POSTUPAK PRIJEMA PACIJENTA NA ODELENJE, ISTORIJA BOLESTI
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU Bolesnik se upućuje u bolnicu: Kada njegovo stanje zahtjeva intezivne dijagnostičke i/ili terapijske postupke i zdravstvenu njegu Kada ti postupci ne mogu da se adekvatno pruže na ambulantnom nivou ili u okviru kućne njege
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Ljekar primarne zdravstvene zaštite upućuje bolesnika u bolnicu sa ispunjenim uputom za bolničko liječenje
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Adekvatna priprema bolesnika za bolnicu: psihička fizička
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Da bi ležanje, ispitivanje i liječenje u bolnici bili što kraći što je moguće veći broj analiza i prijegleda bi trebalo da se obave ambulantno
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
PRIJEMNA AMBULANTA utvrđivanje identiteta ispravnosti medicinske dokumentacije priprema za pregled pregled ljekara ako postoje indikacije za bolničko liječenje (i ako postoje smeštajne mogućnosti)
PRIJEM BOLESNIKA
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU Potrebni dokumenti Za pregled na klinici i za prijem u bolnicu potrebno je priližiti: ispravan uput iz nadležnog doma zdravlja ovjerenu zdravstvenu knjižicu i ličnu kartu potvrdu o oslobađanju od participacije
Posljedica prijama u bolnicu u pacijenta može biti pojava: separacijske anksioznosti, usamljenosti, nesigurnosti, osjećaja narušene privatnosti, gubitka identiteta
Po prijemu potrebno je: Potvrditi identitet pacijenta, Procijeniti pacijentovo stanje, Osigurati ugodnu okolinu, Upoznati ga s pacijentima u sobi, s rasporedom prostorija na odjelu i Osigurati posebna pomagala
Dolazak u bolnicu na bolesnika ostavlja jak dojam Vaţno je da protekne što bolje – smanjuje se anksioznost i postiţu učinkovitiji rezultati liječenja Po dolasku pacijent dolazi u prijamnu ambulantu – upisuje se i dobiva upisni list na kojem su navedeni njegovi: identifikacijski podatci, podatci o zdrav. osiguranju, o osobama kojima se javljaju obavijesti Nakon upisa pacijent dolazi na odjel, samostalno ili u pratnji osoblja, ovisno o
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Pacijentima se preporučuje da donesu prethodnu medicinsku dokumentaciju о bolesti zbog koje se dolazi (rentgenski snimci, laboratorijski nalazi, otpusne liste ranijih boravaka u bolnici i sl.).
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Takođe se preporučuje da se uz dokumentaciju priloži i spisak lijekova које pacijent uzima ili da se umjesto spiska ponesu kutije tih lijekova
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Ukoliko pacijent dolazi na ispitivanje trebalo bi da se sa svojim ljekarom posavjetuje u vezi sa uzimanjem lijekova na sam dan dolaska na pregled
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Poželjno je da na dan prijema pacijent bude natašte (od ponoći bez jela i pića) zbog analiza, osim ako nije dogovoreno drugačije.
