PORAN PENDAHULUAN KEBUTUHAN DASAR MANUSIA GANGGU GANGGUAN AN NUTRIS NUTRISI: I: KETID KETIDAKS AKSEIM EIMBAN BANGA GAN N NUTRIS NUTRISII KURAN KURANG G DARI DARI KEBUT KEBUTUHA UHAN N TUBUH Oleh: Akhmadi Nurcahy S!Ke" DEPARTEMEN PENDIDIKAN NASIONAL UNI#ERSITAS $ENDERAL SOEDIRMAN %AKULT %AKULTAS KEDOKTERAN KEDOKTER AN DAN ILMU&ILMU ILMU&ILM U KESEHAT KESE HATAN AN PROGRAM PRO%ESI NERS PUR'OKERTO ()** A!PENDAHULUAN *!La+ar Belaka,Tu.uh memerluka, e,er-i u,+uk /u,-0i&/u,-0i r-a, +u.uh1 "e,yem.uha, luka1 mem"er+aha,ka, 0uhu1 /u,-0i e,2im "er+um.uha,1 da, "er-a,+ia, 0el ya,- ru0ak! Secara umum /ak+r ya,- mem"e,-aruhi ke.u+uha, ,u+ri0i adalah /ak+r /i0il-i0 u,+uk ke.u+uha, me+a.li0me .a0al1 /ak+r "a+ /i0il-i 0e"er+i ada,ya "e,yaki+ +er+e,+u ya,- me,--a,--u "e,cer,aa, a+au me,i,-ka+ka, ke.u+uha, ,u+ri0i1 /ak+r 00i ek,mi 0e"er+i ada,ya kemam"ua, i,di3idu dalam meme,uhi ke.u+uha, ,u+ri0i! 4a+ Gi2i 5Nu+rie,+06 meru"aka, ika+a, kimia ya,- di"erluka, +u.uh u,+uk melakuka, /u,-0i,ya1 yai+u : e,er-i1 mem.a,-u, da, memelihara 7ari,-a, 0er+a me,-a+ur "r0e0&"r0e0 kehidu"a,! S+a+u0 Gi2i adalah keadaa, +u.uh 0e.a-ai aki.a+ k,0um0i maka,a, da, "e,-u,aa, 2a+&2a+ -i2i! Mal,u+ri0i 0eri,- +er7adi "ada "a0ie,&"a0ie, de,-a, "e,yaki+ kr,i0! mi0al,ya *) 8 : "a0ie, & "a0ie, de,-a, ka,ker1 "a0ie, & "a0ie, de,-a, "e,yaki+ "aru a+au $a,+u,-! Pa0ie,&"a0ie, ya,- ma0uk ke rumah 0aki+ 0udah de,-a, mal,u+ri0i 0e.a,yak 9) & ) 8 dari ka0u0 & ka0u0; *) & (< 8 ,ya de,-a, mal,u+ri0i .era+! Ke.u+uha, ,u+ri0i .a-i +u.uh meru"aka, 0ua+u ke.u+uha, da0ar ma,u0ia ya,- 0a,-a+ "e,+i,-! Diliha+ dari ke-u,aa,,ya ,u+ri0i meru"aka, 0um.er e,er-i u,+uk 0e-ala ak+i3i+a0 dalam 0i0+em +u.uh! Sum.er ,u+ri 0i dalam +u.uh .era0al dari dalam +u.uh 0e,diri1 0e"er+i -lik-e,1 ya,- +erda"a+ dalam ++ da, ha+i a+au"u, "r+ei, da, lemak dalam 7ari,-a, da, 0um.er lai, ya,- .era0al dari luar +u.uh 0e"er+i ya,- 0ehari&hari dimaka, leh ma,u0ia! (!Tu7ua, *!Me,-e+ahui da, memahami -a,--ua, ,u+ri0i "ada klie,! (!Me,-a,ali0i0 +eri ke0eim.a,-a, ,u+ri0i kura,- dari ke.u+uha, +u.uh de,-a, keadaa, klie,! 9!Mam"u me,era"ka, +era"i "em.eria, ,u+ri0i "ada klie, di Rumah Saki+!
B!TIN$AUAN TEORI *!Pe,-er+ia, Tu. uh memerluka, e,er-i u,+uk /u,-0i&/u,-0i r-a, +u.uh1 "e,yem.uha, luka1 mem"er+aha,ka, 0uhu1 /u,-0i e,2im "er+um.uha,1 da, "er-a,+ia, 0el ya,- ru0ak! Secara umum /ak+r ya,- mem"e,-aruhi ke.u+uha, ,u+ri0i adalah /ak+r /i0il-i0 u,+uk ke.u+uha, me+a.li0 me .a0al1 /ak+r "a+/i0il-i 0e"er+i ada,ya "e,yaki+ +er+e,+u ya,- me,--a,--u "e,cer,aa, a+au me,i,-ka+ka, ke.u+uha, ,u+ri0i1 /ak+r 00i ek,mi 0e"er+i ada,ya kemam"ua, i,di3idu dalam meme,uhi ke.u+uha, ,u+ri0i! Ke.u+uha, ,u+ri0i .a-i +u.uh meru"aka , 0ua+u ke.u+uha, da0ar ma,u0ia ya,- 0a,-a+ "e,+i,-! Diliha+ dari ke-u,aa,,ya ,u+ri0i meru"aka, 0um.er e,er-i u,+uk 0e-ala ak+i3i+a0 dalam 0i0+em +u.uh! Sum.er ,u+ri0i dalam +u.uh .era0al dari dalam +u.uh 0e,diri1 0e"er+i -lik-e,1 ya,- +erda"a+ dalam + + da, ha+i a+au"u, "r+ei, da, lemak dalam 7ari,-a, da, 0um.er lai, ya,- .era0al dari luar +u.uh 0e"er+i ya,0ehari&hari dimaka, leh ma,u0ia,u+ri0i kura,- dari ke.u+uha, +u.uh adalah keadaa, dima,a i,di3idu me,-alami i,+ake ,u+ri0i y- kura,- dari ke.u+uha, +u.uh u,+uk meme,uhi ke.u+uha, me+a.lik! (!E+il-i Tidak mam"u dalam mema0ukka,1 me,cer,a1 me,-a.0r.0i maka,a, kare,a /ak+r .il-i1 "0ikla+au ek,mi! 9!%ak+r "redi0"0i0i %ak+r "e,ce+u0 dari -a,--ua, ,u+ri0i adalah kare,a .erkura,-,ya ,a/0u maka, ya,- di0e.a.ka, di0e.a.ka, leh: a6Ra0a ,yeri .6A,=ie+a0 c6De"re0i d6Peru.aha, 0i+ua0i> li,-ku,-a, e6Per.edaa, maka,a, /6Ga,--ua, "ema0ukka, maka,a, -6'ak+u "em.eria, maka,a, da, "em.eria, .a+ +idak +e"a+ ?!Pa+/i0il-i Pla maka, +idak +era+ur1 .a+&.a+a,1 ,ik+i, da, alkhl1 0+re0 Berkura,-,ya "ema0uka, maka,a, Kek0,-a, lam.u,Er0i "ada lam.u,- 5-e0eka, di,di,- lam.u,-6 Prduk0i H@L me,i,-ka+ A0am lam.u,re/lek mu,+ah
I,+ake maka,a, +idak adekua+ Kekura,-a, ,u+ri0i me,i,-ka+1 Eri+r0i+ : +uru, .6USG : +erliha+ ma00a "ada daerah u+eru0! c6#a-i,al Tucher : dida"a+ka, "erdaraha, "er3a-i,am1 +era.a ma00a1 k,0i0+e,0i da, ukura,,ya! d6Si+l-i : me,e,+uka, +i,-ka+ ke-a,a0a, dari 0el&0el ,e"la0ma +er0e.u+!1 e6R,+-e, : u,+uk me,-e+ahui kelai,a, ya,- mu,-ki, ada ya,- da"a+ me,-ham.a+ +i,daka, "era0i! /6E@G : Me,de+ek0i kelai,a, ya,- mu,-ki, +er7adi1 ya,- da"a+ mem"e,-aruhi +i,daka, "era0i! C!Pa+hay E/u0i Pleura Ter.e,+uk ek0uda+ "leura
