimeve% Pushteti politik reali+onte pjesën laike, shtetërore të jykimeve% Procesi gjy"esor : Nuk -ëhet dallim mes procedurës civile dhe penale, Preci+imi i detyrueshëm i procedurës së marrjes së provave, Procedura fllon e oHcio ose me kërkesë të të dëmtuarit, arra e provave -ie m-i patidësin, Parimi ojor, i drejtëpërdrejtë, kontradiktor dhe i pu-licitetit% -jetet e te provuarit: 9jetet racionale të të provuarit, Pohimi i të pandehurit, Dëshmia e dëshmitarit, etimi, 3hkresat 'në procedurën civile0, Provat direkte dhe të tërthorta 'indicijet0% Kerkesat per des!mitarin: ?ë jetë i lire, 9usliman, 9adhor, 9entalisht i shëndoshë, 5 drejtë, Në jendje të dëshmojë ojarisht% $uk mund te des!mojne : ?ë ver-ërit, Fëmijët, Personat e dënuar për shpije dhe +ina, Personat në jini në vijë të drejtë me palët, ashkëshortët, Konsumuesit e alkoolit, ajdehinjtë, ryshetdhënësit, Personat me konIikt interesash% &ruaja si des!mintare: Për /ështje të caktuara 'lindje, jidhënie, etj%0 ruaja ka mundur të dëshmojë, Për raste të tjera dëshia e ruas ka vlerë të përjysmuar në krahasim me dëshminë e -urrit, Për krimet had nuk pranohet dëshmia e ruas% .es!mia e des!mitarit : Dëshmia të jepet në -a+ë të perceptimit personal e jo sipas hamendjes, J-liimi për të dëshmuar, Dëshmitarët e thirur paraprakisht për dëshmi në lidhje me një punë juridike 'kontrata të ndryshme0, C?e+kije procesi i vërtetimit të -esueshmërisë së dëshmitarit na kadiu, >ulumtim hapta+ dhe shehta+% Numri 5 deshmitareve: 6akonisht kërkohen dy dëshmitarë meshkuj ose një mashkull dhe dy emra% C?estis unus, testis nullus% Dëshmia e ve/antë për krimin hadd 6ina: Katër dëshmitarë të ndershëm (ë e kanë parë me sy aktin seksual, Pohim i katërfshtë i personave të aku+uar, Nëse nuk plotësohen këto
kushte, dëshmitarët parcialë rre+ikojnë të dënohen për shpije 'jithashtu krim hadd0% Deshmija e rejshme: Natyra morale dhe materiale e pasojave% Kompen+im i dëmit të shkaktuar ne proporcion , L, etj% Dëshmia e rrejshme për +ina dhe dënimi hadd =; kamhikë% Personi në jalë nuk mund të para(itet më në cilësi të dëshmitarit% Ekspo+imi në shesh i dëshmitarit të rrejshëm% Sistemi penal spanjol – burimet: Kushtetuta e 3panjës 'e miratuar na @ortes në sesion plenar, në Konres dhe 3enat më !"#= dhe është ratifkuar me reerendum popullor, Kushtetuta përm-an parimet themelore kushtetuese (ë kanë të -ëjnë edhe me PP0, Kodi penal spanjoll, Kodi i procedurës penale, 7iji për orani+imin e pushtetit jy(ësor, 7iji m-i jurinë, 3tatutet e për+iera% Veprat penale : KP3 parasheh dy kateori të veprave penale: Krime 'delitos0, Kundërvajtje 'altas0% Dallimi krime serio+e dhe krime më të lehta% Krimet serio+e – -urim m-i . vjet, Krime më të lehta – -urim deri në . vjet ose jo-ë% Kodi I procedures penale: Mshtë miratuar me një dekret m-retëror më !"=1, Don 9anuel *lonso 9artine+, Përm-an vlera e parime të sho(ërisë demokratike -ashkëkohore -a+uar në shtetin e së drejtës dhe parimet e rëndësishme kushtetuese, Mshtë reormuar disa here% Ndarja e policisë spanjolle: Policia kom-ëtare dhe E?OE3 5 rajonit ku është kryer krimi% Për krimet ku kompetente është &jykata Kom-ëtare e Drejtësisë – &jy(tari (ëndror hetues% Kundërvajtjet jykohen prej jykatësit hetues apo na jy(tarët e pa(es të vendit% Krimet më pak serio+e – na jykatësi hetues, Krimet serio+e – jykatësi 5 rrethit * )utoritetet e ndjekjes penale : PE P*D5?M35 'ND4EKM350 P<5B*?% Funksioni i Prokurorit pu-lik është i përcaktuar na Kushtetuta% Detyrë e PP2 m-rojtja e shtetit të së drejtës, të drejtat e (ytetarëve% Ndjekjen e kryen Ce oHcio apo me kërkesë të palës% Krimet mund të ndi(en edhe na ndjekësi privat% Palet ne procedure penale: aku+uesi, ndjekesi privat, 5 aku+uari, viktima% -asat s!trenguese: arresti, para-urimi, E DE?595 P*<*P<*K 'Fillon pas denoncimit të vp na 5 dëmtuariviktima, E fllon prokurori pu-lic0% Format e hetimit paraprak: >E?595 5 3>KOE?595 &4M3J< P*<*P<*K – kryhet na jy(tari hetues dhe jue+ de instrucction% &jykimi: PB577J>E? &J4*<53>?% Parimet:ojarisht, i pu-licitetit, -ara+isë, mënyrës së drejtpërdrejtë dhe kontradiktore të marrjes në pyetje% &jykimi -ëhet vetëm në pre+encë të të aku+uarit, &jykata aktive në rum-ullimin e dëshmive nëse është e nevojshme, Deklarimi i të aku+uarit, nuk është i o-liuar të treojë të vërtetën% /ormat e vecanta te procedures : P5KO*< N4M BEND59 PM
shkallës së tretë'supreme7* &jykimi : Konklu+ioni përundimtar, &jykimi dhe vendimi i trupit jykues, Kompensimi për -urim të padrejtë%
