II. EĞİTİM FİNAL SINAV SORULARI 26.01.1999 SORU 1. Taşıyıcılı genlik modulasyonlu işaret yanda verilmiştir. 1A. Modülasyon indeksini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 1B. 75Ω antende ölçülecek gücü bulunuz. 1C. ma =%10 olması için eklenmesi veya çıkarılması gereken taşıyıcı genliğini bulunuz. SORU 2. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinüzoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Modülasyonlu işaret zarf detektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 2B. 75Ω anten uçlarında ölçülen modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. . SORU 3A. SFM(t)=100.Cos[2.108πt+3.Sin2000πtπ/2] işareti 75Ω anten uçlarında ölçülmüştür. Faz, frekans modülasyon indekslerini ve toplam gücü bulunuz. 3B. Modülasyonlu işaret gücünün en az %98 iletilebilmesi durumunda modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz.
β k 0.00 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4 3.0
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00 -.26
M(f) 5
3 -1000
3 f
1000
1
2
3
4
5
6
.24 .44 .56 .58 .52 .34
.03 .11 .23 .35 .43 .49
.02 .06 .13 .20 .31
.01 .03 .06 .13
.02 .04
.01
SORU 4A. Süperheterodin prensibi, hayal frekans, fading olayı, pilot taşıyıcı ne demektir açıklayınız. 4B. TV renk işaretini iletmek için hangi modülasyon yöntemi kullanılmaktadır? TV alıcısında bu modülasyon nasıl demodüle edilmektedir? Açıklayınız. FİNAL SINAV SORULARI 26.01.1999 SORU 1. Taşıyıcılı genlik modülasyonlu vericinin 50Ω’luk anteninde ölçülen modüle edilmemiş taşıyıcı gücü 1000Watt’dır. Tepe genliği 10 volt olan bir sinüzoidal işaretle bu taşıyıcı modüle edilmektedir. Bu durumda modülasyonlu işaretin anten uçlarında ölçülen ortalama güç artışı %50 olduğu görülmüştür. 1A. Modülasyon indeksini bulunuz. 1B. Modüle edilmiş işaretin tepe değerini bulunuz. 1C. Aynı taşıyıcı ile tepe genliği 5 volt olan sinüzoidal işaret modülasyon yapılırsa modülasyonlu işaretin toplam gücü anten uçlarında ne kadar azalmıştır bulunuz. M(f) 12
SORU 2. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinüzoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 2B. 75Ω anten uçlarında ölçülen modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz.
3
3
-2000
2000
π/2
θ(f) 2000
-2000 -π/2
.
f
-π
f
SORU 3A. SFM(t)= 100.Cos[2.108πt+2,4.Sin(2000πt+π/4)] işareti 75Ω anten uçlarında ölçülmüştür. Faz, frekans modülasyon indekslerini ve toplam gücü bulunuz. 3B. Modülasyonlu işaret gücünün en az %98 iletilebilmesi durumunda modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz.
β k 0.00 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4 3.0
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00 -.26
1
2
3
4
5
6
.24 .44 .56 .58 .52 .34
.03 .11 .23 .35 .43 .49
.02 .06 .13 .20 .31
.01 .03 .06 .13
.02 .04
.01
SORU 4A. PAL sistemini açıklayınız. TV alıcılarında renk demodülasyonunda niçin geciktirme devresi kullanılmaktadır? Açıklayınız. 4B. TV alıcısında resim işaretinin demodülasyonu nasıl gerçekleştirilmektedir. Açıklayınız. II. EĞİTİM BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 9.02.1999 SORU 1.Genlik modülasyonu ile yayın yapan bir radyo istasyonunun ortalama taşıyıcı gücü 60 KW’tır. Sinüziodal bilgi işareti için modülasyon indeksi %80’dir. 1A. Toplam ortalama çıkış gücünü, 1B. Yanbandlardaki işaret gücünün toplam güce oranını yani verimi, 1C. Radyonun anten direnci 50Ω olduğuna göre modülasyonlu işaretin maksimun genliğini bulunuz. SORU 2. m(t)=Sin2000πt işareti c(t)=10.Cos20000πt işaretini SSB-ÜYB modülasyonu olarak modüle etmektedir. 2A. Modülasyonlu işaretin zaman düzleminde, ifadesini bularak çiziniz. 2B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. Band gemişliğini ve gücünü bulunuz.
SORU 3. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinüzoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 3A. Modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 3B. 75Ω anten uçlarında ölçülen modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. . SORU 4. m(t)=2.Sin200πt+4.Cos400πt işareti kf =100π [rad/volt] olan bir FM modülatöründe c(t)= 100.Cos2.108πt işaretini modüle ederek SFM(t) işareti elde etmektedir. 4A. SFM(t) ifadesini bulunuz. 4B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve çiziniz. 3B. Modülasyonlu işaretin toplam gücünü bulunuz.
β k 0.00 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00
M(f) 6 4 -100
4 f
100
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
BÜTÜNLEME FİNAL SINAV SORULARI 9.02.1999
SORU 1. Lineer olmayan devre elemanından dolayı i(t)=a1 .V1(t)+ a2. .V12(t) olduğu görülmüştür. V0(t)’nin DSB işareti [V0(t)=m(t).c(t)] olabilmesi için k’nın değerini sabitler cinsinden bulunuz.
m(t) CosWct
+
Non-liner + Devre
+
SORU 2. Taşıyıcılı genlik modulasyonlu işaret yanda verilmiştir. 2A. Modülasyon indeksini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 2B. 75Ω antende ölçülecek gücü bulunuz. 2C. ma =%90 olması için eklenmesi veya çıkarılması gereken taşıyıcı genliğini bulunuz.
V1(t)
i(t) R
+
h(t)
k.CosWct + + +
BPF V2(t) fc merkez frekansı B=2fm
V3(t)
Vo(t)
60 20
SORU 3. m1(t)=10.Sin1000πt ve m2(t)=2.Cos1000πt işaretleri aynı anda merkez frekansı fc=20kHz ve band genişliği B=2kHZ olan bir iletim ortamından iletilecektir. 3A. Bu işaretleri birbirine karışmadan bu iletim ortamından iletmek için nasıl bir modülasyon kullanırsınız? Bu kullandığınız modülasyonun, işareti herhangi bir distorsiyona uğratmadan iletebileceğini ispat ediniz. 3B. Lineer modülasyon ile üstel modülasyonu maddeler halinde karşılaştırarak avantaj ve dezavantajlarını belirtiniz. SORU 4. Modülatör sabiti kf=60kHz/volt olan f0=100MHz’lik voltaj kontrollü osilatör (VCO)’ün girişine maksimum genliği 3 volt olan 5kHz’lik bir sinüzoidal işaret uygulanarak FM yapılıyor. 4A. Taşıyıcının maksimum frekans sapmasını (frekans modülasyon indeksini) bulunuz. 4B. Taşıyıcının maksimum faz sapmasını (faz modülasyon indeksini) bulunuz. 4C. Modüle eden işaretin genliği 3 katına çıkarılırsa taşıyıcının maksimum faz sapmasını bulunuz. 4D. Modüle eden işaret m(t)=10.Cos20000πt volt ise taşıyıcının maksimum faz sapmasını bulunuz. 4E. Bu VCO’nun m(t)=0 iken ürettiği işaret SFM(t)=20.Cos2.108πt dir. m(t)=10.Cos20000πt olduğunda modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini bulunuz. VİZE SINAV SORULARI 25.01.2000 SORU 1. m(t)=30.Sin5000πt+40.Cos4000πt bilgi işareti ile m (t) c(t)=100.Cos2π105t yanda verilen blok devre ile modülasyon yapılacaktır. 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Ne tür modülasyon yapıldığını açıklayınız. Spektrumunu çiziniz. 15 c(t)=Cos2π10 5 t 1B. Modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) en az band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15
s(t)
c(t)
SORU 2. Aşağıda şekilde verilen blok devre ile spektrumu verilen m(t) işaret AM olarak üretilecektir. Üretilen AM işareti için; 2A. fc’nin minimum değeri ne olmalıdır? 10 2B. BPF’nin merkez frekansı ve band genişliğinin maksimum ve minimum değerleri ne olmalıdır? 10 2C. SAM(t)’ nin ifadesini yazıp gücünü bulunuz. 10 2D. Modülasyon indeksini bulunuz 10 M(f) x(t)
2
-2
2
f(kHz) c(t)=10CosW ct
Doğrusal Olmayan Eleman y(t)=2x(t)+x2 (t)
y(t)
İdeal BPF
S AM (t)
. SORU 3. m(t)=A.[Sin(8000πt-π/3)+2.Cos4000πt] işaretinin c(t)=100.Cos6.105πt taşıyıcı işareti ile aşağıdaki modülasyon türleri için gerekli band genişliğini ve gücünü bulunuz.
