BANGHAY ARALIN SA ARALING PANLIPUNAN BAITANG 10 – MGA KONTEMPORARYONG ISYU Cunningham, I. Layunin 1. Natatalakay ang siyentipikong depinisyon at konsepto ng global warming. 2. Natataya ang epekto ng global warming sa kapaligiran, lipunan, at kabuhayan ng tao sa pamayanan, sa bansa, at sa daigdig. 3. Nakapagmamasid ng mga gawain o aktibidad sa pamayanan na maaaring magpalala sa global warming. 4. Nauunawaan ang kahalagahan kung bakit dapat ingatan, alagaan, at protektahan ang ating kalikasan. 5. Nakabubuo ng output na naghahatid ng mensahe ng pangangalaga at pagmamahal sa kapaligiran. II. Nilalaman A. Paksa: Global Warming: Suliraning
William
at
Mary
Cunningham. Environmental Science: A Global
Concern.
Boston:
McGraw-Hill
Higher Education, 2008. III. Pamamaraan A. Pang-araw-araw na Gawain Gawain ng Guro
Gawain ng Magaaral
“Magandang hapon sa inyong lahat.”
“Magandang hapon din po...”
“Ating simulan ang (Isang mag-aaral ating klase sa isang ang mangunguna sa panalangin.” pananalangin.) (Pagtatala ng Liban)
Pangkapaligiran B. Balangkas ng Aralin 1. Kahulugan at konsepto ng global
(Itataas ng mga mag-aaral ang kanilang kamay habang binabanggit ng isa-isa ang kanilang mga pangalan.)
warming 2. Mga sanhi ng global warming 3. Mga epekto ng global warming 4. Mga programa, polisiya, at patakaran ng pamahalaan at ng mga pandaidigang
samahan tungkol sa
global warming 4.1 Rio Summit 4.2 Kyoto Protocol 4.3 Hyogo Framework for Action 4.4 Climate Change Act of 2009 C. Mga Kagamitan: Mga larawan, Talahanayan, Infographic, PowerPoint Presentation (opsyonal) D. Batayang Aklat:
Balitaan Gawain ng Guro
Gawain ng Magaaral
“Bago tayo tumungo sa ating paksa para sa araw na ito, ating pakinggan ang balita mula sa isa ninyong kamagaral.”
(Isang mag-aaral ang mag-uulat ng kanyang balita.) **** P600M pondo, dapat gugulin ng pamahalaan upang iwasan ang 'power crisis' Malaking bahagi ng Katimugang Luzon ang magdidilim kapag hindi binuhusan ng pamahalaan ng P600 milyon ang rehabilitasyon at repair ng distribution lines at “infrastructure support” sa mga lalawigang sinalanta ng bagyong ‘Glenda’ noong Hulyo.
Dahil dito ay nanawagan ang mga kaalyado ng administrasyon sa madaliang pagpapatibay ng House Bill 4973 na humihiling sa Office of the President (OP) na maglaan ng P600 milyon sa National Electrification Administration para sa “reconstruction, repair and rehabilitation” ng power lines ng electric cooperatives na itinumba ng nagdaang bagyo. Ibinunyag ni 1-CARE partylist Rep. Michael Angelo C. Rivera na tinatayang 18 electric cooperatives ang nakaranas ng malaking pagkalugi dahil sa pagkasira ng power lines at iba pang infrastructure support ng power distributors. Binanggit ni Rivera na sa inisyal na pagsusuri ng NEA at ng Department of Energy, ang electric cooperatives sa Region V ang pinakagrabeng apektado ng bagyong ‘Glenda’.
**** “Maraming salamat sa iyong ulat. Tignan natin kung inyong naunawaan ang ulat. Tungkol saan ang balita?”
“Ang balita ay tungkol sa nakaambang krisis sa kuryente.”
“Tama. Ngunit ayon “Dapat daw sa ulat, ano raw gumugol ang ang dapat gawin ng pamahalaan ng pamahalaan upang P600 milyon upang tugunan ang ipaayos ang mga nakaambang nasirang power isyung ito?” line.” “Magaling! Sa inyong palagay, bakit kaya mahalagang matugunan ang suliraning ito sa kuryente?”
“Siyang tunay.
