.Pengenalan Pada tahun 1824 sebuah perjanjian perjanjian telah di termetera termeteraii antara antara kuasa belanda dan juga juga kuasa kuasa briti british, sh, perjan perjanjia jian n terseb tersebut ut di kenali kenali sebagai sebagai perjan perjanji jian an Briti British sh Belanda Belanda 1824.Melalui perjanjian tersebut telah menyebabkan kuasa british lebih kehadapan dalam memper memperluas luaskan kan pengaruhn pengaruhnya ya ke atas Tanah Tanah Melayu Melayu pada masa terseb tersebut, ut, ini kerana kerana dalam perjanjian telah dinyatakan bahawa kawasan ke utara Singapura adalah adalah berada di bawah bawah pantaua pantauan n dan kawalan kawalan pihak pihak britis british.Me h.Melal lalui ui isi perjan perjanjia jian n terseb tersebut ut juga juga telah telah membuktikan membuktikan bahawa british berhak melakukan apa sahaja sahaja keatas Tanah Melayu ketika itu tanpa sebarang gangguan mana –mana kuasa barat.1Dengan termeterainya perjanjian terseb tersebut ut telah telah membaw membawaa kepada kepada penubuha penubuhan n NegeriNegeri-Neg Negeri eri selat selat yang yang menanda menandakan kan berakhi berakhirny rnyaa penguas penguasaan aan perdaga perdaganga ngangan ngan masyar masyarakat akat melayu melayu pada pada waktu waktu terseb tersebut. ut.2 Penu Penubu buha han n Nege Negeri ri sela selatt pada pada mula mulany nyaa di kata kataka kan n adal adalah ah untu untuk k menj menjad adii pusa pusatt perk perkem emba banga ngan n semu semuaa kegia kegiata tan n ekono ekonomi mi,, namun namun perk perkem emba bang ngan an yang yang maju maju tela telah h menyeb menyebabk abkan an banyak banyak kepenti kepentinga ngan-ke n-kepen pentin tingan gan pihak pihak briti british sh yang yang terdap terdapat at di setiap setiap negeri-negeri selat telah membawa kepada campur tangan pihak british ke atas negeri – negeri melayu melayu yang lain termasuk termasuk sabah dan juga sarawakDa sarawakDan n semua campur tangan tangan tersebut tersebut adalah bertujuan bertujuan untuk menjaga menjaga kepentingan kepentingan mereka di negeri-neger negeri-negerii
selat
terutamanya dari segi kegiatan ekonomi dan perdanganggan mereka. Latarbelakang Negeri-negeri selat dan penguasaan keatasnya oleh british .
Sebelum perbincangan diteruskan kepada kepentingan-kepentingan negeri-negeri selat yang telah membawa kepada campur tangan pihak british sama ada melalui kegiatan ekonomi atau melalui campur tangan politik ke atas sesebuah negeri-negeri melayu, adala adalah h lebi lebih h baik baik untuk untuk menge mengeta tahui hui lata latarr bela belaka kang ng neger negerii sela selatt kronologiny kronologinyaa sehingga sehingga ketiga-ket ketiga-ketiga iga negeri negeri ini di satukan satukan
dan bagai bagaima mana na
sehingga sehingga menjadi menjadi sebuah sebuah
kesatuan kesatuan dan gabungan gabungan negeri yang digelar digelar sebagai Negeri-Neger Negeri-Negerii Selat.Sepertim Selat.Sepertimana ana yang dnyatakan dnyatakan Negeri-Neger Negeri-Negerii Selat merupakan gabungan negeri-negeri negeri-negeri yang terdiri terdiri daripada negeri Pulau Pinang ,Melaka dan juga Singapura, ketiga –tiga pentadbiran dan pengur pengurusa usan n pada awalnya awalnya dileta diletakka kkan n di negeri negeri Pulau Pulau Pinang Pinang dan serent serentak ak dengan dengan
1
A Samad Ahmad, Kerajaan Johor Riau ,1985,Kuala Lumpur ,Dewan Bahasa Dan Pustaka,hlm 148. Tim Baker, ,Crossroads:A Popular History Of Malaysia And Singapore , 1999,Singapore,Time Centre.hlm 113. 2
1
kedu kedudu duka kan n Pula Pulau u Pina Pinang ng yang yang berk berked edud uduk ukan an di kawa kawasa san n Sela Selatt Mela Melaka ka tela telah h menyebabkan ia di namakan dengan nama Negeri-negeri selat.3
Negeri Pulau Pinang
Keka Kekaca caua uan n yang yang berl berlak aku u ke atas atas kera keraja jaan an Nege Negeri ri Keda Kedah h tela telah h bany banyak ak mempengaruhi penyerahan pulau Pinang kepada pihak british, Kerajaan Kedah pada masa tersebut di perintah oleh sultan Muhammad Jiwa, semasa baginda memerintah negeri kedah pada masa tersebu, Kedaht sedang mengalami gangguan dua kuasa yang amat amat berp berpen enga garu ruh h pada pada keti ketika ka itu, itu, iait iaitu u kuas kuasaa Bugi Bugiss dan juga juga kuasa kuasa Siam Siam.Pu .Punc ncaa perbal perbalaha ahan n yang yang timbul timbul antara antara kuasa kuasa bugis bugis dan juga juga keraja kerajaan an kedah kedah adalah adalah kerana kerana keputusan yang di ambil oleh sultan Muhammad Jiwa, kerana ingin melantik tengku Abdullah yang bukan anak gahara sebagai pengantinya.4 Daripda tindakan yang diambil oleh oleh
bagind bagindaa sultan sultan itu telah telah menimb menimbulk ulkan an kemara kemarahan han dikala dikalangan ngan kerabat kerabat keraja kerajaan an
kedah dan melalui kedatangan pengaruh bugis ke tanah melayu, melayu, kerabat kerajaan kedah telah mengambil kesempatan dengan meminta meminta pertolongan dan campur tangan daripada bugis untuk menentang sultan Muhammad Jiwa, tindakan yang di ambil oleh kerabat kedah amat memeranjatkan sultan kedah dan ini telah menyebabkan sultan kedah untuk meminta bantuan daripada Francis Light.Namun dengan kebijaksanaan Francis, Pulau Pina Pinang ng tela telah h berj berjay ayaa diam diambi bill deng dengan an muda mudah h tanp tanpaa dihu dihulu lurk rkan an seba sebara rang ng bantu bantuan an sepertimana yang telah di janjikan dan isu penetangan kerabat kedah yang memohon bantua bantuan n bug bugis is akhirny akhirnyaa telah telah berjay berjayaa diatas diatasii dengan dengan pertol pertolonga ongan n beland belandaa dengan dengan terbunuhnya Raja Haji di Teluk Ketapang.5 Tida Tidak k cukup cukup deng dengan an itu itu keraj kerajaa aan n kedah kedah turu turutt mener menerim imaa anca ancama man n dari daripa pada da keraja kerajaaan aan siam yang ketika ketika itu sedang sedang berper berperang ang dengan dengan kuasa kuasa Burma Burma dan ini telah telah menyebabkan kuasa siam untuk meminta bantuan daripada pihak kedah yang ketika itu di baw bawah ah pimp pimpin inan an Sult Sultan an Abdu Abdull llah ah Mu Muka karr rram am Syah Syah dan dan jika jika piha pihak k keda kedah h tida tidak k
3
Lofti Ismail, Sejarah Malaysia 1400-1963, ,1976,Kuala Lumpur,Utusan Publication And Distributors.hlm 113. 4 Anak gahara merupakan gelaran yang di berikan kepada kerabat sultan yang dilahirkan oleh wanita yang datang bukannya daripada golonggan kerabat diraja. 5 Raja Ají Ahmad Dan Raja Ali Ají(Edit Ají(Edit Virginia Matheson) Matheson) , ,Tuhfat Al-Nafis, 1982 ,Kuala Lumpur,Penerbit Fajar Bakti Sdn .Bhd.hlm 210.
2
membantunya ini akan menyebabkan kedah akan diserang.6Dan sebelum kemasukan dan penawaran Pulau Pinang kepada British lagi kedua-kedua masalah ini telah pun wujud dan ini menyebabkan Sultan kedah terpaksa membuat perhubungan yang baik dengan kuasa barat lebih-lebih lagi dengan Francis Light yang pada telah menaburkan janji manis untuk untuk memb memban antu tu Sulta Sultan n Keda Kedah h dalam dalam meng menghad hadap apii kuas kuasaa Bugis Bugis dan dan juga juga kuas kuasaa Siam.Namun selang beberapa tahun penantian Sultan Kedah untuk menerima bantuan daripada pihak Francis telah kemuncaknya, Sultan Kedah telah memerintahkan askarnya untuk menyerang pihak Francis di Pulau Pinang dan ini telah menyebabkan Francis menyerang terlebih dahulu askar Sultan kedah di Seberang Prai. Prai.7 Peperangan yang berlaku antara kuasa British dan juga sultan kedah itu telah disuda disudahi hi dengan dengan kemena kemenanga ngan n di pihak pihak Britis British.M h.Mela elalui lui kemena kemenangan ngan terseb tersebut ut telah telah menyebabkan kerajaan kedah terpaksa akur dengan kekalahan yang berlaku dan mahu atau atau tidak tidak keraja kerajaan an kedah kedah terpaks terpaksaa menangu menangung ng kerugi kerugian an kerana kerana melalu melaluii peperan peperangan gan terseb tersebut, ut, telah telah menyeb menyebabka abkan n
Pulau Pulau pinang pinang tela telah h di ambil ambil seca secara ra rasmi rasmi oleh oleh pihak pihak
British dan melalui kepentingan yang terdapat di kawasan seberang prai iaitu sebagai tempat membekalkan bahan makanan dan mentah kepada british telah menyebabkan Britih berminat untuk mengambilnya daripada kerajaan kedah.8 Negeri Melaka
Pengambilan Pengambilan Negeri Melaka sebelum kemasukan British ke dalam Negeri-Negri Negeri-Negri Selat, pada mulanya mulanya berlaku melalui melalui termeterai termeterainya nya perjanjian perjanjian British British Belanda 1824, perjanjian perjanjian ini juga di kenali sebagai Perjanjian Perjanjian London, yang telah telah di persetujui persetujui antara pihak belanda dan juga british.9Pada tahun 1795, telah berlakunya peperangan Napoleon yang
telah
melibatkan
d ua
kuasa
iaitu
kuasa
belanda
dan
juga
kuasa
Perancis.Pengu Perancis.Pengunduran nduran kuasa belanda belanda daripada kawasan kawasan jajahannya jajahannya di Asia Tenggara Tenggara ketika itu telah menyebabkan, Belanda mengeluarkan Surat-Surat Kew dan diberikan kepada kuasa British.10 Penyerahan jajahan takluk belanda kepada pihak British buat 6
Jogindre Singh Jessy, Tawarikh Tanah Melayu (1400-1959), 1970,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka,hlm 83. 7 Melayu Dan Sekitarnya Sekitarnya 1400-1967 ,Kuala Wan Shamsudin –Arena Wati ,Sejarah Tanah Melayu ,Kuala Lumpur,Pustaka Antara,hlm 108. 8 Wan Shamsudin –Arena Wati ,Ibid,hlm 110. 9 , British Malaya 1824-1867,2003 ,Selangor ,MBRAS Reprint 22,hlm 87. L.A Mills British 10 West.Allen And Unwin , 2003, hlm Virginia Matheson Hooker, A Short Of Malaysia : Linking East And West.Allen 102.