3A. A=20V ve %100 modülasyon derinliğinde AM işareti, 7,5 3B. A=20V ve %80 modülasyon derinliğinde AM işareti, 7,5 3C. A=30V DSB işareti, 7,5 3D. A=30V SSB işareti, 7,5 II.EĞİTİM VİZE SINAV SORULARI 25.01.2000
m(t)
SORU 1. Yanda verilen m(t), blok olarak verilen modülatör ile modülasyon yapılacaktır. 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Ne tür modülasyon yapıldığını açıklayınız. 10 1B. Modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) en az band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15
10 Dengeli Modülatör
s(t)
6 c(t)=Cos2π10 5 t 1
t(ms)
2
SORU 2. Merkez frekansı 2KHz ve band genişliği 3KHz olan bir m(t) bilgi işareti altta verilen devre ile ÜYB SSB modülasyonu yapılmaktadır. 2A. H1(f), H2(f) filtrelerinin gerekli değerlerini ve modülasyonlu işaret s(t)’nin spektrumunu çiziniz. 15 2B. Bu modülasyonlu işareti senkron demodülasyon yapmak için gerekli blok devreyi çiziniz. Lokal osilatör frekansını ve diğer gerekli bilgileri yazınız. 20 m(t)
Dengeli Modülatör
Dengeli Modülatör
y(t)
ÜYB SSB BPF H1 (f)
c(t)=Cos2.10 5.πt
ÜYB SSB BPF H2 (f)
s(t)
c(t)=Cos10 7 .πt
m(t)
Dengeli
+
s(t) SORU 3. m(t)=Cos(4000πt-π/3)+0,5.Sin4000πt işareti c(t)=10.Cos4.104πt Modülatör taşıyıcı işareti ile yandaki blok devre ile modülasyon yapılacaktır. + 3A. Modülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. Spektrumunu çiziniz. c(t) Modülasyon çeşitini açıklayınız. 15 3B. Taşıyıcının ve yanbandların gücünü bulunuz.10 3C. Modülasyonlu işaretin iletilebilmesi için gerekli bant genişliğini, fm, fc, frekanslarını ve modülasyon indeksini bulunuz 10 FİNAL SINAV SORULARI 15.02.2000
SORU 1. Yanda verilen m(t), blok olarak verilen modülatör ile modülasyon yapılacaktır. 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Modülasyon ifadesinden yapılan modülasyonun çeşitini açıklayınız. 15
12
m(t)
e-2t
Dengeli Modülatör
s(t)
7 c(t)=10Cos(2π10 5 t+60) 2 -4
2
-2
t(ms)
4
1B. Modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) en az band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15 ∧
SORU
2.
Bir
işaretin
zarfı,
o
işaretin
analitik
ifadesi
z(t)=m(t)+j m(t ) ’nin
büyüklüğüdür.
Yani
∧
|z(t)|=v(t)=
m(t ) 2 + m(t ) 2 ile verilir. Bu ifade ideal zarf dedektörü çıkışından alınacak işarettir. Örneğin ∧
s(t)=(1+sin100t).Cos105t işareti ideal bir zarf dedektörüne uygulanırsa dedektör çıkışından; s (t ) =(1+Sin100t).Sin105t olduğuna
göre
[
v(t)=
]
[(1 + Sin100t ).Cos10 t ] + [(1 + Sin100t ).Sin10 t ] 5
2
(1 + Sin100t ) 2 . (Cos10 5 t ) 2 + ( Sin10 5 t ) 2 = (1 + Sin100t ) 2 =1+sin100t alınacaktır.
5
2
=
M(f)
2A. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinüzoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 75Ω antendeki modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 10 2B. Modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 20 .
6
4
4 -100
m(t)
f
100
+
Dengeli
s(t) SORU 3. m(t)=Cos(2000πt-π/4)+0,4.Sin2000πt işareti c(t)=10.Cos4.104πt Modülatör taşıyıcı işareti ile yandaki blok devre ile modülasyon yapılacaktır. + 3A. Modülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. Spektrumunu çiziniz. c(t) Modülasyon çeşitini açıklayınız. 15 3B. Modülasyonlu işaretin iletilebilmesi için gerekli band genişliğini, fm, fc, frekanslarını ve modülasyon indeksini bulunuz 10
SORU 4. Frekans modülasyonu ile lineer modülasyonu maddeler halinde karşılaştırınız. 15 İKİNCİ EĞİTİM FİNAL SINAV SORULARI SORU 1. Yanda verilen m(t), blok olarak verilen modülatör ile modülasyon yapılacaktır. 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Modülasyon ifadesinden yapılan modülasyonun çeşitini açıklayınız. 15
12
15.02.2000
m(t)
Dengeli Modülatör
s(t)
8 c(t)=10Cos(2π10 5 t+45) -5
-9
-1
3
7
t(ms)
11
1B. Modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) en az band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15 ∧
SORU
2.
|z(t)|=v(t)=
Bir
işaretin
zarfı,
o
işaretin
analitik
ifadesi
z(t)=m(t)+j m(t ) ’nin
büyüklüğüdür.
Yani
∧
m(t ) + m(t ) 2 ile verilir. Bu ifade ideal zarf dedektörü çıkışından alınacak işarettir. Örneğin 2
∧
s(t)=(1+sin100t).Cos105t işareti ideal bir zarf dedektörüne uygulanırsa dedektör çıkışından; s (t ) =(1+Sin100t).Sin105t olduğuna
göre
[
v(t)=
]
[(1 + Sin100t ).Cos10 t ] + [(1 + Sin100t ).Sin10 t ] 5
2
5
2
=
(1 + Sin100t ) 2 . (Cos10 5 t ) 2 + ( Sin10 5 t ) 2 = (1 + Sin100t ) 2 =1+sin100t alınacaktır. | M (f)| 12
2A. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=10.Sin2π106t olan sinizoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 75Ω antendeki modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 15 2B. Modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 20
3
3
-2000
2000
π/2
f
θ (f) 2000
-2000
f
-π/2 -π 5
SORU 3. m(t)=A.[Sin(6000πt-π/3)-2.Cos4000πt] işaretinin c(t)=10.Cos4.10 πt taşıyıcı işareti ile aşağıdaki modülasyon çeşitleri için gerekli band genişliğini ve gücünü bulunuz. 3A. A=5 ve %0 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 3B. A=5 ve %50 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 3C. A=8V DSB işareti, 5 3D. A=10V SSB işareti, 5 SORU 4. Pilot işareti, Frekans indeksi, ara frekans terimlerini açıklayınız. 15
İKİNCİ EĞİTİM BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 07.03.2000 SORU 1A. Genel bir haberleşme sisteminin blok katlarını çiziniz. Katların görevlerini kısaca açıklayınız. 1B. Modülasyon niçin gerekli olduğunu maddeler halinde yazınız. SORU 2. Alıcıda m(t) işaretinin yeniden elde edilebilmesi için kullanılacak senkron taşıyıcı lokal osilatörde, vericinin taşıyıcısından, θ fazı kadar kaymış olarak elde ediliyor. m(t)’nin senkron demodülasyonla elde edildiğinde işaretin alabileceği maksimum değerin %80’ini elde edildiğine göre θ fazı ne kadar kaymıştır? Bulunuz. m(t)
SORU 3A. SAM(t)=2[1+1,5m(t)]Cos2.107πt olarak verilmiştir. Modülasyonlu işaretin modülasyon derinliğini bulunuz. 3B. Modülasyonlu işareti zaman düzleminde yaklaşık olarak çizerek genlik değerlerini belirtiniz.
5 t(ms) -1
-3
6
3
SORU 4. m1(t)=10.Sin1000πt ve m2(t)=2.Cos1000πt işaretleri aynı anda merkez frekansı fc=20kHz ve band genişliği B=2kHZ olan bir iletim ortamından iletilecektir. 4A. Bu işaretleri birbirine karışmadan bu iletim ortamından iletmek için nasıl bir modülasyon kullanılsınız? Bu kullandığınız modasyonun, işareti herhangi bir distorsiyona uğratmadan iletebileceğini ispat ediniz. 4B. Lineer modülasyon ile üstel modülasyonu maddeler halinde karşılaştırarak avantaj ve dezavantajlarını belirtiniz. BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 07.03.2000 SORU 1. 50Ω’luk genlik modülasyonlu verici anteninde modülasyonsuz taşıyıcı gücü 1KW’dır. Sinizoidal bir bilgi işareti %50 modülasyon derinliğinde modülasyon yapılmaktadır. Modülasyonlu işaretin toplam gücünü bulunuz. M(f)
SORU 2. Yanda spektrumu verilen m(t) işareti SSB olarak iletilecektir. SSB işaretini üretmek için filtre yöntemi tercih edilmektedir. Antendeki taşıyıcı frekansı da 107Hz olması istenmektedir. Bu modülasyonlu işareti üretmek için gerekli modülatör katlarını blok olarak çiziniz. Herbir bloğun frekans ve-4 band genişliğini spektrumu çizerek belirtiniz.
2 -1
1
4
f(kHz)
m’(t) 5
SORU 3. Şekilde verilen m’(t) işareti SAM(t)=[A+m’(t)]Cos2.107πt şeklinde genlik modülasyonu yapılıyor. ma=0.5 olduğunda modülasyonlu işaretin ifadesini SAM(t)=Ac[1+ ma m(t)]Cos2.107πt şeklinde yazınız. 3B. Modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz.
-1
-1
1
5
3
t(ms)
SORU 4. m(t)=5Sin(6000πt-π/3)-2.Cos4000πt işareti VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f)=-0,5sgn(f) olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. VİZE SINAV SORULARI 20.11.2000/PAZARTESİ SORU 1A. Genel bir haberleşme sisteminin blok katlarını çiziniz. Katların görevlerini kısaca açıklayınız. 1B. Modülasyon niçin gerekli olduğunu maddeler halinde yazınız. H(f) 2
SORU 2. S(t)= 100[1+1/3. Cos2000πt+2/3.Sin8000πt].CosWct işaret yanda spektrumu verilen transmisyon ortamından iletilecektir. İşaretin alıcıdan bozulmadan alınabilmesi için taşıyıcı frekansını bulunuz. -110 SORU 3. Yanda verilen genlik modülatörü devresinde diyotun giriş çıkış ilişkisi vo(t)=k1. vi(t)+ k2. m(t) vi2(t) ifadesiyle tanımlı ve m(t)=1+Cos2000πt olduğuna göre: 3A. fc nin minimum frekansını bulunuz.
100
-100
vi(t)
f(kHz)
vo(t) BPF
Coswct
110
SAM(t)
3B. BPF’nin band genişliği maksimum ne olmalıdır? Bulunuz. 3C. k1 ve k2 bağlı olarak modülasyon indeksini bulunuz. olarak verilmiştir. SORU 4A. SAM(t)=4.[1+0,5m(t)]Cos2.107πt Modülasyonlu işaretin modülasyon derinliğini bulunuz. 4B. Modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. Zaman düzleminde yaklaşık olarak çizerek genlik değerlerini belirtiniz.
m(t)
5 t(ms) -3
-4
12
4
VİZE SINAV SORULARI 21.11.2000/SALI m(t)
SORU 1A. Şekilde verilen m’(t) işareti SAM(t)=[A+m(t)]Cos2.107πt şeklinde genlik modülasyonu yapılıyor. ma=%80 olduğunda modülasyonlu işaretin ifadesini SAM(t)=Ac[1+ ma m(t)]Cos2.107πt şeklinde yazınız ve çiziniz. 1B. Modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz.
1
-1
1
3
5
t(ms)
-5
SORU 2. Senkron demodülasyon blok devresini çizerek. Bilgi işareti m(t), DSB modülasyonu yapılarak transmisyon ortamından iletilmektedir. Alıcıda senkron demodolasyon yapılarak, modülasyonlu işaretten bilgi işareti yeniden elde edilmektedir. Alıcıda senkronlama hatasından dolayı yeniden elde edilen bilginin genliği, senkron demodüle edilen bilginin genliğinin %80’i elde edildiğine göre alıcı ile verici arasındaki senkronlama hatası kaç derecedir? Bulunuz. m(t)
Dengeli
+
s(t) SORU 3. m(t)=0,3.Cos(4000πt-π/3)+0,4.Sin2000πt işareti c(t)=10.Cos4.105πt Modülatör taşıyıcı işareti ile yandaki blok devre ile modülasyon yapılacaktır. + 3A. Modülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. Spektrumunu çiziniz. c(t) Modülasyon çeşitini açıklayınız. 3B. Modülasyonlu işaretin iletilebilmesi için gerekli band genişliğini, fm, fc, frekanslarını ve modülasyon indeksini bulunuz
SORU 4. m(t)=4.Cos4000πt-6.Sin(6000πt-π/3) işareti VSB olarak fc=105 frekansında iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f)=-0,5sgn(f) olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini yazınız. Modülasyonlu işaretin; spektrumunu, band genişliğini ve gücünü bulunuz. VİZE SINAV SORULARI 21.11.2000/SALI SORU 1. Taşıyıcılı genlik modülasyonlu vericinin 75Ω’luk anten uçlarında ölçülen modüle edilmemiş taşıyıcı gücü 1000Watt’dır. Tepe genliği 15 volt olan bir sinüzoidal işaretle taşıyıcı modüle edildiğinde, anten uçlarında ölçülen ortalama güç artışı %60 olduğu görülmüştür. 1A. Modülasyon indeksini bulunuz. 1B. Modüle edilmiş işaretin tepe değerini bulunuz. 1C. Aynı taşıyıcı ile tepe genliği 10 volt olan sinizoidal işaret modülasyon yapılırsa modülasyonlu işaretin toplam gücü anten uçlarında ne kadar azalmıştır bulunuz. SORU 2. m(t)=10+30.Sin1000πt+40.Cos4000πt bilgi işareti ile m (t) c(t)=100.Cos2π105t yanda verilen blok devre ile modülasyon yapılacaktır. 2A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Ne tür modülasyon yapıldığını açıklayınız. Spektrumunu çiziniz. c(t)=Cos2 π10 5 t
s(t)
c(t)
2B. Bilgi işaretinin band genişliğini ve gücünü bulunuz. Modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. SORU 3. Merkez frekansı 2KHz ve band genişliği 3KHz olan bir m(t) bilgi işareti altta verilen devre ile ÜYB-SSB modülasyonu yapılmaktadır. 3A. H1(f), H2(f) filtrelerinin gerekli değerlerini ve modülasyonlu işaret s(t)’nin spektrumunu çiziniz. SSB üretiminde niçin birden fazla SSB filtresi kullanılmıştır? Açıklayınız. 3B. Bu modülasyonlu işareti senkron demodülasyon yapmak için gerekli blok devreyi çiziniz. Lokal osilatör frekansını ve diğer gerekli bilgileri yazınız.
m(t)
Dengeli Modülatör
ÜYB SSB BPF H1 (f)
Dengeli Modülatör
y(t)
c(t)=Cos2.10 5. πt
ÜYB SSB BPF H2 (f)
s(t)
c(t)=Cos10 7 . πt
SORU 4. m(t)=A.[5.Sin(6000πt-π/3)-2.Cos8000πt] işaretinin c(t)=10.Cos4.105πt taşıyıcı işareti ile aşağıdaki modülasyon çeşitleri için gerekli band genişliğini ve gücünü bulunuz. 4A. A=1 ve %60 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 4B. A=5 ve %100 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 4C. A=8V DSB işareti, 5 4D. A=10V ÜYB-SSB işareti, 5 FİNAL SINAV SORULARI 09.01.2001/SALI S(t) 10 SORU 1. Yanda verilen S(t) işareti, sinizoidal bilgi işareti fc frekansındaki taşıyıcıyı modüle edmesiyle elde edilmiştir. Bu işaretin; 5 1A. Modülasyon indeksini bulunuz. 5 t 1B. Matematiksel ifadesini yazınız. 10 1C. Verimi (η=100*İşaret gücü/Toplam güç) bulunuz. 10
2ms SORU 2. 100MHz frekansındaki bir taşıyıcı, 2kHz’lik sinizoidal işaretle frekans modülasyonu yapıldığında maksimum frekans sapması 5kHz olmaktadır. 2A. Modüle edilmiş işaretin band genişliğini bulunuz. 10 2B. Modüle eden işaretin genliği 3 kat artırılır ve aynı zamanda frekansı 1kHz olursa yeni modülasyonlu işaretin band genişliğini bulunuz. 15 SORU 3. S(t)=5Cos(2π106t+0.2.Cos200πt) ifadesiyle verilen açı modülasyonlu işaretin hangi çeşit açı modülasyonu olduğunu nedenleriyle açıklayınız. 15 SORU 4. m(t)=2.Sin200πt işarti kf =100π [rad/volt] olan bir FM modülatöründe c(t)= 100.Cos2.108πt işaretini modüle ederek SFM(t) işareti elde etmektedir.(to=1/400) 4A. SFM(t) ifadesini bulunuz. 15 4B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve çiziniz. 15 4C. FM işaretin toplam gücünü bulunuz. 10
β k 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
II. EĞİTİM FİNAL SINAV SORULARI 09.01.2001/SALI 12
m(t)
SORU 1. Yanda verilen m(t) bilgi işareti, blok olarak verilen modülatör ile Dengeli Modülatör s(t) modülasyon yapılacaktır. 8 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Modülasyon c(t)=10Cos(2 π10 5 t+45) ifadesinden yapılan modülasyonun t(ms) 15 9 3 -9 çeşidini açıklayınız. 15 -15 -3 1B. Bilgi işaretinin band genişliğini, modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15 SORU 2. 100MHz frekansındaki bir taşıyıcı 2kHz’lik sinüzoidal işaretle frekans modülasyonu yapıldığında maksimum faz sapması 5 rad. olmaktadır. 2A. Modüle edilmiş işaretin band genişliğini bulunuz. 10 2B. Modüle eden işaretin genliği 3 kat artırılır ve aynı zamanda frekansı 3kHz olursa yeni modülasyonlu işaretin band genişliğini bulunuz. 15
SORU 3A. SFM(t)= 100.Cos[2.108πt+Sin(2000πt+π/4)] işareti 75Ω anten uçlarında ölçülmüştür. Faz ve frekans modülasyon indekslerini ve toplam gücü bulunuz. 10 3B. Modülasyonlu işaretin, gücünün en az %98 iletilebilmesi için, band genişliğini ve gücünü bulunuz. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 20
β k 0 0.0 1.0 0.5 .94 1.0 .77 1.5 .51 2.0 .22 2.4 .00 3.0 -.26
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52 .34
.03 .11 .23 .35 .43 .49
.02 .06 .13 .20 .31
.01 .03 .06 .13
.02 .04
SORU 4. m(t)=5Sin(6000πt-π/3)-2.Cos4000πt işareti VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f)=-(1/2).sgn(f) olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 20 II. EĞİTİM BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 30.01.2001/SALI M(f) 12
SORU 1. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinizoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 1A. Bu modülasyonlu işaretin modülasyon derecesi varsa ne kadardır? Bulunuz. 15 1B. 75Ω anten uçlarında ölçülen modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 10
3
3
-2000
2000
f
θ(f)
π/2
2000
f
-2000 -π/2 -π
. SORU 2. Aşağıda şekilde verilen blok devre ile spektrumu verilen m(t) işaret AM olarak üretilecektir. Üretilen AM işareti için; 2A. fc’nin minimum değeri ne olmalıdır? 10 2B. BPF’nin merkez frekenası ve band genişliğinin maksimum ve minimum değerleri ne olmalıdır? 10 2C. SAM(t)’ nin ifadesini yazıp gücünü bulunuz. 10 M(f) x(t)
3
-3
3
Doğrusal Olmayan Eleman y(t)=2x(t)+x 2 (t)
y(t)
İdeal BPF
S AM (t)
f(kHz) c(t)=10CosW ct
. SORU 3. m(t)=A.[2Sin(6000πt-π/3)+Cos4000πt] işaretinin c(t)=10.Cos4.105πt taşıyıcı işareti ile aşağıdaki modülasyon türleri için gerekli band genişliğini ve gücünü bulunuz. 3A. A=2V ve %100 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 3B. A=2V ve %80 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 3C. A=30V DSB işareti, 5 3D. A=10V AYB-SSB işareti, 5 SORU 4. m(t)=8.Sin400πt işarti β =2 [rad] olan bir FM modülatöründe c(t)= 100.Cos2.108πt işaretini modüle ederek SFM(t) işareti elde etmektedir.(to=1/800) 4A. SFM(t) ifadesini bulunuz. 10 4B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve çiziniz. 10 4C. FM işaretin toplam gücünü bulunuz. 10
β k 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 30.01.2001/SALI
12
m(t)
SORU 1. Yanda verilen m(t) bilgi işareti, blok olarak verilen modülatör ile Dengeli Modülatör s(t) modülasyon yapılacaktır. 8 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini bulunuz. Modülasyon c(t)=10Cos(4 π10 5 t+45) ifadesinden yapılan modülasyonun t(ms) 20 12 4 -12 çeşitini açıklayınız. 15 -20 -4 1B. Bilgi işaretinin band genişliğini, modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın (iletim ortamının) minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15 SORU 2. Yanda verilen genlik modülatörü vi(t) devresinde diyotun giriş çıkış ilişkisi vo(t)=k1. vi(t)+ k2. m(t) vi2(t) ifadesiyle tanımlı ve m(t)=1+Cos4000πt olduğuna göre: Coswct 2A. fc nin minimum frekansını bulunuz. 10 2B. BPF’nin band genişliği maksimum ne olmalıdır? Bulunuz. 10 2C. k1 ve k2 bağlı olarak modülasyon indeksini bulunuz. 10
vo(t) SAM(t)
BPF
SORU 3. m(t)=A.[5.Sin(6000πt-π/3)-2.Cos8000πt] işaretinin c(t)=B.Cos4.105πt taşıyıcı işareti ile aşağıdaki modülasyon çeşitleri için gerekli band genişliğini ve gücünü bulunuz. 3A. A=1, B=100 ve %60 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 3B. A=5, B=10 ve %100 modülasyon derinliğinde AM işareti, 5 3C. A=8V ve B=100 DSB işareti, 5 3D. A=10V ve B=10 ÜYB-SSB işareti, 5 SORU 4. m(t)=3.Sin200πt işarti Δf =150[Hz] olan bir FM modülatöründe c(t)= 100.Cos4.108πt işaretini modüle ederek SFM(t) işareti elde etmektedir.(to=1/400) 4A. SFM(t) ifadesini bulunuz. 10 4B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve çiziniz. 10 4C. FM işaretin toplam gücünü bulunuz. 10
β k 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
VİZE SINAV SORULARI 27.11.2001
100 SORU 1. Taşıyıcılı genlik modulasyonlu işaret yanda verilmiştir. 1A. Modülasyonlu işaretin ifadesini verilen işaretten 50 yararlanarak sayısal değerleriyle yazınız 10 1B. 75Ω antende ölçülecek gücü ve verimi bulunuz. 15
SAM(t)
10-6s
t
0,25ms SORU 2. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinizoidal işaret dengeli modülatörün girişlerine uygulanmaktadır. 2A. Dengeli modülatörün çıkış ifadesini bulunuz. Modüle edilmiş işaretin spektrumunu çiziniz. Yapılan modülasyonun çeşitini açıklayınız. 20 2B. Dengeli modülatör ne tür bir modülasyon yapmaktadır? 2A şıkkında bulduğunuz sonuçla bu durum uygun mudur? Neden? Açıklayınız. 15 .
M(f) 12 3
3
-4000
4000
f
SORU 3. Şekilde verilen modülatör devresinde diyotun küçük genlikli işaretler için giriş-çıkış ilişkisi vo(t)=10vi(t)+ 5vi(t)2 ile verilmektedir. m(t)’nin de ortalaması sıfır ve maksimum değeri bir olan aşağıdaki şekilde verilen spektruma sahip band sınırlı işarettir. BPF’nin f0=fC civarındaki işaretleri geçirecek ve şekildeki vi(t) işaretinin genliği de küçük olduğuna göre; 3A. Modülatörün çıkışı S(t)’yi bulunuz. Bu devre ile nasıl bir modülasyon yapılmaktadır? Açıklayınız. 10
3B. fc’nin minumun , BPF’nin maksimum ve minimum frekans sınırlarını bulunuz. 15 3C. Eğer yapılan modülasyon AM ise modülasyon indeksini bulunuz. 5
1
M(f)
-4000
vi(t)
m(t)
4000
f
vo(t) C
BPF
S(t)
R
Coswct
SORU 4. DSB modülasyonunun pratikte az kullanılmasının nedenlerini maddeler halinde yazarak açıklayınız. 15 II. EĞİTİM VİZE SINAV SORULARI 27.11.2001 10 -3
S AM (t)
SORU 1. Taşıyıcılı genlik modulasyonlu işaret yanda verilmiştir. 1A. Modülasyonlu işaretin ifadesini, verilen işaretten yararlanarak sayısal değerleriyle yazınız. 15 1B. 75Ω antende ölçülecek gücü ve verimi bulunuz. 15
10 6 t(ms)
2
1 7
SORU 2A. Şekilde verilen m(t) işareti SAM(t)=[A+m(t)]Cos2.10 πt şeklinde genlik modülasyonu yapılıyor. ma=%60 olduğunda modülasyonlu işaretinin ifadesini SAM(t)=Ac[1+ ma m(t)]Cos2.107πt şeklinde yazınız ve zamanda çiziniz. 15 2B. Modülasyonlu işaretin fm, fc ve band genişliğini bulunuz. 15
m(t) 1
-1
1
3
5
t(ms)
-3
SORU 3. Aşağıda şekilde spektrumu verilen m(t), ortalaması sıfır ve maksimum değeri bir olan band sınırlı işaret olup, şekildeki blok devre ile AM olarak üretilecektir. Üretilen AM işareti için; 3A. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çizerek fc’nin minimum değeri ve BPF’nin maksimum ve minimum frekans sınırlarını bulunuz. 20 3B. SAM(t)’ nin ifadesini yazıp gücünü bulunuz. 10 M(f) x(t)
4
-3
3
Doğrusal Olmayan Eleman y(t)=4x(t)+2x 2 (t)
y(t)
İdeal BPF
S AM (t)
f(kHz) c(t)=10CosW ct
. SORU 4. DSB modülasyonlu işaretin demodülasyonu için niçin senkron olmayan demodülasyon kullanılmaz? Açıklayınız. 15 II. EĞİTİM FİNAL SINAV SORULARI 08.01.2002/SALI SORU 1. Yanda verilen m(t) bilgi işareti, m(t) blok olarak verilen devre ile modülasyon 6 yapılacaktır. Dengeli s(t) 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini Modülatör 4 bulunuz. Modülasyon ifadesinden, yapılan modülasyonun çeşidini açıklayınız. c(t)=10Cos(2 π10 6 t-45) Modülasyonlu işareti zaman düzleminde çizerek gerekli değerleri şekil üzerinde t(ms) 10 6 2 -6 -10 -2 belirtiniz. 20 1B. Bilgi işaretinin band genişliğini, modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 20
M(f) 8
4
SORU 2. Spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Sin2π106t olan sinüzoidal işaret ile dengeli modülatör de DSB modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Dengeli modülatör çıkışındaki işaretin ifadesini bulunuz. Bu modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 20 2B. 50Ω anten uçlarında ölçülen modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 10
-2000 π/2
4 f
2000 θ(f) 2000
f
-2000
-π/2 . SORU 3A. m(t)=6.Sin(6000πt-π/4)-2.Cos4000πt işareti VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f)=-0,5sgn(f) olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 20 3B. 3A şıkkında elde edilen modülasyonlu işaretin senkron demodülasyon yapılıp yapılmayacağını ispatlayınız. Demodülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. 15 II. EĞİTİM FİNAL SINAV SORULARI 08.01.2002/SALI
m(t) 2 SORU 1A. Şekilde verilen m(t) işareti SAM(t)=[A+m(t)]Cos2.107πt şeklinde t(ms) 6 -2 2 10 genlik modülasyonu yapılıyor. ma=%60 olduğunda modülasyonlu işaretin -4 ifadesini SAM(t)=Ac[1+ mam’(t)]Cos2.107πt şeklinde yazınız ve zaman düzleminde çizerek gerekli değerleri bularak şekil üzerinde belirtiniz. 20 1B. Bilgi işaretinin band genişliğini, modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 20 M(f)
SORU 2. Spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinizoidal işaret ile dengeli modülatör de DSB modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Dengeli modülatör çıkışındaki işaretin ifadesini bulunuz. Bu modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 20 2B. 75Ω anten uçlarında ölçülen modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 10
10
.
4
4
-3000
3000
f
SORU 3A. m(t)=6Cos6000πt+2.Sin4000πt işareti VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f)=sgn(f) olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 20 3B. 3A şıkkında elde edilen modülasyonlu işaretin senkron demodülasyon yapılıp yapılmayacağını ispatlayınız. Demodülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. 15 BÜTÜNLEME SINAV SORULARI 29.01.2002/SALI SORU 1A. SAM(t)=4.[1+0,25m(t)]Cos2.107πt olarak verilmiştir. Modülasyonlu işaretin modülasyon derinliğini bulunuz Bilgi işaretinin band genişliğini, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz.. 15 1B. Modülasyonlu işareti zaman düzleminde yaklaşık olarak çizerek genlik değerlerini belirtiniz ve gücünü bulunuz. 15
m(t)
5 t(ms)
-4
-3
12
4
4
SORU 2. Spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=4.Cos2π106t olan sinizoidal işaret ile dengeli modülatör ile modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Modülatör çıkışındaki işaretin ifadesini bulunuz. Bu modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 20 2B. DSB işaretinin pratikte kullanıldığı haberleşme sistemlerini açıklayınız. Bu sistemde demodülasyon için nasıl bir yöntem kullanılmaktadır? Açıklayınız 15
-3000 π/3
M(f) 6
4
3000 θ(f) 3000
-3000
.
f
-π/3
f
Y(f) 7
SORU 3A. m(t)=2.Sin(2000πt-π/4) işareti fc=10 Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f) yanda şekildeki gibi olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 20 3B. VSB modülasyonunu pratikte kullanan bir haberleşme sistemi var mıdır? Nedenini açıklayınız. 15 II. EĞİTİM BÜTÜNLEME SINAV SORULARI
1 2
f(KHz)
2
-1
29.01.2002/SALI
15 SORU 1. Taşıyıcılı genlik modulasyonlu işaret yanda verilmiştir. 1A. Modülasyon indeksini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 10 1B. 75Ω antende ölçülecek gücü bulunuz. 10 1C. ma=%10 olması için eklenmesi veya çıkarılması gereken taşıyıcı genliğini bulunuz. 10
SAM(t)
5
t
M(f)
SORU 2. Spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)= 10Cos(2π106t-45) olan sinizoidal işaret ile dengeli modülatör ile modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Modülatör çıkışındaki işaretin ifadesini bulunuz. Bu modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 20 2B. Dik modülasyonun pratikte kullanıldığı haberleşme sistemlerini yazınız. Bu sistemde demodülasyon nasıl gerçekleştirilmektedir? Açıklayınız 15
10 6
6
-4000
4000
f
Y(f)
SORU 3A. m(t)=4.Cos3000πt işareti fc=107Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f) yanda şekildeki gibi olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 20 3B. Yukarıda elde edilen modülasyonlu işaretin senkron demodülasyon yapılıp yapılmayacağını ispatlayınız. Demodülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. 15
1 -2
2
f(KHz
-1
II. ARA SINAV SORULARI
29.12.2002/SALI SORU 1. Genlik modülasyonlu işaretin spektrumu aşağıda verilmiştir. 1A. Modülasyonlu işaretin ifadesini zaman düzleminde bulunuz. 15 1B. Modülasyonlu işaretin, modülasyon indeksini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 15 1C. Bu işaret 75Ω’luk verici anteninde yayın yapılırsa antende ölçülecek gücü bulunuz. 10 S(f)
12 3 -11 π/2
-10
12
3 -9
3
3
θ(f)
10
9
11
f [kHz]
π/2
π/2
f [kHz] -π/2
SORU 2. Frekans spektrumu yanda verilen m(t) işareti, taşıyıcısı c(t)=5.Cos2π106t olan sinüzoidal işaret ile DSB modülasyonu yapılmaktadır. 2A. Modülasyonlu işaretin ifadesini zaman düzleminde yazınız. 15 2B. Modülasyonlu işaret zarf dedektörü ile demodüle edilebilir mi? İspatlayınız. 15 .
-π/2
-π/2
3 -1000
M(f) 5
3
1000
f
SORU 3A. m(t)=4.Cos3000πt işareti fc=107Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş ifadesi Y(f)=sgn(f) olduğuna göre VSB işaretin matematiksel ifadesini bulunuz. 15 3B. Bu modülasyonlu işaretin senkron demodülasyon yapılıp yapılmayacağını ispatlayınız. Demodülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. 15
II. ARA SINAV SORULARI SORU 1. Yandaki blok devre ile m(t) ve v(t) işaretleri aynı ortamdan iletileceklerdir. 1A. Modülasyonlu işaretin -3 iletilmesi için minimum fc frekansını bulunuz. Modülasyonlu işaretin bant genişliğini bulunuz. 15
2912.2002/SALI
M(f) 1 3 1
x(t)
f(kHz) m(t)
S(t)
V(f) c(t)= Coswct
g(t)= Cos6000πt v(t)
f(kHz) 1B. x(t) işaretinin taşıyıcısı -3 3 107 Hz ise m(t) ve v(t) işaretinin senkron demodülasyonu için gerekli blok devreyi çizerek, demodülasyonu gerçekleştiriniz. 15 1C. m(t) ve v(t) işaretini aynı anda ve aynı ortamdan minimum bant genişliğinde iletmek için hangi modülasyonu kullanırsınız. Kullandığınız modülasyonun blok devresini çizerek açıklayınız. 15
SORU 2. m(t)=Sin4000πt işareti c(t)=10.Cos100000πt işaretini SSB-ÜYB modülasyonu olarak modüle etmektedir. 2A. Modülasyonlu işaretin zaman düzleminde ifadesini yazınız ve zaman düzleminde gerekli değerleri de belirterek çiziniz. 15 2B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. Bant genişliğini ve gücünü bulunuz. 15 S(f)
SORU 3. Genlik modülasyonlu işaretin 12 spektrumu aşağıda verilmiştir. 2 2 3A. Modülasyonlu işaretin ifadesini zaman düzleminde bulunuz. 15 -15 -14 -13 3B. S(f) modülasyonlu işaretin, senkron olmayan demodülasyonu için tam π dalga doğrultucu kullanıldığına göre demodülatör blok devresini çizerek, demodülasyonun yapılıp yapılmayacağını gösteriniz. Demodülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. 20 FİNAL SINAV SORULARI
12
2
2 14
13
θ(f)
15
f [kHz]
f [kHz] -π
28.1.2003/SALI SORU 1. Genlik modülasyonlu işaretin spektrumu aşağıda verilmiştir. 1A. Modülasyonlu işaretin ifadesini zaman düzleminde bulunuz. 10 1B. Modülasyonlu işaretin, modülasyon indeksini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 10 1C. Bu işaret 50Ω’luk verici anteninde yayın yapılırsa antende ölçülecek gücü bulunuz. 5 10 2 -21 π/2
-20 π/2
S(f)
10
2 -19
2
θ(f)
20
19
2 f [kHz]
21
π/2 f [kHz] -π/2
-π/2
-π/2
Y(f)
SORU 2A. m(t)=2.Sin(4000πt-π/4) işareti fc=107Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f) yanda şekildeki gibi olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 15 2B. Yukarıda elde ettiğiniz modülasyonlu işareti, nasıl bir demodülasyon devresi kullanarak demodülasyon yaparsınız? Nedenini açıklayınız. 10
1 2 -1
2
f(KHz)
SORU 3. m(t)=2.Sin400πt işarti kf =200π [rad/volt] olan bir β k FM modülatöründe c(t)= 100.Cos2.108πt işaretini modüle 0.0 ederek SFM(t) işareti elde etmektedir. 0.5 3A. SFM(t) ifadesini matematiksel ifadesini zaman 1.0 düzleminde yazınız. 10 1.5 3B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve 2.0 çiziniz. 10 2.4 3C. FM işaretin maksimum gücünü bulunuz. 10
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
SORU 4. TV resim işareti hangi modülasyon yöntemiyle modüle edilmektedir. Açıklayınız. 20 FİNAL SINAV SORULARI
28.1.2003/SALI SORU 1. Yanda verilen m(t) bilgi işareti, m(t) blok olarak verilen devre ile modülasyon 6 yapılacaktır. Dengeli s(t) 1A. Yapılan modülasyonun ifadesini Modülatör 4 bulunuz. Modülasyon ifadesinden, yapılan modülasyonun çeşidini açıklayınız. c(t)=10Cos2π10 6 t Modülasyonlu işareti zaman düzleminde çizerek gerekli değerleri şekil üzerinde t(ms) -20 12 -4 4 20 -12 belirtiniz. 15 1B. Bilgi işaretinin band genişliğini, modülasyonlu işaretin gücünü, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın minimum band genişliğini ve modülasyon indeksini bulunuz. 15 SORU 2. Aşağıdaki AM süper heterodin prensibi ile çalışan alıcı blok devresi verilmiştir. 2A. Devrenin her bir katının band genişliğini ve çalışma frekansını yazınız. 15 2B. AM işaretli uzun dalga yayın bandı 540 ile 1600 KHz ve ara frekans işareti de 455KHz’dir. Lokal osilatör frekansının bu yayın bandında alacağı en küçük ve en büyük frekans değerlerini bulunuz. 10
Anten RF Kuvv.
Karıştırıcı
IF Kuvv.
Ses Kuvv.
Zarf Dedektörü
Lokal Osilatör SORU 3. m(t)=3.Sin200πt işareti, Δf =150[Hz] olan bir FM β k modülatöründe c(t)=100.Cos4.108πt işaretini modüle ederek 0.0 SFM(t) işareti üretilmektedir. 3A. SFM(t) ifadesinin matematiksel ifadesini zaman 0.5 1.0 düzleminde yazınız. 15 1.5 3B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve 2.0 çiziniz. 10 2.4 3C. FM işaretin toplam gücünü bulunuz. 10
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
SORU 4. TV renk işareti hangi modülasyon yöntemiyle modüle edilmektedir. Açıklayınız. 15 EK SINAV SORULARI
08.07.2003/SALI SORU 1. Lineer modülasyonlu işaretin spektrumu aşağıda verilmiştir. 1A. Verilen işaret, nasıl bir lineer modülasyon işaretidir? Bu modülasyonun avantaj ve dezavantajlarını maddeler halinde yazınız. Bilgi işaretinin bant genişliğini bulunuz. 15 1B. Modülasyonlu işaretin, modülasyon indeksini, bant genişliğini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 10 1C. Bu işaret 50Ω’luk verici anteninde yayın yapılırsa antende ölçülecek gücü bulunuz. 5
10 2 -21
-20
π/2
π/2
S(f)
10
2
2
2
-19
θ(f)
20
19
f [kHz]
21
π/2 f [kHz] -π/2
-π/2
-π/2
Y(f)
SORU 2A. m(t)=2.Cos(6000πt-π/4) işareti fc=107Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f) yanda şekildeki gibi olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 15 2B. Yukarıda elde ettiğiniz modülasyonlu işareti, nasıl bir demodülasyon devresi kullanarak demodülasyon yaparsınız? Nedenini açıklayınız. 15 SORU 3. m(t)=2.Cos400πt işarti kf =100π [rad/volt] olan bir β k 0 FM modülatöründe c(t)=100.Cos2.108πt işaretini modüle 0.0 1.0 ederek SFM(t) işareti elde etmektedir. 0.5 .94 3A. SFM(t) ifadesini matematiksel ifadesini zaman 1.0 .77 düzleminde yazınız. 15 1.5 .51 3B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu bulunuz ve 2.0 .22 çiziniz. 10 2.4 .00 3C. FM işaretin maksimum gücünü ve bant genişliğini bulunuz.bulunuz. 15 VİZE SINAV SORULARI
1 2 -1
f(KHz)
2
1
2
3
4
5
.24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
25.11.2003 SORU 1. Lineer modülasyonlu işaretin spektrumu aşağıda verilmiştir. 1A. Verilen işaret, nasıl bir lineer modülasyon işaretidir? Bu modülasyonun avantaj ve dezavantajlarını maddeler halinde yazınız. Bilgi işaretinin bant genişliğini bulunuz. 15 1B. Modülasyonlu işaretin, modülasyon indeksini, bant genişliğini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 10 1C. Bu işaret 50Ω’luk verici antenine uygulanırsa, antende ölçülecek gücü bulunuz. 5 5 1 -31
-30
π/2
π/2
S(f)
5
1
1 30
29
-29
θ(f)
1 31
f [kHz]
π/2 f [kHz] -π/2
-π/2
-π/2
SORU 2. Aşağıda şekilde verilen blok devre ile spektrumu verilen m(t) işaret AM olarak üretilecektir. Üretilen AM işareti için; 2A. fc’nin minimum değeri ne olmalıdır? 10 2B. BPF’nin merkez frekansı ve bant genişliğinin maksimum ve minimum değerleri ne olmalıdır? 10 2C. SAM(t)’ nin ifadesini yazıp gücünü bulunuz. 10 2D. Modülasyon indeksini bulunuz 10 M(f)
x(t)
4 -4
4
f(kHz) c(t)=20CosW ct
Doğrusal Olmayan Eleman y(t)=x(t)+x 2 (t)
y(t)
İdeal BPF
S AM (t)
. SORU 3. m(t)=A.[Sin(10000πt-π/3)+2.Cos8000πt] işaretinin c(t)=10.Cos6.105πt taşıyıcı işareti ile aşağıdaki modülasyon türleri için gerekli bant genişliğini ve gücünü bulunuz. 3A. A=20V ve %100 modülasyon derinliğinde AM işareti, 7,5 3B. A=20V ve %80 modülasyon derinliğinde AM işareti, 7,5 3C. A=30V DSB işareti, 7,5
3D. A=30V SSB işareti, 7,5 VİZE SINAV SORULARI
25.11.2003 SORU 1. Genlik modülasyonlu işaretin spektrumu aşağıda verilmiştir. 1A. Modülasyonlu işaretin ifadesini zaman düzleminde bulunuz. 15 1B. Modülasyonlu işaretin, modülasyon indeksini ve taşıyıcı genliğini bulunuz. 15 1C. Bu işaret 75Ω’luk verici anteninde yayın yapılırsa antende ölçülecek gücü bulunuz. 10 S(f)
12
-11
-10
12
4
4
4
4
-9
θ(f)
10
9 π/2
f [kHz]
11 π/2
π/2 f [kHz]
-π/2
-π/2
-π/2
SORU 2. Yanda verilen genlik modülatörü vo(t) vi(t) m(t) devresinde diyotun giriş çıkış ilişkisi SAM(t) BPF vo(t)=k1.vi(t)+k2.vi2(t) ifadesiyle tanımlı olup, c(t)=1+Coswct ve m(t)=Cos4000πt olduğuna göre: c(t) 2A. fc nin minimum frekansını bulunuz. 10 2B. BPF’nin merkez frekenasını ve bant genişliğinin maksimum ve minimum değerleri ne olmalıdır? 10 2C. k1 ve k2 bağlı olarak modülasyon indeksini bulunuz. 10 SORU 3. m(t)=Sin4000πt işareti c(t)=10.Cos100000πt işaretini SSB-ÜYB modülasyonu olarak modüle etmektedir. 3A. Modülasyonlu işaretin zaman düzleminde ifadesini yazınız ve zaman düzleminde gerekli değerleri de belirterek çiziniz. 15 3B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. Bant genişliğini ve gücünü bulunuz. 15 FİNAL SINAV SORULARI 13.01.2004 m(t) 8
SORU 1A. SAM(t)=4.[1+0,25m(t)]Cos2.107πt olarak verilmiştir. Modülasyonlu işaretin modülasyon derinliğini, bilgi işaretinin bant genişliğini, modülasyonlu işareti iletmek için kanalın minimum bant genişliğini bulunuz. 15 1B. Modülasyonlu işaret zarf detektörü ile demodülasyon yapılıp yapılamayacağını ispatlayınız. 10
t(ms) -2 1
2
SORU 2. m(t)=5Cos(6000πt-π/3)+2.Sin4000πt işareti VSB olarak iletilecektir. Artık yan bant filtresinin geçiş spektrumu Y(f)=0,5sgn(f) olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini, spektrumunu, bant genişliğini ve modülasyonlu işaretin gücünü bulunuz. 25 SORU 3.
m(t ) = 5.Cos2π 10 3 t işareti, modülatör sabiti k f = 10π
[
SFM(t)=10 Cos 2π 10 6 t + k f
t
∫t
o
]
Hz [Volt ] olan
frekans modülatörüne uygulanarak
m( x).dx işareti elde ediliyor.
β k 3A. Faz modülasyon indeksini bulunuz. 5 0.0 3B. Frekans modülasyon indeksini bulunuz. 5 0.2 3C. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz, Bilgi işaretinin 0.5 ve modülasyonlu işaretin bant genişliğini bulunuz. 15 1.0 3D. Modülasyonlu işaretin toplam gücünü bulunuz. 5 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .99 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.10 .24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
SORU 4. TV video işareti hangi modülasyon yöntemiyle modüle edilmektedir. Demodülasyonu nasıl gerçekleştirilmektedir? Video işaretinin bant genişliği, modülasyonlu video işaretinin bant genişliği, TV resim ara frekansı, resim ve satır senkron işaretleri ne kadardır?Açıklayınız. 20 FİNAL SINAV SORULARI 13.01.2004
SORU 1. Merkez frekansı 2KHz ve bant genişliği 3KHz olan bir m(t) bilgi işareti altta verilen devre ile ÜYB-SSB modülasyonu yapılmaktadır. 1A. H1(f), H2(f) filtrelerinin gerekli değerlerini ve modülasyonlu işaret s(t)’nin spektrumunu çiziniz. SSB üretiminde niçin birden fazla SSB filtresi kullanılmıştır? Açıklayınız. 15 1B. Bu modülasyonlu işareti senkron demodülasyon yapmak için gerekli blok devreyi çiziniz. Lokal osilatör frekansını ve diğer gerekli bilgileri yazınız. 15 m(t)
Dengeli Modülatör
ÜYB SSB BPF H1 (f)
c(t)=Cos2.10 5 .πt
SORU 2.
y(t)
Dengeli Modülatör
s(t)
c(t)=Cos10 7 .πt
m(t ) = 10.Sin4π 10 3 t işareti, modülatör sabiti k p = 0.1
[
ÜYB SSB BPF H2 (f)
]
rad [Volt ] olan
faz modülatörüne uygulanarak
SPM(t)= 100Cos 2π 10 7 t + k p m(t ) + θ o işareti elde ediliyor. 2A. Faz modülasyon indeksini bulunuz. 8 2B. Frekans modülasyon indeksini bulunuz. 8 2C. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz, Bilgi işaretinin ve modülasyonlu işaretin bant genişliğini bulunuz. 20 2D. Modülasyonlu işaretin toplam gücünü bulunuz. 5
β k 0.0 0.2 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .99 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.10 .24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
SORU 3A. Yanda verilen s(t) modülasyonlu işaret pratikte PAL m1(t modülasyonlu sistemlerinde de kullanılan bir modülatör blok yapısıdır. Bu modülasyonun özelliklerini açıklayınız. s(t) işaretini demodüle etmek c(t)=Cos2π105t için gerekli açıklamaları yaparak demodülatör devresini çiziniz. 15 3B. s(t) işaretin bant genişliğine eşit olacak şekilde m1(t) ve m2(t) m (t 2 işaretlerini (aynı anda) iletmek için kullanılabilecek bir lineer modülasyon çeşidi kullanılabilir mi? Açıklayınız. Eğer yapılabiliyorsa pratikte bu c(t)=Sin2π105t modülasyon niçin tercih edilmiyor? Açıklayınız. 15
s(t)
BÜTÜNLEME SINAV SORULARI
21.06.2004 SORU 1. Aşağıda blok devre ile DSB işareti elde edilecektir. Taşıyıcı olarak c (t ) = a1Cosω c t + a 2 Cos 2ω c t işareti kullanılacaktır. 1A. y(t) işaretinin spektrumunu çiziniz. 1B. SDSB(t) işaretinin DSB olması için ideal filtrenin özelliklerini belirtiniz. 1C. DSB işaretini elde etmek için taşıcı frekansı minimum ne seçilmelidir? Açıklayınız. M(f) y(t) 4 SDSB(t) Filtre -3
3
f(kHz)
c(t)
SORU 2A. m(t)=4.Cos(6000πt-π/3) işareti fc=106Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan band filtresinin geçiş spektrumu Y(f), yanda şekildeki gibi olduğuna göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 15 2B. 2A şıkkında elde edilen modülasyonlu işaretten m(t), nasıl bir demodülatör devresi kullanarak yeniden edilebilir? Açıklayınız. 15
Y(f) 1 -3
-1
3
f(KHz)
SORU 3.
m(t ) = 4Cos 2π 10 4 t
[ ] (t)=10 Cos [2π 10 t + k
k f = 12π SFM
kHz olan Volt 6
frekans
∫
t
f t o
]
işareti, modülatör sabiti
modülatörüne
uygulanarak
m( x).dx işareti elde ediliyor.
3A. Faz modülasyon indeksini bulunuz. 5 3B. Frekans modülasyon indeksini bulunuz. 5 3C. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz, bilgi işaretinin ve modülasyonlu işaretin bant genişliğini bulunuz. 15 3D. Modülasyonlu işaretin toplam gücünü bulunuz. 5
β k 0.0 0.2 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4
0 1.0 .99 .94 .77 .51 .22 .00
1
2
3
4
5
.10 .24 .44 .56 .58 .52
.03 .11 .23 .35 .43
.02 .06 .13 .20
.01 .03 .06
.02
SORU 4. B=fm Hz ile bant sınırlı m1(t) ve m2(t) işaretleri aynı iletim ortamından iletilecektir. Bu işaretleri aynı anda B=2fm Hz’lik bir iletmek ortamından iletecek lineer modülasyon çeşidi kullanılabilir mi? Blok devresini çizerek açıklayınız. Pratikte bu modülasyon hangi sistemlerde kullanılmaktadır? Nasıl. 15
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAKÜLTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ ARA SINAV SORULARI 02.11.2004 / SALI ADI SOYADI : SORULAR NO : 1 2 3 4 İMZA : NOTU SORU 1. Taşıyıcılı genlik modülasyonlu vericinin 50Ω’luk anteninde ölçülen modüle edilmemiş taşıyıcı 107Hz frekansında ve gücü 2000Watt’dır. Tepe genliği 2 volt olan ses işareti bu taşıyıcı modüle ettiğinde, modülasyonlu işaretin anten uçlarında ölçülen ortalama güç artışı %50 olduğuna göre; 1A. Modülasyonlu işaretin ifadesini bulunuz. 15 1B. Modülasyonlu işaretin modülasyon indeksini, bant genişliğini ve modüle edilmiş işaretin tepe değerini bulunuz. 15 S(f) SORU 2. Genlik modülasyonlu işaretin 12 spektrumu aşağıda verilmiştir. 2 2 2A. Modülasyonlu işaretin ifadesini zaman düzleminde bulunuz. 10 -15 -14 -13 2B. Modülasyonlu işaretin, θ(f) modülasyon derinliğini, bant genişliğini ve π/2 taşıyıcı genliğini bulunuz. 10 2C. Bu işaret 50Ω’luk verici anteninde yayın yapılırsa antende ölçülecek -π/2 gücü bulunuz. 5 2D. Modülasyonlu işareti fazör olarak çiziniz ve zarf ifadesini fazörden çıkarınız. 10
12 2 13
14
2 15
f [kHz]
π/2 f [kHz] -π/2
Yanda verilen genlik modülatörü SORU 3. vo(t) vi(t) devresinde diyotun giriş çıkış ilişkisi vo(t)=k1.vi(t)+k2.vi2(t) m(t) SAM(t) BPF ifadesiyle tanımlı olup, c(t)=Coswct ve m(t)= 1+Cos4000πt olduğuna göre: c(t) 3A. fc minimum kaç Hz olmalıdır? Bulunuz. 5 3B. BPF’nin merkez frekansı, bant genişliğinin maksimum ve minimum değerleri ne olmalıdır? Bulunuz. 15 3C. k1 ve k2 bağlı olarak modülasyon indeksini bulunuz. 5 SORU 4. Modülasyonun amacını açıklayınız. 10
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAKÜLTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ ARA SINAV SORULARI 02.11.2004 / SALI SORULAR 1 2 3 4 ADI SOYADI : NO : NOTU İMZA : . SORU 1. Spektrumu verilen m(t) işareti, blok devresi verilen |M(f)| modülatör ile modülasyonu yapılmaktadır. 1A. Dengeli modülatör ne tür bir modülasyon yapmaktadır? 6 Dengeli Açıklayınız. 5 3 Modülatör 1B. Şekildeki modülatör çıkışındaki s(t) işaretinin ifadesini f(kHz) s(t) -2 2 bulunuz. Zaman düzleminde çizerek gerekli değerleri sayısal olarak Arg M(f) yazınız. Bu işaretin modülasyon çeşidini açıklayınız. 15 π/2 1C. Bilgi işaretinin bant genişliğini, gücünü bulunuz. 10 c(t)=2Cos2π105t f(kHz) 1D. Modülasyonlu işaretin modülasyon indeksini, bant genişliğini ve gücünü bulunuz. 10 -π/2 SORU 2. Lineer olmayan devre çıkışında i(t)=3V1(t)+2V12(t) olarak elde edilmektedir.
m(t)
+
⎛ f ⎞ olduğuna göre V (t)’nin + 0 ⎟ CosWct ⎝ 2000 ⎠
M(f)= 2Π ⎜
Non-liner + Devre V1(t)
DSB işareti V0(t)=m(t).c(t)] olabilmesi için k’nın değerini sabitler cinsinden bulunuz. 15
i(t) R
+ V2(t)
İdeal BPF fo=fc Hz B=2fm Hz
k.CosWct + + + V3(t)
2B. Modülasyonlu işaretin gücünü ve bant genişliğini bulunuz. 10
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAKÜLTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜH. BÖLÜMÜ
Vo(t)
HABERLEŞME TEORİSİ FİNALK SINAV SORULARI SORULAR
ADI SOYADI : NO : İMZA : .
1
04.12.2005 / SALI 3 4
2
NOTU 20
S(f)
20
SORU 1A. Şekilde verilen işaretin zaman düzleminde ifadesini 5 m(t)’ye bağlı olarak yazınız. 5 1B. Modülasyonlu işaretin, modülasyon derinliğini, f(MHz 9,8 gücünü ve bilgi işaretinin bant genişliğini bulunuz. 15 -10,2 -9,8 10,2 1C. Bu işaret zarf detektörü ile demodülasyon yapılabilir mi? Yapılırsa zarf detektör çıkış direnci 5K ise C’nin değerini bulunuz. Zarf detektör devresini çizerek eleman değerlerini yazınız. 10 c (t ) = 10Cos 2.10 6 πt
m(t ) = 4 Sin ( 200πt − 30)
β\k 0 1 0.00 1.0 işareti, k f = 100π Hz olan frekans modülatörüne 0.5 .94 .24 Volt 1.0 .77 .44 uygulanmaktadır. 1.5 .51 .56 2A. Modülasyonlu işaretin ifadesini yazınız. Faz ve frekans 2.0 .22 .58 modülasyon indekslerini ve toplam gücü bulunuz. 15 2.4 .00 .52 2B. Modülasyonlu işaret gücünün en az %98 iletilebilmesi 3.0 -.26 .34 durumunda modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 15 2C. Modülasyonlu işareti, bilgi işaretini referans alarak yaklaşık olarak zamanda çiziniz. 5
SORU 2.
[ ]
ve
SORU 3. m(t)=2Sin4000πt işareti c(t)=10.Cos100000πt işaretini VSB modülasyonu olarak modüle etmektedir. 3A. Modülasyonlu işaretin zaman düzleminde ifadesini yazınız ve zaman 15 düzleminde gerekli değerleri de belirterek çiziniz. 3B. Modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. Bant genişliğini ve gücünü bulunuz. 15
2
3
4
5
6
.03 .11 .23 .35 .43 .49
.02 .06 .13 .20 .31
.01 .03 .06 .13
.02 .04
.01
Y(f) 1 -4 -1
4
f(KHz)
SORU 4. Stereo FM alıcının yayın frekans aralığını ve stereo FM işaretinin bant genişliğini yazınız. Stereo FM alıcıdan mono FM yayını dinlenebilir mi? Mono FM alıcıdan stereo FM yayını dinlenir mi? Açıklayınız. 15
Sin(x+y)=Sinx.Cosy+Cosx.Siny Cos(x+y)=Cosx.Cosy-Sinx.Siny A.Cosθ + B.Sin θ =
A
2
+B
2
Cosx.Cosy=1/2.[Cos(x-y)+Cos(x+y)] Sinx.Siny=1/2.[Cos(x-y)-Cos(x+y)]
Cos (θ − tg −1
() B
A
RC ≤ 1
wm
1 m a2
Sinx.Cosy=1/2.[Sin(x-y)+Sin(x+y)]
−1
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ MÜH. FAKÜLTESİ ELEKTRONİK VE HABERLEŞME MÜH. BÖLÜMÜ HABERLEŞME TEORİSİ FİNALK SINAV SORULARI 04.12.2005 / SALI SORULAR 1 2 3 4 ADI SOYADI : NO : NOTU İMZA : . SORU 1A. m(t)=4+4.Cos8000πt işareti fc=107Hz de VSB olarak iletilecektir. Artık yan bant filtresinin geçiş spektrumu Y(f), yanda verildiğine göre modülasyonlu işaretin matematiksel ifadesini ve modülasyonlu işaretin spektrumunu çiziniz. 15 1B. Modülasyonlu işaretten m(t), en basit nasıl bir demodülatör devresi kullanarak yeniden edilebilir? Açıklayınız. 15
Y(f) 1 -3
M(f) SORU 2. Yandaki blok devre ile 1 m(t) ve v(t) işaretleri aynı ortamdan iletileceklerdir. f(kHz) m(t) 2A. Modülasyonlu işaretin -2 2 iletilmesi için minimum fc frekansını V(f) bulunuz. Modülasyonlu işaretin bant 1 g(t)= Cos6000πt 15 genişliğini bulunuz. 2B. x(t) işaretinin taşıyıcısı f(kHz) v(t) 107 Hz ise m(t) ve v(t) işaretinin -2 2 senkron demodülasyonu için gerekli blok devreyi çizerek, demodülasyonu gerçekleştiriniz. 15
SORU 3A. c(t)=100Cos2.106πt olan taşıyıcı β=2.4 olacak şekilde FM modülasyonu yapıldığında verimi bulunuz. 10 3B. β=2.4 için k=0 değerinin sıfır olmasının nedenini açıklayınız. Bu durumun bir avantajı var mıdır? 10 3C. Alıcı anteninden S(t)=0.1Cos[2.108πt+2,4.Sin3000πt] işareti alınmaktadır. Aşağıda blok olarak verilen devre ile demodülasyon yapılırsa çıkışta elde edilecek y(t) işareti vericiden iletilen bilgi işaretini verir mi? İspatlayınız. 15 s(t)
limitör
İdeal Türev Alıcı
1/2π
Β\k 0.00 0.5 1.0 1.5 2.0 2.4 3.0
0 1.0 .94 .77 .51 .22 .00 -.26
İdeal Zarf Detektörü
-1
f(KHz)
3
x(t)
S(t)
c(t)= Coswct
1
2
3
4
5
6
.24 .44 .56 .58 .52 .34
.03 .11 .23 .35 .43 .49
.02 .06 .13 .20 .31
.01 .03 .06 .13
.02 .04
.01
y(t)
SORU 4. Stereo FM verici de bilgi (temel bant) işaretinin spektrumunu çiziniz. 19 kHz deki işaretin alıcıya niçin gönderildiğini açıklayınız. Modülasyonlu işaretin bant genişliği kadar olmalıdır? 15
Sin(x+y)=Sinx.Cosy+Cosx.Siny Cos(x+y)=Cosx.Cosy-Sinx.Siny
Cosx.Cosy=1/2.[Cos(x-y)+Cos(x+y)] Sinx.Siny=1/2.[Cos(x-y)-Cos(x+y)]
Sinx.Cosy=1/2.[Sin(x-y)+Sin(x+y)] A.Cosθ + B.Sin θ = A 2 + B 2 Cos (θ − tg −1
() B
A
RC ≤ 1
wm
1 −1 m a2