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU
Ukoliko pacijent trajno uzima neke specifične lijekove (npr. nabavljene u inostranstvu), lijek treba ponijeti u
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU HITAN PRIJEM Prijem pacijenta se u urgentnim situacijama sprovodi bez dokumentacije, ali je dokumentaciju (zdravstvenu knjižicu, ličnu kartu, medicinsku dokumentaciju i uput iz nadležnog doma zdravlja) potrebno donijeti do otpusta pacijenta
PRIJEM BOLESNIKA U BOLNICU HITAN PRIJEM Za maloljetne osobe i osobe pod starateljstvom potrebna je saglasnost roditelja ili staratelja za intervencije te je izuzetno važno da se oni što prije jave u bolnicu nakon hitnog prijema bolesnika
PRIJEGLED BOLESNIKA ISTORIJA BOLESTI Cilj – što brže i jednostavnije doći do tačne Dg, time i načina liječenja pacijenta. Izlaganje bolesnika o nastalim subjektivnim tegobama – anamneza Fizičke metode (inspekcija, perkusija, palpacija, auskultacija) Dopunske funkcionalne i
ISTORIJA BOLESTI Prva strana – administrativni i statistički podaci (popunjavaju se kod prijema bolesnika) Na ostalim stranicama - administrativni podaci - podaci o subjektivnim tegobama bolesnika (anamnesis) - Podaci o nađenim znacima oboljenja (objektivni nalaz – status praesens) - Podaci o toku bolesti (decursus morbi) i lečenju (therapia) - Objašnjenje i zaključak o toku i ishodu bolesti (Epicrisis) i završne dijagnoze
ISTORIJA BOLESTI Posebne liste za praćenje tjelesne temperature, krvnog pritiska, pulsa i terapije, određena funkcionalna i laboratorijska ispitivanja Sudsko – medicinski dokument
ANAMNEZA Podaci o sadašnjem oboljenju (Anamnesis morbi): - Glavne tegobe – koje su se javile tokom
bolesti i zbog kojih traži ljekarsku pomoć
- Bliži podaci – datum početka bolesti, kako
je bolest počela, redosled javljanja tegoba, njihov intezitet i tok, da li se liječio, koje je lijekove uzimao, kakav je bio njihov efekat - Opšte tegobe – povišena temperatura, znojenje, malaksalost, gubitak u težini
ANAMNEZA Organi za disanje da li ima smetnje pri disanju, da li ima sekreciju iz nosa, da li ima krvavljenja iz nosa, da li ima otežano disanje, da li dobija napade gušenja i u kojim situacijama, da li kašlje, da li iskašljava, koliko, kakvog je izgleda, da li ima bolove u grudnom košu, da li se bolovi pojačavaju pri disanju, kašlju, promeni položaja tijela
ANAMNEZA Organi za krvotok da li se zamara pri naporu, pri kakvom naporu (lakom, srednjem, jakom), da li dobija napade gušenja, lupanje srca, da li se javlja otok nogu, trbuha, da li dobija bol iza grudne kosti i u kojim situacijama (pri naporu, miru, uzbuđenju), trajanje, intezitet, prostiranje bola, ima li bolova u nogama pri hodu, koja distanca
ANAMNEZA Organi za varenje da li ima dobar apetit, da li žedni, da li ima smetnji prilikom gutanja hrane, da li ima bol u želucu (našte ili posle uzimanja hrane), karakter, intezitet, ritmika javljanja bolova, da li ima muku, gađenje, povraćanje, da li ima nadimanja (meteorizam), da li je uredna i kakva je stolica, da li ima bol u predjelu jetre, slezine
ANAMNEZA Mokraćno polni organi da li ima smetnji pri mokrenju, da li mokri puno ili malo, da li je primjetio promenu u boji i izgledu mokraće, da li dobija napade bolova sa učestalim mokrenjem, ima li osećaj nedovoljne ispražnjenosti mokraćne bešike
ANAMNEZA Kosti, zglobovi, mišići, koža da li ima bolove pri kretanju i u kojim zglobovima, da li su bolovi praćeni crvenilom, otokom, povišenom temperaturom, da li ima bolove u mišićima, kako se manifestuju, da li ima nekih promjena na koži
ANAMNEZA Nervni sistem da li ima dobar san, da li ima glavobolje, nesvjestice, vrtoglavice, da li je gubio svijest, da li dobro vidi, čuje, da li ima normalan ukus i oset dodira, da li ima nestabilnosti pri hodanju, stajanju
ANAMNEZA Ranija oboljenja (Anamnesis vitae) diječije infektivne bolesti, druge bolesti – koje i kada, tuberkuloza, reumatizam, operacije – koje i kada, alergija – na hranu ili lijekove
ANAMNEZA Porodični podaci (Anamnesis familiae) zdravstveno stanje oca, majke, braće i sestara, da li boluju od nekih hroničnih oboljenja, duševnih bolesti, malignih bolesti
ANAMNEZA Socijalno epidemiološki podaci - zanimanje uslovi rada, uslovi života, stanovanja, kakvu vodu koristi, način ishrane, da li je bilo sličnih oboljenja u okolini, da li puši, koliko dugo i koliko cigareta dnevno, da li pije, koju vrstu alkoholnih pića i koliko