“Sapagkat maaari nitong maapektuhan ang ating pang-arawaraw na kabuhayan dahil sa paggamit natin ng mga dekuryenteng kasangkapan sa ating mga
Bukod sa personal tahanan.” nitong epekto sa atin, ano pa kaya “Maraming mga ang maaaring negosyo at mangyari kapag mamumuhunan ang hindi agad malulugi at natugunan ang maaaring lalo pang krisis sa kuryente?” tumaas ang presyo ng bilihin kapag nagpatuloy ang Paano mong nasabi mga brown-out.” tataas ang presyo ng mga bilihin?” “Sapagkat hihina ang produksyon mula sa mga pabrika at maaaring “Tumpak. Ngunit kapusin ang supply ano ang inyong ng mga bilihin. saloobin sa paggastos ng P600 “Mukha po yatang milyon na napakamahal ng magmumula sa kinakailangang kabang-bayan?” pondo sa pagpapaayos ng mga nasirang linya ng “Kung titignan, may kuryente.” punto ang iyong pahayag. Ngunit “Sa gitna ng mga hindi rin natin sunod-sunod na maitatanggi ang isyu ukol sa pinsalang dulot ng pagnanakaw sa nagdaang bagyong kabang-bayan, Glenda. Bukod rito, dapat suriin ng bilang maiigi ang mamamayan, ano paggagalingan ng ang iyong masasabi pondo at bawat sa mungkahing proyektong pagproyektong ito?” lalaanan nito.” “Marapat lamang. Sapagkat sa atin mismo bilang mga nagbabayad ng buwis nanggagaling ang pondo ng pamahalaan. Maraming salamat muli sa ating tagapag-ulat at sa inyong mga nagpahayag ng mga saloobin tungkol sa balita. Drill / Balik-Aral Gawain ng Guro
Gawain ng Mag-
aaral “Ngayon, mula sa inyong mga nagpag-aralan kahapon, tignan natin kung inyong nakikilala pa ang mga ahensya ng paaralan na may kinalaman sa Disaster Risk Mitigation. Sino sa inyo ang naglalaro o nakakaalam ng larong “Logo Quiz” sa cellphone o Android?” May pagkakahalintulad ang ating gagawin. Para sa hindi nakakaalam, sa Logo Quiz, may ipapakitang logo ng isang brand o kumpanya at huhulaan ang pangalan ng brand na ito. Sa atin namang Logo Quiz, may ipapakita akong mga logo ng ahensya ng pamahalaan na may kinalaman sa Disaster Mitigation. Bibigyan kayo ng clue kung ano ang tungkulin ng ahensyang ito saka ninyo huhulaan. Handa na ba ang lahat?
“...Ako po, sir!” “...Sir, ano po iyon?”
“Ano ang ibig sabihin ng NDRRMC? Ang sagot ay hindi dapat acronym.” Magaling. Ngayon para sa ikalawang logo:
“PAGASA!”
“...Sir, Philippine Atmospheric, Geophysical, and Astronomical Services Administration po!”
“Opo.” “Sir, ito ang Philippine Institute of Volcanology and Seismology o PHIVOLCS.”
“NDRRMC po.”
Simulan natin:
Ito ang pangunahing sangay na may kinalaman sa paghahanda,
pagtugon, at pagpaplano sa tuwing panahon ng sakuna.
“National Disaster Risk Reduction and Management Council po!”
“Department of Social Welfare and Development po sir!”
“Ito naman ang ahensyang nagiisyu ng mga ulatpanahon at mga babala tuwing may bagyo o malakas na ulan. “Sino kaya ang makakapagsabi ng buong pangalan ng PAGASA?”
“Napakahusay! Tignan natin kung masasagot ninyo ang ikatlong logo:
Ito
naman ang ahensyang nagiisyu ng mga babala tuwing may napipintong pagputok ng bulkan o di kaya'y nagsusukat kung gaano kalakas ang isang naganap na lindol.”
pamahalaan na may kinalaman sa pagbibigay ng ayuda at tulong sa mga nasalantang komunidad matapos ang isang sakuna at nangangalap ng mga donasyon mula sa mga may malasakit na mamamayan.” “Tumpak. Ang mga nabanggit nating mga ahensya ay ilan lamang sa mga napakaraming sangay ng pamahalaan na may kinalaman sa Disaster Mitigation. Bago tayo tumungo sa
panibago nating paksa, ano nga muli ang konsepto ng Disaster Mitigation?” “Sa konsepto ng Disaster Mitigation, paano nasabing mababawasan ang epekto ng isang sakuna?”
“Mahusay. Ngayon para sa huli nating logo:
Ito naman ang ahensya ng
“Tama. Bilang panghuling katanungan, gaano kahalaga ang ating papel bilang mamamayan sa
“Ito po ang pagbawas sa mga masasamang epekto ng isang sakuna sa ating pamayanan. “May mga sakuna po na hindi na po natin mapipigilang maganap dahil sa pwersa ng kalikasan. Ngunit mayroon tayong magagawa bilang mga mamamayan tulad ng paghahanda sa sakuna upang hindi na lumala ang masamang epekto nito sa atin.” “Napakahalaga ng ating papel sa Disaster Mitigation
Disaster Mitigation?”