3
sementara waktu melalui surat-surat kew telah menyebabkan British berkeinginan untuk terus meluaskan pengaruh mereka berikutan dengan kedudukan melaka yang berpotensi sebagai kawasan perdaganggan dan pelabuhan yang baru.Namun selepas kembalinya kuasa belanda ke kawasan Asia Tenggara telah menyebabkan timbulnya masalah diantara dua kuasa ini, kerana pihak british tidak mahu menyerahkan melaka kembali kepada belanda, Ini berikutan kerisauan british akan sikap belanda yang memonopoli perdaganggan rempah di kawasan selat melaka. Namun dengan pemaksaan daripada belanda yang meminta british untuk keluar telah menyebabkan pihak british telah mengambil langkah
dengan memusnahkan
perdaganggan di melaka,meruntuhkan kota A Famosa dan juga ingin memindahkan penduduk di melaka ke Pulau Pinang, namun
tindakan pihak british ini berjaya di
berhentikan oleh Stamford Raffles, ini kerana berdasarkan kepada pemerhatian yang di buat oleh beliau,
melaka mampu menjadi salah satu perlabuhan british yang
penting.Tindakan Stamford seterusnya adalah dengan menghantar surat kepada Lord Minto, dan menyatakan kepentingan –kepentingan yang terdapat di melaka dan semua kepentingan yang di nyatakan oleh Stamford adalah melalui kajiannya ke atas melaka.11 Kepentingan yang dinyatakan oleh stamford telah membolehkan british telah berusaha dengan lebih gigih lagi untuk mendapatkan melaka sehinggalah termeterainya perjanjian British
Belanda
1824,
melalui
kongres
Viena
yang
Switzerland.12Melalui perjanjian ini telah menyebabkan
telah
di
adakan
di
kawasan Bengkahulu di
tukarkan dengan kawasan melaka dan pertukaran dua kawasan ini telah membantu british untuk mendapatkan melaka daripada belanda disamping memecahkan monopoli perdagnggangan belanda di kawasan selat melaka. Singapura .
Singapura adalah antara kawasan baru yang diperolehi oleh british melalui peranan yang dimainkan oleh Stamford Raffles, selepas beliau berjaya mengkukuhkan kedudukan dan juga pengaruh british di melaka.13sebelum berjumpa dan mengikat janji dengan sultan Hussein Stamford terlebih dahulu menyusunan langkah awal dengan 11
J.Kenedy , ,History Of Malaya (Third Edition) , 1993,Kuala Lumpur,S.Abdul Majeed And Cooperation,hlm 86. 12 D.G.E Hall , ,A History Of South –East Asia (Fourth Edition ), 1981,London:The Macmillan Press Ltd .hlm 550. 13 Haji Buyong Adil, ,Sejarah Singapura, 1980,Kuala Lumpur,:Dewan Bahasa Dan Pustaka,,hlm 66.
4
mengadakan perjanjian dengan temenggung abdul rahman.14Memandangkan keadaan dan situasi yang sedang berlaku dalam sistem politik johor yang
mengalami masalah
perebutan tahkta telah memberikan peluang yang luas kepada Stamford Raflles untuk mendapatkan singapura dengan lebih mudah lagi dengan menyokong dan juga mengisytiharkan sultan hussein sebagai sultan di johor . Melalui perjanjian yang telah di persetujui antara sultan Hussein dan juga Stamford Raffles sedikit sebanyak telah menyebabkan timbulnya ketidakpuasan hati pihak Belanda yang sekian lama sudah bertapak di kawasan Johor-Riau sebelum kedatangan british lagi.Pihak Belanda melihat bahawa dengan pembukaan dan penguasaan Singapura oleh pihak british dapat menyebabkan wujudnya persaingan perdaganggan ke atas pihak Belanda.Tindakan yang di ambil oleh pihak belanda untuk menangani masalah ini ialah dengan mengiktiraf Sultan Abdul Rahman sebagai sultan johor, walaubagaimanapun pihak British
telah mempertikaikan perlantikan tersebut
kerana seharusnya Sultan Hussein lah yang layak untuk menjadi sultan, kemudian pada masa yang sama pihak Belanda juga tidak mengakui sebarang perjanjian yang telah di buat antara kuasa British dengan Sultan Hussein dan menganggap perjanjian tersebut tidak sah kerana pada masa tersebut pihaknya telah pun melantik sultan Abdul Rahman sebagai sultan secara rasminya.15 Namun sebagai jalan penyelesaiannya pada tahun 1824, kedua-dua pihak telah bersetuju untuk mengadakan sebuah kongres yang di adakan di Viena dan hasilnya, perjanjian British Belanda telah dipersetujui bersama.Dalam perjanjian tersebut telah menyebabkan pihak Belanda dan juga british telah memperolehi beberapa pembahagian dari segi kawasan dan juga pembahagian perdaganggan yang telah membolehkan keduadua kuasa ini bebas melakukan apa sahaja ke atas kawasan yang mereka perolehi.16Salah satu tindakan yang telah membuktikan british lebih menonjol dalam memperluaskan pengaruhnya ke atas kawasan yang di perolehi dalam perjanjian Inggeris Belanda 1824 ialah dengan menubuhkan Negeri –Negeri Selat pada tahun 1826 sebagai salah satu langkah perluasan kuasanya ke atas wilayah jajahan yang diperoleh dan dengan
14
Zainal Abidin Abdul Wahid et al, , Malaysia Warisan Dan Perkembangan (Edisi Kedua), 1996,Kuala Lumpur,Dewan Nahasa Dan Pustaka.,hlm 110. 15 Sejarah Menengah Malaysia , 1979,Kuala Lumpur,Kementerian Pelajaran Malaysia ,hlm 88. 16 J.Kennedy, ,History Of Malaya (Third Edition) ,Ibid,hlm 99.
5
penubuhan Negeri-Negeri Selat ini dapat di kaitkan
juga sebagai salah satu kesan
perjanjian tersebut ke atas tanah Melayu.17 Perkembangan dan kepentingan Negeri-Negeri Selat Kepada Perluasan Kuasa British Di Negeri Melayu Termasuk Sabah Dan Sarawak Pada Abad Ke 19.
Pada tahun 1946 iaitu
dua tahun selepas termeterainya perjanjian Ingerís
Belanda, Negeri-Negeri melayu telah mula menerima pelbagai kesan terutamanya kepada perkembangan sejarah tanah melayu.Penyebaranan pengaruh british sepenuhnya ke atas semua negeri di tanah melayu termasuk sabah dan sarawak tanpa sebarang gangguan kuasa luar merupakan antara kepentingan yang diperolehi oleh british dan tidak cukup dengan itu juga aspek –aspek penting seperti aspek politik ,ekonomi dan juga aspek sosial merupakan perkara utama mengapa mereka ingin terus menguasai tanah melayu. Kewujudan dan penubuhan Negeri-Negeri Selat merupakan perubahan yang di bawa oleh penjajah british ini kerana demi menjaga kepentingan politik dan juga ekonomi mereka di negeri-negeri melayu , pihak british telah menganggap negeri-negeri selat sebagai pangkalan mereka dalam menjayakan misi mereka.18Pada mulanya British telah berjaya menguasai Pulau Pinang, Melaka dan di ikuti dengan Singapura kemudian Pulau Pinang ditadbir oleh Leftenan Gabenor manakala singapura dan melaka di kawal oleh residen namun pada tahun 1826 ketiga-tiga negeri ini diletakan di bawah kuasa Gabebor Janeral yang bertugas di India.19Semasa pengurusan Negeri-Negeri Selat berada di bawah pantauan Britisah di India, Pentadbiran nya di ketuai oleh Gabenor yang di bantu oleh Residen Konsular.Pusat kerajaan Negeri-Negeri Selat pada mulanya diletakan di Pulau Pinang namun pada tahun 1832 peralihan berlaku atas beberapa sebab, dan antara peralihan tersebut ialah
perkembangan Singapura yang maju dari segi
perdaganggan telah menyebabkan pusat Negeri-Negeri Selat di pindahkan ke Singapura dan kedudukan Pulau Pinang yang jauh ke utara juga antara penyebab utama perubahan tersebut.Akhirnya pada tahun 1867, pentadbiran Negeri Selat yang dahulunya terletak di India,
telah di pindahkan ke London, berikutan kerana beberapa faktor seperti
Kedudukan Negeri selat jauh daripada india, Pengaruh lanun yang memerlukan pemantauan dan kawalan, desakan pedanggang yang inginkan campur tangan pihak 17
Tim Baker , Ibid ,hlm 96. Nicholas Tarling, , British Policy In Malay Peninsula And Archipelago 1824-1871 , 1969,Singapura:Open University Press.hlm 19 Wan Shamsuddin –Arena Wati, Ibid ,hlm 121. 18
6
penjajah,penyelarasan perundangan dan kehakiman ke atas negeri selat dan juga kerana timbulnya masalah sistem mata wang di samping terdapat masalah petempatan tahanan dan banduan yang ditempatkan di negeri selat telah memaksa British untuk memindahkan pusat pebtadbiran British.20 Kepentingan Negeri-Negeri Selat .
Secara dasarnya negeri-negeri selat ini mempunyai kepentingan –kepentingan yang tertentu dan memberikan faedah kepada pihak british, ini dapat di buktikan dengan merujuk kepada motif utama pengambilan pulau pinang,singapura dan juga melaka iaitu untuk menguasai perdaganggan di kawasan tanah melayu pada ketika itu.Antara kelebihan atau kepentingan yang di miliki oleh negeri Pulau Pinang contohnya ialah sebagai tempat persinggahan dan membaiki kapal –kapal yang dimiliki oleh pihak British yang melalui kawasan laluan selat melaka.Seterusnya ialah dengan adanya pulau Pinang juga british juga telah berjaya memberhentikan penggunaan pelabuhan pihak belanda kerana sebelum ini pihak british terlalu bergantung kepada perlabuhan pihak Belanda di Indonesia seperti di Maluku ,Ceribon dan juga Gerisik.21Dan rata-rata nya semasa pedagang British mengunakan perlabuhan ini, mereka telah dikenakan cukai yang tinggi dan melalui tindakan pihak belanda ini memaksa british untuk lebih berusaha bagi mendapatkan perlabuhan baru.Disamping itu pengambilan pulau ini juga berkepentingan kepada pihak british, iaitu sebagai tapak untuk membekalkan bekalan bahan mentah kepada british. Pembukaan dan pengambilan Pulau Pinang oleh british pada 1786 dan juga singapura di ikuti dengan melaka melalui Perjanjian Inggeris Belanda 1824 telah memberikan kesan yang sangat penting terutamanya kepada negeri-negeri melayu yang berada di persekitaran negeri Selat.Penubuhan negeri-negeri selat sesungguhnya mempunyai kepentingan-kepentingan tertentu pihak british dalam menjaga pengaruh dan perluasan kuasanya di negeri-negeri melayu.Dalam aspek kemajuan perdagangan negeri selat dapat dikatakan ia amat bergantung kepada hasil daripada negeri melayu yang berdekatan, sebaliknya kemajuan negeri melayu pula ialah dengan adanya peranan yang dimainkan oleh negeri-negeri selat yang menyediakan pelabuhan untuk memperdagangan hasil ekonomi tersebut.Pada masa yang sama dengan adanya penubuhan negeri-negeri 20 21
Wan Shamsuddin –Arena Wati , Ibid hlm 122-124. Virginia Matheson Hooker, Ibid ,hlm 82.
7
Selat ini dapat menyebabkan segala potensi ekonomi negeri melayu terutamanya di pantai barat dapat dieksploitasi dengan sebaik –sebaiknya, oleh itu pengaruh negeri selat keatas perkembangan negeri-negeri melayu adalah sangat penting.22 Pentadbiran British telah menyebabkan semua-negeri selat terutamanya singapura telah berkembang menjadi salah sebuah pelabuhan yang maju dan mampu membekalkan keuntungan yang tinggi kepada penjajah british dan dalam masa yang singkat juga pelabuhan yang terdapat dinegeri selat ini telah mampu menguasai eksport dan import negeri-negeri melayu khususnya negeri di pantai barat.Pada masa yang sama juga telah berlaku penanaman modal oleh pelabur dan juga saudagar yang telah menyebabkan perkembangan negeri selat berlaku dengan pantas dan lancar .23 Melalui perkembangan dan juga kemajuan yang di capai oleh negeri-negeri selat menjadikan
negeri selat amat penting
urusan – urusan
telah menyebabkan ia
kepada pihak British dalam mempengaruhi
pentadbiran Negeri-Negeri Melayu yang lain
kepada campur tangan pihak British melalui
sehingga membawa
pelbagai aspek terutamanya dari aspek
politik,ekonomi dan juga sosial .Melalui kemajuan yang berlaku di negeri selat juga
telah berjaya menarik perhatian para perdagang dan juga pelabur asing yang berkehendakkan keuntungan dan melalui perkembangan kegiatan ekonomi lah telah menyebabkan para pelabur ini telah mendesak pihak british untuk mencampuri dan menguasai negeri-negeri lain yang memberikan kepentingan –kepentingan ekonomi kepada mereka terutamanya negeri-negeri di pantai barat.
Kepentingan Negeri –Negeri Selat Dari Aspek Politik
kemasukan dan kedatangan pihak british ke tanah melayu pada awalnya tidak mahu mengamalkan dasar campur tangan keatas negeri-negeri melayu, kerana berdasarkan motif atau tujuan yang telah dinyatakan, kedatangan mereka ke alam melayu ini adalah untuk mengaut keuntungan ekonomi sahaja berikutan perkembangan kegiatan sistem ekonomi bebas yang berlaku di kawasan negara-negara barat, tambahan pula perdaganggan pihak british di timur terutamanya perdaganggan dari China amat menguntungan dari segi perdaganggan teh dan juga sutera di samping rempah ratus yang 22
John Gullick Dan Bruce Gale, , Malaysia Its Political And Economic Development ,1986,Selangor Darul Ehsan,Pelanduk Publications,hlm23. 23 Joginder Singh Jessy, Ibid ,hlm 116.
8
dimiliki
oleh
negara-negara
di
nusantara
seperti
tanah
melayu
dan
juga
Indonesia.24 Namun, walaupun kehadiran British pada mulanya tidak mengamalkan sebarang dasar campur tangan di negeri-negeri melayu, tetapi sebenarnya dengan kehadiran mereka di dalam negeri-negeri melayu yang telah di gabungkan ke dalam pentadbiran negeri-negeri selat telah menyebabkan pengaruh british telah banyak memberikan pengaruh dalam perkembangan sistem politik dibeberapa negeri melayu terutamanya negeri –negeri melayu yang berdekatan di negeri-negeri selat.Antara negerinegeri yang telah menerima campur tangan secara awal daripada pihak british ialah johor,kedah,perak,selangor,pahang dan juga negeri sembilan. Kebanyakkan punca utama yang dapat menyebabkan kuasa british dapat mencampuri urusan dan pentadbiran negeri-negeri melayu yang lain selain dari negerinegeri selat adalah berpunca daripada beberapa perkara seperti perang saudara yang berlaku diperak,selangor,pahang yang timbul
daripada perebutan tahkta.Kedua atas
sebab pergaduhan kongsi gelap yang berlaku antara dua puak pendatang cina yang pada masa tersebut dua puak yang sangat berpengaruh iaitu antara puak ghee hin dan puak hai san,pergelutan kuasa antara pembesar melayu dan juga melalui perkembangan pengaruh serta aktiviti lanun telah membolehkan british labih mudah menjadikan alasan oleh pihak british untuk mencampuri negeri-negeri melayu .Melalui keadaan yang sangat tidak tenteram ini lah
telah menyebabkan para perdagang terutamanya yang berada di
negeri-negeri selat telah cuba sedaya upaya mendesak pihak penguasa british untuk mengamankan keadaan supaya perniagaan para perdagang tidak terganggu kesan daripada keadaan kacau bilau tersebut dan melalui desakan yang di terima dari para pedagang negeri-negeri selat telah menyebabkan british yang berada di negeri-negeri selat terpaksa akur terhadap desakan dan juga permintaan para pedagang negeri-negeri selat .25 Pada masa yang sama juga kekuatan pihak british di negeri –negeri selat semangkin kukuh untuk menjalankan perluasan kuasa dan campur tangan ke atas negeri – negeri di pantai barat, ini dapat di buktikan dengan kenyataan yang di keluarkan oleh Sir Andrew Clarke kepada pihak british di london kepada sebelum termeterainya perjanjian 24
Barbara Watson Andaya Dan Leornard Y.Andaya,s,Sejarah Malaysia,1982,Petaling Jaya,Macmillan Press Ltd,hlm 103. 25 Joginder Singh Jessy ,Ibid ,hlm 129.
9
Pangkor.Dimana perjanjian Pangkor merupakan perjanjian yang menandakan campur tangan british keatas tanah melayu secara rasmi.26 ...”Saya meminta Tuan menyelidik dengan seberapa teliti yang dapat akan hal keadaan yang sebenarnya di dalam tiap-tiap negeri, dan melaporkan kepada saya sama ada, pada fikiran tuan , sesuatu langkah dapat diambil oleh kerajaan tanah kerajaan bagi mempercepatkan
pemulihan
keamanan
dan ketenteraman
serta
mendapatkan
perlindungan kepada perniagaan dan perdagangan dengan kawasan anak negeri...” Situasi Di Johor.
Negeri johor merupakan antara senarai negeri melayu awal selain daripada kedah, yang telah berjaya ditembusi oleh kuasa barat british, demi mendapatkan pulau singapura, British telah memperluaskan kuasanya dan pengaruhnya ke atas johor.Dan kemasukan pengaruh british ini keatas kerajaan johor dapat dikatakan ianya melalui permasalahan yang wujud antara temenggung dan juga sultan Ali (anakanda Sultan Hussien), telah menyebabkan dan membawa kepada perubahan takhta kerajaan johor dan secara automatiknya tampuk pemerintahan telah bertukar ganti iaitu daripada pemerintahan yang dahulunya kerajaan johor di tadbir oleh kerabat keluarga bendahara sehingga di gelar sebagai sultan di johor dan kemudiannya selepas campurtangan pihak british, telah menyebabkan tampuk pemerintahan kerajaan johor sudah berubah kepada tangan keluarga Temenggung .Peralihan kuasa ini berlaku apabila kemangkatan Sultan Hussein telah menyebabkan sultan Ali telah menerima tampuk pemerintahan kerajaan johor dalam keadaan yang bermasalah kerana ayahandanya meninggalkan hutang yang banyak kepada baginda.27Sultan ali mula meragui temenggung
Ibrahim
dan
mempertikaikan
kekayaan yang dimiliki oleh
pengaruh
Temenggung
yang
telah
memperolehi pengaruh yang sangat luas dan kuat terutamanya di dalam sektor ekonomi. Hubungan yang telah lama terjalin dan persahabatan yang baik antara Temenggung Ibrahim dengan Pihak British telah menyebabkan pihak British telah menyebelahi
Temenggung
Ibrahim.Melalui
permasalahan
yang
timbul
antara
temenggung dan juga sultan ali, pihak british telah melihat bahawa masalah ini dapat menggangu perdaganggan dan juga kepentingannya di negeri selat terutamanya di Singapura.Bagi menyelesaikan permasalahan yang timbul antara temenggung Ibrahim 26 27
Barbara Watson Andaya Dan Leonard Y.Andaya Ibid ,hlm 180. Joginder Singh Jessy, Ibid,hlm 180.
10
dan juga sultan Ali, pihak british telah mengadakan sebuah perjanjian pada tahun 1855 dan di dalam perjanjian tersebut telah dinyatakan bahawa seluruh negeri johor kecuali daerah Muar di serahkan kepada temenggung Ibrahim dan sebagai balasan nya sultan Ali akan menerima wang sagu hati sebanyak $5000 serta elaun bulanan sebanyak $500, dan sesungguhnya dalam perjanjian tersebut british telah mula mencampuri urusan politik negeri johor melalui perjanjian tersebut secara tidak langsung dan dasar ini dapat dilihat dengan tindakan british yang telah mengiktiraf temenggung sebagai pemerintah negeri johor.28 Perkembangan yang berlakunya ini adalah pengaruh british yang pada masa itu yang menguasai negeri-negeri selat dan melalui perubahan ini telah menyebabkan keturunan sultan Hussein tersisih daripada menjadi pemerintah johor. Situasi di Kedah
Keadaan di kedah juga dapat dikaitkan dengan perkembangan Negeri-negeri selat, ini dapat dilihat selepas kemangkatan sultan Muhamad Jiwa yang telah di gantikan oleh Sultan Abdullah dan semasa kedah di bawah pentadbiran baginda negeri Kedah menghadapi himpitan dua kuasa iaitu kuasa Siam dan juga Burma.29Pada mulanya peperangan yang berlaku antara siam dan juga burma telah membuka ruang bagi kedah untuk membebaskan diri daripada cengkaman kedua-dua kuasa, namun sehinggalah sultan kedah diminta untuk mengadap raja Siam namun sultan kedah hanya menghantar adindanya sahaja dan ini diikuti dengan arahan daripada siam agar kedah menghantar bantuan bagi memerangi burma, namun sultan kedah telah menolak arahan tersebut. Dengan keengkaran yang telah dilakukan oleh Sultan Abdullah ini telah menyebabkan baginda risau dengan ancaman yang bakal di hadapi dengan tindakannya itu.Untuk itu Baginda melihat British sebagai pihak yang dapat membantunya, melalui perundingan yang di adakan antara pihak baginda dan juga pihak british, kedua pihak bersetuju untuk bantu –membantu antara satu sama lain, dimana pihak Kedah berkehendakan bantuan dan perlindungan daripada ancaman musuhnya dan sebagai balasannya pihak british akan memperolehi pulau pinang sepenuhnya dan juga kebebasan berdagang di kedah.30 Namun selepas perjanjian tersebut dimeterai tiada sebarang bantuan pun disalurkan oleh pihak british di pulau pinang bagi melindungi kedah daripada 28
Zainal Abidin Abdul Wahid et al,L Ibid ,hlm 174. Mohammad Isa Othman, Politik Tradisional Kedah, 1990,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka hlm 19-21. 30 Booney, R, In Search For Security And Independence , 1971Kuala Lumpur,Oxford University,hlm 61-63. 29
11
serangan siam, dan selepas siam menang dalam peperangan melawan burma, siam telah mengambil keputusan untuk menghukum negeri –negeri jajahannya dan kedah juga tidak terkecuali menerima hukuman tersebut.Melalui tindakn siam ini telah menyebabkan kedah risau dan segera memohon bantuan daripada pihak british di pulau pinang , namun british tidak menyalurkan bantuan kepada british dan ini telah menyebabkan sultan kedah mengambil keputusan untuk menyerang british di pualau pinang namun tindakan british lebih cepat lagi dengan melakukan penyerangan ke atas pasukan peperengan sultan kedah di seberang Prai dan kekalahan berlaku ke atas pasukan kerajaan kedah, melalui peristiwa tersebut sultan Abdullah meminta perdamaian.31 Melalui kejayaan tersebut british sekali lagi menunjukkan bahawa dengan adanya pulau pinang sebagai negeri selat yang serba kekurangan terutama nya makanan telah menyebabkan pihak mereka memasuki dan mencampuri urusan dan masalah kerajaan kedah hanya bermatlamat untuk menguasai seberang prai yang kaya dengan bekalan makanan dan ini merupakan salah satu kepentingan penubuhan negeri selat kepada british.Selepas
pengambilan
Pulau
Pinang,
kepentingannya dan lebih mementingkan
pihak
British
yang
mempunyai
hubungan persahabatan dengan siam telah
sanggup mengiktiraf negeri kedah sebagai salah satu negeri jajahan dan naungan kerajaan siam dan ini bertambah perit apabila pengiktirafan tersebut di buat melalui Perjanjian Burney 1826.Malah keadaan negeri turut bertambah malang apabila sebahagian daripada negerinya telah dipisahkan daripada penguasaannya iaitu negeri Perlis. Keadaan di Perak
Mengikut dasarnya kerajaan Perak juga menghantar bunga emas kepada siam dan untuk mencapai motif untuk mendapatkan perak untuk diletakan di bawak penguasaan siam, perintah untuk menyerangnya telah di keluarkan kepada kedah untuk memujuk perak, Namur perak tidak menerima pujukan tersebut dan sebelum kedah diserang oleh siam kerana gagal mendapatkan perak untuk nya, kedah terlebih dahulu telah menyerang perak dan akhirnya perak telah menghantar bunga emas kepada siam.32Dalam usaha untuk
menyingkirkan kuasa siam ,perak telah memohon kuasa selangor untuk
melindunginya daripada kuasa siam, Namun kerajaan selangor memohon bayaran sebagai perkhidmatan yang disediakan dan ini telah menyebabkan perak telah menghantar surat 31 32
Buyung Adil , ,Sejarah Kedah, 1980,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka ,hlm115. Booney R, Ibid ,hlm155.
12
kepada pihak siam di Bangkok untuk memohon pertolongan jika bayaran perkhidmatan tersebut tidak bayar.33Dan melalui campurtangan
siam keatas politik perak ini telah
menyebabkan british memandang tindakan siam dapat menyebabkan pengaruh siam dapat disebarkan di selangor dan ini telah menyebabkan british telah mengunakan sedikit ugutan
keatas siam supaya tidak menyerang perak, sehinggalah membawa kepada
perjanjian Burney dan melalui perjanjian burney tersebut menunjukan bahawa penglibatan british di negeri selat telah berjaya membebaskan perak daripada menjadi negeri naungan siam.Pengakuan siam untuk tidak memaksa penghantaran bunga mas oleh perak kepada siam dan pengakuan ini telah di buat di dalam perjanjian Burney dan kesanggupan pihak british ini dalam mencampuri dan membela nasib perak adalah kerana british mempunyai kepentingan perdaganggan di negeri perak. Keadaan politik di negeri perak juga pada abad ke -19 juga memperlihatkan masalah yang rumit sehingga telah memberikan ruang kepada british untuk berpeluang mencampur tangan secara rasmi melalui dua pergolakan iaitu masalah perebutan takhta dan juga pergaduhan kongis gelap dan sesungguhnya kedua-dua keadaan ini telah menyebabkan perdaganggan di Negeri-Negeri Selat terganggu British
terpaksa
campurtangan
untuk
menyelesaikan
lantas menyebabkan
masalah
tersebut.Selepas
kemangkatan Sultan Jaafar perang saudara untuk mendapatkan tahkta semakin memuncak apabila persaingan raja muda Ali dan juga Raja Abdullah semakin sengit untuk mendapatkan gelaran sultan,dan sehinggalah sultan ali di tabalkan menjadi Sultan Perak mengantikan Sultan Jaafar dan Sultan Abdullah yang merupakan anak kepada Sultan Jaafar menjadi Raja Muda dan Raja Ismail kekal sebagai Raja Bendahara, dan keadaan Raja Ismail tidak berganjak daripada jawatan dan gelaran yang sama kerana baginda tidak beberapa dikenali atau dan beberapa popular dikalangan pembesar perak ketika itu. Pada tahun 1871 sultan Ali telah mangkat dan satu pergolakkan merebut takhta telah berlaku sekali lagi antara tiga kerabat di raja iaitu Raja Abdullah ,Raja Yusuf dan juga Raja Ismail.Namun, semasa pemakaman di raja raja ismail telah di lantik sebagai sultan yang baru kerana tidak hadiran mana-mana penganti sultan yang lain seperti Raja
33
L.A Mills, Ibid, hlm 194.
13
Abdullah dan juga Raja Yusuf dan perlantikan Raja Ismail sebagai sultan hanya kerana mengikut nasab keturunan ayahnya sahaja.34 Peristiwa lain yang berlaku diperak yang membawa kepada campurtangan British ialah dengan adanya pergaduhan yang berlaku antara kongsi gelap cina yang terdiri puak Ghee Hin dan juga puak Hai San dan pada kebiasaannya pergaduhan ini berpunca daripada perebutan kawasan bijih timah dan beberapa perkara kecil yang telah membawa pergaduhan yang besar.Perang Larut juga merupakan salah satu kesan dan kemuncak pertelagahan
yang telah membawa kepada campur tangan british dan di dalam
peperangan ini juga telah melibatkan pembesar melayu dan raja melayu, ini dapat dilihat dengan pengambilan Kapten Speedy dan askar Sipahi untuk memulihkan semula pengaruh Ngah Ibrahim.35 Melalui peperangan ini dikatakan ianya telah menjadi pengerak kepada perjanjian Pangkor 1874 yang telah menandakan campur tangan pihak british secara rasmi dalam politik,ekonomi dan juga sosial negeri-negeri melayu yang lain di semenanjung termasuk sabah dan sarawak.Secara umumnya perebutan takhta dan pergaduhan antara pihak kongsi gelap cina membuka jalan kepada campur tangan pihak british di negeri selat ini penting supaya kepentingn perdagang mereka di negeri-negeri selat tidak terganggu dengan kehadiran dan gangguan yang timbul di negeri perak. Kedudukan politik Selangor
Pada awal abad ke 19 telah memperlihatkan keamanan ke atas kerajaan selangor, namun, kerajaan selangor mula menunjukkan kekacauan di dalam sistem politiknya, masalah kekacauan yang berlaku di dalam kerajaan selangor ini berlaku selepas kemangkatan Sultan Muhammad Syah pada 1857 dan tahkta kerajaan telah menjadi rebutan antara Sultan Abdul Samad dan juga Raja Muda Mahmud dan kemenangan telah berpihak kepada Sultan Abdul Samad.36Walaupun baginda sultan yang telah menerajui selangor namun pentadbiran ke atas daerah-daerah yang lain telah ditadbir oleh para pembesar dan baginda hanya berkuasa di kawasan Langat sahaja.Semasa pemerintahan baginda telah berlaku satu pergolakan yang dapat dilihat di daerah Klang, pentadbiran di daerah klang pada awalnya di kawal oleh Raja Sulaiman, iaitu putera Sulung kepada 34
Khoo Kay Kim , ,Negeri Melayu Pantai Barat ,1850- 1873,- Kesan Perkembangan Dagang Trehadap Politik Melayu , 1984,Kuala Lumpur:Fajar Bakti, hlm 114-115. 35 Emily Sadka, ,The Protected Malay State 1874-1895, 1970,Kuala Lumpur,University Malay Press:hlm 44. 36 Haji Buyung Adil , , Sejarah Selangor , 1981,Kuala Lumpur,Dewan Bahas Dan Pustaka,hlm 49.
14
Sultan Muhammad Syah dan selepas kemangkatan Raja Sulaiman,
kawasan tersebut
telah di serahkan kepada raja Abdullah dan ini berlaku semasa sultan Muhammad lagi.Dan ini telah menimbulkan iri hati Raja Mahadi, anak kepada Raja Sulaiman dan ini telah meletusnya Perang Kelang yang telah melibatkan antara dua pihak iaitu Raja Mahadi sendiri yang telah menerima sokongan daripada puak Ghee Hin dan juga Raja Ismail yang telah menerima bantuan daripada Tunku kudin daripada kedah,ketua puak hai san iaitu yap ah loy dan juga pihak British . 37 Peperangan dan serangan di lakukan keatas satu sama lain namun pertahanan raja mahadi amat kukuh dan kebal, untuk itu Tunku kudin telah menyedari kesukaran yang timbul untuk mengalahkan raja mahadi, untuk itu bantuan daripada pihak british amat diperlukan dan bagi pihak british juga telah memikirkan kepastian kepentingan mereka akan lebih terjamin di negeri-negeri selat telah menyebabkan mereka sanggup untuk menyalurkan bantuan kepada pihak tunku kudin dan melalui bantuan yang telah di salurkan oleh british Peperangan Kelang telah berjaya di patahkan, kesan daripada ini telah meembolehkan Tunku kudin lebih berpengaruh dan pihak British pula berada dalam keadaan selesa di selangor apabila perdaganggannya
di Negeri Selat selamat tanpa
sebarang gangguan dan kekacauan. Situasi Di negeri sembilan .
Perkembangan dan keadaan di negeri sembilan yang sedikit sebanyak telah mempengaruhi pihak british untuk mencampuri tangan berlaku
disebabkan kerana
keadaan perebutan kuasa yang berlaku di Sungai Ujong di antara Dato kelana sendeng dan juga Dato bandar kulop tunggal.Konflik yang berlaku antara mereka berdua ini berpunca daripada perebutan ke atas hak untuk mengutip cukai di Sungai Ujong. Berdasarkan kepada kedudukan Sungai Ujong yang amat sesuai sebagai laluan utama pedagang bijih timah ini telah menyebabkan sungai ini di jadikan sebagai tempat untuk mengutip cukai dan punca utama mengapa pergolakan antara kedua –kedua tokoh ini ialah ekoran kerana tindakan dato bandar yang telah mengutip cukai di sungai Ujong dan melalui pengutipan cukai tersebut ini telah menyebabkan Dato
Kelana telah
mempertikaikan perkara tersebut.Melalui pertikaian tersebut telah menyebabkan Dato Kelana untuk mendapatkan bantuan daripada Penghulu Rembau untuk meyelesaikan 37
Mohd Amin Hassan , , Raja Mahadi Bin Raja Sulaiman ,Peninjau Sejarah , 1966,Vol .1(2),hlm 53.
15
masalah yang timbul diantara dirinya dan juga Dato Bandar, dan kematian Dato Kelana Sendeng telah digantikan dengan Dato Kelana Sayyid Abdul Rahman dan sebagai langkah drastik Dato Kelana Sayyid Abdul Rahman telah menandatanggani perjanjian dengan pihak British pada 21 april 1874 untuk mendapatkan pengiktirafan sebagai pemerintah Sungai Unjong yang sah dan kesannya Dato Bandar telah membantah perjanjian tersebut dan berlakunya pertempuran antara mereka berdua .Dalam pertempuran tersebut dato kelana telah di bantu oleh pihak british dengan sejumlah sipahi seramai 160 orang manakala dato bandar pula telah menerima bantuan daripada pemerintah tempatan seperti Raja Mahadi dari selangor dan juga Raja Mahmud. Sesungguhnya perbalahan antara Dato kelana dan juga Dato Bandar telah menyebabkan ekonomi negeri selat terutamanya bergantung kepada perdaganggan biji timah
dimelaka terjejas yang selama ini dari sungai ujong dan sungai
Linggi.Keadaannya semangkin rumit apabila Dato Kelana telah menaikkan kadar bayaran cukai keatas pedagang yang melalui sungai Ujong, dan ini telah menyebabkan pergaduhan dan rusuhan di kalangan masyarakat cina dan juga melayu di sungai ujong.38Pada masa yang sama juga para perniaga dan pelabur negeri selat sekali lagi mendesak british di singapura untuk campurtangan bagi mengelakan sebarang kerugian ekonomi kesan daripada perbalahan yang berlaku di Negeri Sembilan.39 Keadaan Di Pahang
Perbalahan yang terjadi antara dua saudara iaitu Wan Mutakhir dan juga Wan Ahmad, telah membolehkan British untuk meluaskan pengaruhnya ke atas sebuah lagi negeri melayu yang sudah semestinya memberikan kepentingan kepada British, kerana melalui pertapakan British di Negeri –Negeri Selat telah menyebabkan pahang membekalkan sumber ekonomi kepada negeri selat.Selepas kematian Wan Ali, Wan Ahmad berhajat untuk
menduduki kawasan endau sehinggalah ke kawasan kuantan
Namur, permintaan tersebut ditolak oleh Wan Mutahir dan ini telah memaksa wan Ahmad
untuk
mengunakan
kekerasan
dengan
menggunakan
peperangan
bagi
mendapatkan kawasan tersebut.40
38
Barbara Watson Andaya Dan Leonard Y.Andaya,Ibid,hlm 170. Khoo Kay Kim ,Ibid ,hlm 123-124. 40 Jang Aisjah Mutalib , , Pemberontakan Pahang 1891-1895, 1972,Kota Bharu Pustaka Aman.hlm 67. 39
16
Peperangan tersebut menyaksikan
banyak kuasa-kuasa
luar yang telah
memberikan kerjasama yang Sangat padu kepada Wan Ahmad dan juga Wan Mutahir, keadaan ini dapat dilihat di mana Wan Ahmad telah di bantu oleh bantuan daripada pembesar-pembesar melayu seperti Mat Kilau ,Tok Gajah dan juga Sultan Ali dari Johor dan begitu juga dengan Wan Mutahir yang telah cuba mendapatkan bantuan daripada Temengguang Ibrahim di Johor dan pihak british namun british tidak mengalakkan sama sekali temenggung untuk menyalurkan bantuan kepada wan mutahir dan initelah memberikan kesan yang teruk kepada wan mutahir kerana pada tahun 1963 wan Ahmad telah memenangai peperangan tersebut dan telah berjaya untuk menguasai pahang dengan verja sama yang kyat daripada kuasa luar.41 Walaupun pada mulanya kuasa british tidak beberapa menunjukan minat untuk mencampuri peperangan tersebut, namun perhatian yang lebih serius untuk mencampuri urusan pahang telah berlaku berikutan dengan kematian seorang warga cina berketurunan inggerís berdekatan dengan kawasan istana terjadi. Kepentingan negeri-negeri selat dari aspek Ekonomi.
Pada penghujung abad ke 19 di dapati bahawa dengan jelasnya banyak syarikatsyarikat yang datangnya dari negeri-negeri selat telah terlibat kedalam kegiatan ekonomi di negeri-negeri melayu .Dengan kemajuan dan perkembangan yang di capai dalam kegiatan yang di usahakan oleh para pelabur yang datang melabur ke negeri negeri melayu, telah menyebabkan mereka mendesak pihak british untuk mencampuri pergolakan yang berlaku di negeri-negeri melayu yang mempunyai potensi ekonomi ini bertujuan untuk menjaga kepentingan mereka dari segi kegiatan ekonomi, desakan demi desakan telah di keluarkan oleh para pelabur dan perdagang di negeri selat kepada pihak british
untuk mengamankan keadaan yang berlaku
akibat daripada perebutan
takhta,perang saudara dan juga pertelingkahan kongsi gelap yang berlaku antara puak Ghee Hin dan juga Hai San. Campurtangan yang berlaku di Kedah pada 1786, merupakan campurtangan paling awal yang dilakukan oleh pihak british di negeri-negeri melayu secara tidak rasmi.Walaubagaimanapun Pulau Pinang tidak memberikan sebarang kepentingan ekonomi yang baik kepada pihak British tetapi, kependudukan mereka di kawasan pulau 41
R.O.Winstedt,1979,A History Of Johore,M.B.R.A.S Repprint, Selangor,hlm 105
17
pinang telah membolehkan pihak british untuk menguasai singapura pada tahun 1819 kemudian melaka pada tahun 1824.Penguasaan kuasa british keatas ketiga-tiga kawasan ini telah menyebabkan kawasan ini telah bertukar dan muncul sebagai pelabuhan di kawasan tanah melayu yang sangat penting.Keadaan ini berlaku kerana selepas kedatangan dan pertapakan pihak british di tanah melayu terutamanya di negeri-negeri selat telah menyebabkan banyak pola perdaganggan di tanah melayu telah mengalami perubahan yang drastik . Ini dapat dilihat selepas perjanjian Inggeris Belanda yang telah di meterai telah menyebabkan perdaganggan tradisional di kepulauan Riau- Lingga telah mengalami kemorosotan sebagai pusat perdaganggan, dan kemerosotan ini di tambah lagi dengan jalinan ekonomi yang berlaku antara negeri-negeri melayu dengan pelabuhan –pelabuhan di Negeri Selat seperti perdaganggan di Pantai Timur dan negeri seperti Johor,Negeri Sembilan dan juga Selangor akan berada di bawah kawalan pelabuhan Singapura.Manakala perdagangan
negeri seperti Perlis,Kedah dan juga Perak akan
berada di kawalan pelabuhan Pulau Pinang yang juga akan memainkan peranan sebagai pelabuhan perantaraan di antara singapura dengan ekonomi negeri-negeri utara.Melaka pula pada masa tersebut berperanan untuk mengumpulkan hasil yang datangnya daripada negeri Selangor dan juga Negeri Sembilan. Melalui perkembangan kegiatan ekonomi yang berlaku di dalam negeri-negeri melayu telah menyebabkan perhubungan ekonomi antara negeri-negeri melayu sudah wujud dan faktor penting yang telah mendorong kepada campur tangan british di tanah melayu adalah kegiatan ekonomi.42Untuk mencapai kepentingan tersebut pihak british telah mula membuka dan membawa masuk pelabur-pelabur yang kebanyakan mereka terdiri daripada pelabur cina untuk mengambil alih peranan orang melayu yang dahulunya terkenal dengan perdaganggan dan menjalankan kegiatan ekonomi dengan kerajaan negeri-negeri melayu yang berada di sekitar negeri-negeri selat.Dalam kegiatan ekonomi melayu, pihak British lebih memandang kepada tiga cabang iaitu kegitan perdagangan,pertanian dan juga kegiatan pelombongan dan ketiga –ketiga kegiatan ini merupakan kegiatan yang telah menjadi dorongan utama bagi mereka untuk campur tangan. Kegiatan Perdaganggan 42
P.j Drake ,”The Economic Development Of British Of British Malaya To 1914:an eassay inhistorians “, jsas(x),1979,hlm 272.
18
Melalui penubuhan negeri-negeri selat ,pelbagai perubahan yang telah berlaku di mana singapura pada masa tersebut telah menjadi salah satu pelabuhan yang boleh di katakan sebagai salah sebuah pelabuhan yang sangat bebas dari segi keluar masuknya pelabur dan juga perdagang dan keadaan ini telah berjaya menarik peniaga- peniaga luar terutamanya dari cina dan juga perdagang dari British sendiri yang menjadikan Singapura sebagai salah sebuah tempat untuk menyebarkan barang daganggan ke kawasan Asia Tenggara dan pada masa yang sama juga Singapura juga telah menjadi tempat untuk mengumpul semua barang dan hasil ekonomi untuk di hantar ke kawasan negara cina.43 Dengan peranan-peranan yang dimainkan oleh pelabuhan di negeri-negeri selat tersebut telah membuktikan bahawa pelabuhan yang sedang maju di negeri selat iaitu sebagai pusat perdagnggan di kepulauan melayu pada awal kurun ke -19 telah berjaya membuatkan pihak britis lebih menjaga kepentingan mereka di negeri selat dengan cara mencampuri hal ehwal negeri yang sedang bergolak.Melalui campurtangan yang di lakukan oleh british telah membolehkan pihak british menjaga hubungan ekonomi antara negeri-negeri melayu ini kerana perkembangan pelabuhan negeri selat terutamanya pelabuhan singapura telah menjadi pelabuhan antarabangsa kerana adanya bekalan bahan mentah dari negeri-negeri melayu dan ini telah menyebabkan ekonomi negeri melayu yang lain telah menjadikan negeri selat sebagai tempat bagi mereka memperdagangkan hasil ekonomi. Kegiatan Pertanian
Perkembangan kegiatan ekonomi dalam sektor pertanian di negeri-negeri selat turut mempengaruhi british untuk campurtangan ke dalam negeri melayu yang lain.Ini dapat dilihat dalam usaha pihak british yang telah melihat kesempurnaan negeri selat tidak mencukupi untuk membekalkan hasil pertanian yang komersial kepada mereka dan keadaan ini telah memaksa mereka mencari tanah – tanah baru untuk mengusahakan kegiatan pertanian terutamanya di negeri-negeri melayu yang subur dan sesuai untuk di usahakan dengan tanaman komersial.Melalui keadaan itu pihak british telah mula memperluaskan
pengaruh
mereka
untuk
mencari
kawasan
yang
sesuai
bagi
mengusahakan kegiatan pertanian komersial mereka dan antara tanaman pertanian yang di komersialkan ialah seperti tebu,lada hitam,gambir,ubi kayu dan juga kopi disamping 43
Nicholas Tarling ,Ibid,hlm 13.
19
itu juga para pelabur dan british juga telah memperkenalkan tanaman baru seperti tanaman getah dan juga kelapa sawit.44 Semasa perkembangan dan perluasan pertanian secara komersial britsh sentiasa mencari negeri melayu yang sesuai untuk di usahakan dengan tanaman komersial tersebut dan kerajaan johor merupakan antara kerajaan melayu pertama yang telah menjadi negeri melayu yang telah dijadikan tumpuan british kerana negeri johor merupakan antara negeri yang amat sesuai untuk di usahakan dengan tanaman gambir dan juga lada hitam.Ini dapat dilihat keadaan pada tahun 1830-an dimana ramai petani,pelabur dari china telah membuka tanah pertanian di dalam negeri johor untuk mengusahakan penanaman ini.Dinegeri Johor British telah berjaya memujuk mempengaruhi temenggung ibrahim supaya membuka negei tersebut kepada petani dan pelabur china di singapura untuk tujuan pertanian dan melalui pemberian surat kangchu yang di berikan kepada ketua sungai telah menyebabkan ramai orang cina telah mula memasuki negeri johor untuk membuka ladang terutamanya di sepanjang sungai di negeri johor.Dan melalui perkembangan pertanian tanaman lada hitam dan juga gambir
yang berjaya telah
menyebabkan negeri johor telah mula maju dengan pelbagai keluaran hasil-hasil yang amat menguntungkan pihak british di negeri selat.Melalui pencapaian yang tinggi inilah telah menyebabkan pihak british dan Temenggung Ibrahim lebih menggalakan kemasukan petani cina ke Johor ini kerana mereka percaya bahawa kegiatan pertanian ini adalah kegiatan pendapatan yang menguntungkan. Begitu juga dengan perkembangan ubi kayu,kopi dan juga tebu yang telah mendapat pembiayaan dan perhatian yang serius oleh pihak pedagang di melaka dan juga pulau pinang.Tanaman ubi kayu telah banyak di usahakan di negeri melayu terutamnya di melaka dan juga di rembau serta di hantar kepelabuhan singapura untuk di pasarkan secar komersial dan menjelang pada abad yang kedua puluh tanaman ini telah mengalami kemunduran yang sangat teruk dan ditambah lagi dengan kenyataan british yang menyatakan tanaman padi hanya bersifat pertanian pindah sahaja.45Bagi tanaman tebu pula banyak di usahakan oleh pihak british di kawasan pulau pinang dan juga kawasan kerian namun tanaman ini telah mengahadapi persaingan yang sangat tinggi kerana telah mengahadapi persaingan dengan pasaran tebu di indonesia.Tanaman kopi mula di 44 45
Barbara Watson Andaya Dan Leornard Y.Andaya ,Ibid ,hlm 245. Barbara Watson Andaya Dan Leornard Y.Andaya ,Ibid ,hlm 245.
20
usahakan secara komersial oleh pihak british di kawasan seperti di sungai ujong,johor dan juga perak ,dan kebanyakan kawasan ini di usahakan kebanyakan oleh pemodal dari british selepas kopi menjadi tanaman termahal apabila harganya mahal akibat pengeluarannya kurang kesan dari kemusnahan ladang kopi di Brazil. Dan di dalam perkembangan pertanian ini juga antara perkara yang penting ialah di dapati melalui perluasan kuasa british melalui pertanian, ramai pemodal sebenarnya telah melakukan pemajakan tanah di negeri-negeri melayu, kesan dari kegiatan ekonomi di negeri selat yang telah membolehkan mereka untuk melakukan sedemikian.Sebagai contohnya di perak ramai pedagang negeri selat terutamanya dari pulau pinang telah memajak kawasan dari pembesar melayu yang merangkumi kawasan seperti di Bagan Tiang ,kurau dan juga Krian.Dan mengikut Profesor Khoo Kay Kim dalam bukunya bertajuk The Western Malay Statet 1850-1873 telah merumuskan bahawa, ’Inshort the commercial flood was just beginning to rise in the western peninsular’. Bijih Timah Sebelum kedatangan british ke tanah melayu perusahaan bijih timah sudah mula mengalami kemajuan yang sangat baik akibat daripada penerokaan dan juga kemajuan yang telah di lakukan oleh masyarakat melayu pada waktu dahulu.Perusahaan bijih timah di tanah melayu ketika itu adalah menjadi salah satu perusahaan dan eksport bagi negeri kedah
dan juga pahang merupakan antara kawasan yang paling awal di dapati
mengusahakan bijih timah ini sejak abad ke-8 lagi.Namun pada abad ke 19 perusahaan ini telah mencapai kegemilangannya apabila masyarakat melayu telah mula menguasai sendiri perusahaan ini secara tradisional dan antara pengusaha melayu yang dapat dikatakan telah membangunkan perusahaan ini ialah Ngah Ibrahim di Larut dan juga Raja Abdullah di Kelang.46 Memandangkan cara masyarakat melayu yang hanya menjadikan perusahaan ini hanya sebagai perusahaan sambilan sahaja, pembesar melayu yang menjaga dan mengusahakan perusahaan ini telah melihat bahawa dengan kedatangan kaum china ketanah melayu sebagai satu cara penyelesaian untuk menambahkan lagi keuntungan mereka dengan cara mengambil pekerja –pekerja china untuk bekerja di bawah mereka dan pada kurun ke 19 juga adalah merupakan masa penglibatan kaum cina secara 46
Khoo Kay Kim ,Ibid,Kesan Perkembangan Politik Melayu, 1894 Kuala Lumpur,Fajar Bakti.
21
beramai-ramai dalam perusahaan ini.Permintaan yang tinggi daripada pihak pelabur barat terutamanya daripada amerika Syarikat dan juga British dan ini telah menyebabkan pihak british di negeri-negeri selat yang terdiri daripada mereka yang berkerja sebagai pelabur telah mula memasuki negeri-negeri melayu yang kaya dengan bijih timah dan ditambah lagi dengan kesanggupan banyak pembesar melayu telah mula memajakkan tanah yang kaya dengan bijih timah kepada pihak pelabur british di negeri selat telah menyebabkan pihak british lebih ingin mencampuri pergolakkan di negeri melayu kerana menjamin perusahaan ini akan menjadi milik mereka apabila mereka dapat menguasai negeri-negeri melayu. Dan di katakan juga melalui penglibatan pengaruh luar terutamanya daripada pihak british dari negeri-negeri selat dalam sektor ini telah menyebabkan Kuasa british mempunyai alasan kukuh untuk campur tangan dalam pergolakan dan juga perbalahan dalam kerajaan melayu kerana mereka punyai kepentingan ekonomi yang terjalin antara negeri-negeri selat dengan negeri-negeri melayu yang berdekatanKesan daripada itu juga pelabur dari negeri-negeri selat telah membawa lebih ramai lagi pekerja cina untuk mengerjakan perlombongan bijih timah terutamanya yang terletak di Perak,Selangor dan juga Negeri Sembilan dan pada keseluruhannya perkembangan kegiatan ekonomi negeri melayu adalah bergantung kepada negeri selat , boleh dikatakan juga negeri selat juga telah terlibat dalam perkembangan ekonomi tanah melayu secara intensif sebelum berlakunya campurtangan inggeris di tanah melayu secara rasmi pada tahun 1874.
Kepentingan negeri-negeri selat dari segi sosial
Penubuhan Negeri-negeri selat sedikit sebanyak telah memberikan beberapa kepentingan dan juga pengaruh yang sangat besar dari segi sosial kepada pihak british untuk terus menjalankan campur tangan mereka keatas negeri –negeri melayu.Dan antara kepentingan –kepentingan tersebut dari segi sosial ialah dari segi pembentukan masyarakat yang berbilang kaum dan majmuk,kedua ialah kelangkapan kemudahan asas dan ke tiga ialah pengenalan pendidikan dari barat. Kelahiran masyarakat majmuk
22
Pembukaan negeri-negeri selat di tanah melayu merupakan titik tolak dalam pemulaan
kemasukan
maasyarakat luar
ke atas negeri melayu
pada waktu
tersebut,walaupun semasa kerajaan melayu melaka dahulu pernah terdapat kemasukan pedagang dari luar, namun jumlah kedatangan penghijrah ke atas tanah melayu semakin bertambah semasa penjajahan pihak british dan bermula di negeri selat kemudian penghijrah masyarakat luar berkembang ke Negeri perak,selangor dan negeri sembilan, Melalui keadaan ini dapat lah di katakan dbahawa kelahiran masyarakat majmuk tanah melayu adalah kesan peninggalan penjajahan yang mengalakan penjajahan kerana kepentingan ekonomi dan pada masa yang sama masyarakat majmuk ini wujud adalah kerana perbezaan yang wujud di kalangan mereka iaitu dari segi budaya,bahasa ,agama dan juga ekonomi mereka. Kemasukan masyarakat cina ke dalam alam melayu di katakan bermula apabila kerajaan melaka melakukan perhubungan yang rapat dengan cina namun selepas kemasukan dan pengambilan british ke atas negeri selat telah menyebabkan kemasukan tidak dapat dikawal dari segi bilangan mereka.Melalui pembukaan pulau pinang telah menyebabkan kemasukan penghijrahan
cina dikatakan bermula ini kerana dengan
berbekalkan dengan semangat yang bersifat berdaya usaha, kedatangan mereka ini telah mendapat galakkan yang sepenuhnya daripada pihak british untuk mengusahakan kegiatan ekonomi terutamanya kegiatan pertanian.Pemangkin kegiatan ekonomi pada masa awal kemasukan british ialah kegiatan pertanian dan anatara tanaman yang di usahakan ialah lada hitam,gambir dan juga ubi kayu dan selain mengusahakan kegiatan pertanian masyarakat cina juga menjalankan perdagangan serta perlombongan.Melalui pengamalan kegiatan ekonomi yang bebas telah di lakukan oleh british menyebabkan kemasukan orang cina semakin ramai.Dan apabila perluasan dilakukan oleh pihak pelabur kaya yang terdiri daripada orang british dan juga cina ke atas negeri melayu lain telah menyebabkan penghijrahan masyarakat telah menjadi semakin pesat berikutan dengan faktor peluang pekerjaaan di dalam masyarakat melayu yang semakin luas.pada masa yang sama
juga masyarakat cina selepas kedatangan mereka juga telah di
bahagikan kepada beberapa bahagian iaitu di kawasan perlombongan,kawasan pertanian dan juga di kawasan pelabuhan.47Pada kebiasaan nya kemasukan masyarakat cina ini 47
Khoo Kay Kim ,Latar Belakang Sejarah Masyarakat IndiaDan China Di Malaysia,1980, Kuala Lumpur,Fajar Bakti,hlm 19-21.
23
berdasarkan sistem kontrak dan cara ini amat popular untuk mengambil pekerja cina di lombong namun di johor cara pengambilan pekerja cina untuk berkerja di kawasan pertanian pula adalah melalui sistem Kanggani Kemasukan masyarakat India
Kedatangan masyrakat india juga di katakan bermula secara beramai-ramai ketanah melayu adalah kerana terdapat faktor ekonomi, di samping itu juga pada mulanya kerajaan british di India tidak mengalakkan penghijrahan masyarakat india namun apa yang berlaku ialah selepas perjanjian Inggeris belanda 1824, banduan yang datangnya daripada india yang di tempatkan di sumetera telah dihantar ketanah melayu sebagai salah
sokongan
untuk
mengalakan
penghijrahan
masyarakat
india
ke
tanah
melayu.48Kebanyakkan masyarakat india yang datang secara awal ke tanah melayu pada mulanya di letakan untuk membina bangunan dan jalan raya di sepanjang negeri-negeri melayu terutamanya negeri melayu yang berpotensi sebagai kawasan ekonomi. Namun selepas pengenalan sistem pengambilan masyarakat india secara Sistem Kanggani dan juga secara kontrak telah menyebabkan masyarakat india kemudiannya telah di tempatkan di kawasan estet-estet dan juga ladang-ladang
yang mengkhusus dalam
bidang pertanian. Perkembangan kemudahan perkhidmatan dan juga pendidikan
Kemudahan perkhidmatan dan pengenalan sistem pendidikan di tanah melayu juga telah menjadi salah satu kepentingan kepada pihak british untuk mencampuri urusan negeri –negeri melayu yang lain.Pemodenan dari pelbagai segi sememangnya mengalir masuk ke negeri-negeri melayu yang lain menerusi pulau pinang dan juga singapura.Oleh yang demikian negeri-negeri yang hampir dengan kedua-dua tempat ini merupakan antara negeri-negeri melayu yang jelas memperlihatkan banyak pembangunan dan juga pembaharuan dari aspek kemudahan asas,pendidikan dan juga pentadbiran. Perkembangan perkhidmatan sebelum dan selepas pembukaan negeri-negeri selat amat berbeza, sebagai contohnya sistem jaringan pengangkutan, sepertimana yang diketahui sistem pengangkutan yang digunakan sebelum kemasukan british, masyarakat hanya mengunakan sungai sebagai jalan perhubungan dan kemudian di darat pula masyarakat hanya akan mengunakan haiwan tunggangan seperti lembu,kerbau dan gajah 48
Khoo Kay Kim,Ibid,hlm14
24
sebagai alat pengangkutan dan mengangkut barang.Perkembangan kegiatan ekonomi di negeri-negeri melayu terutamanya sektor pertanian dan juga perlombongan telah menyebabkan usaha untuk membina jaringan jalan raya dan juga jalan kereta api telah mula di fikirkan oleh british supaya memudahkan pengangkutan hasil-hasil pertanian dan juga perlombongan untuk di hantar dengan kadar yang segera ke pelabuhan.Percepatan pembinaan jaringan jalan raya ini telah mendapat kerjasama yang baik daripada pemodal dan juga pengusaha negeri selat, ini dapat dilihat sepertimana yang berlaku di kuala lumpur dimana Yap AH Loy sendiri telah membina jalan di kuala lumpur bagi memudahkan pengangkutan biji timah. Kepentingan kegiatan ekonomi kepada pihak british menjadi semakin penting apabila british telah memandang serius akan perkembangan perlombongan bijih timah di negeri melayu.Perkembangan yang berlaku ke atas kegiatan perlombongan telah mengalakan lagi pembinaan jalan kereta api dan ini berikutan kerana pengangkutan yang lama dan tradisional sudah tidak sesuai lagi dengan kehendak dan keperluan pengangkutan seharian dan pembinaan jalan kereta api ini telah mula di bina di negerinegeri yang terdapat hasil bijih timah dan hasil pertanian. Melalui perhubungan yang dijalinkan antara negeri-negeri melalui jaringan kereta api telah menyebabkan pihak british untuk terus membina jalinan kereta api ke semua negeri melayu berikutan negerinegeri melayu mempunyai ekonomi yang amat kaya dengan hasil pertanian dan juga hasil perlombongan, sehinggalah di katakan negeri johor telah berjaya di hubungkan dengan Sberang prai melalui jaringan jalan perhubungan yang baik .49 Perkhidmatan awam dan juga kemudahan asas telah muka di sediakan oleh pihak britsh selepas berlakunya campur tangan mereka ke atas negeri –negeri melayu yang lain. Kemasukan pihak british yang semakin meluas telah menyebabkan pelbagai kemudahan telah mula di sediakan oleh mereka, ini kerana melalui kepentingan yang terdapat dari aspek pentadbiran dan juga aspek ekonomi, telah menjadikan alasan untuk mencampuri pergolakan dalam negeri melayu semakin kukuh dan ini telah memberikan kedudukan yang selesa pihak british untuk campur tangan.Pembinaan dan penubuhan pejabat pos telah mula dibina di negeri selat dan kemudiannya telah berkembangan sehingga ke kawasan negeri melayu yang mempunyai kepentingan perlombongan dan juga 49
Khoo Kay Kim ,Ibid,hlm 15.
25
perdanggangan.50Selepas penubuhan dan pembinaan jalan raya, perkhidmatan telegraf telah mula berkembangan maju kesan dari penyelarasan dan keberkesanan pentadbiran yang ingin di lakukan oleh british ke atas tanah melayu ketika itu.Pada masa yang sama juga perkembangan kegiatan ekonomi juga telah menyebabkan british untuk membina perkhidmatan telegraf di tanah melayu Pembangunan dan juga perkembangan bandar – bandar bandar turut menerima kesan dengan perkembangan campurtangan british ke atas negeri melayu melayu.Kebanyakan bandar-bandar baru yang mengalami perubahan dari segi kemajuan dan kepesatannya adalah kerana terdapat perkembangan kegiatan ekonomi yang pesat ketika itu terutamanya bandar yang berperanan sebagai pusat pengumpulan dan juga pengedaran hasil ekonomi serta sebagai sebagai pusat pentadbiran. Selepas kemasukan british ke tanah melayu juga telah menyebabkan perubahan yang besar ke atas sistem pendidikan di alam melayu, Pada mulanya masyarakat tempatan di negeri-negeri melayu telah mengamalkan sistem pendidikan tradisional di mana masyarakat hanya di dedahkan dengan ilmu-ilmu agama sahaja.51 Namun semua ini telah di ubah oleh pihak british, kerana dari pendapat pihak british mereka merasakan bahawa melalui penyebaran dan pembaharuan yang diperkenalkan dalam sistem pendidikan telah membolehkan mereka merasakan bahawa kepentingan pendidikan untuk membolehkan pihak british untuk mendapatkan pekerja kerani daripada rakyat yang menerima pendidikan barat dan di samping itu juga melalui penggangan yang mereka untuk mentamadunkan manusia serta mengangap bahawa tugas untuk mendidik mengikut budaya barat adalah berada dalam tugas beban orang putih.Untuk itu pihak british telah mula
memperkenalkan dan membuka sekolah-sekolah yang berunsurkan kurikulum
barat yang dapat dilihat melalui pembukaan Penang free School yang telah di buka kepada semua kaum ketika itu,selain daripada itu juga pihak british turut menyediakan kemudahan pendidikan vernakular berdasarkan kaum kepada semua kaum dengan membenarkan kaum - kaum membuka sistem persekolahan yang mengikut bahasa ibunda masing-masing.Dan pada masa yang sama juga pendidikan sekolah bagi masyarakat melayu pada awalnya tidak disediakan pendidikan sekolah menengah kerana pada british kepentingan pihak british ke atas masyarakat melayu ketika itu ialah menerusi kemahiran
50 51
Zainal Abidin Abdul Wahid, Ibid ,hlm 248. Lihat Syed Muhammad Naquib Al-Attas , Islam Dalam Sejarah Dan Kebudayaan Melayu ,1977.
26
–kemahiran yang dimiliki oleh masyarakat melayu dalam bidang pertanian dan juga di kawasan kampung harus di kekalkan secara turun menurun dalam masyarakat melayu.52 Kesimpulan
Kesimpulannya secara dasarnya jika dilihat bahawa penubuhan negeri-negeri selat merupakan salah satu titik tolak campurtangan pihak british dan juga pengaliran masuk unsur-unsur british ke atas negeri- negeri melayu yang lain secara tidak rasmi.Melalui kepentingan dan juga keistimewaan yang terdapat di setiap negeri-negeri melayu ketika itu tidak kira sama ada dari aspek politik,ekonomi dan juga sosial telah membuka jalan sepenuhnya kepada pihak british untuk meluaskan pengaruh mereka di negeri-negeri melayu termasuk lah ke sabah dan sarawak.Kejadian-kejadian huru-hara yang berlaku seperti perang saudara,perkelahian antara kongsi-kongsi gelap,kegiatan lanun dan juga perebutan takhta di istana telah menyebabkan keadaan yang tidak tenteram telah wujud dan ini telah menganggu perkembangan perusahaan para pelabur barat dan cina yang datang untuk berniaga di tanah melayu dan keadaan ini telah menyebabkan kepentingan ekonomi mereka di negeri selat.Sebagai tindak balasnya para pelabur telah mendesak british untuk melindungi kegiatan ekonomi mereka daripada kekacauan yang berlaku di negeri melayu ketika itu.Desakan yang di terima oleh pihak british daripada pelabur di negeri selat telah menyebabkan pihak british untuk mengambil tindakan dengan cara mencampuri urusan politik,ekonomi dan juga sosial negeri negeri melayu yang berdekatan dengan negeri selat agar masalah kekacauan dapat diatasi dan di tambah lagi pihak british harus mencampuri masalah yang di hadapi oleh negeri-negeri melayu kerana british berpendapat bahawa dengan menyelasaikan masalah yang berlaku dapat menyebabkan masalah negeri –negeri selat tidak akan menjadi masalah kepada kerajaan british di london dan di samping itu juga dengan kepentingan negeri selat yang telah membawa kepada campur tangan pihak british, ia bukan sahaja dapat membantu pihak british dalam menjaga pelaburan british malah ia juga telah banyak menyediakan dan membuka peluang pelaburan yang lebih besar kepada british ke atas negeri-negeri melayu dan sabah sarawak.
52
Mohd Isa Othman ,Sejarah Malaysia(1800-1963) ,2000, Selangor Darul Ehsan,Utusan Publications Distributors Sdn Bhd, hlm.216. There are no sources in the current document.
27
BIBLIOGRAFI
A Samad Ahmad, (1985) Kerajaan Johor Riau, Kuala Lumpur ,Dewan Bahasa Dan Pustaka. Booney, R,( 1971), In Search For Security And Independence , Kuala Lumpur,Oxford University. D.G.E Hall , (1981) ,A History Of South –East Asia (Fourth Edition ), ,London:The Macmillan Press Ltd .
28
Emily Sadka, (1970) ,The Protected Malay State 1874-1895, ,Kuala Lumpur,University Malay Press Haji Buyong Adil ,(1981), Sejarah Selangor , ,Kuala Lumpur,Dewan Bahas Dan Pustaka. Haji Buyong Adil, (1980),Sejarah Singapura, ,Kuala Lumpur,:Dewan Bahasa Dan Pustaka Haji Buyong Adil , (1980),Sejarah Kedah, ,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka Jang Aisjah Mutalib , (1972) , Pemberontakan Pahang 1891-1895, ,Kota Bharu Pustaka Aman John Gullick Dan Bruce Gale, (1986) , Malaysia Its Political And Economic Development , ,Selangor Darul Ehsan,Pelanduk Publications.
Jogindre Singh Jessy, (1970)Tawarikh Tanah Melayu (1400-1959), ,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka. J.Kenedy , 91993) ,History Of Malaya (Third Edition) , ,Kuala Lumpur,S.Abdul Majeed And Cooperation. Khoo Kay Kim (1984) , Negeri Melayu Pantai Barat,1850-1873.,Kesan Perkembangan Politik Melayu,Kuala Lumpur,Fajar Bakti.
Khoo Kay Kim (1980),Latar Belakang Sejarah Masyarakat IndiaDan China Di Malaysia, Kuala Lumpur,Fajar Bakti. L.A ,Mills, (1960) British Malaya 1824-1867 , ,MBRAS bil.XXXIII Lofti Ismail, 1976)Sejarah Malaysia 1400-1963, , ,Kuala Lumpur,Utusan Publication And Distributors. Mohd Amin Hassan , (1966), Raja Mahadi Bin Raja Sulaiman ,Peninjau Sejarah , ,Vol 29
.1(2). Mohammad Isa Othman(1990), Politik Tradisional Kedah, ,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka. Nicholas Tarling , (1969), British Policy In The Malay Peninsula And Archipelago,Kuala Lumpur :Oxford University Press P.j Drake (1979),”The Economic Development Of British Of British Malaya To 1914:an eassay inhistorians “, jsas(x)
Raja Alí Ahmad Dan Raja Ali Hají (1982) (Edit Virginia Matheson) ,Tuhfat Al Nafis, ,Kuala Lumpur,Penerbit Fajar Bakti Sdn .Bhd.
R.O.Winstedt,(1979),A History Of Johore,M.B.R.A.S Repprint, Selangor. Syed Muhammad Naquib Al-Attas , (1977) ,Islam Dalam Sejarah Dan Kebudayaan Melayu. Sejarah Menengah Malaysia , (1979),Kuala Lumpur,Kementerian Pelajaran Malaysia.
Tim Baker, (1999) ,Crossroads:A Popular History Of Malaysia And Singapore, ,Singapore,Time Centre. Virginia Matheson Hooker, (2003) A Short Of Malaysia : Linking East And West.Allen And Unwin .
Wan Shamsudin –Arena Wati,(1964) ,Sejarah Tanah Melayu Dan Sekitarnya 14001967 ,Kuala Lumpur,Pustaka Antara.
Zainal Abidin Abdul Wahid et al, (1996),Malaysia Warisan Dan Perkembangan (Edisi Kedua), ,Kuala Lumpur,Dewan Bahasa Dan Pustaka
30
.
31
.
32