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Opšti pregled - stav, aktivnost bolesnika - visina, tjelesna težina - simetričnost građe tijela (zglobno – koštani sistem) - muskulatura - koža, potkožno tkivo - limfne žljezde - tjelesna temperatura - disanje - psihičko stanje
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pegled glave i vrata Glava – oblik lobanje, kosmatost glave i lica, oči – pokretljivost bulbusa, oblik zenica, reakcije zenica, nos – prohodnost, stanje septuma usta – stanje usnica, zuba, usne duplje, nepčanih lukova, tonzila, ždrela uši – osetljivost mastoidnog dela, čuje kucanje sata perkusija lobanje
Vrat – pokretljivost, stanje štitne žljezde, stanje limfnih žljezda, stanje vena na vratu, pulzacije
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled grudnog koša i pluća Grudni koš i kičmeni stub – •
simetričnost i oblik grudnog koša • stanje kičme i grudne kosti, međurebarnih prostora, epigastričnog ugla • respiratorna pokretljivost hemitoraksa
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled grudnog koša i pluća Pluća – perkusija – uporednom ispitati zvuk pluća - graničnom odrediti granice plućnih vrhova i bazu pluća, ograničiti lokalizaciju patološkog nalaza auskultacija – tip disanja, odnos inspirijum – ekspirijum pojavu patološkog disajnog šuma, pojavu
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled srca i krvnih sudova Srce i krvni sudovi – stanje PRIJEdsrčanog PRIJEdela palpacija – ictus – lokalizacija, veličina i jačina, treperenje (thrill) – vreme javljanja i lokalizacija auskultacija – ritam, frekvenca, tonovi, šumovi (vreme javljanja, karakter, intezitet, punctum maximum, propagacija) arterijski krvni pritisak, puls, kvalitet pulsa
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled abdomena Trbuh – položaj trbušnog zida (iznad ili
ispod nivoa gr. koša) palpacija – površna i duboka, osetljive tačke perkusija – meteorizam, prisustvo tečnosti auskultacija – peristaltika, šum abdominalne aorte Jetra, slezina – da li PRIJElazi rebarni luk, koliko cm, konzistencija, stanje
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled urogenitalnog sistema Urogenitalni aparat – perkusija – osetljivost bubrežnih loža palpacija – bubrega, PRIJEdela uretera
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled lokomotornog sistema Ekstremiteti – bolnost mišića pri aktivnim i pasivnim pokretima, bolnost mišića pri palpaciji, deformacije zglobova i ekstremiteta, pokretljivost zglobova i ekstremiteta (aktivna i pasivna)
OBJEKTIVNI NALAZ – STATUS PRAESENS Pregled nervnog sistema Nervni sistem – ispitivanje fizioloških refLIJEKsa nalaz patoloških refLIJEKsa, pokreta
ZAKLJUČAK - EPICRISIS Opisati tok bolesti od pregleda do otpusta Evolucija simptoma i znakova Sprovedene metode ispitivanja i liječenja Postignuti efekat liječenja predlog za dalje liječenje, rehabilitaciju, ocjena radne sposobnosti
SESTRINSKA ANAMNEZA Skup podataka o bolesniku koje medicinska sestra prikuplja razgovorom i fizikalnim Pregledom u cilju postavljanja sestrinske dijagnoze i utvrđivanja potreba za negom Razlikuje se od ljekarske anamneze u pristupu , usmjerena je na stanje bolesnika i njegovo reagovanje na bolest LJekarska anamneza usmjerena je uglavnom na otkrivanje i lijecenje bolesti, sestrinska na otkrivanje nezadovoljenih potreba i problema bolesnika koji se mogu rješavati metodama i sredstvima zdravstvene njege
SESTRINSKA ANAMNEZA Pristup i redosled prikupljanja podataka zavisi od težine stanja bolesnika i stepena vitalne ugroženosti Prvo se zadovoljavaju trenutne vitalne potrebe bolesnika, a tek potom se pristupa prikupljanju i dokumentovanju podataka radi utvrđivanja sestrinske dijagnoze i planiranja zdravstvene nege Iz prikupljenih podataka sestra
OSNOVNA PROCIJENA STANJA BOLESNIKA PRI PRIJEMU NA ODELJENJE I TOKOM BORAVKA PACIJENTA NA ODELJENJU
STANJE SVIJESTI Svijest – psihička funkcija čoveka koja određuje davanje suda o svemu što se zbiva u ličnosti i van nje Sa medicinskog gledišta stanje svijesti možemo podeliti na : - budnost – kvantitativna svijest, koja može biti lišena svakog sadržaja. Mijenja se prema cirkadijalnom ritmu, od maksimalne vigilnosti, budnosti do potpunog odsustva u dubokom snu - orijentacija – polje svijesti ispunjeno sadržajima – sadržajna svijest, kvalitativna svijest.
