Issue 53

ΤΕΥΧΟΣ 53 B' ΜΑΪΟΥ 2014 ΤΙΜΗ 2,5€

53 53

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ / Η ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΟΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ

Από τον Κώστα Βαξεβάνη

μέ Τισ

καννέσ

σΤΟν

κρΟΤαΦΟ Για πρωΤΗ ΦΟρα Oι πρωΤαΓωνισΤέσ απΟκαΛΥπΤΟΥν

report Με εντολή Μπαρόζο, «Παπαδήμος» ομόλογα Από τις Κάννες στο κούρεμα, μια προδοσία δρόμος γ. Βαρουφάκης 2015: Ο επόμενος εκβιασμός (μέσω των τραπεζών) σχεδιάζεται

Εκδότης

κώστας βαξεβάνης

περιεχόμενα

Αρχισυντάκτρια

Βιβή Μπλούτσου Αρθρογράφοι Θανάσης Καρτερός Γιάννης Βαρουφάκης Art Direction gramma Ατελιέ oncreativezone Διόρθωση Ανδρονίκη Μαστοράκη

22 ΜΑΪΟΥ 2014

TΕΥΧΟΣ 53

Αρχεία Φωτογραφιών Eurokinissi AE Εκτύπωση Χαϊδεμένος ΑΕΒΕ Εταιρία Το Κουτί της Πανδώρας ΕΕ Διεύθυνση Αναχωρητών 8Α Άνοιξη 14569, Αττική Τηλέφωνο 210 621 7990 Φαξ 210 621 7992 e-mail hotdocum@gmail. com Διανομή Πρακτορείο ΕΥΡΩΠΗ ΑΕ Υπεύθυνος κυκλοφορίας Παναγιώτης Πασπαλιάρης Συνδρομές

210 621 7990

12-21

Με τις Κάννες στον κρόταφο

22 26 29 34

01 31

38 44 48

*

55 Το επόμενο HOT DOC στα περίπτερα και στο internet στις 5 Ιουνίου και κάθε δεύτερη Πέμπτη

58

Report Με εντολή Μπαρόζο, «Παπαδήμος» Ομόλογα Από τις Κάννες στο κούρεμα, μια προδοσία δρόμος μικροομολογιούχοι Οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς Real estate Δώρο στον Βωβό τα οικόπεδα του Ελαιώνα Υγεία Κλινικές και χειρουργεία σε…πολυκατοικίες δήμος ιλίου Ιλίου… φαεινότερο: Ο πολιτισμός εργολαβικός και κοστοβόρος σκουπίδια Χρυσωρυχεία γερμανικών συμφερόντων στις χωματερές κόσμος Τα νέα πρόσωπα της άκρας δεξιάς Λατινική αμερική Το πείραμα της Αργεντινής

editorial Του Κώστα Βαξεβάνη

Ο άνθρωπος της καρπαζιάς

Τ

ο βράδυ της Κυριακής, 18 Μαΐου, την ώρα που οι τηλεοπτικοί σταθμοί ανακοινώνουν τα αποτελέσματα των exit polls για τον πρώτο γύρο των Αυτοδιοικητικών εκλογών, νικητής στο κρίσιμο τέταρτο από 19:00 έως 19:15 είναι το Star με ποσοστό 18, 8 % στα λεγόμενα δυναμικά κοινά. Μόνο που το Star δεν μεταδίδει αποτελέσματα, αλλά την ελληνική ταινία «ο άνθρωπος της καρπαζιάς» με τον Κώστα Βουτσά. Δηλαδή ένας στους 5 πολίτες που παρακολουθούν τηλεόραση, δεν ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει με τις εκλογές. Η αυθόρμητη απάντηση στο «γιατί», είναι πως ο κόσμος ενδεχομένως έχει βαρεθεί την κενή πολιτικολογία και το παιχνίδι που διεξάγεται στα πλαίσια ενός πολιτικού συστήματος που δεν τυγχάνει καμίας εκτίμησης. Να διευκρινίσω πως η Δημοκρατία δεν έχει ως προαπαιτούμενο το προσωπικό γούστο. Καλή ή κακή, ενεργή ή με στοιχεία απάθειας, ορίζεται από τον καθένα και δυστυχώς και από αυτούς που απέχουν. Στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα, όσοι απέχουν, περιέργως είναι και οι πιο απαιτητικοί από τη Δημοκρατία που παραβλέπουν. Οι φράσεις «δεν έχει νόημα αφού τίποτα δεν γίνεται», «όλοι έχουν πιάσει τους καναπέδες και κάθονται», «γιατί ο κόσμος δεν κάνει ένα ντου να τους τελειώσει» σπάνια εκστομίζονται από αυτούς που συμμετέχουν σε κοινωνικές διαδικασίες με τις οποίες τεστάρουν ή ενισχύουν τη Δημοκρατία. Δυστυχώς, στη χώρα που ο Μπέος επιλέγεται ως πιο ικανός για δήμαρχος Βόλου, ο Ψινάκης προσθέτει τη δική του «θεά» δίπλα στους αρχαίους θεούς του Μαραθώνα και ο Μαρινάκης με τον Πειραιώς Καλλίνικο αφήνουν αμήχανη και τη Δημοκρατία και τη Νέα Δημοκρατία, έχει σημασία να αναζητήσεις γιατί συμβαίνουν όλα αυτά. Στην Ελλάδα οι πολίτες απέκτησαν δύο κατ’ απονομή ρόλους. Ο ένας είναι αυτός που τους απέδωσε ο δικομματισμός. Βολεμένοι, πιθανά θύματα του προεκλογικού ψεύδους, άβουλοι

6 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

παραδομένοι στις πελατειακές σχέσεις, φοβικοί απέναντι στο ριζοσπαστισμό. Ο άλλος ρόλος προέρχεται από την Αριστερά. Είναι ο ρόλος του πολίτη-τμήματος του λαού, που αξιωματικά ανήκει στην πεφωτισμένη πρωτοπορία, είναι αλάθητος, τιμωρός και έχει πάντα δίκιο. Αυτό το σχήμα είναι ενεργό, παρότι η Αριστερά δεν κυβέρνησε ποτέ παίρνοντας εντολή από τον πεφωτισμένο-Βούδα-λαό ώστε να δικαιολογεί την ευφυΐα του και τον πρωτοποριακό του ρόλο. Το αποτέλεσμα από τις δύο σχηματικές αντιλήψεις, είναι ο πολίτης που κατά βάση περιμένει μία κυβέρνηση στην οποία θα κάνει ανάθεση έργου. Θα αναθέσει να κυβερνηθεί. Στη μεν πρώτη κατηγορία για να ευνοηθεί προσωπικά, στη δε δεύτερη για να εκπληρώσει βαθύτερους στόχους που αγγίζουν τη σφαίρα της ιδεολογίας. Ευτυχώς η δυστυχώς, ο λαός δεν έχει πάντα δίκιο ως πρωτοπορία, ενώ πάντα τμήμα του είναι και ο λαός που ψάχνει να βολευτεί. Οι καταστάσεις που επικρατούν, οι ιστορικές συγκυρίες, η γνώση, το προσωπικό αξιακό σύστημα και οι αντιστάσεις κατατάσσουν στην μία ή στην άλλη κατηγορία ή επιτρέπουν ακόμη και τις μεταβάσεις από τη μία στην άλλη. Η ανάθεση όμως έργου, είναι εκ των πραγμάτων παραχώρηση της Δημοκρατίας. Είτε η ανάθεση γίνει από ταπεινά κίνητρα του ωχαδερφισμού είτε από την υψηλή ιδεολογική ζύμωση είναι το ίδιο. Είναι χαρακτηριστικό πως στα social media, το βράδυ των εκλογών, πολλοί από αυτούς που δήλωναν πως δεν θα ψηφίσουν γιατί τίποτα δεν αλλάζει με τις εκλογές, διαμαρτύρονταν λίγο αργότερα για το μεγάλο ποσοστό της Χρυσής Αυγής που προέκυψε φυσικά από εκλογές. Το κλισέ που λέει πως αν δεν πάρεις την τύχη στα χέρια σου θα την πάρει άλλος, είναι ξεπερασμένο. Αν δεν πάρεις την πολιτική τύχη στα χέρια σου, πλέον θα χάσεις τη Δημοκρατία. Οπότε δεν θα βλέπεις απλώς τον άνθρωπο της καρπαζιάς, αλλά θα είσαι.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 7

Upόψεις Του Γιάννη Βαρουφάκη

Ο επόμενος

εκβιασμός (μέσω των τραπεζών) σχεδιάζεται

Το 2013 δώσαμε (ως πολίτες) 41 δισ. ευρώ στις τράπεζες, τα οποία δανειστήκαμε από την Ευρώπη με τους γνωστούς επαχθείς όρους, για να ορθοποδήσουν, υποτίθεται. Κυβέρνηση, τραπεζίτες, Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη και Βερολίνο σήμερα θριαμβολογούν ότι οι τράπεζες πράγματι ορθοπόδησαν και αρχίζουν να πορεύονται μόνες τους, χωρίς τα κρατικά δεκανίκια, έτοιμες να δανείσουν ξανά σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δυστυχώς, αυτός ο ισχυρισμός απέχει τόσο από την αλήθεια, που ο χαρακτηρισμός «ψέμα» είναι επιεικέστατος.

Η

αλήθεια (που μπορούμε να διακρίνουμε από τα πιο κάτω στοιχεία) κρύβει δύο γιγάντιες απειλές για τη χώρα: Πρώτον, οι τράπεζες δεν ορθοπόδησαν και, ως αποτέλεσμα, την ώρα που το κράτος αποποιείται των ιδιοκτησιακών του δικαιωμάτων στις τράπεζες, η εξάρτηση των τραπεζών από το ισχνό και πτωχευμένο κράτος μας αυξάνεται συνεχώς. Δεύτερον, η μορφή αυτής της αυξανόμενης εξάρτησης (των τραπεζών από το κράτος) αποτελεί μεγάλη παγίδα για την επόμενη κυβέρνηση, καθώς μεγεθύνει τη δυνατότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να εκβιάσει την κυβέρνηση στους πρώτους μήνες του 2015 – όταν η χώρα σχεδόν σίγουρα (λόγω της προεδρικής εκλογής) θα έχει νέα κυβέρνηση.

1. Οι τράπεζες παραμένουν πτωχευμένες και εξαρτημένες από το δημόσιο όσο ποτέ. Οι τραπεζίτες αρέσκονται να ισχυρίζονται ότι τα προβλήματά τους οφείλονται στο κούρεμα των κρατικών ομολόγων

8 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

που υπέστησαν την άνοιξη του 2012 με το PSI. Αν όμως ήταν έτσι, τότε δεν θα είχαν ανάγκη κρατικής αρωγής προ της άνοιξης του 2012. Κι όμως: Το 2010 έλαβαν κρατική στήριξη της τάξης των 57 δισ. και 145 εκ. μέσα από την έκδοση ομολόγων-φαντασμάτων. Την επόμενη χρονιά, το 2011, η στήριξη αυτή κυμάνθηκε στα 40 δισ. και 208 εκ. ευρώ. Αν για τα προβλήματα των τραπεζών έφταιγε το PSI, τότε γιατί είχαν ανάγκη κρατικής ενίσχυσης το 2010 και το 2011, πριν το κούρεμα των ομολόγων; Η απάντηση είναι ότι είχαν τεράστιο πρόβλημα με μη εξυπηρετούμενα δάνεια πριν ακόμα ξεσπάσει η κρίση, ακριβώς επειδή για μια δεκαετία έδιναν δάνεια αλόγιστα και ανοήτως. Σήμερα, οι τραπεζίτες μάς λένε ότι η ανακεφαλαιοποίηση του 2013 (τη χρονιά που έλαβαν 41 δισ. από τον φορολογούμενο) πέτυχε. Κι όμως, από την 26η Απριλίου 2013 έως την 6η Φεβρουαρίου 2014 οι τράπεζες έλαβαν κρυφή κρατική ενίσχυση, μέσω της εγγύησης νέων εκδόσεων ομολόγων-φαντασμάτων, συνολικής ονομαστικής αξίας 41 δισ., πέραν των 41 δισ. που έλαβαν

Αν για τα προβλήματα των τραπεζών έφταιγε το PSI, τότε γιατί είχαν ανάγκη κρατικής ενίσχυσης το 2010 και το 2011, πριν το κούρεμα των ομολόγων;

επισήμως ως κεφαλαιακή ένεση από το κράτος (μέσω του λεγόμενου Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας). Αν είχε πετύχει η ανακεφαλαιοποίηση, γιατί χρειάστηκαν κι άλλα 41 δισ. ρευστότητας με κρατικές εγγυήσεις; Επιπλέον, αν όντως είχαν επιστρέψει σε μια υγιή κατάσταση, γιατί η Τράπεζα Πειραιώς αναγκάστηκε την 6η Φεβρουαρίου να ορίσει το εξωφρενικό επιτόκιο του 12,6%

(!) στο ομόλογο-φάντασμα των 1,75 δισ. που εξέδωσε;

2. Πώς στήνεται η παγίδα για την επόμενη κυβέρνηση (για τους πρώτους μήνες του 2015) Για να μην μπόρεσαν οι τράπεζες να αποτοξινωθούν από τις κρατικές ενισχύσεις μέσω ομολόγων-φαντασμάτων τη χρονιά που έλαβαν 41 δισ. από τους πολίτες (δηλαδή το 2013) είναι σίγουρο ότι ούτε και το 2014 θα τα καταφέρουν. Το 2014 θα λήξουν τέτοια ομόλογα-φαντάσματα αξίας 45 δισ. 833 εκ. συνολικά, τα οποία κατέχει η ΕΚΤ ως εχέγγυα. Για να τα πάρουν πίσω από την ΕΚΤ οι τράπεζες (ώστε να μην πρέπει να πληρώσουν τα τεράστια εικονικά επιτόκια που όρισαν), θα πρέπει να επιστρέψουν το ρευστό που έλαβαν καταθέτοντάς τα ως εχέγγυα, κάτι που θα απαιτήσει περί τα 38 δισ. (σημ. η ΕΚΤ δεν δίνει ρευστό πάνω από το 70% της ονομαστικής αξίας αυτών των ομολόγων). Είναι σίγουρο ότι δεν θα τα βρουν. Οπότε, θα εκδώσουν κι άλλα, νέα ομόλογα-φαντάσματα για να αντικαταστήσουν εκείνα που λήγουν το 2015. Κι εκεί βρίσκεται η  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 9

Upόψεις Τα ομόλογαφαντάσματα: κρυφή κρατική ενίσχυση σε 6 βήματα

1

Η Τράπεζα Χ δανείζει στον εαυτό της εκδίδοντας ιδιωτικά ομόλογα που δεν έχει ποτέ σκοπό να πουλήσει σε επενδυτές.

2

Γιατί να εκδώσει τέτοια ομόλογα-φαντάσματα; Ο λόγος: Ώστε να τα καταθέσει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ως εχέγγυα με αντάλλαγμα δανεικό χρήμα.

3

Βεβαίως η ΕΚΤ δεν έχει δικαίωμα να αποδεχθεί αυτά τα ομόλογα-φαντάσματα ως εχέγγυο, καθώς αποδοχή τους θα παραβίαζε τόσο την λογική όσο και το καταστατικό της ΕΚΤ – θα ήταν σαν η ΕΚΤ να δάνειζε στην Τράπεζα Χ και, ταυτόχρονα, να αποδεχόταν το δάνειο το ίδιο ως εχέγγυο.

4

Για να νομιμοποιηθεί η ΕΚΤ να αποδεχθεί αυτά τα ομόλογα-φαντάσματα ως εχέγγυα, η Τράπεζα Χ περνάει πρώτα από την Πλατεία Συντάγματος και ζητά από το Υπουργείο Οικονομικών να τα εγγυηθεί.

5

Με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου σταμπαρισμένη στα ομόλογα-φαντάσματα, η Τράπεζα Χ τα πηγαίνει στην ΕΚΤ, τα καταθέτει, και λαμβάνει το δανεικό χρήμα.

6

Έτσι, η ΕΚΤ δέχεται τα ομόλογα-φαντάσματα της Τράπεζας Χ ως εχέγγυο για τον απλούστατο λόγο ότι οι έλληνες φορολογούμενοι, εν πλήρη αγνοία τους, τα έχουν εγγυηθεί, καθιστώντας τα «εχέγγυα».

10 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Το σχέδιο-παγίδα στήνεται, ώστε το πρώτο τρίμηνο του 2015 η ελληνική κυβέρνηση θα τελεί υπό θανάσιμη απειλή, την οποία η τρόικα θα χρησιμοποιήσει με ψυχρό, εκτελεστικό τρόπο, λέγοντας: «Υπογράψτε ό,τι σας λέμε, αλλιώς τελειώσατε!»

ουσία του προσεχούς δράματος και της παγίδας στην οποία αναφέρομαι: Η ΕΚΤ έχει δηλώσει ότι από την 1η Μαρτίου 2015 δεν θα αποδεχθεί ξανά τέτοια ομόλογα-φαντάσματα από τις ελληνικές τράπεζες. Τι θα γίνει τότε, μεταξύ Ιανουαρίου και τέλους

Φεβρουαρίου 2015, όταν στην Αθήνα θα έχουμε νέα κυβέρνηση, με κορμό είτε τη ΝΔ είτε τον Σύριζα; Οι τράπεζες έχουν ήδη κατατεθημένα ομόλογα-φαντάσματα που λήγουν το 2015. Σε αυτά θα έχουν έως τότε προσθέσει άλλα 30-40 δισ. (για να αντικαταστήσουν εκείνα που λήγουν το 2014) και έτσι, «αισίως», θα πρέπει μέχρι την 1η Μαρτίου 2015 να αποδώσουν στην ΕΚΤ το 70% αυτών των αξιών σε ρευστό (που δεν θα έχουν) – περί τα 35 δισ.! Τι θα γίνει όταν οι τράπεζες δεν θα μπορούν να βρουν τα, κατ’ ελάχιστον, 35 δισ. που θα πρέπει να επιστρέψουν στην ΕΚΤ; Αμέσως τα ομόλογα-φαντάσματα αυτά θα ωριμάσουν στα χέρια της ΕΚΤ και μάλιστα θα προστεθούν σε αυτά τόκοι 12,6%, δηλαδή περί τα 5 δισ. Ποιος θα πληρώσει αυτά τα χρήματα στην ΕΚΤ; Μα ο εγγυητής τους βέβαια, που δεν είναι άλλος από το ελληνικό δημόσιο! Περιληπτικά, την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου του 2015 η ΕΚΤ θα μπορεί να απαιτήσει από την ελληνική κυβέρνηση περί τα 40 δισ. Όπερ μεθερμηνευόμενο, η τριάδα Φρανκφούρτη-Βερολίνο-Βρυξέλλες θα μπορεί να εκβιάσει τη νέα ελληνική κυβέρνηση με άμεση πτώχευση όλων των τραπεζών αλλά και του δημοσίου. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτό είναι το

σχέδιο-παγίδα που στήνεται, ώστε το πρώτο τρίμηνο του 2015 η ελληνική κυβέρνηση, όποια κι αν είναι, θα τελεί υπό θανάσιμη απειλή, την οποία η τρόικα θα χρησιμοποιήσει με ψυχρό, εκτελεστικό τρόπο, λέγοντας: «Υπογράψτε ό,τι σας λέμε, αλλιώς τελειώσατε! Αν ενδώσετε, θα αποδεχθούμε κι άλλα απ΄αυτά τα ομόλογα-φαντάσματα των τραπεζών σας, αν όχι μέσω της ΕΚΤ, τότε μέσω του ελληνικού ELA» [όπου ELA η δυνατότητα να αφήνουν την Τράπεζα της Ελλάδος (κατά το δοκούν της Φρανκφούρτης) να αποδέχεται ως ενέχυρα τραπεζικά σκουπίδια που η ΕΚΤ δεν καταδέχεται να αποδεχθεί].

επίλογος Οι τράπεζες παραμένουν πτωχευμένες. Ακόμα χειρότερα, η εξάρτησή τους από το ελληνικό δημόσιο αυξάνεται, με τρόπο όμως που μας οδηγεί, ως χώρα, σε μια καλά στημένη παγίδα την 1η Μαρτίου 2015. Τότε η ελληνική κυβέρνηση που θα έχει (πιθανότατα) προκύψει από νέες εκλογές θα βρεθεί μπροστά σε στυγνό εκβιασμό, που θεμελιώνεται στα φαντάσματα-ομόλογα των πτωχευμένων τραπεζών, τα οποία το δημόσιο συστηματικά εγγυάται χωρίς κανέναν δημόσιο διάλογο ή έγκριση από τη Βουλή των Ελλήνων. HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 11

Report

μέ Τισ καννέσ σΤΟν κρΟΤαΦΟ 12 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Την Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011, στο Palais des Festivals et des Congrès των Καννών, στο κτίριο όπου φιλοξενείται το γνωστό φεστιβάλ κινηματογράφου, εξελίσσεται ένα από τα πιο τρομακτικά σενάρια πολιτικού θρίλερ. Μέρκελ και Σαρκοζί σέρνουν τον έλληνα πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου ως τις Κάννες, στο περιθώριο της σύσκεψης των G20, για να απολογηθεί για την πολιτική του απόφαση να πάει σε δημοψήφισμα που θα αφορούσε την άποψη των ελλήνων πολιτών για τη δεύτερη δανειακή σύμβαση και το μνημόνιο δύο. Όσα αποκάλυψαν πρόσφατα οι Financial Times και ο δημοσιογράφος Πήτερ Σπήγκελ και όσα κατά καιρούς έχουν διαρρεύσει για το βράδυ εκείνο δεν ξεπερνούν βέβαια όσα φαντάζεται κάποιος Έλληνας που έχει υποστεί τη δράση του διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος, αλλά παραμένουν κυνικά και σοκαριστικά. Ο έλληνας πρωθυπουργός οδηγήθηκε στις Κάννες σαν έπαρχος αποικίας, απειλήθηκε να ξυλοκοπηθεί από τον Σαρκοζί, που τον αποκάλεσε «γαμημένο ψυχάκια», και στη συνέχεια έπεσε με μια συνωμοσία του Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος πήρε εντολή από τον Μπαρόζο «να σκοτώσει το δημοψήφισμα» και να οδηγήσει σε εξελίξεις ανατροπής της κυβέρνησής του. Του Κώστα Βαξεβάνη

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 13

Report

Ο

Αντώνης Σαμαράς με ένα τηλεφώνημα του Μπαρόζο έκανε την ίδια μέρα την ιστορική κωλοτούμπα και προχώρησε σε κυβέρνηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, την οποία μέρες πριν αποκαλούσε αδύνατη και τα στελέχη του «κοινοβουλευτική χούντα». Το ίδιο επίσης βράδυ, οι ίδιοι κύκλοι δρομολόγησαν για τη θέση του πρωθυπουργού τον τραπεζίτη Λουκά Παπαδήμο, δημιουργώντας μια κυβέρνηση χωρίς καμιά έννοια πολιτικής και δημοκρατικής νομιμοποίησης, πράγμα που θα έκαναν λίγο αργότερα και στην Ιταλία. « Ήταν η γλώσσα του σώματος του Βενιζέλου στις Κάννες» που έκανε τον Μπαρόζο, γράφουν οι FT, να καταλάβει πώς έπρεπε να του απευθυνθεί για να αλλάξει την τροπή των πραγμάτων. Για να εξασφαλίσει δηλαδή μια υποτακτική κυβέρνηση που θα διακινδύνευε

14 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

το μέλλον της χώρας αντί αυτό των τραπεζών και της Ευρώπης της Μέρκελ. Είναι αδιευκρίνιστο ποια ακριβώς στάση του Βενιζέλου ήταν αυτή που έπεισε τον Μπαρόζο, αλλά είναι ξεκάθαρο από τη δημόσια στάση του πως οι FT γράφουν την αλήθεια. Ο Βενιζέλος δεν τόλμησε να διαψεύσει το δημοσίευμα, αλλά προσπάθησε συγκινησιακά να ανατρέψει τις εντυπώσεις, λέγοντας «ποιος Μπαρόζο με επηρέασε; Η κόρη μου με επηρέασε που μου έστειλε mail γράφοντας: μπαμπά, ό,τι είναι να κάνεις κάν' το τώρα». Στην υπόθεση Κάννες ο Βενιζέλος πάτησε τη σκανδάλη στο όπλο του εκβιασμού και της συνωμοσίας, που η κάννη του δεν στόχευε τον Παπανδρέου αλλά τη χώρα. Επιβεβαιωτική είναι και η στάση των συστημικών μέσων ενημέρωσης, που μετά την αποκάλυψη των FT προσπαθούν να αντικαταστήσουν την

εικόνα της προδοτικής κυνικότητας με έναν Βενιζέλο με ανθρώπινο πρόσωπο, αραδιάζοντας μια σειρά από ψέματα και ανακρίβειες. Όσα γράφονται στο Hot Doc για την υπόθεση Κάννες προέρχονται από μαρτυρίες σχεδόν όλων των πρωταγωνιστών της εποχής. Οι ίδιοι δεν θέλουν να αναφερθούν τα ονόματά τους, για να μη θεωρηθεί πως παρεμβαίνουν επίτηδες κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διήγηση της πλευράς Παπανδρέου, η οποία αποκαλεί τον Βενιζέλο «Βρούτο» και συνωμοτεί, αλλά δεν απαντά σε ένα βασικό ερώτημα: Πώς είναι δυνατόν ο Γιώργος Παπανδρέου, την ώρα που είναι προδομένος και έχει ανατραπεί από τον Βενιζέλο, να τον ορίζει ως αντιπρόσωπό του και διαπραγματευτή για τη δημιουργία της νέας κυβέρνησης, να τον αποδέχεται ως αντιπρόεδρο στην κυβέρνηση και στη συνέχεια να του δίνει το δαχτυλίδι της διαδοχής στο ΠΑΣΟΚ; Οι Κάννες δεν ήταν τίποτα άλλο από το βρόμικο κομμάτι μιας ιστορίας προδοσίας ενός λαού, που καταφέραμε απλώς να δούμε από τη χαραμάδα, όπως στους παλιούς κινηματογράφους, που θα έλεγαν και οι φίλοι των άλλων Καννών, του κινηματογράφου. Η ιστορία της υπόθεσης Κάννες ξεκινάει δύο μήνες πριν από τη μοιραία συνάντηση του Παπανδρέου με το δίδυμο

Μέρκελ-Σαρκοζί στις Κάννες, στο γραφείο του υπουργού Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλου. Είναι 2 Σεπτεμβρίου 2011 όταν οι εκπρόσωποι της τρόικα αποχωρούν από την Ελλάδα. Το περιβάλλον Βενιζέλου διαρρέει πως ο υπουργός έδιωξε την τρόικα γιατί πίεζε και για άλλα μέτρα μετά το Μεσοπρόθεσμο. Η επίσημη δικαιολογία είναι πως για τα μέτρα αυτά πρέπει να ενημερωθεί ο πρωθυπουργός.

«Πέφτει, θα το πάρουμε το κόμμα»

Στην υπόθεση Κάννες ο Βενιζέλος πάτησε τη σκανδάλη στο όπλο του εκβιασμού και της συνωμοσίας, που η κάννη του δεν στόχευε τον Παπανδρέου, αλλά τη χώρα. Όσα γράφονται στο Hot Doc για την υπόθεση Κάννες προέρχονται από μαρτυρίες σχεδών όλων των πρωταγωνιστών της εποχής

Με τον τρόπο αυτό ο Βενιζέλος προσθέτει ένα ακόμη πρόβλημα στην κυβέρνηση, η οποία έχει υπογράψει μνημόνιο, μέτρα λιτότητας, Μεσοπρόθεσμο, φέρνοντας σε ακόμη χειρότερη κατάσ τ α σ η τ η χ ώ ρ α . Υπ ο υ ρ γό ς τ η ς κυβέρνησης Παπανδρέου είναι σήμερα σαφής για το τι σήμαινε η κίνηση αυτή του υπουργού Οικονομικών: «Ο Βενιζέλος προσπαθούσε με κάθε τρόπο να υπονομεύσει την κυβέρνηση και να οδηγηθούμε σε εκλογές για να αναλάβει την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Γνωρίζαμε πολύ καλά πως έκανε συναντήσεις με βουλευτές του ΠΑΣΟΚ για να διαμορφώσει την εσωκομματική αντιπολίτευση. Έκανε συναντήσεις ακόμη και στο υπουργείο Άμυνας όπου ήταν υπουργός και σε σπίτια». Κατά τη διάρκεια της ψήφισης του μεσοπρόθεσμου, τον Ιούνιο του 2011, βουλευτής του ΠΑΣΟΚ ήταν δίπλα στον Παναγιώτη Κουρουμπλή, στον οποίο λίγο πριν είχε αναφερθεί ο Βενιζέλος αποκαλώντας τον «σύγχρονο Τειρεσία». Ο Βενιζέλος τον πλησίασε, κάθισε δίπλα του και του είπε «πέφτει, θα του πάρουμε το κόμμα». Ήταν μια από τις πολλές σχεδόν φανερές προσπάθειες του Βενιζέλου να χτυπήσει τον Παπανδρέου. Παρ’ όλα αυτά ο Παπανδρέου, περιέργως, τον έκανε υπουργό Οικονομικών. Η αποχώρηση της τρόικα προκάλεσε δημοσιεύματα και διαρροές πως κινδύνευε η έκτη δόση. Στις 26 Οκτωβρίου η σύνοδος κορυφής αποφάσισε το κούρεμα του ελληνικού χρέους. Το κούρεμα εμφανίστηκε ως επιτυχία της κυβέρνησης. Στο επόμενο ρεπορτάζ θα αναλύσουμε τι σήμαινε το κούρεμα και γιατί έγινε. Ο Βενιζέλος ωστόσο επέστρεψε από τη σύνοδο ως νικητής. Την επόμενη μέρα, όμως, επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, η παρέλαση στη Θεσσαλονίκη παρουσία του προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια και του υφυπουργού Άμυνας Πάνου Μπεγλίτη δεν έγινε, γιατί δεν 

Κάννες

Το χρονικό Του Βασίλη Ευθυμίου τεταρτη 29 Ιουνίου 2011

ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων το «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015». Για την ιστορία, ψήφισαν 298 βουλευτές και μετρήθηκαν 155 «ΝΑΙ», 5 «ΠΑΡΩΝ» και 138 «ΟΧΙ». Ο Παναγιώτης Κουρουμπλής διαγράφεται από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ γιατί το καταψηφίζει, ο Αλέκος Αθανασιάδης διαφοροποιείται την τελευταία στιγμή και το υπερψηφίζει, ενώ η Έλσα Παπαδημητρίου πάει κόντρα στην κομματική γραμμή της ΝΔ, λέγοντας ένα ηχηρό “ΝΑΙ” στο μεσοπρόθεσμο. Πεμπτη 21 Ιουλίου 2011

Συγκαλείται σύνοδος κορυφής, η οποία καταλήγει σε συμφωνία για νέα δανειοδότηση της Ελλάδας. Η συμφωνία περιελάμβανε νέο δάνειο για τη χώρα, ύψους 158 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 109 δισ. θα προέλθουν από την ΕΕ και το ΔΝΤ (49 δισ. από αυτά είναι το υπόλοιπο από το πρώτο πακέτο διάσωσης), 37 δισ. από τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, ενώ άλλα 12 δισ. θα προέλθουν από την επαναγορά ομολόγων. Ακόμη, προβλέπεται η επιμήκυνση από 15 έως και 30 χρόνια των ομολόγων που λήγουν από το άμεσο διάστημα έως το 2020. Μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας, ωστόσο, οι οίκοι αξιολόγησης Fitch και Moody’s υποβαθμίζουν την Ελλάδα σε καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας. παρασκευη 2 Σεπτεμβρίου 2011

Οι διαπραγματεύσεις του υπουργού Οικονομικών, Ευάγγελου Βενιζέλου με την τρόικα καταλήγουν σε ναυάγιο, με τους εκπροσώπους των πιστωτών μας να φεύγουν από τη χώρα και να ακολουθούν εντός και εκτός Ελλάδας δραματικές εξελίξεις.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 15

Report

το επέτρεψαν εξαγριωμένοι πολίτες. Αυτή ήταν η πιο βαριά από όλες τις αντιδράσεις που κατά καιρούς υπήρχαν ενάντια σε πολιτικούς κυρίως της κυβέρνησης. Το περιστατικό θορύβησε τον Παπανδρέου, ο οποίος είχε ξεκινήσει το ταξίδι για τις Κάννες χωρίς να το ξέρει.

Η διέξοδος του δημοψηφίσματος Στα τέλη Οκτωβρίου ο Παπανδρέου είναι σε αδιέξοδο, που έχει δημιουργήσει η πολιτική του. Έχει εξασφαλίσει κούρεμα, που όμως δεν κάνει το χρέος βιώσιμο, αντιθέτως ισοπεδώνει τα ασφαλιστικά ταμεία που είναι κάτοχοι ομολόγων που κουρεύονται. Είναι υποχρεωμένος να

16 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

υπογράψει νέο μνημόνιο. Πιέζεται να πάρει συνεχώς μέτρα, τα οποία διαλύουν τον κοινωνικό ιστό και ρίχνουν σε ύφεση την οικονομία. Δεν έχει λαϊκά ερείσματα, αφού οι βουλευτές του κόμματος δεν μπορούν καν να κυκλοφορήσουν στον δρόμο, και επιπλέον έχει ισχυρή εσωκομματική αντιπολίτευση, την οποία, για τραγική ειρωνεία, κινεί ο άνθρωπος τον οποίο πρέπει να εμπιστευτεί ως υπουργό Οικονομικών. Η αντιπολίτευση ζητά εκλογές, αλλά ο Παπανδρέου δεν υιοθετεί το σενάριο. «Παρότι θα ήταν η πιο δημοκρατική λύση», λέει υπουργός του, «και την είχαν κάποιοι προτείνει, δεν προχωρά σε εκλογές. Μονίμως το επιχείρημα είναι πως

θα σκάσει η χώρα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Έγιναν μετά από λίγο 2 εκλογικές μάχες, άρα δεν ήταν αυτό το θέμα. Ο Παπανδρέου φοβάται να πάει σε εκλογές για να μην τις χάσει». Σε αυτό το αδιέξοδο ο Παπανδρέου επιλέγει ως λύση το δημοψήφισμα. Όσοι επεξεργάστηκαν τότε αυτή την εναλλακτική επιμένουν πως με αυτό τον τρόπο ο Παπανδρέου θα έδινε λύση μέσα από τη βούληση των πολιτών. Προσθέτουν μάλιστα πως το αποτέλεσμα μπορούσε να είναι διαπραγματευτικό ατού. Ο Χάρης Καστανίδης, ο οποίος ήταν από αυτούς που υποστήριξαν το δημοψήφισμα και από πολλούς θεωρείται ο αρχιτέκτονας αυτής της λύσης, επιμένει και στο

Ο Βενιζέλος επέστρεψε από τη σύνοδο ως νικητής. Η παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη δεν έγινε γιατί δεν το επέτρεψαν εξαγριωμένοι πολίτες. Το περιστατικό θορύβησε τον Παπανδρέου, ο οποίος είχε ξεκινήσει το ταξίδι για τις Κάννες χωρίς να το ξέρει

για την διενέργεια δημοψηφίσματος για την υπογραφή δεύτερου μνημονίου. Ο Καστανίδης συνταξιδεύει στο αεροπλάνο με τον Βενιζέλο. Ο υπουργός Οικονομικών τον ρωτάει γιατί κατεβαίνει Κυριακή στην Αθήνα και ο Χάρης Καστανίδης του απαντάει πως τον θέλει ο πρωθυπουργός για να συζητήσουν για το δημοψήφισμα. Άρα ο Βενιζέλος μαθαίνει, αν δεν έχει μάθει με άλλο τρόπο ήδη, πως ο Παπανδρέου ετοιμάζει δημοψήφισμα.

Ο Βενιζέλος και η λύτρωση

βιβλίο του «Η εποχή της δοκιμασίας» πως το δημοψήφισμα ήταν μια σύλληψη του Παπανδρέου που ήταν συμβατή με την άποψή του περί δημοκρατίας. Ως επιχειρήματα μάλιστα αναφέρει πως σε ανύποπτο χρόνο ο Παπανδρέου του έδωσε εντολή να ετοιμάσει θεσμικό πλαίσιο για τα δημοψηφίσματα, ενώ ένα μήνα πριν ο ίδιος ως υπουργός είχε κάνει αναφορά στη Βουλή. Στις 30 Οκτωβρίου 2011 ο Χάρης Καστανίδης, υπουργός Εσωτερικών και στενός συνεργάτης του Γιώργου Π απ ανδρ έο υ, β ρ ί σ κ ετ α ι σ τ η Θεσσαλονίκη και δέχεται τηλεφώνημα από τον πρωθυπουργό. Του ζητάει να κατέβει στην Αθήνα για να συζητήσουν

Το βράδυ της 30ης Οκτωβρίου, μετά από μία σύσκεψη με τον Βενιζέλο για τα οικονομικά, ο Παπανδρέου ανακοινώνει στον Φίλιππο Πετσάλνικο, τον Δημήτρη Ρέππα, τον Χάρη Καστανίδη, τη διευθύντρια του γραφείου του Ρεγγίνα Βάρτζελη και τον Παύλο Γερουλάνο πως θα προχωρήσει σε δημοψήφισμα. Οι παριστάμενοι συμφωνούν και ο Ρέππας ρωτάει αν έχει ενημερώσει γι' αυτό τη Μέρκελ. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Χάρη Καστανίδη, ο Παπανδρέου ανακοίνωσε πως αρχές Οκτωβρίου είχε ενημερώσει την καγκελάριο της Γερμανίας και αυτή δεν είχε αντίρρηση, αλλά ζήτησε να μη γίνουν ανακοινώσεις έως τη σύνοδο κορυφής στις 26 Οκτωβρίου. Την επόμενη μέρα ο Παπανδρέου ανακοίνωσε το δημοψήφισμα στην κοινοβουλευτική ομάδα 

Κάννες

Το χρονικό κυριακη 23 Οκτωβρίου 2011

Συγκαλείται και πάλι έκτακτη σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο την κατάρτιση ενός οριστικού σχεδίου αντιμετώπισης της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. πεμπτη Ξημερώματα 27 Οκτωβρίου 2011

Η σύνοδος οδηγείται σε συμφωνία που ανακοινώθηκε και απέβλεπε σε κούρεμα κατά 50% του ελληνικού χρέους και πρόσθετο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα ύψους 130 δισ. ευρώ. Με βάση τη συμφωνία, οι ιδιώτες θα αποδεχτούν σε εθελοντική βάση μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων που διαθέτουν κατά 50%. Παράλληλα αποφασίστηκε η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών με ποσό ύψους 30 δισ. ευρώ και αύξηση κατά ένα τρισ. ευρώ των κεφαλαίων του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. παρασκευη 28 Οκτωβρίου 2011

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου βρήκε την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας εκτός ελέγχου. Στη Θεσσαλονίκη οι διαδηλωτές προκαλούν τη ματαίωση της στρατιωτικής παρέλασης και την άτακτη αποχώρηση του προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια. σαββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Μέσα στο Σαββατοκύριακο o Παπανδρέου συγκεντρώνει μια μικρή ομάδα συμβούλων και στενών του συνεργατών, μεταξύ αυτών και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, όπου τους αποκαλύπτει το σχέδιό του για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τη νέα, ύψους 172 εκ. ευρώ δανειακή σύμβαση, ώστε να υποχρεωθούν να λάβουν θέση ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνης Σαμαράς και οι εντός του ΠΑΣΟΚ διαφωνούντες, προβλέποντας ότι οι περισσότεροι θα την υποστήριζαν.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 17

Report

της χώρας που δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Το κεκτημένο αυτό του ελληνικού λαού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από την διεξαγωγή δημοψηφίσματος». Μέσα σε 3 εικοσιτετράωρα η θέση γίνεται από «δημοψήφισμα για το ευρώ» σε «όχι δημοψήφισμα γιατί το ευρώ δεν μπαίνει σε δημοψήφισμα». Τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, σε μια ακόμη προσπάθεια κάλυψης του Βενιζέλου, τον εμφανίζουν να εκπλήσσεται στην κοινοβουλευτική ομάδα γιατί δεν γνώριζε, ενώ είχε ενημερωθεί από τον Χάρη Καστανίδη.

