Tabela Tabela e përmbajtjes Përmbledhje:
Lufta e Dytë Botërore Lufta e Dytë Botërore ishte konflikti i
armatosur midis Aleatëve midis Aleatëve dhe dhe Boshtit Nazist,, i përbërë Nazist nga Italia Italia,, Gjermania Gjermania dhe dhe Japonia Japonia nga nga viti 1! 1! deri deri në vitin 1"# 1"#$$ %arrëveshja e &ersajës në 'aris 'aris,, ngarkoi Gjermaninë me të gjitha fajet e luftës$ (anksionet )ë iu vendosën ishin të rënda, por Gjermania do të firmoste këtë marrëveshje$ Infla*ioni, shkëputja e territoreve, kushtet e kë)ija të jetesës, si edhe shumë ars+e të tjera do shkaktonin fillimin e asaj )ë u )uajt ufta e -+të Botërore$ .ensioni i madh dhe /ështjet e pa .ensioni përfunduara të uftës së 'arë Botërore, Botërore, do bënin )ë vetëm pas 0 vjetësh të fillonte ufta e -+të Botërore$
1. Origjina e Luftës
1. Shkaqet në Evropë
2. Evropa
2. Shkaqet në Azi
3. Azia
3. Pasojat
Lëvizjet e Para: 1. Idealet e Gjeranisë 2. Lëvizjet dhe Alean!at para luftës
Periudha dhe Ngjarje të luftës :
Evropa si Fushë-Betejë : 1. Pushtii i Polonisë 2. Sitzkrieg 3. "eteja për Atlantikun 4. Pushtii i #aniarkës dhe $orvegjisë
Përmbledhje
5. Pushtii i %ran!ës
Origjina e Luftës
6. "eteja e "ritanisë
'as uftës së 'arë Botërore e Botërore e )uajtur ndr+she edhe ufta e %adhe, 2onferen*a e 'arisit 3disa e njohin edhe me emrin .raktati i &ersajës4 shënoi një hap të madh në nego*iatat e pa)es$ Në këtë konferen*ë merrnin pjesë vendet fitimtare në luftë si Anglia si Anglia,, 5ran*a e të tjerë$ Ndërmjet t+re edhe (6BA (6BA e e përfa)ësuar nga presidenti 7ilson$ Bisedimet vendosën kushte të rënda mbi palët humbëse$ Gjermania ishte një nga vendet )ë u dëmtua më shumë, por Austria por Austria në në të vërtetë pati humbjet më të mëdha si në njerëz, ashtu edhe në territore$ 8mbargo )ë iu vendos Gjermanisë ishte me të vërtetë e rëndë$ Gjermania u limitua në një ushtri defensive me 1$ ushtarë si edhe nuk i9u lejua të prodhonte tanke, aeroplan, anije dhe nëndetëse$ 2jo gjendje e rënduar dhe varfëria do të bënte më vonë të mundur hipjen në pushtet të for*ave naziste në kr+e me 6itlerin$ %egjithatë kjo konferen*ë nuk pati suksesin e pritur$ 'residenti i (6BA:së 7ilson, u dërgua mbrapsht me të gjithë revoltimin e
Shkaqet dhe Pasojat:
7. $jë s& 'i Italinë 8. Azia si %ushë("etejë 9. )ër'i në Paqësor 10. Lufta e d&të idis *usisë dhe +aponisë
Lutën Sino(+aponeze 11. $jë shiki 'i Lutën Vende të tjera: tjera : 1. Afrika e ,eriut
Gjithë Globi në Luftë 1!1: 1. $diha e Sh"A(së 2. Pushtii i +ugosllavisë- Greqisë dhe Shqipërisë 3. Sovjetikët nën Sul
,eriore dhe Lindja e .ese 4. Afrika ,eriore 5. Përsëri në Atlantik 6. Sh"A dhe +aponia në Luftë
tij$ o+d George doli në pah me idenë se (hBA nuk kishte kishte më vend at+ at+ dhe se 8vropa 8vropa i i përkiste evropianëve, një mendim k+ )ë ishte shprehur më parë parë nga vetë amer amer ikanët ikanët në -oktrinën e %onrosë$ -okumenti i 7ilsonit, i përbërë nga 1" pika, pika, u pa si një *enim për 8vropën$ 8vropën$ 'ika e 10:të e këtij dokumenti kishte në përmbajtje material me rëndësi rëndësi edhe për (h)ipërinë dhe (h)ipërinë dhe vendet e vogla të tjera, )ë sipas tij, duhet të merrnin pavarësinë ose të paktën të paktën autonominë 3pr a ishte një pikë )ë mbronte të drejtat e shteteve të vogla për të formuar shtetin e t+re4$ %e rëndësi rëndësi është të përmendim edhe një tjetër s+nim të kësaj pike )ë ka lidhje me 'erandorinë ;smane$ Nga 'erandoria ;smane kërkohej ;smane kërkohej hapja e gjireve dhe ngushti*ave 3pas uftës së -ardaneleve4 për të gjithë, nën vëzhgimin e 2ombeve të Bashkuara 3)ë do të ishte organizata organizata ndërkombëtare )ë )ë 7ilsoni kërkonte formimin4$ Në pikën e 1", ai kërkonte formimin e një organizate ndërkombëtare )ë )ë të mund të zgjidhte dhe njëkohësisht të parandalonte luftërat dhe dhe konfliktet midis d+ midis d+ ose më shumë shteteve$ Në këtë konferen*ë ai shprehet se dëshiron vetëm pa)en pa)en dhe i jep një një rëndësi të madhe formimit të kësaj organizate ndërkombëtare edhe pse pa rezultat$ rezultat$ 'as uftës së 'arë Botërore, shtetet arabe kishin par ë mundësinë për për të )enë të pavarur dhe për të formuar më në fund, shtetet arabe të pavarura$ %egjithatë %egjithatë kjo gjë nuk do lejohej do lejohej nga vendet evropiane sepse ato toka ishin të pasura me naftë, )ë )ë mbas uftës së 'arë 'arë Botërore u pa si një lëndë shumë me vlerë$ %arrëveshja e (an
Evropa %ë 1 shtator të shtator të vitit 1! 1!,, Gjermania e udhëhe)ur nga nga pushteti nazist me Adolf me Adolf 6itlerin n 6itlerin në ë kr+e pushton 'oloninë$ 2jo ishte bërë e mundur me anë të të një kontrate të fshehur me Bashkimin Bashkimin (ovjetik$ .ë d+ja palët morën pjesë në sulmin e 1> shtatorit$ -eklarata -eklarata e vonuar e 5ran*ës dhe Anglisë kundër Gjermanisë, do të shpallej vetëm më ! shtator shtator të po atij viti$ %e këtë deklaratë, flota angleze angleze dhe fran*eze filluan manovrimin e gjerë në ujërat terr itoriale itoriale të 8vropës$ Në këto kushte, kushte, me anë të (ulmit Blitzz =reig 3(ulm rrufe4, Gjermania pushton dhe dhe shtie në dorë shpejt 'oloninë 'oloninë,, Norvegjinë Norvegjinë,, 6olandën 6olandën,, Belgjikën Belgjikën dhe dhe 5ran*ën 5ran*ën në në 1"$ Në 1"1 do të merrte edhe Jugosllavinë, Gre)inë si dhe (h)ipërinë$ .rupat italiane, në alean*ë me boshtin nazist, do të sulmonin trupat britanike në Afrikën e &eriut$ -eri në verë të 1"1, Gjermania kishte arritur të shtinte në dorë të tërë 5ran*ën dhe pjesën më të madhe të 8vropës 8vropës$$ Britania e Bashkuar, tashmë )ëndronte vetëm pa aleatë me s+ nga (hBA:të, meg jithatë pushtimi pushtimi i saj u bë i pamundur për shkak të for*ave ajrore 3
tij$ o+d George doli në pah me idenë se (hBA nuk kishte kishte më vend at+ at+ dhe se 8vropa 8vropa i i përkiste evropianëve, një mendim k+ )ë ishte shprehur më parë parë nga vetë amer amer ikanët ikanët në -oktrinën e %onrosë$ -okumenti i 7ilsonit, i përbërë nga 1" pika, pika, u pa si një *enim për 8vropën$ 8vropën$ 'ika e 10:të e këtij dokumenti kishte në përmbajtje material me rëndësi rëndësi edhe për (h)ipërinë dhe (h)ipërinë dhe vendet e vogla të tjera, )ë sipas tij, duhet të merrnin pavarësinë ose të paktën të paktën autonominë 3pr a ishte një pikë )ë mbronte të drejtat e shteteve të vogla për të formuar shtetin e t+re4$ %e rëndësi rëndësi është të përmendim edhe një tjetër s+nim të kësaj pike )ë ka lidhje me 'erandorinë ;smane$ Nga 'erandoria ;smane kërkohej ;smane kërkohej hapja e gjireve dhe ngushti*ave 3pas uftës së -ardaneleve4 për të gjithë, nën vëzhgimin e 2ombeve të Bashkuara 3)ë do të ishte organizata organizata ndërkombëtare )ë )ë 7ilsoni kërkonte formimin4$ Në pikën e 1", ai kërkonte formimin e një organizate ndërkombëtare )ë )ë të mund të zgjidhte dhe njëkohësisht të parandalonte luftërat dhe dhe konfliktet midis d+ midis d+ ose më shumë shteteve$ Në këtë konferen*ë ai shprehet se dëshiron vetëm pa)en pa)en dhe i jep një një rëndësi të madhe formimit të kësaj organizate ndërkombëtare edhe pse pa rezultat$ rezultat$ 'as uftës së 'arë Botërore, shtetet arabe kishin par ë mundësinë për për të )enë të pavarur dhe për të formuar më në fund, shtetet arabe të pavarura$ %egjithatë %egjithatë kjo gjë nuk do lejohej do lejohej nga vendet evropiane sepse ato toka ishin të pasura me naftë, )ë )ë mbas uftës së 'arë 'arë Botërore u pa si një lëndë shumë me vlerë$ %arrëveshja e (an
Evropa %ë 1 shtator të shtator të vitit 1! 1!,, Gjermania e udhëhe)ur nga nga pushteti nazist me Adolf me Adolf 6itlerin n 6itlerin në ë kr+e pushton 'oloninë$ 2jo ishte bërë e mundur me anë të të një kontrate të fshehur me Bashkimin Bashkimin (ovjetik$ .ë d+ja palët morën pjesë në sulmin e 1> shtatorit$ -eklarata -eklarata e vonuar e 5ran*ës dhe Anglisë kundër Gjermanisë, do të shpallej vetëm më ! shtator shtator të po atij viti$ %e këtë deklaratë, flota angleze angleze dhe fran*eze filluan manovrimin e gjerë në ujërat terr itoriale itoriale të 8vropës$ Në këto kushte, kushte, me anë të (ulmit Blitzz =reig 3(ulm rrufe4, Gjermania pushton dhe dhe shtie në dorë shpejt 'oloninë 'oloninë,, Norvegjinë Norvegjinë,, 6olandën 6olandën,, Belgjikën Belgjikën dhe dhe 5ran*ën 5ran*ën në në 1"$ Në 1"1 do të merrte edhe Jugosllavinë, Gre)inë si dhe (h)ipërinë$ .rupat italiane, në alean*ë me boshtin nazist, do të sulmonin trupat britanike në Afrikën e &eriut$ -eri në verë të 1"1, Gjermania kishte arritur të shtinte në dorë të tërë 5ran*ën dhe pjesën më të madhe të 8vropës 8vropës$$ Britania e Bashkuar, tashmë )ëndronte vetëm pa aleatë me s+ nga (hBA:të, meg jithatë pushtimi pushtimi i saj u bë i pamundur për shkak të for*ave ajrore 3
@shtria e ku)e duket e papërmbajtshme dhe tashmë nga një mbrojtje e fortë, kalon në ofensivë të përgjithshme, duke gjëmuar 7ehrma*ht deri në Berlin Berlin$$ Në Betejën e Berlinit, @shtria e 2u)e merr lagjet e këtij )+teti një nga një, deri sa më ! prill 1"#, 6itleri kr+en vetëvrasje në bunkerin ku strehohej, duke mos parë rrugë shpëtimi$ Ndërkohë, Italia fashiste me Benito %ussolinin në kr+e kapitulloi në 1"!$ .ashmë .ashmë ajo kishte dalë kundra ish:aleates së saj Gjermanisë )ë vazhdonte luftën$ .rupat e aleatëve u futën në Itali dhe më pas në 1"", ata do të lironin edhe 5ran*ën$ %ë pas, me rënien e Gjermanisë, aleatët dhe (ovjetikët do të takoheshin në )endrën e Gjermanisë, Berlin$ 2jo vetëm pas Betejës së Bulge 3Battle of the Bulge4 në dhjetor$ Gjatë kësaj lufte, është për t?u përmendur holokausti )ë iu bë me miliona 3 milion mendohet4 hebrenjve$ Në këtë gjeno*id gjithashtu u eksterminuan edhe persona me origjinë rome$
Azia Japonia pushtoi Japonia pushtoi 2inën në > korrik 1!> 1!> dhe dhe planet e saj ishin të shtrinte pushtetin e saj në të gjithë Azinë si lindore ashtu edhe jugore$ %ë > dhjetor 1"1, Japonia do të ndërmerrte një sërë sulmesh surprizë ndaj shumë vendeve duke përfshirë këtu edhe (htetet e Bashkuara të Amerikës, në 'earl 6arbor, 6aai, një gjë )ë bëri të pashmangshme futjen e (hBA:së në luftë$ 'ër gjashtë muaj rresht, Japonia kishte korrur vetëm fitore të bujshme, Beteja në -etin 2oral 3Battle of the =oral (ea4 do të merrte pjesë, për t?u ndjekur më pas me Betejën e %ida+ 3Battle of %ida+4, ku Japonia pati humbje të mëdha, ndër këto " avionmbajtëse$ -uke ndaluar hapin e japonezëve, ishte radha e aleatëve të hidheshin në ofensivë t ashmë$ 2jo ofensivë u vërtetua me Betejën e Gjirit të %ilne:s 3Battle of %ilne Ba+4 dhe Beteja e Guadal*anal 3Battle of Guadal*anal4, territore këto të pjesës jugperëndimore të 'a)ësorit$ -uke pasur d+ fronte në këto zona, aleatët e panë të nevojshme hapjen e një fronti edhe në pjesën )endrore të 'a)ësorit$ Aleatët korrën sukses në këto beteja ku për t?u përmendur është Beteja në detin e 5ilipineve 3Battle of the 'hilippine (ea4 dhe Beteja e e+te Gulf 3Battle of e+te Gulf4 në 1""$ Gjithashtu pushtimi i ishujve, )ë ishte njëkohësisht edhe pikë k+/e për aleatët, ishin Io Jima dhe ;kinaa në 1"#$ Gjatë kët+re betejave të shumta, një rol të madh luajtën edhe nëndetëset, të *ilat prenë linjën e furnizimit të Japonisë me naftë dhe shumë materiale të tjera të nevojshme për luftën$ Në vitet e fundit të luftës, aleatët ndërmorën një fushatë masive bombardimi mbi Japoni$ %ë gusht 1"# 1"#,, (hBA hodhi më në fund bombën atomike ato mike në )+tetin e Japonisë 6iroshima$ &etëm tre ditë më vonë, në gusht 1"#, gusht 1"#, një tjetër do të hidhej në Nagasaki, duke det+ruar më në fund, perandorin 6irohito të shpallte kapitullimin më 1# gusht 1"#$ gusht 1"#$ ufta kishte mbaruar$
Shkaqet dhe Pasojat Shkaqet në Evropë Ashtu si edhe ufta e 'arë Botërore, shka)et dhe ars+et e uft ës së -+të Botërore janë rritja e na*ionalizmit dhe militarizmit$ Ars+e të tjera ishin edhe mos vendosja e saktë e kufijve$ %ë 10 kur situata ishte akoma e tensionuar, në Gjermani dhe Itali, filluan të ngriheshin dhe të fu)izoheshin lëvizjet fashiste$ -epresioni i %adh i viteve 1! i kishte ulur moralin popullsisë gjermane, e *ila për më tepër vuante edhe borChin prej # miliard markave )ë i ishte imponuar për dëmet e shkaktuara në luftën e parë dhe kur (hBA vendosi )ë të ndalte kredinë e saj, situata u rëndua më shumë me 5ran*ën, )ë kur pa )ë Gjermania nuk mundi të paguante as këstin e parë dhe të d+të të borChit, pretendoi territore nga shteti Gjerman$ %e të vërtetë Gjermania kishte firmosur .raktatin e &ersajës, por ajo nuk e kishte pël) +er kurrë këtë gjë, sidomos artikullin 0!1 )ë thoshte me pak fjalë )ë Gjermania pranonte të merrte për sipër të
gjitha shpenzimet dhe humbjet e aleatëve, )ë ajo i kishte shkaktuar at+re kur for*at aleate përpi)eshin të mbroheshin$ Besimi i përgjithshëm i popullit në -ol*hstosslegende 3një besim mitologjik i hershëm )ë në sh)ip do të thotë Dthikë në shpinëE4, si edhe -epresioni i %adh, solli në pushtet 'artinë (o*ialiste 'unëtore Gjermane 3partia Naziste4 me Adolf 6itlerin në kr+e$ 2ur marrëveshja e &ersajës po humbte vlerën e saj, shteti Anglez dhe 5ran*ez kanë një meritë në këtë mes$ 5ran*a lidhi me të vërtetë kontratë me Anglinë dhe Italinë, por të d+ këta dolën nga fjala$ 5ormimi i D(tresaE, ishte formimi i fronteve nga ana e Italisë dhe Anglisë kundra Gjermanisë, por Anglia nuk iu përmbajt kësaj marrëveshjeje$ Në atë kohë në pushtet ishte =hamberlein$ 2+ i fundit, paraardhës i Fër/illit, ndjente simpati për partinë e re në Gjermani$ Ai mendonte se ata kishin vepruar shumë rëndë mbi Gjermaninë$ Gjithashtu frika e një 5ran*e të gjithëpushtetshme në 8vropë, ishte një ars+e tjetër )ë këto d+ vende nuk do vendosnin një marrëdhënie stabile midis njëri tjetrit$ Italia do vepronte me të njëjtën mën+rë duke e lënë 5ran*ën vetëm dhe fronti D(tresaE tashmë përfshinte vetëm mbrojtjen e dobët fran*eze, të ndërtuar sipas stilit të uftës së 'arë Botërore, )ë nuk i bëri dot ballë teknologjisë së re gjermane$ 'akti %olotov:
Shkaqet në Azi
osuke %atsuoka 3në )endër4 festa e nënshkrimit të alean*ës Japoneze:Gjermane:Italiane$ 5oto është shkrepur në .okio, Japoni
'olitika e Japonisë imperialiste në 1!, ishte sunduar nga militarist$ @shtarakët )ë ishin në kr+e të hierarkisë së sho)ërisë japoneze, dëshironin të realizonin ëndrrën e t+re për ta bërë Japoninë një vend me fu)i botërore$ 2ëto ide dhe të tjera shka)e ishin përfshirja e Japonisë në luftë$ Në vitin 1!1, Japonia pushtoi %an/urian dhe 2inën në vitin 1!>$ 2ina ishte një vend i pasur me burime nat+rore si edhe një vend i mirë për të zgjeruar dhe fortifikuar pozitën ushtarake në Azi$ (i (h$B$A, ashtu edhe Anglia 3kjo e fundit kishte interesat e veta në 2inë4, reaguan duke dërguar ndihma ushtarake në 2inë, si instruktorë dhe avionë luftimi, të *ilët u dërguan në 2uomintang$ Një tjetër reagim ishte edhe embargo e materialeve të nevojshme lufte kundrejt Japonisë$ Në se Japonia nuk do furnizohej së shpejti me këto materiale )ë i?u ndaluan, asaj pad+shim )ë nuk do i mbeste gjë tjetër ve/ se tërhe)ja ose gjetja e burimeve të tjera )ë ishin të rëndësishme për ekonominë e saj$ 'ra zgjidhjet ishin të thjeshta, tërhe)ja, pushtimi i territoreve ku ndodheshin burimet si nafta e materiale të tjera ose marrja e kët+re burimeve nga -ut*h 8ast Indies 3kompani 6olandeze në Indonezi e formuar në shek$ HIH4, %alajzia dhe 5ilipinet$ -uke besuar se vendet evropiane do të ishin shumë të zëna me njëra tjetrën dhe duke menduar se (hBA:ve do t?i duhej shumë vite para se të mund të organizohej në luftë 3dhe edhe në se organizohej do i duhej shumë kohë në nego*iata4, Japonia zgjodhi rrugën e pushtimit dhe kështu do të fillonte plani për pushtimin e Azisë$ (i rrjedhojë ufta Aziatike do të fillonte dhe 'a)ësori do të l+hej me gjak$ %egjithatë, shkaku më i fortë )ë det+roi Amerikën të futej në luftë, ishte sulmi i pabesë në 'earl 6arbor, në (ingapor dhe në 5ilipine në >: dhjetor të vitit 1"1$ 2jo i dha shumë shpresë Gjermanisë, )ë kur pa se (hBA do të
ishte shumë e zënë me fushatën në 'a)ësor, i shpalli luftë asaj në 10 dhjetor 1"1$ 'or (hBA do të kishte më shumë burime se sa mendonte 6itleri$
Pasojat Në se ka një dhimbje në këtë botë, ajo shtrihet gjerë në zemrën njerëzore$
-+ të rinj gjermanë$ 5otoja i përket datës mars 1"#
'asojat e uftës së d+të Botërore ishin të shumta$
%e kapitullimin e Japonisë, 2oreja do të merrte pavarësinë$ 2oreja ishte e ndarë në d+ pjesë atë kohë$ Njëra pjesë 32oreja &eriore4 kishte ndihmën dhe mbështetjen e (ovjetikëve, ndërsa pjesa tjetër 32oreja Jugore4 kishte mbështetjen e trupave amerikane$ Ndërkohë në 2inë, lufta *ivile nuk zgjati shumë deri sa 'artia 'opullore e 2inës hipi më në fund në pushtet në 1"$ Anëtarët e 'artisë Na*ionaliste 2ineze tërhi)en në .ajvan$ ufta e -+të Botërore pati një zhvillim të pashmangshëm të teknologjisë$
Lëvizjet e Para Ideaet e !jer"anisë Këllimi kr+esor i Gjermanisë në atë kohë ishte rifitimi i territoreve Gjermane, të humbura me firmosjen e .raktatit të &ersajës$ Një )ëllim tjetër ishte shtimi i territoreve të minoriteteve gjermani në Austri me idenë për të formuar Gjermaninë e %adhe 3ide kjo edhe e partisë fashiste e shfa)ur në Itali, ku me termin D'erandoria
Lëvizjet dhe Aean#at para uftës Në fillimet e luftës, Britania dhe 5ran*a ndo)ën një politikë mos veprimi ndaj Gjermanisë duke dashur të ruanin pa)en në 8vropë$ 2a mendime se kjo politikë u ndo) pasi këto d+ fu)i të mëdha d+shonin në se popujt e t+re do të kishin dëshirën të luftonin një luftë tjetër madhore në ka) pak kohë$ %e %arrëveshjen e %+nihut 3%uni*h Agreement4 në vitin 1!, u kuptua )artë )ë tashmë lufta ishte e pashmangshme, pasi pikërisht Britania e %adhe dhe 5ran*a, dhanë leje pushtimit të at+re tokave
Fekosllovake, ku sipas 6itlerit jetonin popullsi gjermano:folëse$ Famberlain deklaroi se k+ ishte një pakt )ë do të shënonte pa)en në 8vropë$ 'or në të vërtetë, Gjermania pas pushtimit të Dtokave )ë i përkisninE, në mars të 1!, do të pushtonte të gjithë Fekosllovakinë$ Në më pak se një vit nga pushtimi i Fekosllovakisë, Britania e %adhe dhe 5ran*a, do t?i deklaronin luftë Gjermanisë$
5irmosja e 'aktit %olotov:
%e pushtimin e Fekosllovakisë u pa )artë dështimi i %arrëveshjes së %unihut$ Gjithashtu Britania e %adhe dhe 5ran*a arritën në përfundimin se 6itlerit nuk i zihej besë dhe se ai kërkonte të shtrinte pushtetin në të gjithë 8vropën, një gjë kjo )ë ata nuk mund ta toleronin$ 'olonia dhe 5ran*a do të binin dakord të ndihmonin njëra tjetrën më 1 maj 1!, në rast sulmimi nga pala Gjermane$ Britania e %adhe do të ofronte ndihmën e saj ndaj 'olonisë me të njëjtin )ëllim si 5ran*a në %ars$ %ë 0! gusht 1!, pakti Gjermano:
Periudha dhe Ngjarje të luftës Evropa si $ushë%Betejë Pushti"i i Poonisë
%ë 1 shtator 1!, Gjermania pushton 'oloninë$ %e pretekstin e rremë se 'olonia DsulmoiE një pikë Gjermane në kufi, 6itleri do të hidhej në sulm kundra saj duke e pushtuar$ %ë ! shtator të po atij viti, si Britania e %adhe ashtu edhe 5ran*a, do të shpallnin luftë ndaj Gjermanisë$ (humë shpejt edhe Australia, 2anadaja dhe Lelanda e
organizoheshin shumë ngadalë$ 'as ofensivës në (aar, ata shumë shpejt do të hi)nin dorë dhe do të tërhi)eshin$ Ndërsa Britania, e kujtuar pak vonë, nuk mundi të bënte asgjë për të ndihmuar 'oloninë )ë ndodhej nën sulm tashmë$ Në shtator, Gjermania Naziste do të arrinte në &arshavë 3kr+e)+teti i 'olonisë4, pas th+erjes së bujshme të mbrojtjes së dobët 'olake$
shtator 1!$ 2ëmbësoria 'olake në pritje gjatë 'ushtimit të 'olonisë
%ë 1> shtator 1!, Bashkimi (ovjetik sulmon nga lindja dhe pushton atë pjesë të 'olonisë )ë i ishte premtuar nga marrëveshja e fshehtë me Gjermaninë$ Një ditë pas kësaj ngjarjeje, si presidenti dhe kr+etari i përgjithshëm i trupave të armatosur polake, do t?ia mbathini në
'as rënies së 'olonisë, Gjermania e ndaloi hapin e saj për t?u rigrupuar gjatë dimrit të viteve 1! dhe 1" deri në prillin e 1":ës$ Gjatë kësaj kohe 5ran*a dhe Britania e %adhe kishin )ëndruar në gjendje mbrojtjeje$ 'ushtimet e mëvonshme do të zhvilloheshin shumë shpejt nga ana e gjermanëve me anë të sulmit të )uajtur DBlitzkriegE 3e *ilësuar si Dthe 'hon+ 7arM : Mufta e rremëM, nga mediat e Britanisë së %adhe sepse terreni i përdorur ishte shumë pak ndërsa luftimet ishin shumë të shpejta4$ Në sh)ip komentohet Blitzkrieg ose Muftë:rrufeM por njihet gjithashtu edhe si Blitz2rieg 3në të vërtetë kjo gjë është deri diku e gabuar sepse k+ term i përket gjuhës gjermane duke bërë )ë ndonjëherë të dalin ke)kuptime4$ Beteja për Atantikun
Ndërkohë në pjesën veriore të ;)eanit Atlantik, anijet luftarake gjermane dhe anijet e vogla të luftimit si edhe nëndetëset 3këto të fundit të emëruara nga britanikët @:boats$ (hiko figurën për detaje4, do të dëmtonin rëndë 5lotën e Aleatëve$ Nëndetëset me sa duket ishin shumë efektive në Betejat e Atlantikut$ Një e tillë do të sulmonte dhe përmb+ste anijen transportuese të britanikëve 6%( =ourageous, ndërsa një tjetër do të fundoste luftanijen 6%(
(hembull i një anije nëndetëse gjermane$ Në sfond uftanija (*harnhorst
%bas 1"!, Gjermania do e kuptonte se nuk kishte shumë shpresa të fitonte në det$ Aleatët do të ndërtonin anije më të shpejta se ato )ë u fundosën$ 'lani i sho)ërimit të /do anije me anije të tjera luftarake do të ulte humbjet e trupave detare$ Gjithashtu lufta kundra nëndetëseve do të bëhej shumë efektive$ 2ëtu ka një meritë edhe shpikja e radarit, )ë arrinte të zbulonte nëndetëset Gjermane ku këto të fundit dilnin natën për t?u furnizuar me oksigjen ose për të bërë ndonjë riparim të mundshëm$ (ulmi nga )elli do të ishte i befasishëm duke mos i lënë nëndetëses shumë mundësi për t?ia mbathur$ 'rodhimi në masë i .ipit 01 nëndetëse nuk pati shumë efektivitet përderisa lufta tashmë kishte ardhur në përfundimet e saj$ Në pjesën jugore të Atlantikut, admirali Graf (pee arriti të fundosë nëntë anije tregtare britanike$ 2ruiserat anglez si 6%( AjaC, 6%( 8Ceter dhe 6%NL( A*hilles do të angazhoheshin më vonë kundra admiralit Graf (pee, në atë )ë njihet me emrin Battle of the
Norvegjia dhe -animarka do të binin në dorë të Gjermanisë Naziste, në datën prill 1"$ 2+ pushtim mori emrin ;peration 7eserObung dhe kishte si s+nim pengimin e një zbarkimi të mundshëm të trupave aleate në këto zona$ -animarka ra pa asnjë rezisten*ë$ Norvegjia nuk u dorëzua dhe luftimet filluan$ .rupat Britanike të përgatitura për luftë, do të zbrisnin në veri të Norvegjisë$ &onë në korrik, trupat aleate do të pësonin disfatë dhe do të tërhi)eshin$ 'as dorëzimit të @shtrisë Norvegjeze, Gjermania do të kontrollonte pothuajse të gjithë Norvegjinë$ %e rënien e Norvegjisë, 5amilja %bretërore do të arratisej në ondër$ Gjermania do të përdorte Norvegjinë si bazë për të dërguar karvanë ushtarake kundra Bashkimit (ovjetik$ Pushti"i i $ran#ës
%ë 1 maj 1", Gjermania pushtoi uksemburgun, Belgjikën, 6olandën dhe 5ran*ën$ British 8Cpeditionar+ 5or*e 3B85 P 5or*at 8kspeditëse Britanike4, lëvizën për në Belgjikë duke planifikuar një luftim në veri, por gjithmonë duke ruajtur një distan*ë më %aginot ine 3&ija %aginot4 e ndodhur në jug$ %egjithatë Aleatët nuk do të korrnin sukses$ Aleatët do të th+heshin nga sulmi i )uajtur Blitzkrieg$ %egjithatë )+teti gjerman i
në (edan$ %endohet se rënia e kësaj vije u bë e mundur pasi mbrojtja përbëhej kr+esisht nga trupa rezerviste$ Gjermania vazhdoi më tutje në perëndim, duke kaluar nëpërmjet 5ran*ës &eriore, për të arritur më në fund 2analin Anglez$ Në këtë mën+rë, Aleatët do të ndaheshin në d+ grupe$ Ndërkohë, Belgjika, uksemburgu dhe 6olanda ranë shpejt nën sulmin e Grupit @shtarak Gjerman B$ B85 dhe 5or*at 5ran*eze u evakuuan nga -unkirku$ 2jo tërhe)je e përgjithshme e trupave u bë e mundur me anë të asaj )ë u njoh me emrin ;pera*ioni -inamo 3;peration -+namo4$ Në këtë tërhe)je, )ë u )uajt njëkohësisht edhe si evakuimi më i madh në të gjithë historinë, !! trupa 5ran*eze dhe Britanike do të transportoheshin me anë të anijeve luftarake, si edhe me anë të anijeve *ivile$ %ë 1$$1", Italia gjithashtu do të bashkohej në luftë duke sulmuar trupat fran*eze në jug$ %ë pas ishte shumë e thjeshtë për Gjermaninë të pushtonte pjesën e mbetur të 5ran*ës$ 8 parë ngushtë në këtë situatë, 5ran*a do të det+rohej të nënshkruante një marrëveshje me Gjermaninë më 00$$1"$ 2jo marrëveshje shënoi pushtimin e 'arisit dhe 0Q! e të gjithë territoreve fran*eze$ Në të vërtetë, në 5ran*ë do të krijohej një shtet neutral 3ku në të vërtetë pushteti ishte një )everi:kukull e Gjermanisë4$ Kendra e kësaj )everie, do të ishte pjesën juglindore të 5ran*ës dhe do të njihej si &i*h+ 5ran*e$ Beteja e Britanisë
Gjermania u përgatit të pushtonte Britaninë e %adhe në vitin 1" në atë )ë u )uajt @nternehmen (eelRe nga gjermanët dhe ;peration (ea ion nga anglezët 3;pera*ioni uanët e -etit në sh)ip4$ Britania kishte humbur një pjesë të mirë të trupave të saj në -unkirk$ %egjithatë, 5lota Britanike 3
%breti i Italisë &iktor 8manueli i .retë në të vërtetë kishte kundërshtuar pushtimin e (h)ipërisë, duke e konsideruar si një rrezik pa fitim$ 'or %usolini kishte planet e tij$ @ltimatumi ndaj (h)ipërisë për t?ju dorëzuar Italisë u bë më 0# mars 1!$ prill të 1!$
Azia si $ushë%Betejë (ër'i" në Paqësor Artikulli kr&esor: .asakra e $anjing/
uftërat Japoneze në ;)eanin 'a)ësor e njohur si ufta (ino:Japoneze$ ufta (ino:Japoneze filloi në 1!> me sulmin e Japonisë ndaj 2inës$ Kë nga 1!1, Japonia mbante të pushtuar %an/urian dhe me datë > korrik të 1!>, ajo do lëshonte sulme të shumta ndaj 2inës në afërsi të Beiping 3Bezhingu i sotëm4$ Japonezët avan*uan të path+eshëm deri në Betejën e (hangait, ku ndaluan hapin$ (hangai do të binte në dhjetor 1!>$ 'ak më vonë edhe kr+e)+teti Nanzhing do të binte$ Keveria 2ineze u largua nga at+ duke shkuar në Fong)ing$ Gjatë kësaj lufte, Japonia kreu masakra të shumta, duke mbjellur terror mbi popullsinë *ivile$ 2e)trajtime të shumta u kr+en edhe kundrejt robërve të luftës )ë u gjendën përballë torturash /njerëzore$ 'ër t?u përmendur është %asakra e Nanjing, ku vetëm brenda një muaji, do të masakroheshin më shumë se ! mijë *ivilë$ Lufta e dytë "idis )usisë dhe *aponisë
%ë maj 1!, > kalorës 3por numri i kët+re trupave mund të jetë i diskutueshëm4 kaluan lumin 2halka$ 2jo sipas japonezëve ishte kufiri i %an/urias$ (i mongolët dhe sovjetikët, u justifikuan duke thënë se ata e dinin kufirin 0 milje më tutje në lindje$ 2jo nuk ndaloi for*at e %an/urisë dhe for*at mongole të hapnin zjarr mbi njëra tjetrën$ Nuk do kalonin shumë ditë dhe Japonia ashtu si edhe Bashkimi (ovjetik, do të dërgonin trupa të shumta në asisten*ë të kët+re vendeve )ë ishin nën kontrollin e t+re$ 2ontingjenti i madh i karvanëve do të ndeshej ashpër me kontingjentin tjetër armik, një luftë kjo )ë do të zgjaste deri në shtator të atij viti$ Nuk pati fitimtarë në këtë luftë, por kjo luftë do të bënte më vonë të mundur firmosje e 'aktit %olotov:
-eri në 1", asnjë nga palët nuk kishte bërë ndonjë progres të dukshëm$ ufta u duk sikur po )ëndronte pezull$ 2ina ishte me të vërtetë e dëmtuar, por (hBA do e finan*onte atë si edhe do të vente në dispozi*ion të 2inës avionët D5l+ing .igersE, )ë do të jepnin ndihmesën në këtë luftë$ Azia Juglindore gjithashtu do të shikonte luftime të ashpra$ Japonia më 00 shtator, kishte arritur të shtinte në dorë territore të Indo:2inës, )ë ishin në duar të 5ran*ezëve$ 2ërkesa e Japonisë për të marrë bazat e ndërtuara vetëm d+ muaj më parë, nuk ishte një surprizë$ (hBA e pa këtë veprim si të papërshtatshëm dhe kjo do të bënte )ë (hBA të th+ente marrëveshjen e vitit 111, duke vënë mbi mallrat japonezë embargo, ajo nuk do lejonte eksportimin e lëndëve të domosdoshme për luftën )ë Japonia po zhvillonte$
+ende të tjera Afrika e +eriut
5lota 5ran*eze kishte humbur efektivitetin e saj tashmë$ 8 gjendur në këtë situatë, 5lota %bretërore Britanike, )ëndroi e vetme në betejën me 5lotën Italiane për %esdheun$ Britanikët kishin avantazh në këtë betejë$ Ata kishin baza të shumta në Gjilbartar$ Baza )ë i përkisnin Britanisë ndodheshin gjithashtu në %altë dhe Aleksandri, 8gjipt$ .rupat Italiane do të sulmonin trupat Britanike dhe në gusht do të kapnin trupat Britanike në (omali$ 'or 5ushata e Afrikës &eriore do të fillonte vetëm në shtator me sulmin e .rupave Italiane të vendosura në ibi, ndaj for*ave Britanike në 8gjipt$ -uke bërë kështu, Italianët shpresonin të zinin 2analin e (uezi, )ë ashtu si edhe Në uftën e 'arë Botërore, kishte )enë një vend strategjik për Britanikët pasi ajo ishte pikë:lidhja e t+re me Indinë$ Në opera*ionin e )uajtur 2ompas 3=ompass4, 5or*at Britanike, Indiane dhe Australiane do të kundra:sulmonin duke u lëshuar në ofensivë kundra Italianëve$ 'or në 1"1, këto trupa 3nga Australia dhe Lelanda e
I Gjithë Globi ë Luftë! "#$" &dih"a e ShBA%së 'as rënies së 5ran*ës në 1", (hBA e pa si të domosdoshme të ndërh+nte në këtë luftë )ë po përfshinte globin$ %egjithatë në ato vite, (hBA nuk ishte në gjendje shumë të mirë dhe disa mendonin )ë (hBA, nuk kishte fonde të mjaftueshme për të ndihmuar në luftë$ 'avarësisht nga kjo 5renklin vendeve të tjera rreth # bilion dollar në furnizime ushtarake dhe mjete të tjera të nevojshme për luftën$ Nga k+ fond, Britania dhe 2omunuelthi 3=ommonealth4 do të përfitonin !1$" bilion dollar$ -uke parë këtë lëvizje të (hBA:së, 2anadaja duke iu përshtatur të njëjtit plan, do të jepte një fond prej "$> bilion dollarësh 3-ollar Amerikan4, Britanisë së %adhe dhe Bashkimit (ovjetik$
Pushti"i i *ugosavisë, !reqisë dhe Shqipërisë Artikulli kryesor: Shqipëria në luftën e dytë botërore
%ë prill 1"1, for*at Gjermane, Italiane dhe Bullgare, sulmuan dhe pushtuan Jugosllavinë$ ufta do mbaronte me datë 1> prill me dorëzimin e shpejtë të Jugosllavisë si edhe me krijimin e një )everie kukull me )endër në 2roa*i$ &etëm d+ grupe do të vazhdonin luftimet$ Grupi komunist A&N;J, të udhëhe)ur nga .ito, më vonë do të tregonte epërsi në for*ë dhe influen*ë ndaj grupit tjetër të /etnikëve të udhëhe)ur nga -raSa %ihailoviT$ Gjithashtu, më prill, Gjermania do të pushtonte Gre)inë, duke futur trupat e saj nga Bullgaria$ prill, Athina do të bie edhe pse, me meritë të Britanisë së %adhe, më shumë se # trupa ushtarake greke mundën të tërhi)eshin diku tjetër, për të luftuar mbase më vonë$ (h)ipëria gjithashtu ra pre e pushtimit nazist$ %e vendosjen e një )everie:kukull në (h)ipëri, Nazistët shprehën )artë se nuk do të ishin kalimthi at+$ ufta e sh)iptarëve do të ishte një luftë partizane dhe u drejtua nga grupi komunist me në kr+e 8nver 6oChën$
ufta në Ballkan, pavarësisht se nuk do të përbënte ndonjë problem për Gjermaninë, do të vononte sulmin e saj ndaj Bashkimit (ovjetik për një periudhë prej javësh$
Sovjetikët nën Su" Kë nga koha )ë 'akti %olotov:
2omandantët (upremU # )ershor 1"# në BerlinV Bernard %ontgomer+, -ight -$ 8isenhoer , Georgi Lhukov dhe Jean de attre de .assign+$ 2omandanti Lhukov organizoi dhe mori pjesë në shumë betja mbrojtëse dhe ofensiva të ndr+shme të ushtrisë së ku)e$
&onë në dhjetor të po atij viti, .rupat Gjermane kishin arritur në d+ert e eningradit, d+ert e %oskës dhe
%ë 0# )ershor 1"1, lufta e vazhdueshme e sovjetikëve me 5inlandën, bëri )ë sovjetikët të ndërmerrnin një fushatë të gjerë bombardimesh ajrore kundra kësaj të fundit$ 2ëto bombardime, filluan pak mbrapa fillimit të ;pera*ionit Barbarosa$
Afrika +eriore dhe Lindja e -es"e Në Afrikën &eriore, të po atij muaji, -amska gjithashtu do të binte në dorë të Aleatëve$ &onë në gusht Britanikët dhe @shtria e 2u)e do të vendoseshin në Iran, )ë ishte neutral në luftë$ &endosja në Irak do të bëhej me )ëllim për marrjen dhe shfr+tëzimin e naftës nga @shtria e ku)e për fushatën kundra Gjermanisë$
Përsëri në Atantik %ë maj, -estro+er 6%( Bulldog 3tip anije e aleatëve ku D-estro+erE merr kuptimin e D(hkatarruesE4 i 5lotës Britanike do të kapte një @:Boat 3tip nëndetëse gjermane4 gjermane$ Nga kjo nëndetëse, do të merrej e paprekur një makineri )ë u )uajt nga Britanikët 8nigma %a*hine$ 2+ mjet do të ishte me rëndësi jetësore për fitoren e aleatëve në Atlantik$ 2jo makinë do dërgohej në Blet*hle+ 'ark dhe do i lejonte aleatëve të th+enin dhe të kuptonin kodet e ushtrisë gjermane$
%akina 8nigma
%ë 0" maj, luftanija gjermane Bismark, do *enonte 5lotën e Aleatëve në ;)eanin Atlantik$ uftanija Britanike Battle*ruiser 6%( 6ood do të fundosej në betejën e -animarkës 3Battle of the -enmark (trait4$ 'as kësaj, flota e britanikëve, do të ndërmerrte një gjueti të përgjithshme kundra luftanijes Bismark në pjesën veriore të ;)eanit Atlantik$ 2jo nismë nuk do të ishte edhe a) e thjeshtë për Britanikët$ Njësia ajrore bombarduese 5aire+ (ordfish, e nisur nga aeroplanmbajtësja 6%( Ark
2ëto avionë nuk rezultuan shumë efektivë ndaj saj dhe dëmet ishin minimale, por kjo do t?ia bënte punën 5lotës Britanike më të thjeshtë$ Bismarku më në fund u fundos$ 'ër fundosjen e saj do u donte një gjëmim prej 0 > kilometrash dhe angazhimi i luftanijeve dhe anije 2ruizer, 0 aeroplanmbajtëse, 11 2ruizerave, 01 -estro+er 3(hkatërrues4 dhe nëndetëseve$
ShBA dhe *aponia në Luftë Në verën e 1"1, (hBA, Britania e %adhe dhe 6olanda vendosën embargo ndaj Japonisë$ 2jo embargo kishte në )endër ndërprerjen e naftës, në mën+rë )ë @shtria Japoneze të humbte superioritetin e saj në luftë$ Japonia nuk u tërho) nga lufta, madje vazhdoi të avan*onte në territoret 2ineze$ Japonia do të planifikonte një sulm ndaj 5lotës së (hBA:së në 'earl 6arbor 3'orti i 'erlave4$ Ajo gjithashtu u përpo) të shtinte në dorë, zonat e pasura me naftë në dorë të kompanive holandeze 3-ut*h 8ast Indies në Indonezi4$ %ë > dhjetor 1"1, flota japoneze e pajisur me anije aeroplanmbajtëse, do të sulmonte në mën+rë të papritur dhe të rrufeshme 'ortin 'earl 6arbor, në 6aai$ 2+ sulm i pabesë, rezultoi i suksesshëm$ (humë avionë )ë )ëndronin të )etë në bazë, do të shkatërroheshin dhe flota gjithashtu do të goditej rëndë$ Gjashtë uftanije do të përmb+teshin, por mendohet se këto të fundit, pas riparimeve të nevojshme, do të fillonin përsëri funksionimin e t+re$ %egjithatë, katër Aeroplan:%bajtëset )ë ishin planifikuar për t?u shkatërruar, për fatin e mirë të Aleatëve, nuk ndodheshin në port gjatë sulmit$ .ë gjitha ndërtesat dhe infrastrukturat e dëmtuara në 'earl 6arbor do të riparoheshin shumë shpejt$ 2+ sulm nuk u tolerua nga opinioni publik )ë kërkoi ndëshkim ndaj Japonisë$ Një ditë më vonë, (hBA, më dhjetor të po atij viti, deklaron luftë ndaj Japonisë$ Në të njëjtën kohë, 2ina gjithashtu do të shpallte z+rtarisht luftë ndaj Japonisë$ 2jo e fundit do të pushtonte %alajzinë$ Ndërkohë edhe Britania do të përjetonte një tragjedi$ 'ërmb+tja e luftanijes 6%( 'rin*e of 7ales dhe 6%(
I Gjithë Globi ë Luftë! "#$% Luftë në .ekosovaki dhe $ran#ë Në maj të 1"0, projektuesi i projektit Lgjidhja 'ërfundimtare,
partizanët, duke shkaktuar reprezalje të shumta kundra popullsisë *ivile$ %ë 1 gusht, 1"0, 5or*at 2anadeze lëshuan kundra trupave naziste, një sulm të shpejt në portin e -ieppe të 5ran*ës, )ë u njoh me emrin ;pera*ioni Hhubileu 3;peration Jubilee4$ Aleatët pësuan disfatë në këtë betejë, por kjo disfatë do të siguronte më vonë informa*ion )ë do të shërbente në opera*ione të tjera, si ;pera*ioni .or/ 3;peration .or*h4 dhe ;pera*ioni ;vërlord 3;peration ;verlord4
Ofensiva e Sovjetikëve Në veri, (ovjetikët do të sulmonin nën opera*ionin e koduar .oropets:2holm, në janar deri në shkurt të 1"0$ 2+ aksion bëri të mundur, )ë divizionet gjermane të ngushtoheshin në afërsi të territorit të Andreapolit$ Gjithashtu, @shtria e 2u)e do të rrethonte një divizion të ushtrisë gjermane në DHhepin e -emjansk:utE 3
$or#at e Boshtit në Su" Në muajin e gjashtë të 1"0, me datë 0, do të fillonte ofensiva e Aleatëve e koduar ;pera*ioni Blu$ 2+ plan përfshinte vendosjen e trupave të Aleatëve, nga lumi -on deri në lumin &olga, drejt maleve 2aukaziane$ Grupi @shtarak B, ndërkohë po bënte plan, shtënien në dorë të (talingraditU një veprim k+ )ë do mund të for*onte frontin Gjerman$ Ndërsa Grupi @shtarak A, planifikoi marrjen e fushave të pasura me naftë në jug$ Në Betejën e 2aukazit, .rupat e Boshtit Nazist do të kapnin nga fundi i verës dhe vjeshtë së 1"0:it, fushat e pasura me naftë$
Beteja e Staingradit Artikulli kryesor Beteja e Stalingradit
'amje e ushtarëve sovjetikë gjatë betejës së (talingradit
%ë 0! gusht, 1"0, Gjermanët arritën &ollgën, në veri të (talingradit$ Gjermanët pa humbur kohë, do të bombardonin )+tetin duke shkatërruar shtëpitë prej druri$ (hkatërrimi i kët+re të fundit u bë me )ëllim )ë të dëmtoheshin uzinat moderne të sovjetikëve$ %ë 0! shtator, @shtria Gjermane kishte marrë në dorë këto fabrika dhe rrezja e veprimit të @shtrisë Gjermane, ishte a) i gjerë sa )ë kishte nën kontroll të gjithë lumin$ (ovjetikët do të sillnin përfor*ime dhe tashmë do të fillonte ajo )ë në histori u njoh si Beteja e (talingradit$ Në rrugët e (talingradit, do të zhvilloheshin beteja të ashpra guerirlase$ -uke )enë se të d+ palët luftonin brenda në )+tet, mendohet se luftimet trup më trup nuk kanë munguar$ ufta e egër, bëri )ë morali i trupave të të d+ja palëve të binte$ 8dhe pse Gjermania po dëmtohej shumë nga kjo betejë, 6itleri nuk do të urdhëronte kurrë dorëhe)jen$ &on 'aulus, i ndodhur në një gjendje të mjerueshme, do provonte edhe një herë një sulm kundra (ovjetikëve në fillimet e nëntorit$ .ashmë @shtria Gjermane kishte në dorë rreth të )+tetit, por me sa dukej, rezisten*a e @shtrisë së 2u)e, nuk do të binte bashkë me )+tetin e shkatërruar$ Ndërkohë )ë @shtria Gjermane, futej akoma më thellë në )+tet, (ovjetikët kishin for*uar krahët në rrethinat e (talingradit$ Në këtë mën+rë, (ovjetikët patën mundësi
të rrethonin deri diku @shtrinë Gjermane$ ;pera*ioni @ranus, në 1 nëntor, pati si bazë sulmimin e for*ave gjermane nga të d+ja krahët$ 2+ opera*ion korri sukses$ .rupat (ovjetike do të takoheshin në 2ala/ dhe " ditë më vonë, -ivizioni i Gjashtë i @shtrisë Gjermane, do të rrethohej i tëri$ 2jo për ta ishte një gra*kë nga ku nuk do të ishte shumë e lehtë të dilnin$ -ivizioni i Gjashtë, kërkoi leje për të dalë nga rrethimi, por 6itleri nuk i lejoi, duke i premtuar se ata do të furnizoheshin nga )elli me ush)ime, deri sa të shpëtoheshin$ %egjithatë (ovjetikët nuk do të bënin sehir ndërkohë )ë 6itleri të sillte ndihmat$ Në atë kohë, (ovjetikët do të lëshonin një sulm kundra for*ave të ndodhura në afërsi të %oskës$ 2+ sulm i )uajtur ;pera*ioni %ars, kishte si s+nim ndërprerjen e kontakteve ndërmjet divizionit )endror me atë të divizionit në jug të (talingradit$ %e të shpejtë, &on %anstein do të formonte një batalion modest me ushtarë gjermanë, me )ëllim për të shkuar në ndihmë ushtrisë )ë kishte nge*ur në (talingrad$ 'or ai do të afrohej vetëm # kilometra me ushtrinë e mbetur në brendësi të (talingradit$ .rupat (ovjetike, nuk do ta lejonin atë të e*te përpara )oftë edhe një metër me shumë$ Në fund të vitit 1"0, -ivizioni i Gjashtë, ishte katandisur si mos më ke), pasi uftaffe 35or*at Ajrore Gjermane4, nuk sillte as 1 të e furnizimeve të nevojshme$ 5ieldmarshall &on 'aulus do t?i dorëzohej @shtrisë së 2u)e më 0$0$1"! duke mos parë rrugë tjetër shpëtimi$ Nga k+ vendim, 1 ushtarë Gjerman dhe 00 gjeneralë, do të binin në duart e (ovjetikëve$ 2jo do të ishte lufta më e madhe në të gjithë historinë, si në shpenzime, ashtu edhe në humbje njerëzore$ %endohet se Gjermanët humbën rreth # ushtarë$ Ndërsa gjithsej 0 milion njerëz do të vdisnin në këtë betejë 3por kjo është e diskutueshme4$
Betejat e Aeatëve në Paqësor %ë 1 shkurt 1"0, 'residenti i (hBA:së
.rupat Australiane ne Gjirin %ilne, Guineja e
%ë 1 prill të 1"0:it, bombardimi i parë ajrorë do të godiste Japoninë në zemër të saj$ 2+ opera*ion i )uajtur -oolittle
kundërpërgjigjja e parë e armatosur e Aleatëve kundra for*ave japoneze$ .aktikisht Japonezët do të fitonin, sepse (hBA do të humbiste anijen aeroplan:mbajtëse @(( eCington në këtë betejë$ 'or pavarësisht nga kjo humbje, beteja u konsiderua si sukses nga Aleatët$ 2jo ishte beteja e parë )ë organizohej midis d+ anijeve aeroplan:mbajtëse$ &etëm një muaj më vonë, më #, Beteja e %ida+ do të fillonte$ Në këtë betejë, bombarduesit nën ujorë do të sulmonin me sukses 5lotën Japoneze, duke fundosur katër nga anijet aeroplan:mbajtëse më të rëndësishme të 5lotës Japoneze$ 2jo betejë ishte një sukses sepse tashmë Japonia nuk do zgjeronte më fu)inë e saj në 'a)ësor$ 6istorianët e vlerësuan këtë betejë, si një kthesë të luftës nga ana e Aleatëve, edhe pse më vonë do të kishte shumë për të luftuar$ 'ër t?u theksuar është se kjo betejë u fitua me anë të 2riptografisë$ 'ra @shtria e (hBA:së, arriti të zbërthente kodet e 5lotës Japoneze dhe rrjedhimisht e dinte se ku ata do të do të sulmonin$ Në korrik, for*a të shumta dhe të mirë:armatosura japoneze, do të sulmonin nga toka 'ortin e %oresb+$ 2undra kët+re for*ave të stërvitura mirë në luftë, )ëndronin vetëm trupat e papërgatitura Australiane$ 2ëta të fundit, nuk kishin shumë armatime në dispozi*ion dhe nuk kishin shumë eksperien*ë$ Ajo )ë ka më shumë rëndësi është se këto trupa do të ishin edhe më të pakta në numër si edhe më ke) të armatosur$ 'or kjo nuk i ndaloi @shtarët Australian të luftonin dhe të fitonin betejën kundra # for*ave të mirë:armatosura Japoneze$ Australianët i det+ruan këto trupa 3në të vërtetë ishin d+ njësi ushtarake japoneze ato )ë sulmuan for*at australiane4 të tërhi)eshin mbrapsht$ 2jo betejë, do të ishte mposhtja e parë e Japonezëve në teren si edhe fitorja e parë e rëndësishme e 5or*ave @shtarake Australiane$ 8dhe pse Beteja për 2okodën, do të ishte shumë e kushtueshme në njerëz, a) sa trupat do të demoralizoheshin$ ;fi*erët e AI5 do të udhëhi)nin trupat Australiane, duke det+ruar Japonezët të tërhi)eshin sa më larg, duke shpresuar kështu )ë brigada e 01:të, të for*ohej dhe të riorganizohej$ %ë > gusht të po atij viti, 5lota e (hBA:së do të kalonte në ofensivë në Betejën e Guadal*anal$ uftimet zgjatën gjashtë muaj rresht, ku si japonezët, si Amerikanët, luftuan ashpër për të marrë nën kontroll ishullin$ Ndërkohë, beteja të tjera detare në territoret në afërsi, do të angazhonin flotën aleate në luftime$ 'ër t?u përmendur janë Beteja e (avoIsland 3Beteja e Ishullit (avo4, Beteja e =ape 8speran*e, ufta -etare e Guadal 2anal dhe Beteja e .assafaronga$ &onë në gusht dhe në fillimet e shtatorit, trupat japoneze tinzarisht do të kr+enin një sulm në pjesën e lindore të Guineja së
Ofensiva *aponeze në /012 Japonezët do të fillonin një ofensivë madhore kundra 2inës, pak mbrapa sulmit të saj në 'earl 6arbor$ ;fensiva s+nonte të merrte )+tetin e Fangsha, )ë ishte një pikë k+/e për Japonezët$ 5or*at Japoneze ishte përpjekur edhe më parë për të marrë Fangashan, por në të d+ sulmet kishin dështuar$ Në një sulm të tillë, japonezët menduan se 10 ushtarë do të ishin të mjaftueshëm, por 5or*at 2ineze do të mobilizonin ! trupa$ .ë gjendur në një ekuilibër të tillë, shumë shpejt trupat Japoneze do të rrethoheshin dhe si rrjedhojë do të det+roheshin të tërhi)eshin$
I Gjithë Globi ë Luftë! "#$& Ofensiva e Sovjetikëve dhe Ofensiva !jer"ane %bas dorëzimit të -ivizionit të Gjashtë të @shtrisë Gjermane në (talingrad, më 0 shkurt 1"!, @shtria e 2u)e do të hidhej në sulm kundra trupave tjera gjermane$ dallgë sulmesh do të ndesheshin me ushtrinë gjermane gjatë dimrit$ (humi*a e kët+re sulmeve, u
për)endruan përgjatë -onit, një nga lumenjtë afër (talingradit$ Në fillim @shtria e 2u)e do të korrte sukses, por më vonë gjermanët do të riorganizoheshin$ -uke marrë avantazh nga dobësimi i @shtrisë (ovjetike, )ë kishte bërë gjithashtu gabimin të zgjerohej shumë në terren, Gjermanët do të kundra:sulmonin dhe do të shtinin në dorë edhe një herë )+tetin e 2harakov si edhe terrenet në afërsi$ 2jo do të ishte fitorja më e madhe strategjike e @shtrisë Gjermane$
@shtarë (ovjetik duke kaluar lumin -nieper$ 5or*at Gjermane nga ana tjetër e lumit përgjigjen me zjarr
@shtarët gjerman gjatë ofensivës së verës pranë një tanku .igër ku ushtria gjermane do të merrte një goditje të rëndë$
&jeshta do të shërbente vetëm si një pengues për të zhvilluar luftën$ (hirat e rrëmb+eshëm do ta bënin situatën të vështirë për të d+ja palët luftuese$ %egjithatë të d+ja anët do të përgatiteshin gjatë këtij intervali për të luftuar në betejën e verës$ Gjermanët do të sht+nin disa herë ofensivën e t+re, duke bërë të mundur një përgatitje sa më të fortë$ %ë "$$1"!, 7ehrma*ht do të organizonte një mbledhje të përgjithshme$ Në këtë mbledhje u vendos )ë në ofensivën e verës kundra .rupave (ovjetike, të për)endrohej artileria më efektive në dispozi*ion e përdorur gjatë uftës së -+të Botërore$ 2jo ofensivë do të hidhej kundra sovjetikëve në afërsi të )+tetit të 2ursk$ Ishte e )artë për sovjetikët )ë në këtë linjë defensive do të kishte një sulm së shpejti dhe prandaj ata do të dërgonin përfor*ime në këtë pikë$ 2jo u bë e mundur me hapjen e transheve, furnizim me armatim dhe ushtarë, duke shpresuar se sovjetikët do të përgatisnin një mbrojtje të fortë në këtë mën+rë$ Gjermanët do të sulmonin vijën defensive të sovjetikëve si nga jugu, ashtu edhe nga veriu, duke shpresuar të takoheshin në )endër$ Në se Gjermanët do të takoheshin në )endër, vija defensive mendohej se do të binte dhe -ivizione (ovjetike do të kapeshin rob$ %egjithatë kjo ishte vetëm një presupozim i gjeneralëve gjermanë, sepse në të vërtetë for*at gjermane në veri do të bënin shuma pak përpara$ Në veri mbrojtja
të njihej si Beteja e 2urskut$ Beteja e 2urskut, do të ishte beteja më e madhe e tankeve në të gjithë historinë$ uftimet do të zhvilloheshin në afërsi të )+tetit të 'rokhorovka dhe beteja do të merrte një kthesë krejt ndr+she nga ajo )ë Gjeneralët Gjermanë kishin menduar$ Artileria dhe armatimet e tankeve gjermane, do të mbaronin shpejt$ Njësitë gjermane tashmë ishin të lodhura nga luftimet, ndërkohë )ë sovjetikët, duke përfituar nga kjo situatë, filluan një kundër:ofensivë$ Në këtë gjendje, .rupat @shtarake Gjermane do të tërhi)eshin$ Nga kjo ofensivë në verë, gjermanët do të humbnin pozi*ionin e t+re të mëparshëm duke u tërhe)ur akoma më mbrapa$ (ovjetikët më vonë do të /lironin 2harakovin, pas një fitoreje të bujshme në 2ursk$ (hirat e rrëmb+eshëm të &jeshtës, bindën 6itlerin të merrte vendimin për një tërhe)je të përgjithshme në gusht, deri në linjën e lumit -nieper, )ë kontrollohej nga trupat gjermane$ Ndërkohë )ë muajt ndi)nin njëri tjetrin, dhe ndërkohë )ë shtatori i linte vënd tetorit, Gjermanët do të ndërgjegjësoheshin se ishte me të vërtetë e pamundur të mbaje nën kontroll -nieperin$ 5or*at (ovjetike do të gjenin mën+rën për të kaluar lumin dhe )+tetet e rëndësishme të -nieperit do të binin një nga një, duke filluar me )+tezën e Laporozh+e, për të vazhduar më vonë me rënien e -nepropetrovsk$ Në fillimet e nëntorit, sovjetikët do të kalonin në të d+ anët e 2ievit dhe do ta /lironin kr+e)+tetin e @krainës$ Gjatë 2rishtlindjeve, 5or*at @krainase do të sulmonin në 2orosten$ .ashmë (ovjetikët kishin rrugë të hapur$ (ovjetikët do të avan*onin deri tek kufijtë (ovjetiko:'olake të vitit 1!$ 2jo tregonte hapur avan*imin e t+re ndaj Gjermanisë, e *ila po humbte betejë mbas beteje$
3apitui"i i Itaisë 5or*at e boshtit do të dorëzoheshin në .unizi më 1! maj 1"! dhe me këtë dorëzim, 0# ushtarë do të binin rob në duart e Aleatëve$ 5ushata në Afrikën e &eriut, kishte )enë një disfatë për Italianët$ Në këtë gjendje, Aleatët do të hidheshin në sulm kundra Italisë në bërthamën e saj$ Aleatët në ;pera*ionin 6usk+, pushtuan (i*ilinë në 1 korrik$ &etëm për pak muaj ishulli do të binte dhe pushteti i %usolinit gjithashtu$ %ë 0# korrik ai do të hi)ej nga det+ra nga &iktor 8manueli i .retë 3%bret i Italisë4 dhe do të arrestohej më vonë me aprovimin e 2ëshillit të artë 5ashist$ Një )everi e re do të formohej$ 2jo )everi e re, )ë mori fu)inë menjëherë në dorë, do të drejtohej nga 'ietro Badoglio$ 2jo )everi deklaroi se Italia do të )ëndronte e angazhuar në luftë$ %egjithatë në të njëjtën kohë, 'ietro kishte filluar bisedimet me Aleatët për pa)en, edhe pse këto bisedime ishin të fshehta$ Aleatët do të pushtonin pjesën kr+esore të Italisë më ! shta tor 1"!$ Italia do t?i dorëzohej z+rtarisht Aleatëve më shtator, pas nego*iatash të shumta$ 5 amilja mbretërore dhe )everia e 'ietro Badoglios, u arratisën për në jug të Italisë, duke lënë @shtrinë Italiane pa urdhër$ Ndërkohë )ë Italia nuk po përbënte më një problem për Aleatët, luftimet u morën në dorë nga Gjermanët, të *ilët det+ruan Aleatët të ndalonin krejtësisht hapin e t+re gjatë dimrit të 1"! dhe 1""$ 2jo u njoh si inja e Gustavit, në jug të
Betejat në Atantik
8ri*h
Betejat në Atlantik gjithashtu do të rezultonin në avantazh të Aleatëve$ Beteja për Atlantikun do të merrte kthesë në fillimet e 1"!$ Gjatë kësaj kohe aleatët kishin studiuar mën+rën e luftimit të @shtrisë Gjermane si edhe kishin mësuar nga gabimet e bëra më parë$ .eknologjia e re do të përdorej në mën+rë efektive kundra nëndetëseve të gjermanëve$ %egjithëse d+ nga karvanët e Aleatëve pësuan dëme të mëdha gjatë këtij viti, edhe nëndetëset gjermane pësuan shumë humbje, duke bërë kështu )ë ata të hi)nin dorë nga ofensiva e t+re kr+esore në Atlantik$ Aleatët gjithashtu kishin rifilluar transportimin e ndihmave për Bashkimin (ovjetik me anë të karvanëve detare nga veriu$ Në dhjetor, beteja më e madhe në Atlantik do të fillonte, kur 5lota %bretërore e Britanisë 3
Oqeani Paqësor në /014 Në 0 janar, Buna, Guineja e
Një tank i @shtrisë Amerikane i tipit %"A0, në plazhin e .araa:s
Në nëntor, 5lota Amerikane fitoi Betejën e .araa:s$ 'avarësisht nga fitorja, 5lota e (hBA do të pësonte humbje të shumta dhe kjo do të shkaktonte reagime të shumta në (hBA$ ;pinioni publik nuk mund të kuptonte gjithë këto humbje për një ishull të vogël dhe të parëndësishëm$ Nga kjo situatë, 5lota Amerikane do të përshtaste planin DIsland hoppingE 3(hpresa e Ishullit4$ 2+ plan s+nonte anash:kalimin e disa ishujve të fortifikuar japonezë dhe për)endrimin e trupave të kufizuara të aleatëve, në ato territore )ë mendoheshin se kishin rëndësi jetësore për luftën$ 'ra )ëllimi i thjeshtë ishte ndërprerja e furnizimeve të kët+re vëndeve të fortifikuar, duke e det+ruar armikun të Ddilte vetë nga lojaE$ %bas marrjes së ishujve kr+esorë, Amerika shpresonte të sulmonte dhe të mposhte me lehtësi ato vende )ë do mund t?i kushtonin shumë në se sulmoheshin për momentin$ Një plan i tillë rezultoi me sukses për flotën Amerikane$ 5lota e (hBA:së e bëri të mundur këtë plan me anë të nëndetëseve )ë shërbenin për të prerë linjat e furnizimeve të kët+re vendeve armike$
Lufta *aponeze dhe Azia *ugindore Beteja e Fangade në 2inë do të konsiderohej si (talingradi i Azisë$ Gjith/ka filloi me sulmin e japonezëve ndaj provin*ës 6unan më 0 nëntor të 1"!$ Askush nuk do të tregonte suprema*i në këtë betejë$ Beteja e Fangde:së do të ndr+shonte herë në favor të @shtrisë 2ineze dhe herë në favor të @shtrisë Japoneze edhe pse si përfundim, )+teti mbeti në duar të for*ave kineze$ @shtria 2ineze ndo)i një strategji defensive$ Ata shpresonin për një kundër:ofensivë të Aleatëve ndërkohë )ë vetë organizoheshin për të ndërtuar një ushtri më të fu)ishme$ 'ër këtë betejë nga ana japoneze ishin mobilizuar 1 trupa$ Në të vërtetë @shtria 2ineze ishte e ndarë në d+ ushtri$ Njëra ushtri ishte @shtria Na*ionaliste 2ineze 2uomintang nën urdhërat e Fiang 2ai:shek dhe @shtria 2omuniste e 2inës nën urdhërat e %ao =edunit$ .ë d+ këto ushtri ishin kundra sundimit japonez, por duke )enë se ndanin ideale të ndr+shme, nuk morën kurrë mundimin të bashkoheshin bashkë$ 2uptohet )ë kishte bashkëpunim por k+ bashkëpunim ishte i dobët dhe jo i mirëfilltë$ 2onfliktet midis na*ionalistëve dhe komunistëve kishin filluar përpara se lufta të fillonte dhe do të vazhdonte edhe pas luftës$ Japonezët do të kapnin një pjesë të gjerë të Burmës dhe det+rimisht do të bllokonin
I Gjithë Globi ë Luftë! "#$$
5shtria e 3uqe Përsëri në Ofensivë Në veri:perëndim ofensiva e (ovjetikëve në janar të 1"":ës i kishte dhënë fund rrethimit të (talingradit$ Gjermanët do të tërhi)eshin me kujdes nga eningradi$ .ashmë vija e .rupave Gjermane do të ngushtohej dhe një vijë mbrojtëse do të formohej në li)enet e jugut$ Në jug, në mars d+ njësi sovjetike do të rrethonin @shtrinë e 'arë të 'anzerave të drejtuar nga Generaloberst 6ans:&alentin 6ube, pak në veri të lumit -niestr$ Gjermanët i mbathën nga kurthi ku e kishin mbërth+er veten vetëm në muajin prill$ Nga kjo tërhe)je shumë nga trupat gjermane do të shpëtonin, por gjermanët do të lenin mbrapa shumë makineri të rënda lufte dhe armatime$ Në fillimet e majit, Njësia @shtarake ! e @krainës si pjesë e @shtrisë së 2u)e, do angazhohej kundra Njësisë @shtarake 1> Gjermane$ Njësia 1> ishte lënë mbrapa )ë kur se .rupat Gjermane ishin tërhe)ur nga @kraina$ Beteja ishte pad+shim një fitore e @shtrisë së 2u)e$ &etëm gjatë përpjekjes për arratisje përmes -etit të Li, do të humbnin jetën 0# trupa gjermane dhe rumune$ Gjatë prillit, @shtria e 2u)e do të sulmonte vazhdimisht pranë )+tetit të Iashi në
Bo"'ardi"et Ajrore "'i !jer"ani Artikulli kr&esor: "eteja e "erlinit 0"o'ardiet Ajrore1 /
Në muajin e gjashtë të 1"", gjermanët do të përdornin raketën e parë të tipit kruiser kundra Anglisë$ 2jo raketë u pagëzua nga Britanikët si D&:1 fl+ing bombE 3Bomba 5luturuese &:14, e *ila do të ndi)ej nga D&:0 ro*ketE 3
Britanikët u gjendën të papërgatitur ndaj kët+re raketave të reja, )ë për kohën zotonin një teknologji të nivelit të lartë$ %egjithatë 5or*at Ajrore të (hBA:së, Britanisë dhe 2anadasë, do të sulmonin rëndë uftaffe:in 35or*at Ajrore Gjermane4$ 2ështu bombardimet ajrore masive do të fillonin$ 2ëto bombardime zakonisht kishin për s+nim )+tetet e mëdha në brendësi të Gjermanisë$ 2jo nismë u mor nga komandanti në det+rë %arshall 6erris 3Air =hief %arshall 6arris4, )ë më pas do të merrte edhe nofkën DBomber 6arisE$ Fër/illi do të urdhëronte Dbombardimet e terroritE, )ë s+nonin bombardime masive të tilla, sa )ë )+teti të mund të bëhej rrafsh me tokën$ Në këtë mën+rë, fabrikat gjermane do të shkatërroheshin krejtësisht dhe punëtorët gjerman do të mbesnin pa strehë gjithashtu$ Bombardimet masive zakonisht përfshinin angazhimin e deri në 1 bombarduesish të rëndë$ Lakonisht objektivat ishin )endra të industrializuara, baza nëndetësesh, rrugë hekurudhore si edhe depozitat e
naftës, edhe pse nga fundi i bombardimeve, njësitë )ë lëshonin Bomba 5luturuese &:1 dhe
&jë sy "'i Itainë dhe Bakanin %e kapitullimin e Italisë, .rupat gjermane morën në dorë situatën dhe inja Gustav do të formohej në pjesën jugore të %aleve Apenine 3në jug të dhe B:0, pasi mendohej se godina po përdorej nga .rupat Gjermane për vendosje artilerie$ -+ ditë pas bombardimeve, trupat parashutiste gjermane u d+ndën në gërmadhat e ndërtesës për ta mbrojtur$ Në luftë e sipër për këtë territor, pas plot katër bombardimesh nga ana e aleatve, aleatët do të humbnin #" trupa ndërsa gjermanët 0 trupa$ &etëm mbas shumë muajsh, inja e Gustavit do të binte dhe Aleatët patën mundësi të marshonin për në veri$ %ë "$$1"",
)reth )evotës Poake (ovjetikët avan*onin dhe lëshonin vazhdimisht ofensiva të rënda kundra ushtrisë gjermane$ %ë 00$$1"", ;pera*ioni Bagration ishte një ofensivë )ë përfshinte rreth 0$# milion njerëz dhe rreth tanke$ Këllimi i ;pera*ionit Bagration ishte pastrimi i )+tetit Belarus nga trupat gjermane$ Beteja do të ishte një sukses për sovjetikët dhe disfatë për gjermanët$ Batalioni Gjerman Kendror u shkatërrua nën furinë e tankeve dhe 7ehrma*ht 3ushtria gjermane4 humbi trupa, duke pësuar kështu goditjen më të rëndë në historinë e saj$ (ovjetikët do të avan*onin më tutje dhe më !1 korrik do të ishin në d+ert e &arshavës$ Avan*imi i @shtrisë së ku)e i bëri 'olakët të merrnin shpresë se shumë shpejt ata do të /liroheshin$ Në &arshavë revoltat do të fillonin dhe me 1 gusht të 1"", një nga opera*ionet më të gjerë të kohës do të fillonte$ %e ;pera*ionin 5urtuna,
D%Day % 6'arki"i i Aeatëve në &or"andi
Lbarkimi i Aleatëve në Normandi më $$1""
$$1"", -:-a+ 3sh)iptimi -i -ei P -ita -4$ .rupat Aleate të përbëra kr+esisht nga ushtarë amerikanë, britanikë dhe kanadez, do të sulmonin Normandinë )ë ishte nën pushtimin e Gjermanisë Naziste$
Ofensiva !jer"ane dhe 3undër%ofensiva e Aeatëve Në dhjetor, ushtria gjermane do të lëshonte ofensivën e fundit në frontin perëndimor$ 2jo ofensivë, )ë ishte angazhimi i fundit gjerman në luftë do të njihej me emrin Beteja e Bulge$ 6itleri shpresonte se duke përdorur teknikat luftarake si ajo )ë ishte përdorur gjatë ;fensivës së Ardenes në 1" ku ushtria gjermane kishte fituar betejën në mën+rë të shkël)+eshme, Aleatët do të tërhi)eshin deri diku$ Në këtë mën+rë sipas 6itlerit trupat Aleate do të binin dakord për nego*iata pa)eje$ Në fillimet e kësaj beteje, gjermanët korrën sukses$ 2+ sukses erdhi si pasojë e kapjes së trupave Aleate në mën+rë të papërgatitur$ Grupi ushtarak i panzerave gjerman 2ampfgruppe 'eiper të drejtuara nga Jo*hen 'eiper do të shkonte shumë larg$ Avan*imi i kët+re trupave në linjat e trupave amerikane, u )uajt Beteja e Bulge 3fjala DBulgeE merr kuptimin e DAvantazhE4$ %oti i ke) favorizoi këtë ofensivë duke i dhënë për momentin avantazh trupave gjermane pasi trupat e avia*ionit të Aleatëve, nuk mund të përdoreshin$ %egjithatë rezisten*a e trupave amerikane në (aint &ith do të ishte e fortë dhe e vendosur për të mbajtur pozi*ionet e t+re$ %arshimi i trupave gjermane do të ndalonte shpejt$ @shtria e .retë e (hBA:së me gjeneralin George 'atton në kr+e, do të merrte në dorë situatën$
Lufta Sino%*aponeze dhe Azia *ugindore
B:0 duke bombarduar mbi Japoni$
Në prillin e 1"", japonezët do të lëshonin sulmin e njohur me emrin ;pera*ioni I*higo$ 2jo u bë për të siguruar territoret hekurudhore përmes territoreve të pushtuara nga Japonia, dhe pjesës verilindore të 2inës, 2oresë dhe Azisë Juglindore$ Në këtë mën+rë ata shpresonin se do mund të shkatërronin bazat ajrore të (hBA:së )ë ndodheshin në atë territor$ Në muajin e gjashtë të po atij viti, japonezët mobilizuan ! trupa dhe pushtuan Fangasha:n për herë të katërt$ 2+ kishte )enë numri më i madh i përdorur nga for*at japoneze gjatë të gjithë luftës (ino:Japoneze$ Numri i madh i ushtarëve do të jepte efektet e veta dhe mbas "> ditë luftimesh të përgjakshme, )+teti do të binte në duar të for*ave japoneze$ -eri në nëntorë, japonezët kishin marrë gjithashtu )+tetin e Guilin dhe iuzhou, të *ilët kishin shërb+er si baza të avja*ionit amerikan për të bombarduar Japoninë$ %egjithatë, me sa dukej japonezët ishin larg nga ndalimi i trupave ajrore amerikane, sepse amerikanët mund të bombardonin sërish Japoninë me anë të bazave ajrore )ë dukej se i shtinin në dorë shumë shpejtë$ 2ëto baza mbinin si kërpudhat mbas shiut, gjithmonë të palodhura për të bombarduar )+tetet e armikut të t+re$ Në dhjetor, for*at japoneze arritën 5ren*h Indo*hina 3firma e naftës në duar të holandezëve në territorin e Indonezisë4, dhe arritën të përmbushnin objektivin e t+re për të shtënë dorë mbi floririn e zi 3pra naftën4, edhe pse kjo i kushtoi at+re shumë$ Japonia nuk mund të këna)ej me një fitore si ajo e 'irros$ Ndërkohë në Azinë Juglindore, Amerikanët do të kishin përfunduar rrugën edo 3edo
I Gjithë Globi ë Luftë! "#$' Ofensiva e -adhe e Sovjetikëve7 89 3- arg Berinit %ë 10 janar të 1"#, @shtria e 2u)e dukej se ishte gati për ofensivën e radhës$ .rupat e 2onevit, të pozi*ionuara afër lumit të &istulës, sulmuan trupat gjermane në territorin jugor të 'olonisë duke u zgjeruar më tej dhe duke u afruar në (andomierz$ %ë 1" janar, .rupat e janar 1"#, Lhukovi h+ri në &arshavë dhe vetëm d+ ditë më vonë, trupat e tankeve ruse nën komandën e këtij të fundit, do të shtinin në dorë edhe )+tetin e odz$ Në po të njëjtën ditë, trupat e 2onevit arritën më në fund kufijtë )ë Gjermania kishte pasur përpara luftës$ Në fundin e javës të kësaj ofensive të madhe, sovjetikët kishin bërë përpara 1 kilometra në frontin gjerman me një gjerësi të madhe veprimi prej # kilometrash$ %ë 1! shkurt të po atij viti, sovjetikët shtinë në dorë Budapestin$ Në eufori e sipër, në fund të muajit ushtria e ku)e do të marshonte deri në lumin ;der, duke lënë vetëm një distan*ë prej kilometrash nga Berlini$ kilometra ishin gjith/ka )ë ndanin sovjetikët nga fitorja përfundimtare$
Ofensiva e Di"rit, Aeatët në su" %ë 1" janar 1"#, .rupat uftuese HII =orps 3ose Njësia e -+të @shtarake Britanike4, do të lëshonin ;pera*ionin Bla*k*o*k$ ;pera*ioni me karakter ofensivë, kishte si s+nim pastrimin e .rekëndëshit të të po atij muaji, trupat gjermane do të sht+heshin thellë në lindjen e
3onferen#a e *atës dhe 3onferen#a e Potsda" Artikulli kr&esor: 2onferen!a e +altës / Artikulli kr&esor: 2onferen!a e Potsdait /
Nga e majta në të djathtë dallohen @inston Fër*hill, 5ranklin -$
%ë në fund Gjermania ndodhej në fijen e perit, dhe udhëhe)ësit e mëdhenj të (hBA:së, Britanisë së %adhe dhe Bashkimit (ovjetik vendosën të takoheshin në Jaltë$ 2onferen*a e Jaltës përfshiu presidentin e (hBA,
Fër/ill$ 2onferen*a filloi më " shkurt të 1"# dhe zgjati > ditë, deri në 11 shkurt$ Në këtë konferen*ë u trajtuan shumë tema ku më të rëndësishmet ishinV 1$ Në prill të 1"# vendet fituese do të rimblidheshin përsëri për të formuar 2ombet e Bashkuara$ 0$ 'olonia do të kishte zgjedhje të lira, pa presione nga sovjetikët$ !$ &endet satelite të Bashkimit (ovjetik do të reformoheshin dhe do të merrnin ndihmë me )ëllim restaurimin e t+re$ "$ (ovjetikët do të sulmonin trupat e mbetura japoneze në 2inë, tre muaj mbas kapitullimit të Gjermanisë Naziste$ #$ 2ufijtë e 'olonisë do të zhvendoseshin nën kurrizin e territorit të Gjermanisë$ Gjermania do të humbiste shumë toka dhe korrik, një tjetër konferen*ë do të zhvillohej midis fu)ive të mëdha$ 2jo konferen*ë do të zhvillohej në 'otsdam, jashtë )+tetit të Berlinit dhe do të zgjaste deri më 0 gusht të po atij viti$ Në këtë konferen*ë, aleatët do të binin dakord për ndarjen e territorit të Gjermanisë$ 2jo e fundit do të ndahej në katër territore, )ë do të kontrolloheshin nga Britanikët, Amerikanët, 5ran*ezët dhe (ovjetikët$ Gjithashtu, (hBA dhe Britania e %adhe, do të ndr+shonte )ëndrim ndaj (ovjetikëve duke u tërhe)ur nga disa pika )ë ata kishin pranuar në konferen*ën e Jaltës, edhe pse kjo nuk shkaktoi ndonjë problem ose ndonjë ndodhi të padëshirueshme$ Në 2onferen*ën e 'otsdamit do të parashtrohej gjithashtu edhe një ultimatum ndaj Japonisë$ Nga kjo e fundit kërkohej dorëzimi i menjëhershëm dhe tërhe)ja nga territoret e 2inës$ Në se ajo nuk do vepronte sipas ultimatumit, kjo do të kishte shumë pasoja të rënda për Japoninë$
Beteja për Berinin
(ovjetikët në Berlin$
@shtria e 2u)e kishte mbërritur në Berlin edhe pse marrja e këtij të fundi do të rezultonte një fushatë shumë lodhëse dhe me humbje si për sovjetikët ashtu edhe për gjermanët$ (ulmi
ndaj Berlinit nga ana e sovjetikëve, do të fillonte më 1 prill$ %ë 0" prill, tre grupe ushtarake do të rrethonin )+tetin$ Asgjë nuk mund të futej ose të dilte më nga kr+e)+teti Gjerman$ Atëherë, 6itleri, si një ndërmarrje e mjerueshme do të bënte thirrje për ndihmë te *ivilët$ -uke rekrutuar adoleshentë dhe persona të moshuar, mili*ia &olkssturm 3)ë në sh)ip do të merrte kuptimin D(tuhia e 'opullitE4, do të formohej për të luftuar kundra një ushtrie me përvojë si ajo e sovjetikëve$ %ili*ia do të kishte edhe mbështetjen e at+re veteranëve )ë kishin luftuar edhe më parë$ Beteja mori pamjen më të egër të saj dhe Berlini do binte shtëpi mbi shtëpi dhe lagje mbi lagje$ Nga luftimet në Berlin, pala e sovjetikëve do të kishte !# të humbur, ndërsa nga ana gjermane do të kishte !0# të vdekur$ 6itleri dhe do të fshihej në bunkerin e tij nga ku mendohet se dilte shumë radhë 3kjo përfshinë edhe filmimet e dekorimit të fëmijëve nga ana e 6itlerit )ë mendohet se janë Chiruar afër bunkerit ku strehohej4$ %ë ! prill të vitit të fundit të luftës, ai do të kr+ente vetëvrasje për mos të rënë në duart e sovjetikëveU gruaja e tij 8va Braun gjithashtu do të kr+ente vetëvrasje$
Aeatët në Perëndi" &onë në janar, aleatët do të rifillonin marshimin e t+re në Gjermani$ 'engesa e fundit )ë i ndante aleatët nga Gjermania, ishte lumi
3apitui"i !jer"ania
Admirali 2arl -ëni* do të bëhej kr+etari dhe udhëhe)ësi i Gjermanisë pas vetëvrasjes së Adolf 6itlerit$ .ashmë ishte e )artë )ë lufta ishte e humbur$ .rupat gjermane dorëzuan Berlinin në duart e sovjetikëve më 0 maj 1"#$
(hpërthimi i bombës atomike në 6iroshima$
Japonia dorëzohet$ 'akti i kapitullimit do të firmosej në anijen e flotës së (hBA, %isuri$
5or*at gjermane akoma vepruese në Itali do të dorëzoheshin te aleatët perëndimorë, në po të njëjtën datë$ -+ ditë më vonë, trupat ushtarake gjermane në -animarkë dhe 6olandë do të vepronin në të njëjtën mën+rë$ 2apitullimi i for*ave gjermane në Itali do të ishte i diskutueshëm$ (ovjetikët do të akuzonin Britaninë e %adhe dhe (hBA:të, pasi këta të fundit 3gjithmonë sipas sovjetikëve4, në mars të 1"#:ës, me anë të M;pera*ionit indja e -iellitM 3;peration (unrise4, në mën+rë sekrete po bënin marrëveshje pa)eje me Gjermaninë$ Ndërsa komandanti i trupave gjermane në maj$ -orëzimi i t+re do të ndi)ej nga festimi i M-itës &:8M më maj nga aleatët perëndimorë$ maji do të ishte dita e festimeve të fitores së sovjetikëve, edhe pse në të vërtetë grupe ushtarësh gjerman ë do të vazhdonin akoma luftën për t9u dorëzuar përfundimisht më 10 maj$ 2omandanti në terren i @shtrisë së 2u)e, Georgi 2$ Lhukov do të parakalonte i hipur mbi kalë së bashku me
'residenti
:u"'jet e Luftës Artikulli kr&esor: 3u'jet në Luftën e #&të "otërore/
Bota do të dilte e shkatërruar nga ufta e -+të Botërore$ %endohet se gjatë viteve të luftës, rreth 0 në mos më shumë njerëz do të humbnin jetën, duke përfshirë edhe *ivilë$ 2+ numër është i barabartë me 0$# të popullsisë së globit 3në kohën e luftës4$ Nga këto humbje, mendohet se 10 persona kanë humbur jetën vetëm gjatë holokaustit$ Në një skemë të thjeshtë, aleatët do të kishin humbjet më të mëdha$ Aleatët patën të humbjeve dhe 5or*at e Boshtit do të kishin 0:shin tjetër$ =ivilët do të kishin )enë ata )ë do të vuanin më shumë nga lufta$ (humë *ivilë do të humbnin jetën si pasojë e sëmundjeve, urisë, gjeno*idit, dhe eksperimenteve ushtarake të kr+era kr+esisht nga for*at e boshtit$ Në ditët e sotme e vetmja gjë )ë mund të bëhet është mos harrimi i dëshmorëve dhe të rënëvë të luftës duke shpresuar se një luftë e tillë nuk do të përfshijë më njerëzimin$ %ë poshtë para)itet një listë e shifrave të të humburve ushtarakë në uftën e -+të BotëroreV •
Australia[" "
•
Belgjika[10 1
•
Brazili[1
•
Japonia[0
•
Italia[! "
•
Lelanda e
•
Bashkimi (ovjetik[1 >
•
(hBA["> !
•
Britania e %adhe[!0
•
5ran*a[010
•
Gjermania[# #
•
(h)ipëria[0
•
2anadaja["# !
•
Gre)ia[0
•
2ina[!
•
.otali në të gjithë botën[0" "# >
(efere)at
7orld 6istor+ : 'atterns of =ivilization nga %arian Nelson 3@niversit+ of Nebraska, ;naha, (hteti i Nebraskes4$ f) # : "$ I(BN :1!:>:>
•
•
•
•
•
•
7orld 6istor+ : 'atterns of =ivilization, f)$ #1> : -uke modernizuar Japonine$ M7orld 7ar IIM$ .he =olumbia 8n*+*lopedia 3th4$ 30>4$ -ata 0:!:1 marre nga arkivat$ 6akim, Jo+ 31#4 Nje 6istori e JonaV ufte, 'a)e dhe Hhaz4 Ne orkV ;Cford @niversit+ 'ress$ I(BN :1:##1":$ httpVQQ$histor+$nav+$milQphotosQeventsQii:dplQhd:stateQpotsdam$htm: 2onferen*a e 'otsdam (ha, Anthon+$ 7orld 7ar II -a+ b+ -a+ 3-ite pas -ite4, f)$ !# Japonia ka testuar arme kimike mbi te burgosurit e luftesV 'rovat e reja$ .he Japan .imes 30>:>:0>4$ %arre ne daten 0>::1$ Georgi Lhukov 3(ht+pshkronja @shtarake, gusht 0#4 : 2ujtimet e Gjeneralit Lhukov, volumi i d+te i botuar ne sh)ip$ I(BN ja nuk dihet, por mund te gjendet ne te gjitha biblotekat shteterore te <(6$