POREMEĆAJI BUDNOSTI Tri poremećaja budnosti: 1. Somnolencija – pospanost. Mentalno funkcionisanje je osiromašeno i usporeno, bolesnik može da uspostavlja kontakte i orijentisan je 2. Sopor – teže oštećenje budnosti, mentalno funkcionisanje bolesnika je jako redukovano, može se probuditi pozivima i bolnim stimulusima, sa prestankom stimulisanja ponovo zapada u san
POREMEĆAJI BUDNOSTI 3. Koma – besvjesno stanje, nema mogućnosti kontakta sa bolesnikom. - laka koma – bolesnik na bolne draži grimasira ili povlači ekstremitet - srednje duboka koma – nema ovih reakcija ali su vitalne funkcije obično regularne - duboka koma – vegetativne funkcije poremećene, zjenice ne reaguju na svetlost, a ugašeni su i drugi refleksi (kornealni, gutanje)
- Od najvećeg značaja funkcija retikularnog aktivirajućeg sistema moždanog stabla
POREMEĆAJI BUDNOSTI Sva komatozna stanja prate sledeći lako uočljivi znaci oštećenja moždanog stabla: - gubitak svijesti - izmenjen kože i vidljivih sluzokoža - gubitak refleksa za gutanje ili kašljanje - promena učestalosti u ritmu disanja - promjene u radu srca - promjene u pulsu - promjene na zjenicama - promjene na očnim jabučicama - promjene u napetosti skeletnih mišića
POREMEĆAJI BUDNOSTI Nezavisno od uzroka njega ovih bolesnika podrazumeva: - održavanje
disanja - održavanje vodeno – sonog balansa - odstranjivanje ekskreta (kateter) - njega kože i sluzokože - sprečavanje hipostatične pneumonije - ishrana pomoću nazo – gastrične sonde
POREMEĆAJI SVIJESTI Coma vigile – budna koma, sindrom akinetskog mutizma, bolesnik je nepokretan i ne govori, oči su otvorene, nedostaje refleks treptaja, očuvani su primitivni refleksi, inkontinencija mokraće i fecesa, teško procijeniti da li u polju svijesti ima bilo kakvog sadržaja, mada najverovatnije najčešće nema ništa.