“Maraming salamat. Nawa sa mga darating na panahon ay lagi kayong handa sa sakuna at hindi kayo maging mga biktima ng mga kalamidad. Maaasahan ko ba iyon?”
sapagkat kung hindi tayo kikilos at maghahanda para sa ating kaligtasan, mabababale-wala ang paghahandang ginawa ng kinauukulan sa oras na tayo mismo ay hindi makipagtulungan.” “Opo!”
B. Paglinang ng Aralin Lunsaran Gawain ng Guro (Think-pair-share) “May mga ipapakita akong mga larawan sa inyo. Nais kong humanap kayo ng inyong mga kapareha at suriin ninyo ang mga larawang ipapakita ko.
“Nakahanap na ba ng kapareha?”
Gawain ng Magaaral (Hahanap ang mga mag-aaral ng kanilang mga kapareha .)
“Opo.”
“Magaling. Ngayon, (Susuriin ng mga sa loob ng limang pares ng mag-aaral minuto, suriin ninyo ang mga larawan.) ang mga sumusunod na larawan:
Gawain ng Guro
Gawain ng Magaaral
“Tapos na bang suriin ang mga larawan?”
“Opo.”
“Tatawag ako ng ilang pares ng magaaral upang tignan ang inyong mga “Sa unang larawan nahinuha.” po, para pong may (Tatawagin ang bitak-bitak na lupa unang pares ng na may hugis mga mag-aaral.) kamay. Yung kamay “Ano ang inyong po, tila inaabot nakikita sa unang yung isang basong larawan?” tubig.”
“Sa inyong tingin, bakit kaya inaabot nung tila hugis kamay yung isang basong tubig?”
“Doon po sa unang larawan, para kasing tigang at bitak-bitak yung lupa. Para bang sinasabi na kulang na kulang at natutuyo na ang pinagkukunan ng tubig kaya nagiging tigang at tuyot na ang lupa.”
“Maraming salamat. “Mayroon pong Maari na kayong isang oso na maupo.” nagbabasa. (Tatawagin ang Tinatanong ng oso ikalawang pares ng sa kasama niya mga mag-aaral.) kung naniniwala ba “Ano naman inyong siya dun sa nakikita sa nabanggit sa binasa ikalawang niya na endagered larawan?” species na daw silang mga oso ngunit walang sumasagot sa “Bakit walang kanya.” sumasagot doon sa nagbabasang oso?” “Kasi po nalunod na “Base sa larawan, yung kasama bakit kaya nalunod niyang oso sa yung kasama tubig.” niyang oso?” “Kasi natutunaw na yung yelo na “Maraming salamat. tinitirahan nila.” Maari na kayong maupo.” (Tatawagin ang “Doon po sa ikatlong pares ng kaliwang larawan, mga mag-aaral.) may isang batang “Ano naman inyong nangingisda sa nakikita sa ikatlong isang butas sa gitna larawan?” ng napakakapal na yelo. Doon naman sa kanang larawan, nakalutang na lang yung isang tipak na yelo kung saan nakaupo yung bata habang nangingisda sa gitna ng napakalaking “Mahusay na anyong tubig. obserbasyon. Kumbaga lahat ng Ngayon nabanggit yelong dati niyang
ninyo ang inuupuan, naging pagkatuyot, tubig na lahat at kakulangan ng kakaunti na lang tubig at ang natira.” pagkatunaw naman ng mga yelo sa malalamig na lugar. “Tila po pabagoSa ngayon, ano ang bago na ang inyong napapansin panahon, minsan po at nararamdaman mainit at ninyo sa ating napakaaraw tapos panahon?” bigla-bigla na lang uulan. “Siyang tunay. Ano naman ang napapansin ninyo sa temperatura natin ngayon?” “Tama. Ang pag-init ng panahon ay hindi lamang dama sa ating bansa kundi maging sa ibang panig ng daigdig. Ang pagkatunaw ng mga yelo at pagkatigang ng lupa ay ilan lamang sa mga bunga ng phenomenon na ito. Ano nga muli ang termino para sa pagtaas ng temperatura ng ating daigdig?”
“Mas mainit na po ngayon kumpara dati.”
“Global Warming po!”
“Tumpak. Atin ngayong pag-aralan kung ano ang global warming at mga maaaring bunga nito sa atin at sa daigdig. Pagtatalakay Gawain ng Guro Hahatiin ng guro ang klase sa apat na pangkat at iuulat ang mga sumusunod na paksa:
Gawain ng Magaaral Magpapangkatpangkat ang mga mag-aaral at iuulat ng mga mag-aaral ang mga paksang naibigay sa kanila
Pangkat I – Kahulugan at Konsepto ng Global Warming Pangkat II sanhi ng warming.
–
ng guro.
aaral “Bakit kaya tila “...sapagkat kulang lalong bumibilis ang sa konkretong paglala ng global aksyon ang mga tao warming sa ating at mga bansa sa daigdig?” pagpigil ng global warming.”
Mga global
“Sa inyong palagay, may naibunga ba ang mga nasabing mga kasunduang pandaidig tungkol sa global warming?
Pangkat III – Mga epekto ng global warming. Pangkat IV – Mga programa at polisiya ng pamahalaan at pandaidigang samahan tungkol sa global warming: a. Rio Summit b. Kyoto Protocol c. Hyogo Framework for Action d. Climate Change Act of 2009 Mungkahing
rubric
para
sa
“May mga naidulot naman pong kabutihan ang mga kasunduang ito sapagkat naipamulat na sa buong mundo ang kalagayan ng ating daigdig. Ngunit hindi pa rin madadama agad ang epekto nito sapagkat nakasalalay sa mga bansang lumagda rito kung susundin nila ang kasunduan.
Group
Reporting:
Paglalahat 3 (Napakahusay)
2 (Kainaman)
1 (Pagbutihin)
Kaalaman sa Paksa
Lubos na batid ang mga detalye paksa
May pangkalahatang kaalaman sa paksa
Hindi ganap ang pagkaunawa sa paksa
Komunikasyo n
Malinaw ang paguulat at presentasyon sa klase
May kaunting pag-aagam-agam habang nag-uulat sa klase
Magulo at hindi malinaw ang pag-uulat at presentasyon sa harap ng klase
Paggamit ng Maganda at Visual Aids kaaya-aya ang mga ginamit na visual aids
Sa pangkalahatan, presentable ang ginamit na visual aids
Magulo at hindi presentable ang visual aids na ginamit
Kooperasyon ng mga miyembro ng pangkat
Isa o dalawang miyembro ang hindi gumawa ng tungkulin sa kanyang pangkat
Tatlo o higit pang miyembro ang hindi gumawa ng tungkulin sa kanyang pangkat
Bawat isang miyembro ay may ginagampanang tungkulin sa paguulat
PUNTOS: ______ x 50 + 50 = ___________ % 12 Pagsusuri Gawain ng Guro
Gawain ng Mag-
Gawain ng Guro
Gawain ng Magaaral
“Sa inyong sariling “Ito po ang pagkaunawa, ano naranasang pagtaas nga muli ang global ng katamtamang warming?” temperatura ng mundo nitong mga nakaraang dekada.” “Ano-ano ang mga nakikita ninyong “Yung mga mga gawain sa sasakyang kapaligiran ang nagbubuga ng lalong nagpapalala maiitim na usok, sa global warming?” yung mga taong nagsisiga ng basura o nagsusunog ng gulong, at mga pabrikang nagbubuga ng “Sa iyong munting makakapal at paraan, paano ka maiitim na usok sa makaiiwas na hangin.” maging sanhi ng paglala ng global “...Sa pamamagitan
warming at paano ka naman makakatulong sa pagbawas sa masamang epekto nito?”
ng pagsunod sa mga alituntunin at patakarang pangkalikasan, sa hindi paggamit ng mga kemikal at produktong may CFC at naglalabas ng CO2, sa hindi pagsusunog ng mga basurang naipon....”
Paglalapat
1.
PANGKATAN: Gumawa ng isang action
plan para sa inyong pamayanan. Tukuyin ang mga
gawaing
nakapagdudulot
ng
global
warming at magbigay ng tatlo hanggang limang mungkahing programang tutugon sa pangangalaga para sa kapaligiran. 2.INDIBIDWAL: Gumawa ng isang slogan na nagpapahayag ng mensahe ng pangangalaga at pagmamahal sa kapaligiran. Mungkahing Rubrik:
Pagtataya / Ebalwayson Sanaysay (Sampung puntos). Ano-ano ang mga mahahalagang konseptong iyong natutunan sa paksa ng global warming? (Lima hanggang sampung pangungusap).
IV. Takdang-Aralin. 1. Hanapin ang mga kahulugan ng mga sumusunod na termino: a. Unemployment b. Underemployment c. Globalisasyon d. Sustainable Development X–X–X–X–X–X–X–X–X–X–X Inihanda ni: EARL JOHN G. PAJARO BSE – 4I Medyor sa Agham Panlipunan
