Mga Dahilan at Epekto Ng Paninigarilyo

MGA DAHILAN AT EPEKTO NG PANINIGARILYO

Ipinasa ni: Janmar A. Cabanag

Talaan ng Nilalaman

KABANATA I. Ang Suliranin at Kaligiran Nito …………………….………….....  A. B. C. D. $. (.

Panimula ……………………………………………………………........... Layunin ng Pag-aaral ……………………………………………….……. Kahalagahan ng Pag-aaral ………………………………………….…... Sala! at Limita"yon ng Pag-aaral ………………………………….…. D%&ini"yon at T%rminolohiya ……………………………………………. Talaan ng Sanggunian ……………………………………………………

1 1-2 3 4 # ' )

Kabanata I Ang S!iranin at Ka!igiran Nit" A. Panim!a

Parati tayong &ina&aalahanan at *ina*alaan na ma"ama ang &aninigarilyo "a alu"ugan nating mga tao. Ayon a"i "a mga &ag-aaral ay nagtataglay ito ng mga %mial na naaa&ag+ulot ng "ait na an"%r at i*a &a. ,i"mong ang mga +otor na mi"mo ang nag*a*ala la*an "a ma&angani* na %&%to nito "a alu"ugan. BayangPili&ina" Ngunit "a "a a*ila na marami nang namatay "a "ait +ahil "a &aninigarilyo/ marami &a rin ang aya! huminto "a *i"yong ito. Sa a*ila rin na itinaa" nang malai ang &r%"yo ng "igarilyo/ marami &a rin ang naninigarilyo at !alang %&%to ang &r%"yo.  Ang naaaalarma/ maraming m%nor-+%-%+a+ ang nalululong na "a *i"yong ito. Pa*ata nang &a*ata ang mga naninigarilyo. Sa Pili&ina"/ 14 na milyon na ang *ilang ng mga a*ataang naninigarilyo/ na na"a %+a+ 13 hanggang 1#. ABS CBN N%!" At inihayag +in ng i"ang o&i"yal ng D%&artm%nt o0 %alth D na umaa*ot "a 1 Pinoy ang namamatay *a!at ora" *unga ng mga "ait na may augnayan "a &aninigarilyo at hin+i &a a"ama rito ang mga naga"ait +ahil "a "%on+han+ "mo%. 5,A N%!"  Ayon "a D%&artm%nt o0 %alth D maraming "ait na nauuha +ahil "a &aninigarilyo at ang mga ito ang +ahilan ng &agamatay nang nga Pinoy. Karamihan "a mga "ait ay ang hy&%rt%n"ion/ h%art atta/ "tro%/ an%r at lung +i"%a"%. Ayon &a "a D/ tinatatayang 14 na milyong Pinoy ang may hy&%rt%n"ion at ito ay +ahil "a

&aninigarilyo. At "a rami ng mga Pinoy na may mataa" na *loo+ &r%""ur%/ hin+i nila alam na a*ilang "ila rito. Ang hroni o*"trution &ulmonary +i"%a"% CPD ay i"a "a mga "ait na +ulot ng &aninigarilyo. a*am*uhay na ang "ait na ito na ina&a&aloo*an ng mahira& na &aghinga. PhilStar  Ang &aninigarilyo ang naaa"ama "a iyong alu"ugan "a maraming &araan.  Ang mga %&%tong ito ang +ahil "a i*a6t i*ang la"on na na"a "igarilyo/ gaya ng niotin% i"ang naaa-a++it na %mial/ ar*on mono7i+% na "ya ring %mial na na"a tam*ut"o ng mga "a"ayan/ hy+rog%n yani+% %mial na na"a mga *om*a at i*a &a. Suma total/ may 4 na i*a6t i*ang uri ng la"on "a arani!ang "igarilyo. Ang yo"i ay naaa&ag"anhi rin ng *a+ *r%ath o ma*ahong hininga at ma+ila! ng ngi&in. Sa mga hin+i naman naninigarilyo/ ung nalalangha& nila ang u"o ng "igarilyo ay na+a+amay +in "ila "a mga &angani* na hati+ ng &aninigarilyo. Ito ay tinata!ag na 8"%on+-han+ "mo%9. Na&ag-alamang ma" u*uhin at hiain ang mga ana ng taong naninigarilyo.

Ang 8"%on+-han+ "mo%9 rin ay naaa"anhi ng an"%r/ &ulmonya/

im&%"yon "a tainga/ mga &ro*l%ma "a &aghinga/ at marami &ang ito. ,urt%:u%/ 212 Kaya/ ang &amanahong &a&%l na ito ay nag*i*igay at%n"yon "a mga arana"an ng mga *atang Pili&inong naninigarilyo. Ka*ilang na rito ang anilang mga +ahilan at &anana! uol "a &aninigarilyo &ati na rin ang &ag*a*agong nai+ulot nito "a anilang &amumuhay. Naa&aloo* +in +ito ang ilang mga "uh%"tyon "a &agtigil o &ag*a*a!a" ng &aninigarilyo.

#. La$nin ng Pag%aara!

 Ang &a&%l &ananali"i na ito ay naglalayong maglaha+ ng mga im&orma"yon "a mga mag-aaral ng 5ra+% 11-5arn%t ng Bai" City National igh Shool tungol "a alagayan ng mga a*ataang Pili&ino augnay "a &aninigarilyo; maa&agtala ng mga arani!ang +ahilan at "ali na naaaa&%to "a +%"i"yon ng a*ataan na manigarilyo at mga arani!ang %&%to ng &aninigarilyo lalo na ung *ata &a lamang ay na"imulan na ang ganitong *i"yo; Layon +in nitong mag*igay ng ilang mga mungahi at "olu"yon u&ang maatulong "a mga nai" tumigil "a &aninigarilyo. Sa"agutin "a &ag-aaral na ito ang "umu"uno+ na atanungan< 1. 5umagamit a *a ng "igarilyo= 2. Naaa-a&%to *a ang &aninigarilyo "a iyong "arili= 3. Naaa-a&%to *a ang &aninigarilyo "a iyong a&aligiran= 4. Ano ang mga +ahilan ung *ait may mga naninigarilyo= #..Anu-ano ang mga "olu"yon u&ang mai!a"an ang &aninigarilyo=

C. Ka&a!aga&an ng Pag%aara!

 Ang &ag-aaral na ito ay a&ai-&aina*ang "a &aaralan/ Bai" City National igh Shool. Ito ay may malaing tulong "a &ag*i*igay ng im&orma"yon at aalaman u&ang ma" mauna!aan natin ang mga %&%to ng &aninigarilyo "a mga a*ataan at "a ating a&aligiran. Sa mga mag%aara!

 ,a*i*igyan ng *a*ala ang mga mag-aaral tungol "a mga ma"a"amang %&%to ng &aninigarilyo. ,agaaroon +in "ila ng "a&at na im&orma"yon tungol "a &aninigarilyo at "a mga ma"a"amang mai+u+ulot nito "a ating alu"ugan. Sa mga mag!ang

,a&a&atnu*ayan nila ang anilang mga ana &alayo "a mga *i"yo tula+ ng &aninigarilyo. a*ang ma" maaga &a ay ma"ai"i& na nila na ma"ama ang &aninigarilyo ng anilang mga ana tungo "a &ag-a*ot "a anilang &angara&. Sa mga tagapama&a!a ng paara!an

Ang &ag-aaral na ito ang magiging +aan u&ang ma" &alaa"in ng a+mini"tra"yon ng &aaralan ang anilang &aii&agla*an "a *i"yong &aninigarilyo. Sa mga manana!i'si'

 Ang &ag-aaral na ito ay maaring mag"il*ing ga*ay o aalaman tungo "a hinahara& na &ananali"i.

D. Sa'!a( at Limitas$"n ng Pag%aara!

 Ang &angunahing layunin ng &ag-aaral na ito ay maa&ag*igay ng "a&at na im&orma"yon hinggil "a mga %&%to ng &aninigarilyo "a mga mag-aaral ng 5ra+% 11 > ICT 5arn%t ng Bai" City National igh Shool "a taong &anuruan 21'-21). Sala! ng &ag-aaral na ito ay ang tatlum&u 3 na mag-aaral "a 5ra+% 11 ICT 5arn%t ng Bai" City National igh Shool. Pagtutuunan ng &ag-aaral na ito ang mga %&%to ng &aninigarilyo at ung &aano na"olu"yonan ang mga n%gati*ong %&%to nito. in+i "ala! ng &ag-aaral na ito ang i*ang mga mag-aaral na na"a i*ang +%&artam%nto o i*ang *aitang ng &aaralan. At +ahil "a +ami ng &o&ula"yon ng magaaral/ minara&at ng mananali"i na &umili lamang ng talum&u 3 na r%"&on+%nt% u&ang ma*igyan ng &ou" ang *a!at &angunahing "uliranin na nararana"an ng i"ang %"tu+yant%.

E. D)p)nis$"n at T)rmin"!"&i$a

Paninigarilyo > i"ang a"anayan ung "aan "inu"unog ang i"ang "anga&/ &inaaarani!an ang ta*ao na naa&aloo* "a *ilot ng "igarilyo/ at nilalangha& at nilala"ahan ang u"o. Sigarilyo > ay i"ang &ro+utong ginagamit "a &amamagitan ng &ag&a&au"o nito o &aninigarilyo/ at ga!a mula "a &inong hi!ang +ahon ng ta*ao. Ang "igarilyo ay "ini"in+ihan "a a*ilang +ulo na *ahagi nito at "a a*ila naman ay ung "aan maaaring hithitin ang u"o/ a+ala"ang may &ilt%r Niotina > ay matatag&uan "a "igarilyo at i*a &ang &ro+utong ta*ao. Ang *a!at &ira"o ng "igarilyo ay tinatayang may 1 mg niotin%. Ito ay ang tinuturong &angunahing "anhi ng ar+io?a"ular +i"%a"% at h%art atta "a mga naninigarilyo Nicotine addiction > Ang &aulit-ulit na &ag"in+i ng "igarilyo ay nauu!i "a niotin%

a++ition. @ith+ra!al "ym&tom" > nararam+aman ito ung *igla ang huminto "a &aninigarilyo.  Ang ilan "a mga ito ay ang &aga-irita/ &aga*ahala/ &aga*ali"a/ +%&r%"yon/ at &agtaa" ng tim*ang. Secondhand smoke > u"o na *inu*uga ng mga naninigarilyo Passive smoking  > tumutuoy "a &aglangha& ng "%on+-han+ "mo% SS o

%n?ironm%ntal to*ao "mo% $TS ng mga non-"mo%r. Bagamat +i tu!irang naninigarilyo/ ang mga taong ito ay maaari ring magaroon ng mga "ait na gaya ng mga naninigarilyo.

*. Ta!aan ng Sanggnian &ttps:++ba$angpi!ipinas.("r,pr)ss.-"m+/00+0+/1+ang%paninigari!$"+ &ttp:++n)(s.abs%-bn.-"m+2i,)"+!i3)st$!)+/4+5/+00+01m%pin"$%t))ns%a,,i-t),% ni-"tin)%,"&%sa$s &ttp:++(((.gman)t("r'.-"m+n)(s+st"r$+6/578+n)(s+!at3i!ipin"+0/%pin"$%ang% namamata$%ba(at%"ras%,a&i!%sa%sigari!$"%,"& &ttps:++br$anm)rt)9),"t-"m.("r,pr)ss.-"m+/0+/+8+mga%masamang% )p)'t"%ng%paninigari!$"+ &ttp:++3i!.(i'ipi!ipinas."rg+in,).p&p+Ni'"tina

K"ns)pt(a! Para,a$m

Sarili

Mga Dahilan at Epekto ng Paninigarilyo Kaibigan

Magulan g

Kapaligiran