POREMEĆAJI svijesti Apalium sindrom – odnosi se na koru velikog mozga, stanje isključenih funkcija korteksa, obzirom da je aktivirajući retikularni sistem moždanog stabla očuvan, postoji ritam budnosti i sna, ali i u budnom stanju polje svijesti je prazno. Vegetativne funkcije su očuvane, kao i fragmenti nagonskih radnji (sisanje, gutanje), postoje
POREMEĆAJI SVIJESTI Locked in sindrom – sindrom blokiranosti, bolesnik je potpuno nepokretan i ne govori, ali za razliku od prethodnih sindroma, on je potpuno svjestan, i može da komunicira sa okolinom jedino očuvanim pokretima bulbusa gore – dole. Najčešće uzrokovan prekidom motornih puteva zbog infarkta u ventralnom dijelu ponsa kod
POSMATRANJE I KONTROLA VITALNIH FUNKCIJA Opservacija – posmatranje - grupa veština i akcija u ljekarskom radu i delatnosti. Treba da: - omogući da se što prije ustanovi dijagnoza - omogući pravilno usmjeravanje u njezi - pomogne drugim radnicima , terapeutima, socijalnim radnicima i drugima u njihovom radu sa bolesnikom i njegovom porodicom
Primarna sredstva za posmatranje su sopstvena čula - gledanje – vizuelno posmatranje - slušanje i razgovor - korišćenje čula mirisa - palpacija - znaci i simptomi
TIPOVI ZNAKOVA I SIMPTOMA OBJEKTIVNI (oni koji se mogu videti, čuti, opipati)
- cijanoza - zamor - otoci - potreba za snom - opšti izgled bolesnika - stanje kože - disanje, kašalj, kijanje - boja, količina mokraće, stolice, ispljuvka i povraćenog sadržaja
SUBJEKTIVNI (oni za
koje se uglavnom sazna od onoga ko daje podatke)
- vrtoglavica - zujanje u ušima - malaksalost - muka - bol i nelagodnost - hladnoća, žeđ, strah, usamljenost
VITALNI ZNACI I NJIHOVE OSNOVNE KARAKTERISTIKE Tri znaka su neposredni pokazatelji stanja jednog organizma. Ta tri znaka se nazivaju vitalni znaci. To su: - temperatura - puls - respiracija - krvni pritisak se priključuje ovoj grupi kao specifičan pokazatelj. Ova tri vitalna znaka međusobno su tijesno povezani i poremećaj u jednom utiče na drugi vitalni znak.
TJELESNA TEMPERATURA Regulacija temperature jedan je od najvažnijih elemenata održavanja stalnosti unutrašnje sredine (homeostaze). Termometar ( otkriven u XVII vjeku, u upotrebi od XIX veka) - živin termometar - elektronski termometar
TELESNA TEMPERATURA
normalne vrednosti se kreću od 36 – 37C oralno i aksilarno, rektalna je veća za 0.5- 0.6 C
tjelesna temperatura 37- 38C označena je kao subfebrilna, 38C febrilna, iznad 38C visoko febrilna TT
za što egzaktnije praćenje TT neophodno je merenje na svaka 2 – 4 sata tokom dana i ubilježavanjem vriednosti na temperaturnoj listi dobija se krivulja koja može biti karakteristična za oderdjena oboljenja
TIPOVI POVIŠENE TEMPERATURE
Febris continua - visoka temperatura održava se nekoliko dana uz dnevne varijacije do 1 C, a završava se lizom (postepeni pad) ili krizom (nagli pad temperature)
Febris remittens - visoka temperatura sa dnevnim oscilacijama >1 C
Febris intermittens - naizmenično periodi normalne i visoke tel. temperature (malarija)
Febris recurens - skokovi temperatura se smijenjuju s periodima normalne temperature bez neke pravilnosti
TIPOVI POVIŠENE TEMPERATURE
Febris hectika - tokom 1 dana visoka i normalna temperatura
Pel-Ebstein - ova temperatura - smjenjuju se periodi visoke temperature intermitentnog tipa s periodima normalne temperature (kod M. Hodgkin)
Septičke temperature – intermitentne temperature pri kojima su dnevne oscilacijevrlo velike, često su praćene groznicom i profuznim znojenjem
MJERENJE TEMPERATURE Oralno mjerenje Rektalno mjerenje Aksilarno mjerenje Ingvinalno mjerenje
- Oralno i rektalno mjerenje temperature je najtačnije jer one pokazuju temperaturu “unutar tijela”. Temperature u aksili ili preponi su pod uticajem okoline i nešto su niže.
