1
JEP AI TARA HTE CHYEJU TARA I. Jep Ai Tara Hte Yesu Karai Kasang Sina nam mali hta Israela ni hte tawn ai ga shaka hte jep ai tara ni gaw dingrin dingnawng agrin nga na matu n rai. Yesu du sa na lam a matu hkyen lajang ai lam a daw shan sha rai nna, Karai Kasang gaw Yesu Hkristu hku nna, ga shaka ningnan hte htani htana grin ai ga shaka hpe shagrin da ai rai nga ai. Rai taw, “Jep ai tara a yaw shada ai lam gaw hpa rai ta? jep ai tara hpe Karai Kasang jat bang tawn da ya ai lam gaw shut hpyit yubak mara ni a masa lam hpe shapraw dan na matu rai nna, dai gaw, ga ndat da ai Abraham a aru arat wa garai n du ai aten laman du hkra sha grin nga na matu rai nga ai” (Gal 3:19). “Dai makam masham garai n du yang, anhte jep ai tara a npu e sharen da ai hkrum ga ai rai nna, htawm hpang de paw pru na ra ai makam masham a matu mara, rawng da mi ai. Dai rai nna, anhte gaw makam masham hte ding hpring wa u ga, anhte hpe Hkristu hpang de shangun dat na, jep ai tara gaw anhte a sharin ai sara tai wa sai” (Gal 3:23-24). Yesu Hkristu gaw jep ai tara a npu e rai nga ai masha ni hpe hkrang shaw la na matu shinggyim kanu hta shangai let, Yuda ni a jep ai tara npu e prat pra wa sai (Gal 4:4) rai nna, jep ai tara npu hta kaba wa wu ai (Luka 2:21-24, 42). Yesu nan mung jep ai tara hpe hkan shatup nna ( LK 2:21-24; Mahte 17:27; Yawhan 2:13); kaga ni hpe mung jep ai tara hkan shatup na matu hkang da wu ai ( Mahte 8:4; 23:1-3,23). Yesu Hkristu gaw jep ai tara hpe n ning hkap ai. Rai tim Yuda ningbaw ningla ni a lachyum hpyan shut ai hku sharin achyin lam ni hpe ninghkap ai re. Shi gaw, Jep ai tara ni hpe run jahten kau na matu sa du ai n re, de a lachyun madung ni dik tup wa na matu she du sa ai re ( Mahte 5:17-19, 21, 27, 31,33, 38, 43). Yesu shi nan, lang hte lang Jep ai tara gaw mai kaja nga ai hte chyoi pra nga ai lam tsun nna, dai gaw shinggyim masha ni a akyu a matu Karai Kasang jaw da ai re lam tsun da nga ai (Mahte 22: 36-40; Luka 10: 25-28; Rom 7: 12,14). Rai tim Yuda nawku htung a ningbaw ningla ni gaw, lang hte lang masha hpe dip sha na matu, hkring htawng hta bang la nna, adip arip madat mara shangun ma ai. Dai majaw shanhte Karai Kasang a yaw shada ai lam hte n htan shai ai hku jai lang ai lam galaw nga ma ai ( Mahte 23:4; Mk 7:1-9). Bai nna, Yesu gaw, dai Jep ai tara gaw ga shaka ningnang du wa ai shaloi dingsa shatai kau na re lam mung tsun da nga ai ( Mahte 9:16-17; Heb 8:13). Yesu a si hkam ai hte bai hkrung rawt ai lam lam gaw ga s haka dingsa a aten htum mat nna ga shaka ningnan bai hpang sai lam maka kum la shapraw ai lam rai wu ai (Heb 9:15). Dai ga shaka ningnan ngu ai chyeju tara hta gaw tara shadik ai hku n rai; myit masin kata kaw na wenyi n-gun atsam hte galai shai mat w anna, Karai sharawng ai lam hpe galaw ai lam she rai mat wa sai. Lang hte lang hkungga nawng shakut ai kaw nna; yubak mara raw dat
2
ya hkrum ai ahkrung nga ai hkungga hku hkrung ai lam she rai mat wa sai. Hkinjawng ni a lapran htinglet ya ai hku she Karai kaw sit shang lu ai kaw nna, Karai Kasang kaw tinang hkrai adding tawk sit shang /hku hkau/ kanawn mazum lu sai re ( Yer 31:31-34; Heb 8:8-13; 10:1-4, 16-18). II. Jep ai tara hte chyeju tara Jep ai tara gaw masha hpe mara lu ai, yubak htawng hta rawng nga ai ngu tsun dan nga ai. Rai tim, kam sham ai lam gaw masha hpe shang lawt lu ai ahkang lu la shangun ai sha n’ga, Yesu Hkristu hta ngwi pyaw sim sa ai chyeju lu la shangun nga ai. Rai tim, shanglawt lu ai lam gaw, mungkan lam hku, kam ai hku asak hkrung na matu n rai, Yesu Hkristu hta shanglawt lu ai lam she re (Galati 5:13). Dai gaw, Wenyi ngu ai ga hta gat hkai ai lam re majaw, Wenyi hte hpring tsup ai asak hkrung lam hpe lu la ai lam rai nna, Wenyi a asi hte hpring ai asak hkrung lam rai nga ai. Jep ai tara gaw, Karai Kasang Abraham hte ga ndat tawn ngut ai hpang shaning 430 ning na ai hpeng she byin pru wa ai re. Dai majaw Karai Kasang a ga ndat gaw jep ai tara hta madung tai nga ai n rai (Galati 3:15-18). Karai Kasang Jep ai tara hpe jaw ai lam gaw shut hpyit yubak mara ni a masa lam hpe shapraw dan na matu, ga ndat da ai Abraham a aru arat wa garai n du ai aten laman du hkra grin nga na matu rai nga ai (Galati 3:19-20) Jep ai tara gaw Karai Kasang a ga ndat ni hte nhtan shai ai gaw n re. Anhte makam masham a marang e ding hpring wa u ga, jep ai tara gaw sharin ai wa hku nna Hkristu du sa ai aten du hkra anhte hpe sharin sara tai ya mani ai. Rai tim, tara yawng hpe n lu shadik ai majaw yawng gaw yubak mara a n-gun atsam e ka-up kau ai hkrum nga ga ai. Dai majaw Yesu Hkrsitu hpe kam sham ai hta npawt nhpang de da ai ga ndat hte seng ai chyeju sali wunli gaw kam sham ai ni hkam la lu mu ga Karai Kasang hpajang da sai. Dai majaw, ya Yesu Hkristu du sai majaw, anhte sharin sara ngu ai jep ai tara npu e n rai sai. Yesu gaw kam sham ai ni hpe, Jep ai tara a npu kaw asak hkrung ai prat kaw na, hkye hkrang shaw la let, chyeju tara npu hta asak hkrung shangun nga ai. Shinggyim masha ni hpe, yubak ngarai hta na hkrang shaw la nna, shi a asai hte kashin gamun shachyoi shapra la ai re. Chyoi pra ai Wenyi gaw, Yesu hpe kam sham ai a marang e, kam sham ai ni a myit masin hta shanu nga nna, wenyi hte hpring tsup ai hku asak hkrung shangun ai hte, wenyi a asi si let asak hkrung lu na matu lam matsun woi awn ai sha n’ga daru magam n’gun atsam jaw nga ai re. Yubak a dingnye hta na mung, jep ai tara hte shinggyim myit marin ai a mayam tai ai kaw na mung, kam sham ai ni lawt wa lu nga ai (Galati 2:20-21; 5:1). Dai majaw, Matu gadoi hkam ai lam rai ti mung, matu gadoi n hkam ai lam rai ti mung a akyu n nga ai. Yesu Hkrsitu hta masha ningnan tai ai she akyu nga ai. Dai gaw hkum shan a matu gadoi hkam ai lam n rai, myit masin a matu gadoi
3
hkam ai lam rai nga ai (Roma 2:29). Myit masin ningnan hte lahkawng lang ngu na bai shangai hkam ai lam re. Hka hta hka lup hkam la ai lam sha n rai, Wenyi hta hka lup hkam la ai wa rai nga ai (Kasa 1:5). Yesu a wenyi hpe, hkam la lu ai ni re ai majaw, dai wenyi a lam matsun madun bau maka ai hku asak hkrung ai ni rai nna, Abraham a aru arat ngu masat hkrum ai ni rai nga ai (Galati 3:29). Dai majaw kam sham ai ni gaw arawn alai kaja ai hte wenyi e shaprat ai Karai Kasang a kashu kasha ni tai wa ga ai sha n’ga, Karai Kasang Abraham hpe jaw da ai ga n dat shaman chyeju hpe hkam la lu ai ni tai wa ga ai re. Dai majaw, Yuda ni mung, Yesu Hkrsitu hpe kam sham ai ni Karai Kasang a Israela amyu majing tai wa ai zawn; maigan masha ni mung Yesu Hkrsitu hpe kam sham ai ni yawng Karai Kasang a amyu tai wa ai lam rai nga ai. Dai majaw Kasa Pawlu gaw, “nanhte gaw Wenyi e matsun ai hte maren hkan sa galaw nga mu, hkum shan a marin marit ai hpe nanhte hkum shadik nga myit” (Galati 5:16){ walk in the Spirit} ngu sharin ya ai re. Wenyi matsun ai hte maren asak hkrung let wenyi asi (the fruit of the Spirit) ngu ai tsaw ra ai, kabu gara ai, ngwi pyaw ai, myit galu kaba ai, matsan dum ai, mai kaja ai, shagrit shanem ai hte tinang myit hpe hkang lu ai lam ni hte asak hkrung ai lam, re ngu shadum sharin ai mungga rai nga ai (Galati 5:22-23). III. Shanglawt ai lam, rai tim tara n nga ai lam gaw n re Jep ai tara gaw dinghpring ai sat lawat hte sak hkrung lu na matu re. Rai tim mung masha gaw jep ai tara yawng hpe n lu shadik shatup ai majaw dinghpring ai kaw n du lu nga ai. Masha gaw Chyoi pra ai Wenyi a jaw e lu la ai, myit masin kata na wenyi n gun atsam hte she lawt lu ai wa tai lu ai re ( Rom 6:14; 8: 3-4; Gal 5:13-23). Dai gaw Karai Kasang a tara hpe myit kraw lawang hta ka da ya hkrum sai lam re (Heb 8:10). Dai rai nna Hkristan asak hkrung lam gaw jep ai tara n pu e sak hkrung ai lam n rai; Karai Kasang jaw ya ai chyeju tara n pu hta sak hkrung ai lam she re. Rai tim dai gaw tara n ra sai (sh) yubak galaw mai ai ngu ai lam n rai! Jep ai tara n pu na lawt kawt nna, Yesu Hkristu hta hkrung sharawt la hkrum ai hte wenyi myit ningnan hte Karai Kasang a matu asi si lu u ga, daw jau nga na matu re ( Rom 7:14). Yesu a tara gaw shanglawt lu shangun ai lam rai nna, Hkristan ni a madat mara ai lam gaw adip arip madat mara hkan nang hkan sa shangun ai lam n rai; myit kraw lawang kaw nna chyeju dum ai myit masin hte sharawng shara madat mara hkan nang hkan sa ai lam she rai nga ai. Hkristan sak hkrung lam hpe jum tek up hkang ai lam gaw laika hta ka da ai jep ai tara n rai; asak hkrung ai Yesu Hkristu a daru magam hpung shingkang she rai nga ai re ( I Kor 9:21; Gal 6:2; Yaku 1:25; 2:12).
4
Yesu Kawa a hkang da ai lam hpe tsawra myit hte hkrang shapraw shadik shatup dan ai zawn, Yesu Hkristu hpe teng sha tsawra kam sham manoi manat ai wa rai yang; Yesu a hkang da ai tara ni hpe tsawra myit hte hkan shatup na rai nga ai (Yawhan 14:15,21; 15:10; I Yaw 2:3-4,7; 5:3). Dai hku nna kam sham ai ni gaw tsawra myit hpe ta tut hkrang shapraw sak hkrung na mara ai rai nna, dai nan jep ai tara hpe shadik shatup ai lam rai na rai nga ai ( Yawhan 13:34; Rom 13:8-10; Gal 5:14; I Yaw 5:2-3).
Ginlen shalai ai, Rev. Dr. Lahpai Awng Li MIT, Insein.
