GÖKKÜÞAÐI TÜRKÇE ÖÐRETÝM SETÝ Hazýrlayanlar Tuncay ÖZTÜRK Sezgin AKÇAY Abdullah YÝÐÝT Ercan TAÞDEMÝR S. Serkan BAÞAK Mustafa ALTUG Danýþma Kurulu Prof. Dr. Cihan OKUYUCU Prof. Dr. Ali Fuat BÝLKAN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ÖZCAN Orhan KESKÝN Deðerlendirme Kurulu Salih GÜN Hüseyin DURU Hüseyin BARGAN Hamza ERSOY Mehmet KUTAY Ercan SAKARYA Hasan TOPAL Adem KAYA Hasan Hüseyin DEMÝR Bekir GÜÇLÜ Kapak ve Sayfa Tasarýmý Murat ALTINDAÐ Hüseyin Enver AYDIN Resimleyenler Ertuð SÖNMEZ Metin AKBAÞ Çaðrý CEBECÝ Hatice AKBIÇAK GÜNEL Seslendirenler Fatma GÖKBULUT Oðuz ON Mert ÞÝÞKO Ufuk TANGEL Yayýna Hazýrlýk Zambak Dizgi ve Grafik Film Çýkýþ S.G.S.M. Baský-Cilt Çaðlayan A.Þ. - Eylül 2005 ISBN : 975-6576-77-4
Bu kitabýn tamamýnýn ya da bir kýsmýnýn, kitabý yayýnlayan þirketin önceden izni olmaksýzýn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayýt sistemi ile çoðaltýlmasý, yayýmlanmasý ve depolanmasý yasaktýr. Bu kitabýn tüm haklarý, Copyright © Zambak Basým Yayýn Eðitim ve Turizm Ýþletmeleri Sanayi Ticaret A.Þ. ye aittir.
Bu kitabýn hazýrlanmasýnda Türk Dil Kurumunun Ýmlâ Kýlavuzu (2004) esas alýnmýþtýr.
Bulgurlu Mah. Libadiye Cad. Haminne Çeþmesi Sok. Baran Ýþ Merkezi Nu. 20 34696 ÜSKÜDAR-ÝSTANBUL ----------------------------------------------------------------------------------------------------------P.K. 198 81020 ACIBADEM-ÝSTANBUL telefon : (0.216) 522 09 00 (Pbx) w w w. d i l s e t . fax : (0.216) 443 98 39
c o m
ÝÇÝNDEKÝLER
1. HANGÝ SPORLARI YAPARSINIZ? .................................. 6 2. BOÞ ZAMANLARINIZDA NELER YAPARSINIZ? ........... 14 3. HANGÝ TÜR MÜZÝKTEN HOÞLANIRSINIZ? ................ 22 4. NE ÝLE SEYAHAT EDERSÝNÝZ? .................................... 30 5. TRAFÝK KURALLARINI BÝLÝYOR MUSUNUZ?............... 38 6. BAYRAMLARI NASIL KUTLARSINIZ?........................... 46 7. TÜRKÝYEYÝ TANIYOR MUSUNUZ?.............................. 54 8. MÜZEYE GÝDELÝM MÝ?............................................... 62 9. CEP TELEFONUNUN FÝYATI NE KADAR? ................... 70 10. EN ETKÝLÝ ÝLETÝÞÝM ARACI HANGÝSÝDÝR?................... 78 11. TEKNOLOJÝYÝ TAKÝP EDER MÝSÝNÝZ?.......................... 86 12. EN ÝLGÝNÇ BULUÞ HANGÝSÝDÝR? .............................. 94 13. BURCUNUZ NE? ..................................................... 102 14. KÖTÜ ALIÞKANLIKLAR NELERDÝR? .......................... 110 15. SIRLI OLAYLARA ÝNANIR MISINIZ?.......................... 118 16. DOSTLARINIZLA HABERLEÞÝR MÝSÝNÝZ? .................. 126
Deðerli öðretmenler,
ÖN SÖZ
Yabancý dil öðretim kitaplarý, dili kolayca anlamaya, yazmaya ve konuþmaya yardýmcý olmalýdýr. Bunlarý yaparken de öðrenciyi hem eðlendirmeli hem de sýkmamalýdýr. Türkçe dersinin bilgi dersi deðil; beceri ve anlama dersi olduðundan yola çýkarak, “okuma, anlama, dinleme, konuþma ve yazma” temel becerileri kitaplarda verilmelidir. Gökkuþaðý Türkçe 1 ve 2 kitaplarý, yeni öðrenen öðrencilere Türkçeyi öðretmek amacýyla, hazýrlýk seviyesinde hazýrlanmýþ dil öðretim kitaplarýdýr. Kitaplar, öðrencilerin ilgi duyacaklarý, günlük yaþamda karþýlaþtýklarý konulardan oluþmuþtur. Gökkuþaðý Türkçe kitaplarý, evrensel bir içeriðe sahiptir. Belirli bir bölge veya kültürle sýnýrlandýrýlmamýþtýr. Türk kültürünün konu edindiði ünitelerde, öðrencilerin kendi yaþadýklarý bölgenin kültürü üzerinde Türkçe konuþup yazmalarý hedeflenmektedir. Uygulamalar kolaydan zora doðru sýralanmýþtýr. Dil öðretiminde ele alýnan dört ana beceri olan okuma, anlama, dinleme, konuþma ve yazma aktiviteleri dengeli bir biçimde daðýtýlmýþtýr. Uygulamalar kýsa, temel ve anlaþýlýr olduðu için öðrencilerin dikkati daðýlmayacaktýr. Diyaloglarda günlük konuþma dili ve gerçekçi örnekler kullanýlmýþtýr. Gökkuþaðý Türkçe kitaplarý, öðrenci merkezli ve çoklu zekâ teorisine göre öðrencinin derse katýlýmý hedef alýnarak hazýrlanmýþtýr. Konular þu bölümlerden oluþmaktadýr: 1. Kelimeler 2. Okuma-Anlama 3. Örnekleme 4. Dinleme-Anlama 5. Konuþma 6. Yazma 8. Tamamlayýcý bilgiler 9. Proje ödevi 10. Sözlükçe 11. Oyun-Eðlence 12. Dil Bilgisi “Kelimeler” bölümü ile her konuda, konuyla alakalý 12 kelimenin kelime öðretim teknikleri çerçevesinde öðretimi hedeflenmiþtir. Bunu yaparken dinleme aktivitesinden de yararlanýlmaktadýr. “Okuma-Anlama” bölümünde öðrencilerin konuyla alakalý bir metin ya da diyalogu esas alarak okuma becerilerini geliþtirmesi hedeflenmiþtir. Bu bölümdeki aktiviteler de öðrencinin anlama seviyesini artýrýcý uygulamalardýr. “Örnekleme” bölümünde öðrencinin günlük hayatta karþýlaþabileceði soru kalýplarý örnek cevaplarla birlikte verilmiþtir. Bu bölümde ayný soru kalýplarýna öðrencilerin kendilerine uygun cevabý vermesi istenmektedir.
“Dinleme-Anlama” bölümünde iþlenen metin veya diyalog, CD’lerde kayýtlý olup kitaba alýnmamýþtýr. Bu sebeple, öðrencinin, kitaptaki sorularý dinlediði parçaya göre cevaplamasý gerekmektedir. Böylece öðrencilerin dinleme, dinlediðini anlama becerisi geliþecektir. “Konuþma” bölümünde, konuyla ilgili örnek bir diyalog verilerek öðrencilerden benzer diyaloglar kurmalarý ve konuþma becerilerini geliþtirmeleri hedeflenmiþtir. “Yazma” bölümünde yine konuyla ilgili birkaç yazma aktivitesi verilerek öðrencinin boþluk doldurma, paragraf yazma vb. aktivitelerle düþüncelerini yazýlý ifade etmesi hedeflenmiþtir. Bu bölümde yer alan tercüme sorularý ile kendi dilindeki karþýlýklarýný yazmasý ve bu yolla tercüme yapmasý istenmektedir. “Tamamlayýcý Bilgiler” bölümünde konuyla ilgili olduðu düþünülen, konuþma, yazma vb. becerilerin geliþtirilmesinde yardýmcý olacaðý düþünülen birtakým bilgiler bulunmaktadýr. Bu bilgilerden yola çýkarak öðrencinin belli alanlardaki eksikliklerinin tamamlanmasý hedeflenmiþtir. “Deðerlendirme” bölümünde, konunun genelinden çýkartýlabilen sorular sorularak konuyla alakalý becerilerin tekrar ve kontrol edilmesi hedeflenmiþtir. Bu bölümün, “Çalýþma Kitabý” ile desteklenerek verilmesi, öðrenilenlerin pekiþtirilmesinde büyük yarar saðlayacaktýr. “Proje Ödevi” bölümünde öðrencilere konuyla alakalý verilebilecek örnek ödevler verilerek öðrencinin araþtýrma yoluyla derse katýlýmý hedeflenmiþtir. Bu proje ödevlerinin geliþtirilmesi ve farklý ödevlerin verilmesinde öðretmen yerel unsurlarý da göz önünde bulundurarak etkin rol alacaktýr. “Sözlükçe” bölümünde, konuyla alakalý olup konu içerisinde çok geçmeyen ve müstakil olarak öðretilmesi hedeflenen kelimeler bulunmaktadýr. Ders saatinin müsaade ettiði ölçüde kelime öðretim teknikleri kullanýlarak bu kelimelerin öðretilmesi, öðrencinin kelime daðarcýðýný arttýracaktýr. “Oyun-Eðlence” bölümünde, dersi daha cazip kýlabilmek ve gerilimi gevþeyen öðrencileri derse karþý sýcak tutmak amacýyla birtakým oyunlar ve karikatürler verilmiþtir. Bu bölümdeki oyunlar þahýs þahýs uygulanabileceði gibi gruplar hâlinde de uygulanalabilir. Resim kabiliyeti iyi olan öðrencilerden benzer karikatürler de istenebilir. “Dil Bilgisi” bölümünde, esas konu anlatýmý dil bilgisi kitaplarýna havale edilerek bu konuda iþlenmesi gereken bilgiler kýsa olarak verilmiþtir. Bu bölümün dil bilgisi kitabýnda iþlenmesi daha faydalý olacaktýr. Ders kitaplarýndaki bilgilerin yetersizliði örneklerin azlýðý ve konuyla ilgili alýþtýrma olmamasý öðrenciyi dil bilgisi kitaplarýna yönlendirecektir
Deðerli öðretmenler, Dil öðrenimi temelde þahsî gayretlere dayanmakla birlikte öðretmenin öðrenciyi yönlendirmesi ve öðretilen dilin sevdirilmesi öðrenmeyi daha da kolaylaþtýracaktýr. Öðrencinin kendine güvenini ve öðrenme özgürlüðünü geliþtirmek için öðretmenin çok büyük rolü vardýr. Öðretmen sýnýfta otorite zaafýna düþmeyecek þekilde öðrencinin derse katýlýmýný desteklemeli ve onlarý ilgi ve becerileri istikametinde yönlendirmelidir. Öðrencilerin, öðretmenlere karþý olumlu ve samimî duygular beslemeleri ve karþýlýklý anlayýþa dayalý bir öðretim, öðrenmeyi hýzlandýracaktýr. Aksine ceza vermek ve öðrenciyi korkutmak da öðrenmeyi olumsuz etkileyecektir. Ümit ediyoruz ki Gökkuþaðý Türkçe Öðretim Seti Türkçe öðretiminde büyük bir ihtiyaca cevap verecek ve kültür köprülerinin kurulmasýna yardýmcý olacaktýr.
1
Hangi S porlarý Y aparsýnýz?
1. Sporla ilgili kelimeleri öðreneme. 2. Okuduðunu anlama ve anlatabilme. 3. Bir cümleyi en az hatayla kendi ana diline tercüme edebilme. 4. Düzeyine uygun bir dinleme metniyle ilgili sorulan sorulara cevap verebilme. 5. Spor hakkýnda fikirlerini söyleyebilme.
Derse gelmeden önce Ýnternetten ya da eski dergilerden sporla ilgili haberler ve resimler kesin. Bunu sýnýfa getirin. Gerekirse Türk televizyonlarýndan spor haberlerinden ya da maç yayýnlarýndan 510 dakikalýk görüntüler kaydedin. Bunu öðrencilere izletin. Öðrencilere kendi ülkelerindeki spor gazetelerinden getirmelerini söyleyin. Bir öðrenciden spor sayfasýndaki ana baþlýklarý Türkçe olarak ifade etmesini isteyin. Öðrencilere spor yapýp yapmadýklarýný sorun. En çok yapýlan sporlarý tahtaya not edin. Öðrencilere en beðendikleri futbol takýmýnýn hangisi olduðunu sorun.
1
Track 1
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. daðcýlýk basketbol boks futbol
halter güreþ karate koþu
tenis kayak voleybol yüzme
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. basketbol voleybol halter güreþ
tenis futbol boks koþu
yüzme kayak karate daðcýlýk
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Daðcýlýk, bir daða týrmanma sporudur. Basketbol, beþer kiþilik iki takým arasýnda oynanan bir oyundur.
6
Boks, belli kurallara göre yumrukla yapýlan bir tür dövüþ sporudur Futbol, on bir kiþilik iki takým arasýnda oynanan bir top oyunudur. Halter, aðýrlýklarý iki elle kaldýrmayý amaçlayan spor dalýdýr. Güreþ, iki kiþinin, birbirinin sýrtýný yere getirmeye çalýþmasý oyunudur. Karate, ayak ve yumruk vuruþlarý üzerine kurulu, Japon kökenli bir dövüþ sporudur. Koþu, koþarak yapýlan bir yarýþ sporudur. Tenis, bir alanda tek veya çift oyuncular arasýnda raketle oynanan bir spordur. Kayak, kar veya suyun üzerinde yapýlan bir spordur. Voleybol, altýþar kiþilik iki takým arasýnda elle oynanan bir oyundur. Yüzme, spor, saðlýk ve eðlence amacýyla suda yapýlan bir faaliyettir. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Futbol, on bir kiþilik iki takým arasýnda oynanan bir top oyunudur. 2. Basketbol, beþer kiþilik iki takým arasýnda oynanan bir oyundur.
konu 1 3. Boks, belli kurallara göre yumrukla yapýlan bir tür dövüþ sporudur. 4. Koþu, koþarak yapýlan bir yarýþ sporudur. 5. Yüzme, spor, saðlýk ve eðlence amacýyla suda yapýlan bir faaliyettir. 6. Kayak, kar veya suyun üzerinde yapýlan bir spordur. 7. Halter, aðýrlýklarý iki elle kaldýrmayý amaçlayan spor dalýdýr. 8. Voleybol, altýþar kiþilik iki takým arasýnda elle oynanan bir oyundur. 9. Güreþ, iki kiþinin, birbirinin sýrtýný yere getirmeye çalýþmasý oyunudur. 10. Tenis, bir alanda tek veya çift oyuncular arasýnda raketle oynanan bir spordur. 11. Daðcýlýk bir daða týrmanma sporudur. 12. Karate, ayak ve yumruk vuruþlarý üzerine kurulu, Japon kökenli bir dövüþ sporudur. Kelimeler bölümündeki cümlelerin öðrenciler tarafýndan daha iyi kavranmasýný arzu ediyorsanýz, sürenizin el verdiði ölçüde öðrencilere resimlerle ilgili cümleler yazdýrabilirsiniz.
1
Track 2
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencilere düzenli olarak spor yapýp yapmadýklarýný sorun. Öðrencileri sporun insan saðlýðý üzerindeki faydalarý hakkýnda konuþturun. Öðrencilere en faydalý spor türlerinin hangileri olduðunu sorun. Meselâ; tenis, yüzme, koþu, yürüyüþ gibi. Öðrencilere ülkelerinde en popüler sporun hangisi olduðunu sorun. Öðrencilere þimdi iki kiþi arasýnda geçen sporla ilgili bir diyalog dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Öðrencilere diyaloðu anlayýp anlamadýklarýný sorun. Gerekirse diyaloðu bir defa daha dinletin. Tahtaya bir öðrenci çaðýrýn. Diyaloðu öðrenciyle beraber uygulayýn. Diyaloðu öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde tekrarlatýn. Diyaloðu dil seviyesi iyi olan birkaç öðrenciye kitaba bakmadan anladýklarý kadarýyla tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. 2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. D 4. D 5. Y 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ali’nin caný niçin sýkýlýyor? Ali’nin caný, fazla kilolarýndan dolayý sýkýlmaktadýr. 2. Doktorlar aþýrý kilosu olan kiþilere ne tavsiye ediyor? Doktorlar, aþýrý kilosu olanlara düzenli olarak spor yapmayý tavsiye etmektedir. 3. Yüzmenin faydalarý nelerdir? Yüzme, insanlarýn bütün kaslarýný çalýþtýrýyormuþ. Ayrýca yüzme kalbe de çok iyi geliyormuþ. 4. Ali, kilolardan kurtulmak için ne yapmalý?
7
Hangi S porlarý Y aparsýnýz? Ali, fazla kilolarýndan kurtulmak için düzenli olarak hem spor hem de diyet yapmalýdýr. 5. Ahmet, her sabah nerede spor yapýyor? Ahmet, evinin karþýsýndaki gölün çevresinde spor yapmaktadýr.
Örnekleme sorularý bir konuda sorulabilecek ilk sorulardýr. Örnekleme sorularý size basit gelebilir. Ancak birçok öðrencinin bu basit ifadeleri söyleyemeyeceðini unutmamalýsýnýz. Meselâ, bir öðrencinizin bir Türkle spor konusunda sohbet ettiðini düþünün. Bu öðrenciniz ilk etapta þu sorularý takýlmadan sorabiliyorsa bu konuda hedefinize ulaþmýþsýnýz demektir. – En sevdiðiniz spor hangisidir? – Sizce spor dünya barýþýna katkýda bulunuyor mu? – Ülkenizde en popüler sporcu kimdir? – Futbolculara bu kadar fazla para verilmesini doðru buluyor musunuz? – Sizce örnek bir sporcu nasýl olmalýdýr? Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun.
1
8
Track 3
1. Dinleyiniz. Öðrencilere þu anda dünyada en çok para harcanan ve en popüler sporun hangisi olduðunu sorun. Öðrenciler bu sorunun cevabýný futbol olarak vereceklerdir. Öðrencileri futbol hakkýnda konuþturun. Öðrencilere þimdi sporla ilgili bir diyalog dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere bir defa dinletin. Öðrencilerin anlayamadýðý kelimeler varsa bunlarý açýklayýn. Diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu birkaç öðrenciye tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
Ahmet Amca : Merhaba çocuklar, ne yapýyorsunuz? Hasan : Spor konusunda tartýþýyoruz Ahmet Amca. Ahmet Amca : Söyle bakalým Hasan, hangi sporlardan hoþlanýyorsun? Hasan : Ben daha çok yüzmeden hoþlanýyorum; ama þu an futbol ile ilgileniyorum. Ahmet Amca : Futbol mu? Futbol nasýl bir oyun? Biraz anlatýr mýsýn? Hasan : Futbol dünyanýn en ilginç oyunu. Milyonlarca kiþi bu oyunla ilgileniyor. Dünyadaki en popüler oyun. Futbol ayakla, büyük bir sahada, 11'er kiþilik iki takým arasýnda oynanýr. Futbolu 4 hakem idare eder. Ahmet Amca : Peki, futbol oynuyor musun? Hasan : Ne demek! Elbette oynuyorum. Gelecekte futbolcu olmak istiyorum. Ahmet Amca : Mehmet, sen hangi sporlarla ilgileniyorsun? Mehmet : Þu anda ilgilendiðim ve düzenli olarak yaptýðým spor dalý atletizm, yani koþmak.
konu 1 Ahmet Amca : Niçin koþmak? Mehmet : Düzenli ve saðlýklý bir yaþam için. Ahmet Amca : Þimdi sýra küçük Ayþede. Ayþe, hangi sporlarla ilgileniyorsun? Ayþe : Ahmet Amca ben her sabah okula yürüyerek gidiyorum. Yani her sabah on beþ dakika yürüyorum. Ahmet Amca : Niçin yürüyüþ Ayþe? Ayþe : Kilo almamak için. Yürüyüþ, düzenli ve saðlýklý bir yaþam için çok önemlidir. Ahmet Amca : Peki Ayþe, yürüyüþ bir spor mudur? Ayþe : Elbette Ahmet Amca. Size de tavsiye ediyorum. Ahmet Amca : Aferin çocuklar, beni gerçekten çok þaþýrttýnýz. Sizin gibi bilinçli ve akýllý çocuklarla tanýþmak çok güzel. Spor herþeyden önce düzenli yaþam ve saðlýk demektir. Boþ vakitlerinizi deðerlendirmek için güzel bir fýrsattýr.
Çocuklar : Teþekkür ederiz Ahmet Amca. Ahmet Amca : Benim biraz yürüyüþ yapmam gerekiyor. Saðlýklý ve mutlu bir hayat için. Hoþça kalýn, görüþmek üzere çocuklar. Çocuklar : Güle güle Ahmet Amca. 2. Tekrar dinleyiniz ve diyalogda geçen spor dallarýna “” iþareti koyunuz. yürüyüþ yüzme futbol koþu 3. Dinlediðiniz diyaloða göre futbol ile ilgili 5 özellik yazýnýz. 1. Futbol, popüler bir spordur. 2. Futbol, ilginç bir spordur. 3. Futbol, zevkli ve eðlenceli bir spordur. 4. Futbol, heyecanlý bir spordur. 5. Futbol, faydalý bir spordur. 4. Dinlediðiniz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y 2. D 3. Y 4. D 5. D
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle tekrarlayýn. Ýkinci aktivitedeki bilgileri tahtaya yazýn. Öðrencileri ikiþerli gruplar hâlinde tahtaya kaldýrýn. Öðrencileri kitaba bakmadan bu bilgilerden faydalaranarak konuþturun. Gerekirse öðrenciler diyaloða ekleme yapabilirler. Öðrencilere serbestçe konuþabilecekleri bir ortam saðlayýn. Kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. Siz öðrencilere rehberlik yapýn. Konuþma bölümünde özellikle Türkçe seviyesi iyi olmayan ve derse fazla katýlmayan öðrencilere söz verin. Bu öðrencileri cesaretlendirin.
9
Hangi S porlarý Y aparsýnýz? Öðrencilere beþ dakika süre verin. Öðrencilerden 1. yazma aktivitesindeki diðer sporlar hakkýnda bilgiler yazmalarýný isteyin. Farklý öðrencilere yazdýklarýný okutun. Siz de öðrencilere bu spor dallarýyla ilgili en doðru cümleleri okuyun. Ýkinci yazma akitvitesinde öðrencilere karýþýk cümlelerden anlamlý diyalog yazmalarýný söyleyin. Öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde yazdýklarý diyaloðu okutun.
Bu bölümde nokta iþaretinin kullanýldýðý yerleri gösterin. Nokta iþaretini bir bilgi olarak verin. Sýnavlarda tamamlayýcý bilgiler bölümünden soru sormayýn.
1. Aþaðýdaki topun üzerine yapýldýðý yerleri yazýnýz. boks-ring havuz-yüzme stadyum-final spor salonu- karate
spor isimlerini ve kort-tenis deniz-sörf pist-motoryarýþý dað- daðcýlýk
2. Aþaðýdaki boþluklara uygun yazýnýz. Salon Açýk Hava 1. Futbol Basketbol 2. Koþu Voleybol 3. Daðcýlýk Güreþ 4. Araba yarýþý Boks 5. Kayak Karate
spor isimleri Her Ýkisi Tenis Yüzme Güreþ
3. Aþaðýdakileri eþleþtiriniz. Voleybol Takým (futbol) Seyirci Sonuç (skor) Kazanan
10
-
on iki kiþi iki takým 40.000 kiþi 1-2 1.
4. Aþaðýdaki sporlarla spor aletlerini eþleþtiriniz. 1. d 2. c 3. b
4. a
5. Aþaðýdaki sporlarla fiilleri eþleþtiriniz. 1. c 2. d
4. a
3. b
6. Aþaðýdaki spor dallarýyla yapýldýklarý yerleri eþleþtiriniz. 1. d 2. c 3. b
4. a
7. Tanýmý yapýlan sporlarýn isimlerini yazýnýz. 1. Ringde iki kiþi arasýnda, elle yapýlan bir spordur. Boks 2. Altýþar kiþi ile iki takým arasýnda, beþ set üzerinden oynanan bir spordur. Voleybol
konu 1 3. Ýki kiþi arasýnda masada veya kortta, beþ set üzerinden oynanan bir spordur. Masa tenisi 4. Beþ kiþi ile 10’ar dakikalýk 4 çeyrek hâlinde oynanýr. Top atýlan yere pota denir. Basketbol 8. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna "D"; yanlýþ olanýn baþýna "Y" yazýnýz. 1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D 9. Aþaðýdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Voleybol 12 kiþi ile oynanan bir spordur. 2. Basket topunun atýldýðý yuvarlak halkaya pota denir. 3. Masa tenisi raket ile oynanýr.
4. Güreþ minderde yapýlan bir spordur. 10. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Tenis, raket ile oynanýr. 2. Hentbol, el ile oynanýr. 3. Futbol, ayak ile oynanýr. 4. Boks, ringde yapýlýr. 5. Güreþ, minderde yapýlýr. 11. Aþaðýdaki kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. sevinirim / maçý / kazanýnca / çok / ben Ben maçý kazanýnca çok sevinirim. 2. çevirdi / gole / Necati / penaltýyý Nevzat penaltýyý gole çevirdi. 3. severim / sporun / ben / her türünü Ben sporun her türünü çok severim. 4. kýrdý / halterde / dünya / Naim Süleymanoðlu / rekoru Naim Süleymanoðlu halterde dünya rekoru kýrdý. 5. gideceðim / ben / öðleden sonra / antrenmana Ben öðleden sonra antrenmana gideceðim. 12. Resimlerde gördüðünüz spor malzemelerinin isimlerini yazýnýz. 1. top 2. forma 3. raket 4. eldiven
13. Aþaðýdaki kelimelerden sporla ilgili meslek isimleri yazýnýz. 1. Hentbol – Hentbolcu 2. Futbol – Futbolcu 3. Yüzme – Yüzücü 4. Tenis – Tenisçi
11
Hangi S porlarý Y aparsýnýz? 8 9
Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Müsabaka, güvenli, çevik, skor, maðlûbiyet kelimelerinin eþ anlamlarýný sorun. Gerekirse öðrencilere bu kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
T E K N Ý K D Ý R E K T Ö R A 1
5
F
7
O
M
A T
R
A
L
Ý N D E R
E
2 M 6
K U P A
3
H A K E M
A L
4
S T A D Y U M A
Sýnýfý iki gruba ayýrýn. Birinci gruba 1. proje ödevini, ikinci gruba da 2. proje ödevini verin. 1. gruba sevdikleri bir spor dalýný resimleriyle tanýtmalarýný, 2. gruba da sevdikleri bir spor takýmýný ve oyuncularýný resimleriyle tanýtmalarýný söyleyin.
Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz.
12
K
konu 1 Etkinlik Öðrencilerinize az sonra bir spor dalýný hareketlerinizle anlatacaðýnýzý söyleyiniz. Onlardan dramatize ettiðiniz bu spor dalýný belirtmelerini isteyin. Daha sonra seçtiðiniz bir spor dalýný beden dilinizle öðrencilerinize anlatýnýz. Doðru tahminde bulunan öðrencinizi tahtaya kaldýrýn. Ona, kitaptan bir spor dalýný gösterin ve onu arkadaþlarýna tarif etmesini söyleyin. Oyunu bu þekilde vaktinizin el verdiði ölçüde oynatmaya devam edebilirsiniz.
FIKRA: 1. Beni Kim Dövüyor Rakibiden dayak yine boksöre, antrenörü habire “Çok iyi gidiyorsun. Adam sana hiç vuramadý. Yakýnda onu düþüreceksin.” deyip duruyormuþ.
Maçýn ilerleyen raundlarýnýn birinde boksör dayanamayýp sormuþ antrenörüne: “Ben rakibimi dövüyorsam, beni kim dövüyor?” 2. Hakemlik Ýki adam aralarýnda konuþuyorlardý: – Küçükken gözlerim görmediði için bana voleybol oynatmazlardý. Bu yüzden baþka bir vazife verdiler: – Ne vazifesi? – Hakemlik! 3. Þike Futbol maçý baþlamadan önce iki takýmdan birinin kaptaný, hakemi bir köþeye çekip: – Hocam, der. Sen bizim takýmýn durumunu bilmezsin... – Bu maçý bize kaybettirecek olursan, bizimkiler seni ne yapar bilir misin? – Ne yaparlar? – Seni parça parça ederler... Hakem cevap verdi: – Anlaþýldý, siz bu oyunda berabere kalacaksýnýz... – Neden? – Öteki, takýmýn kaptaný da bana ayný sözleri söyledi de ondan! 4. Hayatýn Boþa Gitmiþ Bir gemi okyanusta yol alýrken kaptanýn yanýna bir aristokrat gelmiþ. Kaptana, “Sen felsefe bilir misin?” demiþ. Kaptan, “yok bilmem”, demiþ. Adam da, “senin hayatýnýn yüzde 20 si boþa gitmiþ.” demiþ. Kaptan sinirlenmiþ. Adam tekrar, “Sen fizik bilir misin?” Kaptan, “yok bilmem.” Adam, yine “senin hayatýnýn yüzde 20 si gitmiþ.” demiþ. Adam sorulara devam ederken gemide bir panik olmuþ. Kaptan yardýmcýsýný çaðýrmýþ. “Niye panikledi bu yolcular.” demiþ. Yardýmcýsý da, “arka motor alev aldý, gemi batacak.” deyince kaptan dönmüþ yanýndaki aristokrata, “sen yüzme bilir misin?“ demiþ. O da, “hayýr.” demiþ. Bu sefer kaptan, “senin hayatýnýn hepsi boþa gitmiþ.” demiþ.
Gökkuþaðý Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve dil bilgisi konusunu buradan iþleyin. Zarflarýn çeþitlerini ve ünlemleri iþleyin. Konu ile ilgili örnek cümleler kurun. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
13
2
Boþ Z amanlarýnýzda N e Y aparsýnýz?
1. Boþ zamanlarla ilgili cümle kurabilme. 2. Boþ zamanlarla ilgili fikirlerini söyleyebilme/yazabilme. 3. Dönüþlü fiilleri kavratmak. 4. Okuduðunu kýsa cümlelerle anlatma. 5. Bir cümleyi en az hatayla kendi ana diline tercüme edebilme.
1
Track 4
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. koleksiyon resim kitap
fotoðraf çekme yürüyüþ sinema
televizyon piknik müzik
avlanma balýk tutma satranç
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. resim yürüyüþ müzik
Geçen derste verilen ödevleri kontrol edin. Proje ödevlerini toplayýn ve dersten sonra deðerlendirin. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Gerekirse proje ödevlerine ödev notu verin. Öðrencilere boþ zamanlarýnda neler yaptýklarýný sorun. Aþaðýdaki tabloyu tahtaya çizin. Etkinlikler
Öðrenci Sayýsý
1 Kitap okumak Anneye babaya 2 yardýmcý olmak 3 Çamaþýr yýkamak 4 Futbol oynamak 5 Müzik dinlemek 6 Balýk tutmak 7 Bahçe iþleri yapmak 8 Camlarý silmek 9 Yemek yapmak 10 Çiçekleri sulamak 11 Televizyon seyretmek 12 Pikniðe gitmek 13 Yürüyüþ yapmak 14 Uyumak 15 Sinemaya gitmek Bu tabloyla ilgili sýnýfta bir oylama yapýn. Her bir aktivitenin karþýsýna öðrenci sayýsýný yazýn. Boþ zamanlarý deðerlendirme konusunda bir istatistik elde edin. Öðrencileri boþ zaman kavramý hakkýnda konuþturun. Öðrencilere boþ zaman kavramýndan ne anladýklarýný sorun.
14
sinema piknik avlanma
fotoðraf çekme televizyon satranç
kitap balýk tutma koleksiyon
konu 2 3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Öðrenme, yarar saðlama veya zevk amacýyla bir araya getirilmiþ nesnelerin tümüne koleksiyon denir. Resim, varlýklarýn kalem, fýrça gibi araçlarla kâðýt veya bez üzerinde çizilmesidir. Ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiþ yazýlý kâðýt yapraklarýnýn bütününe kitap denir. Fotoðraf çekme, fotoðraf makinesiyle görüntü kaydetme iþidir. Spor amacýyla yapýlan yürüme iþine yürüyüþ denir. Iþýk kaynaðýndan çýkan ýþýnlarý ekran üzerinde renkli görüntülere çevirme iþine “sinema” denir. Televizyon, görsel ve iþitsel bir iletiþim aracýdýr. Birkaç kiþinin kýrda yedikleri yemeðe piknik denir. Müzik, sesleri kulaða hoþ gelecek þekilde düzenleme sanatýdýr. Avlanma, bir avý diri veya ölü ele geçirme iþidir. Balýk tutma, balýðý avlama iþine denir.
Ýki kiþi arasýnda on altýþar taþla oynanan zekâ oyununa satranç denir. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Birkaç kiþinin kýrda yedikleri yemeðe piknik denir. 2. Fotoðraf çekme, fotoðraf makinesiyle görüntü tespit etme iþidir. 3. Öðrenme, yarar saðlama veya zevk amacýyla bir araya getirilmiþ nesnelerin tümüne koleksiyon denir. 4. Spor amacýyla yapýlan yürüme iþine yürüyüþ denir. 5. Televizyon, görsel ve iþitsel bir iletiþim aracýdýr. 6. Resim, varlýklarýn kalem, fýrça gibi araçlarla kâðýt veya bez üzerinde çizilmesidir. 7. Ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiþ yazýlý kâðýt yapraklarýnýn bütününe kitap denir. 8. Müzik, sesleri kulaða hoþ gelecek þekilde düzenleme sanatýdýr. 9. Iþýk kaynaðýndan çýkan ýþýnlarý ekran üzerinde renkli görüntülere çevirme iþine “sinema” denir. 10. Avlanma, bir avý diri veya ölü ele geçirme iþidir. 11. Balýk tutma, balýðý avlama iþine denir. 12. Ýki kiþi arasýnda on altýþar taþla oynanan zekâ oyununa satranç denir.
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
1
Track 5
Hobi, koleksiyon, pul biriktirme... gibi kelimeleri açýklayýn. Tahtaya boþ zamanlarda yapýlabilecek güzel aktivitelerden bazýlarýný yazýn. pul koleksiyonu yapmak fotoðraf çekmek sabah sporu yapmak kitap okumak Öðrencilere þimdi boþ zamanlarý deðerlendirmeyle ilgili bir diyalog dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere bir defa dinletin. Diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz bir defa daha dinletin.
15
Boþ Z amanlarýnýzda N e Y aparsýnýz? Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeler varsa bunlarý açýklayýn. Tahtaya bir öðrenci çaðýrýn. Diyaloðu karþýlýklý olarak uygulayýn. Farklý farklý öðrencilere diyaloðu karþýlýklý olarak tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. 2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümleler hangi kelimelerle tamamlanmalýdýr? 1. A 2. C 3. C 4. B 3. Aþaðýdaki diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D
2. Y
3. D
4. D
5. D
4. Aþaðýdaki sorularý, okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Betül'ün babasýnýn ne tür bir hobisi vardýr? Pul koleksiyonu 2. Betül, ne koleksiyonu yapmaktadýr? Para koleksiyonu 3. Betül'ün annesi ne ile meþguldür? Çiçeklerle 4. Koleksiyondaki en eski para hangi döneme aittir? Osmanlý 5. Betül'ün koleksiyonunun özellikleri nelerdir? Paralar basým tarihine göre sýralanmýþ. Her paranýn altýnda basým tarihiyle ilgili bilgiler var.
Tahtaya iki öðrenci kaldýrýn. Tahtayý ikiye bölün. Öðrencilerden birine örnekleme sorularýný, diðerine de cevaplarýný karýþýk olarak tahtaya yazmasýný söyleyin. Örnekleme sorularýyla cevaplarýný öðrencilere eþleþtirin. Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Vaktiniz varsa öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun.
16
1
Track 6
1. Dinleyiniz Öðrencilere dinleme bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciyi bu resim hakkýnda konuþturun. Öðrencilere boþ zamanlarda yapýlabilecek aktivitelerle ilgili bir diyalog dinleyeceklerini söyleyin. Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere bir defa dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeler varsa bunlarý açýklayýn. Bir öðrenciyle diyaloðu karþýlýklý olarak uygulayýn. Birkaç öðrenciye diyaloðu tekrarlatýn.
konu 2 Dil seviyesi iyi olan iki öðrenciye diyaloðu kitaba bakmadan anlattýklarý kadarýyla tekrarlatýn. Dinleme-anlama diyaloðuyla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Kenan : Merhaba Ayþe. Boþ zamanlarýnda ne yaparsýn? Ayþe : Boþ zamanlarýmda bazen kitap okur, bazen televizyon seyreder, bazen de basketbol oynarým. Ya sen? Kenan : Ben de bazen futbol oynar bazen de sinemaya giderim. Ayþe : Peki, tenis oynar mýsýn? Kenan : Hayýr. Çünkü tenis oynamayý bilmiyorum. Ya sen? Ayþe : Tenis oynamayý çok seviyorum. Tenis en sevdiðim sporlardan biridir. Tenis oynarken kendimi çok iyi hissediyorum. Kenan : Bu hafta sonu bana tenis oynamayý öðretir misin? Ayþe : Bu hafta sonu müsait deðilim. Kenan : Neden? Ayþe : Çünkü arkadaþým Leyla ile sinemaya gideceðiz.
Kenan : Gelecek hafta sonu olabilir mi? Ayþe : Neden olmasýn! Kenan : O hâlde anlaþtýk. Ben seni evden alýrým. Gelecek hafta sonu görüþmek üzere. Ayþe : Görüþürüz.
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D
2. Y
3. Y
4. Y
5. D
3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe, boþ zamanlarýný nasýl deðerlendiriyor? Ayþe boþ zamanlarýný kitap okuyarak, televizyon seyrederek ve basketbol oynayarak deðerlendiriyor. 2. Kenan, futbol oynamayý seviyor mu? Evet, Kenan futbol oynamayý seviyor. 3. Kenan, niçin tenis oynamýyor? Çünkü Kenan tenis oynamasýný bilmemektedir. 4. Ayþe, neden tenis oynamaya gitmek istemiyor? Çünkü arkadaþý Leyla’ya sinemaya gitmek için söz vermiþtir. 5. Ayþe ile Leylâ, nereye gidecek? Ayþe ile Leyla pikniðe gideceklerdir.
17
Boþ Z amanlarýnýzda N e Y aparsýnýz? Öðrencileri konuþma bölümündeki resim hakkýnda konuþturun. Konuþma bölümündeki örnek diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. 2. aktivitedeki bilgileri tahtaya yazýn. Farklý farklý öðrencileri tahtaya kaldýrarak diyaloðu tekrarlatýn. Konuþma bölümünde daha çok derse katýlmayan ya da ilgisi daðýnýk olan öðrencilere söz verin. Öðrencilerin serbestçe konuþabilecekleri bir ortam saðlayýn. Kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. Öðrencilerin hatasýz konuþmalarýna dikkat edin.
Öðrencilere birinci yazma aktivitesi için belli bir süre verin. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilerden birinci aktiviteyi yazmalarýný isteyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarýný okutun. Öðrencilerin yazdýklarý kâðýtlarý toplayýn. Dersten sonra öðrencilerin yazdýklarýný deðerlendirin. Hatalý kelimeleri ve hatalý cümleleri kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Öðrencilerin okuma, anlama, konuþma becerisinin yanýnda yazma becerilerinin de geliþmesini saðlayýn. 2. Aþaðýdaki verilen kelimelerden tamamýný kullanarak bir cümle kurunuz. Ben boþ zamanlarýmý çok sevdiðim arkadaþlarýmla basketbol oynayarak deðerlendiriyorum. 3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. Tercüme bölümündeki cümlelerin bulunduðunuz ülkedeki karþýlýklarýný bilmenizin, bu etkinlik için önemli olduðunu unutmayýnýz. Derse gitmeden önce bu cümlelerin karþýlýðýný öðrenmeyi ihmal etmeyiniz.
18
Boþ zamanlarda yapýlabilecek aktiviteleri sýralayýn. Vaktinizin elverdiði ölçüde bu bölüme baþka aktiviteler de ekleyebilirsiniz. Virgül iþaretinin kullanýldýðý yerleri öðretin. Bu konuyu örnekleriyle beraber bilgi olarak verin. Sýnavlarda öðrencilere tamamlayýcý bilgiler bölümünden soru sormayýn.
konu 2 2. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. Aþaðýdaki diyaloglarý tamamlayýnýz. 1. A B A B A B
: : : : : :
Boþ zamanlarda neler yaparsýn? Spor yaparým, televizyon seyrederim. Hangi tür televizyon programlarýndan hoþlanýrsýn? Belgesel türü televizyon programlarýndan hoþlanýrým. Sence en ilginç program hangisidir? En ilginç program “Vahþî Doða” programýdýr.
2. A B A B A B
: : : : : :
Boþ zamanlarýnda ne yaparsýn? Seyahat ederim, kitap okurum. Hangi kitaplardan hoþlanýrsýn? Þiir kitaplarýndan hoþlanýrým. En sevdiðin þair kim? Mehmet Akif Ersoy.
1. e
2. b
3. a
4. d
5. c
3. Aþaðýdaki tabloyu inceleyiniz. Tabloya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y
2. Y
3. D
4. Y
5. Y
6. Y
4. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. Ahmet / gitmiþ / öðleden sonra / kursuna / piyano Ahmet, öðleden sonra piyano kursuna gitmiþ. 2. derslerden / oynarým / sonra / saat / bir / tenis Derslerden sonra bir saat tenis oynarým. 3. istiyor / olmak / Ali / gelecekte / aktör / ünlü / bir Ali, gelecekte ünlü bir aktör olmak istiyor. 4. okumuþ / Ayþe / dün / iki / saat / kitap Ayþe, dün iki saat kitap okumuþ.
19
Boþ Z amanlarýnýzda N e Y aparsýnýz? Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. faydalý, hoþlanmak, dinlenmek ve zevkli kelimelerinin olumsuzunu sorun. Gerekirse öðrencilere bu kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
Haydi Anlat Bakalým Sýnýftaki öðrencilere konular verilir. (Bir ders önce verirseniz daha iyi olur.) Bu konular hakkýnda öðrencilerin hazýrlanarak belirli bir süre (2-3 dk) konuþmalarý istenir. Bu aktivite sýnýf gruplarla bölünerek de yapýlýr. Konu hakkýnda sýnýf o öðrenciye sorular sorabilir. Verilebilecek konular: Sinema, satranç, müzik, tarih, koleksiyon, spor, gezi (seyahat), fotoðraf, müzeler, turizm, kitaplar, televizyon vb. Resimlerden hikâyeye Boþ zamanlarda yapýlan etkinlikleri anlatan resimler bulunuz. Resimlerin, öðrencilerin görebileceði büyüklükte olmasýna dikkat ediniz. Bu resimleri tahtaya yapýþtýrýn. Öðrencilere, bu resimleri kullanarak bir küçük hikâye oluþturmalarýný söyleyiniz.
Öðrencilerden bir yýl boyunca yaptýklarý en önemli aktiviteleri (piknik, bayram kutlamasý, doðum günü kutlamasý...) resimleriyle beraber anlatmalarýný isteyin. Öðrencilere bu projeden ödev notu vereceðinizi söyleyin.
20
konu 2 FIKRA: DALGINLIK Fen bilgisi öðretmeni hayli dalgýndý. O gün öðrencilerine elektrik akýmýnýn bir kurbaða üzerindeki etkisini göstermek istiyordu. – Bunun için sizlere çok yakýndan tanýdýðýnýz bu sevimli hayvanlardan bir tane getirdim, dedi. Çantasýný karýþtýrdý ve çýkara çýkara bir sosisli sandviç çýkardý. Þaþkýn þaþkýn sandviçe baktýktan sonra þöyle mýrýldandý: – Allah! Allah! Peki, ama ben bu sosisli sandviçi saat 10.00’da yememiþ miydim?
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Dönüþlü fiillerle dönüþlülük zamirini iþleyin. Konu ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý öðrencilere ev ödevi olarak verin.
21
3 1. 2. 3. 4. 5.
Hangi T ür M üzikten H oþlanýrsýnýz? Müzik aletlerini Türkçe olarak söyleyebilme. Müzik hakkýnda fikirlerini söyleme yazma. Kendi müzik kültürleri hakkýnda bilgi verme. Okuduðu metni anlama ve anlatabilme. Türkçe cümle yapýsý hakkýnda bilgi sahibi olma.
Öðrencilere bir ders önce ödev verin. Kendi millî çalgýlarýndan ya da bilinen çalgýlardan evlerinde varsa sýnýfa getirmelerini söyleyin. (saz, gitar, flüt gibi) Derse gelmeden önce Türk müziðinden örneklerin olduðu bir CD oluþturun. Bu CD’de deðiþik türde müziklere yer verin. (Örnek: Pop müzik-Levent Yüksel/Sultaným, Ýbrahim Tatlýses/Ayaðýnda Kundura, Orhan Gencebay gibi) Getirdiðiniz bu örnek müzikleri 2-3 dakikayý geçmemek üzere öðrencilere dinletin. Öðrencilere bu sanatçý pop müziði, bu sanatçý halk müziði, bu sanatçý sanat müziði, bu sanatçý da klasik müzik söylüyor deyin. Öðrencilere kendi ülkelerinde, dünyada ve Türkiyede en sevdikleri þarkýcýnýn kim olduðunu sorun. Bu konuya baþlamadan önce öðrencilere Türkçe þarký öðrenmelerini söyleyin. Bu hafta okulda mini bir þarký yarýþmasý yapýn. Bu, öðrencilerin hem konuyu öðrenmeleri ni hem de motivasyonunu artýracaktýr.
1
Track 7
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. sanatçý piyano keman org
flüt davul gitar konser
nota kanun ney saz
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. org saz kanun gitar
22
piyano nota keman flüt
davul ney sanatçý konser
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Güzel sanatlarla uðraþan kiþiye sanatçý denir. Piyano, klavyeli, telli ve büyük bir çalgýdýr. Keman, dört telli yaylý bir çalgýdýr. Org, klavyeli, deðiþik ses tonlarý verebilen elektronik bir çalgýdýr. Flüt, üflemeli bir çalgýdýr. Davul, iki tarafý deri ile kaplanmýþ, tokmakla çalýnan ve daha çok düðünlerde kullanýlan çalgýdýr. Gitar altý telli, altý ve üstü düz bir çalgýdýr. Sanatçýlarýn müzik eserlerini bir topluluk önünde çalmasý veya söylemesine konser denir. Bir müzik sesini belirtmeye yarayan iþarete nota denir. Kanun, dikdörtgen biçiminde týrnakla çalýnan ince telli bir çalgýdýr. Ney, kamýþtan yapýlmýþ, özellikle dinî ayinlerde kullanýlan üflemeli bir çalgýdýr. Saz, Türk müziði çalgýlarýnýn genel adýdýr.
konu 3 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Org, klavyeli, deðiþik ses tonlarý verebilen elektronik bir çalgýdýr. 2. Saz, Türk müziði çalgýlarýnýn genel adýdýr. 3. Kanun, dikdörtgen biçiminde týrnakla çalýnan ince telli bir çalgýdýr. 4. Gitar altý telli, altý ve üstü düz bir çalgýdýr. 5. Piyano, klavyeli, telli ve büyük bir çalgýdýr. 6. Bir müzik sesini belirtmeye yarayan iþarete nota denir. 7. Keman, dört telli yaylý bir çalgýdýr. 8. Flüt, üflemeli bir çalgýdýr. 9. Davul, iki tarafý deri ile kaplanmýþ, tokmakla çalýnan ve daha çok düðünlerde kullanýlan çalgýdýr. 10. Ney, kamýþtan yapýlmýþ, özellikle dinî ayinlerde kullanýlan üflemeli bir çalgýdýr. 11. Güzel sanatlarla uðraþan kiþiye sanatçý denir. 12. Sanatçýlarýn müzik eserlerini bir topluluk önünde çalmasý veya söylemesine konser denir.
1
Track 8
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencilere okuma-anlama bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Bu sanatçýnýn ünlü þarkýcý Sezen Aksu olduðunu söyleyin. Eðer vaktiniz varsa burada öðrencilere Sezen Aksu’nun bir þarkýsýný dinletin. (Firuze, Adý Bende Saklý,... gibi) Öðrencilere birazdan Sezen Aksu ile müzik üzerine yapýlmýþ bir diyalog okuyacaklarýný ve dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Eðer diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz bir defa daha dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelime varsa bu kelimeleri açýklayýn. Tahtaya bir öðrenci kaldýrýn. Diyaloðu bu öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý farklý öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde karþýlýklý olarak tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
Etkinlik Tahtaya dil seviyesi iyi olan iki öðrenci kaldýrýn. Bu öðrencilerden biri spiker diðeri de ülkelerinde yaþayan meþhur bir sanatçý rolünde olsun. Spiker, sanatçý rolünde ki öðrenciyle müzik konusunda sohbet etsin. Siz öðrencilere rehberlik edin. Öðrencileri cesaretlendirin. Gerekirse onlara sözlü notu verin.
2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y
2. D
3. Y
4. D
5. D
3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Sezen Aksu, baþarýsýný neye borçludur? Planlý çalýþmaya ve düzenli bir hayata borçludur.
23
Hangi T ür M üzikten H oþlanýrsýnýz? 2. Sezen Aksu’nun yetiþtirdiði ünlü sanatçýlar kimlerdir? Levent YÜKSEL, Sertap ERENER vb. 3. Sezen Aksu’nun müzikseverlere bir mesajý var mý? Evet, var. Müzikseverlerin korsan kaset almamalarýný istiyor. 4. Sezen Aksu yeni kaset çýkaracak mý? Evet, Sezen AKSU yakýnda yeni bir kaset çýkaracak. 5. Sezen Aksu’yu diðer sanatçýlardan ayýran en önemli özellik nedir? Sezen Aksu, hem kendisi þarký söylüyor hem de yeni sanatçýlarýn yetiþmesinde etkin rol oynuyor.
Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Örnekleme sorularýný ve cevaplarýný küçük kâðýtlara yazarak ayrý ayrý torbalara koyun. Sorularý sýnýfýn bir bölümüne, cevaplarýný da diðer bölüme daðýtýn. Birinci bölümdeki öðrenciden soruyu okumasýný diðer bölümdeki öðrenciden de bu sorunun cevabýný söylemesini isteyin. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni örnekleme sorularý sorun. 1. Hangi tür müzikten hoþlanýrsýnýz? En beðendiðin þarký hangisi? Pop müzikten hoþlanýyorum.En beðendiðim þarký Tarkanýn “Kuzu Kuzu” adlý þarkýsý. ................................................................ 2. En beðendiðin yabancý ülke müziði ve sanatçýsý hangisi? ................................................................ 3. Hangi müzik aletini öðrenmek isterdiniz? ................................................................ 4. Ülkenizin en popüler þarkýcýsý kimdir ve o sanatçýnýn en popüler þarkýsýnýn adý nedir? ................................................................ 5. Millî çalgýnýz ve kültürünüze ait müzik tarzýnýzýn adý nedir? ................................................................
24
1
Track 9
1. Dinleyiniz. Hakan : Can seninle yarýn konsere gidelim mi? Can : Ben futbol maçýna gitmek istiyorum. Daha önce hiç konsere gitmediðim için orada sýkýlabilirim. Hakan : Eminim sýkýlmazsýn. Ben rahatlamak için her zaman müzik dinlerim. Fýrsat buldukça konserlere giderim. Özellikle sanat müziðinden çok hoþlanýrým. Can : Ben sanat müziðinden hoþlanmam. Daha çok hareketli müzikten hoþlanýrým. Hakan : Ama yarýnki konserde bu düþüncelerin deðiþecek. Can : Yarýn kimin konseri var?
konu 3 Hakan : Muazzez Ersoy'un konseri var. Biliyorsun Muazzez Ersoy çok ünlü bir Türk Sanat Müziði sanatçýsýdýr. Can : Tamam öyleyse... Seninle konsere geliyorum. Saat kaçta buluþalým? Hakan : Saat 16:00’da çocuk parkýnýn önündeki durakta buluþalým. Oradan gideriz. Can : Hakan seni gerçekten takdir ediyorum. Çok yönlü bir insansýn. Hem gitar çalýyor hem de güzel þarký söylüyorsun. Geçen yýlki bayram töreninde söylediðin þarký hâlâ kulaklarýmda. Hakan : Ýstersen sen de bir müzik aleti çalmayý öðrenebilirsin. Kadýköy’de iyi bir müzik okulu var. Oraya gitmeni tavsiye ederim. Can : Hangi çalgý aletini öðrenmemi tavsiye edersin? Hakan : Piyano olabilir. Millî çalgýlarýmýzdan sazý da tavsiye ederim. Can : Tavsiyelerine kulak vereceðim. Teþekkür ederim. Hakan : Önemli deðil Can. Biz arkadaþýz.
Pop müzik, klasik müzik, halk müziði, sanat müziði terimleri üzerinde durun. Bu terimler arasýndaki farklarý söyleyin. Öðrencilere en sevdiði müzik türünü sorun. Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle tekrarlayýn. Verilen bilgilerden faydalanarak öðrencilere örnekteki gibi yeni diyaloglar kurdurun. Bu bölümde özellikle derse az katýlan ve dil seviyesi düþük olan öðrencilere söz verin. Öðrencilere rahatça konuþabilecekleri bir ortam saðlayýn. Onlarý cesaretlendirin. Cümle, kelime ve telâffuz hatalarýný düzeltin.
25
Hangi T ür M üzikten H oþlanýrsýnýz? Yazma sorularýný vaktiniz yeterliyse sýnýfta yaptýrýn. Vaktiniz yeterli deðilse ev ödevi olarak verin. Gerekirse yazma bölümündeki aktivitelerden birini sýnýfta uygulayýn kalanlarý ev ödevi olarak verin. 1. yazma aktivitesi için öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilere verilen konuyu yazmalarý için belli bir süre verin. Öðrencilere yazdýklarý konudan kompozisyon notu vereceðinizi söyleyin. Bu, öðrencilerin hem motivasyonunu artýracak hem de daha dikkatli yazmalarýný saðlayacaktýr. Öðrencilere yazma sýrasýnda rehberlik yapýn. Sýnýfý dolaþýn ve öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Gerekirse tahtaya öðrencilere ipucu vermek için anahtar kelimeler yazýn. müzik þarký söylemek dinlemek hoþlanmak hoþlanmamak Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarýný okutun. Öðrencilerin kâðýtlarýný toplayýn. Hatalý cümleleri ve kelimeleri kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Öðrencilere yazdýklarý konudan not verin. Öðrencilerinizin okuma, anlama, konuþma ve dinleme becerilerinden sonra yazma becerisinin de geliþmesini saðlayýn.
26
Öðrencilere tamamlayýcý bilgiler bölümündeki müzikle ilgili terimleri genel kültür olarak verin. Bu bilgilerden öðrencileri sýnavlarda sorumlu tutmayýn. Soru iþaretinin kullanýldýðý yerleri tekrarlayýn.
konu 3 1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. b 2. a 3. d
4. e
2. Resimdeki kiþiler ne çalýyor? 1. Gitar 2. Mandolin 3. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Hangi müzik türünü beðeniyorsun? Pop müziðini beðeniyorum. 2. Ülkenizin en popüler þarkýcýlarý kimlerdir? Sertap Erener, Ýbrahim Tatlýses ve Mustafa Sandar’dýr.
5. c
3. Piyano
3. Millî çalgýlarýnýz nelerdir? Saz, davul ve ney’dir. 4. Yabancý müzik dinliyor musunuz? Evet, dinliyorum. 5. Beðendiðiniz yabancý þarkýcýlar kimlerdir? Don Omar, Ruslana. 4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Gitar çalabiliyor musun? Hayýr, gitar çalamýyorum. 2. Hangi tür müzikten hoþlanýyorsun? Sanat müziðinden hoþlanýyorum. 3. En sevdiðin halk müziði sanatçýsý kimdir? En sevdiðim halk müziði sanatçýsý Orhan Hakalmaz’dýr. 4. Millî çalgýlarýnýz nelerdir? Saz ve davul millî çalgýlarýmýzdandýr. 5. Bu hafta sonu nereye gideceksin? Bu hafta sonu Ýbrahim Tatlýses’in konserine gideceðiz. 5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. Türkiye’nin / sanatçýlarýndandýr / Mustafa Sandal / popüler / en Mustafa Sandal, Türkiye’nin en popüler sanatçýlarýndandýr. 2. Türk halk müziði / sanatçýlarýndandýr / Zara / beðenilen / en Zara, en beðenilen Türk halk müziði sanatçýlarýndandýr. 3. sanatçýlarýndan biridir / gelmiþ geçmiþ / Türkiye’nin / Barýþ Manço / en ünlü Barýþ Manço, Türkiye’nin gelmiþ geçmiþ en ünlü sanatçýlarýndan biridir. 4. hem beste / Sezen Aksu / yapan / hem de / bir sanatçýdýr / þarký söyleyen Sezen Aksu, hem beste yapan hem de þarký söyleyen bir sanatçýdýr. 5. Kitaro’nun müzikleri / dinlendirir / çok / insaný Kitaro’nun müzikleri insaný çok dinlendirir.
27
3
Hangi T ür M üzikten H oþlanýrsýnýz?
Öðrencilere ülkelerindeki meþhur sanatçýlardan birini fotoðraflarýyla tanýtmalarýný söyleyin. Proje ödevlerinden öðrencilere ödev notu vereceðinizi söyleyin.
BU SANATÇI KÝM? Deðiþik sanatçýlarýn þarkýlarý CD’ye veya kasete kaydedilir. Öðrenciden dinlediði sanatçýlarýn ismi sorulur. Bu, dünya çapýnda veya kendi kültürlerine ait bir sanatçý olursa daha daha güzel olur. BU HANGÝ ENSTRÜMAN Deðiþik müzik aletlerinin sesi CD’ye veya kasete kaydedilir. Öðrenciden dinlediði müzik aletlerinin ismi sorulur. FIKRA: BÖYLE SORUYA BÖYLE CEVAP Renkli kiþiliði ve düþük not vermesi ile öðrencileri arasýnda özel bir üne sahip olan felsefe öðretmeni, sýnav yapacaðý gün öðrencilere, önce kâðýt ve kalemlerini hazýrlamalarýný söyledi, sonra da sandalyesini kaldýrýp masanýn üzerine koydu. Sonra: “Sýnav sorumu soruyorum.” dedi. “Bu sandalyenin var olmadýðýný kanýtlayýnýz.” Sýfýrcý felsefe öðretmeni, sýnav kâðýtlarýný okuduktan sonra, bu konudaki ününe gölge düþüreceðini bilmesine raðmen, hayatýnda ilk kez bir öðrencisine yüz üzerinden yüz vermek zorunda kaldý. Öðrencinin sýnav kâðýdýnda yalnýzca þu iki sözcük yer alýyordu: “Hangi sandalyenin?”
28
Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere bu kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
konu 3 Gökkuþaðý Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve dil bilgisi konusunu buradan iþleyin. Türkçe cümle yapýsýný, cümlede özne-yüklem uygunluðunu iþleyin. Konu ile ilgili uygulamalarý örnek cümleler üzerinde gösterin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
29
4
Ne Ý le S eyahat E dersiniz?
1. 2. 3. 4.
Ulaþým araçlarýný öðretmek. Seyahatla ilgili soru kalýplarýný öðretmek. Yazma becerilerini geliþtirmek. Dinlediði bir metinle ilgili sorularý cevaplama. 5. Tezlik fiilin ettirgen; ve oldurgan fiili kavratmak.
Geçen haftaki konuyu sorularla ya da diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Gökkuþaðý Türkçe Öðretim Seti’nin ulaþým araçlarýyla ilgili posteri sýnýfýn belirgin bir yerine asýn. Bir ders önceden bazý öðrencilere ödev verin. Öðrencilerden sýnýfa ulaþým araçlarýyla özellikle otomobillerle ilgili resim getirmelerini isteyin. Bu resimleri sýnýfýn farklý yerlerine asýn. Öðrencilere yurt dýþýna seyahat edip etmediklerini sorun. Eðer seyahat etmiþlerse yaþadýklarýný kýsaca anlattýrýn. Öðrencilere en güvenilir ulaþým aracýnýn hangisi olduðunu sorun.
1
Track 10
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. tren uçak helikopter feribot
traktör otobüs taksi minibüs
kamyon gemi bisiklet fayton
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. bisiklet fayton otobüs tren
30
gemi traktör kamyon uçak
minibüs taksi helikopter feribot
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Vagonlu yük ve yolcu taþýmada kullanýlan demir yolu aracýna tren denir. Uçak, yolcu taþýmada kullanýlan, hýzlý, hava yolu taþýtýdýr. Tepesinde pervanesi bulunan, genellikle özel amaçlar için kullanýlan hava yolu aracýna helikopter denir. Büyük arabalarý denizde karþýdan karþýya geçiren deniz yolu aracýna feribot denir. Tarým iþlerinde kullanýlan motorlu kara taþýtýna traktör denir. Otobüs, yolcu taþýmada kullanýlan, toplu ulaþým aracýdýr. Taksi, þehir içi taþýmacýlýðýnda kullanýlan, taksimetre ile para ödemesi yapýlan araçtýr. On ile on iki kiþi taþýyabilen küçük otobüse minibüs denir. Eþya taþýmada kullanýlan büyük motorlu yük taþýtýna kamyon denir. Yolcu ve yük taþýmada kullanýlan deniz yolu taþýtýna gemi denir. Bisiklet, iki tekerlekli, en küçük kara taþýdýr. Fayton, atlý, eski bir ulaþým aracýdýr.
konu 4 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. On ile on iki kiþi taþýyabilen küçük otobüse minibüs denir. 2. Tepesinde pervanesi bulunan, genellikle özel amaçlar için kullanýlan hava yolu aracýna helikopter denir. 3. Büyük arabalarý denizde karþýdan karþýya geçiren deniz yolu aracýna feribot denir. 4. Vagonlu yük ve yolcu taþýmada kullanýlan demir yolu aracýna tren denir. 5. Uçak, yolcu taþýmada kullanýlan, hýzlý, hava yolu taþýtýdýr. 6. Bisiklet, iki tekerlekli, en küçük kara taþýdýr. 7. Otobüs, yolcu taþýmada kullanýlan, toplu ulaþým aracýdýr. 8. Tarým iþlerinde kullanýlan motorlu kara taþýtýna traktör denir. 9. Taksi, þehir içi taþýmacýlýðýnda kullanýlan, taksimetre ile para ödemesi yapýlan araçtýr. 10. Eþya taþýmada kullanýlan büyük motorlu yük taþýtýna kamyon denir. 11. Yolcu ve yük taþýmada kullanýlan deniz yolu taþýtýna gemi denir. 12. Fayton, atlý, eski bir ulaþým aracýdýr.
1
Track 11
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Tahtaya insanlarýn yolculuk yaptýklarý ulaþým araçlarýný en yavaþtan en hýzlýya doðru sýralayýn. fayton, bisiklet, tren, otobüs, otomobil, uçak Öðrencileri bu araçlar üzerinde konuþturun. – En hýzlý ulaþým aracý uçaktýr. – En yavaþ ulaþým aracý bisiklettir. – Tren yavaþtýr; ama en güvenilir ve rahat ulaþým araçlarýndan biridir. – Otomobiller otobüslerden daha hýzlý giden bir ulaþým aracýdýr. – En hýzlý ulaþým aracý uçaktýr. Öðrencilere þimdi bir yolculuk hikâyesi dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Eðer parçanýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz bir defa daha dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Okuma parçasýyla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Okuma parçasýný öðrencilere anladýklarý kadarýyla anlattýrýn.
2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Emre’nin uykusunu getiren neydi? Emre’nin uykusunu getiren trenin tekerlerinden çýkan seslerdir. 2. Emre’nin, dedesinin köyünde ilk görmek istediði yer neresidir? Emre’nin dedesinin köyünde ilk görmek istediði yer meyve bahçesidir. 3. Emre, uçakla yolculuk yapamadýðýna niçin üzülüyor? Çünkü trenle dedesinin köyüne gitmek epey vakit almaktadýr. 4. Emre, at arabalarýyla tarlalarýna giden köylüleri görünce ne düþünüyor? At arabasýyla yolculuk yapmýþ olsaydýk ne kadar sürede köye varýrdýk, diye düþünüyor. 5. Emre, trenle yolculuk yaptýðýna niçin seviniyor? Tren onu dedesine daha çabuk götürecek.
31
Ne Ý le S eyahat E dersiniz? 3. Aþaðýdaki cümlelerde altý çizili kelimelerin yerine gelebilecek kelimeleri yazýnýz. 1. Dedemin köyüne trenle iki saatte varacaðýz. ”ulaþacaðýz, gideceðiz” 2. Öyle sanýyorum ki ”zannediyorum ki, tahmin ediyorum ki” uçakla 15-20 dakika giderdik.: 3. Uçak hýzlý bir ulaþým aracýdýr.: “taþýma” 4. Þimdi dedemle birlikte “beraber” meyve bahçesinde olurduk. 5. Emre birden “aniden” büyük bir gürültü duydu:
Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Örnekleme sorularýný ve cevaplarýný küçük kâðýtlara yazýn. Sorularý ayrý bir torbaya cevaplarýný da baþka bir torbaya koyun. Örnekleme sorularýný bir gruba cevaplarýný da öbür gruba daðýtýn. Öðrencilerden birine örnekleme sorusunu diðerine de cevabýný okumasýný söyleyin. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni örnekleme sorularý sorabilirsiniz.
1
Track 12
1. Dinleyiniz: Öðrencilere dinleme bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciyi resim hakkýnda konuþturun. Öðrencilere iki kiþi arasýnda geçen bir rezervasyon diyaloðu dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde tekrarlatýn. Öðrencilere belli bir süre verin. Ýkiþerli gruplar hâlinde çalýþabileceklerini söyleyin. Öðrencilerden dinleme diyaloðunu kendi ülkelerine uyarlamalarýný isteyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin.
32
Birkaç öðrenciye yazdýklarý diyaloðu tahtada tekrarlatýn. Dinleme diyaloðu ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. A(Bayan) : Alo buyurun. Burasý Akyol turizm. Nasýl yardýmcý olabilirim? B(Bay) : Yaz tatilimi seyahatle deðerlendirmek istiyorum. Gezi turlarýnýz hakkýnda bilgi edinmek için aradým. A: Yaz boyunca yurt içi ve yurt dýþý gezi programlarýmýz var. Yurt dýþý turumuz deniz yoluyla Malezya, Endonezya ve Japonya’yý kapsýyor. B: Yurt dýþý turunun fiyatýný öðrenebilir miyim? A: Elbette. Gidiþ geliþ konaklama dört gün dört gece herþey dahil 2000 lira. B: Yurt içi turlarýnýz hakkýnda bilgi verir misiniz? A: Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvi’i kapsayan Doðu Karadeniz gezisi 3 gün 3 gece yemek ve konaklama dahil 600 lira. Ayrýca günlük turlarýmýz var. Adalara vapurla gidip, faytonla ada turu ve piknik yapmak 100 lira.
konu 4 B: Akdeniz turunuz var mý? A: Evet, var. Akdeniz turumuz Fethiye, Pamukkale ve Antalya gezisinden oluþuyor. Caprice Otelin’de tam pansiyon bir haftalýk tatil 700 lira. B: Karadeniz turu için rezervasyon yaptýrmam mümkün mü? A: Elbette; ama iki gün içinde biletlerinizi almanýz gerekiyor. Çünkü Karadeniz turuna talep bu yýl çok fazla. B: Ücretini tekrar öðrenebilir miyim? A: 600 lira. B: Hangi saatler arasý çalýþýyorsunuz? A: Pazar günleri hariç, Saat 8:30-18:00 arasý çalýþýyoruz. B: O zaman Karadeniz turu için rezervasyon yapýn. Ben cumartesi günü gelip biletleri alýrým. A: Adýnýz, soyadýnýz? B: Orhan Yýlmaz. A: Rezervasyonunuzu yaptým. Cumartesi saat 18:00’e kadar gelip
biletlerinizi alabilirsiniz. B: Teþekkür ederim. Ýyi günler. A: Ýyi günler efendim. Görüþmek üzere. 2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Yaz tatilinde seyahat etmek istiyorum. Ne gibi imkânlarýnýz var? 2. Gidiþ-geliþ konaklama dört gün dört gece, her þey dahil 2000 TL. 3. Karadeniz’de Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin’i kapsayan Doðu Karadeniz gezisi var. 4. Karadeniz turu için rezervasyon yaptýrabilir miyim. 3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Seyahat firmasý hangi saatler arasýnda çalýþmaktadýr? Seyahat firmasý 8:30 ile 18:00 saatleri arasý çalýþmaktadýr. 2. Firma deniz yoluyla hangi ülkelere seyahat imkâný sunuyor? Deniz yoluyla Malezya, Endonezya ve Japonya’ya seyahat imkânlarý sunulmaktadýr. 3. Müþteri hangi tur için rezervasyon yaptýrýyor? Müþteri, Karadeniz turu için rezervasyon yaptýrýyor. 4. Müþterinin biletleri ne zaman almasý gerekiyor? Müþterinin biletleri iki gün içinde almasý gerekiyor. 5. Firmanýn, ne tür günlük turlarý bulunmaktadýr? Firmanýn Adalara vapurla gidip, faytonla ada turu ve piknik yapma gibi günlük turlarý vardýr.
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere tekrarlatýn. Ýkinci aktivitedeki bilgileri tahtaya yazýn. Tahtaya ikiþerli gruplar hâlinde öðrenciler çaðýrýn. Öðrencilerden kitaba bakmadan bu diyaloglarý örnekteki gibi uygulamalarýný isteyin. Ýkinci aktivitedeki bilgileri öðrencilerden kendi ülkelerine uyarlamalarýný isteyebiliriz. Eðer vaktiniz varsa öðrencileri aþaðýdaki
33
Ne Ý le S eyahat E dersiniz? konularda konuþturun. 1. Uçak yolculuðu ile otobüs yolculuðunu karþýlaþtýrýnýz? 2. Ulaþým araçlarý olmasaydý ne olurdu? Fikirlerinizi söyleyiniz.
1. yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere verilen konuyu yazmalarý için yarým A4 sayfasý daðýtýn. Yazdýklarý konuda yazma notu vereceðinizi söyleyin. Yazma aktivitesi için tahtaya anahtar kelimeler yazýn. Öðrencilere önemli gezginlerden Evliya Çelebi ve Marco Polo’dan bahsedin. Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarýný okutun. Öðrencilerin yazdýklarý kâðýtlarý toplayýn. Dersten sonra öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Öðrencilerin kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyin. 2. aktivitedeki cümleleri öðrencilere tercüme ettirin. Daha sonra öðrencilerden birkaçýna yaptýklarý tercümeyi okutun. Sizdeki tercüme metniyle öðrencilerin tercümesini karþýlaþtýrýn. Eksiklikleri giderin ve yanlýþlarý düzeltin.
34
Tamamlayýcý bilgiler bölümdeki ulaþým araçlarýný ve ulaþým yollarýný tekrarlayýn. Ünlem iþaretinin kullanýldýðý yerleri gösterin. Tamamlayýcý bilgiler bölümündeki bilgilerden sýnavlarda soru sormayýn.
konu 4 2. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. Deðerlendirme bölümü, bu ünite anlatýlan konularýn kavranýp kavranmadýðýný göstermesi açýsýndan önemli bir bölümdür. Bu bölümden aldýðýnýz veriler neticesinde nelerin öðrenildiðini, hangi konularda eksiklik olduðunu görebilirsiniz. Buradan alacaðýnýz dönütlerle bazý konularda tekrar yapmanýz gerekebilir.
1. c
2. b
3. a
4. e
5. d
1. b
2. d
3. e
4. a
5. c
3. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. B
1. Aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna "D"; yanlýþ olanýn baþýna "Y" yazýnýz. 1. Y
2. Y
3. D
4. D
5. D
6. Y
7. D
8. D
6. f
2. C
3. B
4. B
4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Uçak hava yolu taþýtýdýr. 2. Faytonu at çeker. 3. Traktörle tarla sürülür. 4. Trende çok vagon vardýr. 5. Vapur denizde gider. 5. Aþaðýdaki kelimeleri uygun baþlýklarýn altýna yazýnýz. Kara Deniz Hava balon taksi þilep helikopter tramvay yelkenli uçak bisiklet vapur
6. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Seyahat etmekten hoþlanýr mýsýn? Seyahat etmekten hoþlanýrým. 2. En son nereye seyahat ettiniz? En son Ankaya’ya seyahat ettim. 3. En çok nereye seyahat etmek isterdin? Ben en çok Türkiye'ye seyahat etmek isterdim. 4. Bu tatili nasýl deðerlendireceksin? Bu tatili Uzak Doðu seyahatiyle deðerlendireceðim.
7. Resimlerde gördüðünüz taþýtlarýn isimlerini yazýnýz. 1. vapur 4. bisiklet 7. týr
2. minibüs 5. traktör 8. balon
3. motosiklet 6. fayton
35
Ne Ý le S eyahat E dersiniz? FIKRA: Öðrencilere yaptýklarý bir seyahati resimleriyle beraber anlatmalarýný söyleyin. – Nereye seyahat etmiþler? – Ne ile seyahat etmiþler? – Kimlerle gitmiþler? – Neler yapmýþlar? – Kaç gün kalmýþlar?
36
KAPTAN PÝLOT Kalkýþtan 15 dakika sonra 50 kiþilik Fokken 50 tipi uçaðýn hoparlörlerinden kaptan pilotun sesi duyulur: –Uçaðýmýza hoþ geldiniz. Þu anda Atlantik Okyanusunun üzerinde 15.000 feet yükseklikte bulunmaktayýz. Sað tarafýnýza bakarsanýz uçaðýmýzýn bir motorunun yanmakta olduðunu göreceksiniz. Sol tarafa bakarsanýz uçaðýmýzýn kanadýnýn kopmuþ olduðunu göreceksiniz. Aþaðýya bakarsanýz sarý bir bot içinde üç kiþinin size el salladýðýný göreceksiniz. Bu kiþiler ben kaptan pilotunuz, yardýmcý pilotum ve uçaðýn hostesi..... Dinlemekte olduðunuz ses bir bant kaydýdýr!!!
konu 4 Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere bu kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin. hýzlý, kalabalýk, inmek, kelimelerinin zýt anlamlarýný sorun.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Tezlik fiilini ve ettirgen fiili iþleyin. Bu fiillerin yapýlýþýný ve kullanýmlarýný örnekleriyle beraber gösterin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
37
5
Trafik K urallarýný B iliyor M usunuz?
1. 2. 3. 4.
Trafik kurallarýyla ilgili kelimeleri öðrenebilme. Okuduðunu anlama ve anlatabilme. Ulaþým araçlarýyla ilgili konuþabilme. Dinlediði bir metinle ilgili sorulan sorularý cevaplayabilme. 5. Ýsim fiilleri öðrenme.
Geçen dersi sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Geçen derste verilen ödevleri kontrol edin. Proje ödevlerini toplayýn. Dersten sonra ödevleri deðerlendirin ve en güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Trafik iþaret ve kurallarý ilgili iþaretleri sýnýfýn farklý yerlerine asýn. Ýnternetten araþtýrma yapýn. Tarihten günümüze kadar en büyük kazalarý araþtýrýn. Bunlarý öðrencilere okuyun. Öðrencilere hiç trafik kazasý görüp görmediklerini sorun. Öðrencilere konuyla ilgili aþaðýdaki sorularý sorun. – Kaza nerede oldu? – Kaza nasýl oldu? – Yaralanan oldu mu? – Kaza yerine ambulans geldi mi?
1
Track 13
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. Dikkat! Park Yapýlmaz! Taþýt giremez! Yeþil ýþýk DUR! Okul Geçidi
Ýki Yönlü Trafik Park yeri Kýrmýzý ýþýk Yaya Geçidi Yaya giremez! Sarý ýþýk
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. Park yeri Taþýt giremez! DUR! Dikkat! Sarý ýþýk Yeþil ýþýk
38
Yaya giremez! Ýki Yönlü Trafik Okul Geçidi Park Yapýlmaz! Yaya Geçidi Kýrmýzý ýþýk
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Trafik güvenliði amacýyla bazý önemli yerlere “Dikkat” levhasý konur. Araçlarýn park yapmasýnýn yasak olduðu yerlere “ Park yapýlmaz” levhasý konur. “Taþýt giremez” levhasý bulunan yola bu yönden araçlarýn girmesi yasaktýr. “Yeþil ýþýk” yolun trafiðe açýk olduðunu bildirir. “Dur” iþareti talî yoldan ana yola gelindiðini bildirir. “Okul geçidi” levhasý bulunan yolda geçiþ üstünlüðü öðrencilerindir. Gidiþ ve geliþ trafiðine açýk yollara “Ýki yönlü trafik” levhasý konur. Araçlara, park edebilmesi için ayrýlan yere “ Park” iþareti konur. “Kýrmýzý ýþýk” yolun trafiðe kapalý olduðunu bildirir. “Yaya geçidi” levhasý yaya geçidinin bulunduðu yere gelindiðini bildirir. Yaya trafiðine kapalý yerlere “ Yaya giremez” levhasý konur. “Sarý ýþýk”, kýrmýzýdan sonra yandýðýnda yolun trafiðe açýlacaðýný, yeþilden sonra yandýðýnda yolun trafiðe kapanacaðýný bildirir.
konu 5 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. “Sarý ýþýk”, kýrmýzýdan sonra yandýðýnda yolun trafiðe açýlacaðýný, yeþilden sonra yandýðýnda yolun trafiðe kapanacaðýný bildirir. 2. “Kýrmýzý ýþýk” yolun trafiðe kapalý olduðunu bildirir. 3. “Yeþil ýþýk” yolun trafiðe açýk olduðunu bildirir. 4. Yaya trafiðine kapalý yerlere “Yaya giremez” levhasý konur. 5. “Taþýt giremez” levhasý bulunan yola bu yönden araçlarýn girmesi yasaktýr. 6. Araçlara, park edebilmesi için ayrýlan yere “Park” iþareti konur. 7. “Okul geçidi” levhasý bulunan yolda geçiþ üstünlüðü öðrencilerindir. 8. “Yaya geçidi” levhasý yaya geçidinin bulunduðu yere gelindiðini bildirir. 9. Araçlarýn park yapmasýnýn yasak olduðu yerlere “Park yapýlmaz” levhasý konur. 10. Gidiþ ve geliþ trafiðine açýk yollara “Ýki yönlü trafik” levhasý konur.
11. Trafik güvenliði amacýyla bazý önemli yerlere “Dikkat” levhasý konur. 12. “Dur” iþareti talî yoldan ana yola gelindiðini bildirir.
1
Track 14
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencilere okuma-anlama bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciyi buradaki resim hakkýnda konuþturun. Öðrencileri trafik kazalarý hakkýnda konuþturun. Trafik kazalarýnýn en önemli sebeplerini sorun. Öðrencilere bir kaza haberiyle ilgili bir diyalog dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere bir defa dinletin. Eðer diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz diyaloðu bir defa daha dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeler varsa bunlarý açýklayýn. Diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde uygulatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y 2. Y 3. D 4. D 5. D
3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Nihal nasýl bir haber duymuþ? Nihal bir trafik kazasý haberi duymuþ. 2. Arabayý kim kullanýyormuþ? Arabayý Ahmet’in kardeþi kullanýyormuþ.
39
Trafik K urallarýný B iliyor M usunuz? 3. Kaza anýnda hava durumu nasýlmýþ? Kaza anýnda hava yoðun sisliymiþ. 4. Kaza nasýl olmuþ? Yoðun sis yüzünden tarfik levhasýný görememiþler. Bu yüzden hýzla kavþaða girmiþler. O sýrada yoldaki bir minibüsle çarpýþmýþlar. 5. Kazada ölen ya da yaralanan var mýymýþ? Kazada ölen ve yaralanan yokmuþ.
Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni örnekleme sorularý sorun. Tahtayý ikiye ayýrýn. Tahtaya iki öðrenci çýkarýn. Öðrencilerden birine örnekleme sorularýný diðerine de cevaplarýný tahtaya karýþýk olarak yazmasýný söyleyin. Örnekleme sorularýný ve cevaplarýný öðrencilere eþleþtirin.
40
1
Track 15
1. Dinleyiniz. Öðrencilere dinleme bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciye resimde gördüklerini anlattýrýn. Eðer bulabilirseniz sýnýfa kazalarla ilgili resim getirin. Öðrencilere bir trafik kazasý haberi dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Parça ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Dinleme parçasýný öðrencilere anlattýrýn.
konu 5 TRAFÝK KAZASI Ankara-Ýstanbul otoyolunda meydana gelen kazada iki kiþi öldü. Üç kiþi de aðýr yaralandý. Alýnan bilgilere göre kaza dün akþam saat 20:15’te meydana geldi. Ahmet Mercan isimli vatandaþýn kullandýðý 06 AP 180 plakalý özel otomobil, karþýdan gelen Mahmut Yýlmaz’ýn kullandýðý 34 EN 926 plakalý yolcu otobüsü ile çarpýþtý. Özel otomobilde bulunan dört kiþiden biri olay yerinde hayatýný kaybetti. Diðer üç kiþi, otobüs þoförü ile birlikte Ankara Devlet Hastanesi’ne kaldýrýldý. Ahmet Karaman isimli yolcu, doktorlarýn bütün müdahalelerine raðmen kurtarýlamadý. Diðer iki yaralýnýn durumunun aðýr olmadýðý, iyiye doðru gittiði belirtildi. Kazada hafif yaralanan otobüs þoförü, suçun kendisinde olmadýðýný, özel otomobilin hatalý sollama yaptýðýný söyledi.
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki boþluklara uygun kelimeler yazýnýz. 1. Kaza Ankara-Ýstanbul otoyolunda meydana geldi. 2. Kaza, dün akþam 20:15'te meydana geldi. 3. Özel otomobil yolcu otobüsü ile çarpýþtý. 4. Otomobilde dört kiþi vardý. 5. Kazada otobüs þoförü hafif yaralandý.
3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Kaza nerede meydana geldi? Kaza, Ankara-Ýstanbul otoyolunda meydana geldi. 2. Kazada kaç kiþi öldü? Kazada üç kiþi öldü. 3. Kaza saat kaçta oldu? Kaza, dün akþam 20:15’te meydana geldi. 4. Yaralananlar nereye kaldýrýldý? Yaralananlar, Ankara Devlet Hastanesi’ne kaldýrýldý. 5. Otobüs þoförü suçlu muydu? Otobüs þoförü suçlu deðildi.
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle uygulayýn. Verilen iþaretlerden faydalanarak öðrencilerden ikiþerli gruplar hâlinde örnekteki gibi yeni diyaloglar kurmalarýný isteyin. Gerekirse öðrencilere yeni iþaretler sorun.
41
Trafik K urallarýný B iliyor M usunuz? Öðrencilere belli bir süre verin. 1. yazma aktivitesini sýnýfýn bir bölümüne, 2. yazma aktivitesini de diðer bölüme verin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Öðrencilere yazdýklarýný okutun. Öðrencilerden 3. aktivitedeki cümleleri kendi dillerine tercüme etmelerini isteyin. Tercüme bölümündeki cümlelerin bulunduðunuz ülkedeki karþýlýklarýný bilmenizin, bu etkinlik için önemli olduðunu unutmayýn. Derse gelmeden önce bu cümlelerin karþýlýðýný öðrenmeyi ihmal etmeyin.
42
Tamamlayýcý bilgiler bölümündeki trafik iþaretlerinin Türkçe karþýlýklarýný verin. Bu bölümdeki bilgilerden sýnavlarda soru sormayýn. Ýki nokta iþaretinin kullanýldýðý yerleri örneklerle gösterin.
konu 5 2 7 1
1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. g
2. c
3. a
4. d
5. h
2. Trafik iþaretlerini anlamlarýyla eþleþtiriniz. 8 10 6 5 4 3 9
Park yapýlmaz Hýz sýnýrý 90 kilometre Okul geçidi Önceliði olan yön Saða dönülmez Ýleride trafik lâmbalarý var Islak ve kaygan yol
6. b
7. e
8. f
Otobüs giremez Sola mecburî yön Taþýt giremez
3. Aþaðýdaki trafik iþaretlerinin anlamlarýný yazýnýz. 1. Okul geçidi 2. Islak ve kaygan yol 3. Önceliði olan yön 4. Saða mecburî yön
4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Trafiði düzenleyen polislere trafik polisi denir. 2. Karþýdan karþýya geçerken saða ve sola bakmalýyýz. 3. Bir yaya olarak kaldýrýmdan yürümeliyim. 4. Otomobille giderken kýrmýzý ýþýkta durmalýyým. 5. Trafikte seyir hâlindeyken trafik iþaretleri ne dikkat etmeliyim.
5. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Toplu ulaþým araçlarýnda yaþlýlara ve kadýnlara yer vermeliyiz. 2. Trafik kurallarý can ve mal güvenliðimizi saðlar. 3. Park etmiþ taþýtlarýn önünden ve arkasýndan geçmemeliyiz. 4. Taþýt içinde emniyet kemeri takmalýyýz.
6. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. a 2. c 3. b
7. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D
8. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. B 2. B 3. D 4. C
43
Trafik K urallarýný B iliyor M usunuz? Öðrencilerden yayalarýn trafikte uymasý gereken kurallarý bir kâðýda yazmalarýný isteyin. Yaya trafiði ile ilgili iþaretleri bir kartona çizmelerini isteyin.
Bulmacanýn çözümü 4 P 1O T O B Ü S 5 L Y 3 6T R A F Ý K L Â M B A S Y A 10 G A K G S 2 8B Ý S Ý K L E T 7T Ü N E Ç R Ý E 9K A L D N Ý
S I R A J L
I R I M
Sýnýfa, öðrenci sayýsýnca trafik iþaretlerini belirten resimler getirin. Bu resimleri öðrencilere daðýtýn. Daha sonra bütün sýnýfý ayaða kaldýrýn. Daha sonra öðrencilerden, ellerindeki resimlerin ne anlama geldiðini sorun. Resmi doðru þekilde tanýmlayan öðrenci oturur. Bilemeyen öðrenciye diðer öðrenciler yardým eder. Oyunu bu þekilde tüm resimler cevaplanana kadar devam ettirin. FIKRA: KÖR PÝLOT Yolcular uçaðýn yanýnda otobüsten inmiþler. Bir bakmýþlar uçak þirketinin minibüsü yanlarýnda durmuþ. Ýçinden kaptan pilotla, yardýmcý pilot inmiþ. Yolcular fena hâlde þaþýrmýþlar. Nasýl þaþýrmasýnlar! Kaptan pilotun elinde bir beyaz baston. Kolunda üç noktalý bant,yardýmcý pilotun elinde bir köpek tasmasý. Tasmanýn ucunda bir köpek. Saða sola çarparak öyle ilerliyorlar uçaða.
44
Günlerden bir nisan deðil; ama “þaka herhalde” demiþ yolcular, doluþmuþlar uçaða. Uçak pistte hýzla ilerlemeye baþlamýþ. Yolcularýn gözleri camda. Uçak hýzlanmýþ. Yolcular endiþelenmeye baþlamýþlar. Uçak daha da hýzlanmýþ. Pistin sonu hýzla yaklaþmaya baþlamýþ. Uçak iyice hýzlanmýþ. Bazý yolcular paniklemiþ dua etmeye baþlamýþlar. Uçak son hýza ulaþmýþ. Bu arada pistin sonuna da ulaþmýþ. 10 metre sonra betonun bitip çimlerin baþladýðýný gören yolcular dehþet içinde çýðlýðý basmýþlar. Tam o anda da kaptan pilot levyeyi sonuna kadar çekmiþ. Uçak tam pist biterken tekerleklerini yerden kesmiþ, havalanmýþ. Kaptan pilot arkasýna yaslanmýþ. Derin bir nefes almýþ ve yardýmcý pilota dönmüþ: “Biliyor musun?” demiþ, “Bir gün çýðlýk atmayacaklar ve hepimiz öleceðiz.”
konu 5 Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeler varsa bunlarý açýklayýn. Gerekirse öðrencileri bu kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Ýsim fiilleri ve belgisiz sýfatlarý iþleyin. Ýsim fiillerin ve belgisiz sýfatlarýn Türkçe’de çok kullanýldýðýný söyleyin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
45
6
Bayramlarý N asýl K utlarsýnýz?
1. Millî bayramlar hakkýnda konuþabilme. 2. Okuduðunu anlama ve anlatabilme. 3. Bayramlarla ilgili kutlama ifadelerini öðrenme. 4. Sýfat, fiilleri kavratmak. 5. Bir bayram kutlamasýný seviyesine göre anlatabilme.
Geçen haftaki konuyu sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlatýn. Ödevleri kontrol edin. Proje ödevlerini toplayýn. Dersten sonra proje ödevlerini inceleyin. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Öðrencilere millî bayramlarýný sorun. Birkaç öðrenciye millî bayramlarýnda neler yaptýklarýný anlattýrýn. Siz de öðrencilere 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve çocuk Bayramý ile 19 Mayýs Gençlik ve Spor Bayramlarýndan bahsedin. Doðum günü bugün olan öðrenci varsa ona doðum günü hediyesi verin.
1
Track 16
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. doðum günü düðün salonu çocuk bayramý þenlik pasta nevruz
gelin arabasý gelin damat tebrik kartý davetiye düðün
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. düðün pasta gelin arabasý tebrik kartý damat doðum günü
46
nevruz davetiye gelin düðün salonu çocuk bayramý þenlik
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Bir kimsenin doðduðu güne “doðum günü” denir. Evlenme merasim veya törenlerinin yapýldýðý mekâna “düðün salonu” denir. Çocuk Bayramý, TBMM'nin açýlýþ gününü kutlamak amacýyla Atatürk tarafýndan çocuklara hediye edilen bayrama verilen addýr. Belli günlerde yapýlan eðlendirici gösterilerin tümüne “þenlik” denir. Pasta, hamurdan yapýlan tatlýlarýn genel adýdýr. Martýn yirmi ikisine rastlayan baharýn ilk gününe “Nevruz” denir. Gelin arabasý, düðünde gelinin damatla beraber bindikleri “otomobile” denir. Evlenmek üzere süslenmiþ kýza “gelin” denir. Evlenecek kýzýn kocasýna “damat” denir. Tebrik kartý, kutlama nedeniyle kullanýlan resimli “posta kartýna” denir. Düðün, tören vb. gibi bir yere insanlarý çaðýrma maksadýyla gönderilen duyuru kâðýdýna “davetiye” denir. Evlenme ve sünnet nedeniyle yapýlan eðlenceye “düðün” denir.
konu 6 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Evlenme ve sünnet nedeniyle yapýlan eðlenceye “düðün” denir. 2. Pasta, hamurdan yapýlan tatlýlarýn genel adýdýr. 3. Gelin arabasý, düðünde gelinin damatla beraber bindikleri “otomobile” denir. 4. Tebrik kartý, kutlama nedeniyle kullanýlan resimli “posta kartýna” denir. 5. Evlenecek kýzýn kocasýna “damat” denir 6. Bir kimsenin doðduðu güne “doðum günü” denir. 7. Martýn yirmi ikisine rastlayan baharýn ilk gününe “Nevruz” denir. 8. Düðün, tören vb. gibi bir yere insanlarý çaðýrma maksadýyla gönderilen duyuru kâðýdýna “davetiye” denir. 9. Evlenmek üzere süslenmiþ kýza “gelin” denir. 10. Evlenme merasim veya törenlerinin yapýldýðý mekâna “düðün salonu” denir. 11. Çocuk Bayramý, TBMM'nin açýlýþ gününü kutlamak amacýyla
Atatürk tarafýndan çocuklara hediye edilen bayrama verilen addýr. 12. Belli günlerde yapýlan eðlendirici gösterilerin tümüne “þenlik” denir.
1
Track 17
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencilere gelenek ve göreneklerinde düðün törenlerinin nasýl olduðunu sorun. Birkaç öðrenciyi bu konuda konuþturun. Siz de Türkiye’deki geleneksel düðün törenlerini anlatýn. Öðrencilere az sonra iki kiþi arasýnda geçen bayram ve düðünle ilgili bir diyalog dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Eðer diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz diyaloðu tekrar dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeler varsa bunlarý açýklayýn. Tahtaya bir öðrenci çaðýrýn. Diyaloðu bu öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere karþýlýklý olarak tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. 2. Aþaðýdakileri okuduðunuz diyaloða göre eþleþtiriniz. 1. d 2. e 3. b 4. a 5. e 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Dövlet, bugünlerde neden çok yoðun? Çünkü, Nevruz bayramý hazýrlýklarý var. 2. Dövlet’in memleketinde hangi bayramýn hazýrlýklarý yapýlýyor? Nevruz Bayramýnýn hazýrlýklarý yapýlýyor. 3. Hasan, gelecek sene ne yapmak istiyor? Nevruz’da, Dövlet ve ailesiyle birlikte olmak istiyor. 4. Hasan þu anda ne ile meþguldür? Düðün hazýrlýklarý ile meþguldür. 5. Dövlet ile Hasan nereden tanýþýyorlar? Ankara’dan tanýþýyorlar.
47
Bayramlarý N asýl K utlarsýnýz? Örnekleme sorularý o konu ile ilgili sorulabilecek en önemli sorulardýr. Örnekleme sorularý size basit gelebilir. Ancak birçok öðrencinin bu basit ifadeleri ilk defa gördüðünü unutmayýn. Öðrencileriniz bu sorularý takýlmadan sorabilmelidir. Bir sorunun birden çok soruluþ þekli olabilir. Örnekleme bölümünü iþlerken bunu da göz önünde bulundurun. Örnek: Dinî bayramlarýnýz hangileridir? Hangi dinî bayramlarý kutluyorsunuz? Dinî bayramlarýnýz var mý? Örnekleme sorularýný öðrencilere sorun. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun.
48
1
Track 18
1. Dinleyiniz. ÇOCUKLUÐUMDAKÝ BAYRAMLAR Bundan tam 20 yýl önceydi. Ýlkokul 5. sýnýfta okuyordum. Tarih 22 Nisan 1985 idi. Ertesi gün, günlerdir beklediðim, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý’ydý. Günlerce bu bayrama hazýrlandým. Okuyacaðým þiir uzundu. Bu þiiri ezberlemek için çok çalýþtým. Bayram töreninde bu þiiri gür bir sesle okuyacaktým. Çok heyecanlýydým. Sabah erkenden kalktým. Annem ve babam bana: “Bayramýn kutlu olsun!” dediler. O gün en güzel elbiselerimi giydim, erkenden okula gittim. Bayramdan bir gün önce sýnýfýmýzý çiçeklerle süsledik. Okulumuzun bahçesini temizledik.
konu 6 Tören saat 9.30'da baþladý. Hep birlikte millî marþýmýzý söyledik. Çok heyecanlý olduðum için hiçbir þey görmüyordum. Annemi ve babamý görmek için kalabalýða baktým ve onlarý zar zor gördüm. Þiir okuma sýrasý bana geldiðinde çýktým ve þiirimi yüksek sesle okudum. Alkýþ sesleri arasýnda yerime geçerken neredeyse düþüyordum. O günü hatýrlayýnca hâlâ güler ve o günlere özlem duyarým. 2. Dinleyiniz ve parçada geçen kelimelere ( 9) iþareti koyunuz. 9 Ýlkokul 1. F
8. F Þarký
9 Alkýþ 2. F
9 Tören 9. F
3. F Tatil 9 Þiir 4. F 9 Bayramýn kutlu olsun! 5. F 9 Millî marþ 6. F 9 Bayram 7. F
10. F Okul Müdürü
3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Parçada kaç yýl önceki bir bayramdan söz ediliyor? Parçada yirmi yýl önceki bir bayramdan söz ediliyor. 2. Yazar, o zaman kaçýncý sýnýfa gidiyormuþ? Yazar, o zaman beþinci sýnýfa gidiyormuþ. 3. Bu yazý hangi tarihte yazýlmýþ olabilir? Bu yazý 2005 tarihinde yazýlmýþ olabilir. 4. Yazar, hangi bayramdan bahsediyor? Yazar, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý’ndan bahsediyor. 5. Yazar, bu bayramda neler yapmýþ? Sýnýfý süslemiþ, bayramlýk elbiselerini giymiþ törende bir þiir okumuþ.
Öðrencilere konuþma bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciye resimde gördüklerini anlattýrýn. Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle tekrarlayýn. 2. aktivitedeki bilgileri tahtaya yazýn. Öðrencilere bu diyaloglarý örnekteki gibi ikiþerli gruplar hâlinde tekrarlatýn. Uygulamayý kitaba bakmadan yaptýrýn. Öðrencilere diyaloðu geniþletebileceklerini söyleyin. Öðrencilerinize serbestçe konuþabilecekleri bir ortam saðlayýn. Özellikle derse az katýlan öðrencilere söz hakký verin.
49
Bayramlarý N asýl K utlarsýnýz? Yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Sýnýfý iki gruba ayýrýn. 1. gruba 1. yazma aktivitesini; 2. gruba da 2. yazma aktivitesini yazmalarýný söyleyin. Bu yazmadan öðrencilere yazma notu vereceðinizi söyleyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Tahtaya yazma konularý için anahtar kelimeler yazýn. 2. yazma 1. yazma düðün kutlamak niþan tebrik etmek gelin tebrik kartý yazmak gelin arabasý elektronik posta göndermek kutlama akrabalarý ziyaret etmek tebrik etmek düðün salonu nikâh nikâh memuru Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarýný okutun. Öðrencilerin kâðýtlarýný toplayýn. Dersten sonra bu kâðýtlarý deðerlendirin. Kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Öðrencilerin okuma, konuþma ve dinleme becerilerinin yanýnda yazma becerilerinin de geliþmesini saðlayýn.
50
Türkiye’deki önemli günleri söyleyin. Öðrencilerden birini tahtaya kaldýrýn. Bu öðrenciye kendi ülkelerindeki önemli günleri yazdýrýn. Bayram kutlamalarýnda söylenen kutlama cümlelerini öðretin. Noktalý virgülün kullanýldýðý yerleri örnek cümlelerle gösterin.
konu 6 4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. c
2. b
3. a
4. d
2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y
2. Y
3. D
4. D
5. D
1. Bayramýnýz kutlu olsun! Sizin de bayramýnýz kutlu olsun! 2. Bayramlarda mutlu olur musunuz? Evet, bayramlarda çok mutlu olurum. 3. En sevdiðiniz bayram hangisidir? En sevdiðim bayram 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý’dýr. 4. Gençlik ve Spor Bayramýna katýldýn mý? Evet, Gençlik ve Spor Bayramý’na katýldým.
3. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 1. d 2. 1. b
2. c 2. c
3. b 3. b
4. a 4. a
5. Aþaðýdaki sorularý kendi ülkenize göre cevaplayýnýz. 1. Ülkenizde hangi bayramlar kutlanmaktadýr? Ülkemizde 23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramý, 19 Mayýs Gençlik ve Spor Bayramý, Ramazan Bayramý gibi bayramlar kutlanmaktadýr. 2. Ülkenizde en sevdiðiniz bayram hangi bayramdýr, niçin? En sevdiðim bayram 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý’dýr. 3. Ülkenizde millî bayramlar nerede kutlanýr? Ülkemizde millî bayramlar stadyumlarda ve caddelerde kutlanýr 4. Ülkenizde dinî bayramlar var mý? Evet, var. Ramazan ve Kurban Bayramý.