MJERENJE TEMPERATURE Pri procijeni temperature potrebno je imati u vidu: - doba dana – najviša temperatura je oko 18h po podne, a najniža u toku noći, oko 3 časa poslije ponoći - mesto na kome se temperatura meri - topla ili hladna hrana ili tečnost koja se uzima neposredno pred oralno merenje utiče na njenu vrijednost - disanje na usta za vrijeme oralnog merenja takođe može da utiče na njenu vrijednost
UPUTSTVA ZA MJERENJE TEMPERATURE Izabrati tip termometra u skladu sa mjestom mjerenja (razlikuju se termometri kojima se temperatura meri oralno od onih pomoću kojih se temperatura mjeri rektalno ili aksilarno) Vatom ili gazom namočenom u antiseptičnu soluciju očistiti termometar i to onaj dio na kome se nalazi rezervoar žive Pregledati termometar kako bi se utvrdilo da li je ispravan i da nije polomljen Prije mjerenja mehaničkim stresanjem živu vratiti u rezervoar, odnosno najviše do 35°C Pri čitanju treba stati tako da leđa onoga ko čita budu okrenuta izvoru svetlosti, držati termometar na nivou očiju i čitati nivo živinog stuba.
PULS Puls – osećaj pulzacije arterije koji se registruje pomoću prstiju kada se pritisne ta arterija. predstavlja ritmičke oscilacije zida arterija, prouzrokovane ritmičkim oscilacijama pritiska u tim arterijama. Karakteristike pulsa - frekvenca pulsa - ritam pulsa - kvalitet pulsa
FREKVENCIJA PULSA Broj udara u toku jednog minuta pokazuje frekvenciju srčanog rada Frekvenca se može odrediti direktno auskultacijom srca i mjerenjem arterijskih pulzacija na jednoj od lako dostupnih arterija Normalno srčana frekvenca iznosi 60 – 100/min - varijacije su kod djece mnogo veće (npr. novorođenče ima frekvencu oko 120 – 160/min)
FREKVENCIJA PULSA Tahikardija – ubzan srčani rad (> 100/min) - ubrzan srčani rad može biti posledica uzbuđenja, povišene temperature, napora i dr. Bradikardija – usporen srčani rad (< 60/min) - fiziološko stanje kod
RITAM PULSA Pravilan – vrijeme između pojedinih srčanih udara je uvijek jednako Nepravilan – vremensko rastojanje između pojedinih udara nije jednako Respiratorna aritmija – fiziološka pojava
KVALITET PULSA Kvalitet udara krvi u zid krvnog suda. Taj udar može biti: - snažan - slabiji - osrednji
Vrlo je značajno osposobiti se za registraciju pulsa, naročito slabog – jedva opipljivog pulsa koji može značiti patološko stanje (npr. koarkatacija aorte – femoralni puls ne postoji ili je slab, za razliku od radijalnog pulsa koji je normalan)
Način rada – određivanje pulsa a.radialis Desna ruka pacijenta postavi se u položaj supinacije, a sestra postavi tri prsta (kažiprst, srednji i domali) svoje desne ruke na a.radialis (u sulkusu a.radialis) sa kažiprstom prema srcu. Nakon ispitivanja pulsa na desnoj ruci, uradi se ispitivanje pulsa a.radialis lijeve ruke, jer eventualne razlike imaju veliki dijagnostički značaj. Pri palpaciji ispitanik sjedi ili leži.
POSMATRANJE I PROCJENA DISANJA Respiracija – dinamički proces koji ukuljučuje razmenu gasova na alveolarno – kapilarnom nivou Disajni ciklus – inspirijum, ekspirijum i faza odmora Karakteristike respiracija: - frekvencija - ritam - kvalitet
FREKVENCIJA DISANJA Frekvencija disanja – broj udisanja i izdisanja i broji se u toku jednog min Odrastao čovijek ima 12 – 16 respiracija/min Normalna frekvenca kod djece je veća nego kod odraslih Normalno disanje – eupneja, ubrzana frekvenca disanja – tahipneja (pri uzbuđenju, naporu, povećanoj tjelesnoj temperaturi, oboljenjima disajnih puteva i pluća) usporena frekvenca disanja –
RITAM DISANJA Pravilan ritam – razmak između pojedinih respiracija jednak Apneja – privremeni prekid disanja Dispneja – otežano disanje, koristi se pomoćna respiratorna muskulatura, ptrepoznaje se po uvlačenju epigasrtijuma, interkostalnih predijela, jugularnih predijela i lepršanju nozdrva Cheyn – Stokes-ovo disanje – smjenjivanje faze apneje sa fazom postepenog, ali sve jačeg i dubljeg disanja koje se zatim postepeno smanjuje iprelazi u apneju (kod pct sa arteriosklerozom, hipertoničara, intoksikacija, Tu mozga ...) Kusmaullovo disanje - odlikuje se dubokim i jako
ARTERIJSKI KRVNI PRITISAK - Sila kojom krv deluje na jedinicu površine
zida arterije. - Dva faktora koji uzrokuju arterijski krvni pritisak: 1) mehanička aktivnost lijeve komore srca (kao pumpe), čiji učinak je minutni volumen srca 2) periferni otpor - proticanju krvi, naročito otpor arteriola. - Zato se kaže da je arterijski pritisak jednak proizvodu minutnog volumena srca i ukupnog perifernog otpora proticanju krvi.
MJERENJE ARTERIJSKOG KRVNOG PRITISKA - Mjerenje arterijskog krvnog pritiska: direktno i indirektno. - Direktno – najprecizniji način, isključivo u jedinicama intezivne njege ili u eksperimentalnim uslovima, direktno u arteriju se uvodi kateter, koji je preko transdjusera povezan sa instrumentom za mjerenje pritiska. - Indirektno – mjerenje kontrapritiska u manžetni koji izaziva okluziju ili omogućuje ponovno uspostavljanje protoka u arteriji. - Palpacioni metod
MJERENJE ARTERIJSKOG KRVNOG PRITISKA - Osloboditi ruku do ramena, istisnuti vazduh iz
manžetne sfigmomanometra, postaviti je iznad a. brachialis, tako da donja ivica manžetne bude oko 2.5cm iznad lakatnog pregiba.
- Palpacioni metod – manžetna na nadlakticu ispitanika, lijevom rukom palpirati puls a. radialis, desnom zatvoriti ventil pumpe i brzo upumpavati vazduh u manžetnu. Kada radijalni puls nestane, povećati pritisak za još 20 – 30 mmHg, a zatim lagano smanjivati pritisak otvaranjem ventila. Kontrapritisak pri kom se puls a. radialis ponovo palpira odgovara vrijednosti sistolnog pitiska. Ovom
MJERENJE ARTERIJSKOG KRVNOG PRITISKA - Auskultacioni metod – uveo ga je ruski ljekar
Korotkov, po kome se ponekad naziva metodom Korotkova. Metod se zasniva na pojavi tonova – Korotkovljevi tonovi, koji se čuju pomoću stetoskopa nad arterijom, distalno ispod mjesta njene kompresije manžetnom.
- Postaviti manžetnu na nadlakticu ispitanika i palpirati puls a. brachialis gde se postavlja školjka stetoskopa. Zatim lijevom rukom palpiramo puls a. radialis, a desnom rukom upumpavamo vazduh u manžetnu, 20 – 30 mmHg iznad nivoa na kome iščezava puls a. radialis. Postaviti membranu stetoskopa na mjesto gdje smo palpirali puls a. brachialis i polako ispuštati vazduh iz manžetne.
MJERENJE ARTERIJSKOG KRVNOG PRITISKA - Pri pojavi prvih tonova pritisak u manžetni je
jednak sistolnom pritisku - I faza Korotkovljevih tonova. Kako se kontrapritisak u manžetni dalje smanjuje tonovi menjaju kvalitet – postaju produženi, poprimaju karakter šumova – II faza, faza III – tonovi postaju jasniji i dostižu maksimum čujnosti, faza IV – čujnost je manja, tonovi naglo postaju prigušeni, tonovi potpuno iščezavaju – faza V. Vrijednost pritiska kada tonovi naglo oslabe ili kada naglo postanu prigušeni u kliničkoj praksi predstavlja vrijednost dijastolnog pritiska.
- Obično ne postoji značajna razlika između četvrte i pete tačke.
