Nota Pendidikan Makroekonomi (1)

Asan Ali Golam Hassan, Universiti Utara Malaysia Nota Pendidikan Makroekonomi: Konsep dan Implikasi Dasar

Nota Pendidikan

Asan Ali Golam Hassan Universiti Utara Malaysia 2007

Muka

BAB 1 PENGENALAN

MASALAH MAKROEKONOMI Makro, perkataan Greek yang bermaksud besar atau panjang. Mikro pula bermaksud kecil atau pendek. Ekonomi merupakan satu kajian berkaitan tingkahlaku manusia untuk memenuhi keperluan yang tidak terhad berdaskan sumber yang terhad. Jika mikro ekonomi mengkaji tingkahlaku individu, makro akan mengkaji tingkahlaku gabungan semua individu/firma yang bermaksud kajian secara aggregate. Dalam kedua-dua kajian ekonomi mikro dan makro, tumpuan teori lebih kepada faktor penentu permintaan dan penawaran. Kajian mikroekonomi permintaan dan penawaran akan menentukan keseimbangan diantara harga dan kuantiti output firma. Pada tingkat keseimbangan tersebut, pengguna akan memaksimumkan kepuasan dan firma akan meninimumkan kos pengeluaran. Manakala dalam kajian makroekonomi, permintaan aggregate dan penawaran penawaran aggregate akan menentukan keseimbangan diantara tingkat harga umum dan keluaran negara (atau pendapatan negara). Pada tingkat keseimbangan tersebut, pembuat dasar (negara) akan cuba untuk memaksimum penggunaan sumber pengeluaran yang ada untuk memaksimum

BAB 1 PENGENALAN

MASALAH MAKROEKONOMI Makro, perkataan Greek yang bermaksud besar atau panjang. Mikro pula bermaksud kecil atau pendek. Ekonomi merupakan satu kajian berkaitan tingkahlaku manusia untuk memenuhi keperluan yang tidak terhad berdaskan sumber yang terhad. Jika mikro ekonomi mengkaji tingkahlaku individu, makro akan mengkaji tingkahlaku gabungan semua individu/firma yang bermaksud kajian secara aggregate. Dalam kedua-dua kajian ekonomi mikro dan makro, tumpuan teori lebih kepada faktor penentu permintaan dan penawaran. Kajian mikroekonomi permintaan dan penawaran akan menentukan keseimbangan diantara harga dan kuantiti output firma. Pada tingkat keseimbangan tersebut, pengguna akan memaksimumkan kepuasan dan firma akan meninimumkan kos pengeluaran. Manakala dalam kajian makroekonomi, permintaan aggregate dan penawaran penawaran aggregate akan menentukan keseimbangan diantara tingkat harga umum dan keluaran negara (atau pendapatan negara). Pada tingkat keseimbangan tersebut, pembuat dasar (negara) akan cuba untuk memaksimum penggunaan sumber pengeluaran yang ada untuk memaksimum


Kerajaan akan campur tangan melalui dasar fiskal dan dasar kewangan. Dasar fiskal dan kewangan ini terbahagi kepada dua iaitu dasar mengembang atau menguncup. Mengembang atau menguncup ini secara langsung merujuk kepada perubahan yang akan berlaku kepada permintaan aggregat. Mengembang merujuk kepada matlamat dasar untuk meningkatkan permintaan aggregat (mengaktifkan kegiatan ekonomi) manakala menguncup merujuk kepada matlamat dasar untuk mengurangkan permintaan aggregat. Alat dasar fiskal terbahagi kepada dua iaitu perbelanjaan kerajaan dan cukai. Dasar fiskal mengembang atau menguncup akan secara langsung mempengaruhi pendapatan aggregat. Peningkatan perbelanjaan kerajaan (dasar fiskal mengembang) akan meningkatkan pendapatan aggregat dan pengurangan perbelanjaan kerajaan (dasar fiskal menguncup) pula akan mengurangkan pendapatan aggregat. Manakala peningkatan cukai (dasar fiskal menguncup) akan mengurangkan pendapatan aggregat dan pengurangan cukai (dasar fiskal mengembang) pula akan meningkatkan pendapatan aggregat. Perubahan dalam pendapatan aggregat ini seterusnya akan mempengaruhi permintaan aggregat. Dasar kewangan mengembang atau menguncup pula akan secara langsung mempengaruhi penawaran wang domestik (wang dalam edaran). Penawaran wang ini seterusnya akan mempengaruhi kadar bunga, kadar bunga akan mempengaruhi tingkat pelaburan dan seterusnya tingkat pelaburan akan menentukan pendapatan aggregat. Alat-alat dasar kewangan yang utama ialah penentuan nisbah rizab berkanun dan menjual/membeli bon/sekuriti

Rajah 1.1: Dasar-Dasar Kerajaan, Permintaan Agregat, Inflasi dan Pengganguran Pendapatan aggregat

Penggunaan domestik

Permintaan aggregat Tingkat harga umum

Dasar kerajaan Dasar fiskal - Dasar fiskal mengembang - Dasar fiskal menguncup Dasar kewangan - Dasar kewangan mengembang - Dasar kewangan menguncup

Kadar inflasi

Penawaran aggregat

Permintaan buruh

Kadar pengganguran

Dasar kewangan mengembang akau menguncup dilaksanakan oleh kerajaan berdasarkan kepada keperluan ekonomi semasa akibat daripada perubahan aktiviti ekonomi pada peringkat domestik atau antarabangsa. Ia merupakan tindakbalas bank pusat (Bank Negara Malaysia) dalam mengatasai atau untuk berhadapan dengan jangkaan ekonomi yang akan berlaku. Contoh jika kadar bunga di pasaran antarabangsa meningkat, akan menyebabkan berlaku aliran keluar modal dari Malaysia ke luar negara. Untuk mengatasi masalah ini bank pusat perlu menjalankan dasar kewangan yang bersesuaian supaya kadar bunga domistik boleh meningkat. Antara langka


Jadual 1.1: Perancangan Nasional: Malaysia, 1950-2010 Rancangan Pembangunan Jangka Panjang/ Dasar Nasional

Tahun 1950-1955

1956-1960 1961-1965 1966-1970 RRJP1 1971-1975 Dasar Ekonomi Baru 1976-1980 (1971-1990) 1981-1985 1986-1990 RRJP2 1991-1995 Dasar Pembangunan 1996-2000 Nasional (1991-2000) RRJP3 2001-2005 Dasar Wawasan Negara 2006-2010 (2001-2010)

KOMPONEN MAKROEKONOMI

Rancangan Pembangunan Lima Tahun Draf Rancangan Pembangunan Malaya Rancangan Malaya Pertama Rancangan Malaya Kedua Rancangan Malaysia Pertama Rancangan Malaysia Kedua Rancangan Malaysia Ketiga Rancangan Malaysia Keempat Rancangan Malaysia Kelima Rancangan Malaysia Keenam Rancangan Malaysia Ketujuh Rancangan Malaysia Kelapan Rancangan Malaysia Kesembilan

penawaran harta di pasaran (tidak dibincangkan dan dianggap sebahagian daripada pasaran barang – dibincangan pada kursus peringkat siswazah ekonomi). Setiap pasaran berhubungkait antara satu sama lain dan dihubungkan dengan pendapatan (Y), kadar bunga (r) dan tingkat harga umum (P). Keseimbangan serentak dalam semua pasaran akan menentukan keseimbangan pendapatan aggregat, kadar bunga, tingkat harga umum, imbangan pembayaran dan kadar pertukaran. KAEDAH MAKROEKONOMI

Komponen makroekonomi boleh diringkaskan dalam bentuk fungsi, persamaan dan gambarajah (graf). Contoh seperti fungsi penggunaan C = f(Y) atau pelaburan I = f(r). Ia bermaksud penggunan (C) bergantung kepada (ditentukan oleh) tingkat pendapatan atau pelaburan (I) bergantung kepada tingkat kadar bunga (r). Dalam bentuk persamaan C = a + bY, a merujuk kepada satu angka autonomi dan b ialah satu pekali. Ia menerangkan jika Y = 0, C = a dan b merupakan satu pekali yang menerangkan berapa banyak C akan berubah jika Y berubah. Penanda + bermaksud jika Y meningkat C juga akan meningkat. Dalam makroekonomi, persamaan diatas merujuk kepada persamaan penggunan (C). Ia menerangkan jika pendapatan bersamaan dengan sifar, pengguaan ialah sebanyak a iaitu penggunaan autonomi dan jika pendapatan meningkat sebanyak satu unit, penggunaan akan meningkat


Rajah 1.2: Contoh Persamaan dan Graf (simbol) C = a + bY C C = bY C = -a + bY

C = C0 C = a - bY Y

C = - bY C = - C0 C

C = - a - bY

LATIHAN 1

1. Apa itu makroekonomi? 2. Apakah yang dimaksudkan dengan inflasi, deflasi (stagflasion ) dan bincangkan bagaimana ia boleh berlaku

dan

stagflasi

3. Apakah hubungan antara dua masalah utama makroekonomi berikut, pengganguran dan inflasi 4. Lukis (plot) graf yang berasingan untuk persamaan-persamaan berikut jika komponen tersebut berfungsi kepada Y; [ _ = f(Y)] Penggunaan C = a + bY ; (C = 30 + 0.6Y) Tabungan S = -a + (1 - b)Y ; (S = - 30 + 0.4Y) Pelaburan I = Io (I = 20) Perbelanjaan kerajaan G = Go ; (G = 10) Cukai tetap T = To ; (T = 5) Cukai berkadar T = tY ; (T = 0.2Y) Eksport X = Xo ; (X = 9) Import tetap M = Mo ; (M = 7) Import berkadar M = mY ; (M = 0.1Y) Import tetap dan berkadar M = Mo + mY ; (M = 6 + 0.6Y) Permintaan wang untuk tujuan urusniaga M dt = kY ; (Mdt = 0.3Y) Permintaan wang untuk tujuan awasan M dc = qY ; (Mdc = 0.2Y)



BAB DUA PERAKAUNAN DAN KESEIMBANGAN PENDAPATAN NEGARA PENDAPATAN, PERBELANJAAN DAN KELUARAN NEGARA

Pendapatan negara merujuk kepada jumlah semua barang-barang dan perkhidmatan yang dihasilkan oleh sesebuah negara, biasanya dalam tempoh setahun. Dalam ekonomi dua sektor yang meliputi sektor isirumah dan firma, aliran pendapatan, perbelanjaan dan keluaran negara boleh diringkaskan seperti rajah di bawah. Isirumah merupakan pemilik pengusaha dan tanah) . Firma untuk menghasilkan keluaran pengeluaran adan mendapat keuntungan dan sewa.