Ga,--ua, "e,cer,aa, 5mual6 A,rek0ia I,+ake maka,a, +idak adekua+ Ga,--ua, ,u+i0i kura,- dari ke.u+uha, +u.uh !Pe,-ka7ia, Hal&hal ya,- da"a+ dika7i "ada -a,--ua, elimi,a0i 5Re+e,0i Uri,e6: *!Ak+i3i+a0 da, i0+iraha+ Ge7ala : &Kelemaha, da, a+au kele+iha, &Peru.aha, "ada "la i0+iraha+ da, 7am ke.ia0aa, +idur "ada malam hari1 ada,ya /ac+r&/ak+r ya,mem"e,-aruhi +idur 5,yeri1 a,0ie+a01 .erkeri,-a+ malam6! (!Sirkula0i Ge7ala : "al"i+a0i Ke.ia0aa, : "eru.aha, "ada Teka,a, Darah 9!Elimi,a0i Ge7ala: &Peru.aha, "ada "la de/eka0i 5darah "ada /e0e01 , yeri "ada 0aa+ de/eka0i6 &Peru.aha, elimi,a0i uri,ariu0 Ta,da: &Peru.aha, "ada .i0i,- u0u01 di0+e,0i a.dme, ?!Maka,a, a+au caira, Ge7ala : &Ke.ia0aa, die+ .uruk 5re,dah 0era+1 +i,--i lemak1 adi+i/1 .aha, "e,-ae+6 &A,rek0ia1 mual a+au mu,+ah &I,+lera,0i maka,a, &Peru.aha, "ada .era+ .ada,1 "e,uru,a, .era+ .ada, he.a+1 .erkura,-,ya ma00a ++! Ta,da : &Peru.aha, "ada kelem.a.a,>+ur-r kuli+ ke,yama,a, Ta,da: &Nyeri a.dme, .a-ia, .aah! &Nyeri "a,--ul! Ge7ala: &Geli0ah1 "erilaku .erha+i&ha+i!
!P0ik00ial Ta,da: &Pe,i,-ka+a, ke+e-a,-a,1 a,0ie+a0! &'a7ah +am"ak -eli0ah! Ge7ala: &Malu1 mar+a.a+ hila,-1 kekhaa+ira,! &Me,-ek0"re0ika, ma0alah +e,+a,- ada,ya "eru.aha,! &Ke+aku+a, aka, k,0ekue,0i +idak 0"e0i/ik! C!Pe,-e+ahua, Ta,da: &Pa0ie, memi,+a ada,ya i,/rma0i! &Me,ya+aka, ma0alah > i,dica+r ,, 3er.al! Ge7ala: &Tidak akura+ me,-iku+i i,0+ruk0i! &Ter7adi,ya km"lika0i! Kura,- .er"ar+i0i"a0i dalam "e,-.a+a,! !Dia-,0a Ke"eraa+a, *!Ke+idak0eim.a,-a, ,u+ri0i: kura,- dari ke.u+uha, +u.uh .!d kura,- ma0uka, maka,a, "er ral! *)!Re,ca,a A0uha, Ke"eraa+a, NDia-,0aKri+eria ha0ilI,+er3e,0iRa0i,al*Ke+idak0eim.a,-a, ,u+ri0i: kura,- dari ke.u+uha, +u.uh .!d kura,- ma0uka, maka,a, "er ral! Se+elah dilakuka, +i,daka, ke"eraa+a, 0elama ( = (? 7am "a0ie, da"a+ me,-e+ahui 0+a+u0 ,u+ri0i i,dika+r > kri+eria ha0il : S+a+u0 ,u+ri0i *!I,+ake ,u+ri0i (!a0u"a, maka,a, da, mi,uma, 9!Bera+ .ada, Ma,a7eme, ,u+ri0i *!Ta,yaka, +e,+a,- "iliha, maka,a, ya,- 0e0uai (!Ta,yaka, a"akah "a0ie, mem"u,yai riaya+ aler-i maka,a, 9!Berika, i,/rma0i ya,- +e"a+ +e,+a,- ke.u+uha, ,u+ri0i da, .a-aima,a meme,uhi,ya ?!Ker7a0ama de,-a, ahli -i2i Thera"i ,u+ri0i
*!Te,+uka, ke.u+uha, "em.eria, maka,a, melalui e,+eral (!Dr,- "a0ie, a-ar memilih maka,a, ya,- a-ak lu,ak 9!Sa7ika, maka,a, ya,- de,-a, .e,+uk ya,- me,arik da, me,ye,a,-ka, *!Da"a+ me,i,-ka+ka, ,a/0u maka, klie, (!Da"a+ me,-ide,+i/ika0i -a,--ua, "la maka, "ada klie, 9!Me,i-ka+ka, "e,-e+ahua, "a0ie, a-ar le.ih k"era+i/ ?!Me,-e+ahui 7umlah kalri1 +i"e maka,a, ya,- di"erluka, dalam meme,uhi ke.u+uha, ,u+ri0i "a0ie, *!Memudahka, "r0e0 i,+ake ,u+ri0i (!Memudahka, "r0e0 "emec aha, maka,a, 9!Me,i-ka+ka, ,a/0u maka, "a0ie, *! DA%TAR PUSTAKA Bru,,er F Suddar+1 ())(1 Ke"eraa+a, Medikal Bedah1 Edi0i #l! ( $akar+a1 EG@! De,-e0 E! Marily,,1 Mrhu0e %ra,ce0 Mary1 Gei00+er @ Alice! *! Re,ca,a A0uha, Ke"eraa+a,: Pedma, u,+uk "ere,ca,aa, da, "e,dkume,+a0ia, "eraa+a, "a0ie, Edi0i 9! $akar+a: EG@! Hidaya+1 A! A2i2 F Mu0ri/a+ul1 ())<1 Buku Saku Prak+ikum Ke.u+uha, Da0ar Ma,u0ia1 $akar+a1 EG@! $h,0,1 Maa0 Mrla2ad! ()))! Nur0i,- Ou+cme @la00i/ica+i, 5NO@6! MOSB; America! Mc@l0key1 Bulechek! *! Nur0i, I,+er3e,+i, @la00i/ica+i, 5NI@6! MOSB; America! Na,da! ())
KONSEP ASKEP A! PENGKA$IAN *! Km",e, "e,-ka7ia, ,u+ri0i : A,+r"me+ri
• • • •
Da+a 0kri,i,Ti,--i .ada, Bera+ .ada, Bera+ .ada, ideal I,dek0 ma00a +u.uh
• • •
•
Bikimia
• • •
@li,ical
• • •
Die+
• •
E,3ir,me,+ %a+iue
• •
Da+a +am.aha, Li"a+a, +ri0e" LILA Li,-kar ++ le,-a, +e,-ah Li,-kar le,-a, +e,-ah Kadar +ra,0/eri, 0erum Ni+r-e, urea kemih Ek0kre0i krea+i,i, kemih A,ali0i0 ram.u+ Neurl-i
Hem-l.i, • Al.umi, 0erum • Hi+u,- lim/0i+ ++al • Kuli+ • Ram.u+ da, kuku • Mem.ra, muk0a Pr0i maka, dalam (? 7am• Riaya+ die+ %rekue,0i maka, Li,-ku,-a, Ti,-ka+ ak+i3i+a0 Pe,yaki+ +er+e,+u ya,• .erhu.u,-a, de,-a, ak+i3i+a0
(! Riaya+ ke"eraa+a, U0ia1 7e,i0 kelami,1 da, +i,-ka+ ak+i3i+a0 • Ke0uli+a, maka, 5-a,--ua, me,-u,yah a+au me,ela,6 • Peru.aha, ,a/0u maka, • Peru.aha, .era+ .ada, • Ke+idakmam"ua, /i0ik • Ke"ercayaa, .udaya da, a-ama ya,- mem"e,-aruhi dalam "emiliha, maka,a, • S+a+u0 ke0eha+a, umum da, k,di0i medi0 • Riaya+ "e,-.a+a, •
9! Pemerik0aa, /i0ik Pe,-ka7ia, +idak ha,ya .er/ku0 "ada 7ari,-a, ya,- .er"rli/era0i 0ecara ce"a+ 0e"er+i kuli+1 ram.u+1 kuku1 ma+a1 da, muk0a +e+a"i 7u-a meli"u+i +i,7aua, 0i0+ema+i0 ya,- da"a+ di.a,di,-ka, de,-a, 0e+ia" "emerik0aa, /i0ik ya,- ru+i,! Ta,da Kli,i0 mal,u+ri0i :
Area "emerik0aa, Pe,am"ila, umum BB Kuli+
Ta,da& +a,da A"a+i01 +idak .er0ema,-a+1 lelah1 mudah le+ih Berle.ih> kura,Keri,-1 .erla"i01 .er0i0ik1 "uca+> .er"i-me,1 ada "e+ekie>
Kuku Ram.u+ Ma+a
memar1 lemak 0u.ku+a, kura,Ra"uh1 "uca+1 mele,-ku,-1 .e,+uk 0e"er+i 0e,dk Keri,-1 ku0am1 7ara,-1 ar,a memudar1 ra"uh K,7u,-+i3a "uca+>merah11 keri,-1 kr,ea lu,ak1 kr,ea
Bi.ir
.eraa, Be,-kak1 "ecah .erar,a merah di "i,--ir mulu+1 /i0ura
Lidah Gu0i O++ Sy0+em
3er+ical Be,-kak1 .erar,a merah1 "e,am"aka, halu0 Ber0",01 .e,-kak1 mudah .erdarah1 merada,Lemah1 me,-ecil A,rek0ia1 +idak mam"u me,cer,a1 diare1 k,0+i"a0i1
-a0+ri,+e0+i,al Sara/
"em.e0ara, ha+i Pe,uru,a, re/lek01 kehila,-a, 0e,0rik1 ra0a +er.akar1 ke0emu+a, di +a,-a, da, kaki1 iri+a.ili+a0
?! Riaya+ die+ Me,caku" da+a me,-e,ai "la da, ke.ia0aa, maka, klie, ya,- .ia0a; "iliha, maka,a,1 aler-i1 da, i,+lera,0i; /rekue,0i1 7e,i01 da, kua,+i+a0 maka,a, ya,- dik,0um0i; da, /ac+r 0cial1 ek,mi1 e+,i0 a+au a-ama ya,- mem"e,-aruhi ,u+ri0i!
B! DIAGNOSA KEPERA'ATAN *! Peru.aha, ,u+ri0i kura,- dari ke.u+uha, +u.uh .!d!: Ke0uli+a, u,+uk me,cer,a maka,a, • Ke0uli+a, u,+uk me,ela, maka,a, • A,rek0ia1 mu,+ah • Ke+idakmam"ua, u,+uk me,-a.0r.0i ,u+rie, • De"re0i1 0+re001 i0la0i 0cial • Pe,i,-ka+a, ke.u+uha, "r+ei, da, 3i+ami, u,+uk "e,yem.uha, luka da, "e,uru,a, a0u"a, • 0eku,der aki.a+: "em.edaha,1 medika0i 5 mi0! kem+era"i61 +era"i radia0i1 rek,+ruk0i .edah •
mulu+1 kaa+ raha,Pe,uru,a, a0u"a, ral1 ke+idak,yama,a, mulu+1 aki.a+ : +era"i radia0i1 kem+era"i1 +,0ilek+mi Di+a,dai de,-a,:
•
• • •
• • • • • • •
Da+a .yek+i/ Bera+ .ada, ()8 a+au le.ih di .aah BB ideal Diare Bi0i,- u0u0 hi"erak+i/ Pe,uru,a, BB de,-a, a0u"a, maka,a, adekua+ Mem.ra, muk0a "uca+ Ke+idakmam"ua, me,cer,a maka,a, T,u0 ++ me,uru, Sariaa, di r,--a mulu+ S+ea+rea Kelemaha, ++ Ga,--ua, me,ela, La.ra+ Al.umi, 0erum • Tra,0/eri, • Elek+rli+ •
Da+a 0u.yek+i/ Pa0ie, me,-a+aka, : • Nyeri a.dme, • Kram a.dme, • Me,-hi,dari maka, • @e"a+ ke,ya,- 0e+elah me,cer,a maka,a,
Tu7ua, : Se+elah dilakuka, +i,daka, ke"eraa+a, Pa0ie, da"a+ me,u,7uka, "e,i,-ka+a, "eme,uha, ke.u+uha, ,u+ri0i!
Kri+eria Ha0il: • • • • •
Na/0u maka, me,i,-ka+ Pe,i,-ka+a, ma0uka, ral Pe,i,-ka+a, ak+i3i+a0 Ma00a ++ Bera+ .ada,
I,+er3e,0i Ke"eraa+a, : Ma,diri : • • • • • •
Tim.a,- BB 0e+ia" hari $ela0ka, "e,+i,-,ya ,u+ri0i ya,- adekua+ Berika, k,di0i ya,- relak0 0aa+ me,ya7ika, maka,a, A7arka, a+au .a,+u i,di3idu u,+uk .eri0+iraha+ 0e.elum maka, Per+aha,ka, ke.er0iha, mulu+ ya,- .aik 0e.elum da, 0e0udah maka, Berika, maka, dalam "r0i kecil ,amu, 0eri,-
I,0+ruk0ika, i,di3idu ya,- me,-alami "e,uru,a, ,a/0u maka, u,+uk : Maka, maka,a, keri,- 5craker06 0aa+ .a,-u, +idur • Maka, maka,a, a0i, .ila +idak ada "a,+a,-a, • Hi,dari maka,a, ya,- +erlalu ma,i0 • Maka, ka"a, 0a7a .ila da"a+ di+lera,0i • Pada k,di0i me,uru,,ya ,a/0u maka,1 .a+a0i a0u"a, caira, 0aa+ maka, da, hi,dari •
•
me,-,0um0i caira, 0a+u 7am 0e.elum da, 0e0udah maka,! Kla.ra0i : • • • • •
K,0ulka, ke.u+uha, kalri haria, ya,- reali0+i0 da, adekua+ "ada ahli -i2i Berika, 0u"leme, maka,a, Beri maka,a, +i,--i kalri da, +i,--i "r+ei, E,+eral! Pem.eria, maka,a, melalui 0ela,- ,a0-a0+rik 5NGT6 Nu+ri0i "are,+eral ++al 5TPN61 me,--u,aka, laru+a, hi"er0mlar!
(! Peru.aha, ,u+ri0i le.ih dari ke.u+uha, +u.uh .!d!: Peru.aha, "la ke"ua0a, maka, • Pe,uru,a, i,dera "e,-eca"a, da, "e,ciuma, • O.a+&.a+a, 5kr+ik0+erid1 a,+ihi0+ami,1 e0+r-e,6 • Pe,uru,a, "la ak+i3i+a01 "e,uru,a, ke.u+uha, me+a.lic • Kura,- "e,-e+ahua, +erhada" ,u+ri0i da0ar • Pla maka, di0/u,-0i,al • Pe,i,-ka+a, ,a/0u maka, • Pemiliha, maka,a, ya,- +idak meme,uhi ke.u+uha, 0ehari&hari • Di+a,dai de,-a, : •
• •
•
•
• • •
Da+a O.yek+i/ Di0/u,-0i "la maka, 5mi0! Maka, 0am.il • melakuka, ak+i3i+a0 lai,6 Ak+i3i+a0 m,+, Li"a+a, ++ +ri0e"0 (
Da+a Su.yek+i/ Pa0ie, me,-a+aka, : Ada,ya "la maka, ya,- +idak dii,-i,ka, Ada,ya kele.iha, /rekue,0i maka,
Tu7ua, : Se+elah dilakuka, +i,daka, ke"eraa+a, Pa0ie, da"a+ me,u,7uka, "eme,uha, ke.u+uha, ,u+ri0i adekua+!
Kri+eria Ha0il : • • • • • • •
Pe,i,-ka+a, ak+i3i+a0 de,-a, "e,uru,a, BB Me,-ide,+i/ika0i "la maka, ya,- me,u,7a,- "e,am.aha, BB Pe,uru,a, BB Li"a+a, ++ +ri0e"0 BB ideal ! Me,aha, diri u,+uk +idak maka, .a,yak dalam 0a+u ak+u +er+e,+u Ma0uka, adekua+ +a"i +idak .erle.iha,1 cuku" kalri1 lemak1 "r+ei,1 kar.hidra+1 3i+ami,1 mi,eral1 .e0i1 da, kal0ium
I,+er3e,0i Ke"eraa+a, : Ma,diri :
•
O.0er3a0i ak+i3i+a0 klie, Te,+uka, /ac+r "e,ye.a. "e,i,-ka+a, BB Tim.a,- BB klie, Te,+uka, kei,-i,a, da, m+i3a0i klie, u,+uk me,-ura,-i BB Ba,+u klie, u,+uk me,e,+uka, "la maka, +e,+a,- a"a1 ka"a,1 da, di ma,a "a0ie, maka,! Berika, i,/rma0i ya,- 0e0uai +e,+a,- ke.u+uha, ,u+ri0i adekua+ da, .a-aima,a da"a+
•
meme,uhi ke.u+uha, +er0e.u+! A,7urka, klie, u,+uk me,-iku+i die+ ya,- +erdiri dari kar.hidra+ km"lek0 da, "r+ei,1 da,
• • • • •
• • •
hi,dari -ula1 maka,a, ce"a+ 0a7i1 ka/ei, a+au mi,uma, ri,-a,! A7arka, "emiliha, maka,a, ya,- 0e0uai! Ba,+u "e,-ura,-a, BB: Ba,+u "a0ie, u,+uk me,-ide,+i/ika0i m+i3a0i u,+uk maka, da, i0yara+ i,+er,al da, ek0+er,al
•
ya,- dikai+ka, de,-a, maka, Te,+uka, de,-a, klie, +e,+a,- 7umlah "e,uru,a, BB ya,- dii,-i,ka, Ba,+u de,-a, me,ye0uaika, die+ +erhada" -aya hidu" da, +i,-ka+ ak+i3i+a0 Re,ca,aka, "r-ram la+iha, 1 "er+im.a,-ka, ak+i3i+a0 klie,ya,- di.a+a0i Su0u, re,ca,a ya,- reali0+i0 de,-a, klie, u,+uk mema0ukka, "e,-ura,-a, a0u"a, maka,a,
•
da, "e,i,-ka+a, "e,--u,aa, e,er-y A7arka, +ek,ik mdi/ika0i "erilaku u,+uk me,-ura,-i a0u"a, kalri :
• • •
• • • • •
$a,-a, maka, "ada 0aa+ melakuka, ke-ia+a, Mi,um 0e-ela0 air 0e0aa+ 0e.elum maka, Kura,-i "r0i maka,a, +am.aha,1 maka,a, .erlemak1 maka,a, ma,i01 da, alchl! Sia"ka, maka,a, dalam "r0i kecil cuku" u,+uk 0a+u kali maka, Maka, de,-a, "erlaha, da, ku,yah maka,a, hi,--a 0em"ur,a
Kla.ra0i : •
Di0ku0ika, de,-a, ahli -i2i1 "r-ram "e,uru,a, BB ya,- meli"u+i "e,-ellaa, die+ da, "e,-eluara, e,er-i
DA%TAR PUSTAKA
Alimul1 A A2i21 ())! Pe,-a,+ar ke.u+uha, da0ar ma,u0ia : a"lika0i k,0e" da, "r0e0 ke"eraa+a,! $akar+a : Salem.a Medika De,-e01 Marily,, E! ()))! Re,ca,a a0uha, ke"eraa+a,! $akar+a : EG@ K2ier1 Bar.ara! ()*)! Buku a7ar /u,dame,+al ke"eraa+a, : k,0e"1 "r0e01 da, "rak+ik edi0i C! $akar+a : EG@ Mu.arak1 'ahi+ I.al! ())C! Buku a7ar ke.u+uha, da0ar ma,u0ia : +eri da, a"lika0i dalam "rak+ik! $akar+a : EG@ P++er1 Pa+ricia A! ())
Kebutuhan gizi untuk orang dewasa berdasarkan tingkat pekerjaan
Unsur Gizi Kalori
Keadaan pekerjaan Ringan Sedang L P L P 2100
1750
2500
2100
Berat L P 3000
250
Protein Kalsiu
60 0,5
55 0,5
65 0,5
65 0,5
70 0,5
0 70 0,5
m Ferum Vit. A
8 2500
10 2500
8 2500
8 2500
10 2500
8 250
1,5
0 1,5
Vit. B1
1
0,8
1,2
1