NOTA RINGKAS TOPIK 8 – ASID KARBOSILIK, ESTER DAN AMIDA
Asid karboksilik, ester dan amida • Penyediaan • Sifat-sifat • Penggunaan Asid karbosilik 1. Asid karboksilik (asid organik) merupakan satu siri homolog yang mempunyai formula am : CnH2n+1COOH, n = 0, 1, 2, 3,…… 2. Tiap-tiap ahli mengandungi satu kumpulan berfungsi dinamakan kumpulan karboksil, -COOH. 3. Nama bagi setiap ahli bermula dengan ‘asid’ dan berakhir dengan ‘-oik’. Sebagai contohnya :
Asid Metanoik (HCOOH)
Asid Etanoik (CH3COOH)
Asid Propanoik (C2H5COOH)
Asid Butanoik (C3H7COOH)
4. Jadual dibawah menunjukkan formula molekul asid karbosilik.
Karbon
Formula molekul
Nama IUPAC
Nama
1
HCO2H
Asid metanoik
Asid formik
2
CH3CO2H
Asid etanoik
Asid asetik
3
CH3CH2CO2H
Asid propanoik
Asid propanoik
4
CH3(CH2)2CO2H Asid butanoik
Asid butirik
5
CH3(CH2)3CO2H Asid pentanoik
Asid valerik
6
CH3(CH2)4CO2H Asid heksanoik
Asid kaproik
Penyediaan Asid Etanoik a) Asid etanoik disediakan dengan mengoksidakan etanol dengan larutan kalium dikromat (VI) berasid atau larutan kalium manganat(VII) berasid. b) Persamaan kimia untuk pengoksidaan lengkap etanol lepada asid etanoik ialah
C2H5OH + 2[O] Larutan K2Cr2O7 + H2SO4 cair CH3COOH + H2O c) Semasa tindakbalas ini warna ungu ion manganat(VII) akan bertukar kepada tidak bewarna atau warna perang ion dikromat (VI) bertukar kepada warna hijau.
Sifat-sifat fizik Asid etanoik mempunyai sifat-sifat berikut: Rasa masam Asid lemah Larut separa dalam air tetapi larut dalam organic Bau sengit yang menusuk Larutan tidak bewarna pada suhu bilik Menukar kertas litmus biru kepada merah.
Penggunaan asid karbosilik 1. Asid formik atau asid metanoik digunakan untuk menggumpalkan lateks. 2. Asid esetik atau asid etanoik dalam bentuk cuka digunakan sebagai pengawet makanan dan perisa makanan. 3. Asid etanoik digunakan dalam pewarna,cat dan plastik.
ESTER Ester adalah turunan asam karboksilat, dimana gugus H pada –OH diganti dengan gugus R. Sifat fisika : berbentuk cair atau padat, tak berwarna, sedikit larut dalm H2O, kebanyakan mempunyai bau yang khas dan banyak terdapat di alam. Struktut ester : R – COOR
PEMBUATAN ESTER :
Ø
Reaksi alkohol dan asam karboksilat
Ø
Reaksi asam klorida atau anhidrida
PENGGUNAAN ESTER :
Sebagai pelarut, butil asetat (pelarut dalam industri cat). Sebagai zat wangi dan sari wangi dalam industry komestik bagi menghasilkan bedak,minyak wangi,losyen dank rim rambut. Sebagai perisa makanan dan penambah rasa makanan. Sebagai pelarut organic dalam losyen,glu dan pembersih varnish kuku.
AMIDA 1. Amida adalah turunan asam karboksilat, dimana gugus –OH digan-ti dengan – NH2 atau amoniak, dimana 1 H diganti dengan asil. 2. Sifat fisika : zat padat kecuali formamida yang berbentuk cair, tak berwarna, suku-suku yang rendah larut dalam air, bereaksi kira-kira netral. Struktur Amida : R – CONH2 PEMBUATAN AMIDA : Ø
Reaksi asam karboksilat dengan amoniak
Ø
Garam amoniumamida dipanaskan
Ø
Reaksi anhidrid asam dengan amponiak
PENGGUNAAN AMIDA : Formamida berbentuk cair, sebagai pelarut. Untuk identifikasi asam yang berbentuk cair. Untuk sintesis nilon, dsb