faktor-faktor pengeluaran (buruh, modal, menggunakan faktor-faktor pengeluaran ini (barang atau perkhidmatan). Pemilik faktor pendapatan dalam bentuk upah, faedah,

Rajah 2.1: Aliran Pendapatan, Perbelanjaan dan Keluaran Negara Aliran faktor-faktor pengeluaran

Keluaran negara boleh dibahagikan kepada lapan konsep keluaran negara iaitu: a. Keluaran dalam negara kasar pada harga pasaran (KDNK hp) b. Keluaran Dalam Negara Kasar pada kos faktor (KDNK kf ) c. Keluaran Negara Kasar pada harga pasaran (KNK hp) d. Keluaran Negara Kasar pada kos faktor (KNKkf) e. Keluaran Dalam Negara Bersih pada harga pasaran (KDNB hp) f. Keluaran Dalam Negara Bersih pada kos faktor (KDNB kf ) g. Keluaran Negara Bersih pada harga pasaran (KNB hp) h. Keluaran Negara Bersih pada kos faktor (KNB kf ) Kelapan-lapan konsep ini dibezakan oleh tiga konsep penting iaitu: a. susut nilai membezakan konsep kasar dan bersih. b. cukai tidak langsung bersih (CTLB) membezakan konsep keluaran pada harga pasaran dan keluaran pada kos faktor. Cukai tidak langsung menambah harga pasaran manakala subsidi mengurangkan harga pasaran. CTLB ialah CTL – subsidi c. pembayaran pendapatan faktor bersih keluar negara (PFBLN) membezakan konsep keluaran negara dengan konsep keluaran dalam negara. PFBLN ialah pembayaran kepada faktor pengeluaran milik pemastautin tempatan di luar negara ditolak dengan pembayaran faktor pengeluaran milik pemastautin asing di dalam negara.


Rajah 2.2: Hubungan Antara Konsep-Konsep Keluaran Negara - susutnilai

- CTLB

KDNKhp

- PFBLN

KDNBhp

KDNK kf

- CTLB - susutnilai

KNKhp - PFBLN - PFBLN

KDNBkf

- PFBLN

- susutnilai

- CTLB

KNBhp

KNKkf

KNB

bersamaan dengan = 0.4 kerana KCM + KSM akan sentiasa = 1. Contoh jika pendapatan isirumah meningkat sebanyak 100 ribu dan kecenderungan menguna merginal ialah 0.6 dari peningkatan pendapatan. Oleh itu, 60 ribu akan digunakan untuk penggunaan dan bakinya 40 ribu akan digunakan untuk tabungan (KSM = 0.4). Rajah 2.3: Hubungan Antara Penggunaan dan Tabungan AC = AY

C

C = a + bY

a

Y1

Y

S S = -a + (1-b)Y

Y1

Y


Rajah 2.4: Hubungan Antara Pelaburan dengan Pendapatan dan Pelaburan dengan Kadar Bunga I

I

I = d - vr I = I0

Y

r

Pelaburan adalah tetap bermaksud ia tidak dipengaruhi oleh pendapatan, sebaliknya pelaburan dipengaruhi secara negative dengan kadar bunga; I = d - vr Dalam ekonomi dua sektor (sektor isirumah & firma), Y = C + S, semua pendapatan (Y) yang diterima digunakan untuk dua tujuan iaitu penggunaan (C) dan tabungan (S). Semua tabungan kemudiannya digunakan untuk pelaburan (I). Y = C + S; atau Y = C + I, oleh itu dalam keseimbangan I = S

Rajah 2.5: Perubahan Penggunaann

C

C Perubahan penggunaan autonomi

C1 = a1 + bY

Perubahan kecenderungan mengguna marginal C1 = a + b 1Y

C0 = a0 + bY a1 C0 = a + b 0Y

a0

Y

C

Perubahan penggunaan autonomi dan kecenderungan mengguna marginal

C1 = a1 + b1Y

Y


Rajah 2.6: Perubahan Tabungan

S

S Perubahan tabungan autonomi

Perubahan kecenderungan menabung marginal S1 = -a1 + (1-b)Y

S1 = -a + (1-b 1)Y

Y -a1 -a0

Y S0 = -a + (1-b 0)Y

S0 = -a0 + (1-b)Y

S Perubahan tabungan autonomi dan kecenderungan menabung marginal S1 = -a1 + (1-b1)Y

Pelaburan, I = f(r), merupakan satu fungsi autonomi, ia tidak bergantung kepada tingkat pendapatan tetapi ditentukan oleh tingkat kadar bunga, I = d - vr. Nilai d ialah pelaburan autonomi jika kadar bunga sifar. Pekali v mengukur kepada perubahan pelaburan jika r berubah yang berhubung secara negatif, ia merujuk kepada kecenderungan melabur marginal (KIC). Rajah 2.7: Perubahan Pelaburan

I

I Perubahan pelaburan autonomi

Perubahan pelaburan autonomi

I1 = Io

I1 = d1 - vr I0 = d0 - vr

I0 = Io Y

I

r

I Perubahan kadar bunga dan pelaburan

Perubahan kepekaan pelaburan terhadap


Perubahan Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai

Perbelanjaan kerajaan (G) merupakan satu fungsi autonomi, ia tidak bergantung kepada tingkat pendapatan. Manakala cukai (T) boleh menjadi satu fungsi autonomi atau bergantung (berkadar) kepada tingkat pendapatan, T = f(Y), T = tY. Pekali t akan menentukan berapa banyak cukai akan meningkat jika pendapatan meningkat. Rajah 2.8: Perubahan Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai G

G1 = Go

G0 = Go

Y

Perubahan Eksport dan Import

Eksport (X) merupakan satu fungsi autonomi, ia tidak bergantung kepada tingkat pendapatan. Manakala import (M) boleh menjadi satu fungsi autonomi atau bergantung (berkadar) kepada tingkat pendapatan, M = f(Y), M = mY. Pekali m akan menentukan berapa banyak import akan meningkat jika pendapatan meningkat. Import juga boleh mendai gabungan antara import autonomi dan berkadar, M = M o + mY. Rajah 2.9: Perubahan Eksport dan Import X Perubahan export

Perubahan import tetap

X1 = Xo X0 = Xo

Y

M1 = Mo M0 = Mo

Y


Keseimbangan Pendapatan Negara

Pengunaan (C), pelaburan (I), perbelanjaan kerajaan (G) merupakan satu fungsi suntikan, iaitu satu pembolehubah makro yang berhubung secara positif dengan tingkat pendapatan. Manakala tabungan (S), cukai (T) dan import (M) merupakan satu fungsi bocoran, iaitu satu pembolehubah makro yang berhubung secara negatif dengan tingkat pendapatan. Jika nilai pembolehubah suntikan meningkat dalam keadaan nilai pembolehubah bocoran yang tetap, pendapatan juga akan meningkat. Sebaliknya jika nilai pembolehubah bocoran meningkat dalam keadaan nilai pembolehubah suntikan yang tetap, pendapatan akan berkurangan. Ekonomi negara berada dalam keseimbangan apabila pendapatan aggregat bersamaan dengan perbelanjaan aggregat (AY = AE) atau apabila suntikan bersamaan dengan bocoran. Keseimbangan ekonomi boleh berlaku dalam beberapa keadaan seperti di bawah; a. Dalam ekonomi dua sektor apabila Y = C + I iaitu apabila I = S b. Dalam ekonomi tiga sektor jika tiada cukai, Y = C + I + G iaitu apabila I + G=S c.

Dalam ekonomi tiga sektor jika tiada perbelanjaan kerajaan, Y = C + I

f6. jika cukai berkadar dan import tetap dan berkadar (T = tY ; M = Mo + mY) f7. jika cukai tetap dan berkadar, dan import tetap (T = T o + tY; M = Mo) f8. jika cukai tetap dan berkadar, dan import berkadar (T = T o + tY; M = mY) f9. jika cukai tetap dan berkadar, dan import tetap dan berkadar (T = T o + tY; M = Mo + mY) g.

Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M. SEMBILAN keadaan boleh berlaku bergantung kepada jenis cukai dan jenis import; g1. jika cukai tetap dan import tetap (T = To ; M = Mo) g2. jika cukai tetap dan import berkadar (T = To ; M = mY) g3. jika cukai tetap dan import tetap dan berkadar (T = To ; M = Mo + mY) g4. jika cukai berkadar dan import tetap (T = tY ; M = Mo) g5. jika cukai berkadar dan import berkadar (T = tY ; M = mY) g6. jika cukai berkadar dan import tetap dan berkadar (T = tY ; M = Mo + mY) g7. jika cukai tetap dan berkadar, dan import tetap (T = T o + tY; M = Mo) g8. jika cukai tetap dan berkadar, dan import berkadar


a. Dalam ekonomi dua sektor apabila Y = C + I iaitu apabila I = S Pada tingkat pendapatan Y0 semua pendapatan digunakan untuk tujuan penggunaan oleh itu tabungan adalah sifar. Keseimbangan ekonomi dua sektor tercapai apabila Y = C + I iaitu apabila I = S pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.10: Keseimbangan Ekonomi Dua Sektor AE = AY AE

AE = C + I

C

Y0

S, I

AY

Y1

S

b. Dalam ekonomi tiga sektor jika tiada cukai, Y = C + I + G iaitu apabila I + G=S Keseimbangan ekonomi dua sektor ialah pada tingkat Y 0 manakala keseimbangan ekonomi tiga sektor jika tiada cukai tercapai apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S pada tingkat pendapatan Y 1. Rajah 2.11: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Tiada Cukai AE

AE = AY AE1 = C + I + G AE0 = C + I

Y

Y


c1. Dalam ekonomi tiga sektor jika tiada perbelanjaan kerajaan, Y = C + I iaitu apabila I = S + T; jika cukai tetap (T = To) Keseimbangan ekonomi dua sektor ialah pada tingkat Y 0 manakala keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap tercapai apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S + T pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.12: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Tiada Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai Tetap AE

AE = AY

AE0 = C0 + I AE1 = C1 + I

c2. Dalam ekonomi tiga sektor jika tiada perbelanjaan kerajaan, Y = C + I iaitu apabila I = S + T; jika cukai tetap (T = tY) Keseimbangan ekonomi dua sektor ialah pada tingkat Y 0 manakala keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap tercapai apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S + T pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.13: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Tiada Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai Berkadar AE

AE = AY

AE0 = C0 + I

AE1 = C1 + I


c3. Dalam ekonomi tiga sektor jika tiada perbelanjaan kerajaan, Y = C + I iaitu apabila I = S + T; jika cukai tetap dan berkadar (T = To + tY) Keseimbangan ekonomi dua sektor ialah pada tingkat Y 0 manakala keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap tercapai apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S + T pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.14: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Tiada Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai Tetap dan Berkadar AE

