Gokkusagi Turkce Ders Kitabi-2

GÖKKÜÞAÐI TÜRKÇE ÖÐRETÝM SETÝ Hazýrlayanlar Tuncay ÖZTÜRK Sezgin AKÇAY Abdullah YÝÐÝT Ercan TAÞDEMÝR S. Serkan BAÞAK Danýþma Kurulu Prof. Dr. Cihan OKUYUCU Prof. Dr. Ali Fuat BÝLKAN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin ÖZCAN Orhan KESKÝN Deðerlendirme Kurulu Salih GÜN Hüseyin DURU Hüseyin BARGAN Hamza ERSOY Mehmet KUTAY Ercan SAKARYA Mustafa ALTUG Hasan TOPAL Adem KAYA Hasan Hüseyin DEMÝR Bekir GÜÇLÜ Kapak ve Sayfa Tasarýmý Murat ALTINDAÐ Resimleyenler Ertuð SÖNMEZ Metin AKBAÞ Çaðrý CEBECÝ Hatice AKBIÇAK GÜNEL Seslendirenler Fatma GÖKBULUT Oðuz ON Mert ÞÝÞKO Ufuk TANGEL Yayýna Hazýrlýk Zambak Dizgi ve Grafik Film Çýkýþ S.G.S.M. Baský-Cilt Çaðlayan A.Þ. - Temmuz 2005 ISBN : 975-6576-71-5

Bu kitabýn tamamýnýn ya da bir kýsmýnýn, kitabý yayýnlayan þirketin önceden izni olmaksýzýn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayýt sistemi ile çoðaltýlmasý, yayýmlanmasý ve depolanmasý yasaktýr. Bu kitabýn tüm haklarý, Copyright © Zambak Basým Yayýn Eðitim ve Turizm Ýþletmeleri Sanayi Ticaret A.Þ. ye aittir.

Bu kitabýn hazýrlanmasýnda Türk Dil Kurumunun Ýmlâ Kýlavuzu (2004) esas alýnmýþtýr.

Bulgurlu Mah. Libadiye Cad. Haminne Çeþmesi Sok. Baran Ýþ Merkezi Nu. 20 34696 ÜSKÜDAR-ÝSTANBUL --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------P.K. 198 81020 ACIBADEM-ÝSTANBUL telefon : (0.216) 522 09 00 (Pbx) w w w. d i l s e t . c o m fax : (0.216) 443 98 39

ÖN SÖZ Dünyanýn geniþ bir bölgesinde konuþulan Türkçe, oldukça eski bir kültür zeminine sahiptir. Yeni sosyal ve siyasî geliþmelerle birlikte önem kazanan Türk dili çok farklý coðrafyalarda ilgi ile karþýlanmakta ve bunun sonucu olarak Türkçe öðrenme talepleri de gittikçe artmaktadýr. Türkçe, artýk çaðdaþ diller arasýnda yer alan, yurt içinde ve yurt dýþýnda özellikle yabancýlarýn öðrenmeye çalýþtýklarý dünya dillerinden biri hâline gelmiþtir. Ýþte bu taleplerin karþýlanmasýna yönelik olarak modern eðitim ve öðretim metotlarý ýþýðýnda, çaðdaþ bir yaklaþýmla dil öðretim kitaplarýnýn hazýrlanmasý bir zaruret hâline gelmiþtir. Bilimsel araþtýrmalar ýþýðýnda hazýrlanan Gökkuþaðý Türkçe Öðretim Seti’nde; dil, kültür, konu, þekil ve görüntü bütünlüðüne büyük önem verilmiþtir. Geniþ araþtýrma ve tecrübelere dayanýlarak hazýrlanan bu eserlerde Türkçenin en etkili metotlarla öðretilmesi hedeflenmiþtir. Türkçe öðrenmeyi zevkli hâle getirmek ve dili kültür unsurlarýyla bir arada öðretmeyi saðlamak Gökkuþaðý Türkçe Öðretim Seti’nin en önemli amaçlarýndandýr. Bu set, farklý algýlama biçimlerine göre görsel, iþitsel ve kinestetik özelliklere sahip öðrenci kitlesinin çeþitliliðine uygun bir yaklaþýmla hazýrlanmýþtýr. Böylece farklý kavrama düzeylerinin dil öðrenme becerileri de gözetilmiþtir. Kitaplar, görsel malzeme bakýmýndan da desteklenerek kolay okunabilir bir tarzda düzenlenmiþtir. Türk dilinin zenginliðini, anlam ve ifade derinliðini yansýtan örnekler verilmek suretiyle, kitaplardaki kültürel unsurlar da okuyucunun dikkatine sunulmuþtur. Kitaplarýn Türkçe öðrenmek isteyen herkese faydalý olacaðýna inanýyoruz.

Dilset Yayýnlarý

ÝÇÝNDEKÝLER

KELÝMELER

OKUMA-ANLAMA

SAYFA

SAYFA

basketbol voleybol halter güreþ tenis futbol resim yürüyüþ müzik sinema piknik avlanma org saz kanun gitar piyano nota bisiklet fayton otobüs tren gemi traktör Park yeri Taþýt giremez DUR! Dikkat! Sarý ýþýk Yeþil ýþýk düðün pasta gelin arabasý tebrik kartý damat doðum günü baraj dað deniz köprü kale orman tiyatro konferans opera sempozyum kütüphane fuar

8

boks koþu yüzme kayak karate daðcýlýk

SAYFA

16 fotoðraf çekme televizyon satranç kitap balýk tutma koleksiyon

SAYFA

24

SAYFA

32

keman flüt davul ney sanatçý konser kamyon uçak minibüs taksi helikopter feribot

SAYFA

40 Yaya giremez! Ýki Yönlü Trafik Okul Geçidi Park Yapýlmaz Yaya Geçidi Kýrmýzý ýþýk

SAYFA

48

SAYFA

56

SAYFA

64

nevruz davetiye gelin düðün salonu çocuk bayramý þenlik yayla tarým ada güneþ sahil tarihî eser lunapark müze sirk gezi sergi ödül töreni

9

Tenis Oynamayý Sever misiniz?

SAYFA

17

Boþ Zamanlarýnýzda Neler Yaparsýnýz?

SAYFA

25

Sezen Aksu ile Röportaj

SAYFA

33

Ulaþým Araçlarý

SAYFA

41

Bir Kaza Haberi

SAYFA

49

Telefon Görüþmesi

SAYFA

57

Kýtalarýn Buluþtuðu Yer

SAYFA

65

Müzeye Gidiyoruz

DÝNLEME-ANLAMA

KONUÞMA

YAZMA

DÝLBÝLGÝSÝ

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Spor

Spor yapmakla ilgili konuþma aktiviteleri

Spor yapmakla ilgili yazma aktiviteleri

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Boþ Zamanlar

Boþ zamanlarla ilgili konuþma aktiviteleri

Boþ zamanlarla ilgili yazma aktiviteleri

Dönüþlü Fiiller Dönüþlülük Zamiri

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Müzikle ilgili yazma aktiviteleri

Türkçede Cümle Yapýsý Özne Yüklem Uygunluðu

SAYFA

SAYFA

10

19

26

Konser

SAYFA

34

11

20

27

Müzikle ilgili konuþma aktiviteleri

SAYFA

35

12

20

28

36

15

Zarf Ünlem

23

31

39

Rezervasyon

Seyahat etmekle ilgili konuþma aktiviteleri

Seyahat etmekle ilgili yazma aktiviteleri

Tezlik Fiili Ettirgen Fiil Oldurgan Fiil

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Trafik Kazasý

Trafik kurallarý ile ilgili konuþma aktiviteleri

Trafik kurallarý ile ilgili yazma aktiviteleri

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Çocukluðumdaki Bayramlar

Bayramlarla ilgili konuþma aktiviteleri

Bayramlarla ilgili yazma aktiviteleri

Sýfat Fiiller

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Türkiye

Türkiye’yle ilgili konuþma aktiviteleri

Türkiye’yle ilgili yazma aktiviteleri

Zarf-Fiiller-1

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Müze Müdürü ile Röportaj

Müzelerle ilgili konuþma aktiviteleri

Müzelerle ilgili yazma aktiviteleri

Zarf-Fiiller-2

42

50

58

67

43

51

59

67

44

52

60

68

47

Ýsim Fiiller Belgisiz Sýfatlar

55

63

71

KELÝMELER

OKUMA-ANLAMA

SAYFA

SAYFA

beyaz eþya maðazasý 72 demir para mobilya maðazasý garanti belgesi teknik servis kredi kartý araba galerisi kâðýt para döviz bürosu saatçi altýn elektronik eþya maðazasý

Beyaz Eþya Maðazasýnda

SAYFA

SAYFA

telsiz bülten dergi çizgi film spor haberleri haber bilgisayar CD rom Ýnternet cep telefonu fare modem

80

SAYFA

88

SAYFA

mikroskop 96 ampul hesap makinesi video klima teleskop

reklâm film radyo belgesel gazete mizah tarayýcý klavye faks kulaklýk yazýcý bellek matbaa robot pusula saat kamera roketatar

SAYFA

Balýk Burcu 104 Boða Burcu Yengeç Burcu Ýkizler Burcu Aslan Burcu Kova Burcu Akrep Burcu Terazi Burcu Baþak Burcu Yay Burcu Koç Burcu Oðlak Burcu SAYFA

112 sigara kumar tembellik alkol çevre kirliliði 120

Gazete Meraklýlarý

SAYFA

89

Bilgisayar Dersinde

SAYFA

97

Alfred Nobel

SAYFA

105

Koç Burcu Baþak Burcu

113

Mavi’nin Hikâyesi

SAYFA

rüya ölüm þaþkýnlýk heyecan sembol

SAYFA

128 arkadaþ kardeþ mektup elektronik posta iletiþim

81

SAYFA

kavga haksýzlýk uyuþturucu yalan hýrsýzlýk

SAYFA

yardýmsever iyimser kötümser korkak sýr

73

121

Doktor

SAYFA

telgraf dilekçe sohbet telefon hediye

129

Karþýlaþma

DÝNLEME-ANLAMA

KONUÞMA

YAZMA

DÝLBÝLGÝSÝ

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Döviz Bozdurma

Alýþveriþ yapmakla ilgili konuþma aktiviteleri

Alýþveriþ yapmakla ilgili yazma aktiviteleri

Hikâye Birleþik Zamaný-1

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Sinema

Ýletiþim araçlarýyla ilgili konuþma aktiviteleri

Ýletiþim araçlarýyla ilgili yazma aktiviteleri

Hikâye Birleþik Zamaný-2 Belgisiz Zamirler

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

Bilgisayar Acemisi

Teknolojiyle ilgili konuþma aktiviteleri

Teknolojiyle ilgili yazma aktiviteleri

Edatlar Baðlaçlar

SAYFA

SAYFA

SAYFA

99

103

Yakýtsýz Yemek Piþirme

Buluþlarla ilgili konuþma aktiviteleri

Buluþlarla ilgili yazma aktiviteleri

Rivayet Birleþik Zamaný-1

74

82

90

98

SAYFA

75

83

91

99

SAYFA

76

84

92

SAYFA

79

87

95

SAYFA

SAYFA

106

107

107

111

Burçlar

Burçlarla ilgili konuþma aktiviteleri

Burçlarla ilgili yazma aktiviteleri

Rivayet Birleþik Zamaný-2

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

115

115

116

119

Saðlýk

Kötü alýþkanlýklarla ilgili konuþma aktiviteleri

Kötü alýþkanlýklarla ilgili yazma aktiviteleri

Þart Birleþik Zamaný

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

122

123

124

127

Duvar

Sýrlý olaylarla ilgili konuþma aktiviteleri

Sýrlý olaylarla ilgili yazma aktiviteleri

Aktarma Cümleleri

SAYFA

SAYFA

SAYFA

SAYFA

130

131

132

135

Arkadaþým Mýstýk

Dostlukla ilgili konuþma aktiviteleri

Dostlukla ilgili yazma aktiviteleri

Yapým Ekleri

1. Resimlere bakarak dinleyiniz.

2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. basketbol voleybol halter güreþ

tenis futbol boks koþu

yüzme kayak karate daðcýlýk

3. Resimlere bakarak dinleyiniz. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz.

8

1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.

TENÝS OYNAMAYI SEVER MÝSÝNÝZ? Ali : Merhaba Ahmet. Ahmet : Merhaba Ali. Ali : Bugün caným çok sýkýldý. Öðleden önce doktora gittim. Ahmet : Geçmiþ olsun. Ne oldu? Neyin var? Ali : Biliyorsun kilo problemim var. Doktor düzenli olarak spor yapmamý söyledi. Ahmet : Bunda üzülecek ne var? Artýk bol bol spor yaparsýn. Ali : Ama ben spor yapmaktan hoþlanmýyorum. Ahmet : Yanlýþ düþünüyorsun Ali. Her þeyden önce spor yapanlar, yapmayanlara göre daha saðlýklý ve zinde oluyor. Her þeyin baþý saðlýk deðil mi? Ali : Tabi ki saðlýk. Ahmet : Saðlýklý olman için önce kilolardan kurtulman gerekiyor. Doktorlar her zaman þunu söylüyor: Aþýrý kilosu olanlar tansiyon, kalp ve damar hastalýklarýna daha kolay yakalanýyor. Bu kilolardan kurtulmanýn yollarýndan biri de düzenli olarak spor yapmaktýr. Ali : Peki hangi sporlarý tavsiye edersin? Ahmet : Meselâ, ben her sabah düzenli olarak koþarým. Evimizin karþýsýnda yemyeþil aðaçlarla çevrili bir göl var. O gölün çevresinde koþmaktan çok hoþlanýyorum. Ali : Evimizin yakýnlarýnda böyle bir imkân yok; ama iki kilometre ileride bir park var. Otobüsle oraya gidebilirim. Ahmet : Ýnsan istedikten sonra spor yapacak yer bulur. Yeter ki spor yapmayý istesin. Ali : Baþka hangi sporlarý tavsiye edersin? Ahmet : Yüzme en faydalý sporlardan biridir. Yüzerken insanýn bütün kaslarý çalýþýr. Ayrýca yüzme kalbe de çok faydalýdýr. Ali : Peki bunlarý yaparsam kilolarýmdan kurtulur muyum? Ahmet : Spor yaparken diyet yapmayý da ihmal etmemelisin. Bu ikisine dikkat edersen kilolardan kurtulabilirsin. Ali : Tavsiyelerin için çok teþekkür ederim Ahmet. Bundan sonra düzenli olarak spor yapacaðým.

2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

( ( ( ( (

) Ali’nin kilo problemi yok. ) Ahmet her sabah düzenli olarak spor yapar. ) Ali bundan sonra spor yapmaya karar verir. ) Yüzme en yararlý sporlardandýr. ) Ahmet’in evinin yanýnda bir göl var.

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

Ali’nin caný niçin sýkýlýyor? ................................................................................................... Doktorlar aþýrý kilosu olan kiþilere ne tavsiye ediyor? ................................................................................................... Yüzmenin faydalarý nelerdir? ................................................................................................... Ali, kilolardan kurtulmak için ne yapmalý? ................................................................................................... Ahmet, her sabah nerede spor yapýyor? ...................................................................................................

9

Aþaðýdaki soru kalýplarýný okuyunuz ve kendi cevabýnýzý yazýnýz.

1 2 3

A: En sevdiðiniz spor hangisidir? B: En sevdiðim spor basketboldur. Uygulama .......................................................................... A: Sizce en tehlikeli spor hangisidir? B: Bence en tehlikeli spor karatedir. Uygulama .......................................................................... A: Ülkenizde en beðendiðiniz sporcu kimdir? B: Ülkemizde en beðendiðim sporcu Hakan Þükür’dür. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

4 5 6

A: Ülkenizde en baþarýlý futbol takýmý hangisidir? B: Ülkemizde en baþarýlý futbol takýmý Galatasaray’dýr. Uygulama .......................................................................... A: Hangi spor müsabakalarýna katýldýn? B: Futbol, basketbol ve yüzme. Uygulama .......................................................................... A: Düzenli olarak spor yapar mýsýn? B: Evet, her sabah koþarým. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve diyalogda geçen spor dallarýna “” iþareti koyunuz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

10

Voleybol Basketbol Buz hokeyi Yürüyüþ Yüzme Masa tenisi Futbol Güreþ Koþu Karate

3. Dinlediðiniz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4.

( ( ( (

) Çocuklar, bilgisayar oyunlarý konusunda tartýþýyor. ) Hasan, yüzmekten hoþlanýyor. ) Mehmet, basketbol ile ilgileniyor. ) Ayþe’ye göre yürüyüþ düzenli ve saðlýklý bir yaþam için çok önemlidir. 5. ( ) Spor, boþ vakitleri deðerlendirmek için güzel bir fýrsattýr.

4. Dinlediðiniz diyaloða göre futbol ile ilgili beþ özellik yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

............................................ ............................................ ............................................ ............................................ ............................................

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. Hakan Numan Hakan Numan Hakan Numan

: Benimle voleybol oynamaya gelir misin? : Hayýr, voleybol oynamaktan hoþlanmýyorum. : Peki, sen hangi spordan hoþlanýyorsun? : Tenis oynamaktan hoþlanýyorum. : En beðendiðin tenisçi kim? : En beðendiðim tenisçi Marat Safin.

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz.

2

1

hentbol oynamak

kayak yapmak

yüzme

basketbol

Derya Büyükuncu

Mehmet Okur

4

3 boks yapmak

güreþ

futbol

koþu

Emre Belözoðlu

Süreyya Ayhan

3. “Ben sporcunun zeki, çevik ayný zamanda ahlâklý olanýný severim.” (Atatürk) Yukarýdaki sözle ilgili fikirlerinizi söyleyiniz.

11

1. Aþaðýdaki spor dallarýný örnekteki gibi tanýtýnýz.

BOKS

VOLEYBOL

HALTER

MASA TENÝSÝ

Ýki kiþi arasýnda ringde yapýlýr. Sporcular eldiven giyer ve kask takar. 12 round üzerinden oynanýr. Bir hakem tarafýndan yönetilir.

ARABA YARIÞI

2. Aþaðýdaki cümleleri düzenli bir diyalog oluþturacak þekilde tekrar yazýnýz. – – – – – – – – –

Hangi spordan hoþlanýyorsun? Evet, her cumartesi olimpik havuza giderim. Tabi ki biliyorum. Ben çocukluðumdan beri yüzerim. Ben de bu hafta sonu seninle gelebilir miyim? Ben en çok yüzmekten hoþlanýrým. O hâlde cumartesi günü saat 14:00’te buluþalým. Tabi ki, neden olmasýn? Yüzmeyi biliyor musun? Sýk sýk yüzer misin? Tamam, anlaþtýk.

A: B: A: B: A: B: A: B: A:

Hangi spordan hoþlanýyorsun? ........................................................... ........................................................... ........................................................... ........................................................... ........................................................... ........................................................... ........................................................... ...........................................................

3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Futbol, çok sevilen bir spordur. ................................................................ 2. Yüzme, en faydalý sporlardandýr. ................................................................ 3. Voleybol, altýþar kiþilik iki takým arasýnda oynanýr. ................................................................ 4. Boks, iki kiþi arasýnda ringde yapýlan bir spordur. ................................................................ 5. Karate, Japonya’dan dünyaya yayýldý. ................................................................

12

Nokta

.

1. Cümlenin sonuna konur. Örnek: Ali okuldan geldi. 2. Kýsaltmalarda kullanýlýr. Örnek: Prof. (Profesör), Dr. (Doktor) 3. Sayýlardan sonra “(-ý)ncý” ekinin yerine kullanýlýr. Örnek: 3. (üçüncü), 5. (beþinci) 4. Tarihlerin yazýlýþýnda sayýlarýn arasýna konur. Örnek: 21.07.2005, 13.12.1999 5. Saatlerde kullanýlýr. Örnek: 12.30 (on iki buçuk)

1. Aþaðýdaki topun üzerine spor isimlerini ve yapýldýðý yerleri yazýnýz. kort

ring

motor yarýþý

havuz

boks

futbol

deniz

tenis

ring

boks

stadyum

sörf

pist

karate

spor salonu

yüzme

dað

daðcýlýk

2. Aþaðýdaki boþluklara uygun spor isimleri yazýnýz. Açýk hava 1. .................... 2. .................... 3. .................... 4. ....................

Salon 1. .................... 2. .................... 3. .................... 4. ....................

Her ikisi 1. .................... 2. .................... 3. .................... 4. ....................

3. Aþaðýdakileri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4.

voleybol takým (Futbol) seyirci sonuç (skor)

a. b. c. d.

1–2 2 takým 12 kiþi 40.000 kiþi

4. Aþaðýdaki sporlarla spor aletlerini eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4.

halterci futbolcu tenisçi boksör

a. b. c. d.

eldiven raket top halter

5. Aþaðýdaki sporlarla fiilleri eþleþtiriniz. 1. basketbol a. sürmek 2. boks b. kaldýrmak 3. halter c. oynamak 4. bisiklet d. yapmak

6. Aþaðýdaki spor dallarýyla yapýldýklarý yerleri eþleþtiriniz. 1. güreþ a. havuz 2. boks b. masa 3. masa tenisi c. ring 4. yüzme d. minder 7. Tanýmý yapýlan sporlarýn isimlerini yazýnýz. 1. Ringde iki kiþi arasýnda, elle yapýlan bir spordur. ......................................... 2. Altýþar kiþi ile iki takým arasýnda, beþ set üzerinden oynanan bir spordur. ......................................... 3. Ýki kiþi arasýnda masada veya kortta, beþ set üzerinden oynanan bir spordur. ......................................... 4. Beþ kiþi ile 10’ar dakikalýk 4 çeyrek hâlinde oynanýr. Top atýlan yere pota denir. ......................................... 8.

Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Boks, ringde yapýlan bir spordur. 2. ( ) Futbol, salonda oynanan bir spordur. 3. ( ) Hentbol, elle, salonda oynanan bir spordur. 4. ( ) Sörf, havuzda yapýlýr. 5. ( ) Spor karþýlaþmalarýný yöneten kiþiye hakem denir.

9. Aþaðýdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Voleybol ........ kiþi ile oynanan bir spordur. 2. Basket topunun atýldýðý yuvarlak halkaya ............ denir. 3. Masa tenisi .................... ile oynanýr. 4. Güreþ ...................de yapýlan bir spordur. 10. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. ring / ayak / el / minder / raket 1. Tenis ...................................... ile oynanýr. 2. Hentbol ................................. ile oynanýr. 3. Futbol .................................... ile oynanýr. 4. Boks ......................................de yapýlýr. 5. Güreþ ....................................de yapýlýr.

13

11. Aþaðýdaki kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz.

SÖZLÜKÇE

1. sevinirim / maçý / kazanýnca / çok / ben .................................................................. 2. çevirdi / gole / Necati / penaltýyý .................................................................. 3. severim / sporun / ben / her türünü .................................................................. 4. kýrdý / halterde / dünya / Naim Süleymanoðlu / rekoru .................................................................. 5. gideceðim / ben / öðleden sonra / antrenmana ..................................................................

Ýsimler beraberlik çevik çýlgýn dalgýç dalýþ galibiyet güvenli hakem heyecanlý maðlûbiyet minder müsabaka paraþüt rekor ring seyirci skor stadyum takým tehlikeli

12. Resimlerde gördüðünüz spor malzemelerinin isimlerini yazýnýz.

1. ............................

2. ...........................

3. ............................

4. ...........................

Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz.

Fiiller antrenman yapmak basketbol oynamak dalmak futbol oynamak gol atmak kayak yapmak kaybetmek-yenilmek kazanmak-yenmek koþmak oynamak paraþütle atlamak paten yapmak spor yapmak þut atmak topa vurmak yüzmek

13. Aþaðýdaki kelimelerden sporla ilgili meslek isimleri yazýnýz. 1. Sevdiðiniz bir spor dalýný aþaðýdaki özellikleri de göz önünde bulundurarak tanýtýnýz.

Örnek : Basketbol Basketbolcu 1. 2. 3. 4.

Hentbol Futbol Yüzme Tenis

– – – –

.............................. .............................. .............................. ..............................

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

1

2.

4 2 3

14

Spor dalýnýn adý Nerede yapýldýðý Kaç kiþiyle oynandýðý Nasýl oynandýðý Dünyadaki uygulamalarý ve etkinliði Bu spor dalý ile ilgili fotoðraflar Malzemeleri nelerdir?

Sevdiðiniz bir spor takýmýný ve oyuncularýný resimleriyle tanýtýnýz. 1. Takýmýn oyuncularý (Resimleri) a. Kaç yaþýnda? b. Nerede oynuyor? c. Kaç yýldýr oynuyor? 2. Takýmýn baþarýlarý 3. Takýmýn tarihçesi

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz. 8

9

1

5 7

8. 9.

3

Futbolcularýn gol attýklarý yer. Güreþ sporunun yapýldýðý yer. Maçlarý yöneten kiþi. Futbol maçlarýnýn yapýldýðý yer. Sporcularýn giydiði elbise. Lig þampiyonlarýnýn aldýðý ödül. Olimpiyatlarda dereceye giren yarýþmacýlara verilen ödül. Tenis oynarken kullanýlan alet. Futbol takýmýný çalýþtýran spor adamý.

2 6

4

ZARF Öðrenciler derste çok konuþtu. (Ne kadar?) Lütfen yavaþ yürü! (Nasýl?) Futbol maçý bu akþam yapýlacak. (Ne zaman?) ZARFLARIN ÇEÞÝTLERÝ 1. Zaman Zarflarý dün, bugün, yarýn, þimdi, önce, sonra, sabah, akþam, gece, yazýn, kýþýn Örnek: Ýstanbul’a dün geldim. (Ne zaman?) Gece çok geç yattým. Film þimdi baþlayacak. 2. Miktar (Azlýk-Çokluk Zarflarý) çok, az, daha, bira az, fazla, en Sizinle biraz konuþabilir miyiz? (Ne kadar?) Yanýmýzda çok oturmadý. Sýnýfta fazla konuþmayýn. 3. Yer-Yön Zarflarý aþaðý, yukarý, içeri, dýþarý Ýçeri girin. (Nereye?) Dýþarý çýkmayýn. Yukarý çýkýn.

4. Soru Zarflarý Ne zaman?, Niçin?, Ne kadar?, Nasýl? Eve nasýl gidiyorsun? Türkiye’de ne kadar kalacaksýn? Tatil ne zaman baþlayacak?

ÜNLEM hey, yaþa, of, ah, aman, hiþt, aferin, vb. vah, eyvah, oh, aa, vb. Allah, harika, güzel, kaçýrmayýn vb. Belli baþlý ünlem çeþitleri þunlardýr. 1. Sevinme, kýzma, þaþma, öfkelenme, heyecanlanma gibi duygularý anlatan ünlemler. Eyvah, cüzdanýmý düþürmüþüm! Of! Caným sýkýlýyor. Aaa! Nereden çýktýn sen? 2. Seslenme ifade eden ünlemler: Hey! Bakar mýsýn? Haydi, gidiyoruz! Hiþt, beni dinle!

15


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. resim yürüyüþ müzik sinema piknik avlanma

fotoðraf çekme televizyon satranç kitap balýk tutma koleksiyon


16

1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül Aliye Betül

BOÞ ZAMANLARINIZDA NE YAPARSINIZ?

: Merhaba Betül. : Merhaba Aliye. Hoþ geldin. : Hoþ bulduk Betül. : Aliye, istersen salona geçelim. Böylece sana ailemizin koleksiyonlarýný da gösterebilirim. : Neden olmasýn, çok sevinirim. : Bizim evde herkesin kendine göre bir hobisi var. : Babanýn hobisi nedir? : Babamýn çok zengin ve ilginç bir pul koleksiyonu var. : Peki annenin? : Annem çiçekleri çok sever. Bahçemiz rengârenk çiçeklerle doludur. : Evet, girerken dikkatimi çekti. Peki senin hobin nedir? : Herkesin olduðu gibi benim de hobim var. Dünyanýn birçok ülkesine ait farklý paralardan oluþan bir para koleksiyonum var. : Çok ilginç. Yakýndan görebilir miyim? : Tabi ki görebilirsin. Þimdi getiriyorum. Ýþte, paralar bu albümlerde. Elimdeki bu albümde ise sadece Türk paralarý var. : Bu koleksiyondaki en eski para hangi yýla ait? : Bendeki en eski para 150 yýl öncesine ait bir Osmanlý parasý. Çok deðerlidir. : Her bir para için ayrý bir bölüm var, deðil mi? : Evet. Her para basým tarihine göre sýralanmýþ. Altýnda o paraya ait bilgiler var. : Diðer albümlerde hangi paralar var? : Þu albümde Avrupa ülkelerine ait kâðýt ve metal paralar, diðerinde ise dünyanýn baþka kýtalarýndaki farklý ülkelerin paralarý var. : Bütün bu koleksiyonu sen mi hazýrladýn? : Elbetteki hayýr. Babamýn koleksiyoncu dostlarý var. Onlar bana çok yardýmcý oluyorlar. : Peki bu koleksiyonu satmayý düþünüyor musun? : Hayýr, kesinlikle satmayý düþünmüyorum. Bu, benim en büyük hobim. : Bu güzellikleri benimle paylaþtýðýn için çok teþekkürler Betül. : Bir þey deðil Aliye. Benim için bir zevkti.

2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümleler hangi kelimelerle tamamlanmalýdýr? 1.

“Betül’ün babasýnýn pul .................. vardýr.” A) koleksiyonu B) sergisi C) kataloðu

2.

“Betül’ün koleksiyonundaki en eski para .............. dönemine aittir.” A) Hitit B) Osmanlý C) Bizans “Koleksiyondaki paralarýn altýnda o paralarla ilgili ............... bulunmaktadýr.” A) fiyatlar B) isimler C) bilgiler

3.

4.

“Paralar ........... tarihine göre sýralanmýþ.” A) bulunuþ B) basým C) kullaným

17

3. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru 4. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. cevaplayýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

( ( ( ( (

) Koleksiyondaki paralar basým tarihine göre sýralanmýþ. ) Betül, koleksiyonunu iyi bir fiyata satmayý düþünüyor. ) Betül’ün annesi çiçekleri çok seviyor. ) Betül’ün ailesindeki herkesin bir hobisi var. ) Koleksiyondaki en eski para 150 yýl öncesine aittir.

1. 2. 3. 4. 5.

Betül’ün babasýnýn ne tür bir hobisi vardýr? ...................................................................... Betül, ne koleksiyonu yapmaktadýr? ...................................................................... Betül’ün annesi ne ile meþguldür? ...................................................................... Koleksiyondaki en eski para hangi döneme aittir? ...................................................................... Betül’ün koleksiyonunun özellikleri nelerdir? ......................................................................


1 2 3 18

A: Boþ zamanlarýnýzý nasýl deðerlendirirsiniz? B: Kitap okurum, spor yaparým. Uygulama .......................................................................... A: Elinizde yeterince imkân olsaydý ne yapmak isterdiniz? B: Dünyayý dolaþmak isterdim. Uygulama .......................................................................... A: Ne kadar sýk tiyatroya gidersiniz? B: Ayda bir defa tiyatroya giderim. Uygulama ..........................................................................

4 5 6

A: Ne tür hobileriniz var? B: Pul biriktirmek ve müzik arþivi oluþturmak. Uygulama .......................................................................... A: Tatillerinizi nasýl deðerlendirirsiniz? B: Daða týrmanýrým, resim çizerim. Uygulama .......................................................................... A: Ne tür kabiliyetleriniz var? B: El sanatlarý ve resim çizmek. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

( ( ( ( (

) Ayþe, boþ zamanlarýnda bazen basketbol oynar. ) Kenan, sinemaya gitmekten hoþlanmýyor. ) Ayþe, spor yaparken kendini çok yorgun hissediyor. ) Ayþe, Kenan’ýn tenis oynama teklifini kabul etmiyor. ) Ayþe, Leylâ ile sinemaya gidecek.

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe, boþ zamanlarýný nasýl deðerlendiriyor? ................................................................................................ 2. Kenan, futbol oynamayý seviyor mu? ................................................................................................ 3. Kenan, niçin tenis oynamýyor? ................................................................................................ 4. Ayþe, neden tenis oynamaya gitmek istemiyor? ................................................................................................ 5. Ayþe ile Leylâ, nereye gidecek? ................................................................................................

19

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. Hasan Mustafa Hasan Mustafa Hasan Mustafa

: Boþ zamanlarýnda ne yaparsýn? : Kitap okurum, spor yaparým. : Hangi sporlardan hoþlanýrsýn? : Futbol ve basketboldan hoþlanýrým. : En sevdiðin futbolcu kim? : Nihat Kahveci.


1 3

Resim çizmek, müzik dinlemek

2

Santranç oynamak, film seyretmek

Pop müziði

Macera filmleri

Tarkan

Define Adasý

Seyahat etmek, kitap okumak

4

Þiir dinlemek, þarký söylemek

Roman

Türk Sanat Müziði

Beyaz Diþ

Zeki Müren

1. “Üç þey vardýr ki bunlarý yapmak çok zordur: Sýr saklamak, bir acýyý unutmak, boþ zamanlarý deðerlendirmek.” Yukarýdaki sözden ne anlýyorsunuz?

20

3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Boþ vakitlerimde seyahat etmekten hoþlanýrým. ..............................................................

............................................................................. ............................................................................. .............................................................................

2. Ailemle ara sýra pikniðe giderim. ..............................................................

2. Aþaðýda verilen kelimelerin tamamýný kullanarak bir cümle kurunuz.

3. Pul ve para biriktirmek en büyük hobimdir. ..............................................................

basketbol / deðerlendiriyorum / oynayarak boþ zamanlarýmý / ben / çok / sevdiðim / arkadaþlarýmla ............................................................................. ............................................................................. .............................................................................

4. Güzel sanatlarla meþgul olmak beni dinlendiriyor. .............................................................. 5. Dinlenmek, hiçbir þey yapmamak deðildir. ..............................................................

Sosyal Aktiviteler 5Piyano kursu 5Para koleksiyonu 5Konsere gitmek 5Tiyatroya gitmek

Sportif Aktiviteler 5Basketbol 5Futbol 5Voleybol 5Yüzme

Eðlence

5Piknik 5Gezi 5Avlanmak 5Televizyon seyretmek

Virgül

,

1. Eþ görevli kelime ve kelime gruplarý arasýna konur. Örnek: Uzun, þiþman, býyýklý bir adamdý. Kýrtasiyeden kalem, defter, silgi aldý. 2. Hitap cümlelerinden sonra kullanýlýr. Örnek: Caným arkadaþým, Sevgili anneciðim, 3. Evet ve hayýr kelimelerinden sonra kullanýlýr. Örnek: Evet, konuþabilirim. Hayýr, ben gitmiyorum. 4. Ýþaret zamirlerinden sonra kullanýlýr. Örnek: Bu, güzel deðil. O, bana kalem verecek.

2. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.

satranç müzik fotoðraf þarký seyahat

a. b. c. d. e.

çekmek dinlemek etmek söylemek oynamak

3. Aþaðýdaki tabloyu inceleyiniz. Tabloya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. Bazen Boþ zamanlarýnýzda ne Ahmet Bekir yaparsýnýz? Futbol oynarým Basketbol oynarým Sinemaya giderim Pikniðe giderim Kitap okurum Gezerim Dinlenirim Hayvanat bahçesine giderim Yüzerim Televizyon seyrederim 1. 2. 3. 4. 5. 6.

( ( ( ( ( (

) ) ) ) ) )

Her zaman

Sýk sýk

Asla

Ahmet Bekir Ahmet Bekir Ahmet Bekir

Ahmet, asla futbol oynamaz. Bekir, her zaman pikniðe gider. Ahmet, bazen televizyon seyreder. Bekir, sýk sýk yüzmeye gider. Ahmet, asla kitap okumaz. Bekir, bazen basketbol oynar.

1. Aþaðýdaki diyaloglarý tamamlayýnýz. 1. A : ...........................................................? B : Spor yaparým, televizyon seyrederim. A : ...........................................................? B : Belgesel türü televizyon programlarýndan hoþlanýrým. A : ...........................................................? B : En ilginç program “Vahþî Doða” programýdýr. 2. A : ...........................................................? B : Seyahat ederim, kitap okurum. A : ...........................................................? B : Þiir kitaplarýndan hoþlanýrým. A : ...........................................................? B : Mehmet Akif Ersoy.

4. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. Ahmet / gitmiþ / öðleden sonra / kursuna / piyano .................................................................. 2. derslerden / oynarým / sonra / saat / bir / tenis .................................................................. 3. istiyor / olmak / Ali / gelecekte / aktör / ünlü / bir .................................................................. 4. okumuþ / Ayþe / dün / iki / saat / kitap ..................................................................

21

SÖZLÜKÇE Ýsimler albüm alýþkanlýk eðlenceli faydalý fobi

hobi ilgi çekici koleksiyon konser macera


meþgul spor aletleri ünlü yararlý zevkli

Fiiller avlanmak balýk tutmak biriktirmek çizmek dinlenmek

hoþlanmak santranç oynamak seyahat etmek tutmak uðraþmak

Bir yýl içerisinde yaptýðýnýz sosyal aktiviteleri fotoðraflarla birlikte bir kartona yapýþtýrarak anlatýnýz.

Haydi anlat bakalým! Arkadaþýnýza, boþ zamanlarýnýzda yaptýðýnýz bir iþi beden dilinizi kullanarak anlatýn. Arkadaþýnýzdan ne yaptýðýnýzý bulmasýný isteyin.

22

DÖNÜÞLÜ FÝÝLLER Yapýlýþý: Fiil kök ve göndelerine “-(ý, i, u, ü)l” veya “-n” dönüþlülük eki getirilerek yapýlýr. Örnek:

Etken yýkamak sevmek taramak

Dönüþlü yýkanmak sevinmek taranmak

Örnek: Öðrenciler, bu habere çok sevindi. (Sevindi: Dönüþlü fiil) Murat maçtan sonra yýkandý. (Yýkandý: Dönüþlü fiil)

DÖNÜÞLÜLÜK ZAMÝRÝ Ben

Kendim

Sen

Kendin

O

Kendi

Biz

Kendimiz

Siz

Kendiniz

Onlar Kendileri

Örnek: Okula kendim gidiyorum. Bu eþyalarý kendimiz taþýyabiliriz. Çocuklar kendileri oynayabilirler. Öðretmenle kendiniz konuþun.

23


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. org saz kanun gitar piyano nota

keman flüt davul ney sanatçý konser


24

1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. Gazeteci

Sezen Aksu

Gazeteci

Sezen Aksu

Gazeteci Sezen Aksu

Gazeteci Sezen Aksu Gazeteci Sezen Aksu Gazeteci Sezen Aksu

: Siz ünlü ve baþarýlý bir sanatçýsýnýz. Bu baþarýnýzý neye borçlusunuz? : Planlý çalýþmaya ve düzenli bir hayata borçluyum. : Siz, hem beste yapýyor hem de þarký söylüyorsunuz. Bu zor olmuyor mu? : Elbette zor oluyor; ama büyük sanatçý olmanýn bir bedeli var. Bunun için her ikisini de baþarmak gerekiyor. : Siz ayný zamanda yeni sanatçýlara da yol gösteriyorsunuz. Bu konudaki düþünceleriniz nelerdir? : Evet, bundan da ayrý bir mutluluk duyuyorum. Þu anda eski vokalistlerimden Levent Yüksel ve Sertap Erener gibi çok baþarýlý sanatçýlar var. Ýnsan bilgisini paylaþmalý ve arkasýnda yeni bir eser býrakmalýdýr. : Yeni bir kaset çalýþmanýz var mý? : Evet, yakýnda çok iddialý bir albümle hayranlarýmýn karþýsýndayým. : Son olarak müzikseverlere bir mesajýnýz var mý? : Lütfen korsan kaset almasýnlar! Korsan kaset, sanatçýlarýn emeðine saygýsýzlýktýr. : Bize vakit ayýrdýðýnýz için teþekkürler. : Bir þey deðil.

2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Sezen Aksu, ünlü bir yazardýr. 2. ( ) Sezen Aksu, yeni sanatçýlar yetiþtirmektedir. 3. ( ) Sertap Erener, önceden Sezen Aksu’nun hocasýymýþ. 4. ( ) Sezen Aksu çok baþarýlý bir sanatçýdýr. 5. ( ) Korsan kaset emeðe saygýsýzlýktýr.

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Sezen Aksu, baþarýsýný neye borçludur? ................................................................ 2. Sezen Aksu’nun yetiþtirdiði ünlü sanatçýlar kimlerdir? ................................................................ 3. Sezen Aksu’nun müzikseverlere bir mesajý var mý? ................................................................ 4. Sezen Aksu yeni kaset çýkaracak mý? ................................................................ 5. Sezen Aksu’yu diðer sanatçýlardan ayýran en önemli özellik nedir? ................................................................

25


1 2 3

A: En sevdiðin sanatçý kim? B: En sevdiðim sanatçý, Orhan Gencebay’dýr. Uygulama .......................................................................... A: Hangi tür müzikten hoþlanýyorsunuz? B: Sanat müziðinden hoþlanýyorum. Uygulama .......................................................................... A: Hangi müzik aletlerini çalabiliyorsun? B: Gitar ve keman çalýyorum. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

26

4 5 6

A: Son zamanlarda ülkenizde en popüler þarkýcý kimdir? B: Ahmet Özhan’dýr. Uygulama .......................................................................... A: Þarký söyleyebiliyor musun? B: Hayýr, söyleyemiyorum. Uygulama .......................................................................... A: Beðendiðiniz bir yabancý þarkýcý var mý? B: Evet, var. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Hakan, futbol maçýna gitmek istiyor. 2. ( ) Can, daha çok hareketli müzikten hoþlanýyor. 3. ( ) Muazzez Ersoy, pop müzik sanatçýsýdýr. 4. ( ) Hakan, hem org çalýyor hem de güzel þarký söylüyor. 5. ( ) Hakan, Can’a piyano ve saz çalmayý öðrenmesini tavsiye ediyor.

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Hakan, Can’ý nereye davet ediyor? ................................................................ 2. Hakan, hangi tür müzikten hoþlanýyor? ................................................................ 3. Hakan ile Can, kimin konserine gidecek? ................................................................ 4. Can, sanat müziðinden hoþlanýyor mu? ................................................................ 5. Hakan, hangi müzik aletini çalabiliyor? ................................................................

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. A : Hangi tür müzikten hoþlanýyorsun? B : Pop müzikten hoþlanýyorum. A : En beðendiðin sanatçý kim? B : Mustafa Sandal. A : En çok hangi þarkýsýný seviyorsun? B : “Araba” þarkýsýný seviyorum.

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz. 1. 2. 3. 4. 5.

sanat müziði / Muazzez Ersoy / Yaðmur halk müziði / Kubat / Halkalý Þeker pop müzik / Tarkan / Kýþ Güneþi hafif müzik / Sezen Aksu / Deðer mi Hiç? yabancý müzik / ............... / .................

3. Sizce müzik neden insanlarý çok etkilemektedir? Tartýþýnýz.

27

1. Müzik konusundaki düþüncelerinizi anlatan bir paragraf yazýnýz. ................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... 2. Ülkenizin en meþhur sanatçýlarýndan birini tanýtýnýz. .................................................................................... .................................................................................... .................................................................................... 3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Pavorotti, ünlü bir opera sanatçýsýdýr. ................................................................ 2. Saz, Türk millî çalgýlarýndandýr. ................................................................ 3. Enstrümantal müzik çok dinlendiricidir. ................................................................ 4. Hafta sonu Ýbrahim Tatlýses’in konserine gideceðiz. ................................................................ 4. Resimde gördüðünüz müzik aletlerinin adlarýný yazýnýz.

28

1.

................................

5.

................................

2.

................................

6.

................................

3.

................................

7.

................................

4.

................................

8.

................................

halk müziði pop müzik

: Halkýn ortak malý olan geleneksel müzik : Ýngiliz ve Amerikalýlarýn baþlattýklarý, hareketli, ritimli, modasý çabuk geçen müzik türü enstrümantal müzik : Yalnýz çalgýlar için hazýrlanmýþ, sözsüz müzik gitar : Genellikle altý telli, telleri iki parmak arasýnda çekilerek çalýnan çalgý org : Klavyeli, büyük ve küçük borulardan yapýlmýþ, körüklerden elde edilen havanýn bu borulardan geçmesiyle deðiþik sesler verebilen bir çalgý keman : Dört telli, çenenin altýna dayanarak çalýnan yaylý bir çalgý davul : Deðnekle üzerine vurulunca ses çýkaran deriden yapýlmýþ bir çalgý ney : Klasik Türk müziðinde, kaval biçiminde, yanýk sesli, kamýþtan bir üfleme çalgýsý piyano : Klavyeli, telli, deðiþik tuþlara basýlarak çalýnan aðýr ve büyük çalgý

1. þarký

a. yapmak

2. beste

b. söylemek

3. söz

c. vermek

4. keman

d. yazmak

5. konser

e. çalmak

1. 2. 3.

4.

2. Resimdeki kiþiler ne çalýyor? 2.

?

1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur. Klasik müzik dinler misin? 2. Söz arasýnda parantez içinde soru iþareti (?) bir bilginin þüpheyle karþýlandýðýný veya bir söze inanýlmadýðýný gösterir. Çok ünlü (?) sanatçýymýþ. 3. Bilinmeyen tarih, yer vb. durumlarda kullanýlýr: Yunus Emre (1240?-1320), (Doðum Yeri : ?)

-m maktan, -m mekten hoþlanmak Gitar çalmaktan hoþlanýyorum. -m maktan, -m mekten nefret etmek Boþ oturmaktan nefret ediyorum. -m mayý, -m meyi sevmek Müzik dinlemeyi seviyorum.

4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz.

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz.

1.

Soru Ýþareti

3.

5.

...............................................................? Hayýr, gitar çalamýyorum. ...............................................................? Sanat müziðinden hoþlanýyorum. ...............................................................? En sevdiðim halk müziði sanatçýsý Orhan Hakalmaz’dýr. ...............................................................? Saz ve davul millî çalgýlarýmýzdandýr. ...............................................................? Bu hafta sonu Ýbrahim Tatlýses’in konserine gideceðiz.

5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz.

3. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Hangi müzik türünü beðeniyorsun? .................................................................. 2. Ülkenizin en popüler þarkýcýlarý kimlerdir? .................................................................. 3. Millî çalgýlarýnýz nelerdir? .................................................................. 4. Yabancý müzik dinliyor musunuz? .................................................................. 5. Beðendiðiniz yabancý þarkýcýlar kimlerdir? ..................................................................

1. Türkiye’nin / sanatçýlarýndandýr / Mustafa Sandal / popüler / en .................................................................. 2. Türk halk müziði / sanatçýlarýndandýr / Zara / beðenilen / en .................................................................. 3. sanatçýlarýndan biridir / gelmiþ geçmiþ / Türkiye’nin / Barýþ Manço / en ünlü .................................................................. 4. hem beste / Sezen Aksu / yapan / hem de / bir sanatçýdýr / þarký söyleyen .................................................................. 5. Kitaro’nun müzikleri / dinlendirir / çok / insaný ..................................................................

29

Ülkenizdeki meþhur sanatçýlarý fotoðraflarýyla tanýtan bir proje ödevi hazýrlayýnýz.

Dinleyin ve sesin hangi müzik aletine ait olduðunu söyleyin.

SÖZLÜKÇE Ýsimler keman albüm konser beste mandolin çalgý millî çalgý davulcu müzik aleti dinleyici müziksever enstrüman ney flüt nota gitar opera gitarist org hareketli piyanist kaset piyano kaval

30

elere Aþaðýdaki kelim z. ný sözlükten baký popüler saksafon sanat sanatçý saz þarký trampet türkü ünlü vokalist yabancý müzik

Fiiller çalmak dinlemek söylemek hoþlanmak beðenmek nefret etmek k dinlendirme davet etmek k tavsiye etme

TÜRKÇEDE CÜMLE YAPISI ÖZNE-YÜKLEM UYGUNLUÐU * Türkçe cümlelerde özne ile yüklem arasýnda þahýs ve sayý bakýmýndan bir uygunluk vardýr. A. ÞAHIS BAKIMINDAN UYGUNLUK 1. Birden çok özneden biri birinci tekil veya çoðul þahýs zamiri olursa, yüklem birinci çoðul þahýs olur. Örnek: Ben ve arkadaþlarým, akþama bu iþi bitirmek için var gücümüzle çalýþýyorduk. 2. Birden çok özneden biri ikinci tekil veya çoðul þahýs zamiri olursa, yüklem çoðul ikinci þahýs olur. Örnek: Ayþe, Ayla ve sen her zaman bizlere örnek oldunuz. 3. Birden çok özneden biri üçüncü tekil veya çoðul þahýs zamiri olusa yüklem, çoðul üçüncü þahýs olur. Örnek: Evler, aðaçlar ve o sanki bulutlarla bir akýyorlar. B. SAYI BAKIMINDAN UYGUNLUK 1. Cümlede söz söyleyen kimse bir kiþi bile olsa böbürlenme, övünme veya alçak gönüllülük amacýyla “biz” çoðul zamirini kullanabilir. Böyle bir durumda yüklem de çoðul olur. Örnek: Biz, buralara bileðimizin gücüyle geldik. 2. Özne, bir topluluk ismi ise veya topluluk anlamý taþýyorsa, kendisi çoðul bile olsa yüklem tekil olur. Örnek: Ormanlar, yaðmurlarýn yaðmasýný kolaylaþtýrýr. 3. Özne, vücut organlarýný gösteren çoðul bir kelime ise yüklem tekil olur. Örnek: Saçlarým beyazlaþtý. / Gözlerim karardý. 4. Özne, çoðul bir isim-fiil ise yüklem tekil olur. Örnek: Sýnýfta gülüþmeler baþladý. 5. Özneleri çoðul hayvan veya bitki olan cümlelerin yüklemleri tekil olur. Örnek: Koyunlar, merada otluyordu. 6. Özneleri çoðul zaman ve yer ismi olan cümlelerin yüklemleri tekil olur. Örnek: Yýllar çok hýzlý geçiyor. / Yollar tükenmiyor. 7. Özne birin üzerindeki sayý sýfatlarýyla veya birkaç, birçok... gibi belgisiz sýfatlarla kurulmuþ bir sýfat tamlamasý ise yüklem tekil olur. Örnek: Benim birçok eþyam ev taþýrken kayboldu. 8. Özne çoðul insan, hayvan, bitki, zaman veya cansýz varlýk ismi olup yüklem birden fazla ise ya sonuncu yüklem çoðul, önceki tekil; veya bütün yüklemler çoðul olur. Örnek: Evler, aðaçlar, hayvanlar, yýldýzlar ne varsa karanlýkta yok olmuþ, erimiþlerdi. 9. Var, yok yüklemleriyle kurulu cümlelerde, özneler çoðul da olsa yüklem tekil olur. Örnek: Sokakta birçok insan var.

31


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. bisiklet gemi fayton traktör otobüs kamyon tren uçak

minibüs taksi helikopter feribot


32

1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz.

ULAÞIM ARAÇLARI

Emre, trenle dedesinin köyüne gidiyordu. Trenin tekerleklerinden çýkan sesler uykusunu getirdi. Uykulu gözlerle trenin penceresinden dýþarýya baktý. Birden büyük bir gürültü duydu. Sesin geldiði yeri aradý. Yüzü gülmeye baþladý. Alçaktan bir uçak uçuyordu. Emre, uçaðý izlemeye çalýþtý. Ancak uçak kýsa süre içinde kayboldu. Uçaðýn hýzýný düþünen Emre, yanýnda gazete okuyan babasýna: “Babacaðým, dedemin köyüne trenle iki saatte varacaðýmýzý söyledin. Eðer uçakla gidersek, kaç saatte varýrýz?” diye sordu. Babasý: “Kesin olarak bilemiyorum yavrum. Ama öyle sanýyorum ki on beþ-yirmi dakikayý geçmez.” “Öyleyse, dedemin köyüne uçakla gitseydik, þimdi dedemle birlikte meyve bahçesinde olurduk, deðil mi?” “Evet, yavrum.” Emre bu konuþmalardan sonra uçaðýn çok daha hýzlý bir ulaþým aracý olduðunu düþündü. Uçak varken trenle yolculuk yaptýðý için üzüldü. Ama köyde hava alaný olmadýðý için uçakla gidemezlerdi. Bunlarý düþünürken trenin penceresinden dýþarýyý seyretmeye devam etti. At arabalarýyla tarlalarýna giden köylüleri gördü. Kendi kendine: “Dedemin köyüne at arabasýyla ne kadar zamanda varýrýz?” diye düþündü. Trenle yolculuk yaptýðýna sevindi. Tren, onlarý dedesine, at arabasýndan daha çabuk götürecekti. 2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz.

3. Aþaðýdaki cümlelerde altý çizili kelimelerin yerine gelebilecek kelimeleri yazýnýz.

1. Emre’nin uykusunu getiren neydi? .................................................................. 2. Emre’nin, dedesinin köyünde ilk görmek istediði yer neresidir? .................................................................. 3. Emre, uçakla yolculuk yapamadýðýna niçin üzülüyor? .................................................................. 4. Emre, at arabalarýyla tarlalarýna giden köylüleri görünce ne düþünüyor? .................................................................. 5. Emre, trenle yolculuk yaptýðýna niçin seviniyor? ..................................................................

1. Dedenin köyüne trenle iki saatte varacaðýz. ................................................................. 2. Öyle sanýyorum ki uçakla on beþ yirmi dakikada giderdik. .................................................................. 3. Uçak hýzlý bir ulaþým aracýdýr. .................................................................. 4. Þimdi dedemle birlikte meyve bahçesinde olurduk. .................................................................. 5. Emre birden büyük bir gürültü duydu. ..................................................................

33


1 2 3

A: Okula ne ile gidersiniz? B: Genellikle yürüyerek giderim. Uygulama .......................................................................... A: Ne ile seyahat etmekten hoþlanýrsýnýz? B: Otomobil ile seyahat etmekten hoþlanýrým. Uygulama .......................................................................... A: Ülkenizde en çok tercih edilen ulaþým aracý hangisidir? B: Ülkemizde en çok tercih edilen ulaþým aracý trendir. Uygulama ..........................................................................

4 5 6

A: Þehirler arasý yolculuklarýnýzý ne ile yaparsýnýz? B: Þehirler arasý yolculuklarýmýzý otobüs ile yaparýz. Uygulama .......................................................................... A: Ülkenizde ehliyet alma þartlarý nelerdir? B: Ülkemizde ehliyet alma þartlarý; lise mezunu olmak, 18 yaþýna girmiþ olmak v.b. Uygulama .......................................................................... A: Sizce ulaþým araçlarýnýn en büyük faydasý nedir? B: Bence insana zaman kazandýrýr. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz. 2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Yaz tatilinde ............... etmek istiyorum. Ne gibi imkânlarýnýz var? 2. Gidiþ geliþ ................. dört gün dört gece, her þey dahil 200 lira. 3. Karadeniz’de Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin’i kapsayan ........ ................ gezisi var. 4. Karadeniz turu için ................... yaptýrabilir miyim?

34

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Seyahat firmasý, hangi saatler arasýnda çalýþmaktadýr? ........................................................... 2. Firma, deniz yoluyla hangi ülkelere seyahat imkâný sunuyor? ...........................................................

3. Müþteri, hangi tur için rezervasyon yaptýrýyor? ........................................................... 4. Müþterinin biletleri ne zaman almasý gerekiyor? ........................................................... 5. Firmanýn, ne tür günlük turlarý bulunmaktadýr? ...........................................................

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. Aynur Görevli Aynur Görevli Aynur Görevli Aynur Görevli Aynur Görevli

: Affedersiniz, Ankara’ya biletiniz var mý acaba? : Evet, var. Ne zaman gideceksiniz? : Bu akþam gitmek istiyorum. Saat kaçta otobüsünüz var? : Akþam 19:30’da. : Bilet ücreti ne kadar? : Yirmi lira. : Bir bilet lütfen. : Buyrun. Koltuk numaranýz 23. : Teþekkür ederim. Hoþça kalýn. : Rica ederim. Güle güle.


1

Bursa Saat 19:00 On lira

2 3

Trabzon Saat 17:00 Kýrk lira

Erzurum Saat 18:30 Altmýþ lira

4

Antalya Saat 20:15 Otuz beþ lira

35

1. “Ýnsan çok seyahat ederek mi okuyarak mý daha kültürlü olur.” Fikirlerinizi bir paragrafta anlatýnýz.

2. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz.

............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................

1. Ankara seyahati mükemmel geçti. .............................................................. 2. En büyük hayalim Akdeniz seyahati yapmak. .............................................................. 3. Karadeniz tatiliniz nasýl geçti? .............................................................. 4. Boþ zamanlarýmda seyahat ederim. ..............................................................

Ulaþým Yollarý ve Ulaþým Araçlarý Kara Yolu

Hava Yolu

Demir Yolu

Deniz Yolu

Týr Kamyon Otobüs Otomobil

Uçak Helikopter Uzay Mekiði

Tren Tramvay Metro

Gemi Feribot Kayýk Tekne

Yayla Turizmi

Yaz Turizmi

Kýþ Turizmi

Tabiat Doða Yayla

Yüzme Su Kayaðý Rafting Sörf

Kayak Su Pateni Buz Pateni

1. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

36

( ( ( ( ( ( (

) ) ) ) ) ) )

Otomobil, benzinle çalýþan hýzlý bir deniz aracýdýr. Traktör, en hýzlý ulaþým araçlarýndandýr. Otomobil, kamyondan daha küçüktür. En büyük kara taþýtý týrdýr. Helikopterde pervane vardýr. Motosiklet, bisikletten daha yavaþtýr. Bisikleti daha çok çocuklar sever. Kamyon, aðýr yükleri taþýmada kullanýlan bir taþýttýr.

Ünlem Ýþareti

!

1. Sevinç, acý, korku vb. duygularý anlatan cümlelerin sonuna konur. 2. Parantez içinde ünlem (!) bir kelimeye dikkat çekmek için veya alay bildirmek için kullanýlýr. 3. Söylevlerde kullanýlýr.

2. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 1. 2. 3. 4. 5.

at arabasý balon buharlý tren minibüs tramvay

a. b. c. d. e.

buhar gücü gaz hayvan gücü elektrik benzin

2. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

þoför kaptan makinist pilot vatman kozmonot

a. b. c. d. e. f.

uçak araba tramvay gemi tren uzay mekiði

3. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. “Þoförün yardýmcýsýna ..................... denir.” Bu cümle aþaðýdaki kelimelerden hangisiyle tamamlanmalýdýr? A) muavin B) makinist C) teknisyen D) tamirci

7. Resimlerde gördüðünüz taþýtlarýn isimlerini yazýnýz.

1

2. Uzaya gönderilen araç aþaðýdakillerden hangisidir? A) Uzay mekiði B) Helikopter C) Uçak D) Troleybüs 3. Aþaðýdaki taþýtlardan hangisi raylar üzerinde gider? A) Feribot B) Tramvay C) Kayýk D) Otobüs

2

4. Aþaðýdakilerden hangisii kara taþýtý deðildir? A) Tren B) Vapur C) Minibüs D) Traktör

3

4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. traktör / tren / fayton / uçak / vapur 1. 2. 3. 4. 5.

................................ hava yolu taþýtýdýr. ...............................u at çeker. ................................le tarla sürülür. ................................de çok vagon vardýr. ................................ denizde gider.

4

5. Aþaðýdaki kelimeleri uygun baþlýklarýn altýna yazýnýz. 5

þilep / taksi / yelkenli / balon / tramvay / helikopter / bisiklet / vapur / uçak Hava

Deniz

Kara

....................... ....................... .......................

....................... ....................... .......................

....................... ....................... .......................

6

6. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ......................................................................? Seyahat etmekten hoþlanýrým. 2. ......................................................................? En son Ankara’ya seyahat ettim. 3. ......................................................................? En çok Türkiye’ye seyahat etmek isterdim. 4. ......................................................................? Bu tatili Uzak Doðu seyahatiyle deðerlendireceðim.

7

8

37

Hiç uzun bir seyahate çýktýnýz mý? Nerelere gittiniz? Fotoðraflarýyla birlikte seyahatinizi anlatýnýz.

Kâmil Bey iþe gidecektir. Ýþe gidiþ yolunu gösteriniz. Kâmil Bey çok uzakta çalýþýyor. Yol iki saat sürüyor. Önce arabayla tren istasyonuna gidiyor. Genellikle okulun yanýndaki trafik ýþýklarýnda trafik sýkýþýklýðý oluyor. Kâmil Bey arabasýný tren istasyonundaki otoparka park ediyor. Sonra baþka bir þehre trenle gidiyor. Giderken çok büyük bir tünelden geçiyor. Kâmil Bey çok kalabalýk ve büyük bir caddedeki yaya geçidinden karþýya geçiyor. Sonra tren istasyonunun karþýsýndaki duraktan otobüse bi- Buradan baþlýyor niyor. Otobüs, nehrin üstündeki bir köprüden geçiyor. Kâmil Bey sinemanýn yanýnda otobüsten iniyor ve ofisine gidiyor. Bazen tren istasyonundan ofisine taksiyle gidiyor. Çünkü otobüs çok yavaþ gidiyor. O, gelecek yýl ofisine yakýn bir yere taþýnmayý düþünüyor.

38

SÖZLÜKÇE Ýsimler bilet ehliyet emniyetli feribot gemi helikopter hýzlý istasyon

jet kalabalýk kamyon kaptan kayýk köprü liman otopark


otoyol pilot polis ray þoför taksi tekne týr

trafik lâmbasý traktör tren uçak vatman yat yavaþ yaya geçidi

Fiiller bilet almak binmek inmek durmak hareket etmek sürmek uçmak seyahat etmek

ÇEKÝM TABLOSU ÞÝMDÝKÝ ZAMAN

TEZLÝK FÝÝLÝ

DUYULAN GEÇMÝÞ ZAMAN

GELECEK ZAMAN

GENÝÞ ZAMAN

Ben

Geliveriyorum

Geliverdim

Gelivereceðim

Geliveririm

Sen

Geliveriyorsun

Geliverdin

Gelivereceksin

Geliverirsin

Yapýlýþý: Fiil+-ý, -i, -u, -ü vermek Geliveriyor Geliverdi Geliverecek Geliverir O Örnek: Geliveriyoruz Geliverdik Gelivereceðiz Geliveririz Biz yap-ý-vermek dur-u-vermek Gelivereceksiniz Geliverirsiniz Siz Geliveriyorsunuz Geliverdiniz gid-i-vermek dön-ü-vermek Geliverdiler Geliverecekler Geliverirler Onlar Geliveriyorlar Kullanýmý: 1. Kolaylýk ve çabukluk anlamýnda kullanýlýr. Örnek: Bütün eþyalarý hýzlýca taþýyýverdik. ETTÝRGEN FÝÝL 2. Emir anlamýnda kullanýlýr. Yapýlýþý: Fiil+-r, -t, -dýr(-dir, -dur, -dür)+zaman Örnek: Þu düðün davetiyelerini daðýtýver. eki+þahýs eki 3. Rica anlamýnda kullanýlýr. Örnek: Örnek: Bana bir kravat alýverir misin? iç-ir-mek uyu-t-mak sil-dir-mek 4. Kolay ve çabuk çözüm. (Olumsuz) çýk-ar-mak yürü-t-mek yaz-dýr-mak Örnek: Canýn istemiyorsa niþana katýlmayýver. yat-ýr-mak bekle-t-mek dur-dur-mak kaç-ýr-mak yýka-t-mak gül-dür-mek Örnek: Adam uçaðý kaçýrdý. Özür dilerim, sizi beklettim. Polis, hýzlý giden aracý durdurdu.

39


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. Park yeri Taþýt giremez DUR! Dikkat! Sarý ýþýk Yeþil ýþýk

Yaya giremez! Ýki Yönlü Trafik Okul Geçidi Park Yapýlmaz Yaya Geçidi Kýrmýzý ýþýk


40


BÝR KAZA HABERÝ Nihal Ayþe Nihal Ayþe Nihal Ayþe Nihal

Ayþe Nihal Ayþe Nihal Ayþe Nihal

2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz.

1. 2. 3. 4. 5.

( ) Ayþe, kaza haberini duymamýþ. ( ) Arabayý Ahmet’in babasý kullanýyormuþ. ( ) Kaza, Antalya yol ayrýmýnda olmuþ. ( ) Kazada ölen ya da yaralanan olmamýþ. ( ) Bayramlarda yollar çok tenha olur.

Ayþe Nihal Ayþe

Nihal Ayþe

Nihal Ayþe Nihal

: Merhaba, Ayþe! : Merhaba, Nihal! : Ayþe, dünkü haberi duydun mu? : Hayýr, duymadým, ne oldu? : Dün arkadaþýmýz Ahmet'in ailesi bir kaza geçirmiþ. : Ýnanmýyorum, nasýl olmuþ peki? : Kaza, bayram dolayýsýyla Antalya’ya memleket ziyaretine giderken olmuþ. Arabayý Ahmet’in kardeþi kullanýyormuþ. : Ahmet’in kardeþi mi kullanýyormuþ? Neden? : Babasý uzun süre araba kullandýðý için yorgun ve uykusuzmuþ. : Baþka bir arabayla mý çarpýþmýþlar yoksa... : Yolda çok yoðun sis varmýþ. Göz gözü görmüyormuþ ve görüþ mesafesi de çok kýsaymýþ. : Sonra... : Antalya’ya ayrýlan yol ayrýmýna gelmiþler. Ahmet’in kardeþi yoðun sis yüzünden trafik levhasýný görememiþ ve o hýzla kavþaða girmiþ. Kavþakta minibüse çarpmýþ. : Can kaybý var mý peki? Biliyor musun? : Çok þükür ölen yokmuþ; ama Ahmet’in babasýyla kardeþi hafif yaralanmýþ. : Ýþte bu güzel haber Nihal. Bildiðim kadarýyla Ahmet’in kardeþinin ehliyeti vardý. Trafik kurallarýný da biliyordu. : Fakat trafik kurallarýný, trafik iþaretlerini iyi bilse de sisli havalarda kara yollarý gerçekten çok tehlikeli. : Doðru söylüyorsun; ama þunu da unutmamak gerekir... Bayramlarda yollar gerçekten çok yoðun oluyor. : Haklýsýn Ayþe. Sana katýlýyorum. : Ahmet’i görürsen, benim de üzüntülerimi ilet. Hepimize geçmiþ olsun! : Tamam iletirim. Görüþürüz.

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz.

1. 2. 3.

4. 5.

Nihal nasýl bir haber duymuþ? .............................................. Arabayý kim kullanýyormuþ? .............................................. Kaza anýnda hava durumu nasýlmýþ? .............................................. Kaza nasýl olmuþ? .............................................. Kazada ölen ya da yaralanan var mýymýþ? ..............................................

41


1 2 3

A: Ülkenizde sýk sýk trafik kazasý olur mu? B: Ülkemizde çok az trafik kazasý olur. Uygulama .......................................................................... A: Sizce trafik kazalarýnýn sebepleri nelerdir? B: Bence en önemli sebep aþýrý hýzdýr. Uygulama .......................................................................... A: Sizce trafik kazalarýný önlemek için neler yapýlmalýdýr? B: Cezalar arttýrýlabilir. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

42

4 5 6

A: Þehirler arasý yollarda neye dikkat etmek gerekir? B: Hýz sýnýrýný aþmamak gerekir. Uygulama .......................................................................... A: Ailenizdeki insanlar nasýl araba kullanýr? B: Amcam çok hýzlý kullanýr. Uygulama .......................................................................... A: Hiç trafik kazasý gördünüz mü? B: Hayýr, görmedim. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayýnýz. 1. Kaza Ankara-Ýstanbul ............................... meydana geldi. 2. Kaza, dün akþam ....................... meydana geldi. 3. Özel otomobil yolcu ................ ile çarpýþtý. 4. Otomobilde ................. kiþi vardý. 5. Kazada otobüs þoförü ................ yaralandý.

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. A B A B

: : : :

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Kaza nerede meydana geldi? .................................................................. 2. Kazada kaç kiþi öldü? .................................................................. 3. Kaza saat kaçta oldu? .................................................................. 4. Yaralananlar nereye kaldýrýldý? .................................................................. 5. Otobüs þoförü suçlu muydu? ..................................................................


Trafik kurallarýný biliyor musun? Evet, biliyorum. Þu trafik iþaretinin anlamý ne? Karþýdan gelene yol ver.

1 Yaya Yolu

2 Taþýt Giremez

3 Park Yapýlmaz

4 Okul Geçidi

43

1. Gördüðünüz veya duyduðunuz bir kazayý yazýnýz.


Kazanýn sebebi neydi? Olay ne zaman oldu? Nerede meydana geldi? Kazada ne oldu? ........................................................................ ......................................................................... ........................................................................ 2. Sizce trafik kurallarýna uymak niçin önemlidir? Ýnsanlar niçin trafik kurallarýna uymalýdýr? Yazýnýz. ........................................................................ ......................................................................... .........................................................................

1. Trafik kurallarýna uyulmadýðý zaman kazalar olur. ................................................................ 2. Yayalar kýrmýzý ýþýkta karþýdan karþýya geçmemelidir. ................................................................ 3. Þehir içinde en yüksek hýz sýnýrý 60 km’dir. ................................................................ 4. Dikkatsiz sürücüler kazalara sebep olur. ................................................................ 5. Her vatandaþýn trafik kurallarýný bilmesi gerekir. ................................................................

Emniyet Kemerinizi Takýnýz

Yaya Geçidi

Okul Geçidi

Park Yapýlmaz

Park Yeri

Hastane

Mecburî Bisiklet Yolu

Mecburî Yaya Yolu

Dur

Bisiklet Giremez

Yaya Giremez

Karþýdan Gelene Yol Ver

Ýki Yönlü Trafik

Ana Yol-Talî yol Kavþaðý

90 Dikkat

Bisiklet Geçebilir

Iþýklý Ýþaret Cihazý

Hýz sýnýrý 90 kilometre

Ýki Nokta

Taþýt Giremez

44

Tek Yön

:

1. Bir cümleden sonra örnek veya açýklamalar verilecekse cümlenin sonuna konur. 2. Doðrudan yapýlan aktarmalarda aktarýlan söz ya da yazýdan önce kullanýlýr.

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

kavþaktan sola otobüse durakta köþeden yaya geçidinden trafikte bilet için para trafik ýþýðýnda

a. b. c. d. e. f. g. h.

bekle dikkatli ol bin dön öde otobüsten in dön geç

2. Trafik iþaretlerini anlamlarýyla eþleþtiriniz. ....... Park yapýlmaz 1.

....... Hýz sýnýrý 90 kilometre

5. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz.

....... Önceliði olan yön

7.

emniyet / mal / yer / önünden 1. Toplu ulaþým araçlarýnda yaþlýlara ve kadýnlara ..................... vermeliyiz. 2. Trafik kurallarý can ve ................................ güvenliðimizi saðlar. 3. Park etmiþ taþýtlarýn ................................... ve arkasýndan geçmemeliyiz. 4. Taþýt içinde ...................... kemeri takmalýyýz.

....... Saða dönülmez ....... Ýleride trafik lâmbalarý var

3.

8.

....... Islak ve kaygan yol 4.

....... Otobüs giremez ....... Sola mecburî yön

5.

....... Taþýt giremez

9. 6. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 10.

90

3. Aþaðýdaki trafik iþaretlerinin anlamlarýný yazýnýz. 1.

saða sola / trafik polisi / kýrmýzý ýþýkta / trafik iþaretlerine / kaldýrým 1. Trafiði düzenleyen polislere ..................... ................. denir. 2. Karþýdan karþýya geçerken ..................... ................. bakmalýyýz. 3. Bir yaya olarak .................dan yürümeliyim. 4. Otomobille giderken ............... ................. durmalýyým. 5. Trafikte seyir hâlindeyken ....................... ................. dikkat etmeliyim.

6.

....... Okul geçidi 2.

4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz.

1. kýrmýzý ýþýk

a. dur

2. sarý ýþýk

b. geç

3. yeþil ýþýk

c. hazýrlan

3. 7. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. .........................

2.

.........................

4.

.........................

.........................

1. ( ) Trafik kazalarýnýn en önemli sebeplerinden biri de dikkatsizliktir. 2. ( ) Trafikte yeþil ýþýk “dur” demektir. 3. ( ) Araba kullanmak için ehliyet almak gerekir. 4. ( ) Trafikte kýrmýzý ýþýk “geç” demektir. 5. ( ) Yayalarýn yürüdüðü yere kaldýrým denir.

45

8. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Aþaðýdakilerden hangisi yolcu taþýtlarýna binerken ve yolcu taþýtlarýndan inerken uyulmasý gerreken kurallardan biridir? A) Yolcu taþýtlarýna binerken ve inerken, ayný kapý kullanýlmalýdýr. B) Yolcu taþýtlarýna binerken sýraya girilmelidir. C) Yolcu taþýtlarý durmadan taþýttan inilmelidir. D) Yolcu taþýtlarýnda baðýrarak konuþulmalýdýr. 2. “Yayalar karþýdan karþýya ..................... ýþýkta geçmelidir.” Bu cümle aþaðýdaki kelimelerden hangisiyle tamamlanmalýdýr? A) kýrmýzý C) sarý

3.. Aþaðýdaki ýþýklardan hangisi trafikte kullanýlmaz? A) Sarý C) Kýrmýzý

B) Yeþil D) Turuncu

4. Aþaðýdakilerden hangisi trafik iþaret ve levhalarýnýn yararlarýndan biri deðildir? A) Trafik iþaret ve levhalarý, trafikte düzeni saðlar. B) Trafik iþaretleri yol hakkýnda bilgi verir. C) Trafik iþaretleri yolda sýkýlmamýzý engeller. D) Güvenli yolculuk yapmamýzý saðlar.

B) yeþil D) mavi

Yayalarýn trafikte uymasý gereken kurallarý yazýnýz. Yaya trafiði ile ilgili iþaretleri bularak bunlarý panoya asýnýz.

Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz. 1. Çok insan taþýr. Kara yolunu kullanýr. 2. Raylar üzerinde gider. Çok fazla yük ve insan taþýr. 3. Þehir içi ulaþýmýnda kullanýlýr. Ticarî bir araçtýr. 4. Bazen trafiði yönlendirir, bazen de suçlularý yakalar. 4

1 3 6 T R A F

5 Ý K L Â M B A S I 10 2

8

7

9

46

5. Yayalarýn karþýdan karþýya güvenle geçtiði yer. 6. Kýrmýzý dur, sarý hazýrlan, yeþil geç. 7. Bir yandan öbür yana geçebilmek için yer altýnda, genellikle daðlarýn içinde açýlan yol. 8. Ýki tekerleklidir. Ayaklarýmýzla kullanýrýz. 9. Yayalarýn yürüdüðü yer. 10.Geceleri arabalarýmýzý koyarýz.


SÖZLÜKÇE Ýsimler azamî (maksimum) asgarî (minimum) aðýr yaralý ana yol ehliyet emniyet kemeri geçit hafif hýz ýþýk

iþaret kaldýrým kavþak kaza kestirme yol kural levha ölü talî yol trafik polisi yaralý yaya

Fiiller beklemek çarpmak/çarpýþmak dikkatli olmak dönmek hazýrlanmak ikaz etmek kaza yapmak kullanmak park etmek sürmek yaralanmak yol vermek

ÝSÝM FÝÝLLER -m mak, -m mek -m ma, -m me -ýýþ, -iiþ, -u uþ, -ü üþ Yapýlýþý: Fiil+Ýsim-fiil ekleri Örnek: Futbol oynamaktan ve sinemaya gitmekten çok hoþlanýyorum. Tatilde Uludaða gitmeyi düþünüyorum. Bu atýn yürüyüþünü görmek lâzým. Arkadaþým Can seyahat etmekten hoþlanmaz.

BELGÝSÝZ SIFATLAR – – – –

Bazý Bütün Birkaç Biraz

Bazý öðrenciler çok uyuyor. Bütün çiçekler güzeldir. Birkaç kilo patates almak istiyorum. Biraz meyve verir misin?

47


ÝSTANBUL

2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. düðün pasta gelin arabasý tebrik kartý damat doðum günü

nevruz davetiye gelin düðün salonu çocuk bayramý þenlik


48

TELEFON GÖRÜÞMESÝ Dövlet : Merhaba Hasan. Ne var, ne yok? Ýþlerin nasýl gidiyor? Hasan : Teþekkürler Dövlet. Ýyiyim. Bugünlerde oldukça yoðunum. Dövlet : Yoðun olmak güzel aslýnda. Hasan : Haklýsýn. Bugünlerde neler yapýyorsun? Vaktin nasýl geçiyor? Dövlet : Biliyorsun bu sýralarda bizim buralarda Nevruz Bayramý var. Þu an herkes Nevruz Bayramý için hazýrlýk yapýyor. Ya sen? Hasan : Keþke ben de oralarda olsam! Biz de þu an bir düðün hazýrlýðý içindeyiz. Dövlet : Ya... Öyle mi? Yoksa, sen mi evleniyorsun? Hasan : Yok caným. Aðabeyimi evlendiriyoruz. Onun için koþturuyoruz. Dövlet : Herhâlde çok yoruluyorsundur. Çünkü bizim buralarda da düðün hazýrlýklarý çok yorucu olur. Hasan : Sorma Dövlet. Burada da durum farklý deðil. Bu arada söylemeyi unuttum. Nevruz Bayramýn da kutlu olsun! Þimdi sizin oralar çok güzeldir! Dövlet : Evet, tam da tahmin ettiðin gibi. Keþke sen de bizlerle beraber olsaydýn! Hasan : Bu yýl mümkün deðil; ama inþallah önümüzdeki yýl Nevruz’da orada olmak isterim. Herhâlde bizi misafir edersiniz. Dövlet : Elbette. Buna herkes çok sevinecek. En çok da kardeþim Batýr. Seni çok merak ediyor. Hasan : Ben de oralarý ve aileni çok merak ediyorum. Dövlet : Seninle Ankara’da çektirdiðimiz fotoðraflarý aileme gösterdim. Hani geçen yýl 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý’nda çektirdiðimiz fotoðraflar var ya? Bu yüzden onlar da Türkiye’yi çok merak ediyor. Hasan : Ha, evet, hatýrladým. Biz de ailecek sizleri misafir etmekten çok mutlu olacaðýz. Ýzninle. Þimdi kapatmam lâzým. Daha daðýtmam gereken onlarca düðün davetiyesi var. Görüþmek üzere. Kendine iyi bak. Dövlet : Görüþmek üzere. Ailene de selâmlarýmý ilet. Ha, bu arada Murat’a da selâm söyle. 1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz.

2. Aþaðýdakileri okuduðunuz diyaloða göre eþleþtiriniz.

1. 2. 3. 4. 5.

Yoðun olmak Düðün hazýrlýklarý Sizleri misafir etmekten Nevruz Bayramýn Ailene de

a. b. c. d. e.

kutlu olsun çok mutlu olacaðýz selâmlarýmý ilet boþ durmaktan iyidir çok yorucu olur

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz.

1. 2. 3. 4. 5.

Dövlet, bugünlerde neden çok yoðun? ........................................................................................................... Dövlet’in memleketinde hangi bayramýn hazýrlýklarý yapýlýyor? ........................................................................................................... Hasan, gelecek sene ne yapmak istiyor? ........................................................................................................... Hasan þu anda ne ile meþguldür? ........................................................................................................... Dövlet ile Hasan nereden tanýþýyor? ...........................................................................................................

49


1 2 3

A: Millî bayramlarýnýz hangileridir? B: 23 Nisan, 19 Mayýs Gençlik ve Spor Bayramý, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramý ve 30 Aðustos Zafer Bayramý’dýr. Uygulama .......................................................................... A: Ülkenizde bayram öncesinde hangi hazýrlýklar yapýlýr? B: Ev temizliði yapýlýr. Uygulama .......................................................................... A: Bayramlarda neler yaparsýnýz? B: Çevreyi süsleriz, törenler yaparýz. Uygulama ..........................................................................

4 5 6

A: Ülkenizdeki insanlar genellikle kaç yaþýnda evlenir? B: Genellikle 25-30 yaþ arasýnda evlenir. Uygulama .......................................................................... A: Dinî bayramlarýnýz hangilerdir? B: Ramazan ve Kurban Bayramlarýdýr. Uygulama .......................................................................... A: En çok sevdiðiniz bayram hangisidir? B: En çok sevdiðim bayram 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramýdýr. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz. 2. Tekrar dinleyiniz ve parçada geçen kelimelere () iþareti koyunuz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

50

Ýlkokul Alkýþ Tatil Þiir Bayramýn kutlu olsun! Millî marþ Bayram Þarký Tören Okul müdürü

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Parçada kaç yýl önceki bir bayramdan söz ediliyor? ............................................................... 2. Yazar, o zaman kaçýncý sýnýfa gidiyormuþ? ............................................................... 3. Bu yazý hangi tarihte yazýlmýþ olabilir? ............................................................... 4. Yazar, hangi bayramdan bahsediyor? ............................................................... 5. Yazar, bu bayramda neler yapmýþ? ...............................................................

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. A B A B A B

: En sevdiðin bayram hangisidir? : En sevdiðim bayram Ramazan Bayramý’dýr. : En son hangi törene katýldýn? : En son arkadaþýmýn düðün törenine katýldým. : Orada neler yaptýn? : Yemek yedik, dans ettik. Gelinle damada altýn ve para taktýk.


1 =DIHU%D\UDPã <ãOEDåãNXWODPDODUã +DYDLILåHNDWPDN

2 %DKDUED\UDPã *HQoOLNED\UDPã 6SRUPVDEDNDODUã \DSPDN

3 &XPKXUL\HW%D\UDPã .XUEDQ%D\UDPã $NUDEDODUã]L\DUHW HWPHN

4 5DPD]DQ%D\UDPã dRFXNED\UDPã 3L\HVWHURODOPDN

51

1. Ülkenizdeki düðünleri kýsaca anlatýnýz. ........................................................................ ......................................................................... ........................................................................ 2. Her yýl kutlanan millî veya dinî bayramlarýnýzdan bir tanesini anlatýnýz. ........................................................................ ......................................................................... .........................................................................

3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Bayramýnýz kutlu olsun! .............................................................. 2. Hayýrlý olsun! .............................................................. 3. Bayramda arkadaþlarýma tebrik kartý gönderdim. .............................................................. 4. Ahmet düðünün ne zaman? .............................................................. 5. Yeni yýlýnýz kutlu olsun! ..............................................................

1. Önemli Günler

2. Kutlamalarda kullanýlan cümleler. 7 7 7 7 7

52

Allah baðýþlasýn! Allah mesut etsin! Anneler günün kutlu olsun! Doðum gününüz kutlu olsun! Bayramýnýz kutlu olsun!

7 7 7 7

Gözünüz aydýn! Mutlu yýllar! Hayýrlý olsun! Yeni yýlýnýz kutlu olsun!

Noktalý Virgül

;

1. Birbirine baðlý, ama her biri kendi içinde baðýmsýz cümleleri ayýrmada kullanýlýr: At ölür, meydan kalýr; yiðit ölür, þan kalýr. 2. Cümle içinde ayný deðerde olup virgül ile ayrýlmýþ türleri, gruplarý ayýrmak için kullanýlýr: Bu sýnýfýn öðrencilerinden Hasan ve Veli 8A sýnýfýna; Murat ve Onur da 8-B sýnýfýna gönderildiler. 3. Virgülle ayrýlmýþ örnekleri farklý örneklerden ayýrmak için konur: Ýtalya, