MATURSKI RAD

JU Srednja ekonomska škola Tuzla

MATURSKI RAD iz knjigovodstva TEMA: Troškovi usluga

Tuzla, juni 2010.god. SADRŽAJ UVOD .....................................................................................................................................4 1. Pojam i podjela troškova ....................................................................................................4 1.1. Troškovi prema porijeklu ............................................................................................4 1.2. Troškovi prema funkcijama u preduzeću ...................................................................4 1.3. Troškovi prema uračunavanju u cijenu koštanja ........................................................4 1.4. Troškovi prema načinu evidentiranja .........................................................................4 1.5. Troškovi prema potrebama upravljanja .....................................................................5 1.6. Podjela troškova prema obimu proizvodnje ..............................................................5 1.7. Podjela troškova prema mogućnosti otklanjanja .......................................................5 1.8. Troškovi prema mogućnosti vezivanja za jedinicu proizvoda ..................................5 2. Troškovi usluga (grupa 33) ................................................................................................6 2.1. Pojam i podjela usluga ...............................................................................................6 2.2. Karakteristike usluga .................................................................................................6 . 3. Knjiženje troškova ( grupe 33 ) ........................................................................................7 . 3.1. Usluge na izradi i doradi učinaka – 330 ....................................................................7 3.2. Prevozne usluge – 331 ..............................................................................................7 3.3. Usluge održavanja i zaštite – 332 .............................................................................8 3.4. Poštanske i telekomunikacijske usluge – 333 .........................................................10 3.5. Zakupnine i najamnine – 334 ..................................................................................11 3.6. Troškovi reklame – 335 ..........................................................................................12 3.7. Usluge istraživanja i razvoja – 337 .........................................................................13 3.8. Usluge posredovanja – 338 .....................................................................................14 3.9. Ostale vanjske usluge – 339 ...................................................................................14 4. Konačan primjer svih troškova usluga ...........................................................................15 Zaključak .............................................................................................................................16 Literatura .............................................................................................................................17

2

UVOD Tema mog maturskog rada su troskovi usluga. Prije nego krenem detaljno o uslugama i vrstama usluga, nesto cu reci o troskovima. Troškovi predstavljaju novčani izraz utrošenih komponenata proizvodnje i to sredstava za rad, predmeta rada (materijala) i radne snage. Šire analize pod troškovima obuhvataju i izdatke koji nastaju izmirenjem obaveza prema državi. Pošto ovi izdaci vremenski i funkcionalno nastaju istovremeno kada i troškovi, oni sa aspekta ekonomije konkretnog preduzeća imaju isti karakter i uticaj kao i troškovi. U ekonomskoj teoriji i praksi susreće se veliki broj podjela troškova i sve one imaju svoj smisao i značaj. Naprimjer, razlikujemo: troškovi prema porijeklu, prema funkcijama u preduzecu, prema nacinu evidentiranja, prema potrebama upravljanja itd, sto cu detaljnije objasniti u prvom dijelu svog maturskog rada, kako teoriju tih troskova tako i proces knjizenja, uz primjere. U drugom dijelu cu preci na pojam usluga i vrste, te karakteristike pojedinih usluga. U sljedecem, trecem dijelu cu reci detaljnije o svakoj uslugi pojedinacno, sematski prikazati, te promjene za svaku uslugu pojedinacno. U zavrsnom cetvrtom dijelu ce prikazati par promjena troskova usluga preduzeca „NoTa“.

3

1. POJAM I PODJELA TROŠKOVA Teorija troskova je dio mikroekonomske analize koja proucava nastanak, obiljezja i ponasanje troskova u poslovnim procesima. Trosak se definise kao utrosak razlicitih dobara (materijala, vremena, novca i znanja) potrebnih za nastanak nekog proizvoda ili usluge sto ce se realizirati prodajom na trzistu.1 Troškovi predstavljaju vrijednost utrošenih elemenata proizvodnje u procesu reprodukcije. Kako se vrijednost izražava cijenom, troškovi su u novcu izražena količina utrošene radne snage, sredstava za rad i predmeta rada. U ekonomskoj teoriji i praksi susreće se veliki broj podjela troškova i sve one imaju svoj smisao i značaj. U svom radu cu spomenuti najvaznije podjele troskova:

1.1. Troškovi prema porijeklu Ovo je osnovna podjela troškova, jer obuhvata trošenje faktora prizvodnje koji se javljaju u svakoj proizvodnji, a pokazuju za koju su svrhu nastali troškovi i kakvi su faktori utrošeni. U ovu grupu troškova ubrajamo: • troškove rada • troškove predmeta rada • troškove sredstava za rad • troškove tuđih usluga

1.2. Troškovi prema funkcijama u preduzeću Ova klasifikacija troškova odražava organizacionu šemu preduzeća. Podjela preduzeća prema funkcijama označava njihovu sistematizaciju prema tome koja ih funkcija stvara. Prema ovoj podjeli razlikujemo: • troškove upravljanja; • troškove nabavke; • troškove proizvodnje (obavljanja usluga); • troškove prodaje; • troškove finansijsko-računovodstvene funkcije; • troškove administrativno-kadrovske funkcije i sl.

1.3. Troškovi prema uračunavanju u cijenu koštanja Cijena koštanja predstavlja zbir utrošenih I izdatih vrijednosti u vezi sa trošenjem komponentama procesa rada,tj. Vršenjem funkcije u reprodukciji. Prema ovoj podjeli razlikujemo: • direktne (pojedinačne) troškove • indirektne (opšte) troškove

1.4. Troškovi prema načinu evidentiranja 1

http://www.scribd.com/doc/29803532/5-troskovi 4

Prema ovoj podjeli troškove djelimo na: • ukupne troskove; • prosječne troskove.

1.5. Troškovi prema potrebama upravljanja Sa ovog stanovišta troskove posmatramo kao: • stvarne, • planske, • standardne.

1.6. Podjela troškova prema obimu proizvodnje Prema stepenu reagovanja na promene obima proizvodnje i stepen korišćenja kapaciteta razlikujemo: • fiksne troškove, • varijabilne troškove.

1.7. Podjela troškova prema mogućnosti otklanjanja Prema mogućnosti otklanjanja troškovi se dijele na: • neotklonjive, • otklonjive.

1.8. Troškovi prema mogućnosti vezivanja za jedinicu proizvoda Ove troskove djelimo na : • pojedinacne, • zajednicke. Pojedinačni ili direktni troškovi se mogu direktno, bez upotrebe neke uslovne baze ili ključa zaračunati za određene proizvode ili usluge. U ove troškove spadaju: 1.troškovi materijala za izradu; 2.troškovi pomoćnog materijala za izradu; 3.troškovi rada izrade; 4.troškovi sredstava za rad u slučajevima obračuna funkcionalne amortizacije Zajednički ili indirektni troškovi nastaju kao rezultat zajedničkih utrošaka komponenata procesa rada za proizvodnju u određenom vremenu i prostoru, bez diferenciranja te proizvodnje na pojedinačne proizvode. U ovu vrstu troškova spadaju: 1.troškovi režijskog materijala; 2.troškovi pomoćnog materijala i usluga; 3.troškovi unutrašnjeg transporta i održavanja; 4. troškovi sredstava za rad u slučajevima obračuna vremenske amortizacije; 5. troškovi rada na režijskim poslovima; 6. troškovi utrošene energije; 7. troškovi usluga drugih preduzeća. U daljem radu cu se detaljno bazirati na troskove usluga grupe 33.

5

2. TROŠKOVI USLUGA (grupa 33) 2.1. Pojam i podjela usluga Pojam usluga (pa i pojam troskova usluga) je vrlo sirok i raznovrstan. Stoga je usluge, i u poreznom i u racunovodstvenom smislu tesko precizno definisati. Prema najsiroj mogucoj definiciji izvedenoj sistemom eliminacije, usluga predstavlja „sve ono sto nije roba i proizvod“. Troskovi usluga obuhvataju2: • usluge na izradi i doradi ucinaka • prevozne usluge • usluge odrzavanja i zastite • PTT usluge • Zakupnine • Troskovi reklame, propagande, sponzorstva, sajmova • Usluge istrazivanja i razvoja • Usluge posredovanja • Ostale vanjske usluge..

2.2. Karakteristike usluga Usluge imaju 4 karakteristike koje umnogome utiču na dizajn marketinških programa: neopipljivost, nedjeljuvost,varijabilnost i prolaznost. Neopipljivost – Za razliku od fizičkih proizvoda, usluge se nemogu vidjeti, probati, osjetiti, čuti ili omirisati prije nego što se kupe. Nedjeljivost – Usluge se uglavnom proizvode i koriste istovremeno.Nije tako s fizičkom robom, koja se najprije proizvodi, stavlja na zalihe, distribuira brojnim porednicima, a koristi se tek kasnije. Varijabilnost- Pošto usluge zavise od onih koji ih pužaju kao i od toga kada i gdje se one pružaju, one su veoma varijabilne. Prolaznost - Usluge se nemogu skladištiti.Prolaznost se nepredstavlja problemom ako je tražnja stalna

2

P.Samuelson & W. Nordhaus, Ekonomija, Zagreb, 1992., str. 185. 6

Racunovodstveno, treba razlikovati dvije vrste troskova usluga: - troskove direktnih usluga (koje se trose direktno pri stvaranju poslovnih ucinaka), - troskove indirektnih usluga (koje su samo indirektno vezane za nastajanje poslovnih ucinaka).

3. KNJIŽENJE TROŠKOVA GRUPE 33 Na kontima ove grupe evidentiraju se usluge koje za preduzece cine druga pravna lica. Ove usluge uglavnom se evidentiraju na osnovu fakture, tako sto se za FV zaduzuje konto grupe 33, za PDV konto 260, a za FV + PDV odobrava konto 541. Sematski prikaz: 541 Ob.prema dobavljacima

33 Usluge

FV+PDV

FV

260 Obaveze za PDV PDV

Sl. Troskovi usluga

3.1. Usluge na izradi i doradi učinaka - 330 Na kontu 330- Usluge na izradi i doradi ucinaka-evidentiraju se iznosi po fakturama drugih pravnih ili fizickih lica (dobavljaca,kooperanata) koji ucestvuju na izradi i doradi nasih ucinaka-proizvoda,poluproizvoda i sl., u pojedinim fazama njihove proizvodnje. Knjizenje takvih usluga vrsi se zaduzivanjem konta 330, a odobravanjem odgovarajuceg konta dobavljaca 541.

3.2. Prevozne usluge - 331 7

Na kontu 331- Prevozne usluge, uz odobrenje odgovarajuceg konta dobavljaca (prevoznika) evidentiraju se trskovi svih vrsta transportnih usluga (kopneni, vazdusni, vodeni, transport cjevovodima i sl.). Na kontu 331 se medutim ne iskazuju izdaci za transportne usluge koji nastaju prilikom nabavke stalnih sredstava ili zaliha, posto se vrijednost tih izdataka evidentira kao dio ukupnog troska nabavke, tj.kao sastavni dio nabavke vrijednosti tih sredstava (stalnih sredstava na klasi 0, odnosno zaliha na klasi 1). Za troskove nekih specificnih usluga prevoza predvidena su posebna konta. Primjer je trosak prevoza na sluzbena putovanja i naknade za koristenje osobnog automobila na sluzbenim putovanjima (konto 340-Dnevnice za sluzbena putovanja i putni troskovi), troskovi prevoza radnika na posao i sa posla (konto 328-ostali troskovi zaposlenih) i sl. takvi troskovi se ne evidentiraju u okviru konta 331, nego na navedenim posebnim kontima. Primjer: Stigla je faktura od transportnog preduzeca za prevoz robe u iznosu od 400 KM + PDV. Faktura je izmirena. 331 Prevozne usluge 1) 400,-

260 Obaveze za PDV 1) 68,-

541 Ob.prema dobavljacima 1a) 468,- 468,- (1

200 Ziro-racun 468,- (1a

3.3. Usluge održavanja i zaštite - 332 Na kontu 332-Usluge odrzavanja i zastite (servisne usluge) evidentiraju se troskovi usluga tekuceg odrzavanja, investicijskog odrzavanja, ciscenja, uredena okolisa, zastitarske usluge i ostale servisne usluge. Tekuce odrzavanje odmah i u cjelosti tereti troskove obracunskog perioda u kome je i izvrseno. Ako usluge tekuceg odrzavanja vrse treca lica, konto 332 se tereti za iznos po fakturi dobavljaca, a ako se tekuce odrzavanje vrsi u sopstvenoj reziji, terete se konta koja odgovaraju drugim prirodnim vrstama troskova: 300(utroseni materijal), 302 (ugradeni rezervni dijelovi), 320 (place radnika na odrzavanju), a odobravaju konta 101 (sirovine i materijal), 102 (rezervni dijelovi) ili neka druga sa klase 1- Zalihe. Za evidentiranje troskova rada vlastitih radnika u tekucem odrzavanju vlastitih stalnih sredstava, knjigovodstveno evidentiranje se moze vrsiti koristeci konto 605- Prihodi od upotrebe dobara i suluga za potrebe pravnog lica ili konto 559- Razgranicenja. Ukoliko se koristi konto 605, prihod iskazan na njemu mora biti jednak iskazanom trosku rada radnika za vrijeme trajanja tekuceg odrzavanja i ostalih troskova (materijal, rezervni 8

dijelovi i sl.), tako da se eliminise mogucnost da, po osnovu toga, drustvo iskaze zaradu (prihod=trosak). Druga mogucnost evidentiranja je preko konta kratkorocnih razgranicenja (559), koji se „zatvara“ na kraju godine tako sto se storniraju svi troskovi klase 3 vezani za to tekuce odrzavanje (materijal, rezervni dijelovi, place i sl.). Treba napomenuti da za odrzavanje u vlastitoj reziji nema osnova za ispostavljanjem interne porezne fakture i obracunavanjem poreza na dodanu vrijednost, jer bi isti bio priznat da je drugo pravno lice bilo angazovano da izvrsi uslugu tekuceg odrzavanja. Za razliku od tekuceg odrzavanja, investiciono odrzavanje zahtijeva znacajnije izdatke, koji se poduzimaju u odredenim vremenskim rzmacima. Zbog toga je troskove investicionog odrzavanja najcesce potrebno vremenski razgraniciti, kako bi se srazmjerno rasporedili na vise obracunskih perioda. Koristenjem konta razgranicenja (559 ili 519), na kontu 332 se evidentira onaj dio izdataka za investiciono odrzavanje koji tereti tekuci period. Izdaci za investiciono odrzavanje se ne odnose samo na onaj period u kome su nastali, vec na cijeli period koristenja sredstava zbog kojeg su ucinjeni. U tom smislu, ekonomski i racunovodstveno je opravdano da se troskovi investicionog odrzavanja rasporede na duze periode, uz sljedeca knjizenja: -

098 / 541, za ukupan iznos, odnosno 332 / 098, za ukalkulisane troskove svakog pojedinog obracunskog perioda.

Ostatak na kontu 098 prenosi se u sljedecu godinu, sve dok se u cjelosti ne izvrsi njegovo ukalkulisavanje kroz troskove. Period razgranicavanja zavisi od vrste i karaktera izvrsenog investicionog odrzavanja. Na primjer, razgranicenje ce se izvrsiti na pet godina ako se ocekuje da ce se za pet godina morati ponoviti isti ili sican „zahvat“ na investicionom odrzavanju tog sredstva. Konacno, troskovi investicionog odrzavanja mogu se razgraniciti i na cijeli preostali vijek trajanja tog stalnog sredstva, posebno ako se ocekuje da u tom periodu nece biti potrebna slucna ulaganja. Primjer razgranicenja troskova investicionog odrzavanja: Faktura dobavljaca za investiciono odrzavanje masina

50.000

Razgranicenje se vrsi na period od pet godina Godisnje ukalkulisavanje iznosi Redni Opis poslovnih promjena broj 1. Ukupni troskovi investicionog odrzavanja Iznos po fakturi dobavljaca 2. Prenos na kratkorocno razgranicenje Prenos na kratkorocno razgranicenje 3. Obracunato ukalkulisavanje za 1. godinu

10.000 Iznos 50.000 50.000 10.000 10.000 10.000

Konto Duguje Potrazuje 098 541 098 559 332 559 9

4.

Placena faktura dobavljacu

50.000

541

200

Šematski prikaz: 098 ost.dugor.razgranicenja 1) 50.000 10.000 (1a

541 ob.prema dobavljačima 1c) 50.000 50.000 (1

332 usluge održavanja i zaštite 1b) 10.000

559 ost.kratkor.razgranicenja 1a) 10.000

10.000 (1b

200 žiro-račun 50.000 (1c

Knjizenja pod 3. ponavljaju se i u naredne cetiri godine, odnosno do potpunog iskoristenja ukupno razgranicenog iznosa. Troskove investicionog odrzavanja treba razlikovati od ulaganja u adaptaciju, rekonstrukciju, modernizaciju ili druge dogradnje na stalnim sredstvima. Takva ulaganja nisu troskovi, nego investicije koje povecavaju vrijednost sredstava (konta klase 0) na kojima su izvrsena. Ta ulaganja se prenose na troskove postepeno, kroz buducu amortizaciju stalnih sredstava cija je vrijednost uvecana tim ulaganjima. U praksi je cesto tesko odrediti da li se radi o troskovima tekuceg odrzavanja (trosku) ili o investiciji (kapitalizacija troska), ali se najcesce koristi sljedeci kriteriji: prema paragrafu 8. MRS 163, rezervni dijelovi i oprema za servisiranje obicno se vode kao zalihe i priznaju se kao rashod kada se utrose. Medutim vazniji rezervni dijelovi i pomocna oprema smatraju se nekretninama postrojenjima i opremom, kada pravno lice ocekuje da ce ih koristiti duze od jednog obracunskog razdoblja. Slicno tome, ako se rezervni dijelovi i oprema za servisiranje mogu koristiti samo u vezi sa nekom stavkom nekretnina, i postrojenja i opreme, oni se obracunavaju kao nekretnine, postrojenja i oprema. Primjer: Stigla je faktura za popravku masine, koja iznosi 1000 KM + PDV. Faktura je izmirena. 332 Usl.odrzavanja i zastite 1) 1000,-




3

Dr. Željko Rička, Zakon o PD, Revicon, Fojnica, 2001 10

3.4. Poštanske i telekomunikacijske usluge - 333 Na kontu 333-postanske i telekomunikacijske usluge evidentiraju se svi troskovi usluga PTT-a i ostalih telekomunikacijskih usluga (odpremanje poste i paketa, telefonski racuni za koristenje fiksne i mobilne mreze, teleks i telefaks usluge, e-mail, telegrami i drugo). Knjizenje: D343/P543- na osnovu fakture PTT preduzeca D543/P200- bezgotovinsko placanje fakture ili direktno D343/P202- na osnovu priznanice koja se placa u gotovu. Primjer: Stigla je faktura za PTT usluge na 500 KM + PDV. Faktura je izmrena. 333 PTT usluge 1) 500,-




3.5. Zakupnine i najamnine - 334 Na kontu 334-zakupnine i najamnine evidentiraju se izdaci za operativni (poslovni) zakup (najam, operativni leasing) zemljiste, objekata, opreme ili dr.stalnih sredstava i inventara. Troskovi operativnog zakupa evidentiraju se u onom obracunskom periodu na koji se odnose. Medjutim veoma cesto se zakupnina placa za vise godina unaprijed, odnosno da „prelaze“ kroz vise obracunski perioda, pa je u takvim slucajevima neophodno vrsiti kratkorocno ili dugorocno razgranicavanje unaprijed placenih troskova, u zavisnoti od toga za koji period je naknada unaprijed placena. Kratkorocno razgranicavanje troskova zakupnine se vrsi preko konta 240-Unaprijed placeni troskovi, a dugorocno preko konta 098-Ostala dugorocna razgranicenja. Primjer razgranicavanja troskova zakupnine: Na osnovu zakljucenog ugovora o zakupu i obracunu zakupodavca, placena je zakupnina unaprijed za period od jedne godine, (od 1.05.2008. do 30.04.2009.god.), u ukupnom iznosu od 30.000KM, sto znaci da se na period od 1.05. do 31.12.2008.god. odnosi 30.000/12x8 mjeseci=20.000KM, na period od 1.01.do 30.04.2009.god. 10.000KM Knjizenje i raspored troskova zakupnine u ovom se slucaju vrsi na sljedeci nacin: 240/541, za ukupno fakturisanu zakupninu (30.000KM); 541/200, za odmah placenu zakupninu za svih 12 mjeseci (30.000KM); 11

334/240, za srazmjeran dio zakupnine od 1.05. do 31.12.2008.god. za iznos od 20.000KM koji tereti trosak 2008.godine; 334/240, u narednoj 2009.god. zaostatak zakupnine od 1.01. do 30.04.2009.god. iznos od 10.000KM. 240 unapr.placeni trosk. 541 ob.prema dobav.

200 žiro-račun

1)30.000 20.000 (1b 1a) 30.000 30.000 (1 10.000 (1c

334 zakupnine

30.000 (1a 1b) 20.000 1c) 10.000

U slucaju koristenja kapitalnog (finansijskog) najma (leasinga) treba imati u vidu odredbe MRS 17-Lizing, koji za takav najam predvida sasvim drugaciji nacin knjigovodstvenog evidentiranja.4 Kapitalni najam (leasing) je takav odnos kod koga sve sustinske ekonomske kooristi i rizici od sredstava odmah prelaze na najmopoprimca, pri cemu se prenos samog vlasnistva moze, ali i ne mora unaprijed ugovoriti. Naime, za kapitalni najam je opredjeljujuce to sto na primaoca najma prelazi sustinsko raspolaganje predmetom najma, cak i onda kada se ugovorom o kapitalnom najmu ne predivda automatski prenos vlasnistva na njega (mada se i to obicno ugovara, npr. oplatom posljednje rate, sa ili bez utvrdivanja ostatka vrijednosti za placanje). Pri takvom odnosu, najmoprimac u svojim poslovnim knjigama odmah evidentira sredstvo koje je uzeo u kapitalni najam (opremu ili dr, klasa 0), uz iskazivanje dugorocne obaveze po istom osnovu. Sustinsko raspolaganje predmetom uzetim u lizing podrazumijeva i obracunavanje amortizacije tog sredstva (na teret konta 310, preko konta ispravke vrijednosti stalnih sredstava). Naknadne otplate po ugovoru najmoprimac ne evidentira kao troskove zakupnine, nego kao otplatu dugorocno ugovorene obaveze sa pripadajucom kamatom. U finansijskom smislu, kapitalni najam za primaoca najma predstavlja specifican nacin finansiranja stalnih sredstava, koji ima karakteristike kreditnog odnosa. U racunovodstvenom smislu, sredstvo primljeno u kapitalni najam ima sve karakteristike vlastitog stalnog sredstva, ukljucujuci i obracun amortizacije, cak i onda kada nije sasvim izvijesno da ce naknadno doci i do formalnog prenosa vlasnistva. Umjesto troskova zakupnine (koje bi imao kod operativnog najma), korisnik kapitalnog najma ima troskove amortizacije i troskove kamata. Primjer: Stigla je faktura za zakupninu poslovnog prostora i iznosi 6000 KM + PDV za 1 mjesec. Za 1 mjesec = 6000 / 12 = 500 240 Unapr. placeni tr. poslov. 260 Obaveze za PDV 541 Ob.prema dobavljacima 1)6000,- 500,- (1b 200 Ziro-racun 7020,- (1 4

1) 1020,-

1a) 7020,- 7020,- (1

334 Zakupnine 1b) 500,-

http://oliver.efos.hr/MS-lizing/jmesaric/org_rac/p8.pdf 12

3.6. Troškovi reklame - 335 Na kontu 335-Troskovi reklame, sponzorstva i troskovi sajmova evidentiraju se izdaci za reklamiranje (oglasavanje, advertising) i propagiranje pravnog lica ili njegovih proizvoda, putem TV, radia, stampe, publikacija, reklamnih panoa, plakatiranjem ili korstenjem drugih prenosnika reklamnih poruka i sadrzaja, u zemlji ili u inostranstvu. Troskove reklame predstvaljaju i izdaci za izradu i stampanje prospekata, kataloga i drugog reklamnog materijala koji se daje bez naknade. Evidentiranje ovih troskova se najcesce vrsi uz odobravanje konta dobavljaca, posto su ovdje obicno u pitanju usluge koje vrse druga pravna i fizicka lica. Kao trosak reklame moze se evidentirati i utrosak sopstvenih proizvoda, robe, materijala i dr. u reklamne svrhe, uz knjizenje: -335/604 (za sopstvene utroske proizvoda, materijala ili robe, za sve namjene) ili -335/klasa 1- zalihe, za razduzenje zaliha sopstvenih proizvoda ili robe. Trosak se tereti po nabavnoj vrijednosti vlastitih zaliha. Primjer: Stigla je faktura od TV Tuzla za usluge reklame za tekuci mjesec u iznosu od 400 KM + PDV. 335 Usluge reklame 260 Obaveze za PDV 541 Ob.prema dobavljacima 1) 400,-

1) 68,-

468,- (1

3.7. Usluge istraživanja i razvoja - 337 Na kontu 337-usluge istrazivanja i razvoja evidentiraju se troskovi po osnovu primarnih istrazivackih aktivnosti, ispitivanja mogucnosti primjene rezultata istrazivanja, istrazivanja alternativnih rjesenja za materijale, pronalaske, proizvode, procese, sisteme i sl., interno dobijeni zastitni znakovi, oznake, naslovne strane novina, naslovi publikacija i ostale usluge razvojnih aktivnosti. U okviru ovog konta evidentiraju se troskovi, odnosno izdaci koji ne ispunjavaju uslove da se priznaju kao stalno nematerijalno sredstvo, prema MRS 38Nematerijalna sredstva. Primjer: Od konst kuce „Alfa“ stigla je faktura za usluge istrazivanja 2000 KM + PDV. Faktura izmirena. 337 Usluge istrazivanja 260 Obaveze za PDV 541 Oba.prema dobavljacima 13

1) 2000,-

1) 340,-

1a) 2340,- 2340,- (1


3.8. Usluge posredovanja - 338 Na kontu 338-usluge posredovanja evidentiraju se troskovi po osnovu posredovanja u nabavci dobara i usluga na domacem i stranom trzistu, vanjsko-trgovinske usluge, spediterske prilikom prilikom izvoza i sl. Za navedene usluge se, u velikom broju slucajeva dobije faktura dobavljaca, pa se knjigovodstveno evidentiranje vrsi stavom 338/541, uz priznavanje ulaznog PDV-a. Primjer: Stigla je faktura za posredovanje u preduzecu i iznosi 200 KM + PDV. Fakura izmirena sa ziro-racuna. 338 Usl. posredovanja

260 Obaveze za PDV 541 Ob.prema dobavljacima

1) 200,-

1) 34,-

1a) 234,- 234,- (1


3.9. Ostale vanjske usluge – 339 Na kontu 339-Ostale vanjske usluge evidentiraju se ostali „vanjski“ troskovi, odnosno razne usluge za koje se angazuju druga pravna lica. To su komunalne usluge i naknade, istrazivanje trzista, kontrola kvallitete i atestiranja, studentskog servisa, hotelske usluge (osim reprezentacije), putarine, mostarine, fotokopiranje, prepisi, ovjere il. Kao i kod predhodne vrste troska, i za ovu se dobije porezna faktura dobavljaca koja se knjigovodstveno evidentira 339/541, uz priznavanje ulaznog PDV-a. Primjer: Od advokatske kancelarije je stigla faktura za advokatske usluge na 800 KM + PDV. Fakrtura je izmirena. 339 Ostale vanjske usluge

260 Obaveze za PDV

541 Ob.prema dobavljacima 14

1) 800,-

1) 136,-

1a) 936,- 936,- (1


4. KONAČAN PRIMJER TROŠKOVA USLUGA Preduzeću ,,NoTa” su stigle sljedeće fakture za izvršene usluge: 1. Stigla je faktura od dobavljača za prevoz radnika u iznosu od 1000 KM + PDV. faktura je placena sa žiro-račun. 2. Plaćena je faktura za zakupninu poslovnog prostora koja glasi na 12000 KM + PDV za 1 god. unaprijed. Rasporediti troškove zakupnine za prvih 6 mjeseci. 3. Za reklamu preduzeća dobavljač je ispostavio fakturu na 150 KM + PDV. 4. Za komunalne usluge stigla je faktura na iznos od 50 KM +PDV. 5. Obaveze prema dobavljačima su izmirene sa žiro-račun. 541 ob.prema dobavlj.

331 prevozne usluge

260 obaveze za PDV

1a) 1.170 1.170 (1 2a) 14.040 14.040 (2 5) 234 175,5 (3 58,5 (4

1) 1.000

1) 170 2) 2.040 3) 25,5 4) 8,5

240 unaprijed placeni trosk. 2) 12.000

6.000 (2b

200 žiro-račun 1.170 (1a 14.040 (2a 234 (5

334 zakupnine 2b) 6.000

15

335 troskovi reklame 3) 150

3390 komunalne usluge 4) 50

ZAKLJUČAK

U strukturi ukupni troskova preduzeca troskovi usluga u danasnjim uslovima zbog visoke sprecijalizacije rada preduzeca i podjele rada predstavljaju znacajnu stavku. Ovaj rad mi je pomogao da se podsjecanjem na ove zadatke priblizim praksi. Veoma znacajno je naglasiti da sve veci broj preduzeca ulazi u sistem PDV-a, pa se na ove usluge obracunava i PDV koji kod primaoca usluga predstavlja ulazni, a kod davaoca obavezu za PDV. PDV (Porez na dodatu vrijednost) je najrasprostranjeniji sistem oporezivanja prometa roba (dobara) i usluga u svijetu. Primjenjuje se u preko 120 država svijeta. S obzirom da je PDV zamišljen kao porez na konzumiranje, izvoz (koji se, po definiciji, konzumira vani) nije predmet oporezivanja. Iz PDV-a se finansira i stalna potrosnja. Troskovi usluga se cesto i razgranicavaju preko troskova vremenskih razgranicenja, konta 098 ostala dugorocna razgranicenja i konta 559-ostala kratkorocna razgranicenja. Iz svoga maturskog rada sam naucila da se na kontima grupe 33 evidentiraju usluge koje za preduzece cine druga pravna lica. Ove usluge uglavnom se evidentiraju na osnovu fakture, tako sto se za FV zaduzuje konto grupe 33, za PDV konto 260, a za FV + PDV odobrava konto 541-obaveze prema dobavljacima.

16

LITERATURA - Dr.sc.Zijad Džafić, docent, Mikroekonomija, Off-set, Tuzla, 2009 - Dr. Željko Rička, Zakon o PD, Revicon, Fojnica, 2001 - P.Samuelson & W. Nordhaus: Ekonomija, Zagreb, 1992., str. 185. http://www.poslovniforum.hr/about/rashodi.asp http://oliver.efos.hr/evidencija/jmesaric/org_rac/p8.pdf http://www.scribd.com/doc/29803532/5-troskovi http://www.google.ba/#hl=bs&source=hp&q=pojam+usluga&btnG=Google+pretraga&meta= &fp=739e800996171883 .

17

MATURSKI RAD

Recommend Documents