ANDRÉIA BELMIRA JOSSAN BORBA SILVAN SILVAN BARBOSA
RELATÓRIO DE AULA PRÁTICA: determinaç! d!" te!re" de #midade e $in%a" em a&iment!"
FACULDADE DE TECNOLOGIA E CIÊNCIAS - FTC
SALVADOR - BAHIA 22 DE SETEMBRO, 2012
ANDRÉIA BELMIRA JOSSAN BORBA SILVAN BARBOSA
RELATÓRIO DE AULA PRÁTICA: determinaç! d!" te!re" de #midade e $in%a" em a&iment!"
Relatór! "e a#la $r%t&a "a "'&$l(a Br!)at!l!*a "! C#r'! "e Ba&+arela"! e) B!)e"&(a, t#r(! (!t#r(!, a$re'e(ta"! Fal"a"e "e Te&(!l!*a e C(&a' . FTC, U("a"e SSA, &!)! re/#'t! $ara !te(! "a (!ta "a a3ala! e) *r#$! "a 14 U("a"e5 Ore(ta"!ra6 7r!8e''!ra 7a#la Ba&elar Lete
FACULDADE DE TECNOLOGIA E CIÊNCIAS - FTC
SALVADOR - BAHIA 22 DE SETEMBRO, 2012
'( Intr!d#ç! Umidade A a(%l'e "e al)e(t!' 9 #)a %rea )#t! )$!rta(te (! e('(! "a' &(&a' /#e e't#"a) al)e(t!', e(tre e'ta' a B!)e"&(a: $!' ela at#a e) 3%r!' 'e*)e(t!' "! &!(tr!le "e /#al"a"e, "! $r!&e''a)e(t! e "! ar)a;e(a)e(t! "!' al)e(t!' $r!&e''a"!'5 A "eter)(a! "e #)"a"e 9 #)a "a' )e""a' )a' )$!rta(te' e #tl;a"a' (a a(%l'e "e al)e(t!'5 E't% rela&!(a"a &!) '#a e'tal"a"e, /#al"a"e e &!)$!'!, e $!"e a8etar a' &ara&ter<'t&a' "e e't!&a*e), e)ala*e) e $r!&e''a)e(t! "! $r!"#t!5 =La(ara, 1>?1@5 S#a a3ala! &!rre'$!("e a $er"a "e $e'! "! $r!"#t! /#a("! '#)et"! a "eter)(a"a' &!("e' 8<'&a' e /#<)&a' (a' /#a' a %*#a 9 re)!3"a, atra39' "! )9t!"! "e a/#e&)e(t! "ret! e) e't#8a a 10C $!r $er>>@ 25
Cin%a" C(;a' "e #) al)e(t! 9 ! (!)e "a"! a! re'<"#! (!r*(&! /#e $er)a(e&e a$ó' a /#e)a "a )at9ra !r*(&a, e(tre 0 . 0C, e) )#8la, a /#al 9 tra('8!r)a"a e) CO2, H2O e NO255 O' $r!&e''!' "e "eter)(a! "! &!(te"! "e &(;a' &!(''te (a /#e)a "a )at9ra !r*(&a $re'e(te (! al)e(t! e te) *ra("e 3al!r e) al)e(t!', $!r 3ara' ra;e'5 C!)! a &a(a "e a&ar, $!r ee)$l!, /#e "e3e 'er 8eta a' "eter)(ae' $ara a $r!"#! "e a&ar, "e3"! !' $r!le)a' &a#'a"!' $!r alta &!(&e(tra! "e )(era' (! &al"!, /#e &a#'a) (ter8er(&a "#ra(te a &lar8&a! e &r'tal;a! e (a "eter)(a! &e(te')al "e )a&r! e )&r!(#tre(te' "e )a''a' al)e(tare' e) #)a (8("a"e "e &!)$!'t!' (#tr&!(a'5 A $re'e(a "e "eter)(a"!' )(era' =&ar!(at!'@ (a %*#a $!"e &a#'ar $r!le)a "e (&r#'tae' (a' t##lae' !# ")(#r a e8&(&a "e $r!"#t!' #'a"!' (a l)$e;a e 'a(t;a! "a ("'tra et& =Ca)ar*! et al ,1>?J@15 A'') 'e("!, a &(;a "e #) )ateral 9 ! $!(t! "e $art"a $ara a a(%l'e "e )(era' e'$e&<8&!'5 E'te' )(era' '! a(al'a"!' ta(t! $ara 8(' (#tr&!(a' &!)! ta)9) $ara 'e*#ra(a5
)( O*+eti,! Deter)(ar ! te!r "e %*#a =#)"a"e@ e )(era' =&(;a'@ e) a)!'tra' "e )a&arr! "a )ar&a Vtarella e )!K! "a )ar&a NISSIN5
-( Materiai" Para a determinação do teor de umidade, 8!ra) #tl;a"!' &%$'#la "e $!r&ela(a, e't#8a,
"e''e&a"!, ala(a a(al
"e''e&a"!r, ala(a a(al
.( Pr!$ediment!" Umidade: F!ra) $e'a"a' tr' re$l&ata' "e )a&arr! e !#tra' tr' "e )!K! "e, a$r!)a"a)e(te, ,0* $!r re$l&ata, e) &a$'#la' tara"a' =$re3a)e(te a/#e&"a' e) e't#8a a 10C $!r $er<"! "e 2+, e'8ra"a a te)$erat#ra a)e(te e) "e''e&a"!r@: O a/#e&)e(t! 8! 8et! e) e't#8a a 10, $!r $er
Cin%a": 7e'!#-'e, a$r!)a"a)e(te, 2,0* $!r re$l&ata e) &a"(+! =$re3a)e(te &al&(a"! e) )#8la, a 0C, $!r 1+, e'8ra"!' a te)$erat#ra a)e(te e) "e''e&a"!r e $e'a"!'@: Real;!#-'e a (&(era! e) )#8la a 0C, $!r $er
/( Re"#&tad!" Ta*e&a ': Re'#lta"!' "a' a(al'e' la!rat!ral5 A)!'tra 1 . Ma&arr!5 =Mar&a6 Vtarella@5 Re0&i$ata" Am!"tra inte1ra& (g) M A C A R R L O
Umidade (g%)
Am!"tra Inte1ra& (g)
Cin%a" (g)
'
J5>21
?5J
250?
05
)
5?>
5J
250J
05>
-
50J2
5
250?>
05
ESTAT2STICAS
Umidade (g%)
Cin%a" (g)
52
05
1,
051
Média (M) Desvio-padrão (S)
Nota: Os cálculos referentes aos resultados constam no item 8, Anexo.
Ta*e&a ): Re'#lta"!' "a' a(al'e' la!rat!ral5 A)!'tra 2 . M!K!5 =Mar&a6 NISSIN@5 Re0&i$ata" Am!"tra inte1ra& (g) M I O O
Umidade (g%)
Am!"tra Inte1ra& (g)
Cin%a" (g%)
'
5??22
?51
250
05>
)
5001
?51>
250J11
05>
-
J52>2
125J?
2511>
15?
ESTAT2STICAS Média (M) Desvio-padrão (S)
Umidade (g%)
Cin%a" (g)
9.73
152
± 2.39
052
Nota: Os cálculos referentes aos resultados constam no item 8, Anexo
3( C!n$"! C!) a'e (a a(%l'e la!rat!ral e !'er3a! "!' re'#lta"!' a$re'e(ta"!', 3er8&a-'e /#e a' a)!'tra' $!''3el)e(te e'tara) "e(tr! "a' (!r)a' e'taele&"a'5 O' re'#lta"!', $!r9), (! '! (tera)e(te &!(8%3e' =$r(&$al)e(te "a #)"a"e@, "e )!"! /#e +!#3e $er"a' "e )a''a e 3arae' "e re'#lta"!' "#ra(te ! )a(#'e! "a a)!'tra I, $r(&$al)e(te5 N! &a'! "a' &(;a', (! +!#3e a )e')a (ter8er(&a, "e)!('tra("! /#e a)!'tra' "e )a&arr! e )!K! a(al'a"a' e't! "e(tr! "!' $a"re' (#tr&!(a' $ara a' &!)$!'e' &e(te')a'5
4( Bi*&i!1ra5ia 15 CAMARGO, R: ANDRADE, M5 D: NOGUEIRA, 5N, Te&(!l!*a "e 7r!"#t!' A*r!$e%r!', 1>?J: 25 CECCHI, H5M5 F#("a)e(t!' Teór&!' e 7r%t&!' e) A(%l'e "e Al)e(t!'5 U(&a)$5 e"5, Ca)$(a'-S7, 1>>>: 5 LANARA5 La!ratór! Na&!(al "e Re8er(&a A()al5 M9t!"!' a(al?15
6( Ane7! Re&at8ri! de a#&a 0r9ti$a: determinaç! d!" te!re" de #midade e $in%a em a&iment!"
AMOSTRA ' Ma$arr! (Marca: Vitarela) TEOR DE UMIDADE Re0&i$ata ' 7e'! "a C%$'#la6 ?5101* A)!'tra I(te*ral6 J5>21* A)!'tra Se&a6 J5J*
Re0&i$ata ) 7e'! "a C%$'#la6 ?05001?* A)!'tra I(te*ral6 5?>* A)!'tra Se&a6 50*
Re0&i$ata 7e'! "a C%$'#la6 J50>2* A)!'tra I(te*ral6 50J2* A)!'tra Se&a6 J5J*
AMOSTRA ) Mi!+! (Marca: NISSAN) TEOR DE UMIDADE Re0&i$ata ' 7e'! "a C%$'#la6 502?* A)!'tra I(te*ral6 5??22* A)!'tra Se&a6 5?1*
Re0&i$ata ) 7e'! "a C%$'#la6 >502?* A)!'tra I(te*ral6 5001* A)!'tra Se&a6 50J>*
Re0&i$ata 7e'! "a C%$'#la6 ??510* A)!'tra I(te*ral6 J52>2* A)!'tra Se&a6 35>*
AMOSTRA ' Ma$arr! (Marca: Vitarela) TEOR DE CIN;AS Re0&i$ata ' 7e'! "a Ca"(+!6 J15?1* A)!'tra I(te*ral6 250?* C(;a'6 250J*
Re0&i$ata ) 7e'! "a Ca"(+!6 J15>>* A)!'tra I(te*ral6 250J* C(;a'6 250J*
Re0&i$ata 7e'! "a Ca"(+!6 >5200* A)!'tra I(te*ral6 250JJ* C(;a'6 250?>*
AMOSTRA ) Mi!+! (Marca: NISSAN) TEOR DE CIN;AS Re0&i$ata ' 7e'! "a Ca"(+!6 J0502J* A)!'tra I(te*ral6 250* C(;a'6 25012*
Re0&i$ata ) 7e'! "a Ca"(+!6 J150>* A)!'tra I(te*ral6 250J11* C(;a'6 2502*
Re0&i$ata 7e'! "a Ca"(+!6 J151?* A)!'tra I(te*ral6 2511>* C(;a'6 250>1*
CÁLCULOS AMOSTRA ' Ma$arr! (Marca: Vitarela) TEOR DE UMIDADE Re0&i$ata ' P P $e'! "a &%$'#la P ?5101* P ! P a)!'tra (te*ral P J5>21* P 2 P $e'! "a &%$'#la Q a)!'tra 'e&a P =?5101* Q J5J*@ P 25J* P 3 P $e'! "a a)!'tra 'e&a P 7 2 . 70 P =25J* . ?5101*@ P J5J* P " P $e'! "a #)"a"e P 7 . 71 P =J5J* . J5>1@ P - 05J2>J* =-1@
Umidade < =05J2>J* 100@ J5>21* P ?5J* Re0&i$ata ) P P $e'! "a &%$'#la P ?05001?* P ! P a)!'tra (te*ral P 5?>* P 2 P $e'! "a &%$'#la Q a)!'tra 'e&a P =?05001?* Q 50* @ P ?50?1* P 3 P $e'! "a a)!'tra 'e&a P 7 2 . 70 P =?50?1* . ?05001?@ P 50* P " P $e'! "a #)"a"e P 7 . 71 P =50* - 5?>*@ P - 052>2* =-1@
Umidade < =052>2* 100@ 5?>* P 5J* Re0&i$ata P P $e'! "a &%$'#la P J50>2* P ! P a)!'tra (te*ral P 50J2* P 2 P $e'! "a &%$'#la Q a)!'tra 'e&a P =J50>2* Q J5J*@ P ?5J?* P 3 P $e'! "a a)!'tra 'e&a P 7 2 . 70 P =?5J?* . J50>2*@ P J5J* P " P $e'! "a #)"a"e P 7 . 71 P =J5J* . 50J2*@ P - 05?2* =-1@
Umidade < =05?2* 100@ 50J2* P 5* Média (M): M = =?5J*Q5J*Q5*@ M = 52* desvio-padrão (S): S = = =?5J*-52*@Q=5J*-52*@Q=5*-52*@ -1 S = 15*
CÁLCULOS AMOSTRA ) Mi!+! (Marca: NISSAN) TEOR DE UMIDADE Re0&i$ata ' P P $e'! "a &%$'#la P 502?* P ! P a)!'tra (te*ral P 5??22* P 2 P $e'! "a &%$'#la Q a)!'tra 'e&a P =502?* Q 5?1*@ P ?25JJJ* P 3 P $e'! "a a)!'tra 'e&a P 7 2 . 70 P = ?25JJJ* . 502?*@ P 5?1* P " P $er"a "e #)"a"e P 7 . 71 P =5?1* - 5??22*@ P - 0500* =-1@
Umidade < =0500* 100@ 5??22* P ?51* Re0&i$ata ) P P $e'! "a &%$'#la P >502?* P ! P a)!'tra (te*ral P 5001* P 2 P $e'! "a &%$'#la Q a)!'tra 'e&a P =>502?* Q 50J>*@ P J50J* P 3 P $e'! "a a)!'tra 'e&a P 7 2 . 70 P =J50J* . >502?*@ P 50J>* P " P $er"a "e #)"a"e P 7 . 71 P =50J>* . 5001*@ P - 05J0* =-1@
Umidade < =05J0* 100@ 5001* P ?51>* Re0&i$ata P P $e'! "a &%$'#la P ??510* P ! P a)!'tra (te*ral P J52>2* P 2 P $e'! "a &%$'#la Q a)!'tra 'e&a P =??510* Q 5>*@ P >15>2>?* P 3 P $e'! "a a)!'tra 'e&a P 7 2 . 70 P =>15>2>?* . ??510*@ P 5>* P " P $er"a "e #)"a"e P 7 . 71 P =5>* . J52>2*@ P - 05>* =-1@
Umidade < =05>* 100@ J52>2* P 125J?* Média (M): M = =?51* Q ?51>* Q 125J?*@ M = >5* desvio-padrão (S): S = = =?51*->5*@Q=?51>*->5*@Q=125J?*->5*@ -1 S = 25>*
CÁLCULOS AMOSTRA ' Ma$arr! (Marca: Vitarela) TEOR DE CIN;AS Re0&i$ata ' P # $e'! "! &a"(+! P J15?1* P ! # a)!'tra (te*ral P 250?* P 2 # $e'! "a &a"(+! Q &(;a' P =J1502?* Q 250J*@ P J50?02* P 3 # $e'! "a &(;a P 7 2 . 70 P =J50?02* . J15?1*@ P 152J1*
P =152J1* 100*@ 250?* P 05J0* P P =1100 P 0,J0*@ P Cin%a" < 05*
Re0&i$ata ) P # $e'! "! &a"(+! P J15>>* P ! # a)!'tra (te*ral P 250J* P 2 # $e'! "a &a"(+! Q &(;a' P =J15>>* Q 250J*@ P JJ5011* P 3 # $e'! "a &(;a P 7 2 . 70 P =JJ5011 . J15>>*@ P 250J*
Cin%a" < 0,>* Re0&i$ata P # $e'! "! &a"(+! P >5200* P ! # a)!'tra (te*ral P 250JJ* P 2 # $e'! "a &a"(+! Q &(;a' P =>50* Q 250?>*@ P J150>* P 3 # $e'! "a &(;a P 7 2 . 70 P =J150>* . >5200*@ P 15J*
Cin%a" < 05* Média (M): M = =05* Q 05>* Q 05*@ M = 05* S = = =05*-05*@Q=05>*-05*@Q=05*-05*@ -1 S = 051*
CÁLCULOS AMOSTRA ) Mi!+! (Marca: NISSAN) TEOR DE CIN;AS Re0&i$ata ' P # $e'! "! &a"(+! P J0502J* P ! # a)!'tra (te*ral P 250* P 2 # $e'! "a &a"(+! Q &(;a' P =J0502J* Q 25012*@ P J251>* P 3 # $e'! "a &(;a P 7 2 . 70 P =J251>* . J0502J*@ P 25012*
P =25012* 100*@ 250* P * P P =1100 P >>50J*@ P Cin%a" < 05>*
Re0&i$ata ) P # $e'! "! &a"(+! P J150>* P ! # a)!'tra (te*ral P 250J11* P 2 # $e'! "a &a"(+! Q &(;a' P =J15?2?* Q 2502*@ P J5?2?* P 3 # $e'! "a &(;a P 7 2 . 70 P =J5?2?* . J15?2?*@ P 2502*
Cin%a" < 05>* Re0&i$ata P # $e'! "! &a"(+! P J151?* P ! # a)!'tra (te*ral P 2511>* P 2 # $e'! "a &a"(+! Q &(;a' P =J151?* Q 250>1*@ P J52?>* P 3 # $e'! "a &(;a P 7 2 . 70 P =J52?>* . >5?1*@ P 5>10?*
Cin%a" < 15?* Média (M): M = =05>* Q 05>* Q 15?*@ M = 152* S = = =05>*-152*@Q=05>*-152*@Q=15?*-152*@ -1 S = 052*