6. Aþaðýdaki resimlere uygun cümle numarasý yazýnýz. 4
5 2 3 1
51
Bayramlarý N asýl K utlarsýnýz? FIKRA Öðrencilere bir bayram törenlerini ya da doðum günü gibi önemli bir günlerini fotoðraflarýyla beraber anlatmalarýný söyleyin. Öðrencilerden, yaþadýklarý bölgelerde bir düðünü ve evlenme merasimini fotoðraflarla anlatmalarýný isteyin
Aþaðýdaki bulmayacý çözünüz Öðrencilere buradaki bulmacayý doldurmalarýný söyleyin. Bulmacayý bir öðrenciye tahtaya yazdýrýn. 2 1 D Ü Ð Ü N A M
6 B
4 P A S T A T
Y
3 G
R
5 D A V E T M
Ý
Y E L Ý
7 E Ð L E N C E
52
DAHA EVLENEMEDÝK Kadýn: Evlendiðimiz zaman, senin bütün üzüntülerini ve sorunlarýný paylaþmak istiyorum… Adam: Çok tatlýsýn hayatým... Ama çok þükür, benim hiçbir üzüntüm ya da sorunum yok. Kadýn: Ama daha evlenmedik ki...
konu 6 Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. hediye, kutlama, tören... kelimelerinin eþ anlamlarýný sorun. Gerekirse öðrencilere bu kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Sýfat, fiilleri örnek cümlelerde gösterin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Diðer alýþtýrmalarý ödev olarak verin.
53
7 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Türkiye’yi T anýyor M usunuz? Öðrencileri turizm hakkýnda konuþturmak. Bir tatil anýsý yazdýrmak. Türkiye’yi tanýtmak Sözlü ve yazýlý anlatýmý geliþtirmek. Konuyla ilgili soru kalýplarýný öðretmek. Zarf-fiilleri öðretmek.
Geçen haftaki konuyu sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Ödevleri kontrol edin. Proje ödevlerini toplayýn. Dersten sonra proje ödevlerini deðerlendirin. Projelere ödev notu verin. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Bu haftaki konunun Türkiye ile ilgili olmasýndan dolayý bu derste Türkiye’yi daha iyi tanýtacak etkinlikler yapýn. Türkiye konusunda www.kultur.gov.tr adlý web sayfasýndan faydalanabilirsiniz. Bu web sayfasýndan Türkiye’yi ve özellikle Ýstanbul’u tanýtan kýsa filmler indirebilirsiniz. Sýnýfýn belirgin yerlerine Türkiye ile ilgili posterler asabilirsiniz. Bu hafta öðrencilere ders aralarýnda Türkçe müzik dinletin. Akþam derslerden sonra Türk filmleri izletin.
1
Track 19
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. dað orman güneþ kale
baraj tarým yayla tarihî eser
ada deniz köprü sahil
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. baraj dað deniz köprü
54
kale orman yayla tarým
ada güneþ sahil tarihî eser
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Dað, çevresindeki araziye göre yüksek olan toprak parçasýdýr. Yemyeþil aðaçlarla kaplý geniþ topraklara orman denir. Gezegenlere ve dünyaya ýþýk ve ýsý veren büyük gök cismine Güneþ denir. Düþmana karþý koymak üzere saðlam duvarlardan yapýlmýþ yapýya kale denir. Barajlar tarým alanlarýný besleyen su kaynaklarýdýr. Bitki yetiþtirmek amacýyla toprak üzerinde yapýlan çalýþmalara tarým denir. Yayla, hayvancýlýk yapmak amacýyla gidilen yüksek alandýr. Eski dönemlerden günümüze ulaþmýþ eserlere tarihî eser denir. Dört tarafý sularla kaplý kara parçasýna “ada” denir. Deniz yeryüzünün büyük bir kýsmýný kaplayan su parçasýdýr. Köprü iki yakayý birbirine baðlamak için yapýlan tahta, taþ veya demir yapý. Deniz, nehir ve göl kenarýna sahil denir.
konu 7 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Dört tarafý sularla kaplý kara parçasýna “ada” denir. 2. Barajlar tarým alanlarýný besleyen su kaynaklarýdýr. 3. Gezegenlere ve dünyaya ýþýk ve ýsý veren büyük gök cismine Güneþ denir. 4. Köprü iki yakayý birbirine baðlamak için yapýlan tahta, taþ veya demir yapý. 5. Düþmana karþý koymak üzere saðlam duvarlardan yapýlmýþ yapýya kale denir. 6. Deniz, nehir ve göl kenarýna sahil denir. 7. Eski dönemlerden günümüze ulaþmýþ eserlere tarihî eser denir. 8. Dað, çevresindeki araziye göre yüksek olan toprak parçasýdýr. 9. Deniz yeryüzünün büyük bir kýsmýný kaplayan su parçasýdýr. 10. Yemyeþil aðaçlarla kaplý geniþ topraklara orman denir. 11. Bitki yetiþtirmek amacýyla toprak üzerinde yapýlan çalýþmalara tarým denir.
12. Yayla, hayvancýlýk yapmak amacýyla gidilen yüksek alandýr.
1
Track 20
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Öðrencilere Ýstanbul hakkýnda bilgileri olup olmadýðýný sorun. Sýnýfa getirdiðiniz ek dökümanlarla (film, poster, resim...) öðrencilere Ýstanbul’u anlatýn. Ýstanbul’u gören öðrenci varsa gördüklerini anlattýrýn. Öðrencilere Ýstanbul’la ilgili bir okuma parçasý dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Parça ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
Etkinlik Öðrencilerden ülkelerini (þehirlerini, köylerini) tanýtmalarý istenebilir. Diðer öðrenciler de tanýtýlan þehri tahmin etmeye çalýþýr. Söylenen her tanýtým cümlesinden sonra öðrencilere söz hakký verilir. Öðrencilerden ülkelerinde turistler tarafýndan en çok ziyaret edilen tarihî eserleri tanýtmalarý istenebilir. Diðer öðrenciler de tanýtýlan eserleri tahmin etmeye çalýþýr. Söylenen her tanýtým cümlesinden sonra öðrencilere söz hakký verilir. 2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D
2. D
3. Y
4. D
5. Y
3. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümleler hangi kelimelerle tamamlanmalýdýr? 1. B
2. D
3. A
4. C
55
Türkiye’yi T anýyor M usunuz? Örnekleme bölümündeki sorularý öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. 1. A: Hangi þehirde yaþýyorsunuz? Aslen nerelisiniz? Uygulama ...................................................... 2. A: Memleketinizin nüfusu ne kadar? Ülkenizde yabancý milletlerden hangi uluslar var? Uygulama ...................................................... 3. A: Ülkenize veya þehrinize gelen turistlere nereleri gezmelerini tavsiye edersiniz? Uygulama ...................................................... 4. A: Ülkenizde veya þehrinizde size göre ne gibi problemler var. Uygulama ...................................................... 5. A: Ülkenizde kaç tane bölge var ve bu bölgelerin iklimi nasýl? Uygulama ...................................................... 6. A: Þehrinizin en meþhur yeri neresidir? Uygulama ......................................................
56
1
Track 21
1. Dinleyin. TÜRKÝYE Türkiye, Asya ve Avrupa kýtalarýnda topraklarý olan 70 milyon nüfuslu demokratik bir cumhuriyettir. Türkiye Cumhuriyeti 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemal Atatürk tarafýndan kurulmuþtur. Üç tarafý denizlerle çevrili olan bu ülke, 7 bölge ve 81 ilden oluþmaktadýr. Bu illerin en büyükleri Ýstanbul, Ankara, Ýzmir, Bursa ve Adana'dýr. Türkiye, hem tarým hem de sanayi ülkesidir. Güzel sahilleri, bol güneþi ile ayný zamanda eþsiz bir turizm cennetidir. Üç tarafýnýn denizlerle çevrili olmasý ve dört mevsimin de yaþanmasýndan dolayý her türlü turizme uygundur.
konu 7 Türkiye, medeniyetler kuþaðýnda yer alýr. Bugünkü Anadolu'da birçok medeniyetin kalýntýlarý vardýr. Her gün geliþen ve büyüyen bu modern ülke, hem bölgesinde hem de dünyada barýþýn, dostluðun ve kardeþliðin geliþmesi için büyük çaba göstermektedir.
3. Türkiye Cumhuriyetini kim kurdu? Mustafa Kemal Atatürk 4. Türkiyenin en büyük illeri hangileridir? Ýstanbul, Ankara, Ýzmir
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. C
2. B
3. C
4. C
3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Türkiye Cumhuriyeti hangi kýtada yer alýr? Asya ve Avrupa 2. Türkiye Cumhuriyeti ne zaman kuruldu? 29 Ekim 1923
Konuþma bölümündeki örnek diyaloðu bir öðrenciyle tekrarlayýn. Bu diyaloðu farklý öðrencilere tekrarlatýn. Öðrencilere verilen bilgilerden faydalanarak örnek diyalogdaki gibi ikiþerli gruplar hâlinde yeni diyaloglar kurdurun. Öðrencilere rahatça konuþacaklarý bir ortam saðlayýn. Bu bölümde her öðrenciye söz verin. Özellikle derse az katýlan ya da dil seviyesi zayýf olan öðrencilere söz verin. Gerekirse öðrencilere sözlü notu verin. Öðrencilere diyaloðu geniþletebilecekleri ve kendi ülkelerine uyarlayabileceklerini söyleyin. Etkinlik Öðretmen bir öðrenciyi dýþarý çýkarýr. Sýnýfa bir ülke ismi söyler. Öðrenciler o ülkeyi sýnýfa giren öðrenciye anlatýr. Öðrenciler o ülkeyi anlatmak için o ülkeyle ilgili uzun süre konuþturulmak isteniyorsa baþkentini ve hangi dili konuþtuðunu söylememelidir. Öðretmen öðrencilere “Hangi ülke güzel?” diye sorar. Sýnýfa niçin? diye sorar. Ülke ismini söyleyen öðrenciden sýnýfý ikna etmesini ister. Farklý olarak sýnýfý ikiye böler ve münazara þeklinde uygular. Bu guruplar söyledikleri ülkenin savunmasýný yapar ve karþý gurubu ikna etmeye çalýþýr.
57
Türkiyeyi T anýyor M usunuz? 1. yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilerden ülkelerinin tarihî ve turistik yerlerini anlatan bir yazý yazmalarýný isteyin. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilere yazdýklarý konudan yazma notu vereceðinizi söyleyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Gerekirse tahtaya anahtar kelimeler yazýnýz. Öðrencilerden yazdýklarý kâðýtlarý toplayýn. Dersten sonra öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Öðrencilerin kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyiniz. Öðrencilere yazdýklarý konulardan yazma notu verin. Diðer yazma konularýný ev ödevi olarak verin.
58
Tamamlayýcý bilgiler bölümünde Türkiye ile ilgili birtakým istatistikî bilgiler verilmiþtir. Siz de öðrencilerden kendi ülkeleriyle ilgili buna benzer bilgiler alýn. Üç nokta iþaretinin kullanýldýðý yerleri örnekleriyle gösterin. Öðrencilere sýnavlarda tamamlayýcý bilgiler bölümünden soru sormayýn.
konu 7 1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. c 2. b
3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Türkiye’de dað turizmi var mý? Evet, dað turizmi var. 3. d
4. a
2. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Yabancý turistlerin bir ülkeye kazandýrdýklarý paraya döviz denir. 2. Turistlerin konakladýklarý yere otel denir. 3. Ýnsanlarýn, görmek, eðlenmek, spor yapmak gibi amaçlarla yaptýklarý seyahate turizm denir. 4. Gezmek, görmek, tanýmak, dinlemek ve eðlenmek amacýyla geziye çýkanlara turist denir.
2. Kaliteli otelleriniz var mý? Evet, çok kaliteli otellerimiz var. 3. Ülkenize yýlda kaç turist gelir? Ülkemize yaklaþýk olarak on milyon turist gelir. 4. Türkiye’de güzel sahiller var mý? Evet, Türkiye’de çok güzel sahiller var. 5. En güzel þehirleriniz hangileridir? En güzel þehirlerimiz, Ýstanbul, Ýzmir ve Antalya’dýr. 4. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y 2. Y 3. Y 4. D 5. D 5. Aþaðýdaki boþluklarý kendi ülkenize göre doldurunuz. Öðrenciler boþluklarý kendi ülkelerine göre dolduracaklar. Ülkenizin kurucusu : Resmi Dili : Nüfusu : Yüz ölçümü : Bulunduðu kýta : Dini : Para birimi : Baþkenti : Yönetim biçimi : Örnek Þehir Bu þehrin Avrupa’da ve Asya’da topraklarý vardýr. Etrafýnda deniz vardýr. Tarihi eser bakýmýndan çok zengindir. 15 milyon nüfusu vardýr. Birçok uygarlýða baþkent olmuþtur. Bu þehir hangisidir? ÝSTANBUL’DUR
59
Türkiyeyi T anýyor M usunuz? Sýnýfý iki gruba ayýrýn. 1. gruba yaþadýklarý þehri fotoðraflarýyla birlikte anlatmalarýný söyleyin. 2. gruba da dünyanýn 7 harikasýný resimleriyle beraber anlatmalarýný söyleyin.
Ülkelerindeki enleri resimlerle birlikte anlatan bir proje ödevi hazýrlatýlabilir. Örnek: En ünlü En iyi futbolcu En iyi sanatçý En güzel yer En çok gidilen tatil yeri ............................................... Ülkelerini resimlerle birlikte tanýtan bir proje ödevi hazýrlatýlabilir. Örnek: Cumhurbaþkaný: Baþbakan: Yönetim biçimi: Baþkenti: Para birimi: Nüfusu: En iyi futbulcu En iyi sanatçý En güzel yer En çok gidilen tatil yeri ...............................................
60
FIKRA: Amerika Kýtasý – Ev ödevi hazýrlayan çocuk babasýna sordu? – “Amerika ne taraftadýr baba”. Babasý bilmiyorum demeyi kendisine yediremediði için biraz düþündü. “Fazla uzakta olmamalý” dedi. Çünkü bizim þirkette bir Amerikalý var. Her gün iþe bisikletle gidip geliyor.
konu 7 Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. uygarlýk, yabancý, memleket, sahil kelimelerinin eþ anlamlarýný sorun.
Gökkuþaðý Dil Bilgisi 2 ders kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Zarf-fiil eklerini ayrý ayrý örnekleriyle beraber anlatýn. Konu ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
61
8
Müzeye G idelim M i? 3. Resimlere bakarak dinleyiniz.
1. Öðrencileri kültürel faaliyetler hakkýnda konuþturmak. 2. Öðrencileri tarihî eserler konusunda konuþturmak. 3. Boþ vakitlerini deðerlendirme konusunda düþüncelerini söyleme ve yazma. 4. Zarf-fiilleri öðretmek. 5. Okuduðunu kýsa cümlelerle anlatabilme.
Ödevleri kontrol edin. Geçen haftaki konuyu sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Proje ödevlerini toplayýn. Dersten sonra proje ödevlerini deðerlendirin. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Öðrencileri seviyelerine göre müzeler hakkýnda konuþturun. Öðrencilere kelimelerle ve cümlelerle yardýmcý olun. Öðrencilere boþ vakitlerinde hangi kültürel etkinliklere katýldýklarýný sorun. Tahtaya aþaðýdakilere benzer bir tablo çizin. Sýnýfta bir oylama yapýn. Karþýsýna öðrenci sayýsýný yazýn. Öðrenci Kültürel Etkinlikler Sayýsý Tiyatroya gitmek Sinemaya gitmek Müzeye gitmek Kütüphaneye gitmek Sirke gitmek Sempozyuma gitmek Konferansa gitmek Tarihî yerleri gezmek
1
Track 22
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. fuar ödül töreni sergi gezi
opera tiyatro sirk sempozyum
lunapark kütüphane müze konferans
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. tiyatro konferans opera sempozyum
62
kütüphane fuar lunapark müze
sirk gezi sergi ödül töreni
Belirli zamanlarda kurulan sergi niteliði taþýyan yere “fuar” denir. Ýyi bir iþe karþýlýk verilen armaðan için düzenlenen törene “ödül töreni” denir. Bir ürünü tanýtmak için kurulan yere “sergi” denir. Uzun yolculuk ve seyahate “gezi” denir. Opera, sözleri þarkýlý olarak söylenen müzikli tiyatro eseridir. Sahne eserlerinin oynandýðý yere “tiyatro” denir. Cambazlarýn gösteri yaptýklarý geniþ ve kapalý yere “sirk” denir. Belli bir konuda düzenlenen oturum veya seminere “sempozyum” denir. Lunapark, türlü eðlence ve oyun kuruluþlarý bulunan alandýr. Kitap ve benzerlerinin saklandýðý yere “kütüphane” denir. Tarihî ve antika eserlerin saklandýðý eserlerin ve sergilendiði yere “müze” denir. Bazý konularda bilgi vermek maksadýyla topluluk karþýsýnda yapýlan konuþmaya “konferans” denir.
konu 8 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Lunapark, türlü eðlence ve oyun kuruluþlarý bulunan alandýr. 2. Kitap ve benzerlerinin saklandýðý yere “kütüphane” denir. 3. Ýyi bir iþe karþýlýk verilen armaðan için düzenlenen törene “ödül töreni” denir. 4. Cambazlarýn gösteri yaptýklarý geniþ ve kapalý yere “sirk” denir. 5. Bazý konularda bilgi vermek maksadýyla topluluk karþýsýnda yapýlan konuþmaya “konferans” denir. 6. Belli bir konuda düzenlenen oturum veya seminere “sempozyum” denir. 7. Bir ürünü tanýtmak için kurulan yere “sergi” denir. 8. Uzun yolculuk ve seyahate “gezi” denir. 9. Tarihî ve antika eserlerin saklandýðý eserlerin ve sergilendiði yere “müze” denir. 10. Belirli zamanlarda kurulan sergi niteliði taþýyan yere “fuar” denir. 11. Opera, sözleri þarkýlý olarak söylenen müzikli tiyatro eseridir.
12. Sahne eserlerinin oynandýðý yere “tiyatro” denir. Etkinlik Hangisi kayýp? Tahtaya öðrenilen kelimeleri yazan öðretmen, yüksek sesle bütün kelimeleri okur. Sonra öðrenciler gözlerini kapatýr ve öðretmen rastgele bir kelimeyi siler. Öðrenciler silinen kelimenin hangisi olduðunu bulmaya çalýþýr. Öðretmenin birkaç kez uygulamasýndan sonra, öðrenciler de sýrayla tahtadan bir kelime silebilir. (Silinen kelime bulunduktan sonra cümle kurdurulabilir.) Bu çalýþma resimlerle de yapýlabilir.
1
Track 23
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencilere “þehrimizde müze var mý?” diye sorun. Öðrencilere hiç müzeye gidip gitmediklerini sorun. Birkaç öðrenciyi müzeler hakkýnda konuþturun. Müzeler hakkýnda öðrencilere anlayabilecekleri cümlelerle kýsa bilgiler verin. Öðrencilere þimdi müzelerle ilgili iki arkadaþýn konuþmasýný dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Eðer diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz bir defa daha dinletin. Tahtaya bir öðrenci çaðýrýn. Diyaloðu karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere karþýlýklý olarak tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. 2. Aþaðýdaki test sorularýný okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. B
2. A
3. A
4. C
5. C
3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Metin ile Ali, hafta sonu nereye gidecek? Müzeye gidecekler. 2. Metin ile Ali, nerede buluþacak?
63
Müzeye G idelim M i? Okulun önündeki otobüs duraðýnda buluþacaklar. 3. Sosyal faaliyetlerin insana ne gibi faydalarý vardýr? Bu tür faaliyetler insaný rahatlatýyor. 4. Metin ile Ali’nin gittiði müze hangi bölümlerden oluþuyor? Müze iki bölümden oluþuyor: a. Milattan Önceki dönem b. Milattan Sonraki dönem 5. Müzede Metin’in ilgisini hangi bölüm çekiyor? Milattan Önceki eserlerin olduðu bölüm.
Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerin kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. Örnekleme sorularýný ve cevaplarýný küçük kâðýtlara yazarak ayrý ayrý torbalara doldurun. Bu sorularý artýrmak için yeni örnekleme sorularý ekleyebilirsiniz. Örnekleme sorularýný sýnýfýn bir bölümüne, cevaplarýný da öbür bölümüne daðýtýn. Öðrencilerden birine örnekleme sorularýný, diðerine de örneklemenin cevabýný okumasýný söyleyin. 1. A: Senin için en ilginç müze veya tarihî mekan hangisidir? Niçin? Uygulama ................................................................ 2. A: Ýnsanlarýn müzeleri niçin gezerler? Müzelerin ve tarihi eserlerin faydalarý nelerdir? Uygulama ................................................................ 3. A: Kültürel aktiviteler nelerdir? Sen arkadaþlara boþ zamanlarýný nasýl deðerlendirmelerini tavsiye edersin? Uygulama ................................................................ 4. A: Ülkenizde hangi þehirde hangi müzeler (saraylar, tiyarolar vb....) var? Uygulama ................................................................ 5. A: Ülkenize bir turist gelse ona ülkenizi nasýl tanýtýrsýnýz?
64
Uygulama ................................................................................................... 6. A: Ülkenize bir turist gelse nereleri gezmelerini tavsiye edersiniz? Uygulama ................................................................................................... 7. A: Þu anda ders olmasa ne yapmak istersiniz? Uygulama ...................................................................................................
Öðrencilere Müzeler Haftasýnýn ne zaman kutlandýðýný sorun. Öðrencilere þimdi Müzeler Haftasýyla ilgili bir röportaj dinleyeceklerini söyleyin.
konu 8 Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere bir dinletin
1
Track 24
1. Dinleyiniz. Gazeteci (Bn) : Merhaba. Öncelikle Müzeler Haftanýzý kutluyorum. Sizinle Müzeler haftasý münasebetiyle bir röportaj yapmak istiyorum. Müzeler hakkýnda neler söylemek istersiniz? Müze Müdürü : Müzeler, kültür ve sanat merkezleridir. Müzemize geldiðinizde atalarýmýzýn neler yaptýðýný ve nasýl yaþadýðýný öðreneceksiniz. Müzeler dünü bugüne; bugünü de geleceðe baðlayan bir köprü gibidir. Gazeteci : Okuyucularýmýza müzenizin kuruluþ amacý hakkýnda kýsa bir bilgi verebilir misiniz?
Müze Müdürü : Müzemizin kuruluþ amacý; hem kültür mirasýmýzý korumak, hem de halkýn tarihe baðlýlýk ve sanat duygusunu geliþtirmektir. Müzeler, tarihin canlý bir þekilde verildiði yerlerdir. Gazeteci : Bana tarihteki müzecilik hakkýnda bilgi verebilir misiniz? Müze Müdürü : Dünyadaki ilk müzelerin temeli, özel koleksiyonlara dayanýr. Eski çaðlarda Atina, Ýskenderiye, Roma gibi kentlerde oturan zenginler deðerli eþyalarýný biriktirerek koleksiyonculuðu baþlattýlar. Bu eþya toplama tutkusu, Orta Çaðda yaygýnlaþtý. 18. yüzyýlda kurulan halka açýk müzelerde sergilenen eserler, iþte bu özel koleksiyonlardan oluþtu. Gazeteci : Müzeler Haftasý boyunca ne gibi etkinlikler düzenleyeceksiniz? Müze Müdürü : Bildiðiniz gibi bu haftanýn amacý müzeleri tanýtmaktýr. Ülkemizin kültür varlýklarýna sahip çýkýlmasýný saðlamaktýr. Bu amaçla hafta boyunca þehir içinden müzemize indirimli otobüs seferleri düzenlenecektir. Ayrýca rehberlerimiz ziyaretçilere müzemizdeki tarihî eserler hakkýnda bilgi verecek. Gazeteci : Bize zaman ayýrdýðýnýz için çok teþekkür ederim. Müze Müdürü : Rica ederim. Ben teþekkür ederim.
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. D
3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Müze müdürü, müzeleri neye benzetmektedir? Müze müdürü, müzeleri köprüye benzetmektedir.
65
Müzeye G idelim M i? 2. Müzelerin amacý nedir? Kültür mirasýný korumak ve halkýn tarihe baðlýlýk ve sanat duygusunu geliþtirmektir. 3. Tarihte ilk müzeler nasýl kurulmuþtur? Tarihi eþyalarý toplayanlar bunu halka açýp sergilemeye baþladýlar. Böylece ilk müzeler kurulmuþ oldu. 4. Müzelerde neler sergilenir? Müzelerde tarihi ve kültürel eserler sergilenir.
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle tekrarlayýn. Öðrencilere örnek diyalogdan faydalanarak kendi diyaloglarýný yapacaklarýný söyleyin. Öðrencileri ikiþerli gruplar hâlinde konuþturun. Her öðrenciden farklý farklý bilgiler alýn. Bu bölümde her öðrenciye söz vermeye çalýþýn. Özellikle derse az katýlan öðrencilere ve Türkçe seviyesi düþük olan öðrencilere söz verin. Öðrencilerin rahatça konuþabilecekleri bir ortam saðlayýn. Öðrencilere kitap kullandýrmayýn. Öðrencileri cesaretlendirin. Öðrencilerin kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. Öðrencilerin Türkçeyi hatasýz ve doðru konuþmalarýný saðlayýn.
Yazma bölümündeki aktiviteleri vaktiniz yeterliyse sýnýfta yaptýrýn. Eðer vaktiniz yeterli deðilse ev ödevi olarak verin. Yazma ödevlerini mutlaka kontrol edin. Gerekirse yazma notu verin. 2. yazma aktivitesini sýnýfta yaptýrýn. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilerden ülkelerine gelen turistlere gezdirilecek yerleri anlatmalarýný isteyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Gerekirse tahtaya öðrencilere yazmasýna yardýmcý olacak anahtar kelimeler yazýn. Birkaç öðrenciye yazdýklarýný okutun.
66
Öðrencilerin yazdýðý kâðýtlarý toplayýn. Dersten sonra kâðýtlarý deðerlendirin. Kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Öðrencilere yazma notu verin. Öðrencilerin yazma seviyelerini dikkatle takip edin. Geliþme göstermeyen öðrenciler için önlem alýr. Onlarýn motivasyonunu artýrýcý etkinliklerde bulunun. Baþarýlý öðrencileri ödüllendirmeyi unutmayýn. Gerekirse öðrencilere kendi belirleyeceðiniz yazma konularý verebilirsiniz. Örnek: – Turizmin ülke ekonomisine katkýlarý nelerdir? – Katýldýðýnýz bir kültürel aktiviteyi kýsa cümlelerle anlatýnýz.
konu 8 Etkinlik: Gezi Programý Öðretmen sýnýfta þöyle bir yarýþma konusu açabilir? Bu hafta sonu ülkemize Türkiye’den konuklar gelecek. Onlara kim en güzel gezi programý hazýrlayacak þeklinde bir yarýþma yapabilir. Bu aktivite þu þekilde de uygulanabilir. Öðretmen sýnýfa “þu anda yaptýðým hiçbir sosyal ve kültürel aktivite yok. Kim ne yapmam gerektiði konusunda beni ikna edecek?” þeklinde bir soruyla öðrencilerin gezi programý yapmalarýný ister.
Öðrencilere bu konuda geçen bazý terimleri öðretin. Kýsa çizgi iþaretinin kullanýldýðý yerleri örnekleriyle gösterin. Konu içinde size göre verilmesi gereken bilgi niteliðinde baþka bilgiler varsa bu bilgileri burada verin. Bu bölümdeki bilgilerden sýnavlarda soru sormayýn.
1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. c 2. b 3. a 4. d
5. e
2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. Y 4. D 5. D 3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Müzeye gitmekten hoþlanýr mýsýn? Evet, müzeye gitmekten hoþlanýrým. 2. Konferansa gitmekten hoþlanýr mýsýn? Hayýr, konferansa gitmekten pek hoþlanmam. 3. Bütün insanlar sosyal midir? Hayýr, bütün insanlar sosyal deðildir. 4. Sýk sýk tiyatroya gider misin? Hayýr, sýk sýk tiyatroya gitmem. 5. Arkeoloji müzesinde ne tür eserler sergilenir? Arkeoloji müzesinde tarih öncesinden kalma eserler sergilenir. 4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. müze 2. konferans 3. kütüphane 4. seminer 5. basýn toplantýsý 1. Þehrimizde tarihî eserlerin sergilendiði iki tane ............... var. 2. Ünlü yazar Osman Müftüoðlu hafta sonu beslenme konulu bir ................ verecek. 3. Hafta sonu "ekonomi" konusunda ........... de araþtýrma yapacaðým. 4. Cuma günü öðleden sonra, "Yabancý Dil Öðrenme Teknikleri" konulu bir ............... katýlacaðým. 5. Teknik direktör Þenol Güneþ maçtan sonra ......................... düzenledi.
67
Müzeye G idelim M i? 5. Aþaðýdaki sorulara “evet” ya da “hayýr” þeklinde cevap veriniz.
Ülkelerini, þehirlerini veya ülkelerindeki tarihî ve turistik yerleri turizm broþürlerinden yararlanarak ayrýntýlý bir þekilde tanýtan resimli proje ödevi hazýrlatýlabilir. Ülkelerindeki enleri resimlerle birlikte anlatan bir proje ödevi hazýrlatýlabilir. Örnek: En büyük sinema En bütük tiyatro En güzel alýþveriþ merkezi En güzel park En çok gidilen pazar ...............................................
Öðrencilerden verilen kelimeleri tablodan bulup iþaretlemelerini isteyin. Öðrencilerle vaktinizin elverdiði ölçüde baþka oyunlar da oynayabilirsiniz. FIKRA: MUMYA Bir gün Mýsýr’da bir mumya bulunur ve bunun tarihe ait olduðunu öðrenmek için Amerika, Ýngiltere ve Türkiye’den uzmanlar istenir. Tabi ki Türkiye’den emniyet görevlileri gider. Neyse ilk incelemeye Amerikalýlar baþlarlar. 3-5 saat sonra çýkarlar ve olsa olsa MÖ 1300-1600 senelerine aittir derler. Ýngilizler girerler. Bir kaç gün sonra çýkarlar ve olsa olsa MÖ 1300-1420 arasýdýr derler. Nihayet sýra Türkiye’den giden emniyet görevlilerine gelir ve içeri girerler.
68
Girerler girmesine de aradan 10 gün geçtiði hâlde hâlâ dýþarý çýkmazlar. Nihayet 15. gün saç-sakal karýþmýþ hâlde çýkarlar ve merakla gözlerinin içine bakan Mýsýrlý bilginlere MÖ 1357 derler. Tabi ki herkes þaþar bu iþe ve “nasýl olur?” derler. Bizimkiler gayet ciddî, - “Biraz zor oldu amma, sonunda dili çözüldü keratanýn...”
konu 8 Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere buradaki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
Gökkuþaðý Dil Bilgisi 2 ders kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Zarf-fiil eklerini ayrý ayrý örnekleriyle beraber anlatýn. Konu ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
69
9
Cep T elefonunun F iyatý N e K adar?
1. Ekonomi terimlerini öðretmek. 2. Alýþveriþte kullanýlan tabirleri öðretmek. 3. Dinlediði bir parçayý kýsa cümlelerle anlatabilme. 4. Öðrencileri kendi alýþveriþ kültürleri hakkýnda konuþturmak. 5. Hikâye bileþik zamanýný kavratmak.
Geçen dersi sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Ödevleri kontrol edin. Öðrencilere Türkiye’deki alýþveriþ kültürünü anlatýn. Peþin alýþveriþi, veresiye alýþveriþi ve taksitli alýþveriþi anlatýn. Bir de Türkiye’de insanlarýn bir ürünü almadan önce pazarlýk yaptýðýný söyleyin. Öðrencileri kendi ülkelerindeki alýþveriþ kültürü hakkýnda konuþturun. Öðrencilere kendi ülkelerinde satýlan ürünlerin garantisi olup olmadýðýný sorun.
1
Track 25
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. elektronik eþya maðazasý saatçi kâðýt para demir para beyaz eþya maðazasý garanti belgesi teknik servis altýn döviz bürosu mobilya maðazasý araba galerisi kredi kartý 2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz.
70
beyaz eþya maðazasý mobilya maðazasý teknik servis araba galerisi döviz bürosu altýn
demir para garanti belgesi kredi kartý kâðýt para saatçi elektronik eþya maðazasý
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Televizyon, teyp gibi elektrikli ev aletlerinin satýldýðý yere “elektronik eþya maðazasý” denir. Saat yapan, tamir eden veya satan kimseye “saatçi” denir. Kâðýt para, ödemelerde kullanýlan kâðýda basýlý paraya denir. Ödemede kullanýlan madeni akçeye “demir para” denir. Buzdolabý, çamaþýr makinesi gibi ev aletlerinin satýldýðý yere “beyaz eþya maðazasý” denir.
konu 9 Alýnan bir þeyi teminat altýna alan belgeye “garanti belgesi” denir. Teknik servis, arýzalanan bir ürünün tamir edildiði yerdir. Sarý renkte, deðeri yüksek paslanmayan madene “altýn” denir. Yabancý ülke paralarýnýn alýnýp satýldýðý yere “döviz bürosu” denir. Döþeme eþyasýnýn satýldýðý yere “mobilya maðazasý” denir. Tekerlekli kara taþýtlarýnýn satýldýðý ya da sergilendiði yere “araba galerisi” denir. Alýþveriþte kullanýlan banka kartýna “kredi kartý” denir. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Buzdolabý, çamaþýr makinesi gibi ev aletlerinin satýldýðý yere “beyaz eþya maðazasý” denir. 2. Döþeme eþyasýnýn satýldýðý yere “mobilya maðazasý” denir. 3. Teknik servis, arýzalanan bir ürünün tamir edildiði yerdir. 4. Tekerlekli kara taþýtlarýnýn satýldýðý ya da sergilendiði yere “araba galerisi” denir.
5. Yabancý ülke paralarýnýn alýnýp satýldýðý yere “döviz bürosu” denir. 6. Sarý renkte, deðeri yüksek paslanmayan madene “altýn” denir. 7. Ödemede kullanýlan madeni akçeye “demir para” denir. 8. Alýnan bir þeyi teminat altýna alan belgeye “garanti belgesi” denir. 9. Alýþveriþte kullanýlan banka kartýna “kredi kartý” denir. 10. Kâðýt para, ödemelerde kullanýlan kâðýda basýlý paraya denir. 11. Saat yapan, tamir eden veya satan kimseye “saatçi” denir. 12. Televizyon, teyp gibi elektrikli ev aletlerinin satýldýðý yere “elektronik eþya maðazasý” denir.
1
Track 26
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencilere beyaz eþyanýn ne demek olduðunu anlatýn. Ülkelerinde beyaz eþyalarýn nerede satýldýðýný sorun. Öðrencilere okuma-anlama bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciyi bu resim hakkýnda konuþturun. Öðrencilere az sonra beyaz eþya maðazasýnda geçen bir diyalog dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Öðrencilere arkalarýna yaslanmalarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Eðer diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz diyaloðu tekrar dinletin. Öðrencilerden birini tahtaya kaldýrýn ve diyaloðu karþýlýklý olarak uygulayýn. Öðrencilerden bazýlarýný tahtaya kaldýrýn ve diyaloðu karþýlýklý olarak tekrarlatýn. Etkinlik Öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilerden bu diyaloðu kendi ülkelerine uyarlamalarýný isteyin. Tahtaya taklit kabiliyeti iyi olan iki öðrenci çýkarýn. Sýnýfý bir beyaz eþya maðazasý olarak olarak tasavvur etmelerini söyleyin. Öðrencilere yazdýklarý diyaloðu gerçek alýcý-satýcý gibi tekrarlamalarýný söyleyin. Diyaloðu bu þekilde birkaç öðrenciye ikiþerli gruplar hâlinde tekrarlatýn.
71
Cep T elefonunun F iyatý N e K adar? Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna "D"; yanlýþ olanýn baþýna "Y" yazýnýz. 1. D 2. Y 3. Y 4. D 5. Y
3. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki boþluklarý uygun kelimelerle doldurunuz. 1. taksit 2. peþin 3. garanti 4. ücreti 5. günlerde 1. 2. 3. 4. 5.
Kredi kartýna 9 .......... yapýyoruz. .................. mi alacaksýnýz taksitli mi? Televizyonun ................si var mý? Buzdolabýnýn ............... nedir? Ýyi .......................... kullanýn!
4. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Müþteri ne almak istiyor? Buzdolabý ve televizyon almak istiyor. 2. Televizyonun peþin fiyatý ne kadar? Televizyonun peþin fiyatý 360 liradýr. 3. Buzdolabýnýn garantisi var mý? Evet, buzdolabýnýn garantisi var. 4. Buzdolabýnýn özellikleri nelerdir? 512 litre iç hacmi vardýr. Derin donduruculu ve çift kapýlýdýr. 2 yýl garantisi var. Düþük enerjiyle çalýþýr. 5. Müþteri, beyaz eþya maðazasýndan ne aldý? Buzdolabý ve televizyon aldý.
Örnekleme bölümündeki sorularý öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme bölümündeki sorulara benzer sorular sorun. Tahtaya iki öðrenci kaldýrýn. Tahtayý ikiye bölün. Öðrencilerden birine örnekleme sorularýný, diðerine de cevaplarýný yazdýrýn. Daha sonra örnekleme sorularýný öðrencilere eþleþtirin.
72
1
Track 27
1. Dinleyiniz Öðrencilere dinleme-anlama bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Buradaki kiþilerin ne yaptýklarýný sorun. Öðrencilere ülkelerinde dövizin nerede bozdurulduðunu sorun. Öðrencilere þimdi döviz bürosunda geçen bir diyalog dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Tahtaya bir öðrenci çaðýrýn. Diyaloðu karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu öðrencilere kendilerine uyarlayarak tekrarlatýn. Dinleme bölümüyle ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
konu 9 A(Bay) : Affedersiniz, döviz kurlarýný öðrenebilir miyim? B(Bayan) : Ne bozdurmak istiyorsunuz? A : Avro ve dolar. B : Ne kadar bozduracaksýnýz? A : 100 Euro ve 100 dolar bozduracaðým. B : Euro 1.75 lira, dolar 1.3 lira. A : Þunlarý bozar mýsýnýz? B : 100 Euro 175 TL; 100 dolar ise 130 TL yapýyor. Buyurun 305 liranýz. Lütfen paranýzý sayýnýz! A : Teþekkür ederim. Fiþimi alabilir miyim? B : Buyurun. Ýyi günler. A : Hayýrlý iþler.
2. Tekrar dinleyiniz ve doðru kelimeye “9” iþareti koyunuz. 1. döviz 2. ne kadar? 3. 1,75 4. 100
3. Dinlediðiniz diyaloða göre aþaðýdaki cevaplara uygun sorularý yazýnýz. 1. Kaç dolar kadar bozduracaksýnýz? 100 dolar bozduracaðým. 2. Teþekkür ederim, fiþimi alabilir miyim? Buyurun, fiþiniz. Ýyi günler. 3. Euro ne kadar? Euro 1.75 lira. 4. Ne bozdurmak istiyorsunuz? Euro ve dolar bozdurmak istiyorum. 5. 100 Euro ne kadar yapýyor? 100 Euro, 170 Lira yapýyor.
5. 305
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle tekralayýn. Öðrencilere verilen bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurmalarýný söyleyin. Özellikle derse az katýlan öðrencilere söz verin. Öðrencilerin serbestçe konuþabileceði bir ortam saðlayýn. Öðrencilerin telâffuzlarýna dikkat edin.
73
Cep T elefonunun F iyatý N e K adar? 1. yazma aktivitesini öðrencilere ödev olarak verin. 2. yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde çalýþabileceklerini söyleyin. Öðrencilere müþteri ile satýcý arasýnda geçen bir diyalog hazýrlamalarýný söyleyin. Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarý diyaloglarý okutun. Öðrencilerin kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. Gerekirse öðrencilere kendiniz yazma konusu verebilirsiniz.
Öðrencilere tamamlayýcý bilgiler bölümüne bakmalarýný söyleyin. Para birimlerini gösterin. Uzun çizgi iþaretini öðretin. Bu bölümdeki bilgilerden öðrencilere sýnavlarda soru sormayýn. Etkinlik Bu bölüm geldiðinde öðrencilere genel kültürlerini ölçecek bir uygulama yapacaðýnýzý söyleyin. Öðrencilere kitaplarýný kapattýrýn. Bu bölümde yer alan ülke isimlerini sorun. Onlardan söylediðiniz ülkenin para birimini söylemelerini belirtin. Ya da siz para birimini söyleyin. Onlar da para biriminin hangi ülkeye ait olduðunu söylesinler.
74
1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. c 2. a 3. b
4. d
5. e
2. Aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna "D"; yanlýþ olanýn baþýna "Y" yazýnýz. 1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y 3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Ütünün peþin fiyatý kaç liradýr? Ütünün peþin fiyatý 50 liradýr. 2. Ýndirimli satýþlarýn baþladý mý? Hayýr, indirimli satýþlarýmýz baþlamadý. 3. Taksitli satýþlarýnýz var mý? Satýþlarýmýz sadece peþindir.
konu 9 4. Televizyon çok pahalý mý? Evet, televizyon çok pahalý. 5. Garantisi var mý? Hayýr, bu ürünün garantisi yok. 4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Bir malý alýrken nelere dikkat etmeliyiz? Bir malý alýrken garantisinin olup olmadýðýna bakmalýyýz. 2. Alýþveriþte reklâmlarýn etkisinde kalýr mýsýnýz? Alýþveriþte reklâmlarýn etkisinde kalmam. 3. Alacaðýnýz malýn fiyatýný araþtýrýr mýsýnýz? Evet, alacaðým malýn fiyatýný araþtýrýrým. 4. Bilinçli bir tüketici misiniz? Evet, bilinçli bir tüketiciyim. 5. Alýþveriþlerinizi peþin mi taksitli mi yapýyorsunuz? Alýþveriþleri peþin yapýyorum.
5. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Reklâmlarýn amacý, tanýtýlan malý çok satmak ve kâr etmektir. 2. Bilinçli bir tüketici, hatalý ve bozuk mallarý satýn almaz. 3. Aile bütçemizi düþünmeden alýþveriþ yapmak, bizi zor duruma düþürür. 4. Yiyecek maddeleri alýrken tazeliðine, temizliðine, üretim ve son kullanma tarihlerine bakmalýyýz. 5. Elektronik eþyalarý satýn alýrken garanti belgesini de almalýyýz. 6. Bir malýn fiyatýnýn artmasýna zam denir. 7. Bir malýn tür, miktar, fiyat gibi özelliklerini belirtmek için üzerine konulan kâðýda etiket denir. 6. Aþaðýdaki anket sorularýný iþaretleyiniz. (9) Bu soruyu öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaklar. 7. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. c 2. e 3. a 4. b
5. d
8. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna "D"; yanlýþ olanýn baþýna "Y" yazýnýz. 1. D 2. D 3. Y 4. D 5. Y 9. Aþaðýdaki sorularý kendi ülkelerine göre cevaplayýnýz. 1. Ülkenizin para birimi nedir? Ülkemizin para birimi liradýr. 2. Ülkenizde en çok kullanýlan para hangisidir? Ülkemizde en çok kullanýlan para eurodur. 3. Ülkenizde döviz nerelerde bozdurulur? Ülkemizde döviz, bankalarda ve döviz bürolarýnda bozdurulur. 4. Ülkenizde en deðerli para hangisidir? Ülkemizde en deðerli para Kuveyt Dinarý’dýr. 5. Ülkenizde altýn önemli bir yatýrým aracý mýdýr? Evet. 10. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Dolar mý bozdurmak istiyorsunuz? Hayýr, dolar deðil, dinar bozdurmak istiyorum. 2. Yen, hangi ülkenin para birimidir? Yen, Japonya'nýn para birimidir.
75
Cep T elefonunun F iyatý N e K adar? 3. Geçen hafta döviz bozdurdun mu? Evet, geçen hafta döviz bozdurdum. 4. Bir florin kaç liradýr? Bir florin 0,54 liradýr. 5. En yakýn banka nerede? Banka, 500 metre ileride sol tarafta. 11. Aþaðýdaki diyaloðu sýralayýnýz. 4
Ruble
2
Buyrun
6
Ne kadar bozdurmak istiyorsunuz?
5
Ýyi günler.
1
Dövizin cinsi nedir?
3
Döviz bozdurmak isitiyorum.
7
2000 ruble bozdurmak istiyorum.
12. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Para bozdurmak için döviz bürosuna gittim. 2. Buyrun gazetedeki döviz kurlarýný inceleyebilirsiniz. 3. Serbest piyasada bugün dolar çok yükselmiþ. 4. Eyvah! Dolar bugün çok düþmüþ. 5. Tatilde çok para harcadým. 6. Görevli, lütfen paranýzý sayýnýz, dedi.
Öðrencilerden kitapta verilen tabloya benzer bir tablo oluþturmalarýný isteyin. Öðrencilere döviz kurlarýný bir tabloya yazmalarýný söyleyin. Gerekirse öðrencilere kendiniz bir proje ödevi verin.
76
Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Ýndirim, üretim, kâr, peþin, harcamak, zarar etmek, kelimelerinin zýt anlamlarýný sorun. Gerekirse öðrencilere buradaki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
konu 9 Kutuda verilen kelimeden, kutunun dýþýna çýkmadan yeni kelimeler türetiniz. Zamanýnýzýn elverdiði ölçüde öðrencilerinizle aþaðýdaki oyunlarý da oynayabilirsiniz. EÞÝNÝ BUL: Küçük kâðýtlara ülke isimleri ve onlarýn para birimleri ayrý ayrý yazýlarak karýþýk olarak sýnýftaki öðrencilere daðýtýlýr. Sýnýftan rastgele bir öðrenci kaldýrýlýr ve elindeki kâðýtta ne yazdýðýný okumasý istenir. Farz edelim kâðýdýnda liret yazýyor. Elindeki kâðýtta Ýtalya yazan öðrenci ayaða kalkmalý ve Ýtalya demeli. Daha sonra baþka bir öðrenci kaldýrýlmalý ve oyun bu þekile devam ettirilmelidir.
PAZARLAMACI: Hedef, öðrencinin hayalî bir ürünü sýnýftaki arkadaþlarýna satmaya çalýþmasýdýr. Ürün, saat, televizyon, bilgisayar, buzdolabý vb. olabilir. Ürünü belirleme öðrencinin insiyatifine býrakýlmalýdýr. Öðrenci, belirlediði bir ürünün tanýtýmýný arkadaþlarýna yapar. Ürünün özelliklerinden söz eder. Bu þekilde birkaç öðrenci seçtiði ürünü tanýtýr. Ürün tanýtýmlarý bittikten sonra sýnýftaki diðer öðrenciler bir deðerlendirme yapar. Deðerlendirme neticesinde en iyi tanýtýmý yapan öðrenci ödüllendirilir.
FIKRA: 6 SIFIR ATILINCA Sanýk der ki: “Sayýn hakim, ben anlamam öyle 6 sýfýr falan... Bunun bana 3 milyar borcu vardý. Elime 3.000 lira tutuþturdu, ben de vurdum onu. Piþman deðilim...” "Ne? 30 yýl aðýr hapis mi? Bari 1 sýfýr atsanýz..."
Gökkuþaðý Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Hikâye birleþik zamanýný iþleyin. Þimdiki zamanýn hikâyesini, duyulan geçmiþ zamanýn hikâyesini, geniþ zamanýn hikâyesini ve gelecek zamanýn hikâyesini yapýlýþlarýyla beraber iþleyin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
77
10
En E tkili Ý letiþim A racý H angisidir?
1. Öðrencileri iletiþim araçlarý hakkýnda konuþturmak. 2. Basýn yayýnla ilgili terimleri öðretmek. 3. Sözlü ve yazýlý anlatýmý geliþtirmek. 4. Hikâye bileþik zamanlarý öðretmek. 5. Belgisiz zamirleri öðretmek.
Geçen haftaki konuyu sorularla ya da diyaloglarla tekrarlayýn. Öðrencilere, yaþadýklarý þehirde kaç televizyon ve kaç radyo kanalý olduðunu sorun. En çok seyredilen ve en çok dinlenen radyoyu sorun. Öðrencilere en sevdikleri televizyon programýnýn hangisi olduðunu ve bu programý niçin sevdiklerini sorun. Öðrencilere kullandýklarý iletiþim araçlarýný sorun. En çok hangi iletiþim aracýný kullanýyorlar? Niçin? Öðrencilerden çok eski zamanlardaki iletiþim araçlarýyla günümüzdeki iletiþim araçlarýný seviyelerine göre karþýlaþtýrmalarýný isteyin. Öðrencilerden sýnýfa gazete getirmelerini isteyin. Gerekirse araþtýrmalarý için öðrencilere ilginç konular da verebilirsiniz. (Spor, ekonomi, aile, saðlýk...) Öðrencilerden yerli gazetelerin ve dergilerin adlarýný söylemelerini isteyin. Yabancý gazetelerden hangilerini bildiklerini sorun. Ülkelerinde yabancý gazetelerden hangilerinin olduðunu sorun. Gelen gazeteleri ve Türkçe gazeteleri uygun yerlere asýn. Mümkünse sýnýfa birkaç Türkçe dergi götürün.
2
Track 1
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. film belgesel telsiz çizgi film
haber reklam spor haberleri radyo
gazete bülten dergi mizah
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. telsiz bülten dergi çizgi film
78
spor haberleri haber reklam film
radyo belgesel gazete mizah
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Film, sinema makinesiyle gösterilen esere denir. Belge niteliði taþýyan film veya televizyon programýna “belgesel” denir. Kýsa mesafeden kablosuz iletiþim saðlayan araca telsiz denir. Bir konuyla ilgili hikâye kiþilerinin hareketlerini ard arda çizilmiþ resimlerle anlatan sinema filmine “çizgi film” denir. Ýletiþim ve yayýn organlarýyla verilen bilgiye “haber” denir. Bir þeyi tanýtmak, beðendirmek için hazýrlanan yazýlý ya da görüntülü ilana “reklâm” denir. Spor dallarýyla ilgili yayýn organlarý tarafýndan verilen bilgiye “spor haberi” denir. Radyo istasyonlarýnýn yayýnlarýný alan araca radyo denir. Günlük haberleri bildirmek için çýkarýlan yazýlý kâðýda “gazete” denir. Özel ya da resmî kurumlarca herhangi bir konuda yayýmlanan duyuruya bülten denir. Sanat ve ilimlerle ilgili konularý inceleyen gündelik olmayan yayýna
konu 10 “dergi” denir. Mizah, bir gerçeði þaka yoluyla anlatan söz veya yazý çeþididir. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Belge niteliði taþýyan film veya televizyon programýna “belgesel” denir. 2. Film, sinema makinesiyle gösterilen esere denir. 3. Özel ya da resmî kurumlarca herhangi bir konuda yayýmlanan duyuruya bülten denir. 4. Bir konuyla ilgili hikâye kiþilerinin hareketlerini ard arda çizilmiþ resimlerle anlatan sinema filmine “çizgi film” denir. 5. Ýletiþim ve yayýn organlarýyla verilen bilgiye “haber” denir. 6. Mizah, bir gerçeði þaka yoluyla anlatan söz veya yazý çeþididir. 7. Bir þeyi tanýtmak, beðendirmek için hazýrlanan yazýlý ya da görüntülü ilâna “reklâm” denir. 8. Spor dallarýyla ilgili yayýn organlarý ta-
rafýndan verilen bilgiye “spor haberi” denir. 9. Radyo istasyonlarýnýn yayýnlarýný alan araca radyo denir. 10. Günlük haberleri bildirmek için çýkarýlan yazýlý kâðýda “gazete” denir. 11. Kýsa mesafeden kablosuz iletiþim saðlayan araca telsiz denir. 12. Sanat ve ilimlerle ilgili konularý inceleyen gündelik olmayan yayýna “dergi” denir. Jest ve mimikler yoluyla resmi anlattýrma Öðretmen, öðrencilerden birine, elindeki resimlerden birini gösterir. Öðrenciden, bu resmi arkadaþlarýna vücut diliyle yani jest ve mimikleriyle anlatmasýný söyler. Öðrenci, arkadaþlarýna resimdeki kelimeyi hareketlerle konuþmadan anlatýr. Bu etkinlik, öðrencilerin kelimeyi bulmasýyla sona erer ve oyun ayný þekilde devam ettirilebilir. Kelime Avý 10-10 karelerden oluþan kelime avýnda öðretilen kelimelerin tekrarý yapýlabilir. Öðretilen kelimelerin arasýna öðrenilecek kelimeler eklenebilir. Kelime avý birkaç farklý þekilde hazýrlanabilir: Karýþýk olarak verilen kelimelerin arasýndan bu konuda öðretilen kelimelerin bulunmasý istenebilir. (Meselâ, meyve isimleri bulunur.) Kelimelerin harfleri karýþtýrýlarak verilir, doðru kelimenin bulunmasý istenir. Kelimelerin tanýmý verilir, kelimenin bulunup tanýmýn karþýsýna yazýlmasý istenir. Boþluk doldurma þeklinde bulunan kelimeyle cümlenin tamamlanmasý istenir.
2
Track 2
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Öðrencilerden sýnýfa ülkelerinde yayýmlanan gazetelerden birer örnek getirmelerini söyleyin. Öðrencilere belli bir süre verin. Bu gazetelerdeki en önemli (en ilginç) bulduklarý haberleri Türkçe olarak yazmalarýný söyleyin. Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarý haberleri okutun.
79
En E tkili Ý letiþim A racý H angisidir? Öðrencilere kýsaca basýn yayýnýn toplum hayatý için öneminden bahsedin. En önemli basýn yayýn araçlarýný tahtaya sýralayýn. gazete, televizyon, radyo, dergi... Öðrencilere þimdi gazetelerden seçilmiþ ilginç haberler dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Eðer parçanýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz bir defa daha dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Okuma parçasýný ikiþerli gruplar hâlinde öðrencilere okutun. Bölümle ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Etkinlik Nereye yakýþýrsa oraya yerleþtir Öðretmen, öðrencilerin seviyesine uygun makaleleri, haberleri gazeteden keser. Manþetleri ve yazýlarýn ilk paragraflarýný keserek karýþýk bir þekilde A4 kâðýda yapýþtýrýp, fotokopi ile çoðaltýr. Hazýrlanan kâðýtlarý öðrencilere daðýtýr. Öðrenciler paragraflarla manþetleri eþleþtirir. Eþleþtirmelerin doðru yapýlýp yapýlmadýðý kontrol edilir. Bu çalýþma, tahtaya ve duvarlara yapýþtýrýlan manþet ve paragraflarla da yapýlabilir. Manþete uygun haberler Öðretmen, öðrencilerin seviyesine uygun manþetleri keser, ikili grup oluþturur, öðrenciler manþetlere haber yazarlar. Mesela, “Bu yýl Türkiye’nin yýlý olacak.” Bu manþetin içeriðini her öðrenci ne olabileceði konusunda kendi doldurmaya çalýþýr. 2. Aþaðýdakilerden hangileri okuduðunuz haberlerle ilgili deðildir? () iþareti koyunuz. 2, 3, 5 3. Okuduðunuz haberlere göre aþaðýdaki altý çizili kelimelere yönelik sorular yazýnýz. 1. Ýngiltere’nin güçlü ekiplerinden Chelsea, Þampiyonlar Ligi’nde hangi takýmý eledi? 2. Hava sýcaklýklarý Marmara ve Karadeniz Bölgesinde kaç derece azalacak? 3. Brezilya’daki sürücü 23 yýl sonra ayný eve kaçýncý defa çarptý? 4. Ýthal ineklerin neresinde çok sayýda çivi olduðu belirlendi?
80
Örnekleme bölümündeki sorular o konu ile ilgili akla gelebilecek ilk sorulardýr. Örnekleme sorularýný basit sorular gibi görmeyin. Öðrencilerden örnekleme sorularýna farklý farklý cevaplar vermelerini isteyin. Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. 1. A: Boþ zamanlarýnýzda ne yaparsýnýz? Uygulama ......................................................
konu 10 2. A: En beðendiðin televizyon programý hangisi? Uygulama ...................................................... 3. A: Bu akþam televizyonda ilginç bir program var mý? Uygulama ...................................................... 4. A: Bu günlerde televizyonlarda en çok izlenen program hangisi? Uygulama ...................................................... 5. A: Ýletiþim (haberleþme) araçlarý nelerdir? Uygulama ...................................................... 6. A: En yaygýn iletiþim (haberleþme) araçlarý nelerdir? Sen en çok hangi haberleþme aracýný kullanýyorsun? Uygulama ......................................................
7. A: En etkili iletiþim (haberleþme) aracý nedir? Size göre gelecekte en yaygýn iletiþim aracý hangisi olacaktýr? Uygulama ...................................................... 8. A: En eski ve en yeni iletiþim (haberleþme) araçlarý nelerdir? Ýnsanlar eskiden hangi iletiþim araçlarýný kullanmýþlar? Uygulama ...................................................... 9. A: Gazete okur musunuz? En beðendiðiniz sayfa hangisi? En beðendiðiniz yazar kimdir? Uygulama ......................................................
2
Track 3
1. Dinleyiniz Serkan : Ýyi akþamlar Orhan. Yarýn akþam bir programýn var mý? Orhan : Hayýr, bir programým yok. Serkan : Sana güzel bir teklifim olacak. Yarýn akþam seninle sinemaya gidelim mi? Bu hafta sinemada harika bir film oynuyor. Orhan : Filmin adý ne? Serkan : “Kayýp Niþanlý” Orhan : Biliyorsun ben her filmi seyretmem. Film sürükleyici ve ilginç olmalý. Bana bu film hakkýnda kýsa bir bilgi verir misin? Serkan : Bu film tam istediðin gibi. Sürükleyici ve heyecanlý bir film. Film, 1. Dünya Savaþý sona ermek üzereyken genç bir Fransýz kadýnýn kendi içinde yaþadýðý savaþý anlatýyor. “Kayýp Niþanlý” tamamýyla bir Fransýz filmi deðil. Fransa-ABD ortak yapýmý bir film. Orhan : Peki filmin en ilginç özelliði nedir? Serkan : Savaþýn bütün dehþetiyle sürdüðü bir sýrada niþanlýsýný bekleyen bir kadýn cepheden gelen talihsiz haberle sarsýlýr. Neredeyse “ölüm” demek olan bu haberi genç kadýn kabul etmez. Yollara düþüp sevgilisini aramaya baþlar. Bu film savaþtan daha çok, bir bekleyiþ ve umudun hikâyesini anlatýyor. “Kayýp Niþanlý” bu yýlýn belki de en sürpriz filmi olacak.
81
En E tkili Ý letiþim A racý H angisidir? Orhan : Anlattýklarýna bakýlýrsa güzel bir film olmalý. Peki sinemaya saat kaçta gideceðiz? Serkan : Saat 19:00’da gidelim. Orhan : Tamam, sinemada buluþmak üzere. 2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. B 2. A 3. B 4. C 3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Orhan'ýn izleyeceði filmler nasýl olmalýdýr? Sürükleyici ve ilginç olmalýdýr. 2. Kayýp Niþanlý filmi neyi anlatýyor? Bir Fransýz kadýnýn kendi içinde yaþadýðý savaþý anlatýyor. 3. Kayýp Niþanlý filmi hangi ülke yapýmý bir filmdir? ABD-Fransa ortak yapýmý bir filmdir. 4. Kayýp Niþanlý filmindeki kadýn niçin yollara düþer? Niþanlýsýnýn kaybolduðu haberini kadýn kabul etmek istemez.
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu öðrencilere tekrarlatýn. 2. aktivitede verilen bilgileri tahtaya yazýn. Farklý öðrencilere verilen bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurmalarýný söyleyin. Konuþma bölümünde özellikle derse az katýlan öðrencilere söz hakký verin. Birkaç uygulamadan sonra kitap kullandýrmayýn. Öðrencilerin serbestçe konuþabilecekleri bir ortam saðlayýn. Öðrencilerin kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. Etkinlik Öðretmen, iki tane iletiþim aracý yazar. Öðrencilerden bunlarý karþýlaþtýrmalarýný ister. (Avantajlarý ve dezavantajlarý ) Mesela: Radyo-T Televizyon I. Gurup: Radyoyu her yerde dinleyebiliriz. ………………………………. II. Gurup: Televizyon hem iþitsel hem de görsel olduðu için insanlar tarafýndan tercih edilir. ……………………………..
82
1. ve 2. yazma aktivitelerini ev ödevi olarak verin. 3. yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilere resimlere bakarak haberleþmenin tarihini yazmalarýný söyleyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Birkaç öðrenciye yazdýklarý konuyu okutun. Öðrencilerin yazdýðý kâðýtlarý toplayýn. Dersten sonra öðrencilerin kâðýtlarýný kontrol edin. Öðrencilerin kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Öðrencilerin yazdýklarý konuya yazma notu verin.
konu 10 Etkinlik Öðretmen gazetelerden aldýðý yoruma açýk haberlerin baþlýðýný yazar. Öðrencilerden bu baþlýklarýn altýný doldurmalarýný ister. Örnek: Fenerbahçe bu sefer kararlý. Güvenlik yok oluyor. Yollarda dikkatli olun!
Tamamlayýcý bilgiler bölümünde basýn-yayýn araçlarýný tekrarlayýn. Gazete, televizyon ve radyonun içeriði hakkýnda bilgi verin. Týrnak iþaretinin kullanýldýðý yerleri örneklerle gösterin.
1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. c 2. a 3. b
4. d
2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4.
D Y Y D
5. 6. 7. 8.
Y Y Y D
9. Y 10. Y
3. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. B 2. D 3. A 4. D
5. C
4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. Bu soruyu öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaktýr. 5. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Annen, genelde hangi programlarý seyreder? Annem, daha çok kadýn programlarý seyreder. 2. Kýz kardeþin, futbol maçlarýndan hoþlanýr mý? Kýz kardeþim, futbol maçlarýndan hiç hoþlanmaz. 3. Bu akþam hangi programý seyredeceksin? Bu akþam CNN Türk’te “Soru Cevap” programýný seyredeceðim. 4. Tartýþma programlarýný ilginç buluyor musun? Tartýþma programlarýný çok ilginç bulmuyorum. 5. En beðendiðin televizyon yorumcusu kimdir? En beðendiðim televizyon programcýsý Taha AKYOL'dur. 6. Aþaðýdaki tabloyu kendinize göre doldurunuz. Bu tabloyu öðrenciler kendilerine göre dolduracaklardýr. 7. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. ajans 2. muhabir 3. yazar 4. reklam 5. manþet
83
En E tkili Ý letiþim A racý H angisidir? 2. Televizyonda seyrettiðiniz programlarýn aðýrlýðýný hangisi oluþturuyor? Bu bölümde 2 tane proje ödevi verilmiþtir. Bu ödevlerden bir tanesini tercih edin. Ya da sýnýfý iki gruba ayýrýn. 1. gruba izledikleri bir filmi anlatmalarýný söyleyin. 2. gruba da ülkelerinde yayýnlanan bir gazetedeki önemli haberleri resimleriyle beraber anlatmalarýný söyleyin.
F Haberler
F Filmler
F Belgeseller
F Spor
F Eðlence programlarý 3. Televizyonu en kýsa þekilde nasýl tanýmlarsýnýz? F Zaman katili
F Eðlence kutusu
F En iyi öðretici
F En yakýn dost
4. Televizyonun zararlý oluþuyla ilgili düþünceniz Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere buradaki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
Kelim Oyunu Yeni öðrenilen veya parçada geçen bir kelime tahtanýn ortasýna yazýlýr. Öðrencilerden bu kelimeyle ilgili kelimeleri söylemeleri istenir. Söylenen kelimeler ortadaki kelimenin çevresine yazýlýr. Bu konuyla ilgili olarak þu örneði kullanýlabilirsiniz. Örnek: Ýletiþim : Bilgisayar, gazete, televizyon ......... Telgraf Oyunu Oyuncu Sayýsý : Bütün sýnýf Oyuncular birer kaðýt kalem çýkarýrlar. Oyunu yönetmek üzere bir baþkan seçilir. Baþkan: Size bir harf veya kelime söyleyeceðim. Bana, bütün sözcükleri bu harfle baþlayan veya bütün sözcükleri bu kelimedeki harflerle baþlayan birer telgraf çekeceksiniz. En düzgün ve en fazla sözcükle telgraf çeken birinci olacak, der. Oyuncular baþkanýn söylediði harfle baþlayan sözcüklerden oluþan birer telgraf yazarlar. En anlamlý ve en güzel telgraf yazan birinci seçilir.
Aþaðýdaki anketi sýnýfa uygulayýnýz. HAYATINIZ TELEVÝZYONA MI ENDEKSLÝ? 1. Günde kaç saatiniz televizyon seyretmekle geçiyor?
84
F Seyretmiyorum
F 1 saat
F 2 saat
F 2 saatten fazla
F Çok zararlý
F Biraz zararlý
F Zararsýz
F Faydalý
konu 10 5. Televizyon açýkken neler yaparsýnýz? F Ailemle sohbet ederim.
7. Televizyonun ailenizdeki diyaloða etkisi?
F Çocuklarýmla oynarým.
F Diyaloðu kesiyor.
F Kitap okurum.
F Diyaloða fazla etkisi yok.
F Hiçbir þey yapmam.
F Diyaloðu artýrýyor.
6. Televizyon seyrederken neler yapmazsýnýz?
fertler
arasý
8. Televizyonsuz bir hayat düþünüyor musunuz?
F Gözümü televizyondan ayýrmam.
F Düþünemiyorum.
F Dikkatimi daðýtan þeylere müthiþ kýzarým.
F Televizyondan uzak kalmak istiyorum.
F Televizyon seyrederken durmadan birþeyler atýþtýrýrým.
F Olsa da olur, olmasa da.
F Televizyonu býrakýp çocuðuma hikâye okurum. 9. Televizyon seyretmediðiniz zamanlarda ne yapýyorsunuz? F Kitap okuyorum. F Ailemle sohbet ediyorum. F Bazý hobilerimle ilgileniyorum. 10. Yaptýðýnýz alýþveriþlerde televizyonun etkisi ne ölçüde? F Çok F Az F Hiç FIKRA: Ýnternet – Alo, iyi günler. Ben internet'e giremiyorum. (Bütün ayarlar kontrol edilir, her þey yolundadýr...) – Bir sorun görünmüyor, tam olarak ne hata mesajý aldýðýnýzý öðrenebilir miyim? – www.internet.com yazýyorum, ama oradan bir yere gidemiyorum.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Hikâye birleþik zamanlarýndan dilek-þart kipinin hikâyesini ve gereklilik kipinin hikâyesini örnekleriyle anlatýn. Belgisiz zamirleri örnekleriyle gösterin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
85
11
Teknolojiyi T akip E der M isiniz?
1. 2. 3. 4.
Bilgisayarla ilgili terimleri öðretmek. Konuyla ilgili soru kalýplarýný öðretmek. Yazýlý ve sözlü anlatýmý geliþtirmek. Öðrencileri teknolojik geliþmeler hakkýnda konuþturmak. 5. Teknoloji ile ilgili terimleri öðretmek. 6. Edatlarý ve baðlaçlarý öðretmek.
Geçen haftaki konuyu sorularla ya da diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Bu dersi mümkünse bilgisayar lâboratuvarýnda iþleyin. Öðrencileri bilgisayar hakkýnda konuþturun. Bilgisayarlarýn geçmiþten günümüze kadarki geliþimini araþtýrýn ve bunu öðrencilere anlatýn. Öðrencilere bilgisayarda neler yaptýklarýný sorun. En güzel cümleleri tahtaya yazýn. Öðrencileri bilim ve teknoloji hakkýnda konuþturun. Gelecekte bilim ve teknolojide ne gibi yenilikler olabileceðini sorun. Öðrencilere hangi teknolojik aletleri kullandýklarýný sorun. Öðrencileri teknolojik aletlerin faydalarý, zararlarý hakkýnda konuþturun.
2
Track 4
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. fare bellek klavye CD Rom
cep telefonu Ýnternet bilgisayar faks
yazýcý modem kulaklýk tarayýcý
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. bilgisayar CD Rom Ýnternet cep telefonu
fare Modem tarayýcý klavye
faks kulaklýk yazýcý bellek
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. 1. Fare, bilgisayar kullanýmýný kolaylaþtýran bir araçtýr. 2. Bilgisayarda bilgilerin saklandýðý bölüme bellek denir.
86
3. Klavye bilgisayara yazý yazmak için kullanýlan bir araçtýr. 4. CD’leri okumaya yarayan alete CD Rom denir. 5. Konuþmalarý ileten ve yansýtan kablosuz iletiþim aracýna cep telefonu denir. 6. Ýnternet, bilgisayar üzerinden yapýlan iletiþimdir. 7. Bir programa göre iþlem yapýp sonuçlandýran teknolojik alete bilgisayar denir. 8. Yazýlý bir metni kopyalayarak ileten araca faks denir. 9. Bilgisayarda yazýlan bir yazýyý kâðýda aktaran araca yazýcý denir. 10. Kulaklýk, kulak ile verici arasýnda ses baðlantýsý kuran araçtýr. 11. Modem, bir bilgisayardan baþka bir bilgisayara baðlantý kurmaya yarayan alete denir. 12. Kâðýt üzerindeki resim ve yazý gibi sembolleri tanýyýp elektronik ortama aktaran alete tarayýcý denir.
konu 11 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Fare, bilgisayar kullanýmýný kolaylaþtýran bir araçtýr. 2. Bir programa göre iþlem yapýp sonuçlandýran teknolojik alete bilgisayar denir. 3. Ýnternet, bilgisayar üzerinden yapýlan iletiþimdir. 4. Konuþmalarý ileten ve yansýtan kablosuz iletiþim aracýna cep telefonu denir. 5. Kâðýt üzerindeki resim ve yazý gibi sembolleri tanýyýp elektronik ortama aktaran alete tarayýcý denir. 6. Kulaklýk, kulak ile verici arasýnda ses baðlantýsý kuran araçtýr. 7. Klavye, bilgisayara yazý yazmak için kullanýlan bir araçtýr. 8. Modem, bir bilgisayardan baþka bir bilgisayara baðlantý kurmaya yarayan alete denir. 9. Bilgisayarda yazýlan bir yazýyý kâðýda aktaran araca yazýcý denir. 10. CD'leri okumaya yarayan alete CD Rom denir. 11. Bilgisayarda bilgilerin saklandýðý bölüme bellek denir.
12. Yazýlý bir metni kopyalayarak ileten araca faks denir.
Etkinlik Kelimelerle tenis: Öðretmen sýnýfý ikiye ayýrýr veya iki öðrenci arasýnda da yapýlabilir. Öðretmen bir konu belirler. Meselâ, “teknoloji” Her öðrenci bir kelime söyler. Söyleyemeyen öðrenci elenir. Ýki öðrenci arasýnda da yapýlabilir. A: Bilgisayar B: Televizyon C: Radyo
D: Kamera
Sýnýfa daha önce öðretilen kelimelerin pratiklerini yapmak amacýyla bu konuyla ilgili flaþ kartlar veya teknoloji dergisi getirilip öðrencilere isimleri sorulabilir.
2
Track 5
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Tahtaya “Ýnternet” yazýn. Öðrencilere Ýnternet deyince akýllarýna ne geldiðini sorun. En güzel cümleleri alt alta yazýn. Öðrecilere Ýnternetle neler yapabileceklerini sorun. Bu konuda öðrencilere yardýmcý olun. Öðrencilere Ýnternetin ilk defa ortaya çýkýþ hikâyesini sorun. Fikri olanlarý konuþturun. Bu konuda öðrencilere bilgi verin. Öðrencilere az sonra Ýnternetin ilk defa ortaya çýkýþý ve günümüze kadar geliþi hakkýnda bir diyalog dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Eðer diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz bir defa daha dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu ikiþerli gruplar hâlinde birkaç öðrenciye tekrarlatýn. Diyalogla ilgili sorularý öðrecilere cevaplatýn.
87
Teknolojiyi T akip E der M isiniz? Etkinlik Evet−Hayýr Öðretmen, elindeki teknolojiyle ilgili resimlerden herhangi birini seçtiði bir öðrenciye verir. Diðer öðrenciler, cevabý evet ya da hayýr olabilecek sorular sorarak resmi bulmaya çalýþýrlar. Öðrencilerin soru sorma yönünü geliþtirdiði için önemlidir. Söz gelimi, “Seyrediyor muyuz? Kumandasý var mý? vb...” türünden sorular yoluyla öðrenciler, arkadaþlarýnýn elindeki mesleði bulmaya çalýþýr. 2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y 2. Y 3. D 4. D 5. D 3. Aþaðýdaki kelimelerden hangileri okuduðunuz diyalogla ilgilidir? () iþareti koyunuz. 2, 3, 8, 10
Örnekleme bölümündeki sorularý öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. 1. A: En çok ziyaret ettiðin Ýnternet sitesinin hangisi? Niçin? Uygulama ................................................................ 2. A: Bilgisayarýn insanlara saðladýðý avantajlar ve kolaylýklar nelerdir? Uygulama ................................................................ 3. A: Kendine ait bir odan olsa içinde teknolojik olarak nelerin olmasýný isterdiniz? Uygulama ................................................................ 4. A: Nasýl bir gelecek hayal ediyorsunuz? Uygulama ................................................................ 5. A: Teknolojideki geliþmelerin insan hayatýna katkýsýnýn yanýnda ne gibi zararlarý vardýr? Uygulama ................................................................
88
2
Track 6
1. Dinleyiniz. Öðrencilere dinleme-anlama bölümündeki resimlere bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciyi resim hakkýnda konuþturun. Öðrencilere þimdi teknik servisi arayan bir kiþi ile teknik servis elemaný arasýnda geçen komik bir konuþma diyaloðu dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Eðer parçanýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz parçayý tekrar dinletin.
konu 11 Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Tahtaya taklit kabiliyeti olan iki öðrenci kaldýrýn. Öðrencilerden biri müþteri diðeri de teknik servis elemaný olsun. Öðrencilerden bu parçayý bir tiyatrocu gibi canlandýrmalarýný isteyin. BÝLGÝSAYAR ACEMÝSÝ Bir bilgisayar þirketinin yardým hattýnda kasete alýnmýþ bir telefon konuþmasý bulunmaktadýr. Bu konuþma sonrasý yardým hattýndaki görevli iþinden kovulur. Görevli, kovulduktan sonra, kendisini “gerekçesiz” iþten çýkardýðý için þirketi mahkemeye verir. Ýþte Telefon Konuþmasý: Bayan : Yardým hattý, buyurun, nasýl yardýmcý olabilirim? Bay : Bir sorunum var. – Nasýl bir sorun? – Yazý yazýyordum, birden bütün kelimeler gitti?
– Gitti mi? – Yok oldu! – Ekranda þu anda ne görüyorsunuz? – Hiçbir þey. – Hiçbir þey mi? – Yazdýðým hiçbir þey ekrana çýkmýyor. – Hâlâ programda mýsýnýz yoksa programdan çýktýnýz mý? – Bunu nereden bileyim? – Ekranda bir “C” harfi görüyor musunuz? – Bir “hece” mi... – Boþ verin. Ekranda yanýp sönen bir çizgi var mý? – Söyledim ya hiçbir þey yazmýyor. – Monitörün üstünde yanan bir lâmba var mý? – Monitör ne? – Ekraný olan yer, televizyon gibi... Çalýþtýðýný gösteren küçük bir lâmba var mý? – Bilmiyorum. – Monitörün arkasýna bakýn, oraya bir elektrik kablosu giriyor olmasý lâzým. Görebiliyor musunuz? – Evet. – Harika! O kabloyu takip edin duvarda elektriðe baðlý mý bana söyleyin. – Baðlý – Harika! Monitörün arkasýna bakýnca baðlý olan tek kablo mu gördünüz, yoksa iki tane mi? – Görmedim. – Tekrar bakar mýsýnýz? Ýkinci bir kablonun da baðlý olmasý lâzým. – Evet, buldum. – Tamam, þimdi onu takip edin, bilgisayara baðlý mý diye bakýn. – Kabloya ulaþamýyorum. – Ulaþmayýn, baðlý mý diye bakabilir misiniz? – Olmuyor. – Bir þeyden destek alýp bilgisayarýn arkasýna baksanýz. – Eðilmek dert deðil, karanlýk olduðu için bakamýyorum. – Karanlýk? – Ofisin ýþýklarý kapalý, pencereden gelen ýþýk yetmiyor. – Ofisin ýþýklarýný yakýn. – Yanmaz. – Neden? – Elektrikler kesik. – Elektrikler mi kesik? Aman Allah'ým! (kýsa bir sessizlik) – Bilgisayarýn kutusu, kitaplarý her þeyi duruyor mu? – Evet, dolapta.
89
Teknolojiyi T akip E der M isiniz? – Simdi bilgisayarý sökün, aynen firmadan aldýðýnýz gibi paketleyin ve aldýðýnýz yere iade edin. – Durum bu kadar kötü mü? – Korkarým öyle! – Peki tamam. Onlara ne diyeceðim? – “Ben bilgisayar kullanmayý bilmiyorum” diyeceksiniz...
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. Y 3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Görevli bayan niçin iþinden olmuþ? Bu soru üzerinde öðrenciler konuþturulacaktýr. 2. Görevli bayan iþten kovulduktan sonra ne yapmýþ? Þirketi mahkemeye vermiþ. 3. Telefon açan adamýn problemi neymiþ? Bilgisayarý bozulmuþ. 4. Bilgisayar niçin çalýþmýyormuþ? Çünkü elektrik yok. 5. Görevli, adama ne yapmasýný tavsiye ediyor? “Ben bilgisayar kullanmayý bilmiyorum.” deyip bilgisayarý iade etmesini tavsiye ediyor.
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle tekrarlayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere uygulatýn. Öðrencilere diyaloðu kendilerince geniþletebileceklerini söyleyin. Her öðrenciye söz vermeye çalýþýn. Özellikle derse az katýlan öðrencilere söz verin. Gerekirse öðrencilere kendinize göre konuþma konusu verin. – Bilgisayarýn faydalarýný ve zararlarýný tartýþýnýz. – Teklonojideki geliþmeleri yeterli buluyor musunuz? Sizce daha neler icat edilmeliydi?
90
1. yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere bir arkadaþýna doðum gününü kutlayan bir elektronik posta yazmalarýný söyleyin. Öðrencilere yazdýklarý konuyu okutun. Sýnýfý iki gruba ayýrýn. 1. gruba 2. yazma aktivitesini; 2. gruba da 3. yazma aktivitesini verin. 1. gruptan bazý öðrencilere yazdýklarý cümleleri okutun. Daha sonra 2. gruba diðer yazma aktivitesini okutun. En güzel cümleleri tahtaya yazýn.
konu 11 Etkinlik Hafýzaný zorla Öðretmen, öðrencilerin seviyesine uygun teknolojik geliþmelerle ilgili bir yazý okur. Öðrencilerden dinledikleri metinden akýllarýnda kaldýðý kadarýyla yazmalarý istenir.
Tamamlayýcý bilgiler bölümünde öðrencilere bilgisayarla ilgili en önemli terimleri öðretin. Kesme iþaretini örnek cümlelerle gösterin.
Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýðý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere bu bölümdeki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin. Buradaki kelimeler üzerinde çok fazla vakit harcamayýn. Sadece öðrencilerin anlayamadýklarý isimler ve fiiller üzerinde durmanýz yeterli.
91
Teknolojiyi T akip E der M isiniz? 1. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. Y
2. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. D 2. C 3. C
4. A
3. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. okuyabiliyorum / Ýnternetten / rahatlýkla / gazeteleri Ýnternetten gazeteleri rahatlýkla okuyabiliyorum. 2. aracýdýr / en / elektronik posta / hýzlý / iletiþim Elektronik posta en hýzlý iletiþim aracýdýr. 3. yirmi birinci yüz yýl / olacaktýr / çaðý / bilim ve teknoloji Yirmi birinci yüzyýl bilim ve teknoloji çaðý olacaktýr. 4. icatlarýndandýr / çaðýmýzýn / bilgisayar / yeni / en Bilgisayar çaðýmýzýn en yeni icatlarýndandýr.
4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. Bu soruyu öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaktýr.
5. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Elektronik posta gördermeyi biliyor musun? Evet, elektronik posta göndermeyi biliyorum. 2. Program kurmayý biliyor musun? Hayýr, program kurmayý bilmiyorum. 3. Word ve Excel programlarýný kullanabiliyor musun? Evet, Word ve Excel programlarýný kullanabiliyorum. 4. En çok hangi siteyi ziyaret ediyorsun? En çok ziyaret ettiðim site www.goncadergisi. com.
92
Rüya Sýnýfta sezsiz ve rahat bir ortam oluþturun. Sonra öðrencilere bir rüyanýn (bu rüyayý öðrenciler görüyormuþ gibi farz ederek) baþýný anlatmaya baþlayýn. Örneðin “Bir sabah uyanýyorsunuz ve evinizin penceresinden dýþarý bakýyorsunuz. Bir de ne görüyorsunuz! Havada uçuþan arabalar. Yüksek yüksek binalar ve yüzlerce robot.” diyerek siz anlatmayý býrakýyorsunuz. Öðrenciler beþ dakika düþündükten sonra rüyalarýný tamamlayarak anlatýyorlar. Nasýl Bir Dünya Hayal Ediyorsunuz? Her öðrenciden fikirleri alýnýr ve en sonunda en çok beðenilen üç fikir öðretmen tarafýndan ödüllendirilebilir. Meselâ, internet ortamýnda öðretmensiz ve okulsuz eðitim.
konu 11 Teknolojik geliþmelerin nasýl icat edildiðini ve bulunuþ hikâyesini anlatan resimli proje ödevi hazýrlatýlabilir. Teknolojik geliþmelerin kim tarafýndan ve nerede bulunduðunu anlatan proje ödevi hazýrlatýlabilir. Öðrencilere www.kultur.gov.tr adlý web sayfasýný incelemelerini söyleyin. Bu sayfayý resimleriyle beraber tanýtmalarýný isteyin. Gerekirse derse gelmeden önce www.kultur.gov.tr adlý siteyi bilgisayarýnýza indirin. Bu web sayfasýný dizüstü bilgisayarýnýzla sýnýfa getirin ve öðrencilerle inceleyin.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. En çok kullanýlan edatlarý ve baðlaçlarý örnekleriyle beraber iþleyin. Edatlarý ve baðlaçlarý birbirine karýþtýrmamak için konuya iyi hazýrlanýn. Okuma-anlama bölümündeki “Bilgisayar Dersinde” adlý parçadaki edatlarýn ve baðlaçlarýn altýný çizdirin. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
93
12
En Ý lginç B uluþ H angisidir?
1. Öðrencileri tarihteki büyük buluþlar hakkýnda konuþturmak. 2. Konuyla ilgili soru kalýplarýný öðretmek. 3. Sözlü ve yazýlý anlatýmý geliþtirmek. 4. Rivayet bileþik zamaný öðretmek. 5. Öðrencileri en faydalý buluþ hakkýnda konuþturun.
Geçen haftaki konuyu sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýnýz. Proje ödevlerini toplayýn. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Öðrencilere icat kelimesini öðretin. Ünlü bir icat adýný söyleyin. (Kimin icat ettiðini, ne zaman icat edildiðini, ne amaçla kullanýldýðýný sorun.) Öðrencilere “sizce en önemli buluþ hangisidir”, diye sorun. Öðrencilere “bir þey icat etmek ister miydiniz, niçin” þeklinde soru yöneltin. Öðrencilere “hangi konuda rekor kýrmak istersiniz” diye sorun. Öðrencilere bildikleri rekorlarý sorun. Öðrencilere bu zamana kadar kýrýlan ve kendileri için en ilginç olan rekoru sorun.
2
Track 7
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. saat kamera mikroskop ampul video matbaa
robot pusula hesap makinesi roketatar klima teleskop
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. mikroskop ampul hesap makinesi video klima teleskop
94
matbaa robot pusula saat kamera roketatar
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Bir günün 24’te birine eþit zaman birimine saat denir. Sinema resimleri almakta kullanýlan fotoðraf makinesine kamera denir. Mikroskop, çýplak gözle görülmeyenleri göstermeye yarayan alettir. Iþýk vermeye yarayan, havasý boþaltýlmýþ cam þiþeye ampul denir. Video, televizyon görüntülerini kaydetmeye ve bir ekran vasýtasýyla göstermeye yarayan alete denir. Matbaa, gazete, kitap, dergi gibi yazýlý ürünlerin basýlarak çoðaltýldýðý yere denir. Enerjiyle çalýþan ve kendisine programlanan iþleri yapan alete robot denir. Yön tespit etmek için kullanýlan alete pusula denir. Karýþýk ve zor matematik iþlemleri hýzlý ve güvenli bir þekilde sonuçlandýran alete hesap makinesi denir. Roketatar, mermi fýrlatmada kullanýlan bir silâhtýr. Soðuk veya sýcak hava vererek kapalý bir yerin havasýný deðiþtiren
konu 12 elektrikli araca klima denir. Gök bilimiyle ilgili gözlemlerde kullanýlan optik araca teleskop denir. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Bir günün 24’te birine eþit zaman birimine saat denir. 2. Sinema resimleri almakta kullanýlan fotoðraf makinesine kamera denir. 3. Iþýk vermeye yarayan, havasý boþaltýlmýþ cam þiþeye ampul denir. 4. Roketatar, mermi fýrlatmada kullanýlan bir silâhtýr. 5. Matbaa, gazete, kitap, dergi gibi yazýlý ürünlerin basýlarak çoðaltýldýðý yere denir. 6. Yön tespit etmek için kullanýlan alete pusula denir. 7. Video, televizyon görüntülerini kaydetmeye ve bir ekran vasýtasýyla göstermeye yarayan alete denir. 8. Karýþýk ve zor matematik iþlemleri hýzlý ve güvenli bir þekilde sonuçlandýran alete hesap makinesi denir.
9. Enerjiyle çalýþan ve kendisine programlanan iþleri yapan alete robot denir. 10. Soðuk veya sýcak hava vererek kapalý bir yerin havasýný deðiþtiren elektrikli araca klima denir. 11. Gök bilimiyle ilgili gözlemlerde kullanýlan optik araca teleskop denir. 12. Mikroskop, çýplak gözle görülmeyenleri göstermeye yarayan alettir. Etkinlik Çaðrýþtýran kelimeler: Bir kelime söylenir ve onunla ilgili öðrencilere neler çaðrýþtýrdýðý sorulur. Mesela. Buzdolabý: soðuk bir kola, vb...
2
Track 8
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Öðrencilere okuma-anlama bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Buradaki bilim adamýnýn ne yaptýðýný sorun. Öðrencilere icat, buluþ, mucit kelimeleri hakkýnda bilgi verin. Öðrencilere, sizce en faydalý buluþ hangisidir, diye sorun. Öðrencilerin cevaplarýný tahtanýn sað köþesine alt alta yazýn. Öðrencilere, imkânýnýz olsaydý neyi icat etmek isterdiniz, þeklinde bir soru sorun. Öðrencilere Alfred Nobel’i duyup duymadýklarýný sorun. Alfred Nobel’in neyi bulduðunu sorun. Öðrecilere þimdi Alfred Nobel’in yaptýklarý ile ilgili bir parça dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini açýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Eðer parçanýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz parçayý tekrar dinletin. Okuma parçasýný paragraflara bölerek farklý öðrencilere okutun. Öðrencilerin anlayamadýðý kelimeleri açýklayýn. Okuma-anlama sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Parçayý birkaç öðrenciye anladýðý kadarýyla anlattýrýn.
95
En Ý lginç B uluþ H angisidir? 2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümleleri olay tarihine göre sýralayýnýz. 1. Alfred Nobel, Stockholm’de dünyaya geldi. 2. Alfred Nobel, ailesiyle birlikte Rusya’ya gitti. 3. Alfred Nobel, dinamiti icat etti. 4. Alfred Nobel, Akdeniz kýyýsýndaki San Remo’ya yerleþti. 5. Alfred Nobel, ünlü vasiyetnamesini yazdý. 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Nobel Ödülü kaç dalda verilmektedir? 6 dalda verilmektedir. 2. Alfred Nobel, ülkesini niçin terk etmiþtir? Fakirlikten dolayý ülkesini terk etmiþtir. 3. Nobel Ödülü hangi dallarda verilmektedir? Fizik, Kimya, Edebiyat, Týp ve barýþ alanlarýnda. 4. Alfred Nobel’in ünlü vasiyetnamesinde ne yazýlýdýr? Servetinin bir bölümünü insanlýk için yararlý hizmetlerde bulunanlara her yýl ödül olarak verilecektir. 5. Alfred Nobel, dinamiti bulduðuna niçin piþman olmuþtur? Çünkü insanlar onun icadýný kötüye kullanmýþlardýr.
Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Tahtaya iki öðrenci kaldýrýn. Tahtayý ikiye bölün. Öðrencilerden birine örnekleme sorularýný, diðerine de örneklemenin cevaplarýný karýþýk olarak yazmalarýný söyleyin. Örnekleme sorularýný öðrencilere eþleþtirin. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. 1. A: Þu anda insanoðlunun çözemediði bir sorun var mý? Sen dünyadaki hangi sorunun çözülmesini isterdin? Uygulama ...................................................... 2. A: Seni en çok þaþýrtan teknolojik buluþ hangisidir? Niçin? Uygulama ......................................................
96
3. A: Teknolojinin bir tane faydalý bir tane de zararlý yönünü söyler misin? Uygulama ...................................................... 4. A: Hayatta idealin nedir? Mucitleri diðer insanlardan ayýran en önemli özellik nedir? Uygulama ...................................................... 5. A: Sana göre en ilginç rekor hangisidir? Ýnsanlar rekor kýrmak için niçin hayatlarýný tehlikeye atarlar? Uygulama ......................................................
konu 12 2
Track 9
1. Dinleyiniz. Öðrencilere ilginç buluþlardan bazýlarýnýn hikâyesini kýsa cümlelerle anlatýn. Meselâ, radyonun bulunuþu, cep telefonunun bulunuþu, Ýnternetin icadý... gibi. Öðrencilere þimdi yakýtsýz yemek piþiren fýrýnla ilgili bir parça dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý bir defa dinletin. Bölümle ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. YAKITSIZ YEMEK PÝÞÝRÝN Ekonomik krizlerin yaþandýðý bir dünyada, gazýn pahalý ve tehlikeli olduðu bir ortamda, yakýtsýz yemek piþirme fýrýný icat edildi.
Güneþ enerjisi ile çalýþan bu mucize güneþ fýrýný; Yemeðinizi piþirir. Çayýnýzý demler. Suyunuzu temizler. Þoklanmýþ yiyecekleri çözer. Sütünüzü pastörize eder. Daðcýlara kar eritir. Meyve ve sebzelerinizi kurutur. Salça ve yoðurt yapar. Bebek mamasý ýlýtýr. Bulaþýk ve çamaþýr için sýcak su hazýrlar. Bu fýrýn, piknikçiler, daðcýlar, avcýlar, yelkenciler, yazlýkçýlar, kampçýlar, izciler, tüm doða sporlarý ve inþaat firmalarý için ideal bir alettir. Çevre temizliðine katkýda bulunur. Yemeklerinizin yanma tehlikesini ortadan kaldýrýr. Kokusuz, temiz ve olaðanüstü lezzetli yemekler piþirir. 85x50 cm boyutunda olan bu alet her yerde çalýþabileceði gibi katlanarak standart bir alýþveriþ poþetine sýðar. Evinizin mutfak, bahçe, balkon, çatý gibi bölümlerinde sürekli tam güneþ almak þartýyla çalýþýr ve yýllarca hizmet görür. 2. Aþaðýdakilerden hangisi mucize fýrýnýn özelliklerinden deðildir? “9” iþareti koyunuz. 1. Yemeðinizi piþirir. 2. 9 Yemek saatini haber verir. 3. Çayýnýzý demler. 4. Suyunuzu dezenfekte eder. 5. 9 Yiyeceklerinizi þoklar. 6. Sütünüzü pastorize eder. 7. Yoðurdunuzu yapar. 8. Meyve ve sebzeleri kurutur. 9. 9 Suyunuzu soðutur. 10. Daðcýlar için kar eritir. 3. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. C 2. B 3. B 4. C
Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak tekrarlayýn. Bu diyaloðu farklý öðrencilere tekrarlatýn. Öðrencilere 5 dakika süre verin. Öðrencilere bu diyalogdan faydalanarak kendi diyaloglarýný kurmalarýný söyleyin. Öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde yazdýklarý diyaloðu okutun.
97
En Ý lginç B uluþ H angisidir? Bu bölümde her öðrenciye söz hakký vermeye çalýþýn. Özellikle derse az katýlan öðrencileri konuþturun. Öðrencilerin rahat bir þekilde konuþacaklarý ortam saðlayýn. Etkinlik Zaman Makinesi Bu oyun öðrencilerin hayal güçlerini kullanarak konuþmalarýný saðlamaya yönelik bir oyundur. Öðretmen öðrencilere, bir zaman makinesinin icat edildiðini, bu zaman makinesi yardýmýyla geçmiþe ve geleceðe gitmenin mümkün olduðunu söyler. Daha sonra öðrencilere, "Þimdi sizler de bu zaman makinesinde ister geçmiþe, ister geleceðe gidebilirsiniz." der. Öðrencilere biraz vakit vererek, zaman makinesi ile geçmiþe ya da geleceðe gittiklerini hayal etmelerini söyler. Süre bitiminden sonra, öðrenciler, kurguladýklarý hayallerini anlatýr. Bu aþamada öðretmen; – Nereye gittiniz? – Hangi yýla gittiniz? – Kimlerle görüþtünüz? – Gittiðiniz yerin özellikleri nasýldý? – “Hiç ünlü birisine rastladýnýz mý?“, þeklinde sorular sorarak, öðrencilerin kurguladýðý hayallerini anlatmasýný ister. Öðretmen isterse bazý sorularý önceden belirler, isterse sýnýfta beyin fýrtýnasý yaparak sorularý öðrencilerle belirler. Hayal kuran öðrenciye diðer öðrenciler soru sorarlar. Sorularý tahtaya yazmak öðrencilerin soru kalýplarýný öðrenmeleri ve zamaný daha verimli kullanmalarý açýsýndan fayda olur.
Birkaç öðrenciye yazma bölümündeki diyaloðu okutun. Öðrencilerden verilen bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar yazmalarýný isteyin. Öðrencilere yazdýklarý diyaloðu kitaba bakmadan tekrarlayacaklarýný söyleyin. Gerekirse öðrencilere sözlü notu verin. Öðrencileri ikiþerli gruplar hâlinde tahtaya kaldýrýn ve yazdýklarý diyaloglarý tekrarlatýn. Kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. 3. ve 4. yazma aktivitesini ev ödevi olarak verin.
98
Öðrencilere tamamlayýcý bilgiler bölümündeki tablolara bakmalarýný söyleyin. Öðrencilere gerekirse bu tablo ile ilgili sorular sorun. Örnek: En uzun insan, en kýsa insan, en þiþman insan... gibi. Öðrencilerden de bu bölümdeki bilgilere benzer bilgiler alýn. Parantez iþaretinin kullanýldýðý yerleri örnekleriyle gösterin. Öðrencilere bu bölümdeki bilgilerden sýnavlarda soru sormayýn. Aþaðýdaki bilgilerden uygun gördüklerinizi öðrencilerinize aktarýnýz. Bu olaylar üzerinde öðrencilerinizi konuþturunuz. ÝCATLAR KRONOLOJÝSÝ MÖ 3000 civarý: Babilliler ilk toplama makinesi olan abaküsü icat etti.
konu 12 MÖ 1300 civarý: Suriyeliler kendi alfabelerini geliþtirdi. MÖ 700: Lidya’da (bugünkü Türkiye'de) mallarýn alým satýmý için ilk kez para kullanýldý. 1000 civarý : Çinliler havai fiþek yapmak ve iþaret göndermek için barut kullandý. 1045 civarý : Çin’de Pi Cheng portatif matbaa harflerini icat etti. 1450'ler : Johannes Gutenberg’in baský makineleri kitap üretiminde çýðýr açtý. Bunun sonucunda yeni icatlar hakkýndaki bilgilerin yayýlmasý hýzlandý. 1592 : Galileo, cisimleri 30 kez büyüten bir teleskop yaptý. 1642 : Blaise Pascal, babasýnýn vergi hesaplarýnda kullanmasý için bir toplama makinesi icat etti. 1643 : Evangelista Torricelli, hava basýncýný ölçmek için þimdi cývalý barometre denilen cihaz icat etti. 1668 : Isaac Newton ilk aynalý teleskopu yaptý. 1783 : Marquis de Jouffroy d’Abbans ilk buharlý gemiyi yüzdürdü. 1804 : Richard Trevithick raylar üzerinde giden ilk buharlý lokomotifi yaptý. 1814 : Friedrich König elle çalýþan matbaadan çok daha hýzlý olan buharlý matbaayý geliþtirdi. 1826 : Fransýz fizikçi Joseph Niepce tarihteki ilk fotoðrafý çekti.
1837 : Isambard Kingdom Brunel, ilk kýtalararasý buharlý gemiyi yüzdürdü. 1837 : Ýki Ýngiliz mucit William Cooke ve Charles Wheatstone ilk elektrikli telgraf makinesini yaptý. 1843 : Samuel Morse, telgraf mesajlarýnda kullanýlmak üzere nokta ve çizgilerden oluþan ünlü mors alfabesini icat etti. 1848 : Ýlk yürüyen merdiven, New York'ta turist çekmek için kuruldu. 1863 : Ýlk metro (yer altý demir yolu) hattý Londra'da iþletmeye açýldý 1876 : Alexander Graham Bell ilk telefon konuþmasýný yaptý. 1876 : Amerikalý üretken mucit Thomas Edison icatlar fabrikasýný kurdu. 1878 : Joseph Swan elektrik ampulünü icat etti. 1884 : Hiram Maxim ilk makineli tüfeði tanýttý. 1888 : George Eastman, Kodak no.l adlý fotoðraf makinesini üretti ve müþterilerinin filmlerini banyo etti. 1890 : Daimler motor þirketi, dört tekerlekli ve akaryakýtla çalýþan otomobil üretimine baþladý. 1895 : Paris'te Lumiere Kardeþler 10 hareketli filmden oluþan bir gösteri yaptý. 1902 : Ýtalyan Guglielmo Marconi, Manþ Denizi üzerinden radyo dalgalarýyla mesaj iletmeyi baþardý. 1903 : Amerikalý Wright Kardeþler ilk motorlu uçaðýn uçuþunu gerçekleþtirdi. 1903 : Henry Ford, yeni araba fabrikasýyla seri üretim tekniðini getirdi. 1903 : Willem Einthoven, kalbin iþleyiþini kaydeden elektrokardiyografi cihazýný icat etti. 1909 : General Electric þirketi elektrikli ekmek kýzartma makinesini yaptý. 1925 : Londra'da trafik lâmbalarý kullanýlmaya baþlandý. 1926 : John Logie Baird ilk televizyon görüntüsünü baþarýyla iletti. 1938 : Amerikalý Chester Carlson ilk fotokopi makinesini icat etti. 1939 : Ýgor Sikorsky adlý bir Rus mühendis tarafýndan ilk helikopter yapýldý. 1945 : Amerikalý mucit Percy Spencer, ilk mikrodalga fýrýný tasarlayarak patentini aldý. 1945 : ABD, Japonya'nýn Hiroþima ve Nagasaki þehirlerine atom bombasý attý. 1946 : John Mauchy ve John Eckert'in geliþtirdiði, Amerika'nýn ilk elektronik bilgisayarý ENIAC halka gösterildi. 1947 : Edwin Land bir dakikadan az bir sürede siyah beyaz fotoðraf çýkaran polaroid makineyi icat etti. 1957 : Sovyetler Birliði tarafýndan Dünya’nýn çevresinde dönen insan yapýmý ilk cisim Sputnik I fýrlatýldý. 1960 : Theodore Maiman ilk lazeri yaptý. 1962 : Telefon konuþmalarýnýn yanýnda canlý televizyon görüntülerini de ileten Telstar adlý uydusu fýrlatýldý. 1977 : Dünya'nýn tekrar kullanýlabilen ilk uzay gemisi olan Uzay Mekiði, ABD tarafýndan fýrlatýldý. 1982 : Philips ve Sony þirketleri kompakt diski (CD) çýkardý. 1990 : Yüksek netlikte televizyon (HDTV) yayýný ilk kez yapýldý.
99
En Ý lginç B uluþ H angisidir? 1. Aþaðýdaki cümlelerle resimleri eþleþtiriniz. 1. teleskop 2. yazýcý 3. telefon 4. radyo 5. mikroskop 2. Aþaðýdaki rekorlarla ülkeleri eþleþtiriniz. 1. d 2. c 3. a 4. b 3. Aþaðýdaki buluþlarý ilgili olduklarý yer ve kiþilerle eþleþtiriniz. 1. 1. d 2. a 3. c 4. b 2. 1. c 2. a 3. d 4. b 4. Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Buzdolabýný kim icat etti? Karl van linde. 2. Bilgisayar, hangi ülkede icat edildi? ABD. 3. Ampulü, kim, ne zaman buldu? Thomas Edison, 1879’da. 4. Radyo, nerede bulunmuþtur? Ýtalya’da. 5. Alexander Graham Bell neyi bulmuþtur? Telefonu bulmuþtur. 5. Aþaðýdaki resimlere uygun cümle numarasý yazýnýz. 1. köprü 2. telefon 3. buluþlar 4. Ýnternet 5. ampül 6. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. Dünyada çok deðiþik ve enterasan rekorlar var. 2. Guinnes Rekorlar Kitabýna girmek isterdim. 3. Kamboçya dünyanýn en çok harfli alfabesine sahiptir. 4. Bence en ilginç rekor, en çok çocuk doðurma rekorudur. 5. Dünyanýn en aðýr koyunu 150 kg’dýr.
Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Eðer vaktiniz yeterli deðilse bu bölüm üzerinde fazla durmayýn. Gerekirse öðrencilere buradaki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
100
Büyük mucitlerin hayatlarý farklý öðrencilere ev ödevi olarak verilir. Öðrenciler evde konularýný hazýrlanarak gelirler. Bu hazýrladýklarý çalýþmalarý bir kartona yapýþtýrarak sýnýfa getirirler. Öðrencilerden hayallerindeki bir þeyin resmini yapýp özelliklerini anlatan ödev hazýrlayýp gelmeleri istenir. Hayallerindeki araba, ev vb ... sadece resim çizmeyip çizdikleri þeyin özelliklerini de anlatmalýdýrlar.
Ben Kimim? Büyük mucitlerin hayatlarý farklý öðrencilere ev ödevi olarak verilir. Öðrenciler evde konularýna hazýrlanarak gelirler ve sýnýfta kendilerini
konu 12 anlatýrlar. Yeterince kendilerini tanýttýktan sonra, ben kimim? diye sorarlar. Diðer öðrenciler onun kim olduðunu bulmaya çalýþýrlar. Kimi Seçersin Bu çalýþmalardan maksimum verim alabilmek için bütün sýnýfýn katýlýmýný saðlamak gerekir. Bu oyunda her öðrenci önemli gördüðü yaþayan veya ölmüþ bir kiþiyi seçer. Öðretmen oyunculara seçtikleri kiþilerin uçan bir balonda bulunduklarýný; fakat balonun hýzla irtifa kaybettiðini ve sadece bir kiþinin balonda kalabileceðini ve diðerlerinin atlamasý gerektiðini söyler. Her oyuncu kendi seçtiði kiþinin neden balonda kalmasý gerektiðini düþünür ve bunu nedenleri ile sýnýfa bir dakika anlatýr. Herkes kendi seçtiði kiþiyi savunduktan sonra geriye kalacak ve böylece kurtarýlacak olan kiþiyi seçmek üzere oylamaya geçilir. Her oyuncu kendi seçtiði kiþiden baþka birisine oy vermek zorundadýr. En çok oy alan kiþiyi savunan oyuncu oyunun galibi olur.
FIKRA: Bir bilim adamýnýn deney raporlarýndan: 1. gün : Fare uzun sure labirentin içinde dolandý; ama peyniri bulamadý. Ýçgüdüleri zayýf. 3. gün : Negatif. Sadece labirenti deðil, odanýn hemen her yerini aradý; tüm dolaplarý, çekmeceleri, kavanozlarý karýþtýrdý. Hatta bir tablonun arkasýna ve ceplerine bile baktý. Bu fare tam bir salak. 7. gün : En ufak bir ilerleme yok. Artýk arama isteðini bile kaybetti. Telefonla köþedeki büfeden iki karýþýk tost, bir ayran istemiþ. Zekâdan böylesine yoksun oluþu deneylerimde yol almamý önlüyor. 18. gün : Zamanla becerilerini geliþtirmesi lâzýmdý; ama sýfýr! “Bursa’dan aradý, kaygýlanmamamý, peyniri bulacaðýný” söyledi. Ona gittikçe peynirden uzaklaþtýðýný anlatmaya çalýþtým; ama dinlemedi. Ciddî zekâ problemi! 74. gün : Umutsuzluða kapýlýyorum; fare, henüz bir zekâ belirtisi gösteremedi. En son Tibet’ten aradý, hayatin anlamý gibisinden bir þey bulduðunu söyledi. Ama peyniri bulamamýþ ve artýk umurunda da deðilmiþ. Aptal hayvan! Hayallerimden ve kariyerimden geriye küflü peynirler kaldý. 93. GÜN : LABÝRENTÝN ÝÇÝNE KOYMAYI UNUTTUÐUM ÝÇÝN FARENÝN PEYNÝRÝ BULAMADIÐINI FARK ETTÝM.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Þimdiki zamanýn rivayetini, geniþ zamanýn rivayetini ve gelecek zamanýn rivayetini iþleyin. Konuyu örnek cümlelerle ve metinlerle iþleyin. Az kullanýlan rivayet birleþik zamaný üzerinde durmayýn. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
101
13 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Burcunuz N e?
Burçlar hakkýnda konuþturmak. Ruh hâlleriyle ilgili terimleri öðretmek. Ýster ... ister baðlacýný öðretmek. Konuyla ilgili soru kalýplarýný öðretmek. Sözlü ve yazýlý anlatýmý geliþtirmek. Rivayet bileþik zamaný kavratmak.
Geçen haftadaki konuyu sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Derse gelmeden önce Ýnternetten burçlarla ilgili bir döküman hazýrlayýn. Bunu sýnýfa getirin. Öðrencilere burçlara inanýp inanmadýklarýný sorun. Öðrencilere kendi burcunuzu ve burcunuzun en önemli özelliklerini anlayabildikleri cümlelerle anlatýn. Öðrencilere kendi burçlarýný anlatabildikleri kadarýyla anlattýrýn.
2
Track 10
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. Koç Burcu Baþak Burcu Boða Burcu Ýkizler Burcu
Yengeç Burcu Aslan Burcu Terazi Burcu Akrep Burcu
Yay Burcu Oðlak Burcu Kova Burcu Balýk Burcu
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. Balýk Burcu Yengeç Burcu Aslan Burcu Akrep Burcu
Baþak Burcu Koç Burcu Boða Burcu Ýkizler Burcu
Kova Burcu Terazi Burcu Yay Burcu Oðlak Burcu
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Koç burcunda olanlar yarýþmayý çok severler. Cesur ve atýlgandýrlar. Baþak burcunda doðanlar disiplinli ve metotlu bir hayat sürerler. Boða burcundakiler çok yetenekli ve dost canlýsýdýrlar. Ýkizler, üstün zekâya sahiptirler ve yardýmseverdirler. Yengeç burcundakiler merhametli, yumuþak
102
huylu ve iyi niyetlidirler. Aslan burcundakiler iþ planlamayý çok severler. Terazi burcunda olanlar dengeli ve ölçülüdürler. Akrep burcundakiler kararlý ve araþtýrmacý bir ruha sahiptir. Yay burcunda bulunanlar iyimser ve giriþimcidirler. Oðlak burcundaki insanlar direniþçi bir ruha sahiptirler. Sürekli yükselmek isterler. Kova burcundakiler iradeli ve insancýldýrlar. Balýk burcunda olanlar, baþkalarýna karþý ilgili ve þefkatlidirler. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Baþak burcunda doðanlar disiplinli ve metotlu bir hayat sürerler. 2. Akrep burcundakiler kararlý ve araþtýrmacý bir ruha sahiptir. 3. Boða burcundakiler çok yetenekli ve dost canlýsýdýrlar. 4. Balýk burcunda olanlar, baþkalarýna karþý ilgili ve þefkatlidirler. 5. Yay burcunda bulunanlar iyimser ve giriþimcidirler.
konu 13 6. Oðlak burcundaki insanlar direniþçi bir ruha sahiptirler. Sürekli yükselmek isterler. 7. Ýkizler, üstün zekâya sahiptirler ve yardýmseverdirler. 8. Yengeç burcundakiler merhametli, yumuþak huylu ve iyi niyetlidirler. 9. Aslan burcundakiler iþ plânlamayý çok severler. 10. Terazi burcunda olanlar dengeli ve ölçülüdürler. 11. Koç burcunda olanlar yarýþmayý çok severler. Cesur ve atýlgandýrlar. 12. Kova burcundakiler iradeli ve insancýldýrlar.
Diðer öðrenciler: 5 senin doðum günün. Þanslý numaran. Arkadaþýnla tanýþtýðýn gün vb... Öðrenciler ve karakterler: Tahtaya karakterler yazýlýr. Daha sonra o karakterleri taþýyan öðrenciler tespit edilir. Yardýmsever Düzenli Temiz Saygýlý ......... ........ ......... ........
Etkinlik Arkadaþlar ve Burçlar: Tahtaya burçlar yazýlýr. Burçlarýn özellikleri okunur. Öðrencinin adý hangi burcun özelliklerini yansýtýyorsa o bölüme yazýlýr. Oðlak Ýkizler Ali Veli Ahmet Hasan ......... ........ ......... ........
2
Track 11
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Tahtaya burçlarýn bir tablosunu çizin. Sýnýfta bir istatistik yapýn. Öðrencilere hangi burçtan olduklarýný sorun ve bu tabloya iþaretleyin. Öðrencilere þimdi koç ve baþak burcunun özelliklerini dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Okuma parçalarýný öðrencilere bir defa dinletin. Eðer okuma parçalarýnýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz tekrar dinletin. Öðrencilere “koç ve baþak burcunda olan var mý”, diye sorun. Varsa bu özellikler kendi burçlarýyla uyuþuyor mu diye sorun. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. 2. Okuduðunuz parçalara göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. D 4. Y 5. D 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçalara göre cevaplayýnýz. 1. Koç burcundakilerin olumsuz özellikleri nelerdir? Pratik deðiller, öðüt dinlemezler. 2. Okumaya düþkün insanlar hangi burçtandýr? Baþak burcundan. 3. Baþak burcunda olanlar hangi mesleklerde baþarýlý olabilir? Sekreterlik, bilimsel araþtýrmacýlýk ve muhasebecilik. 4. Sporculuk, diþ hekimliði, mühendislik gibi meslekleri daha çok hangi burçtaki insanlar tercih eder? Koç burcundaki insanlar. 5. Koç burcunun uðurlu sayýsý kaçtýr? Uðurlu sayýlarý dokuzdu.
103
Burcunuz N e? Örnekleme sorularý o konuyla ilgili sorulabilecek en önemli kalýp cümlelerdir. Örnekleme sorularý size basit gelebilir. Ancak öðrencilerin bu kalýp sorularý ve ifadeleri ilk defa gördüklerini aklýnýzdan çýkarmayýn. Örnekleme sorularýný ve cevaplarýný küçük kâðýtlara yazýn. Sorularý ayrý bir torbaya cevaplarýný da ayrý bir torbaya koyun. Sorularý bir gruba cevaplarý da diðer gruba daðýtýn. Öðrencinin birine örnekleme sorusunu diðerine de cevabýný okumasýný söyleyin. Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. 1. A: Ne zaman doðdun? Burcunu ve özelliklerini söyler misin? Uygulama ...................................................... 2. A: Seninle ayný burçtan olan arkadaþýnla benzer taraflarýnýz var mý? Uygulama ...................................................... 3. A: Senin karekterini en iyi yansýtan burç hangisi? Uygulama ...................................................... 4. A: En çok sevdiðin arkadaþýnýn burcu nedir? O arkadaþýný hangi özelliðinden dolayý seviyorsun? Uygulama ...................................................... 5. A: Beðendiðin ve beðenmediðin karakter özelliklerini söyler misin? Uygulama ...................................................... 6. A: Eðer bu tarihte doðmasaydýn hangi tarihte doðmak isterdin? Yani hangi burcun karakter özelliklerini beðeniyorsun? Uygulama ...................................................... 7. A: Hangi burçtan bir insanla arkadaþlýk yapmak isterdin veya hangi burçtan bir insanla evlenmek isterdin? Uygulama ......................................................
104
2
Track 12
1. Dinleyiniz Öðrencilerle iki kiþi arasýnda geçen burçlarla ilgili bir konuþma dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Semih : Burçlarla ilgili akþamki programý seyrettin mi? Zehra : Hayýr seyretmedim. Semih : Senin burcun ne Zehra? Zehra : Yengeç. Semih : Burcunun özelliklerini biliyor musun? Zehra : Hayýr, bilmiyorum. Semih : Aklýmda kaldýðý kadarýyla yengeç burcundan olanlar sa-
konu 13 Zehra : Semih : Zehra : Semih Zehra Semih Zehra Semih Zehra Semih Zehra Semih
: : : : : : : : :
býrlý, merhametli, yumuþak huylu ve iyi niyetli olurlar. Bütün bu özellikler bende var. Yengeçler, beyaz, gümüþ, açýk gri, mor ve koyu siyah renklerden hoþlanýr. Koyu siyahý sevmiyorum; ama diðer bütün renkleri severim. Peki doðum günümü tahmin edebilir misin? 22 Haziran ile 22 Temmuz arasýnda bir tarih olmalý. Doðru, ben 17 Temmuzda doðmuþum. En sevdiðin çiçekler hangileri Zehra? Nilüferi, zambaðý ve beyaz gülü severim. Peki sen romantik þarkýlardan hoþlanýr mýsýn? Evet, sürekli dinlerim. Desene, burcunun bütün özellikleri var sende. Doðru söylüyorsun. Peki bütün bunlarý nereden biliyorsun? Ben de yengeç burcundaným da ondan.
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. D 4. Y 5. D 3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Yengeç burcunda 2. Koyu siyah hariç tüm renkleri seviyor. 3. Sabýrlý, iyi niyetli, beyaz ve açýk gri renkleri seviyor. 4. 22 Haziran ile 22 Temmuz arasýnda doðmuþtur. 5. Dün akþam burçlarla ilgili bir programý izlemiþ.
Öðrencilere resimdeki kiþilerin ne hakkýnda konuþtuklarýný sorun. Konuþma bölümündeki diyaloðu bir öðrenciyle karþýlýklý olarak uygulayýn. Verilen bilgilerden faydalanarak öðrencilere örnekteki gibi yeni diyaloglar kurmalarýný söyleyin. Öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere diyaloðu kendi burçlarýna uyarlamalarýný söyleyin. Öðrencileri ikiþerli gruplar hâlinde tahtaya kaldýrýn ve kitaba bakmadan diyaloðu tekrarlatýn. Öðrencilere serbest bir þekilde konuþacaklarý ortam saðlayýn. Özellikle arka sýralarda oturan öðrencilere söz verin. Öðrencilerin kelime, cümle ve telâffuz hatalarýný düzeltin. Etkinlik Öðretmen, öðrencilere bir burcun adýný söyler. O burçla ilgili beþ tane özellik yazmalarýný veya söylemelerini ister. Daha sonra burcun özellikleri okunur. En yakýn tahminde bulunan öðrenci ödüllendirilebilir. Münazara yapýlabilir. Bu konuda burçlara inanýyor musunuz? Burçlarýn özellikleri ile karakteriniz birbirine uyuyor mu
1. yazma aktivitesi için öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilere belli bir süre verin ve konuyu yazmalarýný söyleyin.
105
Burcunuz N e? Eðer konunun zor olacaðýný düþünüyorsanýz öðrenciye yanýnda oturan arkadaþýnýn burcu hakkýnda yazabileceðini söyleyin. Öðrencilere yardýmcý olmak için gerekirse tahtaya anahtar kelimeler yazýn. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Birkaç öðrenciye yazdýklarý konuyu okutun. Öðrencilerin kâðýtlarýný toplayýn ve dersten sonra deðerlendirin. Öðrencilerin kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Öðrencilere yazdýklarý konudan kompozisyon notu verin. 2. ve 3. yazma aktivitesini ev ödevi olarak verin. Ek Bilgiler: Kiþilik Sýnýf, öðrencilerin gürültü patýrtýsýyla sallanýrken sert görünümlü hoca kapýda beliriyor. Sýnýfa bir bakýþ atýp kürsüye geçiyor. Tebeþirle tahtaya kocaman bir (1) rakamý çiziyor. “Bakýn” diyor. “Bu, kiþiliktir. Hayatta sahip olabileceðiniz en deðerli þey...” Sonra (1)'in yanýna bir (0) koyuyor: “Bu, baþarýdýr. Baþarýlý bir kiþilik (1)'i (10) yapar”. Bir (0) daha... “Bu, tecrübedir. (10) iken (100) olursunuz”. Sýfýrlar böyle uzayýp gidiyor: Yetenek... Disiplin... Sevgi... Eklenen her yeni (0)' ýn kiþiliði 10 kat zenginleþtirdiðini anlatýyor hoca... Sonra eline silgiyi alýp en baþtaki (1)'i siliyor. Geriye bir sürü sýfýr kalýyor. Ve Hoca yorumu patlatýyor: “Kiþiliðiniz yoksa öbürleri hiçtir.” Sýnýf, mesajý alýp sessizliðe gömülür... Ek Bilgiler: Kiþilik Testi Aþaðýdaki kiþilik testini öðrencilere uygulayýn. “A” sütununda en fazla seçeneði iþaretleyen öðrenci “popüler iyimser”; “B” sütununda en fazla seçeneði iþaretleyen öðrenci “melankolik”; “C” sütununda en fazla seçeneði iþaretleyen öðrenci “güçlü klorik”; “D” sütununda en fazla seçeneði iþaretleyen öðrenci “barýþçýl soðukkanlý” bir karaktere sahiptir. Bu karakter özellikleri hakkýnda bilgi sahibi olmak için bkz. "Kiþiliðinizi Tanýyýn, Florance Littauer, Sistem Yayýncýlýk" POPÜLER OPTÝMÝSTLERÝN KARAKTER ÖZELLÝKLERÝ Dýþa Dönük-Konuþkan-Ýyimser Popüler Optimistin Duygularý Cana yakýn kiþilik, konuþkan, öykücü, iyi
106
espiri yeteneði, neþe kaynaðý, renkleri iyi hatýrlama, dinleyicileri elinde tutabilme yeteneði, hisli ve duygularýný gösteren, þevkli ve canlý, neþeli ve coþkulu, meraklý, iyi rol yapabilme yeteneði, açýkgöz ve masum, bugünü yaþama, deðiþken ruh hali, içtenlik, çocuk ruhluluk Ana Baba Olarak Popüler Optimistler Evde eðlenceli ortamlar yaratýrlar. Çocuklarýnýn arkadaþlarý tarafýndan sevilir. Kötü olaylarý eðlenceli taraflarýyla görürler. Eðlence konusunda liderdirler Ýþ Yaþamýndaki Durumlarý Ýþler için gönüllülük. Yeni þeyler düþünüp üretebilme yeteneði. H e r zaman iyi görünüm. Yaratýcýlýk ve renkli fikirler. Enerjik ve istekli olmak. Baþladýðý iþe dört elle sarýlmak. Diðerlerinin katýlýmýný saðlamak. Diðerlerini iþe güdülemek
konu 13 Arkadaþlýk Ýliþkileri Kolayca iletiþim kurabilir. Ýnsanlarý severler. Övüldüðünde güdülenirler. Heyecan vericidirler. Diðerleri tarafýndan gýptayla karþýlanýrlar. Kin beslemezler. Çabuk özür dilerler. Sýkýcý anlarý engelleyebilirler. MELANKOLÝKLERÝN KARAKTER ÖZELLÝKLERÝ Ýçe Dönük-Düþünceli-Karamsar Duygularý Derin ve düþünceli. Analitik, çözümsel. Ciddî ve amaçlý. Dâhi özellikli. Yetenekli ve yaratýcý. Artistik ve ahenkli. Filozofik ve þiirsel. Güzelliðin deðerini bilen. Baþkalarýna karþý duyarlý. Dürüst ve vicdan sahibi. Fedakâr. Ýdealist. Ana Baba Olarak Melankolikler Yüksek standartlarý vardýr. Her þeyin doðru olarak yapýlmasýný ister-
ler. Evleri her zaman düzenlidir. Diðerlerinin isteklerini kendininkilerden üstün tutarlar. Ýþ Yaþamýndaki Durumlarý Programlý. Yüksek standartlý ve mükemmeliyetçi. Detaycý. Düzenli ve organize olmuþ. Temiz ve derli toplu. Ekonomik. Sorunlarý gören. Yaratýcý çözümler bulan. Baþladýðý iþi bitiren. Listeleri, grafikleri, figürleri ve plânlarý seven. Arkadaþlýk Ýliþkileri Arkadaþlarýný itina ile seçer. Arka plânda kalmayý yeðler. Dikkat çekmeyi sevmez. Güvenilir ve baðlýdýr. Þikâyetleri dinler. Diðerlerinin sorunlarýna çözümler bulur. Diðer insanlarla gerçekten ilgilenir. Þefkatle gözyaþlarýna boðulur. Ýdeal eþi arar. GÜÇLÜ KLORÝKLERÝN KARAKTER ÖZELLÝKLERÝ Dýþa Dönük-Yapýcý-Ýyimser Duygularý Lider doðar. Dinamik ve aktiftir. Deðiþime zorunlu olarak ihtiyacý vardýr. Yanlýþlarý düzeltmek zorunda hissederler. Kararlýdýr ve güçlü istekleri vardýr. Duygusuzdur. Kolaylýkla hayal kýrýklýðýna uðramaz. Baðýmsýzdýr ve kendine yeter. Kendisine güveni her hâlinden bellidir. Elinden her iþ gelir. Ana Baba Olarak Güçlü Klorikler Doðru ve haklý liderlik gösterir. Hedeflerini saptar. Aileyi harekete teþvik eder. Doðru cevabý verir. Ev halkýný organize eder. Ýþ Yaþamýndaki Durumlarý Hedefleri koyarak çalýþýr. Tüm olan biteni görebilir. Ýyi organize olurlar. Pratik çözümler üretebilir. Uygulamaya çabuk geçer. Ýþi delegeye eder. Üretim konusunda ýsrar eder. Kendine hedefler belirler. Harekete geçirir. Zorluklar karþýsýnda baþarýlý olur. Arkadaþlýk Ýliþkileri Arkadaþa az ilgi duyarlar. Grup içinde olmaya daha yatkýndýr. Ýnsanlarý organize ve idare etmeyi sever. Genellikle haklýdýr. Acil durumlarda soðukkanlýlýðýný kaybetmez. BARIÞÇIL SOÐUKKANLILARIN KARAKTER ÖZELLÝKLERÝ Ýçedönük-Olaylara Seyirci-Karamsar Duygularý Baskýn olmayan kiþilik. Rahat ve yumuþak baþlýlýk. Durgun soðukkanlý ve bilinçli. Sabýr ve dengeli davranýþlar. Tutarlý hayat. Sessiz, ama esprili karakter sempatik ve kibar davranýþlar. Duygularýný belli etmeme özel-
107
Burcunuz N e? liði. Hayatla barýþýk yaþamak. Her durumun insaný olmak. Ana Baba Olarak Soðukkanlýlar Ýyi bir anne baba olurlar. Çocuklarýna zaman ayýrýr. Acelesi yoktur. Kolaylýkla üzülmez. Ýyi ve kötüyü sineye çekmesini bilir. Ýþ Yaþamýndaki Durumlarý Düzenlilik ve yetenek. Barýþçýl ve hem fikir. Yönetici yeteneði. Sorunlarý enine boyuna düþünme özelliði. Anlaþmazlýklarý önleyebilme yeteneði. Zor þartlar altýnda çalýþabilme. Kolay yollar bulabilme. Arkadaþlýk Ýliþkileri Ýnsanlarla kolay iletiþim kurarlar. Eðlenceli ve içinde bulunduðu durumdan hoþnuttur. Kimseye zararý dokunmaz. Ýyi bir dinleyicidir. Ýnce bir mizah anlayýþý vardýr. Ýnsanlarý incelemekten hoþlanýrlar. Çok arkadaþý vardýr. Ýlgili ve merhametli olurlar KÝÞÝLÝK TESTÝ Güçlü Yönleriniz A: Hareketli, neþeli, sosyal, inandýrýcý, ferahlatýcý, cesur, teþvik edici, kendiliðinden, iyimser, komik, hoþ, neþeli, heyecanlandýrýcý, coþkun, kolay kaynaþýr, konuþma canlýsý, canlý, þirin, popüler, cömert B: Maceraperest, ikna edici, iradeli, yarýþçý, becerikli, kendine güvenen, olumlu, emin, dobra dobra, baskýcý, cesaretli, güvenli, baðýmsýz, kesin, harekete geçiren, yapýþkan, lider, baþkan þef, üretici, atýlgan C: Analitik, inatçý, fedakâr, insaflý, saygýlý, duyarlý, planlý, programa baðlý, düzenli, sadýk, detaylý, kültürlü, idealist, derin düþünceli, ahenkli, ince düþünceli, samimi, yol gösteren, mükemmeliyetçi, terbiyeli D: Uyum saðlayan, barýþçýl, uysal, denetimli, çekingen, hoþnut, sabýrlý, utangaç, lütufkâr, arkadaþçýl, diplomatik, tutarlý, zararsýz, kuru esprili, aracý, hoþgörülü, dinleyici, halinden memnun, cana yakýn, dengeli
Tamamlayýcý bilgiler bölümündeki burçlarla ilgili özellikleri farklý öðrencilere genel bilgi sahibi olmalarý için okutun. Sayýlarýn yazýmýný ve tarihlerin yazýmýný örnekleriyle gösterin. Bu bölümdeki bilgilerden sýnavlarda soru sormayýn.
108
1. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. Nasýl bir kiþiliðe sahipsin? Tutucu, kuruntulu bir kiþiliðe sahibim. 2. Aceleci bir kiþiliðe mi sahipsiniz? Hayýr, aceleci bir kiþiliðe sahip deðilim. 3. Hangi konularla ilgilenmeyi seversin? Felsefe, bilim ve din konularýyla ilgilenmeyi severim. 4. Nelerden korkarsýn? Yalnýzlýk ve baþarýsýzlýktan korkarým. 5. Nasýl bir karaktere sahipsiniz? Evet, duygusal bir karaktere sahibim.
konu 13 2. Aþaðýda özellikleri verilen burçlarý yazýnýz. 1. Ýkizler Burcu 2. Yengeç Burcu 3. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. C 2. D 3. B 4. Aþaðýdaki özelliklerden kendinizde bulunanlarý iþaretleyiniz. Cevaplarý öðrenciye býrakýn.
Öðrencilere sözlükçe bölümündeki kelimelere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. yetenekli, karakter, giriþken... kelimelerinin eþ anlamlarýný sorun. Gerekirse öðrencilere buradaki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
5. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. Bu soruyu öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaktýr Öðrencilere þehirlerde yayýnlanan günlük bir gazetenin burçlarla ilgili köþesini yapabildiði kadarýyla Türkçe’ye çevirmelerini isteyin. Kâðýdýn bir kýsmýna gazetedeki yazýyý resimleriyle beraber yapýþtýrmalarýný altýna da bu yazýnýn tercümesini yazmalarýný söyleyin. Eðer öðrencilerinizin 1. proje ödevini yapamayacaklarýný düþünüyorsanýz proje ödevini verin. Öðrencilere aile fertlerinin adýný, burcunu, burcun özelliklerini, aile fertlerinin karakter özelliklerini tablolaþtýrmalarýný söyleyin.
BEN HANGÝ BURÇTANIM? Her öðrenci kendi burcunun özelliklerini yazarak sýnýfta arkadaþlarýna okur. Onlar bu öðrencinin hangi burçtan olduðunu bulmaya çalýþýr. BU KÝM? Her öðrenci bir arkadaþýnýn karakter özelliklerini yazarak sýnýfta arkadaþlarýna okur. Onlar bu öðrencinin kim olduðunu bulmaya çalýþýr.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Gereklilik kipinin rivayetini ve dilek þart kipinin rivayetini iþleyin. Çok kullanýlmayan rivayet birleþik çekimini iþlemeyin. Konuyu örnek cümlelerle ve metinle öðretmeye çalýþýn. Konu ile ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
109
14
Kötü A lýþkanlýklar N elerdir?
1. Okuduðunu anlama ve anlatabilme. 2. Verilen bir konuda seviyesine göre 2-3 dakika konuþabilme. 3. Kötü alýþkanlýklarla ilgili fikirlerini söyleme/ yazma. 4. Þart bileþik zamanlarýný öðretmek.
Geçen haftaki dersi sorularla ya da diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Ev ödevlerini kontrol edin. Proje ödevlerini toplayýn. Dersten sonra proje ödevlerini deðerlendirin. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Tahtaya sigara, alkol, kumar, uyuþturucu... gibi zararlý alýþkanlýklardan bazýlarýný yazýn. Öðrencileri zararlý alýþkanlýklar hakkýnda konuþturun. Öðrencileri faydalý olan güzel alýþkanlýklar hakkýnda konuþturun. Eðer imkânýnýz varsa öðrencilere sigara ve içki gibi zararlý alýþkanlýklarla ilgili kýsa bir film izletin.
2
Track 13
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. alkol çevre kirliliði hýrsýzlýk uyuþturucu
haksýzlýk kavga kumar sigara
tembellik yalan
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. sigara kumar tembellik alkol
110
çevre kirliliði yalan kavga hýrsýzlýk haksýzlýk uyuþturucu
3. Resimlere bakarak dinleyiniz Alkol, içilmesi zararlý olan bir çeþit yanýcý ve uçucu maddedir. Bir yerin etrafýnýn kirletilmesi olayýna çevre kirliliði denir. Bir eþyayý, malý veya parayý sahibinden gizlice almaya, baþkalarýna ait olan þeyleri çalmaya hýrsýzlýk denir. Uyuþturma özelliði olan maddelere uyuþturucu denir. Haksýzlýk, davranýþlarý ve düþüncesi doðru olmama iþidir. Kavga, bir düþmanlýk sonucu veya kýzgýnlýktan dolayý karþýdaki kiþi veya kiþilerle meydana gelen çekiþmedir. Ortaya para koyarak oynanan þans oyununa kumar denir. Ýnce kâðýda, kýyýlmýþ tütün sarýlarak hazýrlanan, aðýzdan dumaný çekilen nesneye sigara denir. Tembellik, iþ görmeyi, çalýþmayý sevmemeye; çaba göstermekten kaçmaya denir. Yalan, aldatmak amacýyla bilerek ve gerçeðe aykýrý olarak söylenen sözdür.
konu 14 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz." 1. Bir yerin etrafýnýn kirletilmesi olayýna çevre kirliliði denir. 2. Alkol, içilmesi zararlý olan bir çeþit yanýcý ve uçucu maddedir. 3. Haksýzlýk, davranýþlarý ve düþüncesi doðru olmama iþidir. 4. Bir eþyayý, malý veya parayý sahibinden gizlice almaya, baþkalarýna ait olan þeyleri çalmaya hýrsýzlýk denir. 5. Uyuþturma özelliði olan maddelere uyuþturucu denir. 6. Kavga, bir düþmanlýk sonucu veya kýzgýnlýktan dolayý karþýdaki kiþi veya kiþilerle meydana gelen çekiþmedir. 7. Ortaya para koyarak oynanan þans oyununa kumar denir. 8. Yalan, aldatmak amacýyla bilerek ve gerçeðe aykýrý olarak söylenen sözdür. 9. Ýnce kâðýda, kýyýlmýþ tütün sarýlarak hazýrlanan, aðýzdan dumaný çekilen nesneye sigara denir. 10. Tembellik, iþ görmeyi, çalýþmayý sevmemeye; çaba göstermekten kaçmaya denir.
2
Track 14
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Öðrencilere alkolün insan hayatýna ve topluma zararýný kýsa cümlelerle anlatýn. Öðrencilere þimdi alkol baðýmlýsý olan bir insanýn yaþadýklarýný dinleyecekleri ve okuyacaklarýný söyleyin. Okuma parçasýný sessiz okuma ilkelerine göre öðrencilere bir defa okutun. Sýnýfý dolaþarak öðrencileri kontrol edin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Parçanýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz tekrar dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Parçayý paragraflara bölerek farklý farklý öðrencilere okutun. Parça ile ilgili sorularý öðrenciler cevaplatýn.
2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. Y 4. D 5. Y
3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Adam, ilk defa ne zaman içki içmiþ? On üç yaþýnda. 2. Adamýn nikâhý niçin ertelenmiþ? Ýçkiden dolayý psikiyatri kliniðine yatýrýlmýþ. 3. Adam, içkiyi býrakma kararýný ne zaman almýþ? Komadan sonra içkiyi býrakma kararý almýþ. 4. Alkol, adamýn hayatýný nasýl etkilemiþ? Çok kötü etkilemiþ, adamý periþan etmiþ. 5. Adam, ne kadar zamandýr içki içmiyor? 8 yýl 5 aydýr içki içmiyor.
111
Kötü A lýþkanlýklar N elerdir? Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Tahtaya iki öðrenci kaldýrýn. Tahtayý ikiye ayýrýn. Öðrencilerden birine örnekleme sorularýný, diðerine de cevaplarý yazdýrýn. Örnekleme sorularýný ve cevaplarýný öðrencilere eþleþtirin. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. Öðrencilere sigara ve içkiden dolayý zor durumda kalan insanlar arasýnda geçen bir konuþma dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýp ve diyaloðu öðrencilere dinletin.
2
Track 15
1. Dinleyiniz. Ayþe : Merhaba. Hasta neyiniz oluyor? Betül : Babam. Ayþe : Geçmiþ olsun nesi var? Betül : Tam bilmiyorum; ama sigaradan dolayý çok rahatsýz. Ayþe : Sigara ve içkinin saðlýðýmýza çok za rarlarý var. Bu tür zararlý alýþkanlýk lara baþlamak çok kolay; ama bu alýþkanlýklarý býrakmak çok zor. Betül : Siz bu hastanede mi çalýþýyorsunuz? Ayþe : Hayýr, benim de hastam var. Arkadaþým alkollü iken kaza yaptý. Onu ziyarete geldim. Ben ayný zamanda Yeþilay’da çalýþýyorum. Betül : Yeþilay’ý duymuþtum. Ne gibi çalýþmalar yapýyorsunuz? Ayþe : Ýnsanlarý zararlý alýþkanlýklardan korumak için sürekli kampanyalar düzenliyor ve özellikle çocuklarý bilgilendirmeye çalýþýyoruz. Bence bu herkesin görevi. Babanýz için doktorlar ne söylüyor?
112
Betül : Yýllardan beri sigara içtiði için durumu hiç iyi deðil. Ayþe : Çok üzüldüm. Hem kendisine hem de çevreye zarar veriyor. Betül : Günde bir tane iki tane sigara derken insanlar yavaþ yavaþ kendilerini öldürüyor. Babam için gerçekten çok endiþeleniyorum. Ayþe : Üzülmeyin, burasý çok kaliteli bir hastane. Doktorlar da çok iyi. Ellerinden geleni yaparlar. Aa iþte, doktor da geliyor. Betül : Hastanýn durumu nasýl doktor bey? Nesi var? Doktor : Filmlerini inceledim. Durumu iyi deðil. En az iki hafta tedavi olmasý gerekiyor. Daha önce de söyledim. Sigarayý býrakmasý lâzým. Ali Bey : Ama doktor bey sigarayý býrakamýyorum. Doktor : Hastalýðýnýz sürekli ilerliyor. Sigarayý mutlaka býrakmalýsýnýz? Tekrar film çektirsek iyi olacak. Ondan sonra tedaviye baþlayacaðýz. Ayrýca alkol de kullanýyorsunuz galiba.
konu 14 Ali Bey : Kullanýyorum; ama çok az. Doktor : Tedaviyi aksatýyorsunuz. Eðer böyle devam ederse tehlikeli olabilir. Biz size yardýmcý olmak istiyoruz. Ali Bey : Biliyorum doktor bey. Söz veriyorum içkiyi ve sigarayý azaltacaðým. Doktor : Bu yeterli deðil. Tamamen býrakmanýz gerekiyor. Biliyorum zor olacak; ama saðlýðýnýz için çok önemli. Ali Bey : Tamam doktor bey, mutlaka býrakacaðým. Doktor : Filmler için yarýn tekrar bekliyorum. Eðer içki ve sigarayý býrakýrsanýz daha çabuk iyileþirsiniz. Ali Bey : Bu benim son sigaram. Bir daha da içmeyeceðim. Doktor : Bu sizin ve aileniz için çok önemli bir karar. Betül : Lütfen babama yardým edin doktor bey! Doktor : Merak etmeyin elimizden geleni yapýyoruz.
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. mutlaka 2. tedavi 3. içkiyi 4. sigara 5. býrakmak
3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe, niçin hastaneye gitti? Arkadaþý alkolden dolayý kaza yaptýðý için hastaneye gidiyor. 2. Betül'ün babasý niçin hasta olmuþ? Sigara ve içkiden hasta olmuþ. 3. Doktor, hastaya ne tavsiye ediyor? Sigara ve içkiyi tamamen býrakmasýný tavsiye ediyor. 4. Ali Bey, doktora nasýl bir söz veriyor? Ýçki ve sigarayý azaltacaðýna dair söz veriyor. 5. Ali Beyin ne tür rahatsýzlýklarý var? Öðrencilere göre cevaplar verilecektir.
Tahtaya 4 öðrenci kaldýrýn. Konuþma diyaloðunu öðrencilere uygulatýn. Öðrencilere verilen bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurmalarýný söyleyin. Öðrencileri 4’erli gruplar hâlinde tahtaya kaldýrýn ve diyaloðu tekrarlatýn. Bu bölümde her öðrenciye söz vermeye çalýþýn. Özellikle derse ilgisi az olan öðrenciler üzerinde durun. Onlarý cesaretlendirin. Öðrencilerin kelime, cümle ve telâffuz hatalarý üzerinde durun. Öðrencilerin serbest bir þekilde konuþacaklarý ortam oluþturun. Öðrencileri bireysel olarak kötü alýþkanlýklar hakkýnda konuþturun.
113
Kötü A lýþkanlýklar N elerdir? 2. yazma aktivitesi için öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilere zararlý alýþkanlýklardan kurtulmak için neler yapýlabileceði hakkýnda bir yazý yazmalarýný söyleyin. Öðrencilere yazdýklarýndan kompozisyon notu vereceðinizi söyleyin. Öðrencilere yazmalarýna yardýmcý olmak için tahtaya anahtar kelimeler yazýn. Öðrencilere yazmalarýna yardýmcý olmak için Türkçe seviyesi iyi olan birkaç öðrenciyi bu konu hakkýnda konuþturun. Örnek cümlelerle öðrencileri yönlendirin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Birkaç öðerenciye yazdýklarýný okutun. Öðrencilerin kâðýtlarýný toplayýn ve dersten sonra deðerlendirin. Hatalý kelimeleri ve cümleleri kýrmýzý kalemle iþaretleyin.
114
Öðrencilere tamamlayýcý bilgiler bölümündeki sigara ile ilgili kelimelere bakmalarýný söyleyin. Gerekirse bu bölümde diðer zararlý alýþkanlýklarla ilgili buna benzer bir tablo oluþturun. Düzeltme iþaretini örnek cümlelerde gösterin.
konu 14 1. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. A 2. A 3. D
4. D
5. A
2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y 2. D 3. Y 4. Y 5. Y 3. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Sigara insanda baðýmlýlýk yapar. 2. Ýçki bütün belâ ve kötülüklerin anahtarýdýr. 3. Sigara diþleri sarartýr ve çürütür. 4. Sigarada nikotin vardýr. 5. Baþkasýnýn arkasýndan konuþmaya gýybet denir.
4. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. babalar / ve / anneler / içmemelidir / evde / içki Anne ve babalar evde içki içmemelidir. 2. gýybet / alýþkanlýktýr / etmek / kötü / bir Gýybet etmek kötü bir alýþkanlýktýr. 3. gýrtlak / neden / kanserine / olur / sigara Sigara gýrtlak kanserine neden olur. 4. alýþkanlýðý / içki / önlenemez / baskýyla Ýçki alýþkanlýðý baskýyla önlenemez.
5. Aþaðýdaki kelimelerden hangileri sigara ile ilgili deðildir? () iþareti koyunuz. yakmak
çok ucuz
duman
paket
baðýmlýlýk
tiryaki
zararlý
kanser
faydalý
kahve
6. Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Sigarayý yasaklamak sigara içimini azaltýr mý? Hayýr, azaltmaz. 2. Sigarayý býrakmak için ilk önce ne yapmalýdýr? Ýlk önce kendini buna inandýrmalý. 3. Sigaraya tekrar baþlamak için insanlar ne gibi bahaneler ileri sürerler? Baþým aðrýyor, dudaklarým kuruyor, kendimi kötü hissediyorum gibi bahaneler ileri sürerler. 4. Sigara paketinin üzerinde ne yazmaktadýr? “Sigara saðlýða zararlýdýr.” yazmaktadýr.
115
14
Kötü A lýþkanlýklar N elerdir?
Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere bu bölümdeki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
Sýnýfý dört gruba ayýrýn. 1. gruba; sigaranýn zararlarýný, 2. gruba; uyuþturucu maddelerinin insan saðlýðýna etkilerini, 3. gruba; örf ve âdetlerindeki güzel davranýþlarý, 4. gruba da alkol, sigara, uyuþturucu vb. maddelerle ilgili bir afiþ hazýrlamalarýný söyleyin.
Kulaktan kulaða oyununu oynayýn. Bir öðrenciyi öðretmen masasýnýn yanýna çaðýrýn. Ona konuyla ilgili herhangi bir kelime (sigara, uyuþturucu, eroin, nikotin, baðýmlý, sarhoþ...) söyleyin. Bu öðrenci kelimeyi sessizce arkadaþýnýn kulaðýna fýsýldasýn. Oyun bu þekilde baþka kelimelerle devam edebilir. Öðrencilere kendinize göre baþka bir oyun da oynatabilirsiniz.
116
FIKRA: NE FARK EDER? Bir gün Nasrettin Hocanýn arkadaþlarýndan biri kendisine gelip birisinin kendisini mahkemeye verdiðini bir buðday meselesi hakkýnda yardýmýna ihtiyacý olduðunu, kendisi için yalancý þahitlik yapmasýný istemiþ. Hoca bu çok eski arkadaþýný kýramamýþ ve yalancý þahitlik etmeyi kabul etmiþ. Fakat mahkeme boyunca sürekli “arpa” diyormuþ buðday yerine. Kadý en sonunda sinirlenip: – Be adam, dava buðday davasý arpa deðil. Neden sürekli arpa diyorsun þuna, diye çýkýþmýþ hocaya. Hoca da gayet sakin: – Efendim mesele yalan olduktan sonra buðday olsa ne fark eder arpa olsa ne fark eder?
konu 14 YEMÝN Sait çok yemin eden ve yalan söyleyen Suat'ý öðretmene þikayet eder. Öðretmen Suat''a sorar: Suat sen çok mu yemin ediyorsun? Suat: Vallahi öðretmenim hiçbir zaman etmem.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Þimdiki zamanýn þartýný, geniþ zamanýn þartýný, görülen geçmiþ zamanýn þartýný, duyulan geçmiþ zamanýn þartýný, gelecek zamanýn þartýný ve gereklilik kipinin þartýný iþleyin. Fazla kullanýlmayan þart birleþik çekimlerini iþlemeyin. Konuyu örnek cümlelerle ve metinlerle anlatýn. Konu ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
117
15
Sýrlý O laylara Ý nanýr M ýsýnýz?
1. Öðrencileri sýrlý (ilginç) olaylar hakkýnda konuþmak. 2. Dinlediðini kýsa cümlelerle anlatabilme. 3. Öðrencilerin serbest olarak düþünebilmesini ve düþündüðünü Türkçe olarak anlatabilmesini saðlamak. 4. Aktarma cümlelerini kavratmak. 5. Ýnsan hayatýndaki sýrlý olaylarla ilgili fikirlerini yazabilme/söyleyebilme.
Geçen haftaki konuyu sorularla ya da diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Derse sýrlý olaylarý anlatan bir film izleterek baþlayýn. Öðrencilere kendi baþýnýzdan geçen sýrlý bir olayý anlatýn. Varsa öðrencilerden de buna benzer örnekler alýn. “Sýr” kelimesinin hangi anlama geldiðini açýklayýn. Proje ödevlerini toplayýn. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn.
2
Track 16
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. iyimser korkak ölüm yardýmsever
sýr þaþkýn kötümser heyecan
rüya sembol
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. yardýmsever iyimser kötümser korkak
118
sýr rüya ölüm þaþkýnlýk
heyecan sembol
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. Her þeye iyi gözle bakan, olumlu düþünen kimselere iyimser denir. Korkak, bir þeyden veya birisinden kaygý duyan, ondan çekinen kimseye denir. Bir canlýnýn yaþamýnýn sona ermesine ölüm denir. Yardýmsever, yardým etmekten hoþlanan kiþidir. Sýr, varlýðý veya bazý yönleri açýða vurulmak istenmeyen, gizli kalan, gizli tutulan þeydir. Ne yapmasý gerektiðini bilemeyecek duruma düþen kiþilere þaþkýn denir. Her olayýn daima kötü yanlarýný gören, her zaman kötü düþünen kiþilere kötümser denir. Heyecan, bir olay sonucunda insanda görülen aþýrý duygu veya coþkudur. Rüya, uyurken zihinde beliren olaylarýn bütününe denir. Bir anlamýn þekille gösterilmesine sembol denir.
konu 15 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Her þeye iyi gözle bakan, olumlu düþünen kimselere iyimser denir. 2. Heyecan, bir olay sonucunda insanda görülen aþýrý duygu veya coþkudur. 3. Bir canlýnýn yaþamýnýn sona ermesine ölüm denir. 4. Her olayýn daima kötü yanlarýný gören, her zaman kötü düþünen kiþilere kötümser denir. 5. Korkak, bir þeyden veya birisinden kaygý duyan, ondan çekinen kimseye denir. 6. Sýr, varlýðý veya bazý yönleri açýða vurulmak istenmeyen, gizli kalan, gizli tutulan þeydir. 7. Bir anlamýn þekille gösterilmesine sembol denir. 8. Rüya, uyurken zihinde beliren olaylarýn bütününe denir. 9. Ne yapmasý gerektiðini bilemeyecek duruma düþen kiþilere þaþkýn denir. 10. Yardýmsever, yardým etmekten hoþlanan kiþidir.
2
Track 17
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Öðrencilere okuma-anlama bölümündeki resma bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciye resimde gördüklerini anlattýrýn. Öðrencilere az sonra doktorla hasta arasýnda geçen hem ilginç hem de ibretli bir hikâye dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Sessiz okuma ilkelerine göre parçayý öðrencilere bir defa okutun. Sýnýfý dolaþarak öðrencileri kontrol edin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Parçanýn anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz tekrar dinletin. Parçayý paragraflara bölerek farklý öðrencilere okutun. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Parçayý birkaç öðrenciye anladýðý kadarýyla anlattýrýn. Vaktiniz varsa öðrencilerden de buna benzer hikâyeler alýn. 2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Genç doktor, yaþlý doktora nasýl bir iyilik yapýyor? Yurt dýþýndan onu ameliyat etmek için geliyor. 2. Yaþlý doktor kim? Nasýl bir hastalýðý var? Büyük bir hastanenin baþhekimi. Hastalýðý aðýrdýr. Aðýr bir hastalýðý var. 3. Yaþlý doktor, genç doktora ne anlatýyor? Bir sakat çocuðu doðum yaptýrarak kurtardýðýný anlatýyor. 4. Genç doktor, baþhekime ne cevap veriyor? O kurtardýðý bebeðin kendisi olduðunu söylüyor. 5. Genç doktor yurt dýþýndan niçin gelmiþ? Yaþlý doktoru tedavi etmek için. 3. Aþaðýdaki deyimleri ve kelime gruplarýný cümle içinde kullanýnýz. Öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaklar.
119
Sýrlý O laylara Ý nanýr M ýsýnýz? Örnekleme sorularý o konuda akla gelebilecek en önemli sorulardýr. Örnekleme sorularýný öðrenciler takýlmadan cevaplayabilmelidir. Örnekleme sorularýna öðrenci alternatif cevaplar verebilmelidir. Örnekleme sorularýný öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun.
2
120
Track 18
1. Dinleyiniz. Öðrencilere sýrlý bir hikâye dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Öðrencilerin anlayamadýklarý kelimeleri açýklayýn. Dinleme parçasýný anlayabildikleri kadarýyla öðrencilere anlattýrýn. DUVAR Hastanenin bir koðuþunda üç hasta bulunuyordu. Bir koðuþta üç yatak vardý. Bu üç hastadan koðuþa ilk gelen, pencerenin önündeki yataða, ikincisi orta yataða, üçüncüsü ise kapý kenarýndaki yataða yerleþtirilmiþti. Ortadaki hasta iyimser bir adam olduðu için neþeli konuþmalarýyla diðer iki hastayý eðlendiriyor ve onlarýn acýlarýný azaltmaya çalýþýyordu.
Soðuk bir kýþ gecesinde pencerenin yanýndaki hasta öldü. Onu kaldýrdýktan sonra ortadaki hastayý pencerenin önüne, kapýnýn yanýndaki hastayý da orta yataða yatýrarak, boþalan yere yeni bir hasta getirdiler. Pencerenin önüne alýnan iyimser adam, dýþarýda gördüklerini arkadaþlarýna anlatmaya baþladý. Yol kenarýndaki parký, dev çýnar aðaçlarýný, cývýldaþan kuþlarý, iþine koþan insanlarý, neþeli çocuklarý ve karþý daðlardaki çiçek dolu tarlalarý uzun uzun anlatarak çaresiz durumdaki arkadaþlarýný rahatlatýyordu. Ýyimser hasta adam, bir müddet sonra gelip geçenlere isimler takmaya baþladý. Öteki (diðer) hastalar, sabahlarý iþe gidenlerin, seyyar satýcýlarýn ve akþam vakti yorgun argýn eve dönenlerin hikâyelerini dinleye dinleye, onlarý gözlerinin önünde canlandýrabiliyordu. Kýsa bir süre sonra odanýn sýkýcý havasý daðýlmýþ ve onun yerini tatlý hikâyeler doldurmuþtu. Bir gün ortada yatan hastanýn aklýna ansýzýn bir fikir geldi. Eðer pencerenin önündeki hastaya bir þey olacak olsa oraya kendisi
konu 15 geçecek, dýþarýdaki renkli ve canlý hayatý bizzat kendi gözleriyle görecekti. Pencerenin önündeki hastaya sýk sýk kriz geliyordu. Adam bu durumda komodinin üzerindeki ilâcýna güçlükle uzanýyor ve odada hasta bakýcý bulunmadýðý için ilâcýný kendisi alýyordu. Bir gece, pencerenin önündeki iyimser hastaya yine bir kriz geldiðinde, ortadaki hasta büyük bir gayretle doðrularak onun ilâcýný yere deviriverdi. Þiþe yere düþmüþtü ve paramparça olmuþtu. Ertesi sabah pencerenin önündeki iyimser hastayý ölü buldular. Onu kaldýrdýktan sonra, ortada yatan hastayý cam kenarýndaki yataða geçirdiler. Adam isteðine kavuþmuþtu. Hasta göreceði manzaranýn heyecanýyla dýþarýya baktýðýnda beyninden vurulmuþa döndü. Pencerenin birkaç metre ötesinde, simsiyah duvardan baþka hiçbir þey yoktu.
2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. Y 3. Y 4. D 5. D
3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Ýyimser hasta, oda arkadaþlarýna ne anlatýyor? Dýþarýda gördüðü güzel manzaralardan ve insanlardan bahsediyor. 2. Diðer hastalar anlatýlanlardan nasýl etkileniyor? Mutlu oluyorlar. 3. Ortadaki hasta ne yapmak istiyor? Niçin? Ortadaki hasta pencerenin yanýnda yatmak istiyor çünkü o güzellikleri kendi gözüyle görmek istiyor. 4. Ortada yatan hasta nasýl bir insan? Hýrslý bir insan. 5. Ýyimser hasta nasýl öldü? Ýyimser hasta kalp krizinden öldü. 6. Ýki farklý insanýn hayatý nasýl anladýklarýný, nasýl yaþadýklarýný karþýlaþtýrýnýz. Biri iyimser, birisi ise kötümser.
Konuþma bölümündeki parçayý birkaç öðrenciye okutun. Öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilerden bu parçayý diyalog hâlinde getirmelerini isteyin. Öðrencilere ikiþerli gruplar hâlinde çalýþabileceklerini söyleyin. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin çalýþmalarýný kontrol edin. Siz de derse gelmeden önce bu parçayý diyalog hâline getirin. Öðrencilere yazdýklarý diyaloðu karþýlýk olarak uygulatýn. Bu bölümde her öðrenciye söz vermeye çalýþýn. Vaktiniz varsa öðrencileri konu ile ilgili konuþturun. Örnek: “Zenginlik ve fakirlik sadece para ile mi ilgilidir?” “Ýnsanlar gelecekte neler olabileceðini bilebilir mi?” “Ýnsan, sýrlarla dolu bir varlýktýr. Sizce insandaki sýrlar nelerdir?”
121
Sýrlý O laylara Ý nanýr M ýsýnýz? cihazýnýn fiþini tekrar yerine takýp gittiði görüldü... 1. 2. ve 5. yazma aktivitelerini ev ödevi olarak verin. 3. yazma aktivitesini sýnýfa uygulatýn. Öðrencilere yarým A4 sayfasý daðýtýn. Öðrencilere sýrlý olaylarla ilgili bildikleri ya da duyduklarý bir hikâye yazmalarýný söyleyin. Öðrencilere konuyu yazmalarý için belli bir süre verin. Gerekirse tahtaya anahtar kelimeler yazýn. Sýnýfý dolaþarak öðrencilerin yazdýklarýný kontrol edin. Öðrencilerden bazýlarýna yazdýklarýný okutun. Öðrencilerin kâðýtlarýný toplayýn ve dersten sonra deðerlendirin. Kelime ve cümle hatalarýný kýrmýzý kalemle iþaretleyin. Yazma bölümü öðrencilerin Türkçe’yi doðru kullanmalarý bakýmýndan önemli bir bölümdür. Öðrencilerin yazdýðý her cümleyi itinayla okuyun ve deðerlendirin. Aþaðýdaki olaylarý öðrencilere okuyun. 1. Dikte çalýþmasý yaptýrýlabilir. 2. Dinledikleri olaylardan ne anladýklarýný yazmalarý istenebilir. SIRLI ÖLÜMLER 1. Güney Afrika’nýn Cape Town þehrindeki bir hastanede devamlý olarak gizemli ölümler oluyordu. Hemþireler haftalardýr üst üste her cuma günü 311 numaralý yoðun bakým odasýna yatýrýlan hastalarý ölü bulmaktaydýlar. Bu sýrlý ölümlere uzun süre açýklama getirilemedi. Herkes meselenin çözülmesi için seferber oldu. Uzmanlar odanýn havasýný bakteriyolojik olarak kontrol ettiler. Güney Afrika’nýn önde gelen bilim adamlarý ölenlerin aileleriyle üç hafta boyunca görüþmeler yaptýlar. Hatta iþin içine polis de girdi ve akla gelen her ihtimal tek tek deðerlendirildi; ancak onlarýn araþtýrmalarý da sonuçsuz kaldý. Tabi bu arada 311 numaralý odadaki hastalar sebepsiz ölmeye devam ediyordu. Son çare olarak hastalarýn kaldýðý 311 numaralý yoðun bakým odasý sürekli gözetim altýna alýndý ve sonunda odadaki ölümlerin nedeni ortaya çýktý. Sonuç çok trajikomikti; cuma sabahý saat 6’da odalarý temizleyen temizlikçi kadýnýn hastanýn baþýnda buluna solunum cihazýnýn fiþini çekerek, kendi elektrik süpürgesinin fiþini taktýðý ve iþini bitirdikten sonra solunum
122
2. Marco ve Roberto adlý iki kardeþ pekiyi geçinemiyorlardý. Roberto’nun sýk sýk kendisiyle dalga geçmesine dayanamayan Marco, kardeþini kafasýna sýktýðý tek kurþunla öldürdü. Bu basit bir cinayet gibi görünebilir; ancak gerçek öyle deðil. Çünkü Marco ile Roberto ayný dolaþým sistemini paylaþan yapýþýk ikizlerdi. Roberto’nun ölümünden 5 dk sonra kan dolaþýmý duran Marco da öldü. 3. 21 Mart 1924 günü ABD’li bir genç bunalýma girerek 10. kattan aþaðýya atladý. Ayný binanýn 9. katýnda gencin birbirleriyle sürekli kavga eden anne ve babasý oturuyordu. 8. katta ise genci kurtarabilecek çelik bir að vardý. Gencin intihara kalkýþtýðý sýrada 9. katta anne ve babasý yine kavga ediyordu. Baba tüfeði ateþledi. Anne kendini yere atarak hayatýný kurtardý. Ancak saçmalar o sýrada 9. kat hizasýnda bulunan gencin baþýna isabet edince genç öldü.
konu 15 1. Aþaðýdaki kelimelerle anlamlarýný eþleþtiriniz. 1. d 2. e 3. b
4. a
2. Aþaðýdaki olaylarýn sebep ve sonuçlarýný eþleþtiriniz. 1. d 2. e 3. a 4. b
5. c
5. c
3. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. inanýr / ufo gibi / insan / birçok / yaratýklarýn / uzaydan gelen / varlýðýna Birçok insan ufo gibi uzaydan gelen yaratýklarýn varlýðýna inanýr.
2. insanlarýn / devam / ufo hikâyeleri / etmektedir / kurcalamaya / kafalarýný Ufo hikâyeleri insanlarýn kafalarýný kurcalamaya devam etmektedir. 3. uyku sýrasýnda / anlamlý veya anlamsýz / rüya / aralýklarla görülen / olaylar dizisidir Rüya uyku sýrasýnda anlamlý veya anlamsýz aralýklarla görülen olaylar dizisidir. 4. baþýndan / birçok / çevremizde / vardýr / olay / sýrlý bir / insan / geçmiþ Çevremizde baþýndan sýrlý bir olay geçmiþ birçok insan vardýr. 5. hâlâ / sýrrýný / piramitler / korumaktadýr Piramitler sýrrýný hâlâ korumaktadýr. 4. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. e 2. c 3. b 4. a
5. d
5. Aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. D 2. D 3. D 4. Y 5. D 6. Aþaðýdaki kelimelerden hangisi iyimser insanlarla ilgili deðildir? () iþareti koyunuz. kötümserdirler, korkaktýrlar
123
Sýrlý O laylara Ý nanýr M ýsýnýz? “Ýle” baðlacýnýn yazýmýný, “ki” eki ve “ki” baðlacýnýn yazýmý, “de” eki ve “de” baðlacýnýn yazýmýný örnekleriyle gösterin. Öðrencilere piramitlerin sýrrýný okutun. Öðrencilerden de buna benzer bilgiler alýn.
124
Öðrencilere sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný söyleyin. Öðrencilerin anlayamadýðý kelimeleri açýklayýn. kötümser, güçlü, yorgun, sevinmek... kelimelerinin zýt anlamlarýný sorun. Gerekirse öðrencilere bu kelimeler ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin. Vaktiniz yeterli deðilse bu bölüm üzerinde fazla durmayýn.
konu 15 Öðrencilerden çevrelerinde meydana gelen ilginç (sýrlý) bir olayý anlatmalarýný isteyin. Gerekirse öðrencilere kendi belirleyeceðiniz bir proje ödevi verin.
Öðrencilere verilen kelimeleri karelere yerleþtirmelerini söyleyin. Vaktinizin elverdiði ölçüde öðrencilere baþka oyunlar da oynatabilirsiniz.
FIKRA SON ÜMÝT Nasreddin Hoca’nýn çok sevdiði eþeði bir gün kaybolmuþ. Hoca, eþeði aramak için, kýrlara doðru açýlmýþ. Bir taraftan da türkü söylemeye baþlamýþ. Böyle dolaþýp dururken bir tanýdýðýna rastlar: – Hoca, böyle türkü çaðýra çaðýra nereye gidiyorsun, diye sorar. Hoca eþeðini kaybettiðini, onu aramakta olduðunu söyler. Ahbabý: – Bu ne iþtir Hoca Efendi? Benim bildiðim, insan bir þeyini kaybettiði zaman, feryat eder, aðlar, dövünür. Sen ise türkü söylüyorsun! Hoca, ona önündeki tepeyi gösterir. – Bir ümidim þu daðýn ardýnda kaldý. Eþeðimi orada da bulamazsam, o zaman siz dinleyin bendeki feryadý!
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Emir aktarma cümlelerini, düz aktarma cümlelerini ve soru aktarma cümlelerini iþleyin. Konuyu örnek cümlelerle ve metinlerle iþleyin. Konuyla ilgili alýþtýrmalarý öðrencilere cevaplatýn. Kalan alýþtýrmalarý ev ödevi olarak verin.
125
16
Dostlarýnýzla H aberleþir M isiniz?
1. Mektup, dilekçe ve telgraf yazmayý öðretmek. 2. Dostluk ve arkadaþlýk hakkýnda görüþlerini yazma/söyleme. 3. Sözlü ve yazýlý anlatýmý geliþtirmek. 4. Konuyla ilgili soru kalýplarýný öðretmek. 5. Yapým eklerini öðretmek.
Proje ödevlerini toplayýn. Dersten sonra proje ödevlerini deðerlendirin. En güzel projeleri sýnýf panosuna asýn. Geçen haftaki konuyu sorularla ve diyaloglarla kýsaca tekrarlayýn. Tahtaya “arkadaþ” kelimesini yazýn. Öðrencilerin arkadaþ kelimesiyle ilgili birer kelimelik görüþlerini alýn. En güzel kelimeleri tahtaya yazýn. Öðrencilere sýnýfta en samimî arkadaþlarýnýn kim olduðunu sorun. Bu arkadaþý seçmelerinin sebebini öðrenin. Birkaç öðrenciye en yakýn arkadaþýný kýsa cümlelerle anlattýrýn. Öðrencilere, okul arkadaþlýðýnýzdan kalan güzel anýlarýnýz varsa anlatýn. Öðrencilerden de arkadaþlarýyla ilgili güzel anýlarý varsa anlatmalarýný isteyin. Öðrencilere mektup arkadaþlarý olup olmadýðýný sorun. Mektup arkadaþlýðýnýn nasýl kurulduðunu anlatýn.
2
Track 19
1. Resimlere bakarak dinleyiniz. sohbet arkadaþ telgraf hediye kardeþ
iletiþim dilekçe mektup telefon elektronik posta
2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. arkadaþ kardeþ mektup elektronik posta saygýlý
126
telgraf dilekçe sohbet telefon hediye
3. Resimlere bakarak dinleyiniz. 1. Dostça, arkadaþça konuþarak hoþ bir vakit geçirmeye sohbet denir. 2. Birbirine sevgi ve anlayýþla davranan kiþilerden her birine arkadaþ denir. 3. Telgraf, özel iþaretler yardýmýyla yazýlý haberleri veya belgeleri ileten iletiþim aracýdýr. 4. Hediye, birini sevindirmek, mutlu etmek için verilen armaðandýr. 5. Ayný anne ve babadan doðan çocuklarýn her birine kardeþ denir. 6. Telefon, telgraf, televizyon, radyo gibi araçlardan yararlanarak yürütülen bilgi alýþveriþi veya haberleþmeye iletiþim denir. 7. Bir dileði bildirmek için resmî makamlara sunulan, imzalý ve adresli yazýya dilekçe denir. 8. Birisine bir þeyi anlatmak veya ondan haber almak gibi çeþitli nedenlerle yazýlmýþ ve genellikle posta yoluyla gönderilmiþ yazýlý kâðýda mektup denir. 9. Telefon, birbirinden uzakta bulunan iki kiþinin konuþmasýný
konu 16 saðlayan cihazdýr. 10. Elektronik posta, Ýnternet vasýtasýyla gönderilen postadýr. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz. 1. Dostça, arkadaþça konuþarak hoþ bir vakit geçirmeye sohbet denir. 2. Birbirine sevgi ve anlayýþla davranan kiþilerden her birine arkadaþ denir. 3. Elektronik posta, Ýnternet vasýtasýyla gönderilen postadýr. 4. Ayný anne ve babadan doðan çocuklarýn her birine kardeþ denir. 5. Telefon, telgraf, televizyon, radyo gibi araçlardan yararlanarak yürütülen bilgi alýþveriþi veya haberleþmeye iletiþim denir. 6. Telefon, birbirinden uzakta bulunan iki kiþinin konuþmasýný saðlayan cihazdýr. 7. Bir dileði bildirmek için resmî makamlara sunulan, imzalý ve adresli yazýya dilekçe denir.
8. Telgraf, özel iþaretler yardýmýyla yazýlý haberleri veya belgeleri ileten iletiþim aracýdýr. 9. Birisine bir þeyi anlatmak veya ondan haber almak gibi çeþitli n e d e n l e r l e yazýlmýþ ve genellikle posta yoluyla gönderilmiþ yazýlý kâðýda mektup denir. 10. Hediye, birini sevindirmek, mutlu etmek için verilen armaðandýr.
2
Track 20
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Öðrencileri okuma-anlama bölümündeki resim hakkýnda konuþturun. Öðrencilere hayal kurdurun. 10 sene sonraki hayatlarý hakkýnda düþünmelerini ve fikir yürütmelerini söyleyin. 10 yýl sonra en yakýn arkadaþýyla karþýlaþsa neler konuþacaklarýný tahmin ettirin. Öðrencilere az sonra uzun yýllardan beri görüþemeyen iki arkadaþýn karþýlaþmasýný dinleyeceklerini ve okuyacaklarýný söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve diyaloðu öðrencilere dinletin. Diyaloðun anlaþýlmadýðýný düþünüyorsanýz tekrar dinletin. Tahtaya bir öðrenci çaðýrýn. Diyaloðu öðrenciyle beraber karþýlýklý olarak uygulayýn. Diyaloðu farklý öðrencilere karþýlýklý olarak uygulatýn. Tahtaya taklit kabiliyeti olan iki öðrenci kaldýrýn. Diyaloðu öðrencilere tiyatro oynar gibi canlandýrmalarýný söyleyin. Diyalogla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn. Etkinlik Öðrencilerden bir tanesi kendisi için önemli kiþinin adýný söyler. (Bu soru, “Sýnýfta en takdir ettiðiniz kiþi kim?”) þeklinde de sorulabilir. Diðer öðrenciler o ismi söylenen kiþinin o öðrenci için önemli veya takdir edilen kiþi olduðunu tahmin etmeye çalýþýr. Örnek: Öðrenci: En takdir ettiðim kiþi Ali. Diðer öðrenciler: Zeki olduðu için, terbiyeli olduðu için, güzel futbol oynadýðý için vb... tahminlerde bulunur.
127
Dostlarýnýzla H aberleþir M isiniz? 2. Aþaðýdaki cümleleri okuduðunuz diyaloða göre tamamlayýnýz. 1. Mehmet ile Kemal, liseden sonra hiç görüþemediler. 2. Mehmet Bey, þimdi inþaat malzemesi satýyor. 3. Kemal Bey, mühendistir. 4. Kemal Bey, müziðe çok meraklýdýr. 5. Kemal Bey, artýk Ýzmir’de oturmuyor. 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Mehmet Bey ile Kemal Bey ne zamandan beri arkadaþlar? Liseden beri arkadaþtýrlar. 2. Ýkisi ne zamandan beri görüþemiyor? Üç yýldan beri görüþmüyorlar. 3. Mehmet Bey, liseden sonra hangi iþlerde çalýþmýþ? Bir lokantada aþçýbaþý olarak çalýþmýþ. 4. Kemal Bey, nerede mühendislik yapýyor? Bir fabrikada mühendislik yapýyor. 5. Kemal Bey’in evi nerededir? Kadýköyde.
Örnekleme bölümündeki sorularý öðrencilere cevaplatýn. Öðrencilerden kendi cevaplarýný alýn. Öðrencilere örnekleme sorularýna benzer yeni sorular sorun. 1. A: Sence bir dostluðun devam etmesi için en önemli sebep nedir? Uygulama ...................................................... 2. A: Kimlerle arkadaþlýk yapmak istemezsin? Uygulama ...................................................... 3. A: Günümüzde eski komþuluk ve arkadaþlýklarý bulamamamýzýn sebebi nedir? Uygulama ...................................................... 4. A: En son kime mektup veya elektronik posta gönderdin? Uygulama ...................................................... 5. A: Eski iletiþim araçlarý ile günümüz iletiþim araçlarýnýn avantajlarýný ve dezavantajlarýný söylermisin? Uygulama ......................................................
128
2
Track 21
1. Dinleyiniz. Öðrencilere dinleme-anlama bölümündeki resme bakmalarýný söyleyin. Birkaç öðrenciyi resim hakkýnda konuþturun. Öðrencilere þimdi “arkadaþlýk” ile ilgili bir parça dinleyeceklerini söyleyin. Ses CD’sini hazýrlayýn ve parçayý öðrencilere dinletin. Öðrencilerin anlayamadýðý kelimeleri açýklayýn. Dinleme parçasýný öðrencilere anlattýrýn. Dinleme parçasýyla ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
konu 16 ARKADAÞIM MISTIK Büyük, geniþ bir yoldan geçiyorduk. Kenarda yýkýlmýþ bir duvar vardý. Birdenbire karþýdan büyük bir köpek çýktý. Koþarak geliyordu. Arkasýndan birkaç adam, kalýn sopalarla bu köpeði kovalýyordu. Bize: – Kaçýn, kaçýn ýsýracak! diye baðýrdýlar. Korktuk, þaþýrdýk, öyle kaldýk. Arkadaþýma: – Aman kaçalým! dedim. Gözleri ateþ gibi parlayan köpek, bize yetiþmiþti. O zaman Mýstýk: – Sen arkama saklan! diye haykýrdý. Önüme geçti. Köpek onun üzerine hücum etti. Ýlk önce hýzla birbirlerine çarptýlar. Sonra güreþir gibi boðaz boðaza geldiler. Köpek ayaða kalkmýþtý. Biraz böyle boðuþtuktan sonra, ikisi de yere yuvarlandý. Bu savaþ bana çok uzun gelmiþti. Titriyordum. Sopalý adamlar köpeði uzaklaþtýrdýlar. Mýstýk kurtulmuþtu. Ancak zavallýnýn, kollarýndan, burnundan kan akýyordu. Köpek, kuyruðunu bacaklarýnýn arasýna sýkýþtýrmýþ bir hâlde hýzla kaçmýþtý.
Mýstýk: – Bir þey yok acýmýyor. Biraz çizildi diyordu. Onu, evine götürdüler. Ben de hemen evimize koþtum. Ertesi gün, Mýstýk okula gelmemiþti. Daha ertesi gün gene gelmedi. Anneme gidip Mýstýk’ý görmek istediðimi söyledim. – Hastaymýþ yavrum. Ýnþallah iyi olunca gene oynarsýnýz. Þimdi rahatsýz etmek ayýptýr, dedi. Ondan sonra her sabah Mýstýk’ý iyileþmiþ bulacaðým ümidiyle okula gittim. O, hiç gelmedi. Köpek kuduzmuþ. Baktýrmak için, Mýstýk’ý, Bandýrma'ya götürdüler. Oradan Ýstanbul’a götüreceklerdi. Sonunda bir gün iþittik ki, Mýstýk ölmüþ. 2. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Mýstýk ve arkadaþýnýn karþýsýna köpek nereden çýktý? Yýkýlmýþ bir duvarýn arkasýndan çýktý. 2. Köpeðin arkasýndaki adamlar ne diye baðýrýyorlardý? “Kaçýn, kaçýn ýsýracak!” diye baðýrýyorlardý. 3. Mýstýk, niçin “arkama saklan!” diye baðýrdý? Çocuðu korumak için. 4. Mýstýk, köpekten nasýl kurtuldu? Adamlar köpeði kovdular. 5. Mýstýk, niçin bir daha okula gelmedi? Çünkü öldü. 3. Aþaðýdaki cümleler yanlýþ yazýlmýþtýr. Dinlediðiniz parçaya göre hatalarý düzelterek cümleleri yeniden yazýnýz. 1. Büyük ve dar bir yoldan geçiyorduk. Büyük ve geniþ bir yoldan geçiyorduk. 2. Köpeðin arkasýndaki adamlar taþlarla köpeði kovalýyordu. Köpeðin arkasýndaki adamlar sopalarla köpeði kovalýyorlardý. 3. Mýstýk arkadaþýnýn arkasýna saklanmýþ. Arkadaþý Mýstýk’ýn arkasýna saklanmýþ. 4. Silâhlý adamlar köpeði uzaklaþtýrdý. Sopalý adamlar köpeði uzaklaþtýrdý. 5. Mýstýk bir gün iyileþmiþ olarak okula geldi. Mýstýk okula hiç gelmedi.
Öðrencileri konuþma bölümündeki resim hakkýnda konuþturun.
129
Dostlarýnýzla H aberleþir M isiniz? Konuþma bölümündeki diyaloðu iki öðrenciye karþýlýklý olarak uygulatýn. Diyaloðu farklý öðrencilere tekrarlatýn. Öðrencilere belli bir süre verin. Öðrencilerden diyaloðu kendilerine uyarlamalarýný isteyin. Öðrencilere kendi diyaloglarýný tekrarlatýn. Bu bölümde her öðrenciye söz hakký vermeye çalýþýn. Özellikle derse az katýlan öðrencileri konuþturun.
Yazma bölümündeki anketi ayrý bir kâðýda yazýn ve öðrencilere daðýtýn. Bu tabloyu sýnýfta tamamlatýn. Birkaç öðrenciye yazdýklarýný okutun. Tablodan öðrencilerle ve sýnýfla ilgili bir istatistik çýkarýn.
Misafiriniz var Öðretmen, öðrencilerine “Deniz aþýrý bir ülkeden misafiriniz geldi. Sizinle birkaç gün geçirecek. Misafirler için bir program hazýrlamanýzý istiyorum.” der ve aþaðýdaki cümleleri tahtaya yazarak öðrencilerin verilen bilgilere göre mektup yazmalarýný söyler. Misafirlerinize tavsiye edeceðiniz beþ yer belirleyin. Ýki günlük gezi programýný belirleyin. Süreyi de belirterek hazýrlayacaðýnýz programda gezilecek yerlerin özelliklerinden bahsedin. Öðrenciler istenen bilgiler doðrultusunda bir program hazýrlarlar. Misafirlere gezecekleri yerin ikliminden bahsedin.
130
Tamamlayýcý bilgiler bölümündeki dilekçe, tebrik, telgraf, kutlama mektubu ve geçmiþ olsun mektubunu öðrencilere okutun. Öðrencilere de birer tane dilekçe, tebrik kartý, telgraf, kutlama mektubu ve geçmiþ olsun mektubu yazdýrýn. Büyük harflerin yazýmýný öðretin.
konu 16 Etkinlik: Aþaðýdaki Anketi Öðrencilere Uygulayýnýz SÝZ OLSAYDINIZ NE YAPARDINIZ? Aþaðýda deðiþik birkaç olay ve her bir olay karþýsýnda gösterilebilecek, yine birbirinden farklý tepki þekilleri sýralanmýþtýr. Merak edilen þu; acaba ayný olaylara siz tanýk olsaydýnýz, bizim sýraladýðýmýz tepki þekillerinden hangisini gösterirdiniz? Þimdi, aþaðýda yazýlan olaylara gerçekten tanýk olduðunuzu düþünün ve þu sorulara cevap olabilecek þekilde seçiminizi yaparak ilgili kutunun içini iþaretleyin.
A. Sýnýfýnýzda iki arkadaþýnýzýn birbirine kýyasýya baðýrýp çaðýrarak hakaret ettiklerini aðýr küfürler savurduklarýný gördünüz, iþittiniz. Bu durumda ilk olarak ne yapmayý düþünürdünüz? F
1. Gecikmeden gider, gördüklerimi yöneticilere anlatýrým.
F
2. Nöbetçi öðretmen ya da diðer ilgililere söylerim.
F
3. Ne yapacaðýmý þaþýrýr susarým.
F
4. Arkadaþlarý yatýþtýrmak için atýlýrým.
F
5. Hareketlerinin iyi olmadýðýný uygun bir biçimde açýklarým.
F
6. Sorumluluklarýný hatýrlatýr uyarýrým.
Not: Her olay için bir tercih yapýlacaktýr.
B. Okulda bir hýrsýzlýk olayýna tanýk oldunuz. Bu durumda ilk olarak ne yapmayý düþünürdünüz? F
1. Bu arkadaþla açýk açýk tartýþýrým.
F
2. Ýlgililere gizlice þikâyet eder, yakalatýrdým.
F
3. Beni ilgilendirmez diyerek susarým. Çýt çýkarmam.
F
4. Gördüðümü aynen sýnýf arkadaþlarýma anlatýrým.
F
5. Ýdareye, öðretmenlere durumu haber veririm. Cezalandýrýlmasýný isterim.
C. Sýnýfýn huzurunu kaçýrmayý sürekli alýþkanlýk hâline getiren aþýrý ve býktýrýcý yaramazlýklarý ile sýnýfýn tümüne zararý olan problemli bir arkadaþýnýz için ne yapmayý düþünürdünüz? F
1. Aldýrmam. Kýrýlacaðýndan korkarým.
F
2. Problemini anlamaya çalýþýr, davranýþlarý üzerinde kendisiyle açýkça konuþur yardýmcý olurdum.
F
3. Býkýp usandýðýmý, önlem alýnmasý için ilgililere söylerim.
F
4. Arkadaþlarýmla, kendisine ne yapabileceðimizi konuþurdum.
F
5. Ýliþkimi keser ne hâli varsa görsün derdim.
131
Dostlarýnýzla H aberleþir M isiniz? 1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. d 2. a 3. b
4. c
2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. Y 2. D 3. Y 4. D 5. D 3. Aþaðýdaki boþluklarý verilen kelimelerle tamamlayýnýz. Hafta sonu yapýlacak olan veli toplantýsýna babam, þehir dýþýnda olduðu için katýlamayacak Bilgilerinize arz ederim. 4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. Buradaki sorularý öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaklardýr. 5. Aþaðýdaki sýfatlara uygun arkadaþlarýnýzýn isimlerini yazýnýz. Buradaki sorularý öðrenciler kendilerine göre cevaplayacaklardýr. 6. Aþaðýdaki yazýnýz. 1. resim 2. resim 3. resim -
132
resimlere uygun cümle numarasý 1. cümle 3. cümle 2. cümle
Öðrencilerden sözlükçe bölümündeki isimlere ve fiillere göz atmalarýný isteyin. Öðrencilerin anlayamadýðý kelimeleri açýklayýn. Gerekirse öðrencilere buradaki kelimeleri ayrý bir deftere yazmalarýný tavsiye edin.
konu 16 Öðrencilerden bir baþka þehirde yaþayan arkadaþýna yeni yýlýný kutlayan bir tebrik kartý yazmalarýný isteyin. Öðrencilerden baþka bir ülkede yaþayan arkadaþýna kendisini, ülkesini ve okulunu tanýtan bir mektup yazmalarýný isteyin.
FIKRA: Sevgili oðlum Temel, Senin hýzlý okuyamadýðýný bildiðim için bu mektubu yavaþ yavaþ yazýyorum. Artýk, senin büyük þehre gittiðin sýrada yaþadýðýmýz evde yaþamýyoruz. Baban bir gazetede, insanlarýn baþýna genellikle evlerinin 2 km. civarýndaki bölgelerde kaza geldiðini okumuþ; o yüzden taþýndýk. Sana yeni adresi veremiyorum; çünkü yeni evimizde bizden önce oturan hemþehrilerimiz, taþýnýnca adresleri deðiþmesin diye kapý numarasýný söküp götürmüþler. Bu evde garip bir çamaþýr makinesi var. Geçen gün içine 4 gömlek koydum, çalýþtýrmak için duvardaki zinciri çektiðimden beri bir daha o gömlekleri görmedim. Geçen hafta sadece iki kez yaðmur yaðdý. Ýlki üç gün sürdü; ikincisi ise dört gün. Benden istediðin yeleði postaya verdim; ancak halan, o koca düðmelerle paketin çok aðýr olacaðýný söyledi; o yüzden düðmeleri kopartýp yeleðin cebine koyduk. Orada bulabilirsin. Sevgilerle Annen (Safinaz) NOT : Sana biraz da para gönderecektim; ama zarfý bir kere yapýþtýrmýþ bulundum.
Gökkuþaðý Türkçe Dil Bilgisi 2 kitabýný açýn ve konuyu buradan iþleyin. Ýsimden isim yapan ekleri, fiilden isim yapan ekleri ve fiilden fiil yapan ekleri iþleyin. Konu ile ilgili sorularý öðrencilere cevaplatýn.
133
ÇALIÞMA SAYFASI
Konu 1 1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.
Atalay : Merhaba Hakan. Nereye böyle? Hakan : Futbol maçýna gidiyorum. Atalay : Yaa öyle mi? Sen futboldan hoþlanýr mýydýn? Hakan : Elbette. Futbol, benim en hoþlandýðým spor dalýdýr. Atalay : Bak buna çok sevindim. Biz de arkadaþlarla yarýn futbol maçý yapmayý düþünüyorduk. Bize katýlmaya ne dersin? Hakan : Üzgünüm Atalay, Maalesef size katýlamam. Atalay : Ama az önce futboldan hoþlandýðýný söylemiþtin. Bize katýlmayý neden düþünmüyorsun ki? Hakan : Evet, ama ben sadece futbol maçlarýný izlemekten hoþlanýrým. Futbol oynamaktan deðil. Atalay : Ama neden? Hakan : Çünkü futbol oynarsam sakatlanabilirim. Sakatlanmaktan korkuyorum da. Atalay : Yaa... Ama inan bana. Endiþelenmene hiç gerek yok. Þayet dikkatli olursan hiçbir þey olmaz. Hakan : Öyle ama ben yine de futbol oynamayý düþünmüyorum. Bu yüzden futbol yerine basketbol oynamayý tercih ediyorum. Atalay : Peki Hakan. Sen bilirsin. Kararýna saygý duyuyorum. Hakan : Anlayýþýn için çok teþekkürler. Peki sen basketbol oynamaya ne dersin? Atalay : Aslýnda ben bütün spor dallarýndan hoþlanýrým. Mesela futbol, voleybol ve basketbol oynamaktan, karate, boks ve güreþ sporlarýný da izlemekten hoþlanýrým. Ya sen? Hakan : Doðrusunu söylemek gerekirse bütün spor dallarý benim ilgimi çekmiyor. Ben sadece basketbol oynamaktan hoþlanýyorum. Bazý spor dallarýný ise izlemekten hoþlanýyorum. Atalay : Peki sen daha çok takým sporlarýndan mý yoksa bireysel sporlardan mý hoþlanýrsýn? Hakan : Ben daha çok takým sporlarýndan hoþlanýrým. Ya sen?
Atalay : Ben her ikisinden de hoþlanýrým. Ama takým sporlarýndan en hoþlandýðým Futbol, bireysel sporlardan ise karatedir. Hakan : Aaa.. Vakit epey geçmiþ. Biraz daha oyalanýrsam maça geç kalacaðým. Ben stadyuma gidinceye kadar maç baþlamýþ olabilir.
2. Aþaðýdaki boþluklarý okuduðunuz diyaloða göre doldurunuz. 1. Hakan, .......................... maçýna gidiyor. A) Futbol
B) Hentbol
2. Hakan, futbol .................... hoþlanýyor. A) izlemekten
B) oynamaktan
134
C) öðrenmekten
3. Atalay, bireysel sporlardan ..................... den hoþlanýr. A) Karate
B) Hentbol
C) Basketbol
4. Atalay, Hakan’ý neye davet ediyor? A) Futbol maçýna B) Stadyuma
C) Basketbol maçýna
3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Hakan, hangi spordan hoþlanýyor? ............................................................................ 2. Hakan, nereye gidiyor? ............................................................................ 3. Atalay, hangi sporlarý seviyor? ............................................................................ 4. Atalay, ne zaman futbol oynayacak? ............................................................................
AH YAR Yarýn ölürsem gidin yare söyleyin Gönlüm ona yazýldý ona tutuldu Ah yâr yaralýyým yaralý Ah yâr gönlüm kara sevdalý Ah yâr yaram senle sarýlýr Seni bana beni sana yazmýþlar
C) Basketbol
Gönlüm sana yazýldý sana tutuldu Cezam hemen kesildi adý ömür boyu Ah yâr yaralýyým yaralý Ah yâr gönlüm kara sevdalý Ah yâr yaram senle sarýlýr Seni bana beni sana yazmýþlar ÇELÝK
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Sunucu : Sevgili seyirciler. Bugun sizler için yine çok güzel bir program hazýrladýk. Bugün halkýmýzýn arasýna katýlýp hobilerimiz, eðlencelerimiz, yapmaktan hoþlandýklarýmýz konularý hakkýnda konuþmak istedik. Bakalým halkýmýz bugünlerde daha çok nelerle uðraþýyor ve neler yapmaktan hoþlanýyor? Sunucu : Ýyi günler efendim. Hobilerimiz konulu bir program yapýyoruz. Acaba neler yapmaktan hoþlanýrsýnýz? 1. Kiþi : Tiyatroya gitmekten, film seyretmekten ve müzik dinlemekten hoþlanýrým. Sunucu : Peki efendim. Daha çok hangi tür müzikten hoþlanýrsýnýz? 1. Kiþi : Aslýnda pek müzik ayýrt etmem. Kulaðýma hoþ gelen her tür müzikten hoþlanýrým dersem daha doðru olur. Sunucu : Özellikle dinlediðiniz ses sanatçýlarý var mýdýr? 1. Kiþi : Beðendiðim ses sanatçýlarý Sezen Aksu, Orhan Gencebay, Zeki Müren. Aklýma gelen ilk isimler bunlar. Sunucu : En son ne zaman tiyatro ya da sinemaya gittiniz? 1. Kiþi : Ýki hafta önce sinemaya gittim. Sunucu : Peki hangi filme gittiniz? 1. Kiþi : Cem Yýlmaz’ýn “Gora” adlý filmine gittim. Gerçekten çok komik bir filmdi. Oldukça eðlendim. Sunucu : Peki efendim. Siz neler yapmaktan hoþlanýrsýnýz? 2. Kiþi : Ben kitap okumaktan, resim çizmekten, fotoðraf çekmekten ve klasik müzik dinlemekten hoþlanýrým. Sunucu : Ne tür kitaplardan hoþlanýrsýnýz? 2. Kiþi : Doðrusu kitap ayýrt etmekten pek hoþlanmam. Ama ilgi alanýma giren kitaplar öncelikle tercih ettiðim kitaplar oluyor. Sunucu : En son okuduðunuz kitabý hatýrlýyor musunuz? 2. Kiþi : Elbette. En son okuduðum kitap Victor Hugo’nun Sefiller’i idi.
Konu 2
Sunucu : Yani daha çok dünya klasikleri okuyorsunuz. 2. Kiþi : Hayýr, þu an dünya klasiklerinden okuyorum. Daha önce de baþka tür kitaplardan okudum. Sunucu : Sportif faaliyetler ilginizi çeker mi efendim? Ya da ne tür sportif etkinliklerden hoþlanýrsýnýz? 2. Kiþi : Zaman buldukça spor yapar ve sportif etkinliklere katýlýrým. Sýklýkla yaptýðým spor, yürüyüþ yapmak ve yüzmektir. Sýk olmasa da arada bir basketbol maçlarýný takip etmeye çalýþýyorum. Sunucu : Bizimle hobiler konusundaki bu sohbete katýldýðýnýz için teþekkür ederiz. Kiþiler : Rica ederiz. Önemli deðil. Biz teþekkür ederiz. 2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Röportajýn konusu ne? ............................................................................. 2. 1. kiþi hangi filme gitmiþ? ............................................................................. 3. 2. kiþi en son hangi kitabý okumuþ? ............................................................................. 4. 1. kiþinin en çok dinlediði þarkýcýlar kimlerdir? ............................................................................. 3. Aþaðýdaki test sorularýný okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. 1. kiþi ............. gitmekten hoþlanýr. A) Tiyatroya B) Daða C) Markete 2. 1. kiþi en son .............. iki hafta önce gitti. A) sinemaya B) tiyaroya C) eve 3. 2. kiþi hangi sporu tercih ediyor? A) yürüyüþ B) futbol C) basketbol 4. 1. kiþi en son hangi filme gitti. A) Gora B) Batman
C) Rambo
YAZ DOSTUM Yaz dostum Güzel sevmeyene adam denir mi? Yaz dostum Selam almayana adam denir mi? Yaz dostum Altý üstü beþ metrelik bez için Yaz dostum Boþa geçmiþ ömre yaþam denir mi? Yaz tahtaya bir daha tut defteri kitabý Sarý çizmeli Mehmet aða bir gün öder hesabý Yaz dostum Yoksul görsen besle kaymak bal ilen Yaz dostum Garipleri giydir ipek þal ilen Yaz dostum Öksüz görsen sar kanadýn kolunu
Yaz dostum Kimse göçmez bu dünyada mal ile Yaz tahtaya bir daha tut defteri kitabý Sarý çizmeli Mehmet aða bir gün öder hesabý Yaz dostum Barýþ söyler kendi bir ders alýr mý? Yaz dostum Su üstüne yazý yazsam kalýr mý? Yaz dostum Bir dünya ki haklý haksýz karýþmýþ Yaz dostum Boþa koysam dolmaz dolusu alýr mý? Yaz tahtaya bir daha tut defteri kitabý Sarý çizmeli Mehmet aða bir gün öder hesabý BARIÞ MANÇO
135
Konu 3
ÇALIÞMA SAYFASI
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. YÜKSEK YÜKSEK TEPELERE EV KURMASINLAR Bu öykü Malkara köylerinden alýnmýþ olup belli bir kiþinin dilinden yazýya geçirilmiþ deðildir. Çevrede herkes tarafýndan bilinen bir öyküdür. Söylentiye göre, çok eskiden köyün birinde Zeynep isimli adýnda çok güzel bir kýz vardýr. On atlý yaþýna yeni bastýðýnda Zeynep’i köylerindeki bir düðünde aþýrý (uzak) köylerden gelen Ali isimli bir genç görür. Ali, Zeynep’i çok beðenir ve köyüne döndüðünde kýzýn babasýna hemen görücü gönderir. Zeynep’i Ali’ye verirler. Kýsa bir zaman sonra düðünleri olur. Ali, Zeynep’i alýp aþýrý köyüne götürür. Zeynep’in gelin gittiði köy ile kendi köyü arasý üç gün üç gece çeker. Bu kadar uzak olduðundan dolayý Zeynep, anasýný babasýný ve kardeþlerini tam yedi yýl göremez. Bu özlem Zeynep’in yüreðinde her gün biraz daha büyüyerek dayanýlmaz bir hâl alýr. Zeynep, köyün büyük bir tepesinde bulunan evinin bahçesine çýkarak kendi köyüne doðru dönüp için için ona yaktýðý türküyü mýrýldanýr ve gözleri uzaklarda sýla özlemini gidermeye çalýþýr. Oysa kocasý, Zeynep’in bu özlemine pek aldýrýþ etmez. Kaldý ki eski sevgisi de pek kalmadýðýndan Zeynep’i fazlaca horlamaya, kendine eziyet etmeye baþlar. Sonunda bu özlem ve kocasýnýn horlamasý Zeynep’i yataklara düþürür. Gün geçtikçe hastalýðý artan Zeynep’in düzelmesi için, köyden gelip gidenler de anasýnýn babasýnýn çaðrýlmasýný salýk verirler. Baþka çare kalmadýðýný anlayan Zeynep’in kocasý da anasýna babasýna haber vermeye gider. Altý gün altý gecelik bir yolculuktan sonra bir akþamüstü Zeynep’in anasý babasý köye gelirler, Zeynep’i yatakta bulurlar. Periþan bir hâlde Zeynep hâlâ türküsünü mýrýldanmaktadýr. Ayný türküyü anasýna babasýna da söylemeye baþlar. Çevresindeki bütün köy kadýnlarý duygulanýp gözyaþý dökerler. Annesi fenalýklar geçirir ve bayýlýr. Zeynep hasretini giderir, giderir ama artýk çok geç kalýnmýþtýr. Bir daha onmaz, sonu ölümle biter. Herkes Zeynep için gözyaþý döker. Ýþte o gün bugündür bu türkü ayrýlýðýn türküsü olarak söylenip durur. 2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Aþaðýdaki sorularý cevaplandýrýnýz? 2. Zeynep'in hasta olmasýnýn sebebi ne? 3. Zeynep anne ve babasýný görebiliyor mu? 4. Kocasý Zeynep hastalanýnca ne yapýyor? 5. Hikayenin sonunda Zeynep'e ne oluyor? 6. Zeynep kaç yýl anne ve babasýný göremiyor? 7. Zeynep kiminle evleniyor?
YÜKSEK YÜKSEK TEPELERE EV KURMASINLAR Yüksek yüksek tepelere ev kurmasýnlar Aþrý aþrý memlekete kýz vermesinler Annesinin bir tanesini hor görmesinler Uçan da kuþlara malum olsun ben annemi özledim Hem annemi hem babamý hem köyümü özledim Babamýn bir atý olsa binse de gelse Annemin yelkeni olsa açsa da gelse Kardeþlerim yollarý bilse de gelse Uçan da kuþlara malum olsun ben annemi özledim Hem annemi hem babamý hem köyümü özledim
136
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. ÝKÝ ARKADAÞ Erdal ile Emin çok iyi arkadaþtýr. Onlar bu yaz tatilinde Türkiye’yi gezmeye karar verdiler. Erdal ile Emin ülkelerini daha iyi tanýmalarý gerektiðini düþünüyorlar. Onlar seyahatlerine önce Akdeniz Bölgesinden baþlamaya karar verdiler. Bir haftalýk Akdeniz gezisinde Antalya, Alanya, Mersin illerini gezecekler. Ardýndan Türkiye’nin doðu bölgesindeki illerine seyahat edecekler. Seyahat sýrasýnda Þanlýurfa, Van ve Erzurum illerindeki tarihi yerleri gezecekler. Erdal ile Emin, daha sonra sýrasýyla Karadeniz turuna çýkacaklar. Ardýndan Marmara ve Ege Bölgesindeki tarihi ve turistik yerleri gezecek olan iki arkadaþ çok yorulacaðýnýn farkýnda. Ama onlar bunu önemsemiyor. Çünkü gezerken bilgileneceklerinin de farkýndalar. Erdal ile Emin, þimdiden okullarýn tatil olacaðý günü sabýrsýzlýkla bekliyor. Onlar, bu yaz bol bol gezecekleri için þimdiden çok mutlular.
AYNALI KEMER Sabah yeli ýlgýt ýlgýt eserken Seher vakti bir güzele vuruldum Al dudakta ince diþi Bu dünyada yok bir eþi Seher vakti bir güzele vuruldum Aynalý kemer ince bele Bu can kurban tatlý dile Seher vakti bir güzele vuruldum Aynalý kemer ince bele Bu can kurban tatlý dile Seher vakti bir güzele vuruldum Mor menekþe nergis dizmiþ boynuna Kuþluk vakti aldý beni koynuna Cývýldaþýr dudu kuþu Sanki bülbülün ötüþü Seher vakti bir güzele vuruldum Aynalý kemer ince bele Bu can kurban tatlý dile Seher vakti bir güzele vuruldum Aynalý kemer ince bele Bu can kurban tatlý dile Seher vakti bir güzele vuruldum Akþam oldu gün kavuþtu sessizce Dedi güzel ayrýlýk vardýr bizde Uzakta bir baykuþ öttü Gül bahçemde diken bitti Seher vakti bir güzele vuruldum
Konu 4
2. Aþaðýdaki test sorularýný okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Erdal ile Emin, neye karar verdiler? A) Türkiye’yi gezmeye B) Antalya’ya gitmeye C) Ýzmir’i gezmeye 2. Onlar önce hangi þehre gidecekler? A) Antalya B) Alanya C) Mersin 3. Onlar doðu bölgelerinde hangi þehirlere gidecekler? A) Van, Þanlýurfa, Erzurum B) Van, Gaziantep, Ýzmir C) Van, Þýrnak, Hakkari 4. Erdal ve Emin, neyin farkýnda? A) Yorulacaklarýnýn B) Türkiye’nin güzelliðinin C) Paranýn
Aynalý kemer ince bele Bu can kurban tatlý dile Seher vakti bir güzele vuruldum Aynalý kemer ince bele Bu can kurban tatlý dile Seher vakti bir güzele vuruldum BARIÞ MANÇO
ARABA Gönül ister aradýðýný Hep mi bekler hep mi bulamaz Gönül ister tanýdýðýný Hiç mi bilmez hiç mi soramaz Beni alsa nafile nafile Yerine bir þey koyamaz Yalvarsam da kal diye kal diye O yerinde hiç duramaz Onun arabasý var Güzel mi güzel Þoförü de var özel mi özel Bastý mý gaza Gider mi gider Maalesef ruhu yok Onun için hiç mi hiç þansý yok
137
ÇALIÞMA SAYFASI
Konu 5 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz.
ORHAN VE KARDEÞÝ FERDÝ Orhan ile Ferdi kardeþtirler. Bu iki kardeþten Orhan’ýn ehliyeti olmasýna raðmen Ferdi’nin ehliyeti yoktur. Bu yüzden evlerindeki arabayý babalarý dýþýnda sadece Orhan sürebilmektedir. Ferdi’nin caný bu duruma çok sýkýlmaktadýr. Gerçi o da araba sürmesini biliyor; ama ehliyeti olmadýðýndan trafiðe çýkamýyor. Geçen günlerde Ferdi arabayý sürmek istemiþ; ama babasý izin vermemiþ. Babasý Ferdi’ye ancak ehliyetini aldýðý gün araba sürmesine izin verebileceðini söylemiþ. Bu yüzden Ferdi hemen bir sürücü kursuna gitmiþ ve kaydýný yaptýrmýþ. Onun dersleri önümüzdeki hafta baþlayacakmýþ. O bir süre daha araba kullanamayacaðýnýn farkýnda. Fakat artýk bu duruma çok üzülmüyor. Çünkü Ferdi sürücü kursunda bilgileneceðini, arabalar hakkýnda daha çok bilgiye sahip olacaðýný düþünüyor. Ferdi daha þimdiden araba kullanacaðý günü dört gözle bekliyor.
2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Kimin ehliyeti yok? .......................................................................... 2. Babasý, Ferdi’ye niçin arabayý vermiyor? .......................................................................... 3. Ferdi, ne yaptý? .......................................................................... 4. Orhan, araba kullanmayý biliyor mu? .......................................................................... 3. Aþaðýdaki test sorularýný okuduðunuz parçaya göre cevaplayýn. 1. Ferdi’nin ......... yoktur. A) parasý B) ehliyeti
2. Orhan’ýn ehliyeti almasýna raðmen Ferdi’nin ehliyeti ......... A) vardýr. B) yoktur. C) olacaktýr. 3. Orhan ........... kayýt yaptýrmýþ. A) okula B) sürücü kursuna 4. Ferit neyi dört gözle bekliyor? A) Araba kullanmayý B) Diplomayý almayý C) Üniversiteyi kazanmayý
UZUN ÝNCE BÝR YOLDAYIM Uzun ince bir yoldayým gidiyorum gündüz gece Bilmiyorum ne hâldeyim gidiyorum gündüz gece Gündüz gece gündüz gece gündüz gece Dünyaya geldiðim anda yürüdüm ayný zamanda Ýki kapýlý bir handa gidiyorum gündüz gece Gündüz gece gündüz gece gündüz gece Þaþar Veysel iþbu hâle gah aðlayý gah güle Yetiþmek için menzile gidiyorum gündüz gece Gündüz gece gündüz gece gündüz gece AÞIK VEYSEL
138
C) arabasý
C) ilkokula
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. YUNUS BEY Yunus Bey 30 yaþýnda. Bir dersanede fizik öðretmeni olarak çalýþyor. Yunus Bey, iki ay önce askerliðini bitirdi ve artýk evlenmek istiyor. Annesi evlenmek istiyen oðluna kýz aradý, sordu. Fakat Yunus Bey, daha önce tanýþtýðý ve sevdiði Ýnci Haným’la evlenmek istiyor. Arkadaþlarý aracýlýðýyla bu isteðini Ýnci Haným’a iletti. Bunu öðrenen Ýnci Haným teklifi kabul etti. Kararlaþtýrdýklarý bir günde görüþtüler, anlaþtýlar. Ailelerinin desteklediði gençler þimdi harýl harýl düðün hazýrlýklarý yapýyorlar. Yunus Bey, düðün salonu bakýyor. Belediyede çalýþan Mustafa Bey’den yardým istedi. O da yardým edeceðine söz verdi. Ýnci Haným, gelinlik satan maðazalarý dolaþýyor. Evli arkadaþlarýyla konuþuyor, onlarýn tecrübelerinden faydalanýyor. Yapýlacak daha çok iþ var: Davetiyeler basýlacak, yüzükler alýnacak. Nikah Salonundan gün alýnacak, kiraladýklarý ev tamir edilecek, boyanacak. Alýnan mobilyalar taþýnacak.
Konu 6 Evleneceðini duyan arkadaþlarý Yunus Bey’e yardým ediyor. Biz de “Kolay gelsin” diyoruz. Kendisine mutluluklar ve baþarýlar diliyoruz.
2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Yunus Bey, niçin Ýnci Hanýmla evlenmek istiyor? ..................................................................... 2. Düðüne nasýl hazýrlanýyorlar? ..................................................................... 3. Yunus Bey, ne iþ yapýyor? ..................................................................... 4. Yazar evlenen arkadaþýna nasýl bir dilekte bulunuyor? .....................................................................
DÜÐÜN Parada pulda gözüm yok, inan baba! Eloðlu kýyar gülünün fidanýna Olur ya dara düþerim, ihtimal Gülüme su ver, unutma. Olur ya dara düþerim, ihtimal Gülüne su ver, unutma. Kýnalý gelin uçuyor yuvadan. Günü, saati biliyor yaradan. Duvaðým, telim, kýrmýzý kemerim Dileðim bi kýz, bi oðlan Vurun davullar güm be de güm güm Geçer mi geçer ah sayýlý gün Hem aðlarým hem giderim Bahtýma ne çýkarsa kabülüm Olur ya dara düþerim, ihtimal Baba kapýyý kapatma Olur ya dara düþerim, ihtimal Gülüne su ver, unutma. SEZEN AKSU
139
Konu 7
ÇALIÞMA SAYFASI
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz.
TRUVA ATI Eski zamanlarda, Truva adlý meþhur bir þehir vardý. Yüksek duvarlar ve saðlam kapýlarla korunuyordu. Yunan ordusu yýllarca Truva þehrini ele geçirmeye çalýþtý; fakat baþarýsýz oldu. Þehir duvarlarýnýn etrafýnda sürekli kamp kuruyorlardý. Bir gün Truvalýlar uyandýklarýnda düþmanlarýný göremediler. Yunanlýlar kuþatmadan vazgeçip, gemilerine binip gitmiþ gibiydiler. Truvalýlar buna çok sevindiler. Sonra, þehrin kapýlarýnýn önünde büyük ahþap bir at heykeli buldular. Bunu düþmanlarýndan bir hediye zannedip içeriye aldýlar. O gece, Yunan ordusunun ayrýlýþý kutlandýktan sonra herkes uyudu. Fakat uyanýk olan birileri vardý. Atýn içinden sesler geliyordu. Anî’den gizli bir kapý açýldý. Yunan askerleri heykelin dýþýna çýkmaya baþladýlar. Sessizce þehrin kapýlarýna ulaþýp kapýlarý açtýlar. Dýþarýda saklanan Yunan ordusunun diðer askerleri bekliyorlardý. Askerler hemen þehre girip her yeri ateþe vermeye ve uyuyan Truvalýlarý öldürmeye baþladýlar. Kurnazlýklarý iþe yaramýþtý ve uzun süredir istedikleri þehri ele geçirmiþlerdi. Truva Atýnýn hikâyesi çok eskidir ve insanlar yüzyýllarca bunun doðru olduðuna inanmýþlardýr. Fakat sonunda hayalî olduðu kanaatine varýldý. Bugün arkeologlar Türkiye’nin Ege kýyýlarýnda eski Truva’nýn kalýntýlarýný bulduklarýný söylemektedirler. Birçok bilim adamý Truva Atý Efsanesi’nin kýsmen doðru olabileceðini düþünmektedir.
2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Yunanlýlar, Truva kuþatmasýndan vazgeçip ülkelerine döndüler. 2. ( ) Baþlangýçta Truvalýlar atýn, düþmanlarýndan bir hediye olduðuna inanmadýlar. 3. ( ) Yunanlýlarýn ayrýlýþýný kutladýktan sonra Truva askerleri þehri bekledi. 4. ( ) Truvalýlar attan hoþlandýlar. 5. ( ) Arkeologlar þimdi Truva Savaþý’nýn yapýldýðýna inanmaktadýrlar. 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Hikâyedeki ünlü þehrin adý neydi? .......................................................................... 2. Truvalýlar niçin mutluydular? .......................................................................... 3. Yunanlýlar, niçin kuþatmayý býrakýyormuþ gibi yaptýlar? .......................................................................... 4. Yunanlýlar, niçin önce kapýlarý açtýlar? .......................................................................... 5. Truvalýlar, uyuduktan sonra Yunanlý askerler ne yaptýlar? ..........................................................................
ÜSKÜDAR Üsküdar’ýn incisi, gönlümün birincisi Kaçma pencerelerden, gözüm sendedir Saçlarýn kývýr kývýr, yanaklarda gamzeler Sen bir kere gül, Üsküdar senin olsun Gel, gel, gel, benimle gel, gel, gel Gel, gel, gel, benimle gel, gel, gel Karþýmýzda Kýz Kulesi, kollarýmda sen Karþýmýzda Kýz Kulesi, kollarýmda sen Üsküdar’ýn incisi, gönlümün birincisi Kaçma pencerelerden, gözüm sendedir Saçlarin kývýr kývýr, yanaklarda gamzeler Sen bir kere gül, Üsküdar senin olsun Gel, gel, gel, benimle gel, gel, gel Gel, gel, gel, benimle gel, gel, gel Kollarýmda Kýz Kulesi, karþýmýzda sen Kollarýmda Kýz Kulesi karþýmýzda sen
140
Gel, gel, gel, benimle gel, gel Bi þey olmaz,bi sey olmaz Bi þey olmaz, gel, benimle gel,gel,gel Kollarýmda Kýz Kulesi, karþýmýzda sen Kollarýmda Kýz Kulesi, karþýmýzda yok ki KAYAHAN
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. AYASOFYA VE SULTANAHMET CAMÝÝ Ýstanbul abideler þehridir. Bu abidelerin en eskilerinden ve en ünlülerinden biri de Ayasofya’dýr. Tarihi bir hayli eskidir. Birkaç defa yýkýlmýþ, tekrar yapýlmýþtýr. Ayasofya’nýn ilk defa Ýsa’dan sonra 326’da yapýldýðý kabul edilmektedir. Bu ilk bina bir depremde yýkýldýðý için, onun yerine daha büyük bir bina yapýlmýþtý. Doðunun en büyük kilisesiydi. Ahþap çatýlýydý. Bu bina da 404 tarihinde bir ayaklanma sýrasýnda yanmýþtýr. 415’te yeniden yapýlan bina da 532 ayaklanmasýnda yanmýþ ve yýkýlmýþtý. Kalýntýlarý þimdiki Ayasofya’nýn avlusunda 2,55,5 metre derinlikte bulunmuþtur. Ýmparator II. Thebdosios’un emriyle bugünkü bina 537 tarihinde büyük bir törenle açýlmýþtýr. Açýldýðý zaman dünyanýn en büyük kilisesiydi. Ýç duvarlarý, türlü çaðlarda, çok deðerli mozaiklerle süslenmiþtir. 1453 yýlýnda Ýstanbul, Türkler tarafýndan fethedilince, Ayasofya camiye çevrildi. Caminin duvarlarýnda çatlaklýklar görülünce dört tarafýna birer minare eklenerek yýkýlmasý önlenmiþtir. Ayasofya 1935 yýlýnda müzeye çevrildi. SULTANAHMET CAMÝÝ Ýstanbul’a minareler ve kubbeler þehri demek doðru olur. Çünkü dünyada camisi ve minaresi en çok olan þehir Ýstanbul’dur. Bu camilerin içinde dünyada eþi benzeri olmayan camiler de vardýr. Sultanahmet Camii bunlardan bir tanesidir. Dünyada altý minaresi, on altý þerefesi olan tek camidir. Ýki yaný meydanlarla ve parklarla kaplýdýr. On yedinci yüzyýlda Osmanlý padiþahý birinci Sultan Ahmet’in emriyle yapýlmýþtýr. Yapan mimar ise Sedefkar Mehmet
Konu 8
Aða. Yapýlýþý altý yýl sürmüþ. Caminin iç duvarlarý çok deðerli ve çok çeþitli renkli çinilerle süslenmiþ. Pencerelerinden, Boðaziçi, Çamlýca tepesi... her yer görünür. 260 tane penceresi vardýr. Bu yüzden caminin içi çok aydýnlýktýr. 2. Okuduðunuz parçalara göre aþaðýdakilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýn. 1. ( ) Ayasofya bir kaç kez yýkýlmýþ ve tekrar yapýlmýþtýr. 2. ( ) Bugünkü bina 5. yüzyýlda yapýlmýþtýr. 3. ( ) Ayasofya’nýn içi deðerli taþlarla süslenmiþtir. 4. ( ) Türkler Ýstanbul’u 1453’te alýnca Ayasofya’yý müze yapmýþlardýr. 5. ( ) Ayasofya dünyanýn en büyük kilisesidir. 6. ( ) Sultanahmet Camisini Sultan Ahmet yapmýþtýr. 7. ( ) Sultanahmet Camisi’nin 16 tane minaresi vardýr. 8. ( ) Sultan Ahmet Camisi’nin içi çok süslüdür. 9. ( ) Sultanahmet Camisi Ayasofya’nýn karþýsýndadýr. 10. ( ) Mimar camiyi 6 yýlda yapmýþtýr. 3. Aþaðýdaki sorularý okudðunuz parçalara göre cevaplayýn 1. Ayasofya kaç kez yapýlmýþtýr? ........................................................................ 2. Son yapýlan Ayasofya’yý kim yaptýrmýþtýr? ........................................................................ 3. Son yapýlan Ayasofya’nýn yýkýlmasý nasýl önlenmiþtir? ........................................................................ 4. Sultanahmet Camisi’nin en önemli özelliði nedir? ........................................................................ 5. Sultanahmet Camisi’ni kim yapmýþtýr? ........................................................................ 6. Sultanahmet Camisi ne zaman yapýlmýþtýr? ........................................................................ 7. Sultanahmet Camisinin içi neden çok aydýnlýktýr? ........................................................................
ÝSTANBULU DÝNLÝYORUM
BU SABAH YAÐMUR VAR ÝSTANBUL'DA
Ýstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalý Önce hafiften bir rüzgâr esiyor Yavaþ yavaþ sallanýyor yapraklar aðaçlarda Ýstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalý Baþýmda eski âlemlerin sarhoþluðu Loþ kayýkhaneleriyle bir yalý
Bu sabah yaðmur var Ýstanbul’da Gözlerim dolu dolu oluyor, bilinmez niye
Ýstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalý Bir kuþ çýrpýnýyor eteklerinde Alnýn sýcak mý deðil mi biliyorum Dudaklarýn ýslak mý deðil mi biliyorum Kalbinin vuruþundan anlýyorum Ýstanbul’u dinliyorum Ýstanbul’u dinliyorum ZÜLFÜ LÝVANELÝ / CEM KARACA
Anne sözü dinler gibi masum Aðladým bu sabah Günler dayanýlmaz oldu, senden uzak olunca Martýlar mahzun oldu, onlar bile aðladýlar Þarkýlarda düþünmek seni bana getirmez ki Seni bana getirmez ki Seni bana getirmez ki MAZHAR-FUAT-ÖZKAN
141
Konu 9
ÇALIÞMA SAYFASI
1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Satýcý : Buyurun efendim, ne arzu etmiþtiniz? Müþteri : Eþim için saat olacaktýn. Saat çeþitlerinize bakabilir miyim? Satýcý : Elbette. Alýcý : Bakýn bu duruma çok sevindim. Satýcý : Nasýl bir saat almak istiyorsunuz? Alýcý : Aslýnda vitrinde beðendiðim birkaç saat var. Vitrindeki saatlere bakmam mümkün mü? Satýcý : Elbette efendim. Bunlar, vitrinde gördüðünüz saatler. Dilerseniz baþka çeþitlerimiz de var. Onlarý da gösterebilirim. Alýcý : Teþekkür ederim. Bunlar yeterli. Þu Romanson marka saatin fiyatý ne kadar? Satýcý : Saatten anladýðýnýz belli oluyor efendim. Tercih ettiðiniz saatimiz bu maðazamýzdaki en güzel saatlerdendir. Hem eþiniz hem de siz eminim ki çok memnun kalacaksýnýz. Alýcý : Evet, gerçekten güzel bir saat. Fiyatýný öðrenebilir miyim? Satýcý : Peþin mi, taksitli mi almak istiyorsunuz? Alýcý : Hem peþin hem de taksitli fiyatýný öðrenmek istiyorum.
Satýcý Alýcý Satýcý Alýcý
: : : :
Satýcý
:
Alýcý Satýcý
: :
Alýcý Satýcý
: :
Alýcý Satýcý Alýcý
: : :
2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz.
3. Aþaðýdaki boþluklarý okuduðunuz diyaloða göre doldurunuz. peþin / lira / garantisi / borcum 1. ............... mi taksitli mi almak istiyorsunuz? 2. 1 Dolar kaç ................? 3. Saatin ................ var mý? 4. ................ ne kadar ediyor?
1. Müþteri hangi marka saati beðendi? .......................................................................... 2. Müþteri saati peþin mi taksitli mi almak istiyor? .......................................................................... 3. Parçaya göre dolar kuru kaç lira? .......................................................................... 4. Alýcý kaç para ödedi? .......................................................................... 5. Saat taksitle kaç lira? ..........................................................................
Peþin 200 lira, taksitli ise 50 lira peþin 250 lira olur. Saatin garantisi var mý? Elbette efendim. Bu ürünümüz 2 yýl garantilidir. Ödemeyi peþin yapmak istiyorum. Yanlýz küçük bir problemim var. Üstümde yeterince Türk Lirasý yok. Bu yüzden ödemeyi döviz üzerinden yapmak istiyordum. Tabi efendim. Bu konuda size yardýmcý olabiliriz. Ödemeyi yapmak istediðiniz döviz türü Dolar mý, Avro mu? Dolar, efendim. Beyefendi, bugün itibariyle 1 dolar 1,4 Türk Lirasý imiþ. Borcum dolar cinsinden ne kadar ediyor? Tam tamýna 142 dolar ediyor; ama siz 140 dolar verseniz de olur. Buyrun, saatin ücreti. Hayýrlý olsun efendim. Ýyi günlerde kullanýn. Teþekkür ederim, iyi günler.
ELBETTE Güneþ her akþam batýp her gün doðuyorsa Çiçekler solup solup tekrar açýyorsa En derin yaralar kapanýyorsa En büyük acýlar unutuluyorsa Neden korkulur hayatta söyleyin bana Ben neden ayný kalayým söyleyin bana Elbette bazen çiçek açýp bazen solacaðým Elbette daldan dala konup sonra uçacaðým
142
Elbette bazen hýzla dönüp bazen duracaðým Elbette bazen söylenip bazen susacaðým Ýnanmadým asla inanamam Her þeyin bir sonu olduðuna Elbette bugün aðlýyorsam yarýn güleceðim Elbette önce çekip gidip sonra döneceðim. CANDAN ERÇETÝN
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz.
TELEFONU KULLANMAYI BÝLÝYOR MUSUNUZ? Günlük yaþamýmýzda telefonun önemi inkâr edilemez. Eþimizin, dostumuzun hâlini hatýrýný sormaktan tutun da, iþ yerimizdeki birçok iþin sonuçlandýrýlmasýnda, iþ iliþkilerimizin yürütülmesinde telefon ön plânda. Üstelik telefonun kullanýmý için uzun süreli bir eðitim de gerekmiyor. Bugün telefon kullanýmýnda en büyük yanlýþlýk, telefonlarýn gereksiz yere meþgul edilmesiyle yapýlýyor. Böyle durumlarda da hem zamanýn boþa harcanmasý, hem de konuþana yüklüce fatura gelmesi açýsýndan zarar oldukça büyük oluyor. Ayrýca telefon konuþmasý süresince yapýlacak iþ baðlantýlarýný da düþünecek olursak zarar iki kat artýyor. Öte yandan telefonda konuþma adabýnýn bilinmesi kiþiler açýsýndan olduðu kadar iþletmeler açýsýndan da oldukça önemli. Bir firma telefonu verimli kullanmak ve baþarýlý olmak istiyorsa, telefonlara anýnda cevap vermeli, arayanlarý çok bekletmemelidir. Cevap veren kiþi hemen kendisini tanýtmalý ve telefonu nereye baðlamasý gerekiyorsa oraya baðlamalýdýr. Arayan kiþiye yardýmcý olmazsa firmanýn ciddiyeti ve güvenilirliði tehlikeye düþer. Birçoðumuz þu olumsuz durumlardan biriyle bir gün mutlaka karþýlaþmýþtýr. Bir iþ yerini aradýðýmýzda, istediðimiz kiþi veya bölüme baðlanana kadar uzun süre beklemiþizdir; istediðimiz kiþi veya bölüme baðlanýncaya kadar çeþitli kiþi veya bölümlere, her birine konuyu tekrar tekrar anlatmak mecburiyetinde kalarak defalarca oradan oraya aktarýlmýþýzdýr; ya da konuþmamýzýn orta yerinde hiç anlam veremediðimiz bir þekilde telefon birden kesilmiþtir. Ýþ yerlerindeki telefon kullanýmý daha nitelikli bir duruma getirilmeli, sunulan hizmetin kalitesi artýrýlmalýdýr. Bu da yetenekli, eðitimli, sorumluluk duygusu taþýyan personelle ve disiplinli iþ ortamýnýn saðlanmasýyla mümkündür. Telefonla gelen saygýnlýk ve güvenilirlik birçok görüþmemizi, iþ baðlantýlarýmýzý telefonla yaptýðýmýz için
Konu 10
günümüzde oldukça önemlidir. Bu saygýnlýk ve güvenilirliði saðlamak o kadar zor olmasa gerek. Bunun için; Konuþmaya önce kuruluþun adý daha sonra da cevap veren kiþinin adý ve soyadý verilerek baþlanýlmalý. Belirli bir süre için çalýþma yerinden ayrýlan personele gelen telefonlarý cevaplandýrmakla görevli bir kiþi bulundurulmalýdýr. Karþýnýzdaki kiþiye saygý duyduðunuz hissi verilmeli ve oldukça nazik davranýlmalý. Bunlarý yaptýðýnýzda firmanýzýn çok daha baþarýlý olduðunu göreceksiniz. 2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Telefon, günlük hayatýmýzda vazgeçilmez bir haberleþme aracýdýr. 2. ( ) Telefon kullanabilmek için uzun süreli bir eðitim almak gerekir. 3. ( ) Telefon, ucuz bir haberleþme aracýdýr. 4. ( ) Telefonda konuþma adabýný bilmek kiþilerin ve kurumlarýn saygýnlýðýný artýrýr. 5. ( ) Telefonlar, özel görüþmeler için uzun süre meþgul edilmemelidir. 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Günümüzde en çok kullanýlan haberleþme araçlarý içinde en önemlisi hangisidir? ......................................................................... 2. Telefon kullanmak için bir eðitim gerekli midir? ......................................................................... 3. Günümüzde telefondan beklenen fayda niçin saðlanamamaktadýr? ......................................................................... 4. Günümüzde telefon kullanmada yapýlan yanlýþlýklar nelerdir? ......................................................................... 5. Bir iþ yerini aradýðýmýzda karþýlaþtýðýmýz bazý olumsuzluklar nelerdir? .........................................................................
BU ÞARKILAR DA OLMASA Biraz param vardý bitti Dün bir iþim vardý bugün yok Bi sevgilim vardý çekti gitti Bizde þans ne gezer
Bu þarkýlar da olmasa Telefonlar çalmasa Arkadaþlarým aramasa Durmazdým bir dakika
Bu þarkýlar da olmasa Telefonlar çalmasa Arkadaþlarým aramasa N’apardým kim bilir?
Param kalmadý Ýþim gücüm yok Sevgilim yok Yok oðlu yok yok yok
Parçalý bulutluyum Ama hâlâ umutluyum Dünya gözümden düþtü Bu kadar acý yeter
Bu þarkýlar da olmasa Telefonlar çalmasa Arkadaþlarým aramasa Durmazdým bir dakika
Bu þarkýlar da olmasa Telefonlar çalmasa Arkadaþlarým aramasa N’apardým kim bilir?
Ben hassas adamým yýkýlýrým iþte Ýçime dert olur Giden gidene of...
TARKAN
143
ÇALIÞMA SAYFASI
Konu 11 SEVGÝ BÝLGÝSAYAR PROGRAMI
Müþteri : Çok fazla teknik bilgim yok. SEVGÝ yüklemek için ne yapmam gerekiyor? Yetkili : Ýlk adým olarak KALBÝM dosyanýzý açmanýz gerekiyor. Açtýnýz mý? Müþteri : Evet. Ancak su anda GEÇMÝÞ ACILAR.EXE, DÜÞÜNDÜKÇE.EXE, HASET.EXE VE GÜCENME.EXE isimli programlar da çalýþýyor. Onlar çalýþýrken SEVGÝ yükleyebilir miyim? Yetkili : Problem deðil. Yüklediðiniz anda SEVGÝ otomatik olarak sisteminizden GEÇMÝÞ ACILAR.EXE’yi silecektir. Bir süre daha geçici hafýzanýzda kalabilir ama artýk diðer programlarý etkilemeyecektir. SEVGÝ er geç DÜÞÜK GÜVEN. EXE’yi silerek YÜKSEK GÜVEN. EXE isimli bir parça yükleyecektir. Ancak, siz HASET.EXE ve GÜCENME.EXE’yi mutlaka kapatmalýsýnýz. Bu programlar SEVGÝ’nin yüklenmesine engel olur. Onlarý kapatabilir misiniz, lütfen? Müþteri : Tamam, kapattým. SEVGÝ otomatik olarak yüklenmeye baþladý. Bu normal mi? Yetkili : Evet ama unutmayýn ki bu sadece bir temel program. Üst sürümlerinin yüklenmesi için baþka KALP’lerle baðlantý kurmanýz gerekiyor. Müþteri : O... Daha þimdiden bir hata mesajý verdi. Ne yapmam gerekiyor Yetkili : Mesaj ne diyor Müþteri : HATA 412-PROGRAM ÝÇ SÝSTEMDE ÇALIÞMIYOR. Bu ne demek
Yetkili
Müþteri Yetkili
Müþteri
Yetkili
Müþteri Yetkili
Müþteri
: Endiþelenmeyin. Bu, sýradan bir problem. SEVGÝ programýnýn baþka KALPLERDE çalýþmaya hazýr olduðunu; ama henüz sizin KALBÝNÝZDE çalýþmadýðýný söylüyor. Þu karýþýk programcýlýk terimlerinden biri; ama daha sade bir dille “Programýn baþkalarýný SEVEBÝLMESÝ için öncelikle sizin kendi sisteminizi SEVMENÝZ gerektiði" anlamýna gelir. : Yani ne yapmam gerekiyor : “KENDÝNÝ KABULLENME” isimli dosyanýn altýndaki KENDÝNÝ AFFETME.doc, KENDÝNE GÜVENME.TXT, DEÐER BÝLME.TXT ve ÝYÝLÝK.doc isimli dosyalarýn üzerine týklayýp hepsini “KALBÝM” dosyasýna kopyalayýn. Bir de KENDI KENDINE KRITÝK.EXE ‘YI tüm dosyalardan ve daha sonra da çöp kutunuzdan silerek tamamýyla yok olduðundan emin olun. : Baþardým. Hey! KALB’im gerçekten tertemiz dosyalarla doluyor. GÜLÜMSEME.AVI þu anda monitörümde oynuyor ve SICAKLIK.COM, BARIÞ.EXE ve MEMNUNÝYET.com KALB’imin içine kopyalanýyor. : O zaman SEVGÝ yüklendi ve çalýþýyor. Þu andan itibaren her þeyle baþa çýkabilmeniz gerekiyor. Yalnýz telefonu kapatmadan son bir þey... : Nedir? : SEVGÝ programý ücretsizdir. Onu ve onun tüm parçalarýný tanýþtýðýnýz herkese verin. Karþýlýðýnda onlar da baþkalarýyla paylaþacak ve sonucunda size tertemiz DUYGULAR geri dönecektir. Mutlu yýllar! : Size de!
EVÝNDE GÝTARIN VAR MI? Evinde gitarýn var mý? Gidelim öyleyse. Evinde gitarýn var mý? Gidelim öyleyse. Ýskelede karþýlaþmýþtýk. Sisli bi gündü, tanýþmýþtýk. Birdenbire, tepeden inme, Hem de çabucak kaynaþmýþtýk. Sohbet giderek koyulaþmýþtý. Birbirimize her þeyi anlatmýþtýk. Ve baþka bir þey önermiþti bana.
144
Dedim ki bilmem, Belki de... Evinde gitarýn var mý? Gidelim öyleyse. Evinde gitarýn var mý? Gidelim öyleyse. Sonra bir baktým Yapayalnýzdým. Ne sis vardý, Ne vapur vardý. Nereden gelmiþti,
Nerelere gitmiþti? Gözlerimi kýstým, Tebessüm etmiþti. Evinde gitarýn var mý? Gidelim öyleyse. Evinde gitarýn var mý? Gidelim öyleyse. BULUTSUZLUK ÖZLEMÝ
ÇALIÞMA SAYFASI
Konu 12
Aþaðýdaki parçayý okuyunuz.
ÝCATLAR Ýcatlar, insanoðlunun hayatýnda çok önemli bir yere sahiptir. Ýþte, insanoðlunun hayatýný deðiþtiren icatlardan birkaçý ve ilginç hikâyeleri: TELGRAF: William Cooke ve Charles Wheatstone adlý iki Ýngiliz1837 yýlýnda, teller üzerinden elektrik akýmý göndererek mesaj iletmeyi baþardýlar. Böylece ilk elektrikli telgraf makinesi ortaya çýktý. Elektrik akýmý, alýcý cihazýn kadranýndaki bir dizi iðneyi hareket ettirerek ulaþtýrýlacak mesajýn ekranda belirmesine yardýmcý oluyordu. MORS ALFABESÝ: 1843’te Samuel Morse, telgraf mesajlarýnda nokta ve çizgilerden oluþan ünlü Mors Alfabesi’ ni geliþtirdi. Morse, Baltimore’ den Washington’ a uzanan 60 km’ lik bir telgraf hattý kurarak, hattý baþkanlýk seçimleriyle ilgili haberleri iletmek için kullandý. TELEFON: 1876’da Alexander Graham Bell, telefonu icat etti. Bell ve Thomas Watson adlý elektrik mühendisi, bir gönderici ve bir alýcýdan oluþan bir düzenek yaptýlar. Alýcý, sesi belli bir elektrik akýmýna dönüþtürüyor ve bu akým bir tel aracýlýðý ile ahizeye taþýnýyordu. Tarihteki ilk telefon görüþmesini, 10 Mart 1876’da Bell yapmýþtýr. RADYO: 1902’de Ýtalyan mucit Guglielmo Marconi, kablo ya da tel olmadan bir yerden diðerlerine mesaj göndermenin yolunu keþfetti. Böylece radyo doðdu. Marconi, radarýn mucidi Hertz’in yapmýþ olduðu deneyleri kullanarak bulunduðu yerden 9 metre uzaktaki bir kapý zilini çalmayý baþarabiliyordu ve bunun için herhangi bir kabloya ihtiyaç duymuyordu. Kullandýðý yönteme “elektromanyetik” adýný vermiþti. FM RADYO: 1920’de Edwin Howard Armstrong, FM radyoyu geliþtirdi. Elektrik mühendisi Armstrong’ un elektromanyetik ve elektrik alanýnda yaptýðý icatlar çok önemlidir. Fakat onun belki de hepimiz tarafýndan bilinen icadý, geniþ aralýklý yayýn yapan FM radyo bandýdýr. UYDU: 4 Ekim 1957’de Ruslar, ilk uydu Sputnik’i Dünya yörüngesine yerleþtirdi. Dünya’nýn ilk yapay uydusu sadece bir basket topu büyüklüðünde olup 82 kg aðýrlýðýndaydý. Bu minik uydu, 98 dakika içinde yörüngeye yerleþtirilmiþti. Sputnik, insanoðlu için uzay çaðýnýn baþlangýcý demekti. FAKS: 1843’ te üretilen ilk faks makinesi, kabartma harfleri tarayarak elektrik sinyalleri gönderen bir sarkaçtan oluþuyordu. Modern faks makinelerinde ise gönderilen dokümandan yansýyan ýþýðý algýlayan diyotlar kullanýlýr. 1922’de Alman fizikçi Arthur Korn, radyo dalgalarý ile Avrupa’dan Amerika’ ya fotoðraf göndermiþtir. MEKANÝK SAAT: 999’da Gerbert, insanoðlunun zamaný ölçebilme arzusuna hizmet etmek için yepyeni bir ürün sundu. Fransýz keþiþ ve sonrasýnda Papa olan Gerbert’in aðýrlýklar kullanarak çalýþan ilk mekanik saati günümüze kadar pek çok kez geliþtirildi. DÝKÝÞ MAKÝNESÝ : 1830’da Barthelemy Thimonnier dikiþ makinesini icat etti. Makinede ayak pedalýyla döndürülen bir tekerlek, iðneyi kaldýrýp indiriyordu. Fakat o dönemlerde pek çok terzi, iþini kaybedeceði korkusuyla bu makinelerin 80 tanesini tahrip etmiþti.
YOLUMUZ GURBETE DÜÞTÜ Yolumuz gurbete düþtü Hazin hazin aðlar gönül Araya hasretlik girdi Dertli dertli aðlar gönül Garip garip aðlar gönül Hazin hazin aðlar gönül
Bu mudur senin eserin Sinemi yaktý kederin Ölsem de olmaz haberin Dertli dertli aðlar gönül Garip garip aðlar gönül Hazin hazin aðlar gönül
Beyhaniyem budur hâlim Senden ayrý düþtü yolum Bu hasretlik bize zulüm Dertli dertli aðlar gönül Garip garip aðlar gönül Hazin hazin aðlar gönül CEM KARACA
145
Konu 13
ÇALIÞMA SAYFASI
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. BALIK BURCU Balýk burcu diðer burçlar içinde dýþ etkenlerden en çok etkilenen burçtur. O kadar hassastýr ki çevresindeki insanlarýn ruh hâlinden hemen etkilenir. Ýnsanlarýn olumlu ya da olumsuz duygularý ona geçer. Duygusal ve fiziksel dengesini korumak için arada bir yalnýz kalmaya ihtiyacý vardýr. Enerjisini ancak bu þekilde yenileyebilir. Merhamet duygusu kusur sayýlacak kadar fazladýr. Hayvanlara, çocuklara ve çaresizlik içindeki insanlara karþý acýma hissi ile doludur. Baþkasýnýn acý çekmesine dayanamaz. Tüm yakýnlarýna büyük fedakarlýklarda bulunabilir. Kullanýldýðýný anlasa bile bunu fazla önemsemez, onun için yardým etmek daha önemlidir. 2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Balýk burcunu diðer burçlardan ayýran özellik nedir? ........................................................................ 2. Balýk burcundaki insanlarýn arada bir niçin yalnýz kalmaya ihtiyacý vardýr? ........................................................................ 3. Balýk burcunun özellikleri nelerdir? ........................................................................ 3. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Balýk burcu, dýþ etkenlerden etkilenmez. 2. ( ) insanlarýn ruh hâlinden hemen etkilenir. 3. ( ) Balýk burcundakiler için yardým etmek önemlidir. 4. ( ) Balýk burcundakiler tüm yakýnlarýna fedakarlýkta bulunabilir. 5. ( ) Balýk burcundakiler baþkasýnýn acý çekmesine dayanamaz.
AY YÜZLÜM Zaman hancý bulut yolcu Þimdi gitti en son yolcu Bitmedi mi hasret borcu Neredesin ay yüzlüm
Ve...sen ay yüzlüm... Kurumuþ yaprak gibi düþerken dalýndan Bir ahh...gibi uzun seslim Koptun dudaklarýmdan
Gece çöker günler solar Gözlerime yaþlar dolar Hatýralar bende aðlar Neredesin ay yüzlüm
Dön ay yüzlüm.......... Neredeysen dön.......... Sensiz olmuyor..........
Karakollar mý kuruldu Kelepçeler mi vuruldu Bak bugün de akþam oldu Neredesin ayyüzlüm Gençliðim dizleri üstüne çökmüþ, Kapaklanýnca sevda yoluna Bir doðuþ yaratýldý çýrýlçýplak!
146
Kan damlýyor gözlerimden kan Gücün varsa gel de sen dayan Çünkü Çünkü Çünkü Çünkü
ben... ben... ben... ben...
son nefes gibi titrek çýrýlçýplak sensizim çünkü ben...
MURAT GÖGEBAKAN
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. SAÐLIKLI VE UZUN HAYATIN SIRLARI Dünyaca ünlü kalp doktoru Prof. Dr. Mehmet Öz saðlýklý ve uzun bir hayatýn sýrlarýný anlatýyor. Sigara içeni ameliyat etmem. Sigarayý býrakmayan hastayý kesinlikle tedavi etmem. Sigaranýn belki de en büyük düþmanlarýndan biriyim. Çünkü insaný öldüren bir þey. Hasta kendini öldürmeye karar verdiyse ben de onun için uðraþmam, gayret etmem. Þifa bekleyen onca hasta var, enerjimi onlara harcarým. Sevgisiz insanýn kalp hastalýðý riski yüksek. Ýnsanlara severek kýzarým. Herkesin de böyle yapmasýný tavsiye ederim. Çünkü; sevgisiz, kötülük düþünen, beddua ve küfür eden insanýn kalp kirizi risk ve ölüm oraný çok daha yüksek. Dua etmek insaný iyileþtirir. Ben inançlý biriyim. Her ameliyatýmda mutlaka dua ederim. Bence duanýn, meditasyon gibi, þifa gibi iyileþtirici özelliði var. Ameliyat sonrasý hastalarýma da mutlaka dua ettiriyorum. Dr. Mehmet Öz’ün Saðlýklý bir hayat için baþka tavsiyeleri de var. Bakýn çay için ne diyor; çay yerine ihlamur içmeli. Günde en fazla iki çay ya da kahve içebilirsiniz. Fazlasý zararlý; ancak ýhlamur kesinlikle zararlý deðil, istediðiniz kadar için. Yine Dr. Mehmet Öz’e göre sarýmsak tansiyonu düþürüyor ve vücudu koruyan hücreleri destekliyor. Yeþil fasülye vucuda çok yararlý bir bitki. Kayýsý çok yararlý ancak günde bir avuçtan fazla yememek gerekiyor. Üzüm ve muz çok þekerli olduðu için az
Konu 14 tüketilmeli. Lahana zayýflamak için çok ideal. Hem kalorisi çok düþük hem de zor hazmedildiði için insaný týkar ve az yemeye sebep olur. Þiþmanlýk da Dr. Mehmet Öz’e göre en az sigara kadar tehlikeli. Dr. Mehmet Öz böyle düþünüyor ve bize böyle yaþamayý tavsiye ediyor. Kendisine teþekkür ederiz.
2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Doktor, sigara içenleri niçin tedavi etmiyor? .......................................................................... 2. Sevginin kalbe faydasý nedir? .......................................................................... 3. Dr. Mehmet Öz, dua hakkýnda ne düþünüyor? .......................................................................... 4. Dr. Mehmet Öz hangi besinleri bize tavsiye ediyor? .......................................................................... 5. Sarýmsak nasýl bir sebzedir? .......................................................................... 6. Doktor üzüm ve muzu niçin az tüketmemizi öneriyor? .......................................................................... 7. Lahananýn faydalarý nelerdir? .......................................................................... 8. Þiþmanlýðýn ne gibi tehlikeleri vardýr? .......................................................................... 9. Sizce kötülük düþünenlerin kalp krizi riski neden yüksektir? .......................................................................... 10. Saðlýklý ve uzun bir hayat için siz neler yapýyorsunuz?
BÝR DÜNYA BIRAKIN Bir vatan býrakýn Biz çocuklara Islanmýþ olmasýn Gözyaþlarýyla
Bir barýþ býrakýn Biz çocuklara Ulaþsýn þarkýmýz Güneþe aya
Oynaya oynaya gelin çocuklar El ele, el ele verin çocuklar
Oynaya oynaya gelin çocuklar El ele, el ele verin çocuklar
Bir bahçe býrakýn Biz çocuklara Göklerde yer açýn Uçurtmalara
Bir dünya býrakýn Biz çocuklara Yazalým üstüne Sevgili dünya
Oynaya oynaya gelin çocuklar El ele, el ele verin çocuklar
Oynaya oynaya gelin çocuklar El ele, el ele verin çocuklar Adnan ÇAKMAKÇIOÐLU
147
Konu 15
ÇALIÞMA SAYFASI
1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. SEVGÝ Sevgi, belki de insan duygularýnýn en güzeli. Ýnsana en yakýþaný. Sevgi deyince neden aklýmýza hep “iki insan” gelir? Bir kadýn bir erkek. Bir erkek bir kadýn. Ýnsanýn insana sevgisi elbette çok güzel; ama sevgi bundan daha çok, bundan daha geniþ bir duygu deðil mi? Sevgi, bir gençlik duygusu. Canlandýran, geniþleten, yeþerten, yumuþatan bir duygu. Sevgi hayatýn zenginliðidir. Sevgi belki de insanýn, Gerçek özgürlüðüdür. Baskýcý insanda sevgiyi hiç görmedim. Bencil insanda sevgiyi hiç görmedim. Sevgi insana güç verir, cesaret verir. Sevgi yaþamanýn gücüdür. Kitaplarý seversiniz, hayvanlarý seversiniz, insanlarý seversiniz. Sevgi sizi büyütür, geliþtirir, güçlendirir. Onlar da sizi sever, bunu bilirsiniz. Sevildiðinizi duyarsýnýz ve güçlenirsiniz. Keþke “sevgi öðretimi” diye bir öðretimimiz olsaydý. Keþke bize sevgiyi öðretselerdi. Ýnsanlara sevgiyle bakmayý öðrenirdik. Bir tek insaný deðil, “iþte seveceðim insan” demeden bütün insanlarý. Güçlü, zayýf, mutlu, mutsuz, zengin, yoksul, güzel, çirkin, beyaz, siyah demeden bütün insanlarý sevmeyi öðrenseydik. Ýnsaný sadece insan olduðu için sevmeyi bilseydik. Biz de insan olurduk. Uzakdoðuda bir Budist tapýnaðýnda þöyle bir olay geçiyor:
2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Yazar “sevgi eðitimi” ile ilgili ne düþünüyor? ......................................................................... 2. Ýnsanlarý sevmek nasýl olmalýdýr? ......................................................................... 3. Hangi insanlar sevmeyi bilmez? ......................................................................... 4. Sevgi, insanda nasýl geliþir? ......................................................................... 5. Tapýnaða gelen genç neyle karþýlaþýyor? Ne yapýyor? ......................................................................... 6. Genç, bilge adama ne demek istedi? .........................................................................
ZAMAN
GÜLÜMSE
Zaman akýp gidiyor dur demek olmaz Sarýlýp da geçmiþe avunmak olmaz Ne sen kalýrsýn ne de ben bu dünyada Umudun kaybedip pes etmek olmaz
Gülümse hadi gülümse, Bulutlar gitsin. Yoksa ben nasýl yenilenirim? Hadi gülümse. Belki þehre bir film gelir, Bir güzel orman olur yazýlarda. Ýklim deðiþir Akdeniz olur gülümse. Tut ki karným acýktý, anneme küstüm, Tüm þehir bana küstü. Bir kedim bile yok anlýyor musun? Hadi gülümse... Sazlarým vardý, ýrmaklarým vardý. Çakýl taþlarým vardý benim. Ama sen baþkasýn anlýyor musun? Baþkasýn… SEZEN AKSU
Bir kez olsun çevir yüzün bak þu topraða Her gün bir çiçek açýyor diyor merhaba Bütün geceler mecbur varýr sabaha Umudun kaybedip pes etmek olmaz Gönül isterdi ki hep iyi olsun çok iyi olsun Bütün acýlar bitip her an hoþ olsun Ama ne yaparsýn insanoðlusun Acý olmayýnca tatlý da olmaz KIRAÇ
148
Bu tapýnak, ruhunu dinlendirmek için gelenleri kabul ediyordu. Burada geçerli olan dil; anlatmak istediklerini konuþmadan açýklamaktý. Bir gün tapýnaðýn kapýsýna bir yabancý geldi. Yabancý kapýda öyle durdu ve bekledi. Kapýda tokmak, zil, çan gibi bir þey yoktu. Sezgiye inanýyordu herkes. Bir süre sonra kapý açýldý. Bilge adam kapýdaki yabancýya baktý. Sözsüz konuþmalarý baþladý. Yabancý, tapýnaða girmek ve burada kalmak istiyordu. Bilge bir süre kayboldu. Sonra elinde aðzýna kadar dolu bir kapla döndü ve kabý yabancýya uzattý. Bu “Yeni bir arayýcýyý kabul edemeyiz. Yerimiz yok, doluyuz” demekti. Yabancý tapýnaðýn bahçesine döndü. Bir gül yapraðýný dolu kabýn üzerine býraktý. Gül yapraðý suyun üzerinde yüzüyordu ve su taþmamýþtý. Ýçerdeki bilge saygýyla eðildi ve kapýyý açarak genci içeriye aldý. Suyu taþýrmayan bir gül yapraðýna her zaman yer vardýr. Bu sevgiydi, sevgiye her zaman yer bulunurdu. (Dr. Erdal Atabek’ten derlenip kýsaltýlmýþtýr)
ÇALIÞMA SAYFASI 1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. DOSTLUÐUN DEÐERÝ Dahar kenti yakýnýnda avý bol bir yer vardý. Avcýlar buraya sýk sýk uðrarlardý. Buradaki iri ve dallarý birbirine girmiþ gür aðaçlar arasýnda özgür kuþlar yaþardý. Bir gün çirkin yüzlü, kötü huylu bir avcý, elinde sopasý, sýrtýnda aðý ile ormana girdi. Aðýný attý, üzerine yem tanelerini serpti, yakýn bir yerde saklandý. Çok geçmeden önde baþkanlarý olduðu hâlde bir sürü güvercin alana üþüþtü, tuzaðý görmeyerek taneleri yemeye baþladýlar, aðýn içine düþtüler. Avcý sevinç içinde meydana çýktý. Onu gören güvercinler, kurtulma ümidiyle çýrpýndýlar, fakat bu çabalar boþa gitti. Güvercinlerin baþkaný bunlara dönerek: Felâkete karþý gelebilmek için aramýzdaki el birliðini kaybetmeyin. Hiçbiriniz kendi canýný arkadaþýnýn canýndan üstün tutmasýn. Hepimiz birlikte harekete geçerek tek kuþ gibi uçalým; bu sayede hep birlikte kurtulalým, dedi. Gerçekten güvercinlerin hepsi kendilerini toplayýp kanat birliði yaptýlar. Birdenbire aðý da taþýyarak gökyüzüne doðru yükseldiler. Avcý yorulacaklarýný umarak yükselen kuþlarýn tekrar döneceklerini sandý. Güvercinlerin baþkaný durumu gözden geçirerek arkadaþlarýna döndü ve ikinci tedbirini açýkladý: Avcý peþimizdedir, böyle açýkta uçarsak bizi görür, nereye konacaðýmýzý anlar. Kapalý yerlerde uçarsak bizi izleyemez, peþimizi býrakmak zorunda kalýr. Biz de benim dostum olan farenin ülkesine kadar gider, orada aðdan kurtuluruz. Güvercinler baþkanýn sözünü dinlediler. Avcý da bunlarý ele geçiremeyeceðini anlayýp geri döndü. Güvercinler gide gide farenin ülkesine vardýlar, burada yere indiler.
Konu 16
Farenin her tehlikeye karþý hazýrladýðý yüz deliði vardý. Baþkan onu adýyla çaðýrdý: “Zeyrek!” diye baðýrdý. Fare deliðin içinden cevap verdi: “Sen kimsin?” “Ben senin dostun, güvercinlerin baþkanýyým.” Fare derhal koþup geldi. Onu aðýn içinde görünce þaþýrarak sordu: “Nasýl oldu da bu duruma düþtün?” baþkan anlattý: “Bilmiyor musun, iyi kötü ne varsa hepsi baþa gelebilir, güneþ ve ay bile tutulur. Bunun üzerine fare, baþkaný baðlayan düðümleri kemirmeye baþladý. Baþkan buna razý olmadý: “Önce öteki güvercinleri kurtar, sonra bana gel” dedi. Fare bu söze aldýrmadý. Baþkanýn dayatmasý üzerine: “Sen kendine acýmýyor musun?” dedi. Baþkan anlattý: Beni kurtarmakla iþe baþlarsan belki de yorulur gevþersin. Belki de onlarý kurtarmakta yavaþlarsýn. Fakat ötekilerle iþe baþlarsan, yorulsan bile dostun olan birini að içinde býrakmaya razý olmazsýn” dedi. Fare: “Ýþte, bu düþünce sana olan sevgimi arttýracak bir davranýþtýr.” Büyük bir istekle bütün aðý kemirmeye baþladý ve çok geçmeden bitirdi. Güvercinler sevinçle havalanarak yurtlarýna döndüler. 2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýn. 1. Kuþlar, avcýnýn elinden nasýl kurtuluyor? .......................................................................... 2. Güvercinlerin baþkanýnýn arkadaþý hangi hayvan ve adý ne? .......................................................................... 3. Fare, güvercinleri nasýl kurtarýyor? .......................................................................... 4. Güvercinlerin baþkaný ilk önce kendisinin kurtarýlmasýný niçin kabul etmiyor? .......................................................................... 5. Bu hikâye bize nasýl bir ders veriyor? ..........................................................................
DOSTLARIM
BÝR OF ÇEKSEM
Özgürlük uçsuz bucaksýz bir ülke Sevgin ýþýk tutmazsa yolumu bulamam ki Mutluluk uzansam dokunacak kadar yakýn Dostlarým olmazsa tadýna varamam ki
Bir of çeksem karþýki daðlar yýkýlýr Bugün posta günü caným sýkýlýr Ellerin mektubu gelmiþ okunur Benim yüreðime hançer sokulur
Hiçbir olay gerçek olmaz Dostlarýma anlatmadan Hiçbir sevinç tamam olmaz Sevenle paylaþmadan Masallar masal deðil Sevgiyle anlatmadan
Þu karþýki daðda bir top kar idim Yaðmur yaðdý, ýlgýt ýlgýt eridim Evvel yarin sevgilisi ben idim Þimdi uzaklardan bakan ben oldum Sebebim amman amman CEM KARACA
Dostlar arasýnda bugün Sevgiyle dolu yüreðim YENÝ TÜRKÜ
149
DERS KÝTABI 2 KELÝME DÝZÝNÝ KONU 1 açýk hava ad aðaç akýllý alet almak altýþar ama amca anlaþmak antrenman araba araba yarýþý arasýnda artýk aþýrý atlamak atletizm atmak ayaðý kýrýlmak ayaðýný incitmek ayak ayrýca badminton bakmak basketbol baþ baþarý baþarýlý baþka beðenmek beraberlik beþ bilek bilgisayar bilinçli bilmek biraz birinci bisiklet boðulmak boks boks yapmak boksör bol boþ vakit buluþmak buluþmak burkulmak burun buz hokeyi bütün caným cumartesi çalýþmak çalýþtýrmak
150
çevik çevirmek çevirmek çevre çevresinde çevrili çeyrek çýlgýn çocuk dað daðcýlýk dalgýç dalýþ dalmak damar deðerlendirmek demek dikkat etmek diyet doktor dövüþmek dünya düþünmek düzenli düzenli olarak el elbette elbise eldiven en çok en faydalý eþya etkinlik ev fýrsat fiil fotoðraf futbol futbolcu galibiyet geçmiþ geçmiþ olsun gelebilmek gelecek gelmek gerekmek gitmek giymek gol gol atmak golf göl görüþmek güle güle gün güreþ güvenli
güzel haber hafta sonu hakem hâl halka halter halterci hangi hastalýk havuz hayat haydi her her sabah her þey her tür her zaman heyecan hiçbir þey hoþça kalmak hoþlanmak idare etmek ihmal etmek iki ileri ilgilenmek ilgili ilginç insan istemek kaç kaldýrmak kalp karar vermek karar vermek karate karþýsý kas kayak kayak yapmak kayak yapmak kaybetmek kaybetmek kazanmak kazanmak kendi kýrmak kýrmak kilo kilometre kiþi kitap kolay konu konuþmak kort
koþabilmek koþmak koþu kullanmak kural kurtulmak küçük lig maç maðlubiyet malzeme masa tenisi merhaba meselâ milyon minder motosiklet yarýþý mutlu müsabaka o hâlde okul okumak olimpik oynanmak oyun ödül öðle öðleden sonra öðretmen önce önemli paraþüt paraþütçü park paten yapmak penaltý pist popüler pota problem rahatlatmak raket rekor ring saat sabah saðlýk saha salon set sevinmek sevmek seyirci sýk sýk sýkýlmak sýrýk sizce
skor sonuç sörf söylemek spor spor adamý spor dalý spor karþýlaþmasý spor salonu spor yapmak stadyum sumo güreþleri sürmek þampiyon þaþýrtmak þimdi þu þut atmak þut atmak tabi ki takým takým tamam tanýþmak tansiyon taramak tarihçe tartýþmak taþýmak tavsiye etmek tehlikeli tenis tenisçi teþekkür etmek top uygulamak uygun ülke üzerinde vakit vermek veya voleybol yakalanmak yakýn yanlýþ yapmak yararlý yardým yarýþmacý yaþ yaþam yayýlmak yenilmek yenmek yer yeter ki
yýkamak yýl yok yollar yönetmek yuvarlak yürümek yürüyüþ yüzme yüzmek zinde olmak KONU 2 ada aile ait akþam aktör alan albüm alet alýþkanlýk almak alt altýnda anlamak anlaþmak anlatmak anne ara sýra arkadaþ arþiv asla aþaðý avlanma avlanmak avukat ay ayrý baba bahçe bakalým balýk tutmak basým tarihi basketbol basmak baþka bazen beden dili belgesel beraber beyaz bilgi bilgisayar bilmek biriktirmek
Kelime D izini bisiklet boþ zaman bölüm bulmak bulunmak buyurmak bütün büyük cümle çekmek çiçek çizmek çünkü daða týrmanmak define deðerlendirmek deðerli diðer dikkat dikkatini çekmek dinlenmek diþ doða doktor dolu dost dönem dünya düþünmek eðlenceli el sanatlarý elbette erkek eski etmek ev farklý faydalý film seyretmek fiyat fobi fotoðraf futbolcu geçebilmek gelecek genellikle gerçek getirmek gezi gezmek gibi girerken gitmek görebilmek görmek görüþmek güzel sanatlar
hafta sonu hâlde hayýr hayvanat bahçesi hazýrlamak her zaman herkes hiçbir þey hissetmek hobi hoþ gelmek hoþlanmak ilgi çekici ilgilenmek ilgili ilginç ise isim istemek iþte iyi günler iyi hissetmek kabiliyet kabul etmek kadar kâðýt kardeþ kelime kendi kýta kýz kardeþ kim kitap klasik koleksiyon konser konu kullanmak kurs kültür macera merhaba meþgul metal para mevcut mümkün müsait müzik müzik arþivi müzik dinlemek nasýl nazik neden nereye niçin okumak olmak
oluþturmak oynamak öðleden sonra öðretmek öðretmen önce özellik para paylaþmak peki piknik piyano pop müzik program pul koleksiyonu rengârenk resim çizmek roman saat sadece (yalnýzca) saklamak salon satmak satranç sevmek seyahat seyahat etmek seyretmek sýk sýr sýralamak sinema sosyal aktivite söylemek söz spor spor yapmak þarký þarký söylemek þiir þimdi tabi ki tamamý tarih tatil teklif televizyon tenis teþekkür tiyatro tutmak tür uðraþmak unutmak ülke ünlü üzere
vahþî vermek yakýndan yapmak yara yararlý yardýmcý olmak yorgun yukarý yüzmek zengin zevk zevkli zor KONU 3 aðýr albüm alt ara araba arka arkadaþ ayýrmak ayný zamanda ayrý basmak baþarýlý baþarmak baþlatmak bayram bedel beðenmek beste býrakmak biçim bilgi bilmek bir þey deðil biri borç boru bulmak buluþmak büyük çabuk çalabilmek çalgý çalýþmak çalmak çekmek çene çýkarmak çocuk daha davet etmek
davul davulcu dayanmak deðiþik deðiþmek deðnek deri diðer dinlemek dinlendirici durak düþünce düzen elbette elde etmek emek emin enstrümental eser eski fýrsat flüt futbol maçý geçen yýl geçmek geleneksel gelmek genellikle gerekmek gitar gitmek güzel hafif müzik hafta sonu hâlâ halk müziði hangi hareketli hareketli müzik hava hayat hayranlar hazýrlamak hem...hem her ikisi her zaman hoþlanmak iddialý iki insan istemek kaç kamýþ karþý kaset kaval keman
kim klasik müzik klavye konser konu korsan kaset körük kulak kulak vermek küçük lütfen mal mesaj millî millî çalgý moda mutluluk mutluluk duymak müzik müzik aleti müziksever neler ney neye nota olmak opera orada org ortak öðrenmek önce önemli önünde öyleyse özellik park parmak paylaþmalý piyanist piyano piyano plânlý çalýþmak pop müzik popüler rahatlamak ritimli saat sanat müziði sanatçý saygýsýzlýk saz ses ses çýkarmak sevmek sýkýlmak son olarak
151
Kelime D izini söylemek sözsüz müzik þarký þarký söylemek þarkýcý þu anda takdir etmek tamam tanýtmak tavsiye etmek tel teþekkür teþekkür etmek tören tür üflemek ülke ünlü üzeri vakit ayýrmak var ve vermek vokalist vurmak yabancý yabancý müzik yaðmur yakýnda yalnýz yanýk ses yapmak yarýn yaylý yazar yazmak yeni yetiþtirmek yol göstermek yön zaman zor KONU 4 ad ada affetmek aðýr akþam alabilmek alçak (yükseklik) almak alo ama araba aramak
152
at at arabasý ayrýca baba bahçe bakmak balon baþka baþlamak bazen ben benzin bilet bilet almak bilgi bilgi edinmek bilgi vermek bilmek binmek birden birlikte bisiklet boyunca bu bu akþam buhar gücü buharlý tren bulunmak burasý buyurmak büyük cadde cumartesi çabuk çalýþmak çekmek çýkmak çocuk çok çünkü daha dahil dakika dede deðerlendirmek deniz yolu devam etmek dýþarý diye doða durmak duymak düþünmek efendi ehliyet elbette elektrik
emniyetli en büyük fayda fayton fazla feribot fiyat fotoðraf gazete gece geçmek gelecek yýl geliþ gelmek gemi genellikle gerekmek gezi gezmek gidiþ girmek gitmek görmek görüþmek göstermek götürmek göz güle güle gülmek gün günlük gürültü haftalýk hakkýnda hangi hareket etmek hariç hava yolu hava alaný hayvan gücü helikopter her þey hýz hýzlý hoþça kalmak hoþlanmak için imkân imkân sunmak inmek insan istasyon istemek iyi günler izlemek jet kaç
kalabalýk kamyon kapsamak kaptan kara karþý karþýya geçmek kayak kaybolmak kayýk kesin olarak kýsa konaklamak konuklama konuþmak kozmonot köprü köy kullanmak küçük kültür liman lira lise makinist meyve mezun olmak milyon minibüs motosiklet muavin mümkün müþteri nasýl ne ne kadar ne zaman nehir neresi niçin o ofis okul okumak olmak oluþmak otel otobüs otobüs duraðý otomobil otopark otoyol öðrenmek önce öyle pansiyon park etmek
pazar pencere pervane piknik pilot polis program ray rezervasyon rezervasyon yaptýrmak rica etmek rüzgâr saat sanmak ses sevinmek sevmek seyahat etmek seyahat firmasý seyretmek sýkýþýklýk sinema siz sonra sormak soyadý söylemek su pateni süre sürmek þart þehir þehirler arasý þilep þimdi þoför taksi talep tam tamirci tarla tasarruf tasarruf saðlamak taþýmak taþýnmak taþýt tatil tekerlek tekne teknisyen tekrar tercih etmek teþekkür etmek týr trafik trafik ýþýklarý
trafik lâmbasý traktör tramvay tren troleybüs tur turizm tünel uçak uçmak ulaþým aracý uyku uykulu uykusu gelmek uzak doðu uzay mekiði ücret ülke üst üzülmek vagon vapur var varmak vatman yakýn yanýnda yapmak yaptýrmak yardýmcý yardýmcý olmak yaþ yat yavaþ yavru yaya yaya geçidi yayla yaz tatili yelkenli yemek yer yol yolculuk yurt dýþý yurt içi yük yürümek yüz yüzmek zaman KONU 5 aðýr yaralý aile akþam almak
Kelime D izini ama amca ana yol anlam anlamak araba araç arka arkadaþ asgarî (minimum) aþýrý hýz aþmak ayný ayrý az azami(maksimum) baba baðýrmak bakmak basmak baþka bayram bazen bazý beklemek belirtmek ben bilet bilgi bilgi vermek bilmek binmek biraz biri birkaç birlikte böyle bütün can cihaz çarpýþmak çarpmak çiçek çok çok þükür çünkü dað daha önce demek dikkat dikkatli olmak dikkat etmek dikkatsizlik doðru doðru söylemek doktor dolayýsýyla
dönmek dur durak durmak durum duymak dün akþam dünkü düzen düzenlemek ehliyet elektronik posta emniyet kemeri en önemli en yüksek engellemek fakat fazla fren fren yapmak gece geç geçit geçmek geçmiþ olsun gelmek gerçek gerekmek giremez girmek gitmek göndermek görmek görüþ mesafesi göz güvenli güvenliði saðlamak güzel haber hafif hakkýnda haklý hastane hatalý hatalý sollama hava hava durumu hayat hayatýný kaybetmek hayýrlý hazýrlanmak hepimiz her vatandaþ hýz sýnýrý hýzlý
hiç ýslak ýþýk ikaz etmek iki yönlü trafik ileri iletmek inanmak inmek insan inþallah isim istemek iþaret iyi kaç kadýn kaldýrým kaldýrmak kapý kara yolu kardeþ karþý karþýdan karþýya katýlmak kavþak kaybetmek kaygan kayýp kaza kaza aný kaza geçirmek kendi kestirme yol kýrmýzý ýþýk kýsa kilo kilometre kim kiþi konuþmak koymak köþe kullanabilmek kullanmak kural kurtarmak kutlama kutlamak levha maalesef mal mavi mecburî memleket merhaba meydana gelmek
meyve minibüs müdahale nasýl ne ne zaman neden nerede nereye neyi o anda okul geçidi olay olmak onlar otobüs otomobil otoyol ödemek öðrenci ölmek ölü ön öncelik önemli özel para park etmek park yapýlmaz park yeri patates plaka polis raðmen ray saat sað saðlamak sarý ýþýk sebep sebep olmak seyir hâlinde sýk sýk sýkýlmak sýra sýraya girmek sis siz sol sollama yapmak sonra sonuç suçlu sürmek sürücü þehir içi þehirlerarasý
þoför þu takmak tali yol tamam taþýt taþýt giremez tehlikeli tek yön telefon telefon açmak tenha ticari toplu trafik kazasý trafik levhasý turuncu ulaþým unutmak uyarmak uykusuz uymak uyumak uzun uzun süre ülke üzerinde üzüntü vakit var vatandaþ ve vermek ya da yakalamak yapmak yaralanmak yaralý yaþlý yaya yaya geçidi yaya giremez yer yer vermek yeþil ýþýk yoðun yol yol ayrýmý yol vermek yolcu yorgun yön yönlendirmek yük yürümek ziyaret
KONU 6 aðabey aile akraba alkýþ altýn an anne anneler günü araba arasý arkadaþ aslýnda atmak baba babalar günü bahar bayramý bahçe bahsetmek bakmak baþ baþlamak bayram bekâr beklemek beraber bilmek birlikte biz boþ boþ durmak boþ olmak boþanmak bu bu arada bu sýralar bu yüzden bugün bulunmak bura caným cumhuriyet çalýþmak çektirmek çevre çýkmak çiçek çocuk çocuk bayramý çok çünkü daðýtmak daha damat dans etmek
153
Kelime D izini davet etmek davetiye demek den önce den sonra dinî doðum doðum günü dul durum duymak düðün düðün salonu dünya düþmek düzenlemek egemenlik elbette elbise erkek ertesi ertesi gün evlendirmek evlenmek evli ezberlemek farklý fotoðraf geçen yýl geçmek geçmiþ olmak gelecek sene gelin gelin arabasý gençlik bayramý genellikle gerekmek gitmek giymek göndermek görmek görüþmek görüþmek üzere göstermek göz gözü aydýn olmak gülmek gün gür güzel haklý hâlâ hangi hani hasta ziyareti hatýrlamak havai fiþek
154
hayýrdýr hazýrlanmak hazýrlýk hazýrlýk yapmak hep herhâlde herkes heyecan heyecanlanmak hissetmek içinde iletmek ilkokul insan insan haklarý istemek iþ iyi iyi bakmak izin kaç kaçýncý kadýnlar günü kalabalýk kalkmak kardeþ katýlmak kendi keþke kýsaca kýz kimse koþturmak kurban kutlama kutlamak kutlu kutlu olsun lâzým marþ memleket merak etmek merasim merhaba meþgul millî marþ misafir etmek mutlu olmak mübarek müdür müsabaka nasýl ne neden nerede neredeyse nevruz
niçin nikâh niþanlanmak o okul okul müdürü okumak oldukça olmak onlar ora ölüm önce öyle özlem özlem duymak para parça pasta piyes rol almak saat sabah sað olmak saðlýk günü selâm selâm söylemek sen ses sevgili sevgililer günü sevinçli sevinmek sýnýf sýra siz son sorma söylemek söz kesmek sözleþme sözlü spor süs süslemek þarký þenlik þiir þimdi þu tahmin etmek takmak tam tanýþmak tarih tatil tebrik
tebrik etmek tebrik kartý temizlemek teþekkür tören tören yapmak törene katýlmak ulusal unutmak uzun ülke vakit var ve yapmak yaþ yazar yazý yazmak yemek yeni yeni yýl yer yýl yýlbaþý yýl dönümü yoðun yoðun olmak yok yorucu yorulmak yüksek zafer zaman zar zor ziyaret etmek
KONU 7 ada alýþveriþ merkezi alýþveriþ yapmak amaç arasýnda arkadaþ ayýrmak ayný zamanda baðýr baðlamak baraj barýþ baþýnda baþka baþkent bazý belli baþlý
ben bilgi bilmek binlerce bir birbirine birçok biri birinci birleþtirmek boðaz bol bölge bu bugün bulunmak buluþmak burç büyük büyümek cami cennet cumhurbaþkaný cumhuriyet çaba çaba göstermek çarþý çevrili çevrilmek çýkan çok çünkü dað daha sonra dan biri defter demek demokratik deniz devam etmek devlet dil dilemek din dinlenmek dostluk dönmek dördüncü döviz dükkan dünya düþünmek eðlenmek elbette en eser eski
eþsiz evet faaliyet fotoðraf fotoðraf çekmek geçirmek geliþmek geri getirmek gezi gezmek giriþ gitmek görmek gösterge göstermek güneþ güzel hakkýnda halk hangi harika her gün her türlü her yýl hisar içinde il ilçe ile ilgi ilgi çekmek ilginç ilkokul insan Ýslâm istek iyi kalabalýk kale kalýntý kaliteli kalkýnmak kalkmak kapalý kapý kardeþlik kasaba kaymakam kazandýrmak kendi kýta kýyý kim konak köprü köy
Kelime D izini kule kurmak kurucu kurulmak kuþak küçük kültür lira mahalle medeniyet medeniyetler kuþaðý merhaba merkez meþhur metropol mevsim milyon minare modern muhtar neden nerede neyi nüfus okumak olmak oluþmak onlar orman otel oturmak oyun öðrenci önemli özellik paha biçmek para birimi piramit resmî dil sahil saklamak sanayi saray sayýlý semt seyahat sýcak sokak soru spor yapmak sur þart þehir þekil þimdi þunlar tane
tanýmak tanýtmak taraf tarým tarih tarihî tarihî eser tatil tatil yapmak tavsiye etmek tek tercih etmek teþekkür ticaret toplamak toprak turist turistik alan turizm tür uygarlýk uygun uzun ülke ünlü üzerinde vali var vatan ve yabancý yaklaþýk yapmak yayla yaz yazmak yeni yer yer almak yerli yýl yol yöneltmek yönetim biçimi yüz ölçümü yüz yýllýk zaman ziyaret etmek
KONU 8 açýk açmak ad ait
akrobasi akrobatik aktivite alet almak amaç anlamak anlatmak ara sýra araþtýrma arkeoloji ata ayýrmak ayrýca baba baðlamak baðlýlýk bakýmýndan basýn basýn toplantýsý baþlatmak bazý beklemek belli ben bence beslenmek bilet bilgi bilgi vermek bilim bilmek bir dahaki sefere bir þey biriktirmek birleþik biz bölüm böylece bugün bugünkü buluþmak bütün büyük cambaz canlandýrmak canlý çekmek çýkmak çok daha daha önce dakika dayanmak deðerli ders dinleyici
dönem durak duygu dün dün dünya düzenlemek düzenli edebiyat eðitim ekonomi elektronik eser eski eski çað eþya etkinlik etnografya ev faaliyet farklý fayda figür film fuar gazeteci gelebilmek gelecek geliþtirmek gelmek geniþ gezi gidebilmek giriþ giþe gitmek görmek gösterilmek götürmek gün güzel hafta hafta hafta boyu hafta sonu hakkýnda halk hangi hareket hazýr hepsi herhangi heyecan hiç hikaye hoþlanmak içki
ileri ilgi ilgi çekmek ilk ilk çað incelemek indirimli insan inþallah istemek kale kalmak kapalý katýlmak kent koleksiyon konferans konser konu korumak köprü kurmak kuruluþ kurum kutlamak küçük kültür kütüphane lira lunapark maç mal merhaba merkez miras müdür münasebet müze müzecilik nasýl neden neler nerede nesne okul okuyucu olmak oluþmak orada orta çað otobüs oturum oynamak oyun ödemek ödül töreni öðle
öðrenmek öðretim ön önce öncelikle önündeki özel özel özellikle pazar pekiþtirmek plân postane program rahatlamak rehber resim rica rica etmek röportaj röportaj yapmak saat saat kulesi sabah saðlamak sahil sahip çýkmak saklamak sanat sanat merkezi satranç saymak sefer seminer sempozyum sen sergi sergi sergilemek sergilenmek sevmek seyretmek sýk sýk sigara sinema sirk sokak sonra sosyal sosyal sosyal faaliyet söylemek spor spor salonu stadyum sunmak þehir
155
Kelime D izini þekil þölen þu tanýtým tanýtmak tarih tarih tarih öncesi tarihî eser teknik teknik direktör temel tenis teþekkür teþekkür etmek ticari tiyatro toplantý turnuva tutku tür uzak ücret ülke ünlü ürün var varlýk vazgeçmek verebilmek vermek veya yabancý dil yakýn yapý yapmak yaramak yarýn yarýþma yaþamak yaþantý yaþatmak yaygýn yaygýnlaþmak yazar yeni yer yer yok yüzyýl zaman zarar zengin zihin ziyaretçi
156
KONU 9 adres affetmek aile alabilmek alacak alýþveriþ almak altýn amaç araba araba galerisi araç araþtýrmak arsa artmak arzu etmek aþaðýdaki avro ay ayrýca baba bakmak banka baþlamak beklemek belge belirtmek beyaz beyaz eþya bilgisayar bilinçli bir bir þey biri biz blok borsa bozdurmak bozuk bu bugün buyurmak buzdolabý büro bütçe cd çalar cep telefonu cins çalýþmak çift çift kapýlý çok deðer kaybetmek deðerlendirmek deðerli demek
demir demir para derin derin dondurucu dýþ görünüþ diðer dikkat etmek dil diyalog dizüstü bilgisayar dokuz dolar dolayýsýyla döviz döviz bürosu döviz kuru durum düþmek düþük düþünmek düþürmek efendi ekran elektrikli süpürge elektronik elektronik eþya en geç enerji eþya etiket etki ev eyvah finans fiþ fiyat galeri garanti garanti belgesi garanti vermek gazete geçen hafta geçmiþ genellikle gerekmek gezmek görevli güle güle hacim hafta hangisi harcamak hatalý hayýrlý iþ hem hemen hizmet
iç içerisinde ihtiyaç ileri imza imza atmak indirim inþaat istemek iyi günler kaç kaset kâðýt kâðýt para kaliteli kalmak kampanya kapý kâr kâr etmek kart kendisi kýrtasiye kilim konmak konut kötü kredi kredi kartý kullanmak kur kuyumcu lira litre lütfen madde maðaza mal memnuniyet metre miktar mobilya mobilya maðazasý müþteri nakit nasýl ne ne zaman neler nerede numara o o hâlde olmak onu otomotiv oturmak
ödemek öðrenmek önce önemli özellik pahalý para para birimi para kuru para saymak paragraf pazarlýk peþin peþin almak peþin fiyat piyasa plân reklâm reyon saat saatçi sadece sanayi satýcý satýn almak satýþ satmak saymak serbest servis site siz sol son son kullaným tarihi süpürge þu þunlar tabi ki taksit tamam tanýtmak taraf tarým tasarruf taþýmak tatil tazelik teknik teknik servis tekstil televizyon temizlik tercih etmek tercüme etmek teslim teþekkür etmek
teyp ticaret turizm tüketici tüketim tüketmek tür ucuz ülke üretici üretim üretmek ürün ütü var ve vermek veya yapmak yatýrým yazý yazmak yeterli yýl yiyecek yok yükletmek yükselmek zam zarar etmek zor KONU 10 abone ad adam aðýz aile ajans aksiyon akþam almak anlatmak anne araç aramak arkadaþ arþiv artýrmak aydýnlatmak ayýrmak ayný ayrýlmak azalmak baðlamak bahçe
Kelime D izini basýn basýn organý baþ baþarmak baþlamak baþlýk baþrol baþrol oyuncusu bazýsý beðenmek beklemek bekleyiþ belgesel belgisiz belirlemek belki ben benzin beraber bey bildirmek bilgi vermek bilmek birbiri birkaç bölge bölüm bu bugün bulmaca bulmak buluþmak burun bütün büyük cephe cevap çarpmak çekmek çivi çizgi film çocuk çok daha dalgýn davet davet etmek dehþet demek depo derece dergi ders ders çalýþmak dinlemek dizi dizi film
doða dünya düþmek düþürmek eðitim eðlence ekip el elemek elma en ermek eþ etki ev film futbol gazete geliþme gelmek genç genel gezinmek girmek gitmek göndermek görsel güçlü gün günlük güzel haber haber toplamak haber vermek haberdar etmek hafta hafta sonu halk hangi haným hapis hapse atmak harf harika hava hayat hayvan hemen hemen herhangi herkes heyecanlý hýrsýz hiç hiç kimse hikâye hoþlanmak içine
iki defa ilçe iletiþim iletiþim aracý ilgi ilgi çekmek ilginç ilk ilmî inek insan internet ise istemek iþ iþitsel ithal itibaren iyi izlemek kabul etmek kaç kadýn kamyon kanal kardeþ karlý kayýp kaza kendi kent kýz kim kimse kiþi klip kol konser kontrol kontrolünü kaybetmek konu korkunç köþe köylü kuruluþ küçük kültür macera maç manþet mesaj mesaj göndermek metre meydana gelmek mýknatýs mide
milyar mizah muhabir müze müzik nasýl neyi niçin niþanlý okumak olay olmak oluþturmak onlar ortak oturmak oynamak öðrenci öðretmen ölüm önemli özellik patlamak pazar polis postacý program programcý radyo reklâm resim saat sabah sadece saklamak sanat satýþ savaþ sayfa sayýda sebep sessizlik sevgili sevmek seyretmek sýcak sýnýf sýra sigara sinema soðuk sohbet son sona ermek sonra soru spiker
spor spor haberleri spor sayfasý sunmak sunucu sürmek sürpriz sürücü sürükleyici þampiyon þey þöyle takip etmek talihsiz tam tamam tanýtmak tarafýndan tartýþma teklif telefon telefon etmek televizyon tenis tiyatro toplamak tur tur atlamak tür uçak uçmak uðraþmak umut ülke ürün üst üzereyken vatandaþ ve yakalanmak yapým yardým etmek yarýn yarýþma yaþamak yayýn yayýn organý yaymak yazar yýl yine yok yol yollara düþmek yorum yorum köþesi yorumlamak
yutturmak zamir zarar vermek KONU 11 açýk ad adres akþam almak ama an ancak/yalnýz anlamak anlatmak anne araba araç arasýndaki araþtýrma arka arkadaþ artýk artmak asýr ateþ ayak ayak uydurmak aynen baba baðlý bakabilmek bakmak bardak baþarmak baþlamak bellek ben beraber beyin biçim bile bilgi bilgisayar bilim bilmek binmek biraz birçok birinci bitirmek bitki bitmek biz boþ boþ vermek böyle
157
Kelime D izini böylece bu bugünkü bulmak bulunmak buluþ bütün büyük cd rom cep telefonu cevaplamak çað çalýþmak çeþit çýkarmak çýkmak çizgi çocuk çok çünkü daha daha önce daktilo dan sonra dayanmak de deðil deðiþiklik deðiþmek deðiþtirmek demek demek ki ders dert destek destek almak devam etmek devlet dýþarý dinlemek diyebilmek doðru doküman dolap dosya duman durmak durum duvar dünya eðer eðilmek ekran elbise elektrik elektronik posta en
158
ev evet fakat fare fax feza fýrlamak fýrlatmak fikir film seyretmek firma fotoðraf futbol futbol oynamak gaye gazete geçmek gelecek geliþim geliþme geliþmek gelmek gerekçe gezinmek gezmek gibi girmek gitmek gökyüzü gönderebilmek göndermek göre görebilmek görevli görmek görüntü görüþme göstermek güçlü günden güne günümüz güvercin haber haber vermek haberleþme haberleþme biçimi hakkýnda hâlâ hâlbuki hangi harf harika hastalýk hatýrlamak hayat hayýr hayvan
hece hedef hediye hediye almak her türlü herkes hýzlý hiç kimse hiçbir þey hoþuna gitmek ýþýk iade etmek icat içeri içeri almak için içmek ikinci iklim ile ilerlemek iletiþim iletiþim aracý iletiþim biçimi ilk ilkel inanmak insan Ýnternet Ýnternet aðý Ýnternete baðlanmak ise istemek iþ iþte iþten çýkarmak iyi izlemek kablo kadar kahve kalýtsal kalýtsal hastalýk kaliteli kapalý karanlýk kardeþ kasa kaset katlanmak kaydetmek kelime kendisi kesik keþif kýsa ki
kim kimse kitap klavye koku kolay konu konuþmak korkmak kovulmak kök kötü kulaklýk kullanmak kurmak kurum kuþkusuz/þüphesiz kutu küçük lâkin lâmba lâzým madde mademki maðaza mahkeme malesef merhaba mesaj modern monitör mutlu olmak müzik müzik dinlemek nasýl neler nerede niçin not not vermek o ocak ofis oðul okul okumak olmak onlar ora ordu ortaya çýkmak otobüs oynamak oysaki oyun öbür ödev
ödev yapmak öfke öðretmen önemli öyle öyleyse /o hâlde paketlemek para parmak peki pencere posta program proje radyo raðmen rahatlýkla rekabet resim robot sanatçý sanki sarmak savaþmak sayesinde sayý sebep sen sesli sessizlik sevmek sýnav sýnýf sýnýr sinema site sohbet sohbet yapmak son son olarak sonra sorun soy sökmek söylemek spor yapmak þarký þarký söylemek þayet þeker þekil þimdi þirket takip etmek taksi tamam tane
tanýdýk tanýtmak tarayýcý tek teknoloji tekrar telefon telefon konuþmasý televizyon telgraf temel ticarî tuþ tüm tür türlü ucuz uç uçak ulaþabilmek ulaþmak ulaþtýrmak unutmak uydu uygulama uygulamak uzay üniversite üstelik üzere üzerinde üzülmek var ve vermek web sayfasý yaðmak yaðmur yakmak yalnýz kalmak yalnýz(sadece) yani yanmak yapabilmek yapmak yardým yardým etmek yardým hattý yardýmcý olabilmek yarýn yaþ yaþlanmak yayýn yazabilmek yazý yazý yazmak yazýcý
Kelime D izini yazýþma yazmak yenilik yer yerleþmek yeter ki yetmek yýl yok yok olmak yoksa/acaba yukarý yüzlerce yüzyýl zaman zayýf zayýf almak zira ziyaret ziyaret etmek zor zorlaþtýrmak KONU 12 açmak adlandýrmak aðýr aðýrlýk aðýz aile akþam alan alet alfabe alýþveriþ almak altýnda ama amaç ampul an aný anlatmak araba arkadaþ aþaðý atletizm atmak avcý avuç avuç içi ayrý ayrý kalmak baba bahçe bahçývan
balkon barýþ basit basket basket atmak baþarý baþlamak bazý bebek bebek mamasý belge bence benzin beraber beþ bilgisayar birbiri birçok birlikte biz boks boks maçý boy boyut bölüm bu bu arada bu yüzden bulaþýk bulaþýk makinesi bulmak bulunmak buluþ buluþ yapmak buzdolabý bünye büyük büyümek canlý cevaplamak cihaz çalýþabilmek çalýþmak çamaþýr çatý çay çay demlemek çevre çýkarmak çocuk çocukluk çok çözmek çünkü daðcý daðýtmak daha sonra
dal deðiþik demlemek deneme devam etmek devir dezenfekte etmek dil dilek kipi dilek-þart kipi dinamit dinlemek doða sporlarý doðmak doðum doküman dördüz dram durum dünya dünya rekoru dünyaya gelmek edebiyat ek ek fiil ekonomik ekonomik kriz elde etmek elektrik elektrik dalgasý en fazla enteresan eritmek eski eþya etkilemek etmek faydalanmak faydalý fýrýn fiil firma fizik fon futbol futbol topu gaz gazeteci geçirmek geçmek geçmiþ zaman gelecek zaman geliþmek genç geniþ geniþ zaman geniþletmek
gerçek gereklilik kipi gerekmek getirmek girmek gitmek gol gol atmak gök bilimi görmek gözlem güç gün güneþ güneþ enerjisi günümüz güvercin haber vermek haberleþmek hafif hâlâ halter halterci hangi harf hasta hastalanmak hayal hayat hayat hikâyesi hayret etmek hazýrlamak helikopter her þey her yýl hesap hesap makinesi hýzlandýrmak hýzlý hiç hiçbir þekilde hidrojen hizmet hizmet etmek ýlýtmak icat icat etmek ideal iflâs iflâs etmek ikiz iletiþim iletmek ilgi ilgi çekmek ilgili ilginç
ilk ilkçað inanmak indirmek insan insanlýk inþaat Ýnternet istemek iþ iþaret izci kablo kaç kalabalýk kaldýrmak kalem kaleme almak kamera kampçý kaplamak kar suyu kardeþ katký katlanmak kazanmak kelime kendi keþfetmek keþif kýsaca kýsalýk kýyý kibrit kilo kim kimya kimyager kiþi kitap koku kolaylýk konu konuþmak kopyalamak koþul koyun kötü kriz kullanmak kurmak kurutmak küçük küçülmek lezzetli macera maç
maden maden ocaðý makine mama masa meslek meþhur metin metre meyve mucit mucize mutfak mutlu mutlu etmek ne kadar ne zaman neden neden olmak nefret etmek nerede neyi niçin nüfus o okul okumak olaðanüstü olarak olmak onlar ortadan kaldýrmak ortalýk ortam oyuncu öbür ödül ölüm örnek özellikle pahalý parça pastorize etmek patlayýcý patlayýcý madde piknikçi piþirmek piþman olmak poþet radyo raðmen rahatlamak rekor rekor kýrmak rekorlar kitabý resim rivayet
159
Kelime D izini robot roket rol saat saðlamak sahip satmak savaþ saydýrmak sayfa sayýsýz sebze servet ses sýcak su sýðmak sýk sýk sýkýntý sýkýntý çekmek sýralamak siz soðutmak sokak son son derece spor standart su sürekli süt þampiyon þart þehir þekil þimdiki zaman þoklamak tehlikeli telefon televizyon temizlemek temizlik terk etmek týp toplam toplu trafik trafik sorunu tüm tünel tür uçak uçan araba ulaþým uygarlýk uzak uzun üçüncü
160
üçüz ülke ünlü üst üzerinden üzmek üzüntü var vasiyetname ve vermek veya video yakýt yanmak yapmak yaramak yarar yarar saðlamak yararlý yarýn yaþ yaþam yaþamak yazýlý yazlýkçý yazmak yelkenci yemek yeni yenilik yerleþmek yýl yýllarca yiyecek yoðurt yol yukarý zayýf zengin KONU 13 acelecilik acýmasýz açýk gri açýk mavi açýk pembe ad adalet aðustos akýl akit akrep burcu akþam alan alýngan
amaç anne araba aralýk arasýnda araþtýrmacý araþtýrmak artist askerlik aslan burcu astroloji astronomi aþýrý ateþ atýlgan atýlmak avukat avukatlýk ay ayný azimli baba bakmak balýk burcu bankacý baþak burcu baþarý baþarýlý olmak baþarýsýzlýk bazen bencil berberlik beyaz beyaz gül biçim bilgisayar bilim bilimsel bilimsel araþtýrmacý bilmek biri birinci boða burcu bulmak burç bütün büyük canlýlýk cevap çabuk çalýþkan çalýþma çarþamba çeþitli çevirmek çevirmenlik çevre
çýkarmak çiçek çiçekçi çiftçilik çok daðýnýk dakik deðerlendirmek deðerli deðiþken demek dengeli deniz denizci devam etmek devlet adamý devlet memuru dýþ diðer din din adamlarý din iþleri dinlemek diplomat direniþçi diþ hekimliði diþçilik doðmak doðru doðum doðum günü doktor durmak durum duyarlý duygu duygusal dürüst düþkün düþmek düþünmek düzenli düzenlilik eczacýlýk edebiyatçý eðlenceli ek ekim el sanatlarý elçilik elde etmek element endiþe endüstri erkek etkilemek etkinlik
eylül fal fal bakmak fazla felsefe fýrsat fiil film artisti gazetecilik geçimsiz geçmiþ geçmiþ zaman gelecek geliþigüzel geliþme geliþtirmek gemicilik genellikle gerçekçi gereklilik gerekmek gergin getirmek gevþemek gezegen giriþim giriþken gösteriþ gümüþ gün güneþ güzellik uzmaný hâlinde hangi hanýmeli hareket hassas hasta olmak hatta hava havacý hayal hayat hayat sürmek hayata baðlý olmak haziran hedef hemen hemen her her þey her zaman heykeltýraþ hýzlý hissetmek hizmet hoþlanmak hukuk müþavirliði
hukukçu huy huzursuz ýsrarcý iç içe kapalý ihracat ikizler burcu ileri görüþlü ilgi duymak ilgilenmek ilgili ilginç ilim dallarý ilk inanmak inceleyici insan insancýl olmak irade iradeli olmak istemek iþ iþ birliði iþletmecilik ithalat ithalatçýlýk iyi iyi niyetli iyimser kabiliyetli kabul etmek kaç kadýn kalmak kara karakter karanlýk karar vermek kararlý kardeþ kasým kaza kedi kedi gözü kendi kendine güvenmek kýr çiçekleri kýr zambaðý kýrmýzý kimyacý kimyager kiþi kiþilik kitapçý klasik klasik müzik
Kelime D izini koç burcu konfeksiyonculuk konu konuþkan korkmak kova burcu koyu koyu siyah kötü kötümser kullanmak kuruntulu kuþak kuvvetli kuyumcu lavanta lider madde madencilik makine Mars marþ mart mat renk matbaacý mayýs memurluk merhametli Merkür meslek meslek dallarý metin yazarý mimar mor muhasebeci muhasebecilik müdür müdürlük müfettiþ mühendislik müteahhit müzik müzik aleti müzisyen nar çiçeði nasýl nasihat nereden neþeli nilüfer nisan nitelik niyet ocak oðlak burcu okumak okumaya düþkün
olmak olay olmak olumlu olumsuz organizatör ormancýlýk otelcilik öfkeli öðrenci öðretmen öðretmenlik öðüt ölçülü olmak öncü önemli önemsiz özellik parfümcü pazartesi petrolcülük pilotluk planlamacýlýk politika politikacý postacý pratik pratik olmak proðram radyo sunuculuðu renk ressam ressamlýk rivayet romantik sabýrlý sabýrsýz sadýk saðduyulu saðlýk sahip sahtekâr sanat sanatkârlýk satýþ yöneticisi saygýlý sayý seçmek sekreter sen sevecenlik sevilmek sevmek seyretmek sezmek sýnýf sinirlenmek
sinirli sivil sonuç soru sosyal yardým görevlisi söylemek sporculuk sürekli þair þarký þekil þey þifre þimdi þubat tahmin etmek tahta takip etmek tamirci tarih tasarýmcý taþ teknik teknik alanlar teknik mühendis teknoloji tembel tembellik temiz temizlik temmuz temsil etmek terazi burcu terzi tez canlý ticaret toprak turizm turkuaz tutucu tüccarlýk uðurlu ulaþmak umut umutsuz unsur uyumlu uzman ümit ümit vermek üzerinde var ve vefalý vermek veya yakut
yalnýzlýk yapabilmek yapmak yargýç yargýçlýk yarýþma yaþam gücü yatkýn yay burcu yayýncý yayýncýlýk yazar yazarlýk yazmak yengeç burcu yeni yetenek yiðitlik yorgun yorumlamak yön yönetici yöneticilik yöntem yönü yukarý yumuþak yumuþak huylu zambak zarif zeki zor zor duruma düþmek zorluk çýkarmak KONU 14 açlýk açmak adam âdet aðýz aðlamak aile akciðer akciðer kanseri aksatmak alýþkanlýk alýþmak alkol alkolik almak alt altý ama ana anahtar
anarþi anlamak anlatmak anne anneanne ara araba arka arkadaþ artýk asker askere gitmek aþýk olmak ay ayak ayna ayný ayný zamanda azaltmak baba baðýmlýlýk baðlanmak baðlý bahane bakývermek balayý banyo bark baský bastýrmak baþhekim baþka baþlamak bazen beden beklemek bela belirivermek ben bencillik beþ beyin býrakmak bilgilendirmek bilmek bir kez bir þey bir takým biraz birbiri birkaç bitirmek boþ bozmak böyle bu sefer bu yüzden
bulmak buluþ bütün büyük cins cumartesi cümle çabuk çalýþma çalýþmak çay çekimli çekmek çektirmek çevre çevre çevre kirliliði çýkmak çocuk çok çözmek çürümek daha fazla davranýþ dayanabilmek dayanmak dedikodu dedikodu yapmak delirmek demek desen devam etmek devlet dil dinlemek diþ diye doðru doktor dolmak dönmek dört dua dua etmek duman durmak durum duymak dünya düþman düþünmek düzenlemek edinmek eðitimsizlik eklemek el elektronik
161
Kelime D izini endiþe endiþelenmek erkek eroin ertelenmek esrar etkilenmek ev evlenmek eyvah eziyet etmek fark fark etmek faydalý fiil film galiba gece geçen gün geçmek geçmiþ olmak geçmiþ zaman gelecek zaman gelmek geniþ zaman gerçek gerekmek getirmek gýrtlak gýybet gitmek görev görmek götürebilmek güçlük gün güzel hafta hâl hâlâ hangi hareket hareket etmek hasta hasta olmak hastalýk hastane hatýrlamak hayal etmek hayat hem hemen hemþire her gün her zaman herkes heyecan
162
hýrsýzlýk hiç hiç hiçbir þey hikâye hoca hoþlanmak içeri içki içmek ifade etmek iftira ikna etmek ileri sürmek ilerlemek ilk imtihan inanmak incelemek insan Ýnternet irade istemek iþ iþkence itiraf etmek iyi iyileþmek kabullenmek kaçmak kadeh kahve kalabalýk kalýp kalite kalkmak kalmak kalp kýrmak kampanya kanser karar karar vermek karþý kavga etmek kaza kaza yapmak kelime kendim kendine gelmek kendini avutmak kendini beðenmek kesmek kýrmak kýrmýzý kilim kim kirli
kiþi kitap klinik kol kolay koma konuþmak korumak köprü kötü kötü çevre kötü olmak kötülük kulak kullanmak kumar kurtarmak küfür etmek lâkap lâkap takmak lâzým lütfen madde mavi mektup merak merak etmek merhaba mesaj mor morfin mucit mutlaka müzik nasýl neden niçin nikâh nikotin niþanlanmak niþanlý normal o oda okul okumak olmak olumlu olumsuz on beþ on dört on üç onlar orada ortak yan ortam oynamak
öðrenci öðrenmek öðretmen öldürmek ölmek ölüm önce önemli önlemek örf örnek özellikle özenti özür dilemek paket para polis problem psikiyatri radyo rahatlatmak rahatsýz etmek rahatsýzlýk reklâm rekor renk ruh ruh saðlýðý rüya saat sabah sadece sað saðlýk saklamak sararmak sarý savaþ saygý saygýsýzlýk saygýsýzlýk etmek sebep sebep olmak sekiz serkeþlik ses sevgi sevmek sýk sýkýntý sýnýf sýralamak sigara siyah sohbet sol sonra
sormak soru söylemek söz söz vermek sözlenmek spor yapmak sürekli sürünmek þaka þaka yapmak þarap þart þehir þekil þimdiki zaman þiþe þoför þükretmek tahta takým takým elbise taklit tam tamam tane tanýþmak tank taraf tartýþmak tavsiye etmek tedavi tedavi olmak tehlikeli tekrar telefon televizyon tercüme etmek terk etmek teyze tiryaki titremek turuncu tür ucuz ulaþmak unutmak uyanmak uyuþturucu uyuyabilmek üç üniversite ünlü üstelik üzerinde üzgün üzülmek
var verilmek vermek veya vurmak yaklaþýk yakmak yalan söylemek yalancý yanýnda yapmak yardým etmek yardýmcý olmak yardýmseverlik yarýn yasaklamak yaþ yaþamak yatak yatmak yavaþ yayýlmak yazý yazýþmak yazmak yel yer yeþil yeterli yýðýlmak yýl yine yirmi yok yoksulluk yol yurt dýþý yüz zaman zarar zarar vermek zararlý zararlý alýþkanlýk zaten zayýflýk zehirlenmek ziyaret ziyarete gelmek zor KONU 15 acý açmak ad adam aðaç
Kelime D izini ahlâk aile akýl akmak akþam aktarma alaycý alýnmak alýþkanlýk Allah almak amaç ameliyat an anlamak anlaþýlmak anlatmak anlayýþ ansýzýn ara arkadaþ asistan aþaðý atmak avize avlu ayak az azaltmak baba bacak baðýrmak baðlamak bakmak balýk baþ baþhekim baþka baþlamak baþucu bebek beden beklemek ben benim beyin beyninden vurulmuþa dönmek bilmek bir bir müddet biraz birkaç biz bizzat bol böyle
bu bulmak bulunmak bunlar büyük canlandýrmak canlanmak canlý cesaret cesaret vermek cevap cevap vermek cývýldaþmak cümle çaðýrmak çalýþmak çaresiz çekilmek çekmek çeþit çýkmak çýnar çiçek çocuk çok dað daðýlmak daha dayanmak defter demek demir yolu deniz dere dev devirivermek devirmek dýþarý diðer dinlemek diyalog diz doðrulmak doðum doðum günü doktor doldurmak dolu donmak dönmek dönüþ durum duvar duymak düþman olmak düþmanlýk düþmek
düþünmek düz düzensiz efendi eðer eðlendirmek el elbette emir endiþelenmek ertesi etkilemek etkilenmek etmek ev evlât fakat fakirlik farklý faydalý fikir gayret gayret etmek gece geçinmek geçirmek geçmek geçmiþ zaman gelmek genç gerçekleþmek gerçekleþtirmek gerekmek geri getirmek girmek gitmek göndermek görebilmek görmek göstermek götürmek göz göz kýrpmak güçlü güçlük güler yüzlü gülümsemek gün güvenilir güzel haber haber almak hafta hafta sonu hasta hasta bakýcý
hasta olmak hastalýk hastane hata hava hayat hem henüz her gece herhâlde her þey her zaman heyecan hýrsýz hýzýr hiçbir hikâye hissizleþmek hoþ hoþgörü hoþgörülü hoþlanmak ýsý ýþýl ýþýl iki ikinci ilâç ilerlemek ilginç ilk imdat inanmak insan ise isim istemek iþ iþçi iyilik iyilik yapmak iyimser kader kadýn kâðýt kaldýrmak kalýn kalmak kalp kalp atýþý kapatmak kapý karakter karamsarlýk karanlýk karar karar vermek karý
karýn karþýlamak karþýlaþtýrmak karþýlýk karþýlýk vermek kaskatý katil kavga etmek kavuþmak kehanet kenar kendi kýsa kýþ kýymak kilitlemek kim kirli kiþi kitap koðuþ konu konuþma konuþmak korkak korkmak korkunç köpek kötümser adam köy kriz kulübe kurtarmak kurtulmak kuþ küfretmek lâmba manevra manzara masmavi meslek metre milyonlarca misafir motor muhtaç mum mümkün nasýl ne neden nefret etmek nerden neþelenmek neþeli niçin o
o sýrada oda oðul okumak olay olmak olumlu olumsuz onlar orada orta otopsi öðrenci öðrenmek öðretmen ölmek ön önce örnek öte öteki öykü özellik özgür paramparça paramparça olmak parýldamak park paydos etmek pencere protez raðmen rahatlatmak razý olmak renkli resim saat sabah sabýrlý sabretmek sadece saðlýklý saha sahip olmak sakat sen sermek sevgi sevinmek sevmek seyyar satýcý sýk sýk sýnýrsýz sýra sýrlý sýrlý olay simsiyah
163
Kelime D izini soðuk soðutucu son sormak soru söz spot süre þaþýrtýcý þekil þýrýl þýrýl þiþe þu tahmin etmek takma takmak tam tamir taným tanýmak taraf tarla tatil tatil yapmak tatlý tedavi tekmelemek temizlenmek teþekkür tiksinmek titremek tren tutmak uçsuz bucaksýz umut umut vermek unutmak ustabaþý uymak uyutmak uyuyabilmek uzamak uzanmak uzman uzun üçüncü ümit ümit etmek vadi vagon vakit var vurulmak yakýn yakmak yanlýþ yapmak
164
yaramaz yardým etmek yardýmsever yaþ yaþamak yaþlý yatak yatýrmak yatmak yavaþ yavru yaz yazmak yemyeþil yeni yer yerleþtirmek yetiþmek yýl yýldýz yine yok yol yolculuk yorgun yurt dýþý zahmet etmek zaman zararsýz zavallý zengin zincir zor KONU 16 acele acý acýmak acil açabilmek açýk sözlü ad adam adres aðaç aile akýl akýllý akmak alabilmek alan alýcý ama amca ameliyat ameliyat olmak
an anlamak anne apandis ara araç aramak arka arkadaþ arkadaþlýk arz etmek ateþ atýlgan ayak ayýp ayný baba bacak baðýrmak bakýmýndan bakmak baktýrmak balýk balýk tutmak baský baþarýlý baþarýsýz baþka baþkasý baþvurmak bayram bayramlýk bazen bekçi beklemek beklenti belli olmak benim benzemek beste bilgi bir biraz birbirimiz birden bire birey biri birinci birkaç bitirmek bizim boðaz boðaza boðuþmak boþ boþ zaman bozmak böyle
bulmak bütün büyük cadde caným cesur çalýþkan çalýþmak çarpmak çevre çevre kirliliði çýkarmak çýkmak çiçek çizik çocuk çok çözüm çünkü çürük daðýtmak daima dar deðerlendirmek demek dengeli ders devam etmek dýþ diðer dikkat etmek dilekçe dilemek dinlemek dirençli diye doðru dost dost canlýsý doymak durum duvar duygu duymak dünya dürüst düþünmek düzenli eðlenmek ek el elbise elektronik posta elma en büyük ertesi esenlik
eski etken etmek ev fabrika farklý faydalý fedakâr fedakârlýk fena fiil firma futbol futbol oynamak gazete geçmek geçmiþ olsun gelmek geniþ gerçek gerekmek getirmek giriþimci girmek gitmek giymek gönderici göndermek görmek görüþmek götürmek göz göz bebeði güle güle güler yüzlü gün günümüzde güreþmek haberleþme aracý haberleþmek hafta sonu haklý olmak hâl hâlâ hastalanmak hastane hatýrlamak hayal haykýrmak hediye hemen hep hýzlý hiç hücum hücum etmek ýsýrmak
iç içten iki ilgi ilk imza inanmak insan insancýl inþaat inþallah iradeli isim istemek iþ iþitmek iyi iyileþmek iyilik iyimser kaçmak kâðýt kalýn kalkmak kalmak kan kan vermek kapatmak kardeþ karþý katýlmak kavuþmak kazanç kenar kendi kim kiþi kitap kol kompozisyon konu konulmak konuþmak korkmak koþa koþa koþarak koþmak kovalamak köpek kötü kötülük kuduz kullanmak kurmak kurtulmak kutlamak kutu
Kelime D izini kuyruk lâzým lise lokanta malzeme masa mektup mektup yazmak mektuplaþmak meraklý merhametli mesajlaþmak meslek morarmak mutluluk müdür müdürlük mühendis müsait olmak müzik nasýl neden neler nereden niçin numara o o zaman okul okumak olabilmek olmak onun oturmak oynamak öðrenci öðrenmek öðretmen ölçülü ölmek ömür ömür boyu önce önemli öpmek örnek özel özellik parlamak postane problem rahatsýz etmek randevu resim resmî daire ressam ruh
sabah sað ol saðlýk saðlýklý sahip olmak saklanmak samimî satmak savaþ saygýlý sebep olmak seçmek selâm selamlaþmak sen sergilemek sevgili sýk sýk sýkýþtýrmak sýnýf silâh siz soðuk sohbet etmek son sonra sopa soru sorun soyadý söylemek söyletmek sulamak süre þaka þans þanslý þarký þarký söylemek þaþýrmak þefkatli þehir þehir dýþý þimdi þu þube þunlar tabi tanýmak tanýþmak tanýtmak tarih taþ taþýnmak taþýt tebrik kartý telefon
telefonlaþmak telgraf temel ihtiyaç temizlemek temsil etmek teþekkür etmek titremek tokalaþmak toplantý tozlanmak tören tutku tükenmek umut ustabaþý uygulama uygun uymak uzaklaþmak uzaklaþtýrmak uzun üç ülke ümit üniversite üst üzerinden üzmek vakit var vatan ve veli vermek yakýn yakýn arkadaþ yakýn dost yanýmda yapmak yardým etmek yardým istemek yardýmlaþmak yardýmsever yarýþma yaþam yavru yazýþmak yeni yeni yýl yer yetenekli yetiþmek yýl yoksulluk yol yuvarlanmak yüz
zaman zarf zavallý zeki zevk zor
165
NOTLAR