AE = AY AE0 = C0 + I

AE1 = C1 + I

d1. Dalam ekonomi tiga sektor jika ada perbelanjaan dan cukai, Y = C + I + G iaitu apabila I + G = S + T. TIGA keadaan boleh berlaku bergantung kepada jenis cukai; jika cukai tetap (T = To) Keseimbangan ekonomi tiga sektor ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S + T. Jika terdapat cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.15: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Ada Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai Tetap AE

AE = AY AE0 = C0 + I + G

AE1 = C1 + I + G


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 1 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go dan T = To Oleh itu; Y = C + Io + Go Y = a + b(Y - To) + Io + Go Y = a + bY - bTo + Io + Go Y - bY = a + Io + Go - bT Y(1 - b) = a + Io + Go - bTo Y

= a + Io + Go - bTo (1 - b)

d2. Dalam ekonomi tiga sektor jika ada perbelanjaan dan cukai, Y = C + I + G iaitu apabila I + G = S + T. TIGA keadaan boleh berlaku bergantung kepada jenis cukai; jika cukai berkadar (T = tY) Keseimbangan Keseimbangan ekonomi tiga sektor ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S + T. Jika terdapat cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.16: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Ada Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai Berkadar AE AE = AY AE0 = C0 + I + G

AE1 = C1 + I + G


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 1 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go dan T = tY Oleh itu; Y = C + Io + Go Y = a + b(Y – tY) + Io + Go Y = a + bY – btY + Io + Go Y - bY - btY = a + Io + Go Y[(1 - b) + bt] = a + Io + Go Y

= a + Io + Go_ (1 - b) + bt

d3. Dalam ekonomi tiga sektor jika ada perbelanjaan dan cukai, Y = C + I + G iaitu apabila I + G = S + T. TIGA keadaan boleh berlaku bergantung kepada jenis cukai; jika cukai tetap dan berkadar (T = To + tY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S + T. Jika terdapat cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y1. Rajah 2.17: Keseimbangan Pendapatan Negara Tiga Sektor Jika Ada Perbelanjaan Kerajaan dan Cukai Tetap dan Berkadar AE AE = AY AE0 = C0 + I + G

AE1 = C1 + I + G


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 1 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io, G = Go dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + Io + Go Y = a + b[Y - (To + tY)] + Io + Go Y = a + bY – bT 0 + btY + Io + Go Y - bY - btY = a + Io + Go - bTo Y[(1 - b) + bt] = a + Io + Go - bTo Y

= a + Io_+ Go - bTo (1 - b) + bt

e1. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada import, Y = C + I + G + X iaitu apablia I + G + X = S + T; jika cukai tetap (T = To) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor, tanpa cukai dan import ialah pada Y 1 apabila Y = C + I + G + M itu apabila I + G + M = S. Jika terdapat cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 1 iaitu apabila I + G + M = S + T. Rajah 2.18: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Import dan Cukai Tetap AE

AE = AY AE1 = C0 + I + G + X AE2 = C1 + I + G + X AE0 = C0 + I + G


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go + Xo Y = a + b(Y- To) + Io + Go + Xo Y = a + bY - bT 0 + Io + Go + Xo Y - bY = a + Io + Go + Xo - bTo Y(1 - b) = a + Io + Go + X0 - bTo Y

= a + Io + Go + Xo - bTo (1 - b)

e2. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada import, Y = C + I + G + X iaitu apablia I + G + X = S + T; jika cukai berkadar (T = tY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor, tanpa cukai dan import ialah pada Y 1 apabila Y = C + I + G + M itu apabila I + G + M = S. Jika terdapat cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 1 iaitu apabila I + G + M = S + T. Rajah 2.19: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Import dan Cukai Berkadar AE AE = AY AE1 = C0 + I + G + X AE2 = C1 + I + G + X AE0 = C0 + I + G


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go + Xo Y = a + b(Y - tY ) + Io + Go + Xo Y = a + bY - btY + Io + Go + Xo Y - bY + btY = a + Io + Go + Xo Y[(1 - b) + bt] = a + Io + Go + Xo Y

= a + Io + Go + Xo (1 – b) + bt

e3. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada import, Y = C + I + G + X iaitu apablia I + G + X = S + T; jika cukai tetap dan berkadar (T = To + tY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor, tanpa cukai dan import ialah pada Y 1 apabila Y = C + I + G + M itu apabila I + G + M = S. Jika terdapat cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 1 iaitu apabila I + G + M = S + T. Rajah 2.20: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Import dan Cukai Tetap dan Berkadar AE AE = AY AE1 = C0 + I + G + X AE2 = C1 + I + G + X AE0 = C0 + I + G


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go + Xo Y = a + b[Y - (To + tY )] + Io + Go + Xo Y = a + bY - bTo + btY + Io + Go + Xo Y - bY - btY = a + Io + Go + Xo - bTo Y[(1 - b) + bt] = a + Io + Go + Xo - bTo Y

= a + Io + Go + Xo - bTo (1 – b) + bt

f1. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai tetap dan import tetap (T = To ; M = Mo) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.21: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Tetap dan Import Tetap AE

AE = AY AE0 = C0 + I + G AE1 = C1 + I + G AE2 = C1 + I + G - M


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = Mo dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go - Mo Y = a + b(Y - To) + Io + Go - Mo Y = a + bY - bTo + Io + Go - Mo Y - bY = a + Io + Go - Mo - bTo Y(1 - b) = a + Io + Go - Mo - bTo Y

= a + Io + Go - Mo - bTo (1 - b)

f2. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai tetap dan import berkadar (T = To ; M = mY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.22: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Tetap dan Import Berkadar AE

AE = AY

AE0 = C0 + I + G AE1 = C1 + I + G AE2 = C1 + I + G - M


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = mY dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go - mY Y = a + b(Y - bTo) + Io + Go - mY Y = a + bY - bTo + Io + Go - mY Y - bY + mY = a + Io + Go - bTo Y(1 - b + m) = a + Io + Go - bTo Y = a + Io + Go - bTo (1 - b + m)

f3. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai tetap dan import tetap dan berkadar (T = To ; M = Mo + mY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah tetap dan berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.23: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Tetap dan Import Tetap dan Berkadar AE

AE = AY



Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = Mo + mY dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go - (Mo + mY) Y = a + b(Y - bTo) - (Mo + mY) Io + Go Y = a + bY - bTo - (Mo + mY) + Io + Go Y - bY + mY = a + Io + Go - Mo - bTo Y(1 - b + m) = a + Io + Go - Mo - bTo Y = a + Io + Go - Mo - bTo (1 - b + m)

f4. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai berkadar dan import tetap (T = tY ; M = Mo) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai berkadar ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.24: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Berkadar dan Import Tetap AE



Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = Mo dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go - Mo Y = a + b(Y - tY) + Io + Go - Mo Y = a + bY - btY + Io + Go - Mo Y - bY + btY = a + Io + Go - Mo Y[(1 - b) + bt] = a + Io + Go - Mo Y

= a + Io + Go - Mo (1- b) + bt

f5. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai berkadar dan import berkadar (T = tY ; M = mY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai berkadar ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.25: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Berkadar dan Import Berkadar AE



Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = mY dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go - mY Y = a + b(Y - tY) + Io + Go - mY Y = a + bY - btY + Io + Go - mY Y - bY + btY + mY = a + Io + Go Y[(1 - b + m) + bt] = a + Io + Go Y

= a + Io + Go (1 - b + m) + bt

f6. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai berkadar dan import tetap dan berkadar (T = tY ; M = Mo + mY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai berkadar ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah tetap dan berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.26: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Berkadar dan Import Tetap dan Berkadar [stop] AE

AE = AY AE0 = C0 + I + G AE1 = C1 + I + G

AE2 = C1 + I + G - M


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = Mo + mY dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go - (Mo + mY) Y = a + b(Y - tY) + Io + Go - (Mo + mY) Y = a + bY - btY + Io + Go - Mo - mY Y - bY + btY + mY = a + Io + Go - Mo Y[(1 - b + m) + bt] = a + Io + Go - Mo Y

= a + Io + Go - Mo (1 - b + m) + bt

f7. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai tetap dan berkadar dan import tetap (T = To + tY ; M = Mo) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap dan berkadar ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.27: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Tetap dan Berkadar dan Import Tetap AE



Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = Mo dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go - Mo Y = a + b(Y - To + tY) + Io + Go - Mo Y = a + bY - bT + btY + Io + Go - Mo Y - bY + btY = a + Io + Go - Mo - bTo Y[(1 - b) + bt] = a + Io + Go - Mo - bTo Y

= a + Io + Go - Mo - bTo (1 - b ) + bt

f8. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai tetap dan berkadar dan import berkadar (T = To + tY ; M = mY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap dan berkadar ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.28: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Tetap dan Berkadar dan Import berkadar AE

AE = AY



Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = mY mY dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go - mY Y = a + b(Y - To + tY) + Io + Go - mY Y = a + bY - bT + btY + Io + Go - mY Y - bY + btY + my = a + To + Go - bTo Y[(1 - b + m) + bt] = a + To + Go - bTo Y

= a + Io + Go - bTo (1 - b + m) + bt

f9. Dalam ekonomi empat sektor jika tiada eksport, Y = C + I + G - M iaitu apablia I + G = S + T + M; jika cukai tetap dan berkadar dan import tetap dan berkadar (T = To + tY ; M = Mo + mY) Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi tiga sektor jika cukai tetap dan berkadar ialah pada Y 1 apabila I + G = S + T. Jika terdapat import dan import adalah tetap dan berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y2 iaitu apabila I + G = S + T + M. Rajah 2.29: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Tiada Eksport, Cukai Tetap dan Berkadar dan Import Tetap dab Berkadar AE

AE = AY



Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 2 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; M = Mo + mY dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go - (Mo + mY) Y = a + b(Y - To + tY) + Io + Go - (Mo + mY) Y = a + bY - bT + btY + Io + Go - Mo - mY Y - bY + bTo + mY = a + Io + Go - Mo - bTo Y[(1 - b + m) + bt] = a + To + Go - Mo - bTo Y

= a + Io + Go - Mo - bTo (1 - b + m) + bt

g1. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai tetap dan import tetap (T = To ; M = Mo). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai tetap dan import juga tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.30: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Tetap dan Import Tetap AE

AE = AY AE1 = C + I + G + X AE0 = C0 + I + G AE2 = C1 + I + G + X AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = Mo dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go + (Xo - Mo) Y = a + b(Y - To) + Io + Go + Xo - Mo Y = a + bY - bTo + Io + Go + Xo - Mo Y - bY = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y(1 - b) = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y

= a + Io + Go + Xo - Mo - bTo (1 – b)

g2. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai tetap dan import berkadar (T = To ; M = mY). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai tetap dan import berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.31: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Tetap dan Import Berkadar AE

AE = AY AE1 = C0 + I + G + X AE0 = C0 + I + G AE2 = C1 + I + G + X AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = mY dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go + (Xo - mY) Y = a + b(Y - bTo) + Io + Go + (Xo - mY) Y = a + bY - bTo + Io + Go + Xo - mY Y - bY + mY = a + Io + Go + Xo - bTo Y(1- b + m) = a + Io + Go + Xo - bTo Y = a + Io + Go + Xo - bTo (1 - b + m)

g3. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai tetap dan import tetap dan berkadar (T = To ; M = Mo + mY). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai tetap dan import tetap dan berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.32: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Tetap, Import Tetap dan Berkadar AE

AE = AY AE1 = C0 + I + G + X AE0 = C0 + I + G AE2 = C1 + I + G + X

AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = Mo + mY dan T = To Oleh itu; Y = C + I + Go + [Xo - (Mo + mY)] Y = a + b(Y - bTo) + [Xo - (Mo + mY)] Io + Go Y = a + bY - bTo + [Xo - (Mo + mY)] + Io + Go Y - bY + mY = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y(1- b + m) = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo (1 - b + m)

g4. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai berkadar dan import tetap (T = tY; M = Mo). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai berkadar dan import tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.33: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Berkadar dan Import Tetap AE


AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = Mo dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go - Mo Y = a + b(Y - tY) + Io + Go + (Xo - Mo) Y = a + bY - btY + Io + Go + (Xo - Mo) Y - bY + btY = a + Io + Go + Xo - Mo Y[(1 - b )+ bt] = a + Io + Go + Xo – Mo Y

= a + Io + Go + Xo - Mo (1- b) + bt

g5. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai berkadar dan import berkadar (T = tY ; M = mY). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai berkadar dan import berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.34: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Berkadar dan Import Berkadar AE


AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = mY dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go + (Xo - mY) Y = a + b(Y - tY) + Io + Go + (Xo - mY) Y = a + bY - btY + Io + Go + Xo - mY Y - bY + btY + mY = a + Io + Go + Xo Y[(1 - b + m)+ bt] = a + Io + Go + Xo Y

= a + Io + Go + Xo (1 - b + m) + bt

g6. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai berkadar dan import tetap dan berkadar (T = tY ; M = Mo + mY). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai berkadar dan import tetap dan berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.35: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Berkadar dan Import Tetap dan Berkadar AE


AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = Mo + mY dan T = tY Oleh itu; Y = C + I + Go + [Xo - (Mo + mY)] Y = a + b(Y - tY) + Io + Go + [Xo - (Mo + mY)] Y = a + bY - btY + Io + Go + Xo - Mo + mY Y - bY + btY + mY = a + Io + Go + Xo - Mo Y[(1 - b + m)+ bt] = a + Io + Go + Xo - Mo Y

= a + Io + Go + Xo - Mo (1 - b + m) + bt

g7. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai tetap dan berkadar dan import tetap (T = To + tY; M = Mo). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai tetap dan berkadar dan import tetap, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.36: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Tetap dan Berkadar dan Import Tetap AE

AE = AY

AE1 = C0 + I + G + X AE0 = C0 + I + G AE2 = C1 + I + G + X

AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = Mo dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go + (Xo - Mo) Y = a + b[Y – (To + tY)] + Io + Go + (Xo - Mo) Y = a + bY - bT + btY + Io + Go + Xo - Mo Y - bY + btY = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y[(1 – b) + bt] = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y

= a + Io + Go + Xo - Mo - bT (1 - b ) + bt

g8. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai tetap dan berkadar dan import berkadar (T = To + tY; M = mY). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai tetap dan berkadar dan import berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y 3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.37: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Tetap dan Berkadar dan Import Berkadar AE


AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = mY dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go - mY Y = a + b[Y - (To + tY)] + Io + Go + (Xo - mY) Y = a + bY - bTo - btY + Io + Go + Xo - mY Y - bY + btY + mY = a + Io + Go + Xo - bTo Y[(1 - b + m) +bt] = a + Io + Go + Xo - bTo Y

= a + Io + Go + Xo - bTo (1 - b + m) + bt

g9. Dalam ekonomi empat sektor jika ada eksport dan import, Y = C + I + G + (X – M) iaitu apablia I + G + X = S + T + M; jika cukai tetap dan berkadar dan import tetap dan berkadar (T = To + tY; M = Mo + mY). Keseimbangan ekonomi tiga sektor, tanpa cukai ialah pada tingkat Y 0 apabila Y = C + I + G itu apabila I + G = S. Keseimbangan ekonomi empat sektor jika ada eksport tetap, tiada import dan cukai ialah di Y 1 apabila I + G + X = S. Jika ada cukai dan cukai adalah tetap, keseimbangan ekonomi empat sektor tanpa import ialah di Y 2 apabila I + G + X = S + T. Jika cukai tetap dan berkadar dan import tetap dan berkadar, keseimbangan pendapatan negara yang baru ialah pada tingkat pendapatan Y3 iaitu apabila I + G + X = S + T + M. Rajah 2.38: Keseimbangan Pendapatan Negara Empat Sektor Jika Ada Eksport, Cukai Tetap dan Berkadar dan Import Tetap dan Berkadar AE


AE3 = C1 + I + G + (X – M)


Secara pengiraan pendapatan negara pada tingkat Y 3 bersamaan dengan; C = a + bY; I = Io; G = Go; X = Xo; M = Mo + mY dan T = To + tY Oleh itu; Y = C + I + Go + [Xo – (Mo + mY)] Y = a + b(Y - To + tY) + Io + Go + [Xo – (Mo + mY)] Y = a + bY - bT + btY + Io + Go + Xo - Mo + mY Y - bY + btY + mY = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y[(1 - b + m) +bt] = a + Io + Go + Xo - Mo - bTo Y

= a + Io + Go + Xo - Mo - bTo (1 - b + m) + bt

LATIHAN 2

1. Bincangkan perbezaan antara tiga konsep di bawah a. KDNK dengan KDNB b. KDNKharga pasar dengan KDNK kos faktor c. KDNK dengan KNK

BAB 3 WANG DAN INSTITUSI KEWANGAN

DEFINISI WANG

Apa sahaja barangan yang dapat diterima umum sebagai alat perantaraan pertukaran bagi mendapatkan barang, perkhidmatan atau untuk membayar hutang. CIRI-CIRI WANG

a. Diterima Umum - kerana nilainya yang hakiki atau kerana ditetapkan oleh undang-undang. b. Kekurangan Penawaran - menyebabkan wang mempunyai nilai yang mantap dan dihargai. Kekurangan terhad sama ada secara semulajadi atau melalui sekatan undang-undang. c. Mudah dikenali - untuk mengelakkan kekeliruan, tidak mudah dipalsukan.


Wang dapat dijadikan alat bagi mengukur nilai barang dan perkhidmatan. Barang dapat dinilai atau diberi harga dengan unit wang. Masyarakat tidak perlu menentukan nilai satu barang itu dengan membandingkannya dengan barangan lain. Pelbagai nama telah diberikan kepada fungsi pertama, yang paling lazim digunakan ialah unit nilai, nilai piawai, unit akaun, unit ukuran umum dan unit pembawah rata, kesemuanya mempunyai maksud yang umum iaitu unit kewangan yang berperanan sebagai unit mengukur dan menyatakan kesemua nilai barang dan perkhidmatan. Nilai setiap barang atau perkhidmatan boleh dinyatakan sebagai harga yang bermaksud jumlah unit wang yang dapat ditukarnya. Sebagai alat perantaraan/media pertukaran

Terdapat beberapa nama yang diberi kepada fungsi wang kedua iaitu media pertukaran, media pembayaran, media pusingan dan alat pembayaran. Wang berfungsi sebagai kuasa beli umum untuk digunakan sebagai perantaraan pertukaran, pembeli tidak perlu mencari penjual yang memiliki barang yang dikehendakinya, menjimatkan masa dan tenaga serta melicinkan urusniaga. Sebarang jenis barangan dapat dibeli dengan wang malah wang juga dapat mengelakkan masalah kehendak kebetulan (serentak). Dengan menggunakan wang, proses menemukan pengguna yang mempunyai keinginan yang serentak tidak menjadi masalah kerana wang mempunyai sifat penerimaan umum. Wang sebagai media pertukaran adalah fungsi wang yang terpenting malah definisi wang juga dirujuk sebagai alat perantaraan

Sebagai Alat Penyimpan Nilai

Apabila wang sudah diterima oleh masyarakat sebagai media pertukaran maka dengan sendirinya wang dapat digunakan sebagai penyimpan nilai. Wang mempunyai kuasa beli umum yang dapat disimpan dan digunakan apabila perlu. Penggunaan wang membolehkan kekayaan di simpan dalam bentuk wang bukan dalam bentuk barangan. Dalam ekonomi yang maju, jenis wang yang penting adalah "wang bank" iaitu wang yang didepositkan dalam bank dan boleh diambil dengan menggunakan cek. Sebaliknya jika nilai wang sering merosot, masyarakat akan mengantikan yang berupa wang kepada kekayaan yang berbentuk barangan. Selagi wang dapat digunakan untuk menyimpan nilai, selagi itulah masyarakat akan memegang wang. Fungsi ini juga boleh dijalankan oleh aset yang bernilai, walau bagaimana pun ia mempunyai beberapa kelemahan iaitu; melibatkan kos simpanan, susutnilai dan tidak cair (darjah kecairan yang rendah - keupayaan untuk ditukar kepada bentuk wang). TAKRIF WANG

Takrif wang adalah berdasarkan dua pendekatan, iaitu pendekatan urusniaga dan pendekatan kecairan.


TAKRIF EMPIRIK WANG

Takrif dan pengukuran wang sangat penting bagi membolehkan kajian dibuat secara empirikal sebelum sesuatu dasar kewangan dibentuk. Tiga jenis takrif penawaran wang ialah M1, M2 dan M3. M1:Pendekatan Urusniaga

Ia terdiri daripada; mata wang dan deposit semasa. Wang tunai dan deposit semasa ini merupakan wang yang paling aktif bagi tujuan urusniaga. Mata wang ialah wang kertas dan syiling yang dipegang oleh orang ramai (yang ada dalam edaran). Deposit semasa ialah jumlah deposit dalam akaun semasa yang dimiliki oleh individu, korporat atau institusi bukan bank. Deposit semasa milik kerajaan dan institusi bank tidak diambil kira dalam M1. M1 = mata wang + deposit semasa di bank perdagangan. M2:Pendekatan Kecairan

Seseparuh buku menulis "mudah tunai sektor swasta atau M2". M1 dikatakan takrif wang yang sempit kerana ia tidak mengambil kira aset kewangan yang kurang cair, iaitu wang kuasi. Takrif wang M2 meliputi; M1 + deposit tabungan di bank perdagangan + deposit tetap di bank perdagangan. Deposit tetap dan deposit tabungan mempunyai kadar kecairan yang rendah dibandingkan deposit semasa. Ia juga mengambil masa yang lama dan mempunyai masalah kos melepas untuk ditunaikan. Kelemahannya ialah ianya tidak dapat digunakan dengan serta merta dalam urusniaga.

Penawaran Wang M3

Sebelum tahun 1985, penawaran wang M3 ditakrifkan sebagai penawaran wang M2 + deposit tabungan dan deposit tetap di syarikat kewangan, Bank Simpanan Nasional dan institusi kewangan lain. Takrif tentang institisi kewangan lain telah menimbulkan banyak kekeliruan, data tentang M3 juga tidak diterbitkan (sesetengah penyelidik memasukkan bank saudagar dan KWSP, sesetengahnya tidak mengambilkira M3 dalam kajian masing-masing). Pada tahun 1985 BNM mula mentakrifkan M3 sebagai M2 + deposit tabungan dan deposit tetap di syarikat kewangan, bank saudagar dan gedung diskaun tetapi data M3 masih lagi belum diterbitkan. Hanya pada tahun 1988 barulah BNM menerbitkan data tentang M3, itupun tidak termasuk deposit di Bank Islam. Aset Mudah Tunai M4

Wang boleh ditakrif dengan lebih luas lagi dengan mengambil kira aset-aset kewangan lain yang belum diambil kira seperti bil perbendaharaan, wang panggilan, surat jaminan kerajaan dan sebagainya. Penawaran wang M4 dapat ditakrifkan dengan mencampur M3 dengan aset mudah tunai utama dan aset mudah tunai kedua bank perdagangan, syarikat kewangan dan bank saudagar. Antara aset mudah tunai ialah wang panggilan bersih dengan gedung diskaun di Malaysia, bil perbendaharaan kerajaan persekutuan, surat jaminan kerajaan persekutuan dan negeri yang cukup tempoh matang tidak melebihi satu tahun. Aset mudah tunai darjah kedua seperti surat jaminan kerajaan persekutuan dan negeri yang tempoh matangnya melebihi satu tahun, bil yang didiskaunkan atau dibeli dan boleh diterima/dibayar di


M4

=

M3 + aset mudah tunai institusi-institusi kewangan seperti; Bank perdagangan Bank saudagar, Bank Islam, Gedung diskaun Syarikat kewangan

NILAI WANG

Salah satu keburukan penggunaan wang dalam ekonomi ialah kecenderungan nilai wang untuk jatuh dalam jangka masa panjang. Kenaikan harga dalam ekonomi akan menjatuhkan kuasa beli wang (nilai benar wang) dari tahun ke tahun. Nilai wang ialah keupayaan dari sesuatu nilai wang untuk mendapatkan barang-barang dan perkhidmatan. Apabila seunit mata wang dapat memperolehi barang atau/dan perkhidmatan yang lebih banyak dari seunit mata wang lain, maka mata wang tersebut dipandang sebagai bernilai tinggi. Dari definisi ini dapat dibuat kesimpulan bahawa perubahan harga barang dan/atau perkhidmatan akan mengubah nilai wang. Dalam ekonomi kenaikan harga barang dan/atau perkhidmatan lebih kerap dari kejatuhan

perkhidmatan ini termasuk makanan, pakaian, rumah, pengangkutan, kesihatan, rekreasi, perabut, peguam, cukai jalan dan lain-lain. Ia tidak termasuk cukai pendapatan dan cukai harta peribadi. Katakan kita hendak mengira perubahan indeks harga pada tahun 1980 hingga 1990. Katakan harga "sebakul pasar" ialah RM40 pada tahun 1980, dan 1980 dijadikan tahun asas dengan Indeks harga 100. Andaikan harga sebakul pasar ialah RM50 pada tahun 1990. Oleh itu indeks harga pada tahun 1990 ialah; 50/40 x 100 = 125, oleh itu indek harga pengguna pada tahun 1990 ialah 125. Ia menunjukkan tingkat harga barang-barang dan perkhidmatan telah meningkat sebanyak 25% antara tahun 1980 hingga 1990. Daripada indeks harga kita boleh mengukur Indeks Nilai Wang. Indeks nilai wang =

Indeks nilai wang = pada 1990

indeks harga 1980 -------------------------- x 100 indeks harga 1990 100 ------ x 100 = 80% 125

maka nilai wang telah merosot sebanyak 100 - 80


perdagangan, bank saudagar, bank simpanan, syarikat kewangan, rumah diskaun dll. Bank Pusat

Bank pusat di Malaysia agar terlewat ditubuhkan berbanding dengan negara yang telah maju. Bank pusat Sweden, Bank of Sweden ditubuhkan pada 1656, Bank pusat United Kingdom, Bank of England ditubuhkan pada 1694 dan Bank pusat Amerika Syarikat, Fedreal Reserve Bank ditubuhkan pada 1913. Bank pusat di Malaysia telah ditubuhkan pada 26 Januari 1959 berasaskan undang-undang Bank Negara Tanah Melayu 1958. Pada awal penubuhannya ia bernama Bank Negara Tanah Melayu, berikutan penubuhan Malaysia pada September 1963 namanya diubah kepada Bank Negara Malaysia. Bank Pusat bagi sesebuah negara atau Bank Negara bagi Malaysia, memainkan peranan untuk menyediakan bekalan wang yang cukup agar dapat menggalakkan pertumbuhan ekonomi yang cepat tanpa inflasi serta mencapai matlamat-matlamat ekonomi yang lain. Peraturan dan pengawalan oleh Bank Negara dijalankan dengan cara menggubal undang-undang yang mengatur kegiatan-kegiatan badan-badan kewangan dan dengan menjalankan dasar kewangan. Tujuan penubuhan Bank Pusat ialah;

Pada umumnya BNM kegiatan berikut;

ditugaskan

oleh

kerajaan

bagi menjalankan

a. Bertindak sebagai bank kepada kerajaan. b. Bertindak sebagai bank kepada bank perdagangan. c.

Mengawal kegiatan bank perdagangan dan badan kewangan yang lain.

d. Mengawal keseimbangan perdagangan antarabangsa. e.

Mengawal percetakan wang syiling dan kertas.

f.

Menjalankan dasar kewangan

Dasar kewangan digunakan dalam mengawal penawaran dan edaran wang dalam ekonomi negara. Perubahan penawaran wang akan mempengaruhi kadar bunga di pasaran dan seterusnya mempengaruhi tabungan. Dasar kewangan terbahagi kepada dasar kewangan kuantitatif dan dasar kewangan kualitatif. Dasar kewangan kuantitatif seperti operasi pasaran terbuka, pendanaan, kadar bank, rizab berkanun dan nisbah kecairan. Dasar kewangan kualitatif pula seperti tempoh bayaran balik ansuran, mengubah bayaran pendahuluan pembelian secara ansuran dan pujukan moral oleh Bank Pusat.


badan-badan kerajaan dan syarikat-syarikat besar. Peminjam lain akan dikenakan kadar bunga yang lebih tinggi sedikit dari BLR ini. d. Pengawalan pinjaman ; Tujuan utama dasar ini ialah untuk memastikan agar institusi-institusi kewangan mengalirkan pinjamannya kepada kegiatan ekonomi yang penting dalam pembangunan ekonomi negara dan peningkatan kemakmuran orang ramai. e.

Pujukan moral ; Dasar kewangan ini merupakan tindakan Bank

Negara secara lisan berkenaan dengan langkah-langkah yang perlu diambil oleh institusi-institusi kewangan bagi menyesuaikan tindakan-tindakan mereka dengan dasar kerajaan. Dalam tahun 1980an dasar pujukan moral dijalankan terutama untuk menggalakkan institusi kewangan mengurangkan pinjaman untuk tujuan penggunaan dan spekulasi dan menggalakkan pemberian pinjaman ke sektor yang produktif. Dasar pujukan moral juga digunakan untuk memastikan dasar memberi pinjaman kepada pengusaha Bumiputera dan industri kecil diamalkan dengan baik oleh bank-bank perdagangan dan institusi kewangan lain. Bank Perdagangan

Bank ini memainkan peranan yang terpenting dalam ekonomi moden. Ia

selamat. Di samping itu cara ini memberi faedah kepada bank kerana bank dapat mewujudkan lebih banyak kredit. Sekiranya nilai cek yang ditandatangani melebihi jumlah simpanan pelanggan tersebut, ia akan dikenakan surat amaran dan denda sebanyak RM50.00. Tiga kali selepas itu akaun semasanya akan ditutup dan ia tidak akan dibenarkan membuka akaun semasa dimana-mana bank perdagangan yang lain di Malaysia. Sekiranya wang simpanan pelanggan tidak mencukupi untuk membayar cek yang telah ditandatangani, wang masih boleh diperolehi jika beliau memberitahu pihak bank. Bank akan mengenakan kadar bunga terhadap wang yang dipinjam ini bergantung kepada jumlah pinjaman dan bilangan hari pinjaman tersebut akan dibayar. c.

Menerima bayaran bagi pihak pelanggan ; Bank perdagangan bukan

sahaja membuat bayaran bagi pihak pelanggan, tetapi juga menerima bayaran bagi pihak mereka. Jumlah kena bayar si berhutang atau dividen saham-saham boleh dibayar terus kepada bank pelanggan untuk dimasukkan kedalam akaunnya. d. Membuat bayaran berulang (Standing Order) ; Bank ini juga membantu pelanggan memyelesaikan sebarang bayaran yang dilakukan berulang-ulang seperti ansuran kereta, rumah, premiun insuran dll. Pelangan boleh mengarahkan bank membayar bagi pihaknya. e.

Mengeluarkan draf bank dan cek pelancong ; Cek biasanya diterima


(1966), Bank Bumiputera (1966), Development and Commercial Bank (D&C) (1966). Fungsi utama bank perdagangan di Malaysia tertumpu kepada penyediaan kemudahan akaun semasa dan bermasa serta mengeluarkan pinjaman kepada sektor awam dan swasta. Bilangan bank perdagangan yang beroperasi di Malaysia bertambah daripada 29 buah pada tahun 1959 kepada 38 buah pada akhir 1988. Daripada jumlah ini 16 buah terdiri dari cawangan bank asing dan 22 buah bank tempatan. Pada tahun 1990, angka ini berkurangan kepada 37 buah dengan penutupan sebuah cawangan bank asing. Bagi menggalakkan perkembangan bank perdagangan tempatan pada tahun 1966, BNM telah tidak membenarkan bank asing membuka cawangan baru di negara ini. Pada tahun 1988 jumlah cawangan bank tempatan ialah 749 buah dan 146 cawangan bank asing. Daripada jumlah ini (749+146) 246 buah terletak di bandar-bandar yang mempunyai penduduk kurang dari 10,000 orang, 300 buah terletak di bandar-bandar yang mempunyai bilangan penduduk antara 10,000 hingga 75,000 ribu orang dan 349 buah terletak di bandarbandar utama. Pada tahun yang sama nisbah purata penduduk bagi sebuah bank ialah 19:171 orang, secara perbandingan nisbah ini agak rendah bagi sebuah negara membangun seperti Malaysia. Pada akhir September 1988, 36 daripada 38 buah bank perdagangan di negara ini menggunakan komputer dalam operasi masing-masing bagi

memberi pinjaman yang lebih banyak, ia dapat dilakukan dengan mewujudkan simpanan semasa kepada penerima pinjaman. Pemilik simpanan (peminjam) masih boleh mengambil wangnya dengan cek. Keistimewaan bank perdagangan mewujudkan daya beli tambahan merupakan faktur utama menyebabkan bank perdagangan mempunyai kuasa yang dalam mempengaruhi kegiatan ekonomi negara.

Latihan 3

1. Apakah ciri-ciri dan fungsi-fungsi wang 2. Apakah perbezaan antara takrif wang M1, M2 dan M3 3. Bincangkan perubahan nilai wang dan Indeks Nilai Wang 4. Bincangkan tujuan penubuhan, fungsi dan kegiatan Bank Pusat 5. Bincangkan permintaan wang untuk tujuan urusniaga (M dt), spekulasi (Mds) dan untuk tujuan awasan (M dc), dan bagaimana kadar bunga keseimbangan ditentukan.


BAB 4 KESEIMBANGAN PASARAN BARANG DAN WANG ANALISIS IS-LM

Pasaran Wang

Permintaan wang terbahagi kepada tiga; untuk tujuan urusniaga (M dt), spekulasi (Mds) dan untuk tujuan awasan (M dc). Mdc satu tujuan yang sukar diterangkan gelagatnya dan berhubung secara positif dengan pendapatan. Oleh itu dalam analisis ekonomi ia biasanya digabungkan dengan M dt. Mdt = kY Mds = e – hr Md = Mdt + Mds r

r

r

d

M

Perhubungan di antara pasaran barang (2 sektor) dan pasaran wang

Y=C+I C = a +bY; S = -a + (1-b)Y I = d – vr Mdt = kY Mds = e – hr Md = Mdt + Mds Ms = Md Keseimbangan pendapatan (Y) ditentukan oleh C dan I (C + I). Dalam pasaran barang C ditentukan oleh Y (a + bY) dan I ditentukan oleh r (d – vr). Manakala dalam pasaran wang M dt ditentukan oleh pendapatan (kY) dan M ds ditentukan oleh r (e – hr). Oleh itu wujud satu hubungan di antara Y dan r dalam pasaran wang dan dalam pasaran barang. Y akan menetukan C dalam pasaran barang dan Y akan menantukan M dt dalam pasaran wang. Manakala r akan mentukan I dalam pasaran barang dan r akan menentukan M ds dalam pasaran wang.

Y


r

r

IS

I S

Y S

r I0

I1

r

IS1

IS0 I S

Y S


r

r

IS1

IS0 I S

Y S S0

S1

Keseimbangan Pasaran Wang

Ia menunjukkan perhubungan di antara r dan Y apabila pasaran wang dalam keseimbangan (apabila M s = Md) r

r

LM

d

M s = e - hr d

M d

M

Y

s d

M

t s

d

d

d

M =M =M t+M

t

s d

M t = kY


r

r LM0 r0

LM1

r1 d

M s = e - hr d

M d

M

Y0

s d

M

t

Y

t

d

M t = kY

s

d 0

M0=M

s

d 1

M1=M

r

LM1

r

LM0 r1 r0 d

M s = e - hr d

M d

M

Y0

s d

M

t

t

d

M

t1

Y = kY d

M

s

d

M =M

t0

= kY


r

r

LM1 LM0

d s1

M d

M

s0

= e - hr

= e - hr d

M d

M

Y

s d

M

t

t

d

M t = kY

s

d 0

M0=M

s

d 1

M1=M

Keseimbangan Umum ISLM

r

LM

IS Y

Ia menunjukkan perhubungan di antara r dan Y apabila pasaran wang dan pasaran barang dalam keseimbangan (apabila M s = Md dan I = S). Jika; C = a + bY; 10 + 0.6Y I = d – vr; 20 – 0.2r Mdt = kY; 0.3Y Mds = e – hr; 10 – 0.4r Ms = M; 30


pembolehubah-pembolehubah lain dalam pasaran barang dan wang [ rujuk rajah hubungan antara pasaran barang dan pasaran wang, ms.6 ]. Dasar kewangan ialah bagaimana kerajaan menggunakan alat-alat dasar kewangan untuk mempengaruhi penawaran wang yang kemudiannya akan memberi kesan langsung kepada kadar bunga, kemudiannya akan mempengaruhi pembolehubah-pembolehubah lain dalam pasaran barang dan [rujuk rajah hubungan antara pasaran barang dan pasaran wang, ms.6 ]. 1. Kesan Dasar Fiskal Mengembang Katakan keseimbangan umum ISLM yang asal ialah r 0Y0 dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang (peningkatan G). Pada tingkat kadar bunga yang asal (r0) pendapatan akan meningkat dari Y 0 ke Y 1 (kerana Y = C + I + G + X – M, jika G meningkat Y akan meningkat). Apabila Y meningkat menyebabkan Mdt meningkat (Mdt = kY). Ia menyebabkan keseluruhan M d meningkat (Md = Mdt + Mds).

r1

LM

s

M0 r1 d

peningkatan ke M 1 akibat daripada peningkatan Y kesan dari dasar fiskal mengembang (peningkatan G)

re r0

d

d M1

d M0

kejatuhan ke M 2 akibat daripada d kejatuhan M s kesan daripada kenaikan r ke r1

d 2

M

QM

2. Kesan Dasar Kewangan Mengembang Katakan keseimbangan umum ISLM yang asal ialah r 0Y0 dan kerajaan menjalankan dasar kewangan mengembang (membeli bon). Pada tingkat pendapatan yang asal (Y 0) kadar bunga akan berkurangan dari r 0 ke r1 (kerana Ms meningkat). Apabila r jatuh menyebabkan I meningkat dan kesannya melalui proses pengganda pendapatan meningkat ke Y 1.


s

M0 r

s

M1

s

peningkatan ke M 1 akibat daripada dasar kewangan mengembang

r0 d

re d 1

M r1

peningkatan ke M 1 akibat daripada d peningkatan M t kesan daripada peningkatan pendapatan

d 0

M

QM

Keberkesanan Dasar dan Hubungannya dengan Kepekaan IS dan LM.

Kepekaan (kecerunan) IS ditentukan kepekaan pengunaan (b) terhadap pendapatan (Y) dan kepekaan pelaburan (v) terhadap kadar bunga (r) manakala kepekaan LM ditentukan kepekaan permintaan wang urusniaga (k) terhadap pendapatan (Y) dan kepekaan permintaan wang spekulasi terhadap kadar bunga (v). [dalam bahagian ini hanya kepekaan IS dan LM terhadap r dibincangkan]

LM0

LM1 e0

r0 r1

a

r1

b

e1 e1

a

b

IS0 IS0

Y0

Y1

b

Y1

a

a

b

Kesan dasar fiskal mengembang peningkatan Y di negara a lebih besar dari negara b

2. Keberkesanan dasar Fiskal dan kepekaan LM Kepekaan LM dipengaruhi oleh Mds dan Mds sangat dipengaruhi oleh kadar bunga. Dalam keadaan yang biasa M d akan berhubung secara negatif dengan

Asan Ali Golam Hassan, Universiti Utara Malaysia Nota Pendidikan Makroekonomi: Konsep dan Implikasi Dasar d

d

M s dan LM jika ekonomi pada peringkap perangkap d kecairan. M s dan LM yang anjal sempurna – Jeda Keynes

r

M s dan LM jika ekonomi pada peringkap yang biasa. d M s dan LM yang anjal – Jeda perantraan

d

M s dan LM jika ekonomi pada peringkap r yang d sangat ringgi. M s dan LM yang tidak anjal sempurna – Jeda Klasik

r

r

d

Ms

d

Ms d

Ms

d

d

M r

M

d

M

s

s

r

r

LM

LM LM

Y

Y

Y

s

biasa (jeda perantraan), kesan dasar fiskal mengembang akan menyebabkan peningkatan pendapatan (ke Y b1) dan kadar bunga (ke r b1) [ bagaimana proses ]. peralihan keseimbangan umum ISLM in tercapai rujuk nota ms.15 ]. Dalam keadaan ekonomi yang anjal sempurna (jeda Keynes), kesan dasar fiskal mengembang akan menyebabkan peningkatan pendapatan (ke Y a1) dan kadar bunga tetap tidak berubah (di r a0). Apabila G meningkat, Y akan meningkat dan seterusnya M dt meningkat dan Md keseluruhannya akan meningkat yang menyebabkan kadar bunga meningkat. Walau bagaimanapun kadar bunga tidak berubah kerana ekonomi berada peringkat perangkap kecairan. Dalam keadaan ekonomi yang tidak anjal sempurna (jeda Klasik), kesan dasar fiskal mengembang akan menyebabkan pendapatan tidak berubah (di Yc0) dan hanya kadar bunga yang meningkat (ke r c1). Pada peringkat ini M ds tidak peka kepada perubahan r. Apabila G meningkat, Y akan meningkat dan seterusnya M dt meningkat dan Md keseluruhannya akan meningkat yang menyebabkan kadar bunga meningkat. Kenaikan kadar bunga yang tinggi menyebabkan pendapatan yang meningkat jatuh semula ke tahap yang asal sebelum dasar dijalankan. Kesimpulannya dasar ini akan lebih berkesan dalam meningkatkan pendapatan jika ekonomi berada pada peringkat perangkap kecairan (jeda Keynes), berkesan dalam keadaan ekonomi yang biasa bi asa (jeda perantaraan) dan tidak berkesan dalam keadaan ekonomi yang kadar bunganya terlalu tinggi


keadaan ekonomi yang biasa (jeda perantraan), kesan dasar kewangan mengembang akan menyebabkan peningkatan pendapatan (ke Y b1) dan kejatuhan dalam kadar bunga (ke r b1) [bagaimana proses peralihan ]. keseimbangan umum ISLM in tercapai rujuk nota ms.16 ]. Dalam keadaan ekonomi yang anjal sempurna (jeda Keynes), kesan dasar kewangan mengembang akan menyebabkan pendapatan dan kadar bunga tidak berubah. Apabila M s meningkat, menyebabkan kadar bunga meningkat. Walau bagaimanapun kadar bunga tidak berubah kerana ekonomi berada peringkat perangkap kecairan. Dalam keadaan ekonomi yang tidak anjal sempurna (jeda Klasik), kesan dasar kewangan mengembang akan menyebabkan pendapatan meningkat (ke Yc1) dan kadar bunga berkurangan (ke r c1). Pada peringkat ini M ds tidak peka kepada perubahan r. Apabila M s meningkat, r akan jatuh dan I dan Y akan meningkat. Kesimpulannya dasar ini akan lebih berkesan dalam meningkatkan pendapatan jika ekonomi berada pada peringkat kadar bunga yang tinggi (jeda Klasik), berkesan dalam keadaan ekonomi yang biasa (jeda perantaraan) dan tidak berkesan dalam keadaan ekonomi pada peringkat perangkap kecairan (jeda Keynes).

LM0

Latihan 4

1. Dengan menggunakan pendekatan empat kuadrant, lakar dan bincangkan bagaimana keseimbangan dalam pasaran barang diperolehi: i. Dalam ekonomi dua sektor ii. Dalam ekonomi tiga sektor iii. Dalam ekonomi empat sektor 2. Dengan menggunakan pendekatan empat kuadrant, lakar dan bincangkan perubahan yang berlaku dalam pasaran barang jika: i. Pelaburan autonomi meningkat ii. Penggunaan autonomi meningkat 3. Dengan menggunakan pendekatan empat kuadrant, lakar dan bincangkan bagaimana keseimbangan dalam pasaran wang diperolehi: 4. Dengan menggunakan pendekatan empat kuadrant, lakar dan bincangkan perubahan yang berlaku dalam pasaran wang jika: i. Penawaran wang (M s) meningkat ii. Permintaan wang urusniaga (M dt) meningkat iii. Permintaan wang spekulasi (M ds) meningkat 5. Bincangkan perhubungan diantara pasaran barang dan pasaran wang


BAB 5 KESEIMBANGAN PASARAN BARANG, WANG DAN IMBANGAN PEMBAYARAN ANALISIS IS-LM-BP Konsep Asas

Keseimbangan dalaman; keseimbangan kadar bunga dan pendapatan apabila pasaran barang (IS) dan wang (LM) dalam keseimbangan (IS=LM) LM

r IS Y

Keseimbangan luaran; apa bila imbangan pembayaran (BP) seimbang (= 0)

Y Komponen BP; Akaun semasa (CA) = [X – M] Akaun modal (KA) = aliran masuk – aliran keluar [Am – Ak] Rizab rasmi [R]

BP = [(X – M) + (Am – Ak) + (R)] Tiga keadaan BP 1. Tiada aliran modal 2. Aliran modal sempurna 3. Aliran modal tidak sempurna; terbahagi 2 i. BP yang anjal kepada kadar bunga ii. BP yang tidak anjal kepada kadar bunga

(1)

r

BP

(2) BP


1. Kadar pertukaran tetap; Jika lebih rendah dari kadar pertukaran keseimbangan (e r0) (Msf < Mdf ); bank pusat akan jual mata wang asing (M f ) (beli RM); wang dalam edaran akan berkurangan (M sRM). s

M f

RM / Mf

er0 s

er1 d

M Q0

d

s

(M f < M f ); kurangan M f ; bank pusat akan jual mata wang asing f

Q Mf

Jika lebih tinggi dari kadar pertukaran keseimbangan (e r) (Msf > Mdf ); bank pusat akan beli mata wang asing (M f ) (jual RM) – wang dalam edaran akan meningkat (M sRM) s

2. Kadar pertukaran berubah; Jika kadar pertukaran lebih rendah dari kadar pertukaran keseimbangan (er) (Msf < Mdf ); kadar pertukaran akan meningkat, nilai RM jatuh, harga barang eksport menjadi murah, eksport akan meningkat. s

M f

RM / Mf

er0 er1

s

d

M

d

s

(M f < M f ); kurangan M f ; er akan meningkat f

Q0

Q Mf

Jika kadar pertukaran lebih tinggi dari kadar pertukaran keseimbangan (er) (Msf > Mdf ); kadar pertukaran akan jatuh, nilai RM meningkat, harga barang eksport menjadi mahal, eksport akan jatuh. s

RM / Mf

M f


1. IS-LM-BP; Jika pasaran wang (LM) berubah dan BP yang anjal kepada kadar bunga

LM0

LM1 BP r0

e0

r1

e2

IS

Y0

Y1

2. IS-LM-BP; Jika pasaran wang (LM) berubah dan BP yang tidak anjal kepada kadar bunga

BP

LM0

LM1

r0

e0

r1

e2

IS

Y0

Y1


3. IS-LM-BP; Jika pasaran barang (IS) berubah dan BP yang anjal kepada kadar bunga LM

r1

e2 BP

r0

e0

IS1

IS Y0

Y1

4. IS-LM-BP; Jika pasaran barang (IS) berubah dan BP yang tidak anjal kepada kadar bunga BP

LM r1

e2

r0

e0

IS1

IS

Y0

Y1


Implikasi Dasar

Keseimbangan keseluruhan ekonomi (IS=LM=BP) bergantung kepada 1. Jenis aliran modal 2. Jenis kadar pertukaran 3. Dasar kerajaan 32 Keadaan boleh berlaku; 1. tiada aliran modal, kadar pertukaran tetap dan dasar kewangan mengembang 2. tiada aliran modal, kadar pertukaran berubah dan dasar kewangan mengembang 3. tiada aliran modal, kadar pertukaran tetap dan dasar kewangan menguncup 4. tiada aliran modal, kadar pertukaran berubah dan dasar kewangan menguncup 5. tiada aliran modal, kadar pertukaran tetap dan dasar fiskal mengembang 6. tiada aliran modal, kadar pertukaran berubah dan dasar fiskal mengembang 7. tiada aliran modal, kadar pertukaran tetap dan dasar fiskal menguncup 8. tiada aliran modal, kadar pertukaran berubah dan dasar fiskal menguncup

17. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran tetap dan dasar kewangan mengembang 18. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran berubah dan dasar kewangan mengembang 19. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran tetap dan dasar kewangan menguncup 20. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran berubah dan dasar kewangan menguncup 21. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran tetap dan dasar fiskal mengembang 22. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran berubah dan dasar fiskal mengembang 23. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran tetap dan dasar fiskal menguncup 24. aliran modal tidak sempurna dan bp yang anjal, kadar pertukaran berubah dan dasar fiskal menguncup 25. aliran modal tidak sempurna dan bp yang tidak anjal, kadar pertukaran tetap dan dasar kewangan mengembang 26. aliran modal tidak sempurna dan bp yang tidak anjal, kadar pertukaran berubah dan dasar kewangan mengembang 27. aliran modal tidak sempurna dan bp yang tidak anjal, kadar pertukaran tetap dan dasar kewangan menguncup 28. aliran modal tidak sempurna dan bp yang tidak anjal, kadar pertukaran


Kadar Pertukaran Tetap

a. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran tetap, BP yang anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar kewangan mengembang.

LM0

LM1 BP r0 r1

e0 e1

IS

Ms

,r

,I

,Y

Kesan kepada akaun modal; jika r

, Ak

Kesan kepada akaun semasa; jika Y , M

oleh itu (Am – Ak) < 0 oleh itu (X – M) < 0

BP = [(X – M) + (Am – Ak) + (R)] < 0 Pada tingkat keseimbangan dalaman e 1, IS=LMBP; BP < 0. Pada tingkat keseimbangan ini penawaran mata wang asing lebih kecil dari permintaan mata wang asing (M sf < Mdf ). s

M f

RM / Mf

er

s

d

s

d

BP = 0 ; (M f = M f ) d f

M

Qf

BP < 0 ; (M f < M f ) Q Mf



b. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran tetap, BP yang tidak anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar kewangan mengembang

BP

LM0

LM1

r0 r1

e0 e1

IS

Ms

,r

,I

,Y

Kesan kepada akaun modal; jika r

, Ak

Kesan kepada akaun semasa; jika Y , M

oleh itu (Am – Ak) < 0 oleh itu (X – M) < 0


M f

RM / Mf

er

s

d

s

d

BP = 0 ; (M f = M f ) d f

M

Qf

BP < 0 ; (M f < M f ) Q Mf



c. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran tetap, BP yang anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang. LM0 LM1

r1 r2 r0

BP

e1 e2 e0

IS1 IS0

G

, Y , Mdt , Md , r

Kesan kepada akaun modal; jika r , Am oleh itu (Am – Ak) > 0 Kesan kepada akaun semasa; jika Y , M

oleh itu (X – M) < 0

Walau bagaimanapun, perubahan akaun modal < perubahan akaun semasa, oleh itu; BP = [(X – M) + (Am – Ak) + (R)] > 0 Pada tingkat keseimbangan dalaman e 1, IS=LMBP; jika BP > 0. Pada tingkat keseimbangan ini penawaran mata wang asing lebih besar dari permintaan mata wang asing (M sf > Mdf ) s

RM / Mf

M f s

d

s

d

BP > 0 ; (M f > M f ) er

BP = 0 ; (M f = M f ) d f

M



d. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran tetap, BP yang tidak anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang BP

LM1

e2

LM0

r2 r1 r0

e1 e0

IS0

IS1

G

, Y , Mdt , Md , r



Walau bagaimanapun, perubahan akaun modal < perubahan akaun semasa, oleh itu; P = [(X – M) + (Am – Ak) + (R)] < 0 Pada tingkat keseimbangan dalaman e 1, IS=LMBP; jika BP < 0. Pada tingkat keseimbangan ini penawaran mata wang asing lebih kecil dari permintaan mata wang asing (M sf < Mdf ) s

RM / Mf

M f

er

s

d

s

d

BP = 0 ; (M f = M f ) d f

M

BP < 0 ; (M f < M f )


2. Kadar Pertukaran Berubah

a. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran berubah, BP yang anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar kewangan mengembang LM0

LM1 BP0 r0 r2

BP1 e0

r1

e2 e1

IS1 IS0

Y Y

Y

Ms

,r ,I

,Y

Kesan kepada akaun modal; jika r , Ak oleh itu (Am – Ak) < 0 Kesan kepada akaun semasa; jika Y , M



M f

RM / Mf

er

s

d

s

d

BP = 0 ; (M f = M f ) d f

M

Qf

BP < 0 ; (M f < M f ) Q Mf


Kadar Pertukaran Berubah

b. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran berubah, BP yang tidak anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar kewangan mengembang BP0

BP1

LM0 r0 e0

r2 r1

e2

LM1

e1

IS1 IS0

Y

Y Y

Ms

,r ,I

,Y

Kesan kepada akaun modal; jika r , Ak oleh itu (Am – Ak) < 0 Kesan kepada akaun semasa; jika Y , M



M f

RM / Mf

er

s

d

s

d

BP = 0 ; (M f = M f ) d f

M

Qf

BP < 0 ; (M f < M f ) Q Mf



c. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran berubah, BP yang anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang LM0 BP1 r1 r2

r0

e1

BP0

e2

e0

IS1 IS0

IS2

G

, Y , Mdt , Md , r



Walau bagaimanapun, perubahan akaun modal < perubahan akaun semasa, oleh itu; BP = [(X – M) + (Am – Ak) + (R)] > 0 Pada tingkat keseimbangan dalaman e 1, IS=LMBP; jika BP > 0. Pada tingkat keseimbangan ini penawaran mata wang asing lebih besar dari permintaan mata wang asing (M sf > Mdf ) s

RM / Mf

M f s

d

s

d

BP > 0 ; (M f > M f ) er

BP = 0 ; (M f = M f ) d

M



d. Jika aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran berubah, BP yang tidak anjal kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang BP0 BP1

LM0

r2

e2

r1 r0

e1 e0 IS2 IS1

IS0

G

, Y , Mdt , Md , r



Walau bagaimanapun, perubahan akaun modal < perubahan akaun semasa, oleh itu; BP = [(X – M) + (Am – Ak) + (R)] < 0 Pada tingkat keseimbangan dalaman e 1, IS=LMBP; jika BP < 0. Pada tingkat keseimbangan ini penawaran mata wang asing lebih kecil dari permintaan mata wang asing (M sf < Mdf ) s

RM / Mf

M f

er

s

d

s

d

BP = 0 ; (M f = M f ) Mdf

BP < 0 ; (M f < M f )


Latihan 5

1.

Dalam analisis IS-LM-BP, apakah yang dimaksudkan dengan i. Keseimbangan dalaman ii. Keseimbangan luaran iii. Keseimbangan keseluruhan

2.

Apakah 3 komponen dan 3 kaadaan imbangan pembayaran

4. Dengan bantuan gambarajah yang sesuai, bincangkan tindakan yang akan diambil oleh bank pusat jika kadar pertukaran yang ditetapkan oleh kerajaan lebih rendah dari keseimbangan kadar pertukaran 5. Dengan menggunakan analisis IS-LM-BP bincangkan keberkesanan dasar kerajaan dalam dua keadaan ekonomi seperti di bawah: a. Aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran tetap, BP yang sensitif (anjal) kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang b. Aliran modal tidak sempurna, kadar pertukaran bebas, BP yang tidak sensitif (tidak anjal) kepada kadar bunga dan kerajaan menjalankan dasar fiskal mengembang



BAB 6 PERMINTAAN DAN PENAWARAN AGREGAT Keseimbangan Umum IS-LM

Keseimbangan umum IS-LM (persilangan IS dan LM) boleh ditunjukkan seperti rajah tujuh kuadrant di bawah. Kuadrant 1 hingga 4 menunjukkan keseimbangan dalam pasaran wang (LM) manakala kudrant 4 hingga 7 menunjukkan keseimbangan dalam pasaran barang (IS). s

M=M

d

[3]

[1] d

d

M

M t = kY

d Mt

t

d

M

s

Y

Jika permintaan wang untuk tujuan urusniaga (Mdt) (kudrant 1), atau permintaan wang untuk tujuan spekulasi (M ds) (kurdant 2) meningkat, atau penawaran wang (M s) (kudrant 3) meningkat, boleh ditunjukkan dengan peralihan keluk LM (ke kanan). Kesannya, keseimbangan umum IS-LM juga akan berubah, dari e 0 ke e1. r

LM0 LM1 e0

r0 r1

e1 IS Y0

Y1

Y

Bagi pasaran barang pula (IS) jika fungsi suntikan meningkat (kudrant 5), atau fungsi bocuran (kudrant 6) berkurangan, boleh ditunjukkan dengan peralihan keluk IS (ke kanan). Kesannya, keseimbangan umum IS-LM juga akan berubah, dari e 0 ke e1.


PERMINTAAN AGREGAT

Keseimbangan pasaran barang (IS) dan wang (LM) telah menunjukkan perhubungan di antara r dan Y apabila pasaran wang dan pasaran barang dalam keseimbangan (apabila M s = Md dan I = S, dalam ekonomi dua sektor). P

P1 P0 AD

Y1 Y0 r

r

Y LM1 (P1)

LM0 (P0)

Peningkatan Perbelanjaan Kerajaan

P

P0 AD1 AD0 Y0 r

r

Y1

Y LM

IS1


Peningkatan Cukai

P

P0 AD0 AD1 Y1 Y0 r

r

Y LM

IS0

IS

Peningkatan Penawaran Wang

P

P0 AD1 AD0 Y0 Y1 r

r

Y LM0

LM1


PENAWARAN AGREGAT

Penawaran Agregat Pendekatan Klasikal Andaian pendekatan Klasikal 1. Upah boleh meningkat dan berkurangan 2. Gunatenaga penuh Pada tingkat harga umum P 0, upah wang ialah W0, dan upah benar ialah W0/P0. Pada tingkat upah benar ialah W 0/P0 pasaran buruh diandaikan dalam keseimbangan (L d = L s), pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N 0. Pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N0 pendapatan (output/keluaran) negara ialah sebanyak Y 0 dan tingkat harga umum bersamaan dengan P 0 (keseimbangan penawaran aggregat di e 0) Jika tingkat harga umum meningkat ke P 1, pada tingkat upah wang W 0 upah benar jatuh ke W0/P1. Dalam pasaran buruh, kesan daripada upah benar telah jatuh (rendah), pada tingkat upah benar W 0/P1, permintaan buruh (N1) lebih besar dari penawaran buruh (N 2). Oleh itu upah wang akan meningkat ke W1. Nilai upah benar W1/P1 = W0/P0. Oleh itu pasaran buruh akan kembali seimbang (L d=L s), pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N 0. Pada tingkat

Gambarajah Penawaran Agregat Pendekatan Klasikal P

P

AS

P1

P1

e1

P0

P0

e0

P2

e2

P2

W1 W0 W2 W0 /P1

W0 /P0

W/P

W0 /P2

N

Y0

Y

N s

N1 N0

L

Y = f(N) N0


Penawaran Agregat Pendekatan Keynesian Andaian pendekatan Keynesian 1. Upah boleh meningkat tetapi tidak dan berkurangan 2. Gunatenaga tidak penuh Pada tingkat harga umum P 0, upah wang ialah W0, dan upah benar ialah W0/P0. Pada tingkat upah benar ialah W 0/P0 pasaran buruh diandaikan dalam keseimbangan (L d = L s), pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N 0. Pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N0 pendapatan (output/keluaran) negara ialah sebanyak Y 0 dan tingkat harga umum bersamaan dengan P 0 (keseimbangan penawaran aggregat di e 0) Jika tingkat harga umum meningkat ke P 1, pada tingkat upah wang W 0 upah benar jatuh ke W0/P1. Dalam pasaran buruh, kesan daripada upah benar telah jatuh (rendah), pada tingkat upah benar W 0/P1, permintaan buruh (N1) lebih besar dari penawaran buruh (N 2). Oleh itu upah wang akan meningkat ke W1. Nilai upah benar W1/P1 = W0/P0. Oleh itu pasaran buruh akan kembali seimbang (L d=L s), pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N 0. Pada tingkat penggunaan buruh sebanyak N0 pendapatan negara ialah sebanyak Y 0 dan tingkat harga umum bersamaan dengan P 1 (keseimbangan penawaran aggregat di e 1). Jika tingkat harga umum jatuh ke P2, pada tingkat upah wang W 0 upah benar meningkat ke W0/P2. Dalam pasaran buruh, kesan daripada upah

Penawaran Agregat Pendekatan Keynesian P

P

AS

P1

P1

e1

P0

P0

e0

P2

W1

P2

e2

W0

W/P1 W/P0 W/P2

Y1

W/P

N

Y0

Y

N s

N1

L

N0 N2

Y = f(N) N0

d

L

N2


KESEIMBANGAN AD-AS

Kerajaan menjual rizab US$

AS P0

e0

P1

e1 AD0 AD1 Y1

Y0

Jika kerajaan menjual rizab US$, wang (RM) dalam edaran akan berkurangan (penawaran wang berkurangan). Peralihan keluk AD ke AD 1 (perubahan keluk LM). Apabila penawaran wang perkurangan, kadar bunga akan meningkat, pelaburan (I) akan berkurangan, menyebabkan pendapatan negara berkurangan ke Y 1. Dalam masa yang sama apabila Y berkurangan, penggunaan (C) akan berkurangan menyebabkan AD akan berkurangan

Upah buruh meningkat AS1

P1

e1

P0

AS e0

AD

Y1

Y0

d) akan berkurangan, Jika upah buruh meningkat, permintaan buruh (L menyebabkan output/pendapatan berkurangan ke Y 1. Peralihan keluk penawaran aggregate ke AS 1. Jika permintaan aggregate tidak berubah, tingkat harga umum akan meningkat ke P 1.

Kerajaan meningkatkan keperluan rizab


Kerajaan mengurangkan cukai pendapatan

AS P1

e1

P0

e0 AD1 AD0 Y0

Y1

Jika kerajaan mengurangkan cukai pendapatan (T), jumlah pendapatan (bolehguna) akan meningkat. Peralihan keluk AD ke AD 1 (perubahan keluk IS). Pendapatan negara meningkat ke Y 1. Dalam masa yang sama apabila Y meningkat, penggunaan (C) akan meningkat menyebabkan AD meningkat (ditunjukkan oleh peralihan keluk ke AD1). Peningkatan AD (jika AS tidak berubah) menyebabkan tingkat harga umum (P) meningkat ke P 1.

Nota Pendidikan Makroekonomi (1)

Recommend Documents