Πονάει η κοιλιά του Βενιζέλου και κάνει δηλώσεις η Καϊλή

του ΠΑΣΟΚ καταχειροκροτούμενος. «Για όσους τον ακούγαμε», λέει υπουργός του, «φάνταζε ως λύση, γιατί μας έφευγε από τις πλάτες ένα βάρος. Μόλις τελείωσε, τον λόγο πήρε ο Βενιζέλος, ο οποίος χαρακτήρισε το δημοψήφισμα λύτρωση». Πραγματικά ο Βενιζέλος στην ομιλία του αποκαλεί το δημοψήφισμα λύτρωση, ενώ προσθέτει πως με το δημοψήφισμα «ο ίδιος ο πολίτης, μετά τη στήριξη που θα προσφέρει, θα κληθεί να απαντήσει με μια λογική συνοχή και συνέπεια, με αρχή, μέση και τέλος. Είμαστε υπέρ της Ευρώπης; Είμαστε υπέρ της ευρωζώνης; Είμαστε υπέρ του ευρώ;» Δηλαδή ο Βενιζέλος τοποθετεί ως ζητούμενο στο δημοψήφισμα «ναι ή όχι στο ευρώ», «ναι ή όχι στην ευρωζώνη». Μετά από τρεις μέρες, όταν γυρνάει από τις Κάννες έχοντας την εντολή από τον Μπαρόζο να σκοτώσει το δημοψήφισμα, ως επιχείρημα της αλλαγής στάσης θα χρησιμοποιήσει ακριβώς το αντίθετο επιχείρημα: «Η θέση της Ελλάδας μέσα στο ευρώ είναι μια ιστορική κατάκτηση

18 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Όσο ο Βενιζέλος είναι στην κλινική, η βουλευτής Εύα Καϊλή, γνωστή βενιζελική, στέλνει επιστολή στον Παπανδρέου με την οποία τάσσεται κατά του δημοψηφίσματος. Όλοι θεωρούν πως είναι μια κίνηση Βενιζέλου και περιμένουν τη συνέχεια, χωρίς να μπορούν να υποθέσουν ποια θα είναι, γιατί ο Βενιζέλος έχει ταχθεί υπέρ του δημοψηφίσματος

Ο Βενιζέλος υπερασπίστηκε το δημοψήφισμα φεύγοντας από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ για να μιλήσει στο Δελτίο Ειδήσεων του ΑΝΤ1. Την 1η Μαρτίου ο Παπανδρέου συγκαλεί υπουργικό συμβούλιο. Στη συζήτηση που γίνεται για το δημοψήφισμα διαφωνούν οι υπουργοί Γιάννης Ραγκούσης και Αντρέας Λοβέρδος, ενώ εκφράζει επιφυλάξεις και η Άννα Διαμαντοπούλου. Μετά τις αποκαλύψεις των FT, εμφανίζονται στον Τύπο και άλλοι υπουργοί ως διαφωνούντες, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Το υπουργικό συμβούλιο δεν παίρνει καμιά απόφαση για το δημοψήφισμα, αφού το θέμα δεν μπαίνει σε ψηφοφορία. Κατά τη διάρκεια του υπουργικού συμβουλίου ο Βενιζέλος αποχωρεί, λέγοντας πως έχει κοιλιακό άλγος. Θα νοσηλευτεί στην Κεντρική Κλινική στην Αθήνα για εξετάσεις. Η πιθανότητα η ασθένεια του Βενιζέλου να ήταν διπλωματική σχολιάστηκε τις μέρες εκείνες έντονα από το ΠΑΣΟΚ. Όσο ήταν στην κλινική τον συνόδευε η βουλευτής Ελένη Κούρκουλα. Η κλινική εικόνα του Βενιζέλου, όπως λένε όσο τον επισκέφθηκαν, όχι μόνο έμοιαζε καλή, αλλά «μιλούσε συνεχώς στα τηλέφωνα με τον Γιούνκερ, τον Σόιμπλε και ενδεχομένως τον Μπαρόζο. Όσο ο Βενιζέλος είναι στην κλινική, η βουλευτής Εύα Καϊλή, γνωστή βενιζελική, στέλνει επιστολή στον Παπανδρέου με την οποία τάσσεται κατά του δημοψηφίσματος. Όλοι θεωρούν πως είναι μια κίνηση Βενιζέλου και

καννέσ

ΤΟ χρΟνικΟ ΔευΤερα 31 ΟκΤωβρΙΟυ 2011

περιμένουν τη συνέχεια, την οποία δεν μπορούν να υποθέσουν ποια θα είναι, γιατί ο Βενιζέλος έχει ταχθεί υπέρ του δημοψηφίσματος. Έξι μέλη του Εθνικού Συμβουλίου με επιστολή τους ζητούν την παραίτηση του πρωθυπουργού. Η ανακοίνωση του δημοψηφίσματος αναστατώνει τη Μέρκελ και τους ευρωπαϊκούς οικονομικούς παράγοντες. Το δημοψήφισμα μπορεί να τους φέρει προβλήματα. Η διαδικασία της ψηφοφορίας πιστεύουν πως θα αναζωπυρώσει την αντίδραση στη λιτότητα, ενώ οι ίδιοι βιάζονται να κλείσουν τις εκκρεμότητες. Ο νότος των PIGS (Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία) μπορεί να δημιουργήσει ανατροπές και να οδηγήσει την Ιταλία κυρίως σε κατάρρευση. Και όπως χαρακτηριστικά λένε, «η Ιταλία είναι πολύ μεγάλη για να σωθεί». Είναι εμφανές και αυτή την περίοδο πως ο φόβος για την κατάρρευση της ΕΕ είναι μεγαλύτερος από τον φόβο για την κατάρρευση της Ελλάδας. Αλλά για μια ακόμη φορά αυτή η διαπίστωση δεν γίνεται διαπραγματευτική τακτική. Ο Παπανδρέου καλείται από τη Μέρκελ και τον Σαρκοζί στις Κάννες, όπου συνεδριάζει η G20, για να λήξουν το θέμα με το δημοψήφισμα. Τα μηνύματα που φτάνουν στον πρωθυπουργό είναι πως οι μεγάλοι είναι έξαλλοι μαζί του. Ο πρωθυπουργός ενημερώνει στις 2 Νοεμβρίου τον Βενιζέλο πως πρέπει να πάνε στις Κάννες. Ο Βενιζέλος διαβεβαιώνει πως είναι καλά στην υγεία του, και έτσι το απόγευμα αναχωρούν για τη Γαλλία ο Γιώργος Παπανδρέου, ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ο υφυπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης, ο έμπιστος σύμβουλος του Παπανδρέου Νίκος ζιώγας, ο διευθυντής του διπλωματικού του γραφείου και πρέσβης, Δ. Παρασκευόπουλος και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμώνων Γ. ζανιάς. Στο αεροπλάνο μπαίνει και ο προσωπικός γιατρός του Βενιζέλου Χρήστος Δερβένης. Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι πως ο Βενιζέλος έκανε τον Δερβένη αργότερα, όταν έγινε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, πρόεδρο του ΙΣΤΑΜΕ. 

Χρήστος Δερβένης

Ο Παπανδρέου ανακοινώνει την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος σε πανηγυρικό κλίμα. Την ίδια μέρα ο Ευάγγελος Βενιζέλος, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, τάσσεται ουσιαστικά υπέρ του δημοψηφίσματος, αφού, μεταξύ άλλων, τονίζει: «Η χώρα ζει ένα δράμα και από το δράμα αυτό πρέπει να λυτρωθεί». ΤρΙΤη ΠρωΙ 1 νΟεμβρΙΟυ 2011

Γιώργος Ζανιάς

Ο Μπαρόζο πήρε στην άκρη τον Βενιζέλο και του είπε «πρέπει να σκοτώσεις αυτό το δημοψήφισμα». Ο Βενιζέλος συμφώνησε. Ο Μπαρόζο είχε τηλεφωνήσει νωρίτερα στον Σαμαρά, ζητώντας να προχωρήσει σε συμμαχική κυβέρνηση. Ο Σαμαράς δέχθηκε, βάζοντας ως όρο να μην είναι ο Παπανδρέου πρωθυπουργός

Ανεξαρτητοποιείται η βουλευτής Μιλένα Αποστολάκη, η οποία διαφωνεί ανοιχτά με την πρόταση για δημοψήφισμα και η οποία, σημειωτέον, είναι φιλικά προσκείμενη στον κ. Βενιζέλο. Την παραίτηση του πρωθυπουργού μετά την εξαγγελία για το δημοψήφισμα ζητούν με επιστολή τους και έξι στελέχη του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ και συγκεκριμένα οι Γ. Θωμάς, Β. Μαλέσιος, Σ. Μανίκας, Δ. Μπατζελής, Γ. Νικολάου και Μ. Σταυρακάκης. Στον αντίποδα, μέχρι εκείνη την ώρα, υποστηρικτικές προς τον πρωθυπουργό και την επιλογή του για δημοψήφισμα είναι οι τοποθετήσεις των Δ. ρέππα, Χ. Παπουτσή, Π. Μπεγλίτη, Μ. Χρυσοχοΐδη, Γ. Παπακωνσταντίνου. ΤρΙΤη αΠΟΓευμα 1 νΟεμβρΙΟυ 2011

Ο Γιώργος Παπανδρέου συγκαλεί υπουργικό συμβούλιο. Ωστόσο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος απουσιάζει από αυτή την εκρηκτική συνεδρίαση, λόγω έντονων πόνων στην κοιλιακή χώρα, γεγονός που τον οδηγεί μάλιστα στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση, «η αδιαθεσία του ήταν αποτέλεσμα έντονου στρες».

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 19

Report

Γιώργος Παπανδρέου

Ο σαρκοζί σηκώνει την κάννη και ο βενιζέλος πυροβολεί Φτάνοντας στις Κάννες, ο Παπανδρέου παίρνει SMS από τον πρόεδρο της Βουλής Φίλιππο Πετσάλνικο πως βουλευτές του κόμματος εκδηλώνουν διαφωνίες και πως είναι πιθανό να μην έχει πια τους απαιτούμενους βουλευτές για την ψηφοφορία στη Βουλή. Στο Palais des Festivals et des Congrès των Καννών τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Ο Σαρκοζί αναλαμβάνει να επιτεθεί στον Παπανδρέου και, όπως διαρρέει αργότερα, τον αποκαλεί «γαμημένο ψυχάκια που θα τους καταστρέψει». Η Μέρκελ συναινεί και αποδέχεται ήπια τις κατηγορίες. Είναι μια εξευτελιστική διαδικασία, όπου συμπεριφέρονται σαν να απευθύνονται όχι σε πρωθυπουργό, αλλά σε υποτακτικό τους. Εκτός από τη Μέρκελ και τον Σαρκοζί, παρόντες είναι η Κριστίν Λαγκάρντ, ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Αλέν ζιπέ, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Φρανσουά Μπαρουέν, ο Όλι ρεν, ο ζοζέ Μπαρόζο, ο Χέρμαν ρομπάι, ο ζαν-Κλοντ Γιούνκερ

20 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Φίλιππος σαχινίδης

Ο Σαρκοζί επιτίθεται στον Παπανδρέου και, όπως διαρρέει αργότερα, τον αποκαλεί «γαμημένο ψυχάκια που θα τους καταστρέψει». Η Μέρκελ συναινεί και αποδέχεται ήπια τις κατηγορίες. Συμπεριφέρονται εξευτελιστικά, σαν να απευθύνονται όχι σε πρωθυπουργό, αλλά σε υποτακτικό τους

νίκος Ζιώγας

και ο Σόιμπλε. Ο Σαρκοζί κατηγορεί τον έλληνα πρωθυπουργό ότι τινάζει την Ευρώπη στον αέρα και στο τέλος της διαδικασίας απαιτούν από τον Παπανδρέου να αποσύρει το δημοψήφισμα ή να το κάνει με το ερώτημα «ναι ή όχι στο ευρώ». Κάπου εκεί, σύμφωνα με τους FT, ο Μπαρόζο διέκρινε «τη γλώσσα του σώματος του Βενιζέλου», τον πήρε στην άκρη και του είπε: «Πρέπει να σκοτώσεις αυτό το δημοψήφισμα». Ο Βενιζέλος συμφώνησε. Ο Μπαρόζο είχε τηλεφωνήσει νωρίτερα στον Σαμαρά, από τον οποίο ζήτησε να προχωρήσει σε συμμαχική κυβέρνηση. Ο Σαμαράς δέχθηκε, βάζοντας ως όρο να μην είναι ο Παπανδρέου πρωθυπουργός. Λίγο αργότερα ο Σαμαράς όχι μόνο θα έκανε κυβέρνηση καθ' υπόδειξη, αλλά θα έκανε στροφή υπέρ του μνημονίου και της Μέρκελ.

Οι επιθυμίες σας διαταγές Η γλώσσα του σώματος του Βενιζέλου γρήγορα έγινε ντοκουμέντο. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, στις

Κάννες

Το χρονικό Τεταρτη Πρωί 2 Νοεμβρίου 2011

Δημήτρης Παρασκευόπουλος

5:30 τα ξημερώματα σκότωσε το δημοψήφισμα, όπως ήταν η επιθυμία του Μπαρόζο, και μαζί την κυβέρνηση Παπανδρέου. Έγραψε μια επιστολή με την οποία απέρριπτε το δημοψήφισμα γιατί το ευρώ, όπως ισχυριζόταν, δεν μπαίνει υπό αμφισβήτηση σε δημοψήφισμα. Αυτός που μερικές μέρες πριν υποστήριζε πως αυτό ακριβώς είναι το δίλημμα και αυτό πρέπει να μπει σε δημοψήφισμα. Όπως υποστηρίζουν κύκλοι του Παπανδρέου στο Hot Doc, «ο Βενιζέλος ουδέποτε ενημέρωσε τον πρωθυπουργό πως άλλαξε η στάση του. Το έκανε με επιστολή δημόσια. Ούτε ενημέρωσε τον Γιώργο Παπανδρέου πως του ζήτησε κάτι τέτοιο ο Μπαρόζο. Όφειλε να ενημερώσει και για τα δύο τον πρωθυπουργό, αλλά τότε δεν θα ήταν συνωμοσία». Ο Βενιζέλος δεν διέψευσε τους FT για την αποκάλυψη πως δέχθηκε εντολή από τον Μπαρόζο. Ούτε ο Αντώνης Σαμαράς διέψευσε την τηλεφωνική επικοινωνία. Ο Βενιζέλος περιορίστηκε να πει «ποιος Μπαρόζο με επηρέασε; Η κόρη

μου το έκανε με mail». Ακόμη και σε αυτή τη δήλωση δεν αρνείται πως υπήρξε εντολή του Μπαρόζο, αλλά απλώς υποστηρίζει πως δεν ήταν αυτή η αιτία της στάσης του. Ο Παπανδρέου επικοινώνησε με τον Βενιζέλο, στον οποίο επιθετικά είπε: «Με πούλησες». Παρ' όλα αυτά, λίγες ώρες αργότερα τον όρισε διαπραγματευτή με τη ΝΔ για τη συγκυβέρνηση, τον δέχθηκε ως υπουργό Οικονομικών και αντιπρόεδρο στην κυβέρνηση Παπαδήμου και του παρέδωσε το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Το επιχείρημά του σήμερα είναι πως φοβόταν μην προκληθεί ανωμαλία, η οποία θα παρέσερνε την οικονομία και τη χώρα. Για τον ίδιο λόγο δεν άφησε τον Βενιζέλο να πάρει το ρίσκο και να ρίξει την κυβέρνηση, όπως του πρότειναν υπουργοί του. «Ο Γιώργος Παπανδρέου», λέει πρώην στενός του συνεργάτης-υπουργός, «δεν έχει δώσει πειστικές απαντήσεις γι' αυτή του την παράλογη σχέση με τον Βενιζέλο, η οποία συνεχίζεται και όταν τον προδίδει. Του παρέδωσε το ίδιο το κόμμα. Επίσης δεν έχει εξηγήσει μια άλλη σοβαρή εξέλιξη τον Ιούνιο του 2011. Είχαμε μαζευτεί στο Καστρί μια ομάδα υπουργών και συζητούσαμε την άποψη του Παπανδρέου να γίνει ανασχηματισμός και να ζητήσουμε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Συμφωνήσαμε όλοι. Την άλλη μέρα μάθαμε πως ο ίδιος ο Παπανδρέου πήρε τηλέφωνο τον Σαμαρά για να παραιτηθεί και να κάνουν μαζί κυβέρνηση. Δεν ήθελε ο Σαμαράς. Είναι πολιτική σχιζοφρένεια». Το δεδομένο είναι πως αμέσως μετά τις Κάννες υλοποιήθηκαν, με τον ένα ή άλλο τρόπο, οι επιθυμίες των δανειστών. Μια από αυτές ήταν να αναλάβει πρωθυπουργός αυτός που επίσης προέκρινε ο Μπαρόζο, ο Λουκάς Παπαδήμος, με πλήρη απουσία πολιτικής και ηθικής νομιμοποίησης. Τα συγκροτήματα Τύπου το είχαν αναγγείλλει την ώρα που Παπανδρέου και Σαμαράς δεν έδειχναν να το επιλέγουν. 

Πριν τη σύνοδο ο Μπαρόζο, δίχως να ενημερώσει τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, επικοινωνεί με τον Σαμαρά, που τον πληροφορεί ότι είναι πλέον διατεθειμένος να στηρίξει μια κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ για να αποφύγει το δημοψήφισμα. Η κουβέντα για την αντικατάσταση του έλληνα πρωθυπουργού ανοίγει, αλλά στο παρασκήνιο. Ο Μπαρόζο καλεί το συμβούλιό του και στελέχη της Κομισιόν στη σουίτα του στο Hotel Majestic Barrière για να χαράξει στρατηγική. Το πρώτο πρόσωπο που ο ίδιος προτιμά και μοιράζεται με τους συνεργάτες του είναι ο Λουκάς Παπαδήμος. Τεταρτη 2 Νοεμβρίου 2011, 17:30 μ.μ.

Πριν τη συνάντηση με τον Παπανδρέου και τον Βενιζέλο, τον αντιπρόεδρο της ελληνικής κυβέρνησης και υπουργό Οικονομικών, ο Σαρκοζί συναντά τη Μέρκελ, τον πρόεδρο του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τη διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπάι. Συμφωνούν να τηρήσουν μία κοινή στάση έξι σημείων απέναντι στον Παπανδρέου, που προέβλεπε ότι το δημοψήφισμα θα αφορούσε την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη και ότι δεν θα πραγματοποιούταν η εκταμίευση της έκτης δόσης του πρώτου πακέτου διάσωσης μέχρι τη διενέργεια του δημοψηφίσματος.   Τεταρτη 2 Νοεμβρίου 2011, 19:30 μ.μ.

Η σύνοδος ξεκινά σε μια άκρως ταπεινωτική για τη χώρα ημέρα, ο Παπανδρέου απολογείται ως ένοχος για προδοσία απέναντι στα σχέδια και τις θυσίες της ευρωζώνης, ενώ στριμώχνεται κυριολεκτικά στη γωνία από τους ευρωπαίους εταίρους μας. Ο Σαρκοζί του επιτίθεται και τον καλεί να αποφασίσει το συντομότερο δυνατό για το τι θα κάνει όταν επιστρέψει στην Αθήνα. Η Μέρκελ τάσσεται στην ίδια γραμμή με τον γάλλο πρόεδρο.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 21

Report

μέ ένΤΟΛΗ μπαρΟζΟ,

«παπαδΗμΟσ»

Ο Ζοζέ Μπαρόζο ήταν αυτός που στις Κάννες ανέλαβε τη βρόμικη δουλειά. Ήταν ο άνθρωπος της συνωμοσίας, από την ώρα βέβαια που βρήκε συνωμότες στην ελληνική πλευρά. Και μάλιστα τον υπουργό Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλο και τον αρχηγό της ΝΔ Αντώνη Σαμαρά. Σύμφωνα με τους Financial Times, o Μπαρόζο από τη σουίτα του στο ξενοδοχείο Μajestic Βarriere κάλεσε τον Σαμαρά για να του πει για μια συγκυβέρνηση. Μόλις έκλεισε το τηλέφωνο, με τους συνεργάτες του ξεκίνησε μια συζήτηση για πιθανά ονόματα πρωθυπουργών για την Ελλάδα, όπως έκαναν κάποιοι άλλοι τη δεκαετία του ’50. «Το πρόσωπο που είπε ο Μπαρόζο», γράφουν οι FT, «ήταν ο Λουκάς Παπαδήμος. Σε μια βδομάδα ο Παπαδήμος ανέλαβε καθήκοντα». Του Κώστα Βαξεβάνη

22 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Κάννες

Το χρονικό Τεταρτη 2 Νοεμβρίου 2011, 21:30 μ.μ.

Ε

ίναι εντυπωσιακό πώς επιβλήθηκε ο Παπαδήμος ακόμα και στους δύο πολιτικούς συνεταίρους Παπανδρέου και Σαμαρά, παρότι δεν τον αντιμετώπισαν ποτέ. Ο Λουκάς Παπαδήμος ήταν συνεργάτης του Παπανδρέου, αλλά ο τελευταίος δεν τον ήθελε για πρωθυπουργό. Αντιθέτως, ο Παπανδρέου θεωρούσε πως έπαιξε το παιχνίδι των τραπεζιτών όταν με δηλώσεις του είχε αντιταχθεί στο κούρεμα για να μην πληγούν οι τράπεζες. Μετά τη συντριβή στις Κάννες ο Παπανδρέου είχε κάθε λόγο να μην τον θέλει. Επιλέον θεωρούσε πως ήταν ένας άχρωμος και άοσμος τεχνοκράτης.Στο Μέγαρο Μαξίμου ο Παπαδήμος δεν είχε καν δικό του γραφείο και για λόγους ευγένειας, όταν έγινε κάποια στιγμή η πρόταση να μετακομίσει ο εκπρόσωπος Τύπου Γιώργος Πεταλωτής για να στεγαστεί ο Λουκάς Παπαδήμος, οι περισσότεροι το εξέλαβαν ως αστείο. Ο Παπαδήμος δεν ήταν αρεστός ούτε στον Σαμαρά, επειδή τον θεωρούσε άνθρωπο του Παπανδρέου. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πώς η πρόταση από τις Κάννες έκανε τον γύρο της Ευρώπης παρακάμπτοντας τα γραφεία των αρχηγών των κομμάτων για να καταλήξει στα επίμονα πρωτοσέλιδα των συγκροτημάτων που τον επέβαλαν.

«Σαν προτάσεις για πενταήμερη» Μετά τις Κάννες ο Παπανδρέου έδειχνε να θέλει να τελειώνει γρήγορα η μεταφορά της πρωθυπουργίας. Ήταν ο μοναδικός πρωθυπουργός που πήρε ψήφο εμπιστοσύνης για να πέσει. Ο Παπανδρέου όρισε για τις συνομιλίες εξεύρεσης πρωθυπουργού τον Βενιζέλο και ο Σαμαράς τον Χρύσανθο Λαζαρίδη. Τις επόμενες μέρες ακούστηκαν τα πιο απίθανα ονόματα για την πρωθυπουργία. Οι περισσότεροι ήταν υπεράνω πολιτικής υποψίας. «Τα ονόματα έπεφταν στο τραπέζι σαν τις προτάσεις που γίνονται για πενταήμερη. Ο καθένας έλεγε ό,τι όνομα έλεγε για να τελειώνουμε», λέει υπουργός που έζησε το μαρτύριο των πρωθυπουργοποιήσεων.

Ανάμεσα σε αυτούς που προτάθηκαν ήταν η Έλσα Παπαδημητρίου, ο Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο οποίος ήθελε να κάνει ο ίδιος κυβέρνηση χωρίς να έχουν λόγο τα κόμματα, ο Γιάννης Κουκιάδης, ο Γιώργος Ρουμελιώτης, ο Φίλιππος Πετσάλνικος και ο Απόστολος Κακλαμάνης. Ο Σαμαράς ήθελε να τελειώνει με τη διαδικασία, με την οποία θα αφαιρούσε την εξουσία από τον Παπανδρέου, έχοντας ως πραγματικό στόχο τις εκλογές σε μερικούς μήνες. Ο Παπανδρέου έδειχνε την ίδια βιασύνη, μάλλον πιεσμένος από τις εξελίξεις.

Η Wikipedia τον έκανε πρωθυπουργό Από τις 6 Νοεμβρίου, όμως, τα συγκροτήματα Τύπου έριχναν στα πρωτοσέλιδα το όνομα του Λουκα Παπαδήμου, το οποίο δεν έπεσε με σοβαρότητα στα πολιτικά τραπέζια. Είναι χαρακτηριστικά τα πρωτοσέλιδα: ΕΘΝΟΣ: «Επικρατέστερος πρωθυπουργός ο Παπαδήμος», ΗΜΕΡΗΣΙΑ: «Ιστορική συμφωνία. Επικρατέστερος ο Παπαδήμος», ΤΑ ΝΕΑ: «Επιτέλους, κυβέρνηση συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ με βέβαιο πρωθυπουργό τον Παπαδήμο». Όταν το όνομα Παπαδήμος δεν επιλέγεται, τα κανάλια ενημερώνουν πως ήρθε στην Ελλάδα και περιμένει, ενώ τα site και οι εφημερίδες πιέζουν «βρείτε λύση». Είναι εντυπωσιακό πως την Κυριακή 6 Νοεμβρίου κάποιοι αναρτούν στο βιογραφικό του Παπαδήμου στην ηλεκτρονική διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia πως είναι πρωθυπουργός της Ελλάδας. Γενικώς κάποιοι κύκλοι τον θέλουν για πρωθυπουργό, αλλά την εποχή εκείνη ακόμη και οι βουλευτές πιστεύουν πως είναι μια πρόταση που υπάρχει. Είναι τόσο έντονη η εικόνα που δημιουργούν τα μέσα ενημέρωσης, ώστε δεν χωρά αμφισβήτηση. Στα τηλεπαράθυρα φτιάχνονται οι αγιογραφίες του τεχνοκράτη Παπαδήμου. Μερικές μέρες μετά το ίδιο έργο θα παιχτεί στη γειτονική Ιταλία με τον Μάριο Μόντι. 

Ο Παπανδρέου αποθαρρύνεται, κουράζεται και καταλαβαίνει ότι δεν πείθει. Αναλαμβάνει να στηρίξει, συνεχίζοντας τις διαβουλεύσεις, ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Σε αυτό το σημείο ο Μανουέλ Μπαρόζο αντιλαμβάνεται αυτή την αλλαγή και αργότερα αρπάζει την ευκαιρία. Στο περιθώριο της συνόδου ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απομονώνει τον Βενιζέλο και του ξεκαθαρίζει: «Πρέπει να σκοτώσουμε αυτό το δημοψήφισμα». Ο υπουργός Οικονομικών συμφωνεί σχεδόν αμέσως, γιατί άλλωστε το τέλος του δημοψηφίσματος θα ήταν επίσης και το τέλος του Γ. Παπανδρέου. Ξημερώματα Πέμπτης 3 Νοεμβρίου 2011

Η ελληνική αποστολή επιστρέφει στην Αθήνα, ενώ απουσιάζει από τη σύνοδο κορυφής στις Κάννες, αν και ουσιαστικά η συζήτηση αφορά την Ελλάδα. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος προβαίνει σε δήλωση, όπου μεταξύ άλλων, τονίζει: «Η θέση της Ελλάδας μέσα στο ευρώ είναι μια ιστορική κατάκτηση της χώρας που δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Το κεκτημένο αυτό του ελληνικού λαού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος». Το δημοψήφισμα του Παπανδρέου είχε πεθάνει, όπως και η πρωθυπουργία του. Πρωί Πέμπτης 3 Νοεμβρίου 2011

Ανεξαρτητοποιείται και η Εύα Καϊλή, κάνοντας πράξη όσα είχε εκφράσει μέσω επιστολή της δύο ημέρες πριν αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τον Γ. Παπανδρέου. Τις επόμενες ώρες ο ένας μετά τον άλλον οι κορυφαίοι του ΠΑΣΟΚ, Α. Διαμαντοπούλου, Α. Λοβέρδος, Μ. Χρυσοχοΐδης και Β. Παπανδρέου, στέλνουν το μήνυμα στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ ότι πρέπει να διευκολύνει τις εξελίξεις και να σχηματιστεί μία κυβέρνηση με τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας. Τη διαφοροποίησή της στο θέμα του δημοψηφίσματος εκφράζει δημόσια και η Φώφη Γεννηματά. Να αποσύρει άμεσα την πρόταση για δημοψήφισμα καλεί τον πρωθυπουργό ο Μίμης Ανδρουλάκης.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 23

Report

νικηφόρος Διαμαντούρος

Πετσάλνικος και κακλαμάνης Αν το μιντιακό και τραπεζικό σύστημα με τον Μπαρόζο δεν ήθελαν τόσο πολύ τον Παπαδήμο,τότε ίσως πρωθυπουργός να ήταν ή ο Φίλιππος Πετσάλνικος ή ο Απ ό σ τ ο λ ο ς Κα κ λ α μ ά ν η ς . Ο Γιώργος Παπανδρέου είχε προτείνει ο Πετσάλνικος να γίνει πρωθυπουργός αφού ως Πρόεδρος της Βουλής είχε τον θεσμικό ρόλο που το δικαιολογούσε. Το ΠΑΣΟΚ όμως διέρρευσε την επιλογή και σε μερικές ώρες τα media απαξίωσαν τον Πρόεδρο της Βουλής με τίτλους του επιπέδου «Ποιός άλλος για πρωθυπουργός; Μέχρι και ο Πετσάλνικος». Η υποψηφιότητα Πετσάλνικου κάηκε. Λίγο πριν δεν είχε ευωδώσει η πρόταση η για την πρωθυπουργία στον πρώην Πρόεδρο της Βουλής Απόστολο Κακλαμάνη. Ο Παπανδρέου τον είχε προτείνει ως επίσης θεσμικό παράγοντα και με την πρόταση συμφώνησε και ο Σαμαράς. Όπως παραδέχεται ο Απόστολος Κακλαμάνης με επιστολή του, συνάντησε μάλιστα το Σαμαρά στο σπίτι

24 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Γιάννης κουκιάδης

του στην οδό Μουρούζη και έδωσαν έως και τα χέρια. Οι διαδικασίες είχαν προχωρήσει έως τη σύνθεση υπουργικού συμβουλίου. Ως το απόγευμα ο Κακλαμάνης ήταν βέβαιος πρωθυπουργός αλλά ξαφνικά το βράδυ απέρριψε την πρόταση τηλεφωνικά. Στην πρόσφατη επιστολή του εξηγεί πως παραιτήθηκε γιατί δεν μπορούσε να πείσει το Σαμαρά πως «δεν γίνεται να συμμετέχει η ΝΔ σε μια κυβέρνηση και να είναι ταυτόχρονα αξιωματική αντιπολίτευση». Οι εξηγήσεις του Απόστολου Κακλαμάνη αμφισβητούνται από συναδέλφους του που υποστηρίζουν πως «ή τον πίεσε ο Βενιζέλος λέγοντας πως θα τον ισοπεδώσουν τα εκδοτικά συγκροτήματα ή ισχύει πως δεν ήθελε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο οποίος έθεσε βέτο.» Η άποψη του Κάρολου Παπούλια εκείνη την περίοδο δεν ήταν αποδεκτή μόνο εξαιτίας του θεσμικού του ρόλου,αλλά γιατί επεδείκνυε και ανοχή να κυβερνηθεί η χώρα από μια κυβέρνηση που ουδέποτε προήλθε από εκλογές και λαϊκή εντολή μέσα από πρόγραμμα ή θέσεις.

Γιώργος ρουμελιώτης

Ο βενιζέλος αυτοπροτείνεται για πρωθυπουργός Ο Παπανδρέου έχοντας συμφωνήσει με τον Σαμαρά πως θα κάνουν μια επιλογή που θα «δείχνει θεσμική» και όχι επιβολή είχε διαρρεύσει πως «θα υπάρξει λύση και θα είναι θεσμική». Με αυτή την λογική είχαν εξεταστεί οι υποψηφιότητες Κακλαμάνη και Πετσάλνικου.Ο Βαγγέλης Βενιζέλος θεώρησε πως η περιγραφή Παπανδρέου τον βόλευε και έτσι αυτοπροτάθηκε ως θεσμική λύση αφού ήταν Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Ο Παπανδρέου δυσφόρησε αλλά δεν εξέφρασε τη διαφωνία του στο Βενιζέλο. Σύμφωνα με άνθρωπο δίπλα στον Παπανδρέου την εποχή εκείνη «ο Γιώργος ξεπέρασε το σκόπελο Βενιζέλου λέγοντάς του «Βαγγέλη και να σε προτείνω εγώ, δεν σε θέλει ο Σαμαράς». Αυτό που είπε ήταν αλήθεια γιατί ο Σαμαράς είχε βάλει βέτο στον Παπανδρέου για τον Βενιζέλο,όταν υπήρξε διαρροή σε εφημερίδες πως θα είναι πρωθυπουργός. Σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Βήμα» την Κυριακή 18 Μαΐου 2014,το οποίο έχει εμφανώς ως πηγή πληροφοριοδότησης το περιβάλλον Βενιζέλου,ο Παπανδρέου εμφανίζεται να προτείνει ο ίδιος στο Βενιζέλο την πρωθυπουργία λέγοντας «γιατί δεν αναλαμβάνεις εσύ Βαγγέλη πρωθυπουργός και να μείνω εγώ Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ». Τότε ο Βενιζέλος εμφανίζεται από την εφημερίδα να αρνείται σχεδόν ηρωικά λέγοντας «τι είναι αυτά που λες εδώ καιγόμαστε» Ο Βενιζέλος μετά τις αποκαλύψεις για

ελσα

καννέσ

ΤΟ χρΟνικΟ Παπαδημητρίου

Φίλιππος Πετσάλνικος

τις Κάννες, εμφανίζεται συστηματικά από τα Μέσα Ενημέρωσης ο άνθρωος των θυσιών, χωρίς ωστόσο να προχωρά σε διάψευση.

«Τον Παπαδήμο τον θέλει και η μέρκελ» Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ΒΗΜΑ FM ο Γιώργος Καρατζαφέρης υποστήριξε πως αυτός ήταν που επέβαλε τον Παπαδήμο. Είπε πως στο προεδρικό μέγαρο Παπανδρέου και Σαμαράς απέκλειαν τη λύση Παπαδήμου, ώσπου έκανε παρέμβαση στον Σαμαρά. Είπε συγκεκριμένα: «Όταν ήρθε η σειρά του Σαμαρά, εγώ προσποιήθηκα ότι θέλω να πάω τουαλέτα. Και στήθηκα έξω από το δωμάτιο και τον περίμενα τον Σαμαρά και του είπα: Αντώνη, είναι χρυσή ευκαιρία. Πιάνουμε τώρα τον Παπαδήμο που τον θέλει η Μέρκελ και μετά καθόμαστε εμείς, δύο προς ένας, να φτιάξουμε μια δική μας κυβέρνηση που δεν θα είναι τόσο οσφυοκαμπτική. Και με κοιτάζει και μου λέει: Καλά λες. Κλήθηκε μετά ο Παπαδήμος με το αυτοκίνητο και προχωρήσαμε και αυτή είναι η ιστορία. Δεν τον πρότεινα απλά τον Παπαδήμο, τον επέβαλα. Εκείνη την ώρα, γιατί όσο το λέω μειώνονται τα ποσοστά, η Μέρκελ και ο Σόιμπλε μάς είχαν διώξει». Στη συνέντευξή του ο Καρατζαφέρης υποστηρίζει πως αυτό που αποδεικνύεται είναι το ότι δεν υπήρξε ξένη παρέμβαση για την επιβολή Παπαδήμου. Τι ήταν όμως αυτό που άλλαξε την άποψη του Καρατζαφέρη, ο οποίος τον Ιούνιο έλεγε

απόστολος κακλαμάνης

στη Βουλή για τον Παπαδήμο: «Μα ποιος τον ξέρει, ποιος τον γνωρίζει, ποιος εμπιστεύεται το ανάστημα που έχει;» Είναι πραγματικά ένα ερώτημα. Ο Παπαδήμος έγινε πρωθυπουργός, όπως είχε περιγράψει ο Μπαρόζο, όπως άλλωστε είχε πέσει και ο Παπανδρέου πάλι με τις προβλέψεις Μπαρόζο. Όσο για το τι έκανε, το περιγράφει υπουργός του: «ήταν το πιο ανούσιο και βαρετό κυβερνητικό έργο. Συζητάγαμε πράγματα που επέβαλαν άλλοι. Νόμοι για τράπεζες από τράπεζες και τον άνθρωπό τους. Δεν ξέρω αν καταλαβαίνετε, αλλά αν αφαιρέσει το πολιτικό κομμάτι κάποιος, σε αυτό που λέμε ανθρώπινο ήταν ένα τραγικό πράγμα. Κάποιος υπάλληλος που δούλευε για τον εργοδότη».

αΠΟΓευμα ΠεμΠΤησ 3 νΟεμβρΙΟυ 2011

Ο Γιώργος Παπανδρέου ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Παρασκευη 4 νΟεμβρΙΟυ 2011

Έχοντας παραιτηθεί από την ιδέα του δημοψηφίσματος, ο Γιώργος Παπανδρέου κατάφερε σε αυτή την ψηφοφορία να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, με 153 ψήφους υπέρ και 145 ψήφους κατά. σαββαΤΟ 5 νΟεμβρΙΟυ 2011

Ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει ότι θα πάρει πρωτοβουλία για να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας και αναζητά τον νέο πρωθυπουργό. Πρώτα προτείνει τον Φίλιππο Πετσάλνικο και μετά τον Απόστολο Κακλαμάνη, ο οποίος αρνείται. κυρΙακη 6 νΟεμβρΙΟυ 2011

Ο Βαγγέλης Βενιζέλος θεώρησε πως η περιγραφή Παπανδρέου τον βόλευε και έτσι αυτοπροτάθηκε ως θεσμική λύση αφού ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης

Ο Γιώργος Παπανδρέου συναντήθηκε στο προεδρικό μέγαρο με τον πρόεδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά, ενώπιον του προέδρου της Δημοκρατίας. Στη συνάντηση υπήρξε συμφωνία μεταξύ των δύο πολιτικών αρχηγών για σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Ακολούθησαν τετραήμερες διαβουλεύσεις με συμμετοχή των κομματικών επιτελείων του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ, για την επιλογή του προσώπου που θα ηγηθεί στο νέο κυβερνητικό σχήμα. ΠεμΠΤη 10 νΟεμβρΙΟυ 2011

Οι διεργασίες ολοκληρώνονται, οπότε και επιλέγεται ο Λουκάς Παπαδήμος ως νέος πρωθυπουργός. Παρασκευη 11 νΟεμβρΙΟυ 2011

Η νέα κυβέρνηση που ορκίστηκε περιελάμβανε έξι στελέχη από τη Νέα Δημοκρατία, τέσσερα από το ΛΑΟΣ, ενώ παρέμειναν σχεδόν όλα τα στελέχη της κυβέρνησης Παπανδρέου.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 25

Ομόλογα

Από τις Κάννες στο κούρεμα, μια προδοσία δρόμος Αν η εξαγγελία του Γιώργου Παπανδρέου στο Καστελόριζο ήταν η αρχή για την καταστροφή που θα ακολουθούσε η χώρα, οι Κάννες ήταν η θριαμβευτική νίκη των δανειστών και των εκβιασμών. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος, με εντολή Μπαρόζο, οδηγούσε τα πράγματα από την αβεβαιότητα των εξελίξεων στη σιγουριά που ήθελαν Σαρκοζί και Μέρκελ. Όχι μόνο πήρε εντολές και οδήγησε στην ανατροπή της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά στη συνέχεια εξασφάλισε να εξαρτηθεί πλήρως η χώρα από τους δανειστές. Το πολυδιαφημισμένο κούρεμα (PSI) του ελληνικού χρέους, παρέδωσε το χρέος από το Ελληνικό στο Αγγλοσαξωνικό Δίκαιο. Έτσι εξασφάλισε τους δανειστές που μπορούσαν να υποθηκεύσουν περιουσιακά στοιχεία της Ελλάδας σε όλο τον κόσμο, από τα αποθέματα χρυσού έως τα έσοδα από τον ορυκτό πλούτο και την ακίνητη περιουσία στο εξωτερικό. Το ελληνικό χρέος δεν μπορούσε να κουρευτεί και η χώρα έχασε ένα μελλοντικό όπλο για να προχωρήσει σε στάση πληρωμών προς τους δανειστές αν το έκρινε αναγκαίο. Ένα πλέγμα νόμων της κυβέρνησης Παπαδήμου, περνούσε εξουσίες της ελληνικής κυβέρνησης σε Τράπεζες. Την ίδια ώρα τα ΜΜΕ εξυμνούσαν τη σωτηρία και φυσικά το Βενιζέλο ως σωτήρα. Του Κώστα Βαξεβάνη

μ

ετά τις Κάννες, ο Βενιζέλος έγινε συνομιλητής του ευρωπαϊκού διευθυντηρίου. Μπαρόζο, Σόιμπλε αλλά και Μέρκελ, αυτοί που επί δύο χρόνια μιλούσαν με τα πιο υποτιμητικά λόγια για τον Βενιζέλο, συνομιλούσαν πια συχνά στο τηλέφωνο μαζί του. Όπως υποστηρίζει σύμβουλος του Παπανδρέου που τον συνόδευε σε ταξίδια στην Ευρώπη

26 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

«ούτε η Μέρκελ, ούτε κανένας άλλος συμπαθούσαν τον Βενιζέλο. Ήταν αρκετά πρόσφορος μαζί τους, αλλά δεν τον εμπιστεύονταν. Δεν τους ταίριαζε η συμπεριφορά του. Ήταν πολύ κενά διαχυτικός. Ούτε τον Σαμαρά εμπιστεύονταν. Η Μέρκελ τον αποκαλούσε ανόητο όταν ήταν αντιμνημονιακός. Μετά τις Κάννες, ο Βενιζέλος έγινε ο άνθρωπός τους. Τις

εξετάσεις όμως τις είχε δώσει με τις επαφές για το PSI».

Το ταμπού της καταστροφής Αμέσως μόλις η μοίρα της χώρας παραδόθηκε στους δανειστές μέσω Καστελόριζου, η κυβέρνηση Παπανδρέου εξήγγειλε μια σειρά από μέτρα «δημοσιονομικής προσαρμογής». Κανένα από τα μέτρα όσο σκληρό και αν ήταν δεν ικανοποιούσε τους δανειστές. Ο Παπανδρέου επέμενε πως αν έπαιρναν μέτρα της τάξης των 8 δις, θα μπορούσαν σταδιακά να ενεργοποιήσουν την Οικονομία. Ήταν ο ίδιος που κατέληξε να υπογράφει ένα μνημόνιο θανάτου της ελληνικής Οικονομίας. Υπάρχουν δύο θεωρίες. Η μία θέλει τον Παπανδρέου συνειδητά συμμέτοχο στην καταστροφή της χώρας. Η άλλη, εγκλωβισμένο στην πολιτική που ο ίδιος επέλεξε και ανίκανο να σταθεί απέναντι στους δανειστές. Υπουργός του Παπανδρέου την εποχή εκείνη, προσπαθώντας να απαντήσει στο τι ίσχυε από τα δύο λέει: «στην κυβέρνηση υπήρχαν 3 κατηγορίες υπουργών εκτός από αυτούς που είχαν δειλά έστω ένα προβληματισμό. Οι ανίκανοι, που τους ενδιέφερε απλώς να ταυτίζονται με την ηγεσία, οι ηττοπαθείς που έλεγαν πως δεν πρέπει να κουνιόμαστε στη Μέρκελ και οι νεοφιλελεύθεροι, που έβλεπαν στα σχέδια της Μέρκελ, την υλοποίηση των ιδεολογικών ονείρων τους. Αυτοί οι τελευταίοι, δημιούργησαν έντεχνα την εικόνα της κακής Ελλάδας και της ανάγκης τιμωρίας, αντί για οποιαδήποτε συζήτηση επί της ουσίας». Από την πρώτη στιγμή, η κυβέρνηση Παπανδρέου θεωρεί ως λύση την αποδοχή των όρων των δανειστών και θεωρεί εκ των προτέρων κάθε άλλη λύση καταστροφική. Σε ανακοίνωση του το ΠΑΣΟΚ στις 11 Ιουνίου 2011, γράφει «η κυβέρνηση δίνει μάχη για τη διάσωση της

χώρας. Κάποιοι ανεύθυνα προτείνουν αναδιάρθρωση του χρέους ή στάση πληρωμών. Προτείνουν δηλαδή πτώχευση της χώρας». Η αναδιάρθρωση του χρέους και η στάση πληρωμών, μια διαδικασία δηλαδή που προβλέπεται από τους κανόνες της αγοράς, θεωρείται ως ταμπού. Προτείνεται από ξένους οικονομολόγους, αλλά στην Ελλάδα, ούτε ένα υπουργικό συμβούλιο ή επιστημονική σύσκεψη δεν έγιναν για να εξεταστεί τι σημαίνει αυτό το ενδεχόμενο της στάσης πληρωμών. Στα ΜΜΕ, προβάλλεται ως μια εφιαλτική κατάσταση, που θα φέρει φτώχεια, εξαθλίωση και σχεδόν πόλεμο. Όσα δηλαδή τελικώς φέρνουν τα μνημόνια. Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου ως υπουργός Οικονομικών δηλώνει πως «ένα κούρεμα θα ήταν καταστροφή». Είναι μια άποψη που επίσης επιβάλλουν οι δανειστές και η ελληνική κυβέρνηση και τα media παπαγαλίζουν. Τελικώς, τον Οκτώβριο του 2010, στη γαλλική πόλη Ντοβίλ, Σαρκοζί και Μέρκελ αποφασίζουν κούρεμα. Ξαφνικά η ελληνική κυβέρνηση χτυπάει παλαμάκια και τελικώς ο Βενιζέλος ως υπουργός Οικονομικών το υλοποιεί τον Μάρτιο του 2012. Γερμανία και Γαλλία, πριν τις αποφάσεις της Ντοβίλ, δεν ήθελαν κούρεμα. Ο λόγος ήταν πως οι γαλλικές και γερμανικές Τράπεζες, κατείχαν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Έτσι αν γινόταν κούρεμα του χρέους, οι τράπεζες θα έχαναν. Η Ελλάδα δηλαδή, μπορούσε να αποφασίσει το κούρεμα του ελληνικού χρέους αφού το 93% του ελληνικού χρέους είχε υπαχθεί στο ελληνικό Δίκαιο. Αρκούσε δηλαδή μια απόφαση απομείωσης των ομολόγων. Αν συνέβαινε αυτό, γερμανικές και γαλλικές τράπεζες θα κατέρρεαν και μαζί τους το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης. Αυτός ήταν ο λόγος που η Μέρκελ και

η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν το άφηναν να συμβεί ποτέ. Δηλαδή ή θα δέχονταν ρύθμιση για το ελληνικό χρέος για να μην δράσει η Ελλάδα μονομερώς, ή θα έβρισκαν ελληνικές κυβερνήσεις να ευνοήσουν τους ίδιους. Έγινε τελικώς το δεύτερο.

Ξεφορτώθηκαν τα ομόλογα Από τον Απρίλιο ως τον Ιούνιο του 2010 γερμανικές και γαλλικές τράπεζες ξεφορτώθηκαν 31 δις ελληνικά ομόλογα. Αγοραστής είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Όταν αργότερα θα υπογραφεί η συμφωνία για το κούρεμα των ομολόγων, τα ομόλογα αυτά της ΕΚΤ, εξαιρούνται του κουρέματος. Άρα μεθοδεύτηκε το ξεφόρτωμα των ομολόγων από τις τράπεζες και η ΕΚΤ φρόντισε να μην χάσουν. Ο Τρισέ ήταν από αυτούς που διαφώνησαν με το κούρεμα, αλλά η Μέρκελ επέμενε να προχωρήσουν. Αφού ξεφορτώθηκαν τα ελληνικά ομόλογα, προχώρησαν στο δεύτερο στάδιο, το οποίο ήταν να οδηγήσουν στα μνημόνια. Ο Σόιμπλε και ευρωπαίοι αξιωματούχοι αρχίζουν να κάνουν δηλώσεις κατά της ελληνικής Οικονομίας. Σε αρκετές περιπτώσεις αφήνουν να εννοηθεί πως η Ελλάδα θα εκδιωχθεί από το ευρώ αν και δεν υπάρχει τέτοια νομική δυνατότητα.

«Μετά τις Κάννες, ο Βενιζέλος έγινε ο άνθρωπός τους. Τις εξετάσεις όμως τις είχε δώσει με τις επαφές για το PSI»

Στην Ελλάδα τα ΜΜΕ και τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης προβάλλουν την παθογένεια της ελληνικής οικονομίας και του κράτους που οι ίδιοι δημιούργησαν ως αιτία της κρίσης. Απαιτείται η τιμωρία και η αυτοτιμωρία του Έλληνα που δανείστηκε χωρίς μέτρο χρήματα που οι ίδιοι δάνειζαν. Στο κακό κράτος που περιγράφεται, δεν συμπεριλαμβάνουν βέβαια τις μίζες που δόθηκαν για να αγοράζονται γερμανικά οπλικά συστήματα ή υπερκοστολογημένη γερμανική τεχνολογία της SIEMENS. Και ασφαλώς οι μίζες των εργολάβων στους κρατικούς λειτουργούς. Οι Τράπεζες παίρνουν χρήματα για να μην καταρρεύσουν αν και δεν έχουν υποστεί ακόμη κανένα κούρεμα ομολόγων. Άρα η έλλειψη ρευστότητάς τους δεν σχετίζεται με αυτό που θα επικαλεστούν αργότερα, δηλαδή την μόλυνσή τους από τα ελληνικά ομόλογα. Μάζι με τους ξένους αξιωματούχους, οι Έλληνες μιλούν για τα χάλια της ελληνικής Οικονομίας, για Τιτανικό και πιστόλι στο Τραπέζι. Οι ξένοι οίκοι αξιολογούν με όλα αυτά αρνητικά την ελληνική Οικονομία, τα spread ανεβαίνουν και κλείνουν οι αγορές. Έχει εκπληρωθεί ουσιαστικά μια αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία. Η Ελλάδα οδηγείται στο μνημόνιο και λίγο πριν τις Κάννες, ο Παπανδρέου μάλλον αντιλαμβάνεται πως είναι σε αδιέξοδο. Ακόμη και η επιλογή να πάει σε δημοψήφισμα εκτιμάται ως επικίνδυνη την ώρα που καθυποτάσσεται όλος ο Νότος. Η Μέρκελ δεν θέλει καθυστερήσεις και ο Μπαρόζο έχει βρει ήδη τον Βενιζέλο ο οποίος είναι συνεργάσιμος ήδη στο PSI.

Ο Βενιζέλος καταδίκασε τη χώρα στο αγγλικό Δίκαιο Ο Βενιζέλος από τον Αύγουστο του 2011, ως υπουργός Οικονομικών, είναι  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 27

Προκειμένου να υπάρχει συναίνεση, o γκουρού, Lee Bucchei, της αμερικανικής νομικής εταιρίας που έχει προσλάβει ο βενιζέλος, του προτείνει εγγράφως στις 4 αυγούστου 2011, να συμφωνήσουν στο ελληνικό Δίκαιο. η συμφωνία που έχει εξασφαλίσει η αμερικανική εταιρία πετιέται στο καλάθι των αχρήστων. Ο βενιζέλος προχωρά στην υιοθέτηση του αγγλοσαξωνικού Δίκαιου, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της μέρκελ.

πλήρως συνεργάσιμος. Έχει εξασφαλίσει ένα βασικό αίτημα των δανειστών. Το κούρεμα που θα γίνει να ενταχθεί στο Αγγλικό Δίκαιο ώστε να μην μπορεί στο μέλλον να αντιδράσει η Ελλάδα. Το Υπουργείο Οικονομικών, ο Βενιζέλος δηλαδή, έχει προσλάβει την αμερικανική εταιρία “Cleary Gottlieb Steen and Hamilton LLP” ως σύμβουλο για το PSI. Ο γκουρού της εταιρίας Lee Buccheit αναλαμβάνει τις διαπραγματεύσεις για το κούρεμα και έρχεται σε επαφή με τους κατόχους ομολόγων. Μετά από αλλεπάλληλες συναντήσεις, ενημερώνει τον Βενιζέλο, πως αφού η Ελλάδα έχει το 93% του χρέους στο ελληνικό Δίκαιο, μπορεί να απαιτήσει να παραμείνουν τα ομόλογα στο ίδιο νομικό καθεστώς. Οι πιστωτές γνωρίζουν πως αν αρνηθούν η Ελλάδα μπορεί να τα κουρέψει όσο θέλει προκαλώντας τους ζημιά. Προκειμένου όμως να υπάρχει συναίνεση, προτείνει εγγράφως στον Βενιζέλο, στις 4 Αυγούστου 2011, να συμφωνήσουν στο ελληνικό Δίκαιο αλλά με δέσμευση, όπως αυτό ισχύει ως την 1η Αυγούστου ώστε να αρθεί κάθε ανασφάλεια στους ομολογιούχους. Γράφει συγκεκριμένα ο Buccheit «Οι αντιπρόσωποι διαχείρισης ισχυρίστηκαν ότι η συνέχιση της πρακτικής που θέλει τα ομόλογα της Ελλάδας να εκδίδονται υπό ελληνικό δίκαιο θέτει τους ομολογιούχους στο έλεος της Βουλής για τα επόμενα 30 χρόνια. Ισχυρίζονται πως η Βουλή θα μπορεί στο μέλλον να αλλάξει τους σχετικούς

28 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

νόμους με επιζήμιο, για τα συμφέροντα των ομολογιούχων, τρόπο». Δηλαδή οι ομολογιούχοι φοβούνται μια μελλοντική αλλαγή του ελληνικού θεσμικού πλαισίου που μπορεί να μην τους συμφέρει. Έτσι ο Buccheit, προτείνει στην ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών και τους χειριστές της υπόθεσης: «Υπάρχει μια συμβιβαστική λύση που απευθύνεται και στην ανησυχία των αντιπροσώπων διαχείρισης ενώ παράλληλα διατηρεί και την ελληνική νομοθεσία στα νέα ομόλογα. Τα νέα ομόλογα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν και μια πρόβλεψη κατά το εξής πρότυπο: Αυτά τα ομόλογα θα διέπονται και θα ερμηνεύονται σύμφωνα με το Δίκαιο της Ελληνικής Δημοκρατίας, όπως αυτό ισχύει έως και την 1η Αυγούστου 2011. Επίσης, τα νέα ομόλογα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη ρητή υποβολή τους στη δικαιοδοσία τόσο των ελληνικών, όσο και των αγγλικών δικαστηρίων. Το αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης θα είναι να εξουδετερωθεί ο κίνδυνος να περάσει η Βουλή κάποιον μελλοντικό νόμο που θα φέρει σε μειονεκτική θέση τους ομολογιούχους του Project Oak.» Η συμφωνία που έχει εξασφαλίσει η αμερικανική εταιρία πετιέται στο καλάθι των αχρήστων. Ο Βενιζέλος προχωρά στην υιοθέτηση του Αγγλοσαξωνικού Δίκαιου, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της Μέρκελ. Έτσι, το κουρεμένο ελληνικό χρέος εξασφαλίζεται για τους δανειστές και η χώρα υποθηκεύεται.

σκοτώνει μικροομολογιούχους, πληρώνει μεγάλους Από το κούρεμα που εμφανίζεται ως επιτυχία η Ελλάδα κουρεύει λιγότερα από όσα χάνει η ελληνική Οικονομία λόγω ύφεσης. Φυσικά δεν κουρεύονται όλα τα ομόλογα. Κουρεύονται τα ασφαλιστικά ταμεία και οι μικροομολογιούχοι οι οποίοι καταστρέφονται. Οι Τράπεζες επίσης κουρεύονται αλλά παίρνουν 40 δισ. από την ανακεφαλαιοποίηση. Τα ομόλογα που έχει στη διάθεσή της η ΕΚΤ, τα οποία έχει αγοράσει για να σώσει τις γαλλογερμανικές τράπεζες επίσης δεν κουρεύονται, όπως και ομόλογα της Goldman Sachs και άλλων αντίστοιχων εταιριών που λίγους μήνες μετά θα μας ξαναβγάλουν στις αγορές. Ο Βενιζέλος όχι μόνο προχωρά στο Αγγλικό Δίκαιο, αλλά όσο ακόμη η αμερικανική εταιρία κάνει επαφές με τους ομολογιούχους για να ενταχθούν τα ομόλογα σε ελληνικό Δίκαιο, ο Βενιζέλος με επιστολές του, διαβεβαιώνει τους δανειστές πως θα ισχύσει το Αγγλικό. Τις παρασκηνιακές λειτουργίες του Βενιζέλου δείχνουν να αγνοούν ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης αλλά και ο πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος. Και οι δυο τους δηλώνουν στη Βουλή πως η Ελλάδα προχωρά τη διαπραγμάτευση για ελληνικό δίκαιο, όταν ο Βενιζέλος έχει κλείσει ήδη για Αγγλικό. Κάπως έτσι φαίνεται πως τον πρόσεξε ο Μπαρόζο.

μικρΟΟμΟΛΟΓιΟΥχΟι

Οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς Έχασαν τα πάντα μέσα σε μια στιγμή. Οικονομίες μια ζωής εξανεμίστηκαν και οικογένειες καταστράφηκαν με μια απόφαση της κυβέρνησης. Είναι ίσως η μεγαλύτερη κοινωνική αδικία της μεταπολίτευσης. Η φωνή τους δεν ακούστηκε ιδιαίτερα από κανένα μέσο ενημέρωσης –ίσως γιατί πλέον στα ΜΜΕ υπάρχει η θεωρία ότι αν προβάλλουν θλιβερές ανθρώπινες ιστορίες θα λαϊκίσουν–, ωστόσο οι ομολογιούχοι δηλώνουν ότι προσπαθούν μέχρι να δικαιωθούν. Άλλωστε ο σημερινός πρωθυπουργός σε μια από τις προεκλογικές του εξαγγελίες στο Ζάππειο είχε αποκαλέσει τους ομολογιούχους του δημοσίου πατριώτες οι οποίοι αδικήθηκαν και πρέπει να δικαιωθούν. Η δικαίωση ωστόσο, σχεδόν τρία χρόνια μετά, ακόμα δεν έχει έρθει, παρόλο που σε έκθεσή του ο ΟΗΕ κάνει λόγο για ληστρική επιδρομή του κράτους απέναντι σε 15.000 οικογένειες. Της Αντιγόνης Μιχοπούλου

Τ

α τηλέφωνα στον Σύλλογο Φυσικών Προσώπων Ο μ ολ ο γ ι ο ύχω ν Ε λ λην ι κο ύ Δημοσίου δεν σταματάνε να χτυπούν από ανθρώπους που μέσα σε μια στιγμή έχασαν ό,τι είχαν. Άλλοι μιλούν με δάκρυα στα μάτια, άλλοι για να πουν ότι δεν έχουν λεφτά να πάρουν ούτε τα φάρμακά τους. Υπάρχουν όμως και εκείνες οι περιπτώσεις ανθρώπων που δεν άντεξαν το μέγεθος της καταστροφής και έβαλαν τέλος στη ζωή τους, αφήνοντας πίσω τους τη θλίψη. Οι εργαζόμενοι που προσφέρουν εθελοντικά εργασία στον σύλλογο πολλές φορές παίζουν ρόλο ψυχαναλυτή. Όπως αναφέρει στο ΗOT DOC ο αντιπρόεδρος του συλλόγου Γιάννης Τσολιάς, «έχουν προλάβει πολλές φορές ανθρώπους που καλούν στην απελπισίας τους και λένε ότι θα δώσουν τέλος στη ζωή τους». Η λέξη απόγνωση είναι ίσως ο πιο ήπιος τρόπος για να περιγράψει κάνεις τα συναισθήματα 15.000 οικογενειών σε

Δεκαεπτά αυτοκτονίες, άνθρωποι που ζουν μέσα σε αυτοκίνητο, άρρωστοι που δεν έχουν χρήματα να νοσηλευτούν και ηλικιωμένοι που έχασαν ό,τι μάζευαν μια ολόκληρη ζωή. Ανθρώπινες ιστορίες, που στην πλειονότητά τους διατηρούν την ανωνυμία τους από περηφάνια

όλη τη χώρα. Πρόκειται για τις οικογένειες οι οποίες επένδυσαν σε πολλές περιπτώσεις όλες τους τις οικονομίες στη σιγουριά του δημοσίου και όχι γιατί ήταν επενδυτές, όπως πολλοί θέλουν να τους αποκαλούν ώστε να απενoχοποιούνται. Άλλωστε το ίδιο το κράτος έως και τις 7 Απριλίου 2010 έστελνε προσκλήσεις προς το αποταμιευτικό κοινό, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Καλούμε τα φυσικά πρόσωπα ιδιώτες αποταμιευτές να τοποθετήσουν τις αποταμιεύσεις τους σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου». Έτσι χιλιάδες αποταμιευτές αποφάσισαν να εμπιστευτούν το κράτος ως σίγουρη επένδυση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορούσαν να ξέρουν τι θα ερχόταν. Στις 9 Μαρτίου 2012 οι μικροομολογιούχοι μαθαίνουν ότι χάνουν το 53,5% των χρημάτων τους, ενώ το 31,5% τους το ανταλλάσσουν με ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που λήγουν από το 2023 έως 2042. Δηλαδή από τη μια πλευρά μαθαίνουν ότι μέσα σε μια στιγμή τα μισά χρήματα τους χάθηκαν και από την άλλη πλευρά ότι το 31,5% των χρημάτων τους θα το ξαναδούν το 2042, όταν ο μέσος όρος ηλικίας των ομολογιούχων θα είναι τα 62 έτη. Να σημειωθεί ότι, λίγες μέρες πριν από το κούρεμα, με εισήγησή του το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ζητά να εξαιρεθούν τα φυσικά πρόσωπα, αλλά η εισήγηση δεν εισακούστηκε. Θλίψη απόγνωση και θυμός είναι τα συναισθήματα που κυριεύουν τους ανθρώπους που επένδυσαν τους κόπους μιας ζωής στο ελληνικό δημόσιο. Δεκαεπτά αυτοκτονίες, άνθρωποι που ζουν μέσα σε αυτοκίνητο, άρρωστοι που δεν έχουν χρήματα να νοσηλευτούν και ηλικιωμένοι που έχασαν ό,τι μάζευαν μια ολόκληρη ζωή. Ανθρώπινες ιστορίες, που στην πλειονότητά τους διατηρούν την ανωνυμία τους από περηφάνια. Iστορίες που εξομολογήθηκαν στο Hot D o c μέλη του Συλλόγου Φυσικών Προσώπων Ομολογιούχων Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και ομολογιούχοι που εμφανίστηκαν σε ένα ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην αρχή, «για να γνωρίσουμε ποιοι είναι». Αληθινές ιστορίες που συγκλονίζουν.  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 29

« Ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα προκάλεσε στο παιδί του σοβαρό πρόβλημα υγείας και το ανάγκασε να υποβάλλεται συνεχώς σε επεμβάσεις. Όταν πήρε τα χρήματα της ασφαλιστικής εταιρείας, τα επένδυσε για σιγουριά σε ομόλογα. Όταν έχασε τα χρήματά του, αυτοκτόνησε γιατί δεν είχε χρήματα πια για να χειρουργηθεί το παιδί του».

«Είχε διαγνωστεί ότι πάσχει από κατάθλιψη μετά το κούρεμα των ομολόγων. Εκείνος περίμενε την απόφαση του ΣτΕ μήπως και ξαναπάρει πίσω τις οικονομίες τους. Η απόφαση τον απογοήτευσε και τον βρήκε η οικογένειά του κρεμασμένο από ένα δέντρο».

« Ήταν μετανάστης στη Γερμανία. Όταν ήρθε στην Ελλάδα με τις αποταμιεύσεις του, ήθελε να πάρει ένα σπίτι στην κόρη του. Αποφάσισε να καθυστερήσει την αγορά και τα χρήματά του να τα επενδύσει σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Λίγες μέρες μετά από το κούρεμα των ομολογιούχων βρέθηκε κρεμασμένος».

« Ήταν ναυτικός. Όλες τις οικονομίες του τις έδωσε ώστε να αγοράσει ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και υπολόγισε ότι με τους τόκους θα πληρώνει το δάνειο για το σπίτι που είχε αγοράσει. Έδωσε τέλος στη ζωή του γιατί δεν μπόρεσε να δεχτεί ότι εκτός από τις οικονομίες μιας ζωής θα του έπαιρναν και το σπίτι».

« Έχω ένα κορίτσι με ειδικές ανάγκες. Αποταμιεύσαμε στη σιγουριά του ελληνικού δημοσίου για να μπορέσει να ζήσει το παιδί μας σε λίγα χρόνια που εμείς θα πεθάνουμε. Δυστυχώς όταν πεθαίνουν οι γονείς αυτά τα παιδιά πεθαίνουν. Αισθάνομαι δολοφονημένος, μου έκοψαν την ελπίδα, το χαμόγελο, τα πάντα».

30 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

«Ξεκίνησε η παραμονή μου στη Γερμανία από το 1964 και επέστρεψα το 2004, σαράντα ολόκληρα χρόνια. Τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα. Με τη σύζυγό μου μείναμε επί 30 χρόνια σε ένα δωμάτιο με εξωτερική τουαλέτα για να μπορέσουμε να περισσέψουν 5 δραχμές. Το μυαλό μας ήταν συνέχεια πότε θα επιστρέψουμε στην Ελλάδα. Κατέθεσε η γυναίκα μου 80.000 εύρω σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Η γυναίκα μου έχει ψυχιατρικά προβλήματα. Οι γιατροί μου είπαν να μην την ζορίζω. Και η θέση μου είναι πολύ δύσκολη. Η γυναίκα μου πιστεύει ότι τα ομόλογα που αγόρασε είναι κρατικά και όχι ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Νομίζει ακόμα ότι τα χρήματά της τα έχει. Φοβάμαι μην μάθει την αλήθεια».

«Καταφέραμε να αποταμιεύσουμε 50.000 ευρώ μετά από 25 χρόνια δουλειάς στη Γερμανία. Δουλεύαμε νύχτα μέρα. Η γυναίκα μου δούλευε σε 5 δουλειές, καθάριζε τουριστικά γραφεία, κοσμηματοπωλεία κλπ. Είδαμε τη διαφήμιση στη Γερμανία για καταθέσεις εγγυημένες και αποφάσισα σαν καλός πατριώτης να αγοράσουμε ομόλογα. Επίσης σαν καλός πατέρας έπεισα και το παιδί μου να κάνει το ίδιο με τα πρώτα λεφτά της ζωής του, 30.000. Στη δικαιοσύνη έχω εμπιστοσύνη, αλλά η ελληνική είναι που τα χαλάει όλα».

«ζει στην Ορεστιάδα, είναι τυφλός και το παιδί του είναι άτομο με ειδικές ανάγκες. Το σπίτι που ζουν είναι με δάνειο και πλέον κινδυνεύουν να μείνουν άστεγοι».

Θεωρίες συνωμοσίας Της lady lilith

Σχέδιο «Ζ»: Τι δεν έγραψαν οι Financial Times Τις πληροφορίες που παρουσιάζουμε κατ΄αποκλειστικότητα δεν τόλμησαν να δημοσιεύσουν οι Financial Times για να μην εκθέσουν ανεπανόρθωτα, λίγες ημέρες πριν από τις κρίσιμες ευρωεκλογές, τους δυο κυβερνητικούς εταίρους, Σαμαρά και Βενιζέλο. Γιατί η αλήθεια είναι ότι πριν ξεκινήσει, τον Ιανουάριο του 2012, κάτω από άκρα μυστικότητα, η επεξεργασία του σχεδίου «Ζ», αξιωματούχοι της ΕΕ και του ΔΝΤ είχαν κάνει ένα τεστ στον Αντώνη Σαμαρά και τον Βαγγέλη Βενιζέλο προκειμένου να αποφασίσουν εάν θα τους κάνουν κοινωνούς του σχεδίου.

Κ

αι οι δυο πολιτικοί, όπως μας αποκάλυψαν καλά πληροφορημένες πηγές, όχι μόνο απέτυχαν να περάσουν το τεστ, αλλά δεν κατάλαβαν Χριστό περί τίνος επρόκειτο, αφήνοντας άφωνους τους αξιωματούχους! Σύμφωνα με απόλυτα εξακριβωμένες πληροφορίες, τον Οκτώβριο του 2011 αξιωματούχοι της ΕΕ και του ΔΝΤ έστειλαν συνθηματικό email στον Αντώνη Σαμαρά και τον Βαγγέλη Βενιζέλο, ζητώντας την άποψή τους για το Plan «ζ». Το email ήταν εξαιρετικά λιτά διατυπωμένο, ώστε σε περίπτωση διαρροής να μη γίνει κατανοητό σε τι αποσκοπούσε, και συνοδευόταν από τη σημείωση ότι οι απαντήσεις τους έπρεπε να σταλούν μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου του 2011. Όντως τα γραφεία των Σαμαρά και Βενιζέλου απάντησαν εντός της προθεσμίας και έστειλαν αδιάβαστους τους παραλήπτες…

η απάντηση σαμαρά Σύμφωνα με το γραφείο Σαμαρά, το Σχέδιο «ζ» είναι η μυστική επιχείρηση που σχεδιάστηκε στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου από το μέλος του Σκοτεινού Συμβουλίου Νταρθ Μπάρας. Η εντολή για την κατάρτιση του σχεδίου δόθηκε από τον Ναρθ Βένγκεν, όμως ο Μπάρας ήταν εκείνος που επί δέκα χρόνια εργάστηκε συστηματικά και υπό άκρα μυστικότητα για την εκπόνησή του. Στόχος του σχεδίου είναι η εξόντωση της ηγεσίας του στρατού, του ναυτικού, αλλά και των αστρομαχητών της Γαλαξιακής Δημοκρατίας, ενέργεια που θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην κήρυξη πολέμου για την κατάλυση της Γαλαξιακής Δημοκρατίας. Στο απαντητικό email διευκρινιζόταν ότι η Γαλαξιακή Δημοκρατία κυβερνούσε τον Γαλαξία επί 25.000 χρόνια μέχρι που το έτος 19 BBY (Before the Battle of Yavin

– Πριν από τη Μάχη στο Γιάβιν) επικράτησε η Γαλαξιακή Αυτοκρατορία. Όταν η απάντηση Σαμαρά έφτασε στους αξιωματούχους της ΕΕ και του ΔΝΤ, σε πρώτη φάση εντυπωσιάστηκαν, θεωρώντας ότι πρόκειται για μια κρυπτογραφημένη απάντηση. Και τελικά έμειναν ενεοί όταν κατάλαβαν ότι ο Σαμαράς αναφερόταν στο Σχέδιο «ζ» του Star Wars (Πόλεμος των Άστρων), σειρά ταινιών επιστημονικής φαντασίας διά χειρός Τζορτζ Λούκας.

η απάντηση βενιζέλου Οι αξιωματούχοι της ΕΕ και του ΔΝΤ μετά την απάντηση Σαμαρά είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στον Βαγγέλη Βενιζέλο, αφού μέχρι τελευταία στιγμή πίστευαν ότι και κάποιος έλληνας κορυφαίος κυβερνητικός πολιτικός θα έπρεπε να συμμετέχει στην κατάρτιση του σχεδίου. Η απάντηση όμως από το γραφείο Βενιζέλου τους προσγείωσε ανώμαλα. Σύμφωνα με τον Βαγγέλη Βενιζέλο, το Σχέδιο «ζ» είναι ένα από τα πολλά σχέδια που έχει καταρτίσει ο Πλαγκτόν, ιδιοκτήτης του εστιατορίου «Το Στέκι του Πλαγκτόν», για να αρπάξει τη μυστική συνταγή που έχει κάνει το αντίπαλο εστιατόριο, «Ο Τραγανός Κάβουρας», ασυναγώνιστο. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος σημείωνε με νόημα ότι το Σχέδιο «ζ» δεν έχει κανένα μέλλον, αφού εμπνευστής της μυστικής συνταγής ήταν ο αξεπέραστος μάγειρας του «Τραγανού Κάβουρα», Μπομπ Σφουγγαράκης! Έτσι, μετά την οικτρή αποτυχία των Σαμαρά-Βενιζέλου, αποφασίστηκε το σχέδιο «ζ» να συνταχθεί εν αγνοία του ελληνικού πολιτικού προσωπικού και μάλιστα να μην υπάρξει ούτε ένα έγγραφο που να αναφέρεται στο σχέδιο και οι συνομιλητές να μην ανταλλάξουν ούτε ένα email σχετικά με το έργο τους, προφυλάσσοντας έτσι το σχέδιο. HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 31

Masqué. Doc Του Θανάση Καρτερού

Μήπως να αλλάξουμε διαπραγματευτές; Όσα δραματικά συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας δεν είναι παρά ακραίο αποτέλεσμα μια πολιτικής που έχει επιβληθεί ως μονόδρομος σε όλη την Ευρώπη. Η Μέρκελ και ο Ολάντ, ο Μπαρόζο και ο Γιούνκερ, όλη η συντεχνία των πρωθυπουργών και των κομισάριων, διαπνέονται από τις ίδιες αντιλήψεις για την οικονομία, την κοινωνία, την εθνική κυριαρχία.

32 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Α

ντιλήψεις που μεταφράζουν σε πολιτική θεωρία και πράξη τη λαιμαργία των μεγάλων επιχειρήσεων, των πιο επιθετικών funds, των οίκων αξιολόγησης και φυσικά των τραπεζών. Ο θάνατος του εργαζόμενου, του νέου, του εμποράκου, είναι η δική τους ζωή και εξουσία. Πρόκειται για έναν θηριώδη μηχανισμό, που έχει τις ρίζες του σε τράπεζες, χρηματιστήρια, εταιρίες, κυβερνήσεις, υπουργεία, ΜΜΕ. Μια πελώρια και πλήρως νομιμοποιημένη διαπλοκή μεγάλων συμφερόντων και πολιτικής. Θεωρίες συνωμοσίας δεν χρειάζονται εδώ, αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στις αποκαλύψεις των Financial Times για το τι έγινε στις Κάννες. Πώς περάσαμε από τον Παπανδρέου στον Παπαδήμο και στον Σαμαρά. Ή να αναλογιστεί την αλυσίδα των εκβιασμών –με τη δόση, με το ευρώ, με το χάος– που σαν μαύρο σύννεφο μας κυνηγάει εδώ και χρόνια, ακριβώς για να περάσει η πολιτική των μνημονίων. Σε μια τέτοια πολιτική και ευρωπαϊκή κατάσταση, εύκολο θα ήταν να συμπεράνει κανείς ότι δεν υπάρχουν περιθώρια αντίστασης, ιδιαίτερα από μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα. Έτσι επί της ουσίας εξηγούν οι «δικοί μας» – Σαμαράς, Βενιζέλος και ΣΙΑ– τη στάση τους απέναντι στους ισχυρούς της Ευρώπης: Αντίσταση, διαπραγμάτευση, προσπάθεια προστασίας της κοινωνίας, σημαίνει ότι ερεθίζουμε τους ισχυρούς και μας καταστρέφουν. Αν κάνουμε κιχ, μας καταστρέφουν. Αν έρθει ο ΣΥρΙζΑ, μας καταστρέφουν. Αν δεν εφαρμόσουμε κατά γράμμα όσα εντέλλονται, μας καταστρέφουν. Αυτός δεν είναι ο πυρήνας της προπαγάνδας τους; Εννοείται ότι, διαβάζοντας κανείς όσα διαμείφθηκαν στις Κάννες, βλέπει πόσο

έωλος είναι αυτός ο ισχυρισμός που έθρεψε και τρέφει τέρατα φόβου στην Ελλάδα. Διότι εκεί στις Κάννες αποδείχτηκε ότι φοβάται μεν ο Γιάννης το θεριό, αλλά φοβάται και το θεριό τον Γιάννη. Εκεί, αλλά και αλλού, με όσα γράφει ο Γκάιτνερ, ή όσα δήλωσε η Μέρκελ, έγινε φανερό ότι δεν εξαρτάται μόνο η Ελλάδα από την Ευρώπη, αλλά εξαρτάται και η Ευρώπη από την Ελλάδα. Πιο πολύ μάλιστα. Γιατί η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα σήμαινε κατάρρευση του ευρώ και της ευρωζώνης, και βόμβα στην παγκόσμια οικονομία, όχι σύμφωνα με τον έλληνα λαϊκιστή Τσίπρα, αλλά σύμφωνα με τη γερμανίδα σοβαρή καγκελάριο και τον αμερικανό υπουργό Οικονομικών. Υπήρχαν πάντα λοιπόν περιθώρια διαπραγμάτευσης για την Ελλάδα. Και υπάρχουν ακόμα. Δεν ήταν –και δεν είναι– φυσική και αναπόφευκτη η ελληνική τραγωδία. Ποιος όμως να διαπραγματευτεί εκ μέρους μας; Οι Κάννες απέδειξαν για άλλη μια φορά και με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες ότι αυτοί που μας κυβερνούν –οι διαπραγματευτές!– έχουν αποδεχτεί για τους δικούς τους λόγους –πολιτική αγκύλωση, δειλία, βλακεία, ιδιοτέλεια– τον εκβιασμό. Τον αναπαράγουν μάλιστα στο εσωτερικό της χώρας με όλους τους τρόπους και με την αμέριστη συνδρομή της παραδοσιακής διαπλοκής: Καθίστε φρόνιμα γιατί θα μας καταστρέψουν! Έτσι βλέπουμε και ζούμε την ανωμαλία να εκπροσωπούν τους εκβιαζόμενους εκείνοι που συμφωνούν με τους εκβιαστές. Είναι βαρύ να πει κανείς ότι θα είμαστε άξιοι της ελεεινής μας τύχης αν τουλάχιστον δεν αλλάξουμε στις εκλογές τους εκπροσώπους μας στη διαπραγμάτευση;

Ο μέτοχος μειοψηφίας όπως και ο μικρομέτοχος έχουν σημαντικά δικαιώματα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Αν είστε μέτοχος μειοψηφίας και πιστεύετε ότι η διοίκηση της εταιρείας: • καταπατά τα δικαιώματά σας.

ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ

• απολαμβάνει ασυλία από τις Αρχές και από τα media. ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ • λαμβάνει παχυλούς μισθούς, bonus και προνόμια ενώ η εταιρεία πάει από το κακό στο χειρότερο.

ΤΗΛΕΦΩΝΗΣΤΕ ΜΑΣ

Μικρομέτοχος δεν σημαίνει αμέτοχος

Επικοινωνήστε στο: 210 4222072 e-mail: [email protected] • www.cerberusandpartners.gr HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 33

Real estate

ΔΩΡΟ ΣΤΟΝ ΒΩΒΟ

ΤΑ ΟΙΚΟΠΕΔΑ ΤΟΥ ΕΛΑΙΩΝΑ

Υποσχέσεις επί υποσχέσεων. Μια τεράστια έκταση κοντά στο κέντρο της Αθήνας, ένα νέο εμπορικό κέντρο μεγαλύτερο από αυτό του Αμαρουσίου, το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού, η διπλή ανάπλαση, η δεδομένη αναβάθμιση της περιοχής του Ελαιώνα. Αυτά και ακόμη περισσότερα ακούστηκαν μετά το 2006, όταν μια έκταση μεγαλύτερη των 100 στρεμμάτων αγοράστηκε από την εταιρία του Μπάμπη Βωβού προκειμένου να αξιοποιηθεί εμπορικά, παραμένει όμως μέχρι σήμερα ανεκμετάλλευτη, αφού στο μεταξύ η αγοράστρια εταιρία εντάχθηκε σε καθεστώς πτώχευσης, ενώ οι αντιδράσεις για την εμπορική αξιοποίηση τού κατά γενική ομολογία υποβαθμισμένου Βοτανικού ήταν τεράστιες, κυρίως από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Η υπόθεση πώλησης των εκτάσεων του Ελαιώνα έχει όμως παρασκήνιο, που κυρίως αφορά τους μετόχους της μιας εκ των δύο εταιριών οι οποίες πώλησαν τις εκτάσεις και τα κτίσματά τους στον Μπάμπη Βωβό και σήμερα καταγγέλλουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι και ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Του Μάριου Αραβαντινού

Τ

ην εξαετία 2001-2006 δεκάδες πολίτες αγοράζουν μετοχές της εταιρίας ΕΤΜΑ ΑΕ, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο της παραγωγής νημάτων, διαθέτει εργοστάσιο στην Κίνα και παράλληλα έχει στην κατοχή της μαζί με τη θυγατρική της, ΕΛΛΑΤΕΞ ΑΕ, έκταση περίπου 111 στρεμμάτων στην περιοχή του Βοτανικού. Σύμφωνα με υπόμνημα που έχει κατατεθεί στο ΣΔΟΕ, οι επενδυτές αγόρασαν μετοχές της εταιρίας βασιζόμενοι σε δύο βασικά στοιχεία: Πρώτον, βάσει των ισολογισμών της εταιρίας για τα οικονομικά έτη 2004 και 2005, αποτυπωνόταν η καθαρή θέση του ομίλου στα 67,5 εκατ. ευρώ, η οποία όμως, με δεδομένο ότι η υπεραξία του οικοπέδου άγγιζε τα 40 εκατ., ξεπερνούσε στην πραγματικότητα

34 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

τα 100 εκατ. Δεύτερον, το εργοστάσιο που λειτουργούσε στην Κίνα, μόνο τα μηχανήματα του οποίου ξεπερνούσαν τα 32 εκατ. ευρώ.

Σε αμπαλάζ τα οικόπεδα στον Ελαιώνα Στις 30 Ιουνίου 2006, στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση, παρουσία μόνο εννέα μετόχων, αποφασίζεται να πωληθούν τα ακίνητα του ομίλου στον Βοτανικό, χωρίς όμως να γίνει διαγωνισμός, χωρίς να δοθούν σε μεσίτες και, το κυριότερο, χωρίς να επιδειχθούν στους υπόλοιπους μετόχους άλλες προσφορές. Το ακίνητο πωλείται στην εταιρία ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ-ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΕ έναντι μόλις 50 εκατ. ευρώ, με συμβολαιογραφικό προσύμφωνο που

υπογράφηκε στις 14 Αυγούστου 2006 από τη συμβολαιογράφο, σύζυγο του πρώην υπουργού της ΝΔ Γιώργου Βουλγαράκη, Κατερίνα Πελέκη και την Παρασκευή Θεοδωράκου. Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα συμβόλαια αγοραπωλησίας, η εταιρία του Μπάμπη Βωβού αγόρασε από την ΕΤΜΑ ένα οικόπεδο, βιομηχανικά κτίρια και εγκαταστάσεις συνολικής επιφάνειας 75,6 στρεμμάτων στην περιοχή του Ελαιώνα αντί συνολικού τιμήματος 31,2 εκατ. ευρώ και από την ΕΛΛΑΤΕΞ ένα ακίνητο, βιομηχανικά κτίρια και εγκαταστάσεις στην ίδια περιοχή συνολικής επιφάνειας 24,3 στρεμμάτων αντί 18,7 εκατ. Εν ολίγοις, η ΕΤΜΑ πούλησε σε τιμή 417 ευρώ το στρέμμα, ενώ η θυγατρική της, ΕΛΛΑΤΕΞ, σε τιμή 748 ευρώ το στρέμμα, με το χαμένο κέρδος της ΕΤΜΑ να ανέρχεται, βάσει καταγγελτικού υπομνήματος στις αρχές, σε 24,8 εκατ. ευρώ, αφού αυτό θα ήταν το επιπλέον ποσό που θα λάμβανε η εταιρία αν πωλούσε τις εκτάσεις της στην ίδια τιμή με την οποία πούλησε η θυγατρική της. Ο πρόεδρος της εταιρίας ΕΤΜΑ, Α.Μ., την επίμαχή περίοδο εμφανίζεται σε κατάθεσή του στο ΣΔΟΕ να δηλώνει, όπως καταγγέλλεται στα υπομνήματα προς τις αρχές: «Ο Δ.Κ. μετά την υπογραφή του προσυμφώνου για πώληση των ακινήτων της εταιρίας, στις 24 Αυγούστου 2006, ως μεγαλομέτοχος, μου εξέφρασε την ικανοποίησή του για τον τρόπο που εξασφαλίστηκαν τα συμφέροντα της εταιρίας από την πώληση του ακινήτου». Η παραπάνω τοποθέτηση, αναιρείται από το γεγονός ότι

ο Δ.Κ. στις 19 Νοεμβρίου 2009 είχε συγκαλέσει έκτακτη γενική συνέλευση, θέτοντας μεταξύ άλλων θέμα μη σωστού χειρισμού της πώλησης των ακινήτων της εταιρίας, αφού τον έχει καλέσει το ΣΔΟΕ για κατάθεση, έπειτα από τις καταγγελίες. Όπως καταγγέλλεται στο Hot Doc, τα πρακτικά της συγκεκριμένης γενικής συνέλευσης ζητήθηκαν, δεν παραδόθηκαν όμως ποτέ, με τη δικαιολογία ότι χάθηκαν τα ηχητικά. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στα υπομνήματα προς το ΣΔΟΕ και τις εισαγγελικές αρχές, «μέσα από αυτές τις αντιφάσεις και αντικρουόμενες δηλώσεις αναδεικνύονται οι ευθύνες των ιθυνόντων της εταιρίας να προασπίσουν και να διασφαλίσουν τα προσδοκώμενα οφέλη που έπρεπε να αποφέρει στην εταιρία η μεταβίβαση των ακινήτων».

Το ακίνητο πωλείται στην εταιρία ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ έναντι μόλις 50 εκατ. ευρώ, με συμβολαιογραφικό προσύμφωνο που υπογράφηκε στις 14 Αυγούστου 2006 από τη συμβολαιογράφο, σύζυγο του πρώην υπουργού της ΝΔ Γιώργου Βουλγαράκη, Κατερίνα Πελέκη

Το εργοστάσιο που δεν λειτούργησε ποτέ Εκτός της εξαιρετικά χαμηλής πώλησης των ακινήτων της ΕΤΜΑ, από την οποία φαίνεται πως ζημιώθηκαν οι μέτοχοι της εταιρίας, προς όφελος συμφερόντων τρίτων, όπως καταγγέλλουν, ένα ακόμη μείζον ζήτημα αναδεικνύεται στα συνολικά τρία υπομνήματα που έχουν κατατεθεί από το 2009 μέχρι το 2013 στις αρχές και το ΣΔΟΕ. Αυτό δεν είναι άλλο από το εργοστάσιο της εταιρίας στην Κίνα. Σύμφωνα με τις καταγγελίες, η μεταφορά του εργοστασίου στη Μαντζουρία της βορειοανατολικής Κίνας «παρουσιάστηκε στους μετόχους ως μία μοναδική, σπουδαία, επωφελής επένδυση, η οποία θα εκτόξευε τη μετοχή

της εταιρίας και θα απέφερε σημαντική αύξηση στα κέρδη των μετόχων». Ωστόσο, όπως άλλωστε προκύπτει από τα πρακτικά της τακτικής γενικής συνέλευσης του Ιουνίου 2006, ο πρόεδρος της ΕΤΜΑ, Α.Μ., παραδεχόταν ότι το εργοστάσιο παραγωγής τεχνητής μετάξης της ΕΤΜΑ στην Κίνα δεν μπορούσε να λειτουργήσει παρά για ελάχιστο χρονικό διάστημα, διότι «στην περιοχή που είναι εγκατεστημένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου οι επικρατούσες θερμοκρασίες κατέρχονται έως και -30 βαθμούς». Επιπλέον, ενώ το εργοστάσιο της ΕΤΜΑ μεταφέρθηκε στην Κίνα λόγω του

χαμηλότερου εργατικού κόστους, στην πραγματικότητα το κόστος παραγωγής αυξήθηκε δραματικά λόγω των ακατάλληλων συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή, πράγμα που έχει επίσης παραδεχθεί ο τότε πρόεδρος της εταιρίας, ο οποίος είχε δηλώσει ότι «δεδομένου ότι η παραγωγική διαδικασία αξιώνει σταθερά υψηλές θερμοκρασίες σε όλες τις φάσεις της, είναι εύλογο ότι η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους επιβάρυνε ανάλογα τα οικονομικά αποτελέσματα που για πρώτη φορά υπήρξαν, ενώ η κινεζική διαχείριση έκρινε ότι κατά τους χειμερινούς μήνες έπρεπε να περιοριστεί δραστικά το ύψος της παραγωγής και από ένα σημείο και μετά να ανασταλεί εξ ολοκλήρου». Μια ακόμη σημαντική παράμετρος που αφορά την ανεξήγητη πορεία αυτοκαταστροφής και απαξίωσης της εταιρίας και των μετόχων της συνιστά η τακτική του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΜΑ, που ενώ αρχικά διαβεβαίωνε και θριαμβολογούσε για τη σπουδαιότητα και την αποδοτικότητα της επένδυσης, δίχως να παραθέτει οποιαδήποτε στοιχεία και επιχειρήματα για την τεκμηρίωση ενός τέτοιου εγχειρήματος, στη συνέχεια εντελώς ξαφνικά, σύμφωνα με τις καταγγελίες, ανακοίνωσε ότι η αξία του εργοστασίου είναι μηδενική και ότι η ΕΤΜΑ είχε προσφύγει ενώπιον των κινεζικών δικαστηρίων. Όπως αναφέρεται στο υπόμνημα: «Μέχρι σήμερα είναι άγνωστο αν εξακολουθεί να υπάρχει εργοστάσιο στην Κίνα και, αν ναι, ποια είναι η αξία του, είναι άγνωστο αν η ΕΤΜΑ ηττήθηκε σε όλες τις  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 35

Real estate

O πρόεδρος της εΤμα παραδέχεται σε γενική συνέλευση ότι η δραστηριότητα του εργοστασίου στην κίνα έχει ανασταλεί εξ ολοκλήρου και ότι στην περιοχή που αυτό δημιουργήθηκε οι καιρικές συνθήκες δεν είναι εκείνες που θα έπρεπε.

αντιδικίες, όπως ενημερώνουν ορισμένα μέλη του ΔΣ, τα οποία αρνούνται να προσκομίσουν στους μετόχους επικυρωμένα και μεταφρασμένα αντίγραφα των αποφάσεων, και είναι επίσης άγνωστο πως η ΕΤΜΑ, η οποία είχε την πλειοψηφία των μετοχών του εργοστασίου, απώλεσε τον έλεγχο και απεμπόλησε τα δικαιώματά της, όταν στην έκτακτη γενική συνέλευση της εταιρίας, που διεξήχθη στις 24 Δεκεμβρίου 2009, ο πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι το εργοστάσιο αξίζει 100 εκατ. ευρώ, ενώ έξι μήνες αργότερα, στην ετήσια τακτική γενική συνέλευση του 2010, ο ίδιος άνθρωπος αναφώνησε ότι το εργοστάσιο αξίζει μόλις ένα ευρώ επειδή χρωστάει».

καταθέσεις κατά του μεγαλομετόχου Σε ένορκες καταθέσεις τους, κατόπιν σχετικής εισαγγελικής παραγγελίας, στο ΣΔΟΕ, τρεις συγγενείς του τότε μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ Δ.Κ. κατέθεσαν ότι εκείνος έχει εισπράξει από την πώληση

36 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Βάσει των καταγγελτικών υπομνημάτων, ο μεγαλομέτοχος της ΕΤΜΑ φέρεται να εισέπραξε μη σύννομα προκειμένου να συμβάλλει στην πώληση των ακινήτων της ΕΤΜΑ σε εξευτελιστική τιμή των ακινήτων της εταιρίας στον Μπάμπη Βωβό 15 εκατ. ευρώ. Ένας από αυτούς μάλιστα εμφανίζεται σε έγγραφη καταγγελία του να σημειώνει ότι, σε συζήτηση που είχε το Πάσχα του 2007 με τον αδελφό του Δ.Κ., εκείνος τον ενημέρωσε ότι ο μεγαλομέτοχος

ωφελήθηκε από την εταιρία ΕΤΜΑ ΑΕ, στην οποία είναι μέτοχος, αφού εισέπραξε το ποσό των 15 εκατ. ευρώ, ενώ άλλος λέει ότι η οικογένεια του μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ είχε συναλλαγές με ελβετική τράπεζα. Βάσει των καταγγελτικών υπομνημάτων, ο μεγαλομέτοχος της ΕΤΜΑ φέρεται να εισέπραξε αυτό το ποσό μη σύννομα προκειμένου να συμβάλλει στην πώληση των ακινήτων της ΕΤΜΑ στην εταιρία του Μπάμπη Βωβού σε εξευτελιστική τιμή, η οποία ζημίωσε τους μετόχους. Μεταξύ άλλων, οι μικρομέτοχοι της εταιρίας ΕΤΜΑ ζητούν να διερευνηθούν και οι λόγοι για τους οποίους η ΕΤΜΑ βγήκε δύο φορές εκτός διαπραγμάτευσης από το Χρηματιστήριο και αν φέρουν ευθύνη οι διοικούντες την εταιρία, για τους οποίους παραμένει άγνωστο αν παρέδωσαν τα απαιτούμενα στοιχεία στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για τη δραστηριότητα της εταιρίας σε Ελλάδα και Κίνα. Οι μικρομέτοχοι επισημαίνουν ακόμη ότι στις αρχές του 2005 η καθαρή θέση της

συγγενής του μεγαλομετόχου της εΤμα καταθέτει ενόρκως ότι εκείνος μεσολάβησε και ωφελήθηκε οικονομικά από την πώληση των ακινήτων στην μΠαμΠησ βωβΟσ αε και ότι η οικογένειά του έχει συναλλαγές με ελβετική τράπεζα.

η προγενέστερη της δημοσιευμένης πορισματική αναφορά του σΔΟε, σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, στην οποία ο υπάλληλος του σΔΟε εμφανίζεται να ζητά χειρόγραφα εξηγήσεις για ορισμένα συμπεράσματα.

εταιρίας ξεπερνούσε τα 67,5 εκατ. ευρώ, ενώ μόλις πέντε χρόνια μετά, όταν και αποφασίστηκε η οριστική διαγραφή της από το Χρηματιστήριο, αυτή ανερχόταν σε μόλις 2-3 εκατ., ενώ καταγγέλλουν ότι, παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες τους και τις εξώδικες προσκλήσεις τους προς μέλη του διοικητικού συμβουλίου, δεν έλαβαν καμιά επί της ουσίας απάντηση, καθώς, όπως αναφέρεται στο υπόμνημα, «το 34% των μετόχων αποφάσιζε πάντα ερήμην των μικρών μετόχων, που αδυνατούσαμε να προβάλουμε οποιαδήποτε αντίδραση και να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας».

Το σΔΟε τους απάλλαξε Κατά τον έλεγχο που πραγματοποίησε το ΣΔΟΕ δεν εντοπίστηκαν στοιχεία εις βάρος των καταγγελλομένων μελών του ΔΣ της ΕΤΜΑ. Ωστόσο, όπως προκύπτει από το σχετικό πόρισμα, στον τραπεζικό λογαριασμό του μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ στην τράπεζα HSBC βρέθηκε ποσό 2,2 εκατ. ευρώ, το οποίο δεν κρίθηκε

ύποπτο γιατί είχε μεταφερθεί από λογαριασμό του ίδιου προσώπου στην Εθνική Τράπεζα. Όπως όμως καταγγέλλεται στο τελευταίο υπόμνημα που κατατέθηκε στο ΣΔΟΕ «είναι αδύνατο να νομιμοποιείται ένας λογαριασμός με μια τόσο απλή αιτιολογία, αφού δεν έχει ελεγχθεί ο τρόπος κατάθεσης του ποσού αυτού στην πρώτη τράπεζα». Παράλληλα, στην πορισματική αναφορά του ΣΔΟΕ αναφέρεται ότι οι αρμόδιες οικονομικές εφορίες απάντησαν ότι δεν έχουν μεταβληθεί τα περιουσιακά στοιχεία του μεγαλομετόχου της ΕΤΜΑ, πράγμα το οποίο, σύμφωνα με τις καταγγελίες στις αρμόδιες αρχές, δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο, καθώς στις ετήσιες φορολογικές δηλώσεις δεν αναγράφονταν οι μετοχές που μπορεί να έχει αγοράσει κάποιος, παρά μόνο τα μερίσματα που μπορεί να είχε από αυτές. «Κατά συνέπεια», αναφέρεται στο υπόμνημα, «ο έλεγχος δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο σ’ αυτό το δεδομένο, αλλά να συνεκτιμηθεί και το γεγονός ότι ο Δ.Κ., εκτός από μεγαλομέτοχος της ΕΤΜΑ, αγόρασε μαζί με τη σύζυγό του σημαντικά ποσοστά της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο εταιρίας ΛΑΝΑΚΑΜ ΑΕ και της επίσης εισηγμένης ΛΕΒΕΝΤΕρΗΣ ΑΕ». Το σχετικό πόρισμα του ΣΔΟΕ εκδόθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2010 και ουσιαστικά απάλλαξε κάθε καταγγελλόμενο. Σύμφωνα με αυτό, δεν διαπιστώθηκε παράνομος πλουτισμός

των εμπλεκομένων στην υπόθεση, μελών του διοικητικού συμβουλίου της ΕΤΜΑ, ούτε διακίνηση ποσών από την εταιρία ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ ΑΕ προς αυτούς. Στο ίδιο πόρισμα επισημαίνεται ότι «από την ελεγκτική διαδικασία δεν κατέστη δυνατόν να εξάγουμε ασφαλές συμπέρασμα περί του βάσιμου των καταγγελιών». Εντύπωση πάντως προκαλεί το γεγονός ότι δεν κλήθηκε να καταθέσει κανένα στέλεχος της ΜΠΑΜΠΗΣ ΒΩΒΟΣ ΑΕ, όπως και η ύπαρξη ενός άλλου πρόχειρου πορίσματος, προγενέστερου του δημοσιευμένου, σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, στο οποίο ανώτερος υπάλληλος του ΣΔΟΕ εμφανίζεται να ζητά χειρόγραφα εξηγήσεις για ορισμένα από τα συμπεράσματα. Πρόκειται για τον υπάλληλο Ε.Κ., σύμφωνα με τις καταγγελίες, ο οποίος τελικά υπέγραψε το δημοσιευμένο πόρισμα, στο οποίο πάντως δεν είχαν διορθωθεί οι όποιες πιθανές ανακρίβειες εκείνος είχε εντοπίσει. Ο Ε.Κ. δεν είναι άλλος από τον υπάλληλο του οποίου το όνομα περιλαμβάνεται στις χειρόγραφες σημειώσεις του προφυλακισμένου επιχειρηματία Αναστάσιου Πάλλη και δίπλα σε αυτό υπάρχει σημειωμένο το ποσό των 400 χιλ. ευρώ. Τα χειρόγραφα του Πάλλη, όπως αποκάλυψε το Hot Doc στο τεύχος 50, έχουν κατασχεθεί από τις αρχές, και βάσει αυτών έχει σχηματιστεί και η δικογραφία κατά του υπουργού Εσωτερικών Γιάννη Μιχελάκη. HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 37

Υγεία

Κλινικές και χειρουργεία σε…πολυκατοικίες Την ώρα που η δημόσια υγεία έχει τοποθετηθεί στη λαιμητόμο, με τα σκάνδαλα στον τομέα των προμηθειών των νοσοκομείων να αποτελούν την αφορμή ώστε να υποστελεχωθούν τα νοσοκομεία από γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, το υπουργείο Υγείας κλείνει το μάτι σε ιδιωτικά συμφέροντα και συγκεκριμένα στις Οφθαλμολογικές Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας (ΟΜΗΝ). Της Αντιγόνης Μιχοπούλου

Η

έλλειψη νομικού πλαισίου ήταν το πάτημα ώστε μέσα σε ιατρεία να γίνονται επεμβάσεις, όπως αυτή στην οποία υποβλήθηκε και ο πρωθυπουργός, της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς, ο οποίος χρειάστηκε να νοσηλευτεί 3 μέρες στο νοσοκομείο Αττικό. Στην πλειονότητά τους οι ιατρικοί σύλλογοι τάσσονται κατά αυτής της λειτουργίας, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημόσια υγεία, καθώς δεν έχουν τεθεί ακόμα προϋποθέσεις για τη λειτουργία τους, με εξαίρεση τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, που δείχνει έναν υπερβάλλοντα ζήλο για το αντίθετο. Παράλληλα το ενδιαφέρον των γιατρών και οι πιέσεις προς το υπουργείο Υγείας δεν έχουν προηγούμενο, καθώς τα προβλεπόμενα έσοδα είναι πολλά και κυρίως αφορολόγητα. Άλλωστε τα ιατρεία ανήκουν στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και απαλλάσσονται από το ΦΠΑ. Όλα ήρθαν στην επιφάνεια από μια ανώνυμη καταγγελία στα γραφεία του

38 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη της περιφέρειας Αττικής. Η καταγγελία αφορούσε ιδιωτικό ιατρείο που λειτουργεί σε όροφο πολυκατοικίας και πραγματοποιούσε χειρουργικές επεμβάσεις σε σηπτικά και άσηπτα χειρουργεία, όπως καταρράκτη, γλαύκωμα κ.ά., οι οποίες με βάση τη νομοθεσία και συγκεκριμένα με το ΠΔ 84/2001 δεν μπορούν να γίνονται σε ιδιωτικά ιατρεία, τα οποία είναι φορείς πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, καθώς δεν επιτρέπεται η ύπαρξη χειρουργείων. Να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο ιατρείο χρησιμοποιούσε στην ονομασία του τον όρο clinic, δηλαδή κλινική. Αμέσως διενεργήθηκε έλεγχος από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και διαπιστώθηκε ότι οι καταγγελίες ευσταθούν και ότι, μεταξύ άλλων, στο ιατρείο υπάρχουν χειρουργικές αίθουσες. Να σημειωθεί ότι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών με έγγραφό του προς την Περιφέρεια επισημαίνει ότι εκφεύγει των αρμοδιοτήτων του οποιαδήποτε

παρέμβαση για το ιατρείο. Πρόκειται για μια αρμοδιότητα που έλαβαν οι ιατρικοί σύλλογοι από τον πρώην υπουργό Υγείας Ανδρέα Λοβέρδο με τον νόμο 4025/2011, που τους αναθέτει να επιβάλουν πρόστιμα σε ιατρεία, να εκδίδουν βεβαιώσεις καλής λειτουργίας, να ανακαλούν και να ακυρώνουν άδειες και να ασκούν ελέγχους. Εντωμεταξύ η στάση του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών σχετικά με το συγκεκριμένο ιατρείο και την επικινδυνότητα της λειτουργίας του έρχεται σε σύγκρουση με τις απαντήσεις που έδωσε στην Περιφέρεια ο διευθυντής του οφθαλμολογικού τμήματος του Ευαγγελισμού. Σύμφωνα με τη διεύθυνση του οφθαλμολογικού τμήματος του Ευαγγελισμού, λοιπόν, καθίσταται σαφές ότι ακόμα και αυτές οι επεμβάσεις μπορούν να παρουσιάσουν επιπλοκές, με αποτέλεσμα ο χώρος που γίνονται να πρέπει να είναι εξοπλισμένος ώστε να μπορεί να κάνει ο γιατρός ολική νάρκωση, ενδεχομένως να χρειάζονται 1-2

μέρες νοσηλείας, ενώ μπορεί να παρουσιαστούν αναπνευστικά προβλήματα. Παράλληλα πρέπει να υπάρχει ράμπα για ασθενοφόρο σε περίπτωση που ο ασθενής χρειαστεί να μεταφερθεί σε νοσοκομείο. Στο συγκεκριμένο ιατρείο, όπως και σε ορισμένα άλλα που ακολουθούν τη συγκεκριμένη τακτική, δεν υπάρχει ούτε καν ασανσέρ που να χωράει φορείο. Εν τω μεταξύ το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας σε έκθεσή του καλεί το ιατρείο να προβεί άμεσα σε όλες τις δέουσες ενέργειες ώστε να χορηγηθεί άδεια λειτουργίας είτε ως μονάδα παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας είτε ως κλινική παροχής δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών πριν από δύο χρόνια είχε εντελώς διαφορετική άποψη. Σε διοικητικό συμβούλιο του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών ο πρόεδρός του Γιώργος Πατούλης εμφανίζεται να λέει: «Δεν μπορώ να δεχτώ να λειτουργεί ένα

Η στάση του ιατρικού συλλόγου Αθηνών σχετικά με το συγκεκριμένο ιατρείο και την επικινδυνότητα της λειτουργίας του, έρχεται σε σύγκρουση με τις απαντήσεις που έδωσαν στην περιφέρεια ο διευθυντής του οφθαλμολογικού τμήματος του Ευαγγελισμού

one day clinic χωρίς ασανσέρ που να χωράει ένα φορείο σε περίπτωση που γίνει ένα κακό. Εκεί θα έχουμε μεγάλες ποινικές ευθύνες και θα πρέπει να το λάβουμε ιδιαίτερά υπόψη μας». Η Περιφέρεια αποφασίζει τη σφράγιση του συγκεκριμένου ιατρείου, καθώς μεταξύ άλλων οι συγκεκριμένες χειρουργικές πράξεις που πραγματοποιούνταν εκεί είναι υπηρεσίες της δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Αμέσως εμφανίστηκε και πάλι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών και ακύρωσε την απόφαση για τη διακοπή λειτουργίας του ιατρείου. Να σημειωθεί ότι τόσο ο Ιατρικός Σύλλογος Πειραιά όσο και άλλοι μεγάλοι ιατρικοί σύλλογοι στην Ελλάδα έχουν αρνηθεί αιτήματα, είτε προφορικά είτε γραπτά, από γιατρούς που ζητούσαν να πάρουν άδειες λειτουργίας για να πραγματοποιούν επεμβάσεις μέσα στα ιατρεία τους, με την αιτιολογία ότι υπάρχει μεγάλο κενό στο νομικό πλαίσιο και αυτό αποτελεί τεράστιο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 39

Υγεία

η απάντηση του Ιατρικού συλλόγου αθηνών Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, μέσω της επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας κ. Παπαευαγγέλου, απαντά ότι έκανε αίτηση ακύρωσης της απόφασης για το σφράγισμα του συγκεκριμένου ιατρείου γιατί η παρεμβολή της Περιφέρειας θίγει την αρμοδιότητα του ιατρικού συλλόγου. Ανέφερε επίσης ότι από το 1990 λειτουργούν με αυτό τον τρόπο οφθαλμολογικά ιατρεία και ότι το ΠΔ 84/2001 επιτρέπει ιατρικές πράξεις που δεν χρειάζονται νοσηλεία. Σχετικά με τον όρο clinic που χρησιμοποιείται από το συγκεκριμένο ιατρείο, αναφέρει ότι ο γιατρός χρησιμοποιεί τον αγγλικό όρο clinic, o οποίος δεν σημαίνει κλινική, και καταλήγει λέγοντας ότι τίθεται ένα ζήτημα ερμηνείας, αφού κάποιοι το ερμηνεύουν αλλιώς.

Το ιστορικό Το 2011 ο πρώην υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος στον νόμο 4025/2011 και συγκεκριμένα στο άρθρο 33 προβλέπει την ίδρυση Μονάδων Ημερήσιας Νοσηλείας χωρίς να ορίσει τις προϋποθέσεις. Δεσμεύεται όμως ότι στο προσεχές μέλλον θα οριστούν. Παρ' όλα αυτά, όπως αναφέρουν πληροφορίες του Hot Doc, οι προϋποθέσεις δεν ορίστηκαν πότε, καθώς υπήρξαν διαμάχες ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους γιατρούς. Έτσι, το άρθρο έμεινε ανενεργό, αυτό όμως δεν στάθηκε εμπόδιο για ορισμένους γιατρούς, οι οποίοι με άδεια απλού ιατρείου και με έδρα σε ορόφους πολυκατοικίας χειρουργούν ασθενείς θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους. Εν τω μεταξύ, με απόφαση καταπέλτη το κεντρικό συμβούλιο υγείας του υπουργείου προβάλλει όλες τις προϋποθέσεις λειτουργίας των μονάδων ημερήσιας νοσηλείας στο εξωτερικό, διευκρινίζοντας ταυτόχρονα ότι «επικρατεί η άποψη ότι η δημιουργία ενός νέου φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας που πρέπει να έχει ανάλυση και αξιολόγηση των αναγκών του συστήματος υγείας αλλά με βάση τις ανάγκες και τις πιέσεις συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων που προσδοκούν στη βελτίωση των εσόδων τους ανεξάρτητα από τις ανάγκες και τις

40 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Το ΚΕΣΥ αναφέρει ότι η λειτουργία των μονάδων ημερήσιας νοσηλείας είναι σοβαρή υπόθεση, που επιβάλλει προϋποθέσεις και δεν πρέπει ο εκάστοτε υπουργός να υποκύπτει στις πιέσεις των συμφερόντων

δυνατότητες πληρωμών του κράτους και της κοινωνικής ασφάλισης και κάτω από την πίεση συνεχώς αυξανόμενου πληθωρισμού ιατρικού πληθυσμού». Με λίγα λόγια το ΚΕΣΥ αναφέρει ότι η λειτουργία των μονάδων ημερήσιας νοσηλείας είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση, που επιβάλλει προϋποθέσεις και δεν πρέπει ο εκάστοτε υπουργός να υποκύπτει στις πιέσεις των συμφερόντων. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες του Hot Doc, η απόφαση του ΚΕΣΥ στάλθηκε στο υπουργείο και αυτό την επέστρεψε πίσω ως μη γενόμενη. Μετά την έκθεση του Περιφερειακού Σ υ μπ α ρ α σ τ άτ η τ ο υ Π ο λ ίτ η τ η ς Περιφέρειας Αττικής για το συγκεκριμένο ιατρείο, το ΚΕΣΥ με έγγραφό του ζητά από την Ελληνική Οφθαλμολογική Eταιρεία να εισηγηθεί για τους όρους

με απόφασή του το κεσυ αναφέρει ότι η λειτουργία των μονάδων ημερήσιας νοσηλείας είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση που επιβάλει προυποθέσεις και δεν πρέπει ο εκαστοτε υπουργός να υποκύψει στις πιέσεις των συμφερόντων.

Ο υπυργός υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, τον απρίλιο, στον νόμο 4254, ακυρώνει την αναγκαιότητα για προεδρικό διάταγμα ώστε να οριστούν οι προϋποθέσεις λειτουργίας των one day clinic και δίνει στον εαυτό του τη δυνατότητα να πάρει την απόφαση, λαμβάνοντας υπόψη και την άποψη του κεσυ.

και της προϋποθέσεις λειτουργίας των οφθαλμολογικών μονάδων ημερήσιας λειτουργίας.

η απόφαση του Άδωνη Οι πιέσεις από τους γιατρούς συνεχίζονται, με αποτέλεσμα ο υπουργός Υγείας, με σκοπό να απλουστεύσει τις διαδικασίες και να ανοίξουν δεκάδες χειρουργεία σε πολυκατοικίες, τον Απρίλιο, στον νόμο 4254, ακυρώνει την αναγκαιότητα για προεδρικό διάταγμα ώστε να οριστούν οι προϋποθέσεις λειτουργίας των οne day clinic και δίνει στον εαυτό του τη δυνατότητα να πάρει την απόφαση, λαμβάνοντας υπόψη και την άποψη του ΚΕΣΥ. Ταυτόχρονα, ενώ το ΚΕΣΥ έχει στείλει επιστολή στην Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρία ώστε να ορίσει προϋποθέσεις για τις οφθαλμολογικές

Οι πιέσεις από τους γιατρούς συνεχίζονται, με αποτέλεσμα ο υπουργός Υγείας να απλουστεύσει τις διαδικασίες και να ανοίξουν δεκάδες χειρουργεία σε πολυκατοικίες

μονάδες ημερήσιας νοσηλείας, όπως προκύπτει από αλληλογραφία που έχει στη διάθεσή του το Hot Doc, επιχειρηματίας που διατηρεί ιατρείο όπου γίνονται τέτοιου είδους επεμβάσεις στέλνει mail στην Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρία έχοντας επισυνάψει το προσχέδιο της υπουργικής απόφαση με τη σημείωση ότι συμμετείχε σε σύσκεψη με τον υπουργό. Με λίγα λόγια, όπως υποστηρίζει ο συγκεκριμένος γιατρός, ο οποίος είναι ένας από αυτούς που ενδιαφέρεται ώστε η υπουργική απόφαση να του λύνει τα χέρια, κάθισε στο τραπέζι με τον Άδωνη Γεωργιάδη και έφτιαξαν ένα προσχέδιο της απόφασης. Αυτό που μένει είναι να δούμε την τελική μορφή της υπουργικής απόφασης και να ταυτοποιήσουμε αν τα λεγόμενα του συγκεκριμένου γιατρού ευσταθούν. HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 41

παιχνίδια με τον Διάβολο Του Μάκη Ανδρονόπουλου

Όταν έκλαψε η Μέρκελ, έκλαψε από τη χαρά της Την ώρα που η Άγκελα Μέρκελ έκλαψε, τον Νοέμβριο του 2011 στις Κάννες, αρνούμενη δήθεν στον Ομπάμα και τον Σαρκοζί να προδώσει τον κεντρικό της τραπεζίτη Γιενς Βάιντμαν, ο οποίος –για πρακτικούς και μόνο λόγους– δεν ήθελε να γίνει η διάσωση του ευρώ με τα SDRs (special drawing rights), τα Ειδικά Τραβηχτικά Δικαιώματα, τρία πράγματα συνέβησαν.

42 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Π

ρώτον, η δημοκρατία είχε δολοφονηθεί. Δεύτερον, η Ευρώπη είχε π α ρ α δ ο θ ε ί σ τ ο ν τ ρ απ ε ζίτ η τ η ς Budensbank. Και τρίτον, δύο γενίτσαροι των Βρυξελλών αναλάμβαναν να διασφαλίσουν την υποταγή της Αθήνας. Δηλαδή, με ένα θεατρινισμό (coût de théâtre, το λένε στη διπλωματία) η κα Μέρκελ πέτυχε τα πάντα. Στην πραγματικότητα έκλεγε από τη χαρά της, αλλά το έπαιξε σωστά. Τελικά αποδείχθηκε αυτό που όλοι ξέραμε. Ότι, δηλαδή, την Ευρώπη την κυβερνούν συνωμότες που δουλεύουν για λογαριασμό των τραπεζιτών, και την Ελλάδα οι γενίτσαροι των Βρυξελλών και του Βερολίνου, όπως μας αποκάλυψαν οι Financial Times. Ο Σαρκοζί που είπε στον Παπανδρέου το περίφημο «You are a fucking psychο!» και η Μέρκελ σκότωσαν το δημοψήφισμα και ο Μπαρόζο με τον Μπένι και τον Σαμαρά έριξαν την εκλεγμένη κυβέρνηση και υπέγραψαν το δεύτερο μνημόνιο. …Και ο γερμανός τραπεζίτης έθεσε σε νέα βάση τη γερμανοποίηση της Ευρώπης. Έκτοτε έχουν περάσει δυόμισι χρόνια, η διάσωση της ευρωζώνης παραμένει ασταθής, η ύφεση επεκτείνεται και ο αποπληθωρισμός περιμένει στη γωνία. Και μετά από όλα αυτά μιλάνε για ευρωσκεπτικισμό! Ο ανεκδιήγητος Φρανσουά Ολάντ εκβιάζει τους Γάλλους να μείνουν μακριά από τον πειρασμό «μιας εξόδου από την Ευρώπη» γιατί ισοδυναμεί με «έξοδο από την Ιστορία» και απείλησε ότι «ο εθνικισμός ισοδυναμεί με πόλεμο»… Πού κατάντησαν την Ευρώπη οι σωτήρες της! Συνεπώς, η ανατροπή των συσχετισμών στο ευρωκοινοβούλιο είναι κρίσιμη για να περιοριστεί η ασυδοσία των νεοφιλελεύθερων δεξιών και σοσιαλδημοκρατών. Εννοείται ότι το ευρωπαϊκό όραμα δεν μπορούν να το υπηρετήσουν ούτε οι εθνικιστές ούτε οι ακροδεξιοί, παρά μόνο η αριστερά, η οποία διεκδικεί

την τρίτη θέση στις ευρωεκλογές, γεγονός μείζονος πολιτικής και ιστορικής σημασίας. Τώρα, σε ό,τι αφορά εμάς. Ο φόβος του Βερολίνου για την επερχόμενη νίκη του ΣΥρΙζΑ στις ευρωεκλογές είναι μεγάλος, διότι μια ελληνική κυβέρνηση που δεν θα ελέγχεται και ένα ευρωκοινοβούλιο με αισθητή την άνοδο όσων αμφισβητούν την πολιτική του θα αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού. Γι' αυτό και η θυσία του Σαμαρά είναι από το περασμένο καλοκαίρι αποφασισμένη, με στόχο είτε να αναλάβουν οι παλιοί φίλοι των Γερμανών Μητσοτάκηδες, είτε η χρυσή εφεδρεία του Λουκά Παπαδήμου (προσέξατε ότι άρχισε πάλι πολιτικά happenings στο MEGARO Plus;). Βέβαια, εμείς οι έλληνες πολίτες, για να μην την πάθουμε πάλι, θα πρέπει: Πρώτον, να αποδείξουμε ότι είμαστε λαός και όχι ένα αγελαίο άμορφο πλήθος που το καθοδηγούν ποιμένες όπως ο Πρετεντέρης και ο Μπαρόζο. Δεύτερον, να αποδείξουμε πως αγαπάμε την πατρίδα μας και ότι το καλαμπούρι της εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας πρέπει να τελειώσει άμεσα και οριστικά. Τρίτον, να πάψουμε να έχουμε ελπίδες ότι η ανθρωπιστική κρίση θα ξεπεραστεί με πολιτικές Άδωνη. Τέταρτον, να αποδείξουμε ότι δεν ανεχόμαστε άλλη κοροϊδία με τα σχέδια σωτηρίας, τη συνεχή υπερχρέωση, τη φορολογική αφαίμαξη, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, την κατάργηση του κράτους… Πέμπτον και τελευταίο, να αποδιώξουμε την εθνική κατάθλιψη και να βγούμε στο φως του ελληνικού καλοκαιριού με την ελπίδα μιας πραγματικά ελληνικής κυβέρνησης. Και αυτή δεν μπορεί παρά να είναι μια κυβέρνηση με κορμό τη ριζοσπαστική αριστερά. Γι' αυτό την Κυριακή σηκωνόμαστε από τον καναπέ.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 43

Δήμος Ιλίου

Ιλίου… φαεινότερο: Ο πολιτισμός εργολαβικός και κοστοβόρος

Οι εντολές πληρωμών από τον δήμο Ιλίου προς το Πολύτροπο Τέχνης που αναρτήθηκαν στη Διαύγεια με την διαφορετική αΔα για την θεατρική παράσταση του “Ο βασιλιάς βάτραχος”.

Από το 2011 έως και σήμερα ο δήμος Ιλίου, μέσω του Δημοτικού Κέντρου Πολιτισμού και Αθλητισμού, φαίνεται να έχει διοργανώσει περισσότερες από 100 πολιτιστικές εκδηλώσεις, κάθε είδους, για να ευχαριστήσει, να επιμορφώσει και φυσικά να διασκεδάσει τους 85 χιλιάδες κατοίκους του. Έτσι θα ξεκινούσαμε βέβαια το ρεπορτάζ μας αν αναφερόμασταν σε έναν δήμο που βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Γιατί στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για έναν από τους μεγαλύτερους δήμους της Αττικής, όπου τα πράγματα στα πολιτιστικά δρώμενα δεν είναι και τόσο απλά ή καλύτερα τόσο αθώα όσο δείχνουν. Του Βασίλη Ευθυμίου

T

ο σύνολο των πολιτιστικών εκδηλώσεων έχει δοθεί εργολαβία σε δύο εταιρίες, οι οποίες τυγχάνει να έχουν το ίδιο αφεντικό. Πρόκειται για τις εταιρείες «Όασις» και «Πολύτροπο Τέχνης», ιδιοκτησίας της Αναστασίας Παπαγεωργίου. Οι δε αποφάσεις και τα εντάλματα πληρωμών φέρουν μόνιμα την υπογραφή και έγκριση αντίστοιχα του δημάρχου Νίκου ζενέτου, της αντιδημάρχου Οικονομικών Νίκης Βομπιράκη και φυσικά του προέδρου του ΔΕΚΕΠΑ Θεόδωρου Δεύτου. Οι δυο εταιρίες, που εκπροσωπούν καλλιτέχνες, συγκροτήματα και αναλαμβάνουν τις περισσότερες εκδηλώσεις στον δήμο Ιλίου, έχουν εισπράξει από τα ταμεία του δήμου σε μόλις τρισήμισι χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Συγκεκριμένα, ο πολιτισμός στα Λιόσια έχει κοστίσει στους δημότες του κάτι παραπάνω από 500 χιλιάδες ευρώ, αν αναλογιστεί κανείς πως το κόστος παροχής δεκατιανού στους μαθητές των

44 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

σχολείων του δήμου Ιλίου ανέρχεται ετησίως στα 70 χιλιάδες ευρώ. Αντίστοιχα, πολιτιστικές εκδηλώσεις κόστους χιλιάδων ευρώ με 50 ή 100 παριστάμενους εγείρουν αυτόματα και πολλά ερωτηματικά. Πολιτιστικές εκδηλώσεις που πληρώθηκαν αλλά δεν έγιναν ή άλλες που αναγγέλθηκαν με γνωστούς καλλιτέχνες που τελικά αναπληρώθηκαν από άλλους με τις εντολές πληρωμών να παραμένουν ίδιες, προβληματίζουν.

Ο «βασιλιάς βάτραχος» βρέθηκε με… διπλά τιμολόγια Στις 25 Ιουλίου 2012 το διοικητικό συμβούλιο του Δημοτικού Κέντρου Πολιτισμού και Αθλητισμού αποφασίζει να εντάξει στο πρόγραμμα των πολιτιστικών του εκδηλώσεων τη θεατρική παράσταση «Ο Βασιλιάς Βάτραχος». Στις 26 Ιουλίου η απόφαση αναρτάται στη Διαύγεια του δήμου Ιλίου με ανάδοχο του έργου το «Πολύτροπο Τέχνης» και κόστος 3.750 ευρώ. Το ένταλμα

πληρωμής υπογράφει ο πρόεδρος του ΔΗΚΕΠΑ Θεόδωρος Δεύτος. Ωστόσο, περιέργως, την ίδια ημερομηνία αναρτάται στη Διαύγεια η ίδια απόφαση με την ίδια εντολή πληρωμής, που αν κάνουμε γρήγορα την πρόσθεση, αφορά ποσό 7,5 χιλιάδων ευρώ. Όμως, ανάμεσα στις ίδιες αποφάσεις, που αρκετοί θα απέδιδαν σε λάθος, προκύπτει μια μικρή αλλά ουσιαστική διαφορά, η οποία δεν διακρίνεται ιδιαίτερα εύκολα με μια πρώτη ματιά. Μιλάμε για τον αριθμό της διαδικτυακής ανάρτησης, ο οποίος διαφέρει, καθώς στην πρώτη απόφαση ο ΑΔΑ είναι Β4Λ50Κ49-70Ψ, ενώ στη δεύτερη ο ΑΔΑ είναι Β4Λ50Κ49-ΙΗ1. Και αν αναρωτιέστε για τη σημασία αυτών των αριθμών, σας γνωρίζουμε πως πρόκειται για τον ένα μοναδικό κωδικό που αποκτά κάθε πράξη μετά την ολοκλήρωση της καταχώρισής της στην εφαρμογή της Διαύγειας. Ο κωδικοποιημένος αριθμός παράγεται αλγοριθμικά με βάση την ημερομηνία

η αφίσα των εκδηλώσεων στο Δ. Ιλίου για την ροκ συναυλία που κοστολογήθηκε και πληρώθηκε η “ Όασις” με 1230 ευρώ, χωρίς ο τραγουδιστής να έχει έρθει ποτε σε συμφωνία με την εταιρία ή να έχει συμμετάσχει τελικά στα δρώμενα.

καταχώρισης, γιατί ουσιαστικά ειναι η ταυτότητα της κάθε αναρτημένης πράξης που την ακολουθεί για πάντα, ενώ, όπως ορίζει ο «Καλλικράτης», δεν μπορούν να υπάρξουν δύο ΑΔΑ για μια απόφαση. Ωστόσο, οι εντολές πληρωμών προφανώς προχωρούν κανονικά, γιατί άλλωστε οι ΑΔΑ διαφέρουν, άρα προκύπτουν και διπλά τιμολόγια, που δεν φαίνονται όμως στο σύστημα, εκτός και αν τα ψάξεις. Επίσης, το εν λόγω παράδειγμα δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός, αλλά συνηθισμένο λάθος στον δήμο Ιλίου.

ροκ συμφωνίες χωρίς τους καλλιτέχνες Στις 27 Δεκεμβρίου 2011, ενόψει της αλλαγής του χρόνου και του κλεισίματος των εκκρεμοτήτων, ο δήμος Ιλίου αναρτά στο διαδίκτυο μια ακόμη εντολή πληρωμής προς την «Όασις», ύψους 1.230 ευρώ. Η εντολή πληρωμής αφορά την αμοιβή των καλλιτεχνών για μια ροκ συναυλία που δόθηκε στις 21 Οκτωβρίου

Πολιτιστικές εκδηλώσεις που πληρώθηκαν αλλά δεν έγιναν εγείρουν ερωτηματικά

του ίδιου έτους, στο πλαίσιο και πάλι των πολιτιστικών δρώμενων που αποφάσισε ο κ. Δεύτος και ενέκρινε ο κ. ζενέτος. Ωστόσο, από την έρευνα που κάναμε προέκυψε ότι από τη συγκεκριμένη συναυλία έλειπε τελικά ο βασικός πρωταγωνιστής και συγκεκριμένα το ροκ συγκρότημα “Myth of Nia” του τραγουδιστή Νίκου Οικονόμου. Μάλιστα, ο κ. Οικονόμου, εκτός του ότι δεν συμμετείχε στην προγραμματισμένη συναυλία, ουδέποτε είχε συμφωνήσει και σε κάποια αμοιβή, προφανώς γιατί δεν θα είχε πρόβλημα να το κάνει δωρεάν. Βέβαια, το τιμολόγιο κόπηκε κανονικά και η «Όασις» έβαλε στα ταμεία της τα ευρώ νομότυπα, ενώ το βασικό συγκρότημα αναπληρώθηκε από νεαρούς μουσικούς της πόλης, οι οποίοι είναι άγνωστο πόσα και αν πήραν κάτι βάσει των παραπάνω. Μεταξύ αυτών και ο γιος του εφόρου μουσικής Αριστείδη Τσιμογιάννη, ο οποίος, σημειωτέον, ψηφίζει υπέρ των πολιτιστικών  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 45

Δήμος Ιλίου Τον μάιο του 2012 οι «4 Blues» συμμετέχουν στις πολιτιστικές εκδηλώσεις και αμείβονται με 500 ευρώ, αλλά ενώ δεν εκπροσωπούνται από καμιά εταιρία, το ΔηκεΠα κόβει ένταλμα πληρωμής στην Όασις για 4.900 ευρώ!

εκδηλώσεων του δήμου συμμετέχοντας ως μέλος στο ΔΣ του ΔΗΚΕΠΑ.

καλοπληρωμένοι μουσικοί εν αγνοία τους

η αφίσα των εκδηλώσεων στον δήμο Ιλίου για τη μουσική συναυλία με το «Trio Brio» που τιμολογήθηκε και πληρώθηκε στην Όαση προς 5.842 ευρώ.

Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η περίπτωση του μουσικού συγκροτήματος «4 Blues», μιας τετραμελούς μπάντας που κλήθηκε από τον κ. Δεύτο να συμμετάσχει σε πολιτιστική εκδήλωση που έγινε στις 25 Μαΐου 2012. Η συναυλία έγινε κανονικά και συμμετείχαν μάλιστα οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, όπως αρχικά είχε συμφωνηθεί και υπό τη σκέπη της «Όασις», η οποία με εντολή πληρωμής που εκδόθηκε από τον δήμο Ιλίου στις 10 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους φαίνεται να έβαλε στα ταμεία της ακόμα 4.900 ευρώ. Βέβαια, το παράλογο σε αυτή την υπόθεση προκύπτει από τη μαρτυρία ενός εκ των μελών του συγκροτήματος, το οποίο, μας δήλωσε ότι ουδέποτε υπήρξε συμφωνία με την «Όασις» για να τους εκπροσωπήσει και ουδέποτε πληρώθηκαν από τη συγκεκριμένη ή οποιαδήποτε άλλη εταιρία. Αντιθέτως, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο καλλιτέχνη, η συνεννόηση έγινε με τον Αριστείδη Τσιμόγιαννη, ο οποίος μάλιστα μήνες μετά τη συναυλία κατέβαλε και το προσυμφωνηθέν ποσό στα τέσσερα μέλη της μπάντας, που δεν ξεπερνούσε τα 500 ευρώ. Με έναν επίσης γρήγορο υπολογισμό, αν αφαιρέσεις από τα 4.900 τα 500, μένουν 4.400 ευρώ, για τα οποία εύλογα διερωτάται κανείς πού να κατέληξαν εκτός από τα ταμεία της «Όασις».

Το χρήμα έρρεε ακόμα και τις μέρες του… δωρεάν Τον Νοέμβριο του 2011 το ΔΗΚΕΠΑ αποφασίζει να εντάξει στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του Ιουνίου του επόμενου έτους μια μουσική συναυλία με το «Trio Brio». Πρόκειται για τρεις νεαρές κοπέλες-μουσικούς, ουσιαστικά άγνωστες ερμηνεύτριες, που φαίνεται ωστόσο να

46 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

νΙκΟλαΟσ ΖενεΤΟσ

ΘεΟΔωρΟσ ΔευΤΟσ

Δήμαρχος Ιλίου

Πρόεδρος ΔηκεΠα

ανασΤασΙα ΠαΠαΓεωρΓΙΟυ Ιδιοκτήτρια Όασης και Πολύτροπου Τέχνης

εισέπραξαν, μέσω εννοείται του μόνιμου εργολάβου του δήμου Ιλίου, την «Όασις», το ποσό των 5.842 ευρώ. Πέραν όμως του ότι αντικειμενικά τα χρήματα φαντάζουν υπερβολικά πολλά, από τη στιγμή που δεν πρόκειται για ένα γνωστό συγκρότημα, προκύπτει ένα ακόμη θέμα: Τα κορίτσια του «Trio Brio» τραγούδησαν στις 26 Ιουνίου 2012, ανάμεσα σε άλλες εκδηλώσεις και μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εβδομάδας μουσικής, όπου ως γνωστόν όλα τα δρώμενα έχουν δωρεάν είσοδο για το κοινό και οι καλλιτέχνες, πλην σπάνιων περιπτώσεων από ό,τι φαίνεται, δεν αμείβονται. Επιπλέον, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, τα τρία νεαρά κορίτσια δεν είδαν ποτέ στις τσέπες τους ή τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς να μπαίνει το ποσό των 5.842 ευρώ, είτε με παραστατικά είτε χωρίς. Οι ενδείξεις ή αποδείξεις κακοδιαχείρισης είναι υπαρκτές και αποτελούν τις επίσημες καταγγελίες των ανθρώπων-πρωταγωνιστών στα τζάμπα ή και μαϊμού γλέντια που έστησε το ΔΗΚΕΠΑ, με αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου και του προέδρου του, Θεόδωρου Δεύτου, αλλά και με την άδεια ή ανέχεια του δημάρχου Νικόλαου ζενέτου. Την ίδια ώρα, όμως, σημαντικότατες ευθύνες φέρουν και οι παρατάξεις που στέκονται απέναντι στις όποιες αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου του ΔΗΚΕΠΑ, καθώς οι αποφάσεις λαμβάνονται οριακά μεν από την πλειοψηφία στις συνεδριάσεις, αλλά απουσία των διαφωνούντων που βρίσκονται στο απέναντι στρατόπεδο από εκείνο του κ. ζενέτου. Οι περιπτώσεις είναι πάρα πολλές, οπότε επιλέξαμε κάποιες ενδεικτικές, οι οποίες και χρήζουν απαντήσεων από τον εισαγγελέα διαφθοράς κατά της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο οποίος, σύμφωνα με το ρεπορτάζ μας, βρέθηκε στον δήμο Ιλίου προ ημερών και έδωσε εντολή να ξεκινήσει η έρευνα σε βάθος, η οποία και ανεστάλη προσωρινά λόγω εκλογών.

Είμαστε από τους ελάχιστους δήμους με τέτοια οικονομικά και διαχείριση. Οι κόκκινες γραμμές μου αφορούν ακριβώς αυτό, και εκεί δεν χαρίζομαι με τίποτα. Ποιος μπορεί να μου τα αποδείξει αυτά για να πάρω και εγώ κεφάλια; Εγώ, βλέποντας τον φάκελο, έχω παραλαβή από τρία άτομα, δυο υπηρεσιακούς και έναν αιρετό, ότι έγινε εκείνο που συμφωνήθηκε και δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο. Αν έχει γίνει κάτι, αν έχει γίνει, και το τονίζω αυτό, δεν έχει γίνει από εμένα και είναι άδικο για όσα έχω κάνει ως δήμαρχος. Εγώ μετά τις εκλογές δεσμεύομαι να ασχοληθώ με το θέμα του ΔΗΚΕΠΑ σε βάθος.

Είναι δυνατόν να λέγονται αυτά τα πράγματα από τους καλλιτέχνες; Ψάχνουν για λαγό αλλά θα βρουν σκαντζόχοιρο. Δεν υπάρχει περίπτωση να έχουν συμβεί αυτά, γιατί όλα έχουν ανακοινωθεί στη Διαύγεια και όλα είναι υπό έλεγχο. Ωστόσο, επειδή έχουμε κάνει πολλές εκδηλώσεις, έχουν περάσει και χρόνια οπότε και δεν θυμάμαι καλά, μπορεί να έχουν κάνει οι υπάλληλοι ένα λάθος. Εμείς αναθέσαμε σε μια εταιρία να μας φέρει κάποιους καλλιτέχνες ή μας πρότεινε η εταιρία κάποιον για μια εκδήλωση. Μπορώ εγώ να ξέρω πόσα λεφτά έδωσε η εταιρία; Η εταιρία αυτή συνεργάζεται 20 χρόνια με το πολιτιστικό του δήμου. Γιατί να αλλάξουμε έναν συνεργάτη με τον οποίο είμαστε ευχαριστημένοι από τη συνεργασία μαζί του;

Δεν έχω πάρει εργολαβία, αλλά έχω διοργανώσει αρκετές εκδηλώσεις στον δήμο. Έχω δυο εταιρίες και αναλαμβάνω δουλειές που μου αναθέτουν γιατί πιστεύω ότι είμαι πάρα πολύ καλή στη δουλειά μου. Όταν έχω έναν καλλιτέχνη, υπάρχει συμφωνία, οικονομική συναλλαγή μεταξύ μας, και φυσιολογικά τους εκπροσωπώ, οπότε και έχω όλα τα παραστατικά. Δεν υπάρχει περίπτωση να πλήρωσα μουσικό χωρίς να έχω συναλλαγή μαζί του και να μην με ξέρει. Αυτό είναι τρελό. Είναι ψέμα. Δεν νομίζω να σας είπαν κάτι διαφορετικό.

η λίστα με τις εκδηλώσεις που ανέθεσε ο πρόεδρος του ΔηκεΠα τα τελευταία 3,5 χρόνια στις εταιρίες Όασις και Πολύτροπο Τέχνης της αναστασίας Παπαγεωργίου.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 47

Σκουπίδια

Χρυσωρυχεία γερμανικών συμφερόντων στις χωματερές Άλλοι δεν τα θέλουν στην αυλή τους και άλλοι παλεύουν για να τα αποκτήσουν. Στην αρχαία Αθήνα είχε κατασκευαστεί η πρώτη χωματερή. Από τότε μέχρι σήμερα η διαχείριση των σκουπιδιών έχει αποτελέσει το μήλο της έριδας για μαφιόζους, για εργολάβους και τα τελευταία χρόνια και για τους τροϊκανούς, το σύνολο των απορριμμάτων και το υπόμε γνώμονα μόνο το κέρδος, ενώ η προστασία του περιβάλλοντος περνάει λοιπο να πηγαίνει είτε για ταφή είτε προς στα ψιλά γράμματα. Η Ελλάδα είναι η χώρα που η διαχείριση των σκουπιδιών καύση, την ώρα που στις δυτικές χώρες προκάλεσε από τη μια πλευρά τοπικές εξεγέρσεις που κατέληξαν σε οδομα- της Ευρώπης μόνο το 10% του συνόλου χίες, ενώ από την άλλη δημιούργησε ρινγκ, με τους μεγαλοεργολάβους να πηγαίνει για ταφή. παλεύουν σώμα σώμα για το ποιος θα πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας. Η ιστορία με τη διαχείριση των σκουπιδιών στη χώρα μας σκόπιμα παραμέ- Τα τρένα της ντροπής νει στάσιμη εδώ και πολλά χρόνια ώστε ο κόμπος να φτάσει στο χτένι και η Στο παρελθόν ο προτεινόμενος τρόπος λύση των τεράστιων μονάδων διαχείρισης αποβλήτων να αποτελεί μονόδρομο. διαχείρισης απορριμμάτων έχει δείξει ότι εκτός από κοστοβόρος είναι και Η διαχείριση των σκουπιδιών μπορεί να είναι χρυσός, αλλά παράλληλα έχει λάθος. Στη Γερμανία, η οποία θεωρείπολύ άσχημη οσμή. ται πρωτοπόρος σε αυτές τις τεχνολογίες, Της Αντιγόνης Μιχοπούλου

Ή

ταν καλοκαίρι του 1995 όταν ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης έθεσε προθεσμία μέχρι τα τέλη του Σεπτέμβρη για να καταθέσουν οι δήμοι προτάσεις με τις οποίες θα καθορίζονται τρεις νέοι χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και εργοστάσια ανακύκλωσης για τα απορρίμματα της Αττικής. Κάπως έτσι ξεκίνησε ο Γολγοθάς της διαχείρισης των απορριμμάτων, με την Ελλάδα να παραμένει ακόμα και σήμερα στο συγκεκριμένο θέμα τριτοκοσμική. Από τότε μέχρι σήμερα λειτουργεί μόνο ένας ΧΥΤΑ και δεκάδες παράνομες χωματερές σε όλη τη χώρα, με αποτέλεσμα κατά καιρούς να επιβάλλονται βαριά πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι διαδρομές ώστε να καταλήξει η σημερινή

48 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

κυβέρνηση στην κατασκευή τεσσάρων γιγαντιαίων μονάδων στην Αττική ήταν σκοτεινές, με τα συμφέροντα των μεγαλοεργολάβων να έχουν προτεραιότητα. Την ίδια ώρα οι κάτοικοι των περιοχών της Κερατέας και του Γραμματικού, είτε με μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων είτε με οδοφράγματα, προσπαθούσαν να σώσουν τις περιοχές τους από την περιβαλλοντική καταστροφή και από την υποβάθμισή της. Άλλωστε ήταν ξεκάθαρο ότι οι ΧΥΤΑ αλλά και τα εργοστάσια που θα κατασκευαστούν στις δυο περιοχές δεν διαφέρουν σε τίποτα από αυτό που λειτουργεί στη Φυλή. Δηλαδή μια χωματερή στην οποία θάβεται σχεδόν το σύνολο των απορριμμάτων, σε συνδυασμό με ένα εργοστάσιο διαχείρισης που πετυχαίνει να ανακτά μόνο το 10% από

η κατασκευή μεγάλων μονάδων αποδείχθηκε ότι δεν είχε τα αναμενόμενα κέρδη, καθώς, όταν οι κάτοικοι ξεκίνησαν να ανακυκλώνουν με πιο εντατικούς ρυθμούς, ο όγκος των σκουπιδιών μειώθηκε, με αποτέλεσμα ο εργολάβος να μην έχει κέρδος. Έτσι, ήρθε σε επαφή με τη μαφία της Ιταλίας, ώστε να του στέλνουν σκουπίδια με τα περίφημα τρένα της ντροπής. Παρόμοια τακτική ακολούθησαν και στη Σουηδία και τη Νορβηγία, οι οποίες εισήγαγαν σκουπίδια για να αποσβέσουν το τεράστιο κόστος των εργοστασίων διαχείρισης. Γιατί όμως η πολιτεία έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει αποδεδειγμένα αναποτελεσματικές τεχνολογίες, οι οποίες αποτελούν την πιο ακριβή λύση, η οποία παράλληλα επιβαρύνει το περιβάλλον όσο και η σημερινή λειτουργία του ΧΥΤΑ της Φυλής; Η απάντηση είναι μόνο μία: Τα πάντα κινούνται σύμφωνα με τα συμφέροντα των εργολάβων.

Ο σχεδιασμός διαχείρισης Σύμφωνα με τον σχεδιασμό για τη διαχείριση απορριμμάτων στην Αθήνα, θα κατασκευάσουν τέσσερις γιγαντιαίες μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων με κατασκευαστικό κόστος 450 εκ. ευρώ και με διαχειριστικό κόστος 800 εκ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά το κατασκευαστικό κομμάτι τα 200 εκ. θα προκύψουν από δημόσια δαπάνη. Τα υπόλοιπα αναμένεται να δοθούν από τραπεζικό δανεισμό στους εργολάβους. Το αναμενόμενο κέρδος των εργολάβων για την Αττική αναμένεται να φτάσει το 1,5 δισ., ενώ η σύμβαση που θα υπογράψουν με τις περιφέρειες θα έχει ισχύ 27 χρόνων. Δηλαδή σίγουρα χρήματα για τα επόμενα 30 χρόνια. Βασική λεπτομέρεια της σύμβασης είναι ότι η Περιφέρεια θα εγγυάται τον όγκο των σκουπιδιών για τα επόμενα χρόνια, ώστε ο εργολάβος να μη ρισκάρει τα κέρδη του, ενώ σε περίπτωση που οι πολίτες με δική τους πρωτοβουλία ανακυκλώνουν με εντατικότερους ρυθμούς ή η κρίση μειώσει ακόμα περισσότερα τον όγκο των σκουπιδιών, τότε ο εργολάβος θα πληρώνεται είτε υπάρχουν σκουπίδια είτε όχι. Εν τω μεταξύ, άλλη μια παγκόσμια πρωτοτυπία της Ελλάδας δημιουργεί πολλά ερωτήματα για τους σκοπούς των περιφερειών και για τα συμφέροντα των εργολάβων. Την ώρα που σε καμία χώρα του κόσμου δεν έχουν κατασκευαστεί μονάδες δυναμικότητας επεξεργασίας για το σύνολο

Όπως υπολογίζεται από την «Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων», ο κάθε δήμος θα πληρώνει για τα απορρίμματά του 200 ευρώ τον τόνο. Το κάθε άτομο παράγει 500 κιλά απορρίμματα ανά έτος, άρα μια τετραμελής οικογένεια θα καλείται να πληρώσει 400 ευρώ τον χρόνο δημοτικά τέλη για τη διαχείριση των σκουπιδιών της

των απορριμμάτων που παράγουν οι πολίτες, στην Ελλάδα αυτό αποτελεί τον κανόνα. Με λίγα λόγια, οι μονάδες που θα κατασκευαστούν όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα θα έχουν δυνατότητα να επεξεργαστούν το 100% του συνολικού όγκου απορριμμάτων, ενώ σε άλλες χώρες η δυναμικότητα φτάνει το 30%-40% του σύνολου. Αυτό αποδεικνύει ότι η Πολιτεία δεν έχει κανένα σκοπό να δώσει χρήματα, ούτε για την ενημέρωση των πολιτών ώστε να κάνουν ανακύκλωση, ούτε έχει σκοπό να τοποθετήσει σε όλους του δήμους διπλάσιους και τριπλάσιους μπλε κάδους. Ο μοναδικός της σκοπός είναι να δώσει στον εργολάβο τα χρήματα και εκείνος να τα διαχειριστεί. Τι σημαίνει όμως στην πράξη ο συγκεκριμένος τρόπος διαχείρισης για τους πολίτες; Όπως υπολογίζεται από την «Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων», ο κάθε δήμος θα πληρώνει για τα απορρίμματά του 200 ευρώ τον τόνο. Το κάθε άτομο παράγει 500 κιλά απορρίμματα ανά έτος, άρα μια τετραμελής οικογένεια θα καλείται να πληρώσει 400 ευρώ τον χρόνο δημοτικά τέλη για τη διαχείριση των σκουπιδιών της.

Οι κοινοπραξίες υπό τη γερμανική καθοδήγηση Η πίτα των σκουπιδιών έχει ξεκινήσει και μοιράζεται και όπως όλα δείχνουν κάνεις δεν θα μείνει δυσαρεστημένος.  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 49

Σκουπίδια

Οι βασικοί όμιλοι που συμμετέχουν για την κατασκευή ανά την Ελλάδα των μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων είναι η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, συμφερόντων Περιστέρη, η ΕΛΑΚΤΩΡ, συμφερόντων Μπόμπολα, η ΙΝΤΡΑΚΑΤ, συμφερόντων Κόκκαλη, η J&P ΑΒΑΞ, συμφερόντων Δαυίδ-Ιωάννου, η Τοξότης ΑΕ, η κοινοπραξία ΕΡΕΤΒΟ-ΔΟΜΝΟΣΠΟΡ-ΕΓΝΩΝ, ο όμιλος Μυτιληναίου μέσω της ΜΕΤΚΑ και ο όμιλος Κοπελούζου μέσω της Novaera. Όλοι τους είτε διεκδικούν είτε έχουν ήδη πάρει το κομμάτι που τους αναλογεί. Ωστόσο όλα δείχνουν πως δεν θα βρίσκονται μόνοι τους στο τιμόνι. Όπως είχε επισημάνει άλλωστε η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ σε επίσκεψή της στην Αθήνα, θα πραγματοποιηθούν πολλά προγράμματα υπό την καθοδήγηση της Γερμανίας που θα αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Εν τω μεταξύ, ο Χανς Γιόαχιμ Φούχτελ, με αφορμή την έναρξη της προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2014-2020, συνοδεία γερμανών επιχειρηματιών είχε περιοδεύσει σε δήμους και περιφέρειες της Ελλάδας με την ιδιότητα του επικεφαλής της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης. Πρόκειται για μία γερμανικής έμπνευσης ένωση γερμανικών και ελληνικών δήμων, που είχαν συμφωνήσει η Άγκελα Μέρκελ και ο Γ. Παπανδρέου. Όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση, η Ελληνογερμανική Συνέλευση ιδρύθηκε στις 5 Μαρτίου 2010 από τους δύο τους, για να ενισχύσουν τη φιλία των δύο χωρών που ξεκινούσε, καθώς και τη συνεργασία σε επίπεδο τοπικής

50 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Πίσω από τις περισσότερες ελληνικές κοινοπραξίες υπάρχει μια μεγάλη εταιρία ξένων συμφερόντων, είτε είναι γερμανική είτε ισπανική είτε γαλλική. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η καταχρεωμένη Ελλάδα ακολουθεί την πιο ακριβή τεχνική για τη διαχείριση των σκουπιδιών αυτοδιοίκησης. Όπως αναφέρουν όσοι έχουν ασχοληθεί τόσο με την Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο και με το θέμα των σκουπιδιών, ο κ. Φούχτελ στην πραγματικότητα ενδιαφέρεται να συνεργαστεί με συγκεκριμένους δημάρχους και περιφερειάρχες για να τους πουλήσει την τεχνογνωσία γερμανικών δήμων και επιχειρήσεων σχετικά με τα σκουπίδια, τη διαχείριση αποβλήτων, καθώς και θέματα ενέργειας. Άλλωστε τα χρήματα είναι πολλά και οι ελληνικές κοινοπραξίες στην πλειονότητά τους δεν έχουν την τεχνογνωσία. Έτσι, πίσω από τις περισσότερες ελληνικές κοινοπραξίες υπάρχει μια μεγάλη

εταιρία ξένων συμφερόντων, είτε είναι γερμανική είτε ισπανική είτε γαλλική. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η καταχρεωμένη Ελλάδα ακολουθεί την πιο ακριβή τεχνική για τη διαχείριση των σκουπιδιών, χωρίς να δίνει δεκάρα για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει μέχρι το 2020 η Ελλάδα να ανακυκλώνει το 50% των απορριμμάτων της, ενώ μια έκθεση καταπέλτης της επιτροπής αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μιλά για περιβαλλοντικό έγκλημα στο ΧΥΤΑ Γραμματικού και θέτει υπό αμφισβήτηση όλη την κοινοτική χρηματοδότηση της κατασκευής του έργου. Επίσης, στην ίδια έκθεση ο ΧΥΤΑ Φυλής χαρακτηρίζεται «μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου» και καλείται η κυβέρνηση να προστατέψει την υγεία των κατοίκων. Η συγκεκριμένη έκθεση είναι, όπως όλα δείχνουν, και ο λόγος που το ΥΠΕΚΑ με επιστολή του ζητά την εσπευσμένη αναθεώρηση-επικαιροποίηση των περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων. Η κίνηση αιτιολογείται με την αναγκαιότητα τάχιστης ολοκλήρωσης της προσαρμογής των ΠΕΣΔΑ στις διατάξεις της οδηγίας 2008/98/ΕΚ, ενόψει της προγραμματικής περιόδου 2014-20120.

Η φθηνότερη λύση προστατεύει το περιβάλλον Τα ερωτήματα που προκύπτουν τόσο από την έκθεση όσο και από τις προκηρύξεις των διαγωνισμών είναι πολλά και είναι προφανές ότι η κοινή λογική λέει ότι η λύση για τη διαχείριση απορριμμάτων μπορεί να γίνει με πολύ φθηνότερο

Το χρονικό Ο περιφερειακός σχεδιασμός του 2001, με υπουργό Λαλιώτη, κατέληξε στο Γραμματικό (θέση «Μαύρο Βουνό»), την Κερατέα και τη Φυλή για την υποδοχή των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων.

Η λύση που έχει επιλέξει η πολιτεία σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί την σωστή. Η διαφορά μεταξύ του ποσού που θα δοθεί για τα γιγαντιαία εργοστάσια διαχείρισης σε σχέση με αυτό που θα χρειαστούν για μια λύση που σέβεται το περιβάλλον και στηρίζεται στην πρωτοβουλία των πολιτών είναι τεράστια τρόπο τόσο για τους πολίτες όσο και για την Πολιτεία και κυρίως με σεβασμό για το περιβάλλον και βασιζόμενη στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Όπως αναφέρει η πρόταση της «Πρωτοβουλίας συνένωσης για την διαχείριση απορριμμάτων», η δημόσια, αποκεντρωμένη διαχείριση, με έμφαση στην πρόληψη και στην προδιαλογή, είναι η λύση. Συγκεκριμένα, προτείνουν τον δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης, με αξιοποίηση της κοινωνικής συμμετοχής και πρωτοβουλίας, την τήρηση της ιεραρχίας στη διαχείριση των απορριμμάτων, με έμφαση στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανάκτηση

υλικών με προδιαλογή και, τέλος, αποκεντρωμένες υποδομές διαχείρισης, κάτι που εγγυάται το χαμηλό κόστος και τη μέγιστη ανταποδοτικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρεται στην πρόταση της Πρωτοβουλίας σχετικά με την τήρηση της ιεραρχίας, το 40%-60% είναι ανακυκλώσιμα (κυρίως συσκευασίες). Το 40%-60% των ανακυκλώσιμων είναι οργανικά, που προδιαλεγμένα, αποτελούν τη βέλτιστη επιλογή για παραγωγή εδαφοβελτιωτικού υλικού. Λιγότερα από το 10% είναι τα αδρανή υλικά και τα υπολείμματα. Τα συγκεκριμένα ποσοστά αποδεικνύουν για ακόμα μια φορά ότι η λύση που έχει επιλέξει η Πολιτεία σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί τη σωστή. Άλλωστε η διαφορά μεταξύ του ποσού που θα δοθεί για τα γιγαντιαία εργοστάσια διαχείρισης σε σχέση με αυτό που θα χρειαστούν για μια λύση που σέβεται το περιβάλλον και στηρίζεται στην πρωτοβουλία των πολιτών είναι τεράστια. Ενώ σήμερα οι δήμοι πληρώνουν 190 ευρώ τον τόνο για να αφήσουν τα σκουπίδια τους στη Φυλή, ποσό που με το άνοιγμα των μονάδων διαχείρισης θα φτάσει έως και τα 330 ευρώ τον τόνο, η πρόταση της Πρωτοβουλίας κάνει λόγο για 100 ευρώ, τα οποία σε βάθος χρόνου θα μειωθούν στα 57 ευρώ. Είναι όμως αυτή η λύση που, όπως αναφέρουν τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, θα ρίξει χρήμα στην αγορά; Όχι, πιθανότατα. Θα αποτελούσε ίσως μια λύση που θα ενεργοποιούσε τους πολίτες ώστε να σέβονται το περιβάλλον, ωστόσο φαίνεται ότι η προστασία του περιβάλλοντος περνάει στα ψιλά γράμματα ως αδιάφορη πτυχή.  

Το 2003 η τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Β. Παπανδρέου προχώρησε στην ψήφιση σχετικού νόμου (Ν. 3164/2003). Ο νόμος επικαιροποιήθηκε το 2006 από τον Σουφλιά. Aπρίλιο του 2011, οδοφράγματα και εντάσεις στην Κερατέα, ενώ πραγματοποιούνται παράλληλα συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και στο Γραμματικό. Τον Ιανουάριο του 2013 με τροπολογία του ΥΠΕΚΑ χωροθετήθηκε η νέα θέση που έχει προταθεί και εγκριθεί για την Κερατέα. Βρίσκεται στην περιοχή που ήταν η παλιά χωματερή της Κερατέας και έχει έκταση 50 στρέμματα. Μέχρι σήμερα υπάρχει μία εγκατάσταση επεξεργασίας και χώρος ταφής μόνο στη Φυλή, καθώς και σκόρπιες παράνομες χωματερές. Τα απορρίμματα του λεκανοπεδίου στη συντριπτική τους πλειονότητα θάβονται ανεπεξέργαστα στον ΧΥΤΑ Φυλής.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 51

ο Αλί

| στις κάννες |

Του Αλί Μπούρμπα

Ήταν μία πρωί, μπορεί να ήταν όμως και μία μεσημέρι ή μπορεί και μία απόγευμα. Αλί δε θυμάται τώρα, αλλά θυμάται πολύ καλά ήρθε Γιώργο στη μαγαζί και είπε: «Αλί μήπως θέλεις να έρθεις μαζί μου στις Κάννες;» «Κύριο πρωθυπουργό», είπε Αλί, «τιμή μου πάμε μαζί στις πουτάνες». Τελικά πρόεδρο εννοούσε όχι πουτάνες, αλλά κα Μέρκελ, κο Σαρκοζί, κο Μπαρόζο και κο Χέρμαν Βαν Ρομπάι. Σιγά το διαφορά δηλαδή.

52 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Α

λήθεια βέβαια είναι ότι σαμπάνια ήταν πολύ καλό και δεν έμοιαζε με γκαζόζα-ρετσίνα, όπως στο κανονικές πουτάνες. Επίσης στο πουτάνες συνήθως Αλί ρίχνει κανένα, στο Κάννες μόνο έφαγε. Το δε ΓΑΠ…, άσε φίλο, μην τα σκέφτεται Αλί τώρα και στεναχωριέται. Τη πιο μεγάλη σοκ ήταν όταν Σαρκοζί είπε Μέρκελ, «να σου πω μωρή, αυτό το Έλληνες ήρθανε γιατί μόλις έφαγα και έχω κάτι καύλες τώρα!» Φίλο Χέρμαν Βαν ρομπάι, πρόεδρο του Ευρωπαϊκής Ένωσης, σηκώθηκε γρήγορα-γρήγορα και είπε ΓΑΠ και συνοδεία μπει μέσα στο αίθουσα. ΓΑΠ πήρε μαζί της Αλί και Βενιζέλο και έκατσαν το τρεις με τη χέρια σταυρωμένα στη απαυτά τους και προσοχή… Το δύο μάλλον, γιατί το Βενιζέλο άμα βάλει χέρια σταυρωμένα μπροστά στο κοιλιά θα φαίνεται σα να στοιχίζεται για παρέλαση. «Άκου να δεις μον αμί ζορζ», είπε τη Σαρκοζί. «Επειδή πολύ μας τα έχετε σπάσει εκεί στην Ελλάδα, και επειδή εμείς πρέπει να ξαναεκλεγούμε, πήγαινε κόψε ό,τι μπορείς, να μάσεις κανένα φράγκο, να πληρώσεις τους τραπεζίτες, γιατί τα έχουν πάρει στην κράνα και θα μας στείλουν σπίτια μας όλους μαζί». «Όου φακ!» λέει το Γιώργο. «Ιζ δατ τρου μαντάμ Μέρκελ;» Στη σημείο εκείνη Μέρκελ ξέσπασε σε κλάματα. Μοιρολογούσε κι έκλεγε. Έλεγε αν ακούσει άλλον Έλληνα να την λέει μαντάμ θα στείλει πάλι τη λουφτφάβε να τα κάνει λαμπόγυαλο στο Ελλάδα. Τότε κο Βενιζέλο πετάχτηκε από τη πουθενά και έκανε ένα πολιτικό πρόταση: «Εεεεεγώ πιστεύω ότι με μια αλλαγή πρωθυπουργού ο κόσμος θα δεχόταν να του κόψουμε μισθούς και συντάξεις και δεν θα έβγαινε στα κάγκελα. Εεεεγώ το εγγυώμαι». Σαρκοζί σάστισε για λίγο και ρώτησε ΓΑΠ: «Καλά αυτό που έφερες το μαυριδερό ξέρουμε είναι Αλί, το άλλο το χοντρό ποιο είναι;» «Το υπουργό μου Οικονομικών είναι, το Βενιζέλο». «Μπα!», λέει Μέρκελ, «το βγάζετε και σε

άνθρωπο; Δεν είναι μόνο αεροδρόμιο;» ΓΑΠ έξυσε λίγο το καράφλα, έγλειψε τη μουστάκι και σκέφτηκε μισή λεπτό τι απαντήσει. «Τη αεδρόμιο είναι Ελευθέριο Βενιζέλο, αυτό είναι Βαγγέλη Βενιζέλο». «Τέλος πάντων», λέει Σαρκοζί, «πες μας Γιώργο, θα περάσουν τα μέτρα, θα σας πηδήξει ο λαός; Τι ακούς;» «Τα πάντα ακούω πρόεδρε, και λαϊκά, και ροκ, και κλασική μουσική». Σαρκοζί τη πήρε στη κρανίο και αποφάσισε ρωτήσει τη μόνο λογικό άνθρωπο στο ελληνική αντιπροσωπεία στο Κάννες, τη Αλί. «Εσύ τι λες Αλί; Αν κάνετε στην Ελλάδα δημοψήφισμα ναι ή όχι στο μνημόνιο, τι θα απαντήσει ο λαός;» «Εξαρτάται φίλο Νικολά. Αν πάρει Έλληνες πρώτα τη λεφτά, μετά πει έξω τη μνημόνιο. Αν όμως δεν πάρει πρώτα λεφτά, πάει τράπεζα σηκώσει τη δικά της και μετά φύγει παραλία για μπάνιο». Σαρκοζί μάλλον κατάλαβε Αλί, Μέρκελ κατάλαβε Σαρκοζί, Βενιζέλο κατάλαβε Μέρκελ. Μόνο ΓΑΠ δεν κατάλαβε τίποτα. Τη υπόλοιπα τη ξέρετε. ΓΑΠ έπεσε για ύπνο, Βενιζέλο την πήρε η κόρη της και είπε: «Μπαμπά ό,τι είναι να κάνεις κάν' το τώρα». Βενιζέλο νόμιζε κόρη έλεγε καθαρίσει Γιώργο και γίνει αυτό πρωθυπουργό, αλλά τελικά έμαθε μετά κόρη εννοούσε βάλε τη κέικ στη ψυγείο, γιατί λιώσει το σοκολάτα και γεμίσει μυρμήγκια το κουζίνα. Τη μόνο που δεν ξέρετε είναι ότι και Αλί τη τηλέφωνο χτύπησε. Ήταν Άγκελα. «Ώστε έτσι βρε τσογλάνι Αλί, κάνεις ότι δεν μας γνωρίζεις πια. Έγινες διάσημος στο hot doc, χτυπάς γκομενάκια και ξεχνάς τις παλιές φίλες σου. Γι’ αυτό θα δεις κι εσύ και οι φίλες σου τι θα σας κάνω… Θα σας πετάξω τα μάτια έξω βρομοέλληνες» Ευτυχώς Αλί δεν είναι Έλληνα αλλά Πακιστανό, σκέφτηκε από μέσα της, και έκλεισε τη τηλέφωνο. Τώρα τι πει, άμα ήξερε ότι Άγκελα εννοούσε πραγματικά τι έκανε στη Έλληνες μετά το Κάννες, θα είχε κάνει τη ψυχικό. Τι δηλαδή, το φίλες που πηγαίνει τώρα καλύτερες είναι;

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 53

Διεθνή Παρασκήνια Της Ρένας Ακριτίδου

Αντικινεζική οργή Το Πεκίνο εμφανίστηκε αποφασισμένο να συνεχίσει την εξόρυξη πετρελαίου σε αμφισβητούμενα ύδατα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, παρά τις βίαιες αντικινεζικές διαδηλώσεις στο Βιετνάμ. Ένας κινέζος εργάτης σκοτώθηκε, 150 τραυματίστηκαν, όταν διαδηλωτές επιτέθηκαν σε τουλάχιστον 15 επιχειρήσεις που θεωρήθηκαν κινεζικές. Χιλιάδες κινέζοι εργάτες αποχωρούν εσπευσμένα. Κινέζος αξιωματούχος, επισκεπτόμενος τις ΗΠΑ, είπε πως η χώρα του δεν μπορεί να χάσει ούτε ίντσα εδάφους και ζήτησε από την Ουάσιγκτον να μην αναμειχθεί. Τα επίμαχα ύδατα διεκδικούν Βιετνάμ και Φιλιππίνες. Κινεζικά μέσα ενημέρωσης κατηγορούσαν Ανόι και Μανίλα ότι «τρέφουν ακόμη την ψευδαίσθηση πως η Κίνα μπορεί να υποχωρήσει μέσω πίεσης», αλλά «πρέπει να μάθουν να της συμπεριφέρονται ως μεγάλη υπερδύναμη». Ο πρωθυπουργός του Βιετνάμ χαρακτήρισε νόμιμες τις διαδηλώσεις κατά της παράνομης εξόρυξης, που εξαπλώθηκαν σε 22 επαρχίες, από τον νότο μέχρι το κεντρικό Βιετνάμ, αλλά ζήτησε να τιμωρηθούν όσοι παραβαίνουν τον νόμο.

Κινέζος αξιωματούχος είπε πως η χώρα του δεν μπορεί να χάσει ούτε ίντσα εδάφους

Διαμαρτυρίες Ιρλανδών για το νερό

Ινδία και προσδοκίες

Ενώ το Εργατικό Κόμμα είχε υποσχεθεί το  2011 να κοπεί κάθε συζήτηση για αυξήσεις στο νερό, προετοιμάζει την επιβολή τέτοιου μέτρου μετά από πιέσεις της τρόικας. «Ο ιρλανδικός λαός έχει ήδη πληγεί από τον φόρο περιουσίας, αυξήσεις στα κόστη μετακίνησης, ένταση της μετανάστευσης, υψηλή ανεργία, για να μην αναφερθούν τα τερατώδη σκάνδαλα του υπουργείου Υγείας και των υπουργείων Δικαιοσύνης, Ισότητας και Μεταρρύθμισης», έγραψε το Revolutionnews.com.

Τα αίτια της ιστορικής ήττας του κυρίαρχου στην πολιτική ζωή της Ινδίας κόμματος του Κογκρέσου –συγκέντρωσε το χειρότερο ποσοστό της 50ετούς ιστορίας του– διερευνούσαν αναλυτές μετά τη συντριπτική νίκη του Ναρέντρα Μόντι στις εκλογές. Το  BBC  σημείωνε ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός της τελευταίας 20ετίας έστρεψε φτωχούς και μεσαία τάξη κατά του Κογκρέσου. Το κόμμα απέτυχε να προσαρμοστεί σε μια Ινδία που αλλάζει, που μετακινείται «από μια παρακλητική κουλτούρα σε μια κουλτούρα της προσδοκίας».

Άνοιξη α λα αμερικανικά Καθόλου δεν θα ενθουσιάστηκε ο πρόεδρος των ΗΠΑ από τη χρήση της λέξης Άνοιξη, που τόσο συγκινεί όταν πρόκειται για άλλες χώρες, με το φιλόδοξο εγχείρημα «Αμερικανική Άνοιξη». Το επιχειρούν εδώ και λίγες μέρες οργανωτές με συμπάθειες στο Κόμμα του Τσαγιού. Τελικός στόχος τους, σύμφωνα

54 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

με το rightwingwatch.org, είναι να αναγκαστεί ο Ομπάμα σε παραίτηση, ή να εκδιωχθεί με πραξικόπημα. Οι πρώτες συγκεντρώσεις της κίνησης, που διακηρύσσει ότι θα προσελκύσει 30 εκατομμύρια ανθρώπους, ήταν απογοητευτικές. Χαρακτηριστικό των ανησυχιών τους είναι απόσπασμα από

τους όρους συμμετοχής: «Οι κομουνιστικές δυνάμεις που ελέγχουν την Ουάσιγκτον δεν αναγνωρίζουν τη 2η Τροπολογία και έχουν απαγορεύσει όλα τα όπλα και τα πολεμοφόδια από την περιοχή. Μην τους δίνετε το δικαίωμα να σας συλλάβουν. Αφήσετε τα όπλα σας σε ασφαλή κοντινή απόσταση».

Κόσμος

Τα νέα πρΟσωπα ΤΗσ ακρασ δέΞιασ

Ποια είναι τα νέα πρόσωπα της άκρας δεξιάς στην υφήλιο και πώς έχουν μετεξελιχθεί μέσα στον χρόνο; Από την ακαταμάχητη άνοδο του φλαμανδικού ρατσισμού στο Βέλγιο, τις αναθυμιάσεις του φρανκισμού στην Ισπανία, την ολοένα μεγαλύτερη απομόνωση της Ουγγαρία με το Jobbik –κόμμα που αποτυπώνει τον «ακομπλεξάριστο ρατσισμό», σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές–, το ακροδεξιό κράτος του Ισραήλ, που καταδυναστεύει τους έγχρωμους μετανάστες ενώ παράλληλα προωθεί τη νέα ιδέα «της ανωτερότητας της εβραϊκής φυλής», τον ισλαμοφασιμό των αραβικών κρατών, αλλά και τον μη απολογητικό ινδουιστικό εθνικισμό. Της Δήμητρας Αθανασοπούλου HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 55

Κόσμος

Ό

λα αυτά, χωρίς να συμπεριλάβουμε το Παρίσι και τη Ρώμη, με τις πιο mainstream ακροδεξιές, όπου όπως και στη Βιέννη κυριαρχεί η ίδια εμμονή: Η μάχη ενάντια στον υποτιθέμενο εξισλαμισμό της Ευρώπης. Χωρίς να επεκταθούμε στο ξενοφοβικό βαυαρικό ροκ στη Γερμανία και στα ρατσιστικά ιαπωνικά μάνγκα που φέρουν πάνω τους το μίσος και τα εγκλήματα πολέμου της σύγχρονης ιστορίας. Χωρίς να συμπεριλάβουμε τον ευρωφοβικό λαϊκισμό του Μπέπε Γκρίλο. Και όλα αυτά μια στιγμή της ευρωπαϊκής ιστορίας που οι ευρωεκλογές, όπως όλα δείχνουν, θα πλημμυρίσουν το ευρωκοινοβούλιο με εχθρούς της Ευρώπης με βασικό επιχείρημα-δόλωμα για ψήφους την «κριτική στη μεταναστευτική πολιτική των κρατών»… Για την ακρίβεια, η ακροδεξιά αναμένεται να συγκροτήσει μια νέα πολιτική ομάδα εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με πυρήνα της τους ευρωβουλευτές του γαλλικού Εθνικού Μετώπου της Λεπέν και του ολλανδικού PVV (Κόμμα της Ελευθερίας) του Βίλντερς, ο οποίος πρόσφατα είχε ρωτήσει ανοιχτά τους υποστηρικτές του αν θέλουν «περισσότερους ή λιγότερους Μαροκινούς» στην πόλη τους και την Ολλανδία. Η Λεπέν και ο Βίλντερς μαζί με το ευρωσκεπτικιστικό, ξενοφοβικό UKIP του Φάρατζ στη Βρετανία έχουν σοβαρές πιθανότητες να τερματίσουν στις πρώτες θέσεις, παραγκωνίζοντας τα έως τώρα μεγάλα κόμματα της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς.

Εθνικισμός για όλους Εν αρχή λοιπόν υπήρξε το φυλετικό μίσος. Μόνο που αλλάζουν τα εξιλαστήρια θύματα. Από τον αντισημιτισμό με θύματα τους εβραίους στον διωγμό των τσιγγάνων, με στόχο τους Ρομά που δεν ζουν όπως εμείς αλλά και τους μουσουλμάνους που απειλούν τον αρμονικό ιουδαιοχριστιανικό πολιτισμό μας. «Το μίσος στρέφεται συχνά πυκνά και εναντίον όμως των φτωχών που εκλαμβάνονται ως υπάνθρωποι, τη στιγμή που λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη έκρηξη ανισοτήτων μετά τον Β΄ Παγκόσμιο

56 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

πόλεμο –η οποία αποτελεί το φυτόχωμα της εξτρεμιστικής δεξιάς–, ελλείψει άλλων εναλλακτικών», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το γαλλικό περιοδικό Monde Diplomatique, που κυκλοφόρησε με εξώφυλλο «Νέα πρόσωπα της άκρας δεξιάς» στο τελευταίο θεματικό του τεύχος. Την ίδια στιγμή όμως ο αραβικός κόσμος δεν πάει πίσω στο παγκόσμιο κατοστάρι του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του απολυταρχισμού, αφού μετρά έναν αξιοσημείωτο αριθμό δικτατοριών πλαισιωμένο από ταλιμπάν και τρομοκράτες όπως στο Ιράν και στο Αφγανιστάν. Κι ενώ δυναμώνουν σαν θηρία τα κόμματα εναντίον των Βρυξελλών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της ναζιστικής ιδεολογίας, λανσάροντας μια θεραπεία με κύρια συνταγή την αναζήτηση της χαμένης εθνικής κυριαρχίας, η αύξηση των μεταναστών από την Ασία και την Αφρική στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την άνοδο της ανεργίας, χαρίζει στην ακροδεξιά ανέλπιστους πόντους, ιδίως στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, όπου κυριαρχεί η αίσθηση πως οι επαναστάσεις που ανέτρεψαν τα κομουνιστικά καθεστώτα δεν εκπλήρωσαν τις δεσμεύσεις τους. Σε σημείο που ενδέχεται να καταλάβουν ακόμη και την πρώτη ή τη δεύτερη θέση στις ευρωεκλογές. Εκεί άλλωστε δεν διστάζουν να κατηγορήσουν εξωστρεφώς την Ευρωπαϊκή Ένωση, την παγκοσμιοποίηση και τους ξένους για τις αποτυχίες τους… Την ίδια στιγμή θεωρείται εξαιρετικά πιθανό να αναδείξει ευρωβουλευτές στη Γερμανία το κόμμα AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία), το οποίο ζητά την κατάργηση του ευρώ, ενώ αναμένεται να εισέλθει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ακόμα και το νεοναζιστικό κόμμα NPD. Παράλληλα η ευρωπαϊκή ακροδεξιά εμφανίζεται να στηρίζει τη Ρωσία και την κυβέρνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν. Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Spiegel, το Κρεμλίνο αναζητά συμμάχους στη σύγκρουσή του με τις κυβερνήσεις της Δύσης. Γι’ αυτό και επιδιώκει τη σύσφιξη των σχέσεών της με πολλούς ευρωπαίους

ακροδεξιούς πολιτικούς. «Ακροδεξιοί λαϊκιστές που θα κατεβούν στις ευρωεκλογές εκφράζουν ολοένα μεγαλύτερη διάθεση να λειτουργήσουν ως συνήγοροι της Ρωσίας στις Βρυξέλλες, εφόσον εκλέγουν», σημειώνει χαρακτηριστικά το Spiegel. Ο εθνικισμός όμως δεν είναι μόνο ευρωπαϊκό σύμπτωμα, ούτε αραβική αποκλειστικότητα. Στην Ινδία, τη μεγαλύτερη δημοκρατία του κόσμου, λόγω των αριθμών των πολιτών που προσέρχονται στις κάλπες το ινδουιστικό εθνικιστικό κόμμα Μπαρατίγια Τζανάτα (BJP) εμφανίζεται να κερδίζει την απόλυτη πλειοψηφία στην ινδική Βουλή, ενώ το κόμμα του Κογκρέσου, του οποίου ηγείτο η οικογένεια Γκάντι, καταγράφει τη χειρότερη επίδοσή του στην ιστορία του, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στην παγκόσμια κοινότητα, αφού ο εθνικιστής Ναρέντρα Μοντ θα είναι ο εθνικιστής ηγέτης ενός από τα πιο ποικιλόμορφα –σε θρησκευτικό και εθνοτικό επίπεδο– κράτη του κόσμου. Την ίδια στιγμή στο Ισραήλ δεν είναι μονάχα οι Παλαιστίνιοι που δεν έχουν τα ίδια οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα με τους Ισραηλινούς μη Παλαιστίνιους. Το Λικούντ, η βασική κεντροδεξιά παράταξη –εμπνεόμενη όμως εμφανώς από τις αρχές της ακροδεξιάς–, δεν έχει μπορέσει ποτέ να συλλάβει στην πραγματικότητα την ισότητα μεταξύ των πολιτών. Με αυτή τη λογική, η κυβέρνηση Νετανιάχου οικοδόμησε τα κέντρα κράτησης όπου οι αφρικανοί αιτούντες άσυλο στο Ισραήλ, αντί να αφομοιωθούν, γίνονται δεκτοί

Τα ακροδεξιά κόμματα αναζητούν πάντα έναν εσωτερικό εχθρό, είτε είναι οι αλλόθρησκοι, είτε οι μετανάστες, είτε οι οικονομικά ασθενέστεροι, είτε οι τσιγγάνοι. Είτε απλά οι διαφορετικοί και οι πρωτοπόροι

και φυλακίζονταν για τρία χρόνια αρχικά και αργότερα για ένα, έπειτα από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου δίχως να έχει προηγηθεί δίκη.

ευρώπη, παραδοσιακά ξενοφοβική Επιστροφή στη Γηραιά Ήπειρο, όπου ξεχωρίζει το ουγγρικό Jobbik, το οποίο διεκδικεί υψηλά ποσοστά στις ευρωεκλογές ως νοσταλγός της μεγάλης Ουγγαρίας και διώκτης των ρομά και των τσιγγάνων. Εκτός από το ότι είναι και το κατεξοχήν κόμμα εχθρός των εβραίων και δυνάστης των ανέργων, τους οποίους, σύμφωνα με το πρόγραμμά του, αναγκάζει να αποδεχτούν οποιαδήποτε εργασία, την

οποία πρέπει να κάνουν με αστυνομική εποπτεία! Για να μην κάνουμε ταξίδι στον χρόνο, εκεί που χτυπά η καρδιά της Ευρώπης, δηλαδή στο Βέλγιο, όπου, παρόλο που στη Bαλλονία –το γαλλόφωνο τμήμα του Bελγίου– η άκρα δεξιά ήταν παραδοσιακά μάλλον περιθωριακή, το εθνικιστικό κόμμα Φλαμανδικό Mπλοκ είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, καθώς είχε ταχθεί υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Φλάνδρας, με απώτερο σκοπό την προσάρτησή της στην Oλλανδία. Σήμερα το εθνικιστικό κόμμα Νέα Φλαμανδική Συμμαχία (N-VA), που έχει λάβει τη σκυτάλη, συνεχίζει να θέλει να μετατρέψει τις εκλογές σε δημοψήφισμα σχετικά με την ανεξαρτησία της Φλάνδρας. Αν και επιδιώκει να αποτινάξει από πάνω του κάθε ρατσιστική αναφορά, στην πραγματικότητα θέλει πάλι τους Φλαμανδούς εναντίον των Βαλλόνων. Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως μέλη του Φλαμανδικού Mπλοκ προέρχονταν από τον χώρο της φασιστικής οργάνωσης Φλαμανδική Pιζοσπαστική Tάξη, που είχε ιδρυθεί μεταπολεμικά από πρώην συνεργάτες των ναζί, για να τεθεί τελικά εκτός νόμου από το βελγικό κράτος στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με την κατηγορία της παράνομης δράσης. Για να μην κάνουμε συνειρμούς με τη δική μας Χρυσή Αυγή –εγκληματική και παράνομη–, ας κατευθυνθούμε και προς τη Σκανδιναβία, τρία χρόνια μετά τη μεγάλη σφαγή του Άντερς Μπρέιβικ στην Ουτόγια. Προς έκπληξη, το ξενοφοβικό Κόμμα της Προόδου (FrP), δηλαδή το κόμμα που υποστήριζε ο ακροδεξιός

τρομοκράτης, μπήκε για πρώτη φορά στη νορβηγική Βουλή τον Σεπτέμβριο του 2013, δυο χρόνια μετά τη μαζική δολοφονία των 69 ανθρώπων. Σήμερα στη Νορβηγία δεν συναντά κανείς εύκολα τους κλασικούς ναζιστές, αλλά ακροδεξιούς από τη μέση τάξη, με έντονο πολιτισμικό συντηρητισμό, φόβο απώλειας της ευρωπαϊκής κουλτούρας και ταυτότητας εξαιτίας της χαλαρής μεταναστευτικής πολιτικής της σκανδιναβικής χώρας. Το πρόσωπο της νορβηγικής ακροδεξιάς είναι λοιπόν φωτογενές και αμιγώς αντιισλαμικό με σοβαρές πιθανότητες να κυοφορήσει ξανά μια νέα σταυροφορία κατά των μουσουλμάνων. Τα ακροδεξιά κόμματα αναζητούν πάντα έναν εσωτερικό εχθρό, είτε είναι οι αλλόθρησκοι, είτε οι μετανάστες, είτε οι οικονομικά ασθενέστεροι, είτε οι τσιγγάνοι, είτε απλά οι διαφορετικοί και οι πρωτοπόροι. Στην Ισπανία οι αναθυμιάσεις του φρανκισμού είναι αρκετές για να πνίξουν και τις πιο κεκτημένες ελευθερίες. Το Λαϊκό Κόμμα του ραχόι μοιάζει αποφασισμένο να περιορίσει κάθε δικαίωμα σε διαμαρτυρία μέσα από ένα μη δημοκρατικό νομοσχέδιο για την ασφάλεια του πολίτη, ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση υιοθέτησε έναν νόμο που μειώνει ακόμα περισσότερο τις νόμιμες πιθανότητες και συνεπώς το νόμιμο δικαίωμα στην άμβλωση. Όσον αφορά την περίφημη αυστριακή περίπτωση και την ιστορική σχέση της με την ακροδεξιά, στο σχετικό άρθρο της Monde Diplomatique ο Πιερ Ντάουμ κάνει λόγο για «τη μετά θάνατον νίκη του Γκέοργκ Χάιντερ». Με άλλα λόγια, η ακροδεξιά συμμετέχει στην Αυστρία με το κεφάλι ψηλά στις ευρωεκλογές. Χωρίς φόβο και πάθος. Σε ελεύθερη μετάφραση: Στη Βιέννη ευδοκιμεί μια επιείκεια απέναντι στον ναζισμό, που θα έπρεπε να ανησυχεί και την υπόλοιπη Ευρώπη. Συνοψίζοντας, όλα δείχνουν πως έχει πραγματοποιηθεί η μετάβαση στον ακομπλεξάριστο ρατσισμό, στον δίχως απολογητική διάθεση εθνικισμό. Με άλλα λόγια, έχουμε μεταβεί σε μια απενοχοποιημένη ιδεολογία του μίσους… HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 57

Λατινική Αμερική

Το πείραμα της Από το ξέσπασμα της κρίσης στην Ελλάδα και την είσοδό μας στην εποχή των μνημονίων, το περίφημο παράδειγμα της Αργεντινής αποτέλεσε μια από τις αγαπημένες παραπομπές της εγχώριας πολιτικής ρητορικής. Χρησιμοποιήθηκε είτε ως υπόδειγμα καταστροφής, είτε ως επιτυχημένο αποτέλεσμα της λαϊκής οργής. Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικοοικονομικές ζυμώσεις τής άλλοτε πανίσχυρης χώρας της Λατινικής Αμερικής παίζουν έναν άτυπο εκπαιδευτικό ρόλο. Του Βασίλη Σαμούρκα

Έ

να από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της διαχείρισης της αργεντίνικης κρίσης αποτέλεσε το κίνημα της ανακατάληψης των χρεοκοπημένων επιχειρήσεων. Από το 2002 μέχρι και τις μέρες μας λειτουργούν σε ολόκληρη τη χώρα πάνω από 310 ανακτημένες επιχειρήσεις με περισσότερους από 13.500 εργαζομένους, στις 21 από τις 24 επαρχίες. Μόνο τα τρία τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν 63 νέες επιχειρήσεις, με το 61% εξ αυτών να καταλαμβάνουν τις παλιές εργασιακές υποδομές. Οι περισσότερες αφορούν τον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας, την παροχή υπηρεσιών και τη μεταλλουργία. Τη διαχείριση και τη λειτουργία έχουν αναλάβει πλήρως οι απασχολούμενοι, οι οποίοι στην ουσία αποτελούν αφεντικά του εαυτού τους. Από το 2002 –στις αρχές του ξεσπάσματος της κρίσης της Αργεντινής– ο καθηγητής του τμήματος Φιλοσοφίας

58 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες, Αντρές Ρουγκέρι, έχει δημιουργήσει το ερευνητικό πρόγραμμα La Faculta Abierta, που ειδικεύεται στην υποστήριξη των ανακτημένων επιχειρήσεων από τους εργαζομένους τους, καθώς και στην εκτίμηση και έρευνα των πεπραγμένων τους. Η δράση του δεν περιορίζεται στα σύνορα της Αργεντινής, μιας και από το 2004 τρέχει το Κέντρο Τεκμηρίωσης Ανακτημένων Επιχειρήσεων, το οποίο στεγάζεται στις εγκαταστάσεις του Συνεταιρισμού Γραφικών Τεχνών Chilavert –μιας ακόμη ανακτημένης εκτυπωτικής εταιρίας του Μπουένος Άιρες–, αναλαμβάνοντας από το 2007 την οργάνωση του Διεθνούς Οικονομικού Συνεδρίου των Εργατών, το οποίο πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια σε διάφορες πόλεις της Λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης. Ο Αντρές Ρουγκέρι μιλά στο Hot Doc για την πορεία αυτού του κινήματος, τις δυσκολίες, αλλά και τις προοπτικές του.

Ποιοι ήταν οι βασικοί λόγοι της έξαρσης του φαινομένου των ανακτημένων επιχειρήσεων και ποιες οι βασικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι εργαζόμενοι μετά την κρίση του 2011; Οι ανακτημένες επιχειρήσεις συνδέονται άμεσα με τις επιπτώσεις της νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής στον παραγωγικό τομέα και στις εργασιακές σχέσεις. Με άλλα λόγια, είναι αποτέλεσμα των μαζικών λουκέτων στις βιομηχανίες και τα εκατομμύρια των ανέργων σε ολόκληρο τον κόσμο. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πρώτες υποθέσεις στην Αργεντινή αποτελούσαν την αγωνιώδη προσπάθεια των εργατών να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους και να αποφύγουν την επικείμενη κοινωνική περιθωριοποίηση που απειλούσε τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης των άνεργων εργατών συνιστούσαν μια άμεση απειλήυπενθύμιση σε όσους είχαν ακόμη δουλειά, οδηγώντας τους στην ανάπτυξη νέων στρατηγικών επιβίωσης εκτός του παλιού και δυσλειτουργικού εργαλείου των παραδοσιακών συνδικάτων. Το ξεκίνημα κάθε ανακτημένης επιχείρησης γινόταν υπό τραγικές συνθήκες: Κατεστραμμένες εταιρίες, άνεργοι εργάτες οι οποίοι δεν είχαν καν τη δυνατότητα να θρέψουν τις οικογένειές τους, απουσία του επίσημου κράτους, διεφθαρμένες πρώην διοικήσεις. Παρ' όλα

Αντρές Ρουγκέρι

Αργεντινής αυτά, οι εργαζόμενοι κατάφεραν να διαχειριστούν με τις δικές τους δυνάμεις 150 επιχειρήσεις από τις αρχές της σφοδρότερης κρίσης που γνώρισε η χώρα στη σύγχρονη ιστορία της και να αυξήσουν στην πορεία τον αριθμό τους. Για να το πετύχουν αυτό, ξεκίνησαν μια σειρά αλληλέγγυων πολιτιστικών και εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών, εξασφαλίζοντας δουλειά αλλά κυρίως αξιοπρέπεια για όλους.

Πώς αντέδρασαν οι πρώην ιδιοκτήτες και το επίσημο κράτος; Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι πρώην ιδιοκτήτες δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον για τα εργοστάσια και τις επιχειρήσεις που εγκατέλειψαν. Όμως, η νεοφιλελεύθερη θεώρηση βλέπει την αυτοδιαχείριση ως άμεση απειλή της ιδιωτικής περιουσίας. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στις επιχειρήσεις Brukman, Zanon ή το ξενοδοχείο BAUEN, οι πρώην ιδιοκτήτες προσπάθησαν να ανακαταλάβουν τις επιχειρήσεις που οι ίδιοι χρεοκόπησαν. Ο ρόλος του κράτους σε όλο αυτό είναι αμφιλεγόμενος. Εκτός από το εχθρικό νομικό και νομοθετικό περιβάλλον, η εκτελεστική εξουσία δεν έχει αναπτύξει ακόμη κανένα εργαλείο ουσιαστικής βοήθειας, εκτός από ορισμένες ενέργειες οι οποίες στην ουσία δεν έχουν καμιά επίπτωση. Υπάρχουν κάποιες

Η νεοφιλελεύθερη θεώρηση βλέπει την αυτοδιαχείριση ως άμεση απειλή της ιδιωτικής περιουσίας. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στις επιχειρήσεις Brukman, Zanon ή το ξενοδοχείο BAUEN, οι πρώην ιδιοκτήτες προσπάθησαν να ανακαταλάβουν τις επιχειρήσεις που οι ίδιοι χρεοκόπησαν

επιδοτήσεις που φτάνουν τελικά στα χέρια των συνεταιρισμών, δίχως όμως να επηρεάζουν σημαντικά την κατάσταση. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική η οποία να στοχεύει στην εδραίωση των στόχων της αυτοδιαχείρισης.

Η ανάκτηση μιας επιχείρησης από τους εργαζομένους της αποτελεί πολιτική πράξη; Ναι, είναι και πολιτική, αλλά και οικονομική πράξη. Οι εργάτες αγωνίζονται μέσα σε ένα περιβάλλον μιας παγκόσμιας κρίσης του νεοφιλελευθερισμού, η οποία, μετά την κατάρρευση της Αργεντινής, οδήγησε σε μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων. Ειδικότερα, όμως, οι πρωτοβουλίες αυτοδιαχείρισης στη χώρα έχουν μια ιδιαιτερότητα. Αναλύοντας τα χαρακτηριστικά της δομής των συνεταιρισμών –ειδικά τις πολιτικές διεργασίες και τη μεταστροφή των στόχων των εργατών– συμπεραίνουμε ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ του κινήματος αυτού και της πιθανότητας μιας παγκόσμιας μάχης κατά του καπιταλισμού.

Πώς μπορεί να αναπτυχθεί αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο μέσα στην οικονομία των παγκοσμιοποιημένων αγορών και του ανταγωνισμού; Η οικονομική πτυχή εμπεριέχει τη μεγαλύτερη δυσκολία της αυτοδιαχείρισης: Τη διατήρηση της παρούσας αλληλέγγυας δομής σε συνδυασμό με μια οικονομική αποδοτικότητα. Απαιτείται, όμως, να ερμηνεύσουμε εντελώς διαφορετικά όρους όπως η «απόδοση», η «κερδοφορία» ή η «βιωσιμότητα», εκτός των στενών ορίων των σημερινών αγορών.  HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 59

Ξενοδοχείο BAUEN Μία από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις ανακτημένων επιχειρήσεων αποτελεί το ξενοδοχείο BAUEN. Το 20όροφο θηριώδες κτίριο του κέντρου του Μπουένος Άιρες κατασκευάστηκε μετά από παραγγελία του δικτατορικού καθεστώτος το 1978 με αφορμή το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου. Οι εργαζόμενοι που κρατούν εδώ και 11 χρόνια την επιχείρηση στα χέρια τους μιλούν στο Hot Doc για το παρελθόν αλλά και το μέλλον του BAUEN. Το 1978 ο Μαρτσέλο Ιούρκοβιτς κατασκεύασε το BAUEN με κρατικά δάνεια ύψους τουλάχιστον 37 εκατ. δολαρίων. Το ξενοδοχείο πωλήθηκε to 1997 στη χιλιανή εταιρία Solari SA. Ούτε ο Ιούρκοβιτς ούτε η Solari αποπλήρωσαν χρέη και φόρους που έφτασαν τα 5 εκατ. δολάρια ΗΠΑ. Τελικά, το 2001 η Solari SA χρεοκόπησε και ο πρώτος ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου αποπειράθηκε να το πάρει ξανά υπό την κατοχή του. Τον Δεκέμβριο του 2001 η επιχείρηση έκλεισε αφήνοντας όλους μας χωρίς δουλειά για πάνω από ένα χρόνο. Στις 21 Μαρτίου 2003 αποφασίσαμε να καταλάβουμε το ξενοδοχείο, σχηματίζοντας τον εργατικό μας συνεταιρισμό. Όταν μπήκαμε μέσα, διαπιστώσαμε ότι οι ιδιοκτήτες το είχαν κυριολεκτικά γδύσει. Έλειπε η επίπλωση, ο εξοπλισμός, σχεδόν τα πάντα. Μεγαλύτερη, λοιπόν, πρόκληση για εμάς ήταν να επαναφέρουμε το BAUEN σε λειτουργία, ώστε να είναι ικανό να φιλοξενήσει επισκέπτες. Επενδύσαμε όσες οικονομίες είχαμε και καταφέραμε να το ανακαινίσουμε με ελάχιστη οικονομική βοήθεια από άλλες πηγές. Έντεκα χρόνια μετά, δημιουργήσαμε μια επιχείρηση με 130 θέσεις εργασίας. Αμειβόμαστε ισότιμα και το ξενοδοχείο είναι χωρισμένο σε διαφορετικούς τομείς, καθένας από τους οποίους οργανώνεται από τους εργαζόμενους. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από συνελεύσεις, ενώ εκλέγουμε και μια επιτροπή η οποία διευθύνει τις συγκεντρώσεις μας και επιβλέπει την πορεία των έργων. Δυστυχώς, τον Μάρτιο του 2014, ο πρώην ιδιοκτήτης επανήλθε στέλνοντας μας ειδοποίηση έξωσης. Όμως τελικά δεν τα κατάφερε. Είμαστε ακόμη εδώ, λειτουργούμε το ξενοδοχείο κανονικά και συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε. Στο BAUEN έχουν οργανωθεί δεκάδες συνέδρια και συγκεντρώσεις εργαζομένων με θέμα τις ανακτημένες επιχειρήσεις, ενώ έχουμε ιδρύσει και τον οργανισμό FACTA, την Ομοσπονδία Ανακτημένων Επιχειρήσεων, η οποία έχτισε ένα δίκτυο υποστήριξης και αυτοδιαχείρισης σε όλη τη χώρα. Πιστεύουμε ότι οι ανακτημένες επιχειρήσεις γεννήθηκαν εξαιτίας των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Μπορεί η ανάκτηση μιας επιχείρησης να μην είναι ο μόνος τρόπος να σώσουμε θέσεις εργασίας, αλλά δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμιά άλλη κρατική πολιτική προστατευτισμού εκτός από αυτή.

60 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Όλο αυτό είναι δύο φορές δυσκολότερο εφόσον πραγματοποιείται στο πλαίσιο της καπιταλιστικής αγοράς. Η εφαρμογή της ισότητας και της κολεκτιβοποιημένης διαχείρισης –όπως συνέβη με την περίπτωση της ΕΡΤ στην Ελλάδα– βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με τις ανάγκες της αγοράς, αλλά και τις αξίες και ιδέες τις οποίες οι εργαζόμενοι έχουν αποδεχθεί από τη στιγμή που γεννιούνται, ζώντας στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές σε αυτό το επίπεδο μπορεί να είναι λίγες, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικές, καθώς στοχεύουν στις πλέον άδικες σταθερές του καπιταλιστικού εργασιακού περιβάλλοντος. Αφορούν τις ελευθερίες των εργαζομένων και την αξιοπρέπειά τους και πηγάζουν από τη συνειδητοποίηση της πραγματικής δύναμης που έχουν στα χέρια τους.

Ποιο είναι το σημαντικότερο εμπόδιο που καλούνται να ξεπεράσουν σήμερα οι εργαζόμενοι των ανακτημένων επιχειρήσεων; Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η έλλειψη ενός νομοθετικού πλαισίου που θα αφορά την κοινωνική ιδιοκτησία. Ένα ακόμη θέμα είναι η σύνδεση με την αγορά, καθώς η ισότιμη αλληλέγγυα σχέση μεταξύ των εργαζομένων στις ανακτημένες επιχειρήσεις αντιβαίνει στη λογική της μεγιστοποίησης των κερδών και του ανταγωνισμού στα

καπιταλιστικά πλαίσια. Οι ρυθμοί της άμεσης δημοκρατίας και των κοινών αποφάσεων δεν μπορούν να συμφιλιωθούν με τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται από την αγορά, γεγονός που οδηγεί –σε ορισμένες περιπτώσεις– στην υιοθέτηση μέρους των κανόνων της.

Με αφορμή τις ομοιότητες μεταξύ των περιπτώσεων Ελλάδας και Αργεντινής, τι θα λέγατε στους εργαζόμενους των απειλούμενων ελληνικών επιχειρήσεων; Μπορεί οι περιπτώσεις της Αργεντινής και της Ελλάδας να έχουν αρκετά κοινά στοιχεία, όμως για τη χώρα σας το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αγώνας των εργαζομένων να μην πραγματοποιείται στο στενό ελληνικό πλαίσιο, αλλά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Όμως, το παράδειγμα της Αργεντινής –και γενικότερα της Λατινικής Αμερικής– μας έχει διδάξει ότι οι εργαζόμενοι οφείλουν να αντιστέκονται στους χώρους δουλειάς πριν οδηγηθούν στην ανεργία. Η συνεργασία μεταξύ των κοινωνικών κινημάτων και των θεσμικών οργάνων είναι απαραίτητη και το κράτος πρέπει να βρίσκεται υπό διαρκή πίεση για να λάβει τις σωστές αποφάσεις υπέρ των εργαζομένων, κι όχι των τραπεζών και των οικονομικών συμφερόντων. Μπορεί ο δρόμος αυτός να είναι εξαιρετικά δύσκολος, αλλά δεν είναι ακατόρθωτος.

Tech. doc Από τον γιάννη Καρτερό

Βρέθηκε το «Σάντα Μαρία»; Η σορός του έχει ανακαλυφθεί από το 2003 στα βόρεια παράλια της Αϊτής, όμως δεν είχε καταστεί δυνατή η αναγνώρισή του. Ο λόγος –πιθανόν– για τη ναυαρχίδα του Χριστόφορου Κολόμβου «Σάντα Μαρία». Την ανακάλυψη έκανε ο ερευνητής Μπάρι Κλίφορντ. Δεν είναι όμως βέβαιο πως πρόκειται για το «Σάντα Μαρία», καθώς, ενώ το σημείο ταιριάζει με περιγραφές στα ημερολόγια του Κολόμβου και ενώ τα αντικείμενα που έχουν βρεθεί ταιριάζουν χρονολογικά, το ναυάγιο έχει λεηλατηθεί πολλάκις, εμποδίζοντας την ανακάλυψη κάποιου αντικειμένου που θα επιβεβαίωνε την ταυτότητά του.

Τυπωμένο συκώτι Έχοντας ως έμπνευση το ανθρώπινο συκώτι, νανομηχανικοί του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας εκτύπωσαν με τρισδιάστατο εκτυπωτή, τη συσκευή που ίσως μπορέσει να αντικαταστήσει το συκώτι μας στο μέλλον. Το τεχνητό αυτό συκώτι χρησιμοποιεί νανοσωματίδια για να παγιδεύσει τις βλαβερές για το αίμα και τον οργανισμό τοξίνες, ενώ το μεγάλο του μέγεθος, πολύ μεγαλύτερο από το μέσο συκώτι, μπορεί να μειώσει κατά πολύ τον χρόνο αιμοδιάλυσης, κάνοντας ευκολότερη τη ζωή για πολλούς ανθρώπους.

Όταν έχεις ρέντα Χρειάστηκε να ερευνηθούν σχεδόν 570.000 στοιχήματα και 800 άνθρωποι σε Ευρώπη και ΗΠΑ ώστε να εξηγηθεί το φαινόμενο της ρέντας. Τα αποτελέσματα είναι αποστομωτικά και δείχνουν ουσιαστικά πως ο νικητής έχει με κάθε νίκη περισσότερες πιθανότητες να ξανακερδίσει, ενώ ο χαμένος να ξαναχάσει. Στο 1ο στοίχημα οι πιθανότητες ήττας/νίκης είναι από 48% (και 4% η ισοπαλία), ενώ στο 7ο στοίχημα ο νικητής έχει 76% πιθανότητες να ξανακερδίσει. Σύμφωνα με την έρευνα, η λογική πίσω από αυτό είναι απλή: Ο νικητής, φοβούμενος πως δεν θα ξανακερδίσει, βάζει πιο ομαλά στοιχήματα, αυξάνοντας τις πιθανότητές του, ενώ ο χαμένος, θέλοντας να ρεφάρει, καταλήγει να χάνει όλο και περισσότερα.

Ανεμογεννήτριες… ζέπελιν Τι συμβαίνει όταν απόφοιτοι του ΜΙΤ αποφασίζουν να ασχοληθούν με το περιβάλλον; Ιπτάμενες ανεμογεννήτριες, που χρησιμοποιούν μπαλόνια με ήλιον για να ανέβουν στον ουρανό, σε ύψη που οι άνεμοι είναι πολύ πιο δυνατοί από οποιοδήποτε σημείο στη γη. Η Altaeros Energy έχει ήδη προχωρήσει στην παραγωγή των εν λόγω τουρμπίνων, ενώ το πρώτο σημείο τοποθέτησής τους θα είναι η Αλάσκα, όπου υπολογίζεται να παράγουν υπερδιπλάσια ενέργεια απ’ ό,τι οι αντίστοιχες τουρμπίνες που τοποθετούνται σε πύργους.

Το ΞΕΡΑΤΕ

οΤί…

Πριν από 2.500 χρόνια η ατμόσφαιρα είχε μολυνθεί από χαλκό, κάτι που αποδίδεται στους Ρωμαίους.

Οι σπόροι του λωτού παραμένουν βιώσιμοι για 400 χρόνια.

Η εξέλιξη της γνώσης είναι τέτοια, που το 90% όσων μάθουμε σε 50 χρόνια, θα έχει ανακαλυφθεί σε αυτά τα 50 χρόνια.

@tweets

@kperifanos

ακολουθήστε μας στο twitter

@hotdoc_mag

Κάτι τέτοιες στιγμές φαίνεται ποσό φτωχή είναι η δημοσιογραφία χωρίς τη μπάντα «Μαρία Σπυράκη και οι Κύκλοι της Συγγρού» @eva_n_agnosti

Αν είχαν χιούμορ στο ΠΑΣΟΚ, αντί να το ονομάσουν Ελιά θα το έλεγαν Πλάτανο. Να έχουμε κάτι να χαιρετάμε την επόμενη Κυριακή. @axlg

Οι εκλογές γίνονται για να 'χει εκπομπή η Στάη @spgirl1307

Το 2012 ήταν άπλα «διαμαρτυρόμενοι πολίτες» Πλέον σήμερα, το 15% που ψήφισαν Κασιδιάρη είναι φασισταριά. Καμιά δικαιολογία. @La_cookaracha

Θέλω να πάω στον Κυριακό τον Μητσοτάκη να του χαλάσω λίγο τα μαλλάκια, να τον φιλήσω στη μυτούλα και να γαργαλιόμαστε μέχρι το πρωί @Naxionman

Τι κι αν τελειώνουν οι εκλογές σημερα; Στις καρδιές μας θα είστε παντα υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι.

@LeonidasV

Ο Άδωνις όποτε δεν μιλάει σε τηλεοράσεις, βλέπει τηλεόραση! Ξέρει καλύτερα από τον καθένα ποιος είπε τι, πότε και σε ποια τηλεόραση

@ArchieBurchie

Ωραία με την καταγραφή δυνάμεων. Την άλλη Κυριακή που θα γίνει η καταγραφή συμμαχιών θα 'χει πιο πολύ πλάκα. Η σχέση ΝΔ ΠΑΣΟΚ ΧΑ περνά σε νέα φάση @dikeram

@kakomyrios

Έρχεται το μαλαισιανό μπόινγκ να παραλάβει τον Σαμαρά. @La_cookaracha

Στην πιο φτωχή περιοχή της Ευρώπης ( Ήπειρος) ψηφίζουν ΝΔ. Αυτά

Ο Άδωνις βγήκε απ το παραβάν και μπερδεύτηκε και έγλειψε τον Σαμαρά

@c0n_An

@kurosawa7

Έντονος προβληματισμός στη Χρυσή Αυγή για τα διψήφια ποσοστά. Κανείς δεν ξέρει να μετράει πάνω από το 10

Νομίζω την πίστη μου στη δημοκρατία και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς την έχασα στη Γιουροβίζιον που πάτωσε ο Ρακιντζής

@Gath___

@ftoovaskano

Να αδελφοποιηθούν ο Πειραιάς και ο Βόλος σε τελετή χοροστατούντος του Σεραφείμ να το τερματίσουμε @Shrek_68

Ο Μπένι βρίσκεται ήδη καθ’ οδόν για Ζάππειο… Θα δηλώσει (ξανά) «παρών» κι έτοιμος ν’ αναλάβει την αρχηγία… της ΝΔ

Με αυτά που γράφετε για το Θεοδωράκη καμιά μέρα θα μας σιχαθεί ο άνθρωπος και θα φύγει και θα μείνει άσωστη η χώρα @minouli7

Στον πόλεμο με τους εξωγήινους θα κερδίσουν οι δημοτικοί σύμβουλοι.

Τριμηνιαία έκδοση για την εκπαίδευση στο ντιζάιν κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου, Eλευθερουδάκης, Ιανός, και στο Μουσείο Μπενάκη

ΜΙΧ. ΚΑΡΑΟΛΗ 69, 16121 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ ΤΗΛ.: 210 7299745

www.grammabooks.gr HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 63

Προεδρικά εμβάσματα εκατομμυρίων την περίοδο των στημένων Καταθέσεις ύψους δύο εκατ. ευρώ, πιστωμένες σε λογαριασμούς διαιτητικού παράγοντα, προέδρου ομάδας, μάνατζερ κι ενός δημοσιογράφου, φαίνεται πως είχε πρόεδρος ΠΑΕ, όπως αποκάλυψε η τηλεοπτική «Δίκη». Σύμφωνα με την εκπομπή, οι λογαριασμοί τού ήδη κακουργηματικά κατηγορούμενου προέδρου ερευνήθηκαν από το ΣΔΟΕ και αφορούν την περίοδο από 28 Ιανουαρίου 2009 έως 16 Ιουλίου 2010, την εποχή δηλαδή των στημένων αγώνων. Οι κατηγορίες που βαραίνουν το συγκεκριμένο πρόσωπο αφορούν έξι χειραγωγημένα παιχνίδια, στοιχηματική απάτη και ξέπλυμα χρήματος. Υπενθυμίζεται ότι στην ογκωδέστατη δικογραφία της υπόθεσης, την οποία έχει στα χέρια του ο αντιεισαγγελέας Πούλιος, περιλαμβάνονται ηχηρά ονόματα, όπως αυτά των Μαρινάκη, Κανελλόπουλου, Μπέου και Τσακογιάννη, ενώ η δίκη δεν αναμένεται να ξεκινήσει πριν από τον Οκτώβριο του 2014.

29 Μαΐου 1985

Η τραγωδία που άλλαξε το ποδόσφαιρο

64 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Hot Sports Από τον Μάριο Αραβαντινό

Το κόκκινο κουμπί κατά των στημένων αγώνων Το κόκκινο κουμπί είναι μια νέα εφαρμογή που έχει τοποθετηθεί σε κινητά φινλανδών ποδοσφαιριστών και λειτουργεί ως συναγερμός, ενημερώνοντας τις αρχές και τις συμβεβλημένες εταιρίες ασφάλειας, ώστε να ελέγχουν τις στοιχηματικές αποδόσεις σε αγώνες οι οποίοι έχουν καταγγελθεί ανώνυμα ως πιθανώς χειραγωγημένοι. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν και αφορούν την περασμένη αγωνιστική περίοδο του φινλανδικού πρωταθλήματος, το κόκκινο κουμπί πατήθηκε πάνω από 1.200 φορές, κάτι που δείχνει, σύμφωνα με την παγκόσμια ένωση ποδοσφαιριστών FIFPro, ότι υπήρξαν προσπάθειες χειραγώγησης αγώνων μέσω επαφής με ποδοσφαιριστές, οι οποίες μπορεί να αποτραπούν μέσω αυτής της εφαρμογής. Η χρήση του κόκκινου κουμπιού οδήγησε πρόσφατα στη σύλληψη ατόμου από τη Σιγκαπούρη, το οποίο συμμετείχε σε κύκλωμα στησίματος ποδοσφαιρικών αγώνων, με τη FIFPro να κάνει λόγο για «μικρή αλλά σημαντική νίκη στον πόλεμο κατά του στησίματος». Η εγκατάσταση αυτού του προγράμματος έγινε τον Μάρτιο του 2013, λίγο πριν από την έναρξη του φινλανδικού πρωταθλήματος, στο πλαίσιο του προγράμματος «don’t fix it» (σ.σ. μην το στήσεις), στο οποίο συμμετέχουν η Interpol, η UEFA, η FIFIPro και επτά ευρωπαϊκές εθνικές ενώσεις ποδοσφαιριστών, ανάμεσα στις οποίες και ο ΠΣΑΠ.

Τριάντα εννέα άνθρωποι έμελλε να χάσουν τη ζωή τους και περίπου 600 να τραυματιστούν το απόγευμα της 29ης Μαΐου 1985, σε μια τραγωδία που θα άλλαζε τον ρου του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Το στάδιο Χέιζελ των Βρυξελλών θα φιλοξενούσε τον τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών μεταξύ της Γιουβέντους και της Λίβερπουλ, παρότι δεν πληρούσε τις προδιαγραφές. Πολλοί οπαδοί που δεν είχαν προμηθευτεί εισιτήριο κατάφεραν να μπουν στο γήπεδο, ενώ σε μια από τις κερκίδες του σταδίου κάθονταν αναμεμειγμένοι ουδέτεροι φίλαθλοι με οπαδούς της «κυρίας». Μετά από μια σύντομη ανταλλαγή φωτοβολίδων, οι οπαδοί της Λίβερπουλ επιχείρησαν να επιτεθούν μαζικά σ’ εκείνους της Γιουβέντους, οι οποίοι υποχώρησαν, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας. Η υπερσυγκέντρωση του πλήθους προκάλεσε την κατάρρευση ενός τοίχου, ενώ οι οπαδοί της Γιουβέντους μάχονταν και με τις δυνάμεις της αστυνομίας. Παρά την τραγωδία, το παιχνίδι πραγματοποιήθηκε, με την ιταλική ομάδα να επικρατεί της Λίβερπουλ, με ανύπαρκτο πέναλτι το οποίο εκτέλεσε εύστοχα ο Μισέλ Πλατινί. Η τραγωδία του Χέιζελ στάθηκε αφορμή ώστε η τότε πρωθυπουργός της Αγγλίας Μάργκαρετ Θάτσερ να απαγορεύσει τη συμμετοχή των αγγλικών ομάδων στα κύπελλα Ευρώπης για πέντε χρόνια.

Πολιτικές πιέσεις κατήγγειλε ο πρόεδρος της FIFA Ως λάθος χαρακτήρισε την ανάθεση του παγκόσμιου κυπέλλου του 2022 στο Κατάρ ο πρόεδρος της FIFA Σεπ Μπλάτερ, αφήνοντας παράλληλα αιχμές για πολιτικές πιέσεις. Μιλώντας στον ελβετικό τηλεοπτικό σταθμό RTS, ο Μπλάτερ είπε μεταξύ άλλων ότι η εκτελεστική επιτροπή γνώριζε από πολύ νωρίς πως θα υπήρχε πρόβλημα με τις θερμοκρασίες που επικρατούν στο Κατάρ, παρ' όλα αυτά αποφάσισε την ανάθεση του Mundial στο εμιράτο. «Φυσικά και ήταν λάθος. Αλλά, ξέρετε, κάνουμε πολλά λάθη στη ζωή. Φαινόταν ξεκάθαρα στις μελέτες ότι οι θερμοκρασίες θα ήταν υψηλές το καλοκαίρι. Αλλά αυτό δεν σταμάτησε την εκτελεστική επιτροπή», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, υπονοώντας παράλληλα πως δέχτηκε πολιτικές πιέσεις από τη Γαλλία και τη Γερμανία προκειμένου το Κατάρ να αναλάβει τη διοργάνωση του παγκόσμιου κυπέλλου. Συγκεκριμένα, μεγάλο ρόλο φέρεται να έπαιξε ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος επιθυμούσε να έχει καλές σχέσεις με τον Εμίρη του Κατάρ. Αυτές οι δηλώσεις του Σεπ Μπλάτερ, ο οποίος πάντως δεν είπε κουβέντα για την ταμπακιέρα, για τα εργατικά δυστυχήματα και τις πάμπολλες καταγγελίες για εργοδοτικές ατασθαλίες, στο πλαίσιο των εργασιών για το Mundial, έρχονται να προστεθούν στην υπόθεση χρηματισμού αξιωματούχου της FIFA, ο οποίος ψήφισε προκειμένου το Κατάρ να αναλάβει τη διοργάνωση του παγκόσμιου κυπέλλου του 2022. Πρόκειται για τον αξιωματούχο Ρικάρντο Τεϊξέιρα, σε τραπεζικό λογαριασμό της 10χρονης κόρης του οποίου βρέθηκαν 3,4 εκατ. δολάρια, κατατεθειμένα από τον Σάντρο Ροσέλ, ο οποίος ανέλαβε την προεδρία της Μπαρτσελόνα μόλις έξι μήνες πριν το Κατάρ αναλάβει το Mundial. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί και το γεγονός ότι, μία εβδομάδα μετά την επιλογή του Κατάρ, η Μπαρτσελόνα ανακοίνωσε το νέο της πενταετές συμβόλαιο, ύψους 210 εκατ. δολαρίων, με την Qatar Foundation. HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 65

Ιστορία

Ο

ι Έλληνες ηττήθηκαν στο μέτωπο, όχι όμως και στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Ωθούμενοι από την ανάγκη, από την απελπισία πολλές φορές, και τον ιερό σκοπό της απελευθέρωσης, οι Έλληνες εκείνης της εποχής κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα πλέγμα υποστήριξης του αγώνα τους ανάμεσα σε διανοούμενους, σε πολιτικούς και σε απλούς πολίτες.

Οι απαρχές Δεν ξέρουμε πότε άρχισε πραγματικά ο όρος να χρησιμοποιείται από τους Έλληνες και τους ξένους. Πρέπει όμως

που χρησιμοποίησε είναι τα φυλλάδια που εξέδιδε και οι επιστολές που έστελνε προς φιλέλληνες της Γαλλίας, της Αμερικής και αλλού. Στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και αργότερα στην ιταλική Πίζα ο Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα, προσπαθώντας να στρατολογήσει ξένους υπέρ του αγώνα των συμπατριωτών του. Πέρα όμως από τις εξέχουσες προσωπικότητες, δεκάδες έμποροι, λόγιοι και τα μέλη της ευγενούς τάξης της Ρωσίας με ελληνική καταγωγή δίνουν έναν αυθόρμητο αγώνα να κερδίσουν τις καρδιές και τη διάνοια των Ευρωπαίων.

ευρωπαϊκών γραμμάτων. Το 1829 έγραψε τα «Ανατολίτικα», ένα από τα πιο σπουδαία έργα του, αφιερωμένο στους Έλληνες. Η μορφή της ελληνικής ελευθερίας επανέρχεται ξανά και ξανά στα έργα της ωριμότητάς του. Τίποτα όμως και κανείς δεν συγκρίνεται σε φιλελληνισμό με τον λόρδο Μπάιρον. Ο ηγέτης αυτός του ρομαντισμού στη Βρετανία επισκέφτηκε την Ελλάδα πριν από την απελευθέρωση. Έζησε, ταξίδεψε, ερωτεύτηκε και, επιστρέφοντας στην Αγγλία, δεν σταμάτησε να την σκέφτεται και να γράφει γι’ αυτήν. Το 1823 επανήλθε για να βοηθήσει τον Αγώνα. Πέθανε στο Μεσολόγγι. Ο θάνατός του

Ένα σύντομο χρονικό του Κάθε πόλεμος, όσο αρχαίος ή νεότερος κι αν είναι, χωρίζεται σε δύο επιχειρησιακά μέρη: Το καθαρά στρατιωτικό και το ψυχολογικό. Στην περίπτωση της ελληνικής ανεξαρτησίας, μάλιστα, έχουμε τον θρίαμβο του δεύτερου, του ψυχολογικού πολέμου, απέναντι στο στρατιωτικό σκέλος. Από τον Παναγιώτη Πασπαλιάρη

να ήταν στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν το έθνος αφυπνιζόταν πνευματικά και οικονομικά ύστερα από μια μακρά σκοτεινή περίοδο. Σε ένα κείμενό του ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, το 1781, αναφέρεται στους Άγγλους και τους εγκωμιάζει για τον φιλελληνισμό τους. Φαίνεται πως οι Έλληνες του εξωτερικού, οι λόγιοι και οι έμποροι, αρχίζουν να ζητούν από τους ξένους να πάρουν θέση ως προς το ζήτημα της υποδουλωμένης τους πατρίδας. Στην Ιταλία ο Ανδρέας Κάλβος, δάσκαλος και φίλος της εβραϊκής οικογένειας του Φίντζι Ραφαέλο, δημιούργησε έναν πυρήνα εβραίων και ιταλών φιλελλήνων λίγο πριν από τον αγώνα. Στη Γαλλία ο Αδαμάντιος Κοραής, μέλος της διανοούμενης κάστας των Παρισίων, δημιούργησε έναν ακόμα μεγαλύτερο και σπουδαιότερο πυρήνα. Κύρια μέσα

66 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Από τον Γκαίτε και τον Βολταίρο στον Μπάιρον Το 1751 οι Άγγλοι Στούαρτ και Ρέβετ δημοσίευσαν σκίτσα της Ακρόπολης όπως ήταν εκείνη την εποχή, και όπως θα έπρεπε να ήταν τον 5ο αι. π.Χ. Τα σκίτσα αυτά έδωσαν μορφή στο κίνημα του νεοκλασικισμού στην Ευρώπη. Το ιδανικό στην αρχιτεκτονική, στην τέχνη, στην πολιτική ταυτίστηκε με το αρχαιοελληνικό. Από τους οπαδούς του νεοκλασικισμού προήλθαν οι πρώτες σπουδαίες φιλελληνικές αναφορές των ξένων. Ο πολύς Γκαίτε και ο Σίλερ στη Γερμανία, ο Βολταίρος και ο Σατωβριάνδος στη Γαλία. Ένας από τους προστατευόμενους του Σατωβριάνδου, ο Βικτόρ Ουγκό, η σπουδαιότερη ίσως μορφή του αντίπαλου ρεύματος στην τέχνη, του ρομαντισμού, υπήρξε ο πιο ένθερμος φιλέλληνας των

προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση και φούσκωσε τον φιλελληνισμό στην Ευρώπη.

Ο Καποδίστριας Το 1823 ο Ιωάννης Καποδίστριας, αποπεμφθείς υπουργός Εξωτερικών του τσάρου Αλέξανδρου Α΄ της Ρωσίας, εγκαταστάθηκε στη Γενεύη της Ελβετίας. Νοίκιασε γι’ αυτόν και τον υπηρέτη του ένα μικρό διαμέρισμα δύο δωματίων απέναντι από το μέγαρο του τραπεζίτη Εϋνάρδου. Μετά από μια παρ’ ολίγον θανατηφόρα πνευμονία, άρχισε να εργάζεται άοκνα, πάνω από 15 ώρες την ημέρα, υπέρ της οργάνωσης του φιλελληνισμού στην Ευρώπη. Ο Καποδίστριας εξασφάλισε στην Ελβετία χρήματα και σπουδαίες προσωπικότητες υπέρ του Αγώνα. Οι πιο πολλοί Ελβετοί γνώριζαν τότε ότι του όφειλαν την ανεξαρτησία, την ουδετερότητα και την ενότητά τους. Γι’ αυτό και έσπευσαν να τον βοηθήσουν, με πρώτο και καλύτερο τον Εϋνάρδο. Με την άμαξά του ταξίδεψε στη Γαλλία και από εκεί στην Αγγλία, κερδίζοντας υποστήριξη από όλο τον φιλελεύθερο κόσμο της Ευρώπης. Ο κερκυραίος κόμης ήταν ο πιο υπολογίσιμος εχθρός του αντιδραστικού Μέττερνιχ. Κι ενώ ο Μέττερνιχ προσπαθούσε να πνίξει την επανάσταση

Ο φιλελληνισμός, ως αυθεντικό ιδεολογικό ρεύμα, ενέπνευσε ρομαντικούς καλλιτέχνες όπως ο Ντελακρουά και δημιούργησε μερικές από τις πιο συγκινητικές στιγμές στην ιστορία της τέχνης. "Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου".

των Ελλήνων, ο αρχηγός των «ούλτρα φιλελευθέρων» της Ευρώπης, όπως ο ίδιος αποκαλούσε τον Καποδίστρια, ταύτιζε απόλυτα το κίνημα του πολιτικού φιλελευθερισμού με τον φιλελληνισμό, προσεταιριζόμενος ο ίδιος ή μέσω των πρακτόρων του τους ηγέτες της φιλελεύθερης πτέρυγας της Ευρώπης.

Από το Μεσολόγγι στο Ναυαρίνο Η πτώση του Μεσολογγίου θεωρήθηκε από τους Έλληνες ως το τελειωτικό χτύπημα του Ιμπραήμ στην επανάσταση των Ελλήνων. Ο Καποδίστριας, αντίθετα, έγραφε από την Ελβετία ότι η πτώση

την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Ανεξαρτησίας στις 3 Φλεβάρη 1830.

Καθώς αυτός είχε φωτίσει τα μάτια πολλών εξεχόντων φιλελλήνων της Ευρώπης, το άκουσμα της άγριας σφαγής του από τους προύχοντες της Μάνης πήρε αυτή τη λάμψη από τα μάτια τους. Η απογοήτευση της Ευρώπης απέκτησε θεωρητικό υπόβαθρο μερικές δεκαετίες αργότερα, όταν ο Φαλμεράγιερ με ρηχή ανάλυση απέκοψε τους σύγχρονούς του Έλληνες από τους αρχαίους φέροντες το ίδιο όνομα.

Το τέλος του φιλελληνισμού

Αποτίμηση

Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της φιλελληνικής τρέλας που κατέλαβε την Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του 1800 υπήρξαν και οι μεγάλες απογοητεύσεις, τα πισωγυρίσματα και οι αφορμές για τους φιλότουρκους να χτυπήσουν το αντίπαλο κίνημα. Η πρώτη από αυτές ήταν αναμφίβολα όσα έγιναν με την άλωση της Τριπολιτσάς. Οι σφαγές και οι δηλώσεις που ακολούθησαν το πάρσιμο της πόλης έφτασαν στις φυλλάδες της Ευρώπης από τους ευρωπαίους αυτόπτες μάρτυρες. Τέτοια νέα έφταναν στην Ευρώπη και το επόμενο διάστημα. Φιλέλληνες που ζώστηκαν τα άρματα υπέρ του αγώνα σκοτώνονταν την ώρα που προσπαθούσαν να χωρίσουν τους ερίζοντες οπλαρχηγούς, ή ληστεύονταν από ντόπιους ιθαγενείς. Δεν είναι λίγοι αυτοί που πίστεψαν στους απογόνους του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, και όταν επέστρεψαν στις πατρίδες τους μίλησαν για ένα έθνος άγριων ληστών και δολοφόνων. Οι υποψίες της Ευρώπης φάνηκαν να δικαιώνονται με το άκουσμα της είδησης για τη δολοφονία του Καποδίστρια.

Η ελληνική επανάσταση προκλήθηκε ίσως από την ευτυχή συγκυρία να ανταγωνίζεται ο νεοκλασικισμός τον ρομαντισμό στο καλλιτεχνικό πεδίο, την ίδια εποχή που ο φιλελευθερισμός γινόταν κυρίαρχο πολιτικό ρεύμα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Η ιδεολογία της Ευρώπης δεν μπορούσε να δεχτεί ότι η πηγή όλων αυτών των ανανεωτικών για τη σκέψη δογμάτων, η Ελλάδα, ήταν σκλαβωμένη στον ανατολίτη οπαδό του Μωάμεθ. Η καύσιμη ύλη, τα ιδεολογικά ξύλα είχαν μπει στο τζάκι της ιστορίας. Χρειαζόταν η φλόγα που θα άναβε την κρίσιμη στιγμή. Η πένα των λογίων Ελλήνων του εξωτερικού, οι κουβέντες των εμπόρων στις ταβέρνες των λιμανιών της Εσπερίας, η περιπετειώδης φύση του Μπάιρον κι άλλες τέτοιες ευτυχείς συγκυρίες, ήταν μια προσπάθεια που δεν έφτανε. Αυτός που άναψε τη φλόγα για τα καλά ήταν ο «πρώτος κυβερνήτης», ένας τίτλος που δόθηκε από την επίσημη ιστοριογραφία στον Καποδίστρια, μάλλον για να αποκρύψει την ιστορική αλήθεια από τους Έλληνες εις το διηνεκές.  

φιλελληνισμού της ιερής πόλης ήταν η απαρχή της απελευθέρωσης των Ελλήνων. Υπολόγιζε σωστά στο κύμα υποστήριξης που ξεσηκώθηκε στην Ευρώπη. Τα φιλελληνικά κομιτάτα, που πολλά ιδρύθηκαν με τη δική του φροντίδα και τη φροντίδα του ελβετού φίλου του, κέρδισαν νέα μέλη και περισσότερα χρήματα για όπλα και για τη διατροφή των Ελλήνων. Το κύμα του φιλελληνισμού έγινε τσουνάμι υποστήριξης αμέσως μετά την πτώση του Μεσολογγίου. Οι κυβερνήσεις, εκτός της άκαμπτης Αυστρίας, έγιναν για λίγο πιο δεκτικές στα δίκαια αιτήματα των υπόδουλων. Δείλιασαν προς στιγμήν, μια στιγμή που έφερε το πιο κρίσιμο γεγονός της επανάστασης. Χωρίς εντολή, και με ασήμαντη αφορμή, οι ενωμένοι στόλοι Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας κατέστρεψαν ολοκληρωτικά τον αιγυπτιακό στόλο στο Ναυαρίνο στις 20 Οκτωβρίου 1827. Η υποστήριξη της κοινής γνώμης ήταν τέτοια, που σχεδόν κανείς δεν αντέδρασε όταν ο στρατός του νέου τσάρου, Νικόλαου, εφόρμησε προς την Κωνσταντινούπολη την ίδια χρονιά. Το δόγμα της Αγγλίας για την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με τίμημα ακόμα και τον πόλεμο κατά της Ρωσίας, υποχώρησε για λίγο και μέχρι

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 67

Του Δημήτρη Μαρούλη

10 μαΐΟΥ

1956

Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ την επομένη του αιματηρού (4 νεκροί, πάνω από 200 τραυματίες) συλλαλητηρίου που οργανώθηκε στην Αθήνα από την Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου, με αίτημα, τη ματαίωση του απαγχονισμού από τις βρετανικές Αρχές των μελών της ΕΟΚΑ, Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου. Ο 23χρονος Μ.Καραολής και ο 22χρονος Α.Δημητρίου, υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές του Κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα, που καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν λόγω της δράσης τους κατά των Άγγλων αποικιοκρατών.

1985 16 μαΐΟΥ

Δεκαεπτά ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, η Ρ. Ευθυμίου και ο Γ. Τζιμούρτας, παρουσίαζαν, μέσα από τις σελίδες του περιοδικού ΕΝΑ (τ.20), το «πράσινο» και το «γαλάζιο» χωριό: «Μερικά χιλιόμετρα από το Ηράκλειο της Κρήτης, το χωριό Αβγενική, με περίπου 800 κατοίκους, κατάφερε να γίνει μοναδικό με έναν πρωτότυπο τρόπο: στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές ψήφισε σχεδόν όλο (96%) ΠΑΣΟΚ. (…) Η κύρια ασχολία των κατοίκων του χωριού είναι η γεωργία. Υπάρχουν ακόμα δύο βιοτεχνίες ενδυμάτων. Το χωριό θεωρείται σχετικά ευήμερο. (…) Το ‘’γαλάζιο’’ χωριό βρίσκεται στις όχθες της τεχνητής λίμνης Πολοφύτου, στο Νομό Κοζάνης. Είναι το χωριό Ίμερα, που οι κάτοικοί του δίνουν τη γαλάζια τους ταυτότητα μ΄ ένα τεράστιο πέτρινο σήμα της Νέας Δημοκρατίας, που έχουν φτιάξει σε λόφο στην είσοδο του χωριού. (…) Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία (σιτηρά και καπνά) και ελάχιστοι με την αλιεία και την κτηνοτροφία. Στις βουλευτικές εκλογές του 1981, τα Ίμερα είχαν ψηφίσει Νέα Δημοκρατία σε ποσοστό 83%».

68 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

13 μαΐΟΥ

1993

Αναπαραγωγή σχολίου που, με την υπογραφή «ΚΡΙΤΟΒΟΥΛΟΣ», δημοσιεύθηκε στα «Αντιοικονομικά» του περιοδικού ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (αρ. φύλλου 19): «Θα φαινόταν αστείο αν δεν ήταν τραγικό. Ο προστατευόμενος των ΗΠΑ και της ΕΟΚ Πρόεδρος της Κροατίας Φράνιο Τούντζμαν, παλαιός σκληρός κομουνιστής, είναι και θαυμαστής των ναζιστικών μεθόδων εξοντώσεως των αντιπάλων, εξ ου και θεωρείται πνευματικός διάδοχος του Αδόλφου Χίτλερ! Το ότι είναι ο προστατευόμενος σήμερα της Γερμανίας, μπορεί να προκαλεί δυσάρεστες εντυπώσεις, αλλά επιτέλους ο ναζισμός δεν έπαψε να είναι μέρος της γερμανικής ιστορίας και να έχει και σήμερα τους φανερούς ή κρυφούς νοσταλγούς του στη χώρα αυτή. Αλλά το ότι υποστηρίζεται και από τις χώρες που πολέμησαν και θυσίασαν χιλιάδες ζωές για να εξαφανίσουν τον ναζισμό, όπως οι ΗΠΑ, δείχνει τουλάχιστον πολιτικό αμοραλισμό. Πολύ περισσότερο, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος Κλίντον δεν εμπόδισε να κληθεί και να παρευρεθεί στο πλευρό του ο συνεργός του Χίτλερ, στα εγκαίνια του Μουσείου για το Ολοκαύτωμα, που ιδρύθηκε στην καρδιά της Ουάσιγκτον, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των εβραίων, που και αυτοί αγνοήθηκαν χάριν ενός σύγχρονου ναζί! Φοβούμαι ότι η πολιτική ανηθικότητα των σημερινών πολιτικών θα έχει κάνει τον Μακιαβέλλι να αισθάνεται ντροπή για το πως κατάντησαν οι υποδείξεις του προς τους ηγεμόνες(…)».

1973

16 μαΐΟΥ

Στο Καυτανζόγλειο Στάδιο Θεσσαλονίκης, διεξάγεται ο τελικός του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης, ανάμεσα στην Ιταλική Milan και την Αγγλική Leeds United. Στην -χουντικής αισθητικής- τελετή έναρξης, υπό τα βλέμματα του «Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως» Στυλιανού Παττακού, της συζύγου του «Αντιβασιλέως Πρωθυπουργού» Δέσποινας Παπαδοπούλου και του «Γενικού Γραμματέως Αθλητισμού» Γεωργίου Βλαδίμηρου, παρέλασαν τσολιάδες που κρατούσαν την αγγλική και την ιταλική σημαία και οι ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων κρατώντας την ελληνική. Αρνητικός πρωταγωνιστής του αγώνα υπήρξε ο έλληνας διαιτητής Χρήστος Μίχας, με διαδοχικά λάθη σε βάρος των Άγγλων, για τα οποία τιμωρήθηκε και από την UΕFΑ και από την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία. Η Μίλαν νίκησε 1-0, με απευθείας χτύπημα φάουλ του Λ. Κιαρούτζι στο 4ο λεπτό , στέφθηκε Κυπελλούχος Ευρώπης, αλλά στο τέλος του αγώνα αποδοκιμάσθηκε από τους 40.000 φιλάθλους για το άθλιο θέαμα και το αντιαθλητικό παιχνίδι των παικτών της. Όταν, μάλιστα, οι «Ροσονέρι» επιχείρησαν να κάνουν τον γύρο του θριάμβου, το ελληνικό κοινό εξαγριώθηκε, απαίτησε να εμφανιστούν στον αγωνιστικό χώρο οι ηττημένοι και τους αποθέωσε φωνάζοντας «Σούπερ Λιντς».

Τα στυγερά εγκλήµατα που συγκλόνισαν την Ελλάδα και απασχόλησαν την κοινή γνώµη για µέρες, λόγω του τροµακτικού ενδιαφέροντος που παρουσίασαν. Όλες οι υποθέσεις είναι πέρα για πέρα αληθινές. ∆εν περιέχουν φανταστικές σκηνές ή υποθετικές λεπτοµέρειες. Πρόκειται για εµπειρίες µιας ζωής.

ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ

ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ

488 σελ., 17,60 €

Π.Σ.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 69

Ένας για 10 Από τον Γιάννη Καρτερό

Μιχάλης Χόιπελ Επέλεξε το Αμβούργο ως ορμητήριό του, καθώς, όπως λέει, στην Ελλάδα οι επιλογές και οι δυνατότητες της κλασικής μουσικής και όσων την ασπάζονται είναι περιορισμένες. Παρ' όλα αυτά, μέσα σε λίγα χρόνια ο Μιχάλης Χόιπελ κατάφερε αυτό που λίγοι μπορούν και ακόμα λιγότεροι καταφέρνουν: Να ακολουθήσει το όνειρό του πάση θυσία. Το αποδεικνύουν το μάστερ στο βιολοντσέλο, μια υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση, αλλά και μια συναυλία στο κατάμεστο Μέγαρο Μουσικής.

1996: Ξεκίνησα το βιολοντσέλο

1

Στην Ελλάδα θα γυρίσω όταν νιώσω πως θα μου δοθεί η δυνατότητα να προσφέρω με τις ικανότητες μου. Προς το παρόν νιώθω πως προσφέρω περισσότερα με το να ζω έξω.

2006: Έφυγα για τη Γερμανία –μακριά από την οικογένεια– πρώτη φορά

2

μόνος. 2011: Ξεκίνησα

3

μου με τον Arto Noras, που ήταν και

4

αγαπημένους μου τσελίστες.

ζωής – Μέγαρο

5

διαγωνισμούς.

Παίζεις με ένα τσέλο του 1723. Τι σημαίνει αυτό το τσέλο για σένα;

Έχεις σκεφτεί ποτέ τον εαυτό σου χωρίς μουσική; Όχι. Απλώς όχι.

– 2 βραβεία σε διεθνείς

Ποιο κομμάτι θα έπαιζες για τον Αντώνη Σαμαρά;

Σημαίνει, από τη μια, μια μεγάλη ευθύνη και, απ' την άλλη, έναν καλό συνοδοιπόρο για τον ανήφορο.

2014: Αρχή της επαγγελματικής

Έχεις ζήσει κρίση στη Γερμανία;

Ναι, πολλών ειδών. Αν μιλάς για την οικονομική, επίσης, αλλά όχι στο επίπεδο που υπάρχει εδώ.

Οποιοδήποτε, πάντα με την ελπίδα πως ισχύουν οι έρευνες που λένε ότι η μουσική κάνει τους ανθρώπους πιο έξυπνους και πιο ευαίσθητους.

τις σπουδές

είναι από τους

Υπό ποιες συνθήκες θα ξαναγύριζες στην Ελλάδα;

6

Θα μπορούσε ένας τσελίστας να ζήσει από τη μουσική του στην Ελλάδα;

Να επιβιώσει, ίσως. Το να καταφέρει όμως να εχει μια 70 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

ικανοποιητική ζωή, και οικονομικά και καλλιτεχνικά, μου μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολο.

7 Έπαιξες μαζί με την Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων. Το φανταζόσουν αυτό;

Η φαντασία δεν έχει όρια. Αλλά η πραγματικότητα ήταν, παρ' όλα αυτά, μια έκπληξη που με γέμισε δέος, συγκίνηση και χαρά.

8 Είναι δύσκολο το επάγγελμα του κλασικού μουσικού;

Ναι, το επάγγελμα αυτό απαιτεί πολλές θυσίες που δεν γίνονται κατανοητές ή και αντιληπτές από τον πολύ κόσμο. Από την άλλη, η αγάπη για τη μουσική κάνει όλες αυτές τις δυσκολίες αρκετά πιο υποφερτές.

9 Με ποια ορχήστρα θα ήθελες να συνεργαστείς;

Τη φιλαρμονική του Βερολίνου. Επαναλαμβάνω, η φαντασία δεν έχει όρια.

10 Ένα πρόσωπο που θα ήθελες να του σφίξεις το χέρι.

Νίκο Καζαντζάκη και Άλμπερτ Σβάιτσερ. Και οι δυο αποτελούν με το έργο και τη ζωή τους πρότυπα πνευματικότητας για μένα. Στις 24 και 25 Μαΐου ο Μιχάλης Χόιπελ θα ερμηνεύσει 8 κομμάτια για τσέλο του Johan Sebastian Bach, χορευτικά ντυμένα από την Αγγελική Τρομπούκη, στο BETON 7 στον Κεραμεικό.

Η ζωή των Ωνάσηδων μοιάζει με αρχαία τραγωδία. Μόνο που, σε αντίθεση με τις ελληνικές τραγωδίες, οι Ωνάσηδες πεθαίνουν πάντα επί σκηνής. Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα δελτία ειδήσεων. Κατά μια έννοια συνεχίζουν να πεθαίνουν και σήμερα, στο τέλος κάθε ιστορίας που αναπαράγει τη ζωή τους.

Ξεφυλλίστε την αλήθεια στο μύθο Αποκτήστε το πρώτο βιβλίο των εκδόσεων

στην τιμή των 6,5 ευρώ Τηλ. επικοινωνίας 210 621 7990

Hot Doculture Από τους Κωνσταντίνο Καϊμάκη, Παναγιώτη Φρούντζο

Νέο γερμανικό σινεμά

STILL LIFE Κάθε δημιουργία του χορογράφου και χορευτή Δημήτρη Παπαϊωάννου προκαλεί συναγερμό στα ελληνικά καλλιτεχνικά δρώμενα. Είναι κανόνας πλέον κάθε εμφάνιση του (από τη «Μήδεια», το «Δύο» έως και την τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων κ.ο.κ) να συνοδεύεται με τεράστια εμπορική αλλά και καλλιτεχνική επιτυχία. Το «Still life», βαφτισμένο από έναν παρεξηγημένο όρο της Τέχνης (η «Νεκρή φύση» θεωρούνταν αρχικά ζωγραφική δεύτερης κατηγορίας στην Ιταλία όπου και γεννήθηκε τον 18ο αιώνα) και χωρισμένο σε επτά χορογραφίες, αφηγείται μια παράσταση όπου το Εγώ συναντιέται με το Σύμπαν μέσω της απλότητας και της διερεύνησης των εκφραστικών μέσων. Η απεραντοσύνη του έναστρου ουρανού, η υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου εργάτη, η αναμέτρηση ελαφρότητας- βαρύτητας, η ισορροπία των σωμάτων, η σισύφεια αναζήτηση νοήματος στη ζωή κ.α. είναι κάποια από τα υλικά με τα οποία ένδυσε την παράσταση του ο Παπαϊωάννου, ο οποίος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα από τα επτά σκετς. Στα υπόλοιπα συναντάμε τους Α. Σερβετάλη, Δ. Σκώτη, Μ. Θεοφάνους, Αρ, Πανταζάρα, Καλ. Σίμου, Π. Ανδριοπούλου. Είναι η πρώτη φορά που η Στέγη φιλοξενεί έργο του Δ. Παπαϊωάννου. 23 MAϊΟΥ ΕΩΣ 8 ΙΟΥNΙΟΥ, ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ

72 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

Ανεκτίμητος θησαυρός για τους σινεφίλ η ταινιοθήκη του Ινστιτούτου Γκέτε (πάνω από 700 ταινίες!) ανοίγει τις πύλες της για να μοιραστεί με το αθηναϊκό κοινό μερικά από τα πιο σημαντικά φιλμ της γερμανικής κινηματογραφίας κατά τη δεκαετία του 1970. Το αφιέρωμα που ξεκίνησε στα μέσα Μαΐου συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον. Τη Δευτέρα 26/5 προβάλλεται το σπουδαίο road movie του Βιμ Βέντερς «Η Αλίκη στις πόλεις», ένας προάγγελος του υπαρξιακού δράματος του «Παρίσι, Τέξας» που κέρδισε το Χρυσό Φοίνικα, ακολουθεί το «Υποκειμενικός παράγοντας» σε σκηνοθεσία Χέλκε Σάντερ (28/5) που αναζητά τις απαρχές του γυναικείου κινήματος, ενώ, τέλος, το «Λουδοβίκος, ρέκβιεμ για ένα παρθένο βασιλιά» του Χανς Γιούργκεν Ζίμπεμπεργκ είναι ένα συγκλονιστικό πορτρέτο για τον βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκο Β΄ (1845-1886) που θα προβληθεί στις 2/6. Όλες οι προβολές ξεκινούν στις 20.30 και είναι με ελεύθερη είσοδο. Έως τις 2 Ιουνίου, Ινστιτούτο Γκέτε (Ομήρου 14-16)

ROMEOS ET JULIETTES

Ρωμαίους και Ιουλιέτες σαν αυτούς δεν έχει ξαναδεί το ελληνικό κοινό. Επτά χορευτές χιπ- χοπ, ένας τσιρκολάνος, ένας ηθοποιός ζωντανεύουν τον αρχετυπικό έρωτα του νεαρού Μοντέγου και της κορασίδας Καπουλέτου, σε πρωτοποριακές χορογραφίες του Σεμπαστιάν Λεφρανσουά και μουσική του Λορέν Κουσόν. Η χορευτική ομάδα «Traffic de styles» του Λεφρανσουά, ανατρέπει την παγιωμένη αντίληψη περί ρομαντισμού (όπως την οραματίστηκε ο Σαίξπηρ το 1595 και την απέδωσε κινηματογραφικά ο Τζεφιρέλι το 1968) και βρίσκεται πιο κοντά στο φλογερό και αιχμηρό μικρόκοσμο του Μπαζ Λούρμαν, που πρώτος αποδόμησε το σαιξπηρικό κείμενο στα 1996, με τους νεαρούς τότε Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Κλερ Ντέινς στους ρόλους του ζευγαριού από τη Βερόνα. Ο Σεμπαστιάν Λεφρανσουά, στη σημαντικότερη ίσως στιγμή της καριέρας του, βασίζει όλη την αισθητική του έργου του στο… χωρισμό. Από τη μοιρασιά της διανομής μεταξύ χορευτών και ηθοποιών, το μίσος μεταξύ των δύο οικογενειών, τους διαφορετικούς ρόλους αντρών και γυναικών στη Βερόνα του 16ου αιώνα έως, τέλος, την αδιανόητη σκέψη ένωσης μεταξύ Ιουλιέτας - Ρωμαίου (παρά μόνο μέσω του τραγικού θανάτου τους) όλη η παράσταση αποτελεί έναν ύμνο στον αγώνα κατά της χειραγώγησης και της εξουσίας, θυμίζοντας ότι πριν και πάνω από όλα, αυτή η ιστορία αγάπης είναι πρωτίστως μια πολιτική πράξη! 22, 23 MAϊΟΥ, ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

Μήδεια, ένα μανιασμένο ποιήμα

Στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Το γαλλικό θέατρο a la Grecque» παρουσιάζεται μια πειραγμένη εκδοχή της «Μήδειας» από τον Ζαν Ρενέ Λεμουάν, προσφέροντας στη Δήμητρα Ματσούκα την ευκαιρία να δοκιμαστεί στον πρώτο ρόλο τραγωδίας στην καριέρα της. Επίπονο, «βρόμικο» -η παράσταση είναι ακατάλληλη για θεατές κάτω των 18 ετών- και απαιτητικό έργο από έναν ρηξικέλευθο γαλλοαϊτινό συγγραφέα και σκηνοθέτη, ο οποίος επιχειρεί να βρει τις ρίζες της τραγωδίας της πλέον διάσημης παιδοκτόνου στον εξομολογητικό της μονόλογο και την «επιβίωση από τη φρίκη του έρωτα». Πρεμιέρα 27 Μαίου. Έως τις 30/5. Ιδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης».

THE FUZZTONES ΣΤΟ GAGARIN 24 Μαϊου, Gagarin 205

Οι εμβληματικοί Fuzztones έρχονται στη σκηνή του Gagarin με άγριες ροκ εν ρολ διαθέσεις και ήχο που στοχεύει να γεφυρώσει ένα μουσικό χάσμα δεκαετιών και να αποδείξει το λόγο για τον οποίο τα live τους θεωρούνται εμπειρίες ζωής.

Ραμόνα travel 1-5 Ιουνίου, Πειραιώς 260

Στο ξεκίνημα του φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, συναντάμε το ταξίδι ενός κοριτσιού από τον ελληνικό βορρά. Η Ραμόνα, ταξιδεύει στα Βαλκάνια των μύθων, των ηρωικού παρελθόντος και των θρησκευτικών εμμονών κι ως άλλη Μπλανς Ντυμπουά αναζητάει το θαύμα που θα αλλάξει τη μοίρα της. Ο Γιάννης Σκουρλέτης σκηνοθετεί την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τη Λένα Δροσάκη.

IDRA KAYNE ΣΤΟ FAUST

TUXEDOMOON Οι αγαπημένοι του ελληνικού κοινού Tuxedomoon επιστρέφουν στη χώρα μας για δύο συναυλίες σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα. Το διάσημο μετά πανκ συγκρότημα του Blaine L. Raininger που έγραψε ιστορία στα 70ς- 80ς με πρωτοποριακές, χρυσές επιτυχίες (όσες φορές κι αν ακούσουμε το εμβληματικό «In a manner of speaking» δεν το χορταίνουμε) θα ξεκινήσει από την πρωτεύουσα της βόρειας Ελλάδας στις 4 Ιουνίου (Principal Club Theater) και θα κατηφορίσει την επομένη (5 Ιουνίου) για μια πολλά υποσχόμενα εμφάνιση του Stage Volume 1 στο Μοναστηράκι. Όσοι έχουν παρακολουθήσει παλιότερα live της μουσικής κολεκτίβας από το Σαν Φρανσίσκο ξέρουν τι να περιμένουν. Οι υπόλοιποι ας προετοιμαστούν για ένα επίμονο, πειραματικό ήχο στα πρόθυρα της μυσταγωγίας και της ιδιότυπης εκφραστικότητας, από μια μουσική παρέα που επέδρασε καταλυτικά στη γραφή συγκροτημάτων όπως οι Depeche Mode, Radiohead, Sonic Youth κ.α. 4 Ιουνίου- Principal Club Theater (Θεσσαλονίκη), 5 Ιουνίου- Stage Volume 1 (Αθήνα)

Για μια και μόνο βραδιά στο Faust (29/5)

Η μισή Ελληνίδα μισή Αφρικανή Idra, η νέα Soul Funk Queen της Αθήνας, παρουσιάζει πρωτότυπο υλικό αλλά και διασκευές από αγαπημένα της  κομμάτια των White Stripes, Kesiah Jones, Stevie Wonder, Massive Attack, Amy Winehouse κ.α.

4o ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΕΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

Η Αμαξοστοιχία – Θέατρο το Τρένο στο Ρουφ ανανεώνει και φέτος το καλοκαιρινό της ραντεβού με τους θεατρόφιλους. Η διοργάνωση του 4ου Φεστιβάλ Νέων Καλλιτεχνών «Τα 12 Κουπέ», σε καλλιτεχνική επιμέλεια της Τατιάνας Λύγαρη και τη συμμετοχή 15 θεατρικών ομάδων, διοργανώνεται από τις 30 Μαΐου έως και τις 8 Ιουνίου κι έχει ως βασικό πυρήνα έκφρασης το New Wagon της Αμαξοστοιχίας, ένα βαγόνι με δώδεκα μικρά διαμερισματάκια.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 73

Βιβλιοπροτάσεις

Βαγγέλης Ραπτόπουλος

Φωτογράφος: Σπύρος Kατοπόδης

«Η καλή λογοτεχνία αποτελεί μια επανάσταση» Με αφορμή την επανέκδοση της «Λούλας», τι σας συμβαίνει όταν ξαναδιαβάζετε κάποιο βιβλίο σας μετά από καιρό και τι σημαίνει η «Λούλα» σήμερα για τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο;

«Η “Λούλα” αποδεικνύει ότι υπήρξε μια εποχή, όχι και τόσο μακρινή, που αυτή η χώρα ήταν ακόμα σε τέτοιο βαθμό υποκριτική και σεμνότυφη, ώστε να προκαλέσει σκάνδαλο ένα αθυρόστομο μυθιστόρημα που εξερευνούσε τη γυναικεία σεξουαλικότητα», λέει στο Hot Doc ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος με αφορμή την επιστροφή της «Λούλας», ενός μυθιστορήματος που, αν και δύσκολα κατατάσσεται, κάποτε χαρακτηρίστηκε ακόμα και πορνογραφικό. Ο πολυγραφότατος Βαγγέλης Ραπτόπουλος, που εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο στα 20 χρόνια του, μας μιλά για τη θέση του συγγραφέα στην Ελλάδα της κρίσης, για την επανάσταση μέσα από τη γραφή, για την υψηλή τέχνη της αποτυχίας και την επινόηση της πραγματικότητας. Από τη Δήμητρα Αθανασοπούλου

Όταν ξαναδιαβάζω γραπτά μου μετά από καιρό, μερικές φορές ενθουσιάζομαι και τα θεωρώ ανώτερα των ικανοτήτων μου, ενώ κάποτε απογοητεύομαι οικτρά. Προφανώς κάνω λάθος και στις δύο περιπτώσεις! Η «Λούλα» εκφράζει την καρδιά της εποχής της φούσκας, την ατέλειωτη ομφαλοσκόπηση του ατομικισμού που κυριαρχούσε τότε, την απελπισμένη προσπάθεια μιας κοινωνίας, ξεπουλημένης στο χρήμα, να αυτοϊκανοποιηθεί.

Είστε ένας από τους πλέον πολυγραφότατους σύγχρονους λογοτέχνες. Ποια είναι η θέση του συγγραφέα στην Ελλάδα της κρίσης; Αν μιλάμε για την οικονομική πλευρά του θέματος, η αγορά του βιβλίου καταρρέει, και μας βλέπω να ξαναγυρίζουμε σε εποχές όπου οι καλλιτέχνες πέθαιναν στην ψάθα. Αν μιλάμε για την ουσία της υπόθεσης, όμως, πιστεύω ακράδαντα ότι η Ελλάδα της κρίσης γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρουσα ως μυθιστορηματική πρώτη ύλη. Κι ακόμα πιο πολύ, πιστεύω ότι η λογοτεχνία θα παίξει στο άμεσο μέλλον έναν ρόλο πολύ πιο ουσιαστικό μέσα στην κοινωνία. Τουλάχιστον σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε στα χρόνια της φούσκας, που η τέχνη γενικά είχε περιοριστεί σ’ έναν ρόλο διακοσμητικό.

Γιατί γράφετε; Πιστεύετε στην επανάσταση μέσα από τη γραφή; Κανείς δεν ξέρει γιατί γράφει, τα αίτια είναι πολυπαραγοντικά, όπως λένε. Όσο για τη σχέση της επανάστασης με

74 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

το γράψιμο, πιστεύω ότι, όσο ανατρεπτικός υπήρξε ο Τσε Γκεβάρα για την κοινωνία, άλλο τόσο ήταν για τη λογοτεχνία ο Κάφκα. Ή, για να το πω αλλιώς, η καλή λογοτεχνία αποτελεί από μόνη της μια επανάσταση. Από την άλλη, οι στρατιές των ανέργων και των αστέγων που έχουμε σήμερα στην Ελλάδα απαιτούν από τους συγγραφείς να πάρουν πολιτική θέση. Όσοι σιωπούν είναι απλώς συνένοχοι της οικονομικής και της πολιτικής ολιγαρχίας, που μας οδήγησαν σ’ αυτή την κατάσταση.

Τι είναι για εσάς η «υψηλή τέχνη της αποτυχίας» (δανείζομαι τον τίτλο του ομώνυμου βιβλίου σας); Κάτι σαν ενορατική σύλληψη της πραγματικότητας, xάρη στην οποία σου αποκαλύπτονται πολλά, που αλλιώς θα έμεναν αόρατα. Στην τέχνη, πίσω από τις αποτυχίες κρύβονται συχνά επιτυχίες, και το αντίθετο φυσικά. Όσο για την κοινωνία, η δήθεν ισχυρή και υπερεπιτυχημένη Ελλάδα του σημιτικού εκσυχρονισμού κρύβεται σίγουρα πίσω από την άγρια αποτυχία της σημερινής κρίσης.  

ΑΥΤΟΓΟΝΙΑ

Συγγραφέας: Αύγουστος Κορτώ Εκδότης: Ποταμός ISBN :9789605450373 Σελ :120 / Τιμή: € 9 Τρεις διάσημες συγγραφείς, θρυλικές τόσο για το έργο τους όσο και για την αυτοχειρία τους, καλούνται να απαντήσουν στο εξής ερώτημα: Τι θα διάλεγε ένας άνθρωπος που αυτοκτόνησε αν, στον άλλο κόσμο, του δινόταν η δυνατότητα να ξαναγεννηθεί; Ένα κείμενο του Αύγουστου Κορτώ για τη θέση της ζωής στον ίσκιο ενός λυτρωτικού θανάτου, μια απόπειρα ψηλάφισης της ανθρώπινης κατάστασης στα όριά της, και πέρα από αυτά.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Συγγραφέας: Μαργκαρετ Ατγουντ Εκδότης: Ψυχογιός ISBN: 978-618-01-0517-9 Σελ: 616 / Τιμή: €16,92

Η βραβευμένη με Booker Μάργκαρετ Άτγουντ υπογράφει τον συγκινητικό και δραματικό επίλογο της εμβληματικής τριλογίας, «Το Τέλος του Κόσμου». Ο πληθυσμός της Γης έχει αποδεκατιστεί από κάποια εργαστηριακά κατασκευασμένη πανδημία. Έχουν επιβιώσει μόνο μια μικρή ομάδα ανθρώπων και οι Κρεϊκάνθρωποι με τα πράσινα μάτια – καλοκάγαθα ανθρωποειδή που δημιούργησε ο Κρέικ για ν’ αντικαταστήσει τους ανθρώπους…

Συγγραφέας: Βαγγέλης Ραπτόπουλος Εκδότης: Καστανιώτης ISBN: 978-960-03-5637-3 Σελ: 512 / Τιμή:€ 19,17

Συγγραφέας: (Αλεξάντερ Σερτς) Φερνάντο Πεσσόα Εκδότης: Gutenberg ISBN: 978-960-01-1618-2 Σελ:176 / Τιμή :€11,00 Το νεανικό γραπτό του Φερνάντο Πεσσόα, που υπογράφει ο συνομήλικος ετερώνυμός του Αλεξάντερ Σερτς, δημοσιευμένο για πρώτη φορά το 1978, μας συστήνει μιαν άλλη πτυχή της αφηγηματογραφίας και του πολυπρόσωπου σύμπαντος του μεγάλου πορτογάλου συγγραφέα και συγγραφικής ιδιοφυΐας του 20ού αιώνα: Το διήγημα τρόμου. Ένας λάτρης της γαστρονομίας επιφυλάσσει στους συνδαιτυμόνες του ένα δείπνο για κανίβαλους, προκαλώντας σχεδόν ηθελημένα τον θάνατό του.

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ Πώς παρακμάζουν οι θεσμοί και πεθαίνουν οι οικονομίες

ΛΟΥΛΑ «Aφήγημα ρεαλιστικό, σχεδόν πορνογράφημα στην αρχή, λογοτεχνία τρόμου και θρίλερ στο μέσον, ψυχωσικό παραλήρημα ή βιντεοκλίπ στο τρίτο μέρος», όπως είχε σημειώσει ο Μένης Κουμανταρέας για τη «Λούλα», όταν πρωτοκυκλοφόρησε. Η «Λούλα» επανεκδόθηκε και η όμορφη φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Αθηνών, που ήρθε αντιμέτωπη με μια εφιαλτική όψη της λαγνείας προσπαθώντας να φτάσει πάση θυσία στο αποκορύφωμα της ηδονής, επέστρεψε με υστερόγραφο του συγγραφέα.

ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΔΕΙΠΝΟ

Συγγραφέας: Niall Ferguson Εκδότης: Παπαδόπουλος ISBN: 978-960-569-022-9 Σελ: 192 / Tιμή: € 12,0

Γιατί οι δυτικές κοινωνίες χαρακτηρίζονται από επιβράδυνση και ηττοπάθεια· από εξασθένιση και αλλοίωση των θεσμών; Ο Νίαλ Φέργκιουσον, αναλύοντας τα συμπτώματα της παρακμής, καταλήγει στον θεσμικό εκφυλισμό που κρύβεται πίσω από την οικονομική στασιμότητα και τη γεωπολιτική υποβάθμιση που την ακολουθεί. Οι δυτικές μας κοινωνίες σπαταλούν τη θεσμική κληρονομιά πέντε αιώνων, τη στιγμή που ο αραβικός κόσμος αγωνίζεται να υιοθετήσει τη δημοκρατία και η Κίνα να περάσει από την οικονομική απελευθέρωση στις αρχές του κράτους δικαίου.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 75

ΑποΤΥΠΟΜΑΤΑ Της Ματίνας Παπαχριστούδη

Ας μιλήσουμε λοιπόν για δημοσιογραφία Η

αποκαθήλωση των «έγκυρων» τηλεαναλυτών, δημοσιολόγων και λοιπών τηλεοπτικών περσόνων είναι συγκλονιστική. Μέχρι σήμερα εγκαλούνταν για «προπαγάνδα», «χειραγώγηση» ή για τους ρόλους τους ως perfumer στα σόου της ενημέρωσης στη στημένη και σκηνοθετημένη τηλεδημοκρατία. Εδώ και μερικούς μήνες οι έχοντες την κυριαρχία του τηλεοπτικού αέρα, κατά παραχώρηση από τους κατέχοντες τα media, καταρρέουν με πάταγο. Με δική τους ευθύνη και χωρίς επίσης να ντρέπονται που διατηρούν τον χαρακτηρισμό του δημοσιογράφου. Ας μιλήσουμε λοιπόν για δημοσιογραφία, τη δύσκολη αυτή τέχνη και τεχνική μαζί. Για τους δημοσιογράφους που βλέπουν ό,τι οι άλλοι κοιτάζουν, που οφείλουν ανεξάρτητα από προσωπικές ιδεολογίες και πιστεύω να στέκονται αποστασιοποιημένοι από γεγονότα και πρόσωπα, έχοντας κατά νου πως η τέχνη τους είναι να διαμεσολαβούν ανάμεσα στην εξουσία και την κοινωνία, μεταφέροντας όσα συμβαίνουν στην κοινωνία στην πολιτική εξουσία και εξηγώντας, αποκαλύπτοντας, πληροφορώντας για όσα η πολιτική εξουσία πράττει σε βάρος ή υπέρ της κοινωνίας. Καμία σχέση με τη τέχνη-τεχνική της δημοσιογραφίας δεν έχουν πλέον οι τηλεσχολιαστές σε τηλεοπτικούς σταθμούς, έγκυροι αρθρογράφοι, δημοσιολόγοι έγκριτων εφημερίδων, σόουμαν γελοίων δημοσιογραφικών επιθεωρήσεων σε ραδιοφωνικούς σταθμούς που ελέγχονται για τις σχέσεις τους με τους φασίστες, ναζιστές, νέα μέσα διαπλεκόμενα κατ' εικόνα και ομοίωση των παραδοσιακών μέσων. Το μόνο που κάνουν και το δηλώνουν περήφανα, στα μούτρα των τηλεθεατών, ακροατών, αναγνωστών τους, είναι πως αποκρύπτουν ειδήσεις γιατί έτσι προστάζει το κομματικό τους καθήκον (όπως η Σπυράκη όταν μπήκε στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ) ή γιατί έτσι τους ζητήθηκε από τα οικονομικά συμφέροντα (όπως ο Γ. Πρετεντέρης). Το μόνο που κάνουν είναι να πετάνε στο καλάθι όλες τις ειδήσεις από την κοινωνία και να μαγειρεύουν-σκηνοθετούν τις πληροφορίες που έρχονται από την πολιτική ή οικονομική εξουσία. Και όχι μόνο αυτό. Φροντίζουν πολύ γρήγορα να συκοφαντήσουν, αλλάξουν και παραχαράξουν ειδήσεις και πληροφορίες που κατάφεραν να περάσουν –συνήθως ρεπορτάζ των διεθνών ευρωπαϊκών ή αμερικανικών ΜΜΕ– από τον ολοκληρωτικό έλεγχο που έχει επιβάλει το Μαξίμου και τα οικονομικά συμφέροντα στη ροή της καθημερινής ενημέρωσης. Όλοι αυτοί δεν είναι δημοσιογράφοι και είναι πια καιρός αυτό να πιστοποιηθεί με όλους τους τρόπους και παντού. Οι ίδιοι εξάλλου δηλώνουν πως είναι κομματικοί και ελεγχόμενοι. Θα φοβηθούμε εμείς να τους αποχαρακτηρίσουμε;

76 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

με ΤΟ βλεμμα σΤΟν ΤραΠεΖΙκΟ ελεΓΧΟ Κρίσιμο Καλοκαίρι για τον ΔΟΛ του Σταύρου Ψυχάρη, ο οποίος ανακάτωσε για μια ακόμη φορά, κατά την προσφιλή τακτική του, την τράπουλα. Έβγαλε από τα Νέα τον Χρήστο Μεμή, βάζοντας ως διευθυντή της εφημερίδας τον Δημήτρη Μητρόπουλο. Ο Χρ. Μεμής αναβαθμίστηκε σε ρόλο γενικού για τον ΔΟΛ συνολικά. Οι ανακατατάξεις δείχνουν να έχουν μακροπρόθεσμες βλέψεις. Ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στο Mega, όπου ο ΔΟΛ συμμαχεί με τον Πήγασο του ομίλου Μπόμπολα, γεγονός είναι το συγκρότημα του Στ. Ψυχάρη ελέγχεται από τις τράπεζες. Κυρίως από την Alpha, η οποία έχει από κοντά και το συγκρότημα Μπόμπολα. Το ερώτημα είναι αν ο Μπόμπολας θα αγοράσει, κατ' απαίτηση της τράπεζας, τον ΔΟΛ ή αν θα βαφτιστεί η εξέλιξη αυτή ως συγχώνευση.

ΤΟ Χασμα ΓεΓΟνΟΤων-εΙκΟνασ Με έκπληξη διαβάσαμε σε ορισμένες δημοσκοπήσεις πως από την Ελιά πρώτος σε προτιμήσεις είναι ο Παντελής Καψής! Φαίνεται πως για το δείγμα των δημοσκοπήσεων οι συγκεντρώσεις αποδοκιμασίας και διαμαρτυρίας ενάντια στον υπουργό του μαύρου στην ΕρΤ, όπου κι αν αυτός εμφανίστηκε, είναι παράσημο προς επιβράβευση. Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε ότι ο Π. Καψής αποδοκιμάστηκε, εκνευρίστηκε και εκδιώχτηκε από την Κρήτη, τη ρόδο, τα Τρίκαλα και απ΄ όπου αλλού εμφανίστηκε ως υποψήφιος; Το μαύρο στην ΕρΤ και η διαχείρισή του θα συνοδεύει την πολιτική του καριέρα, αν βέβαια αυτή συνεχιστεί μετά την Κυριακή.

ΟΤαν λεμε ελεΓΧΟσ εΙΔησεων… …Μιλάμε για ολοκληρωτικό έλεγχο. Η ειδησεογραφία παράγεται στα γραφεία της γενικής γραμματείας ενημέρωσης και τις ομάδες αλήθειας του Μαξίμου, διακινείται στο Αθηναϊκό Πρακτορείο και τα ιδιωτικά ΜΜΕ, μεταδίδεται αυτούσια σε ΝΕρΙΤ και ελεγχόμενα sites. Ο Σαμαράς απαγορεύει την είσοδο στις επισκέψεις του σε όλους τους δημοσιογράφους και φωτογράφους, ενώ το γραφείο του μοιράζει τα ρεπορτάζ και τις φωτογραφίες του. Προεκλογικά δημιουργήθηκαν ειδικές ομάδες επικοινωνίας ειδικά για το twitter και το facebook, επιφορτισμένες με το καθήκον να συκοφαντούν και να λοιδορούν την αντιπολίτευση.

η εΞαρΤηση ΤΟυ ενΟσ εκαΤ. ευρω Με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, δέκα μέρες μόλις πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές της 18ης Μαΐου, βρέθηκε ένα εκατομμύριο ευρώ για να μοιραστεί στα ΜΜΕ, κεντρικά και περιφερειακά. Με κατεπείγουσα απόφαση του Γιάννη Μιχελάκη ανατέθηκε στη διαφημιστική εταιρία Universal media η δημιουργία διαφημιστικών σποτ και η διανομή τους σε όλα τα ΜΜΕ, τα οποία θα διαφήμιζαν την ανάγκη συμμετοχής στις εκλογές! Μέσα σε 15 μέρες δηλαδή υποσχέθηκαν πως θα μοιράσουν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ένα εκατομμύριο ευρώ. Μπορούμε εύκολα να φανταστούμε τα ανταλλάγματα που ζητήθηκαν. Ειδικά για την περιφέρεια και τα κομπογιαννίτικα sites.

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 77

78 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014

HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014 • 79

80 • HOTDOC. • 22 ΜΑΪΟΥ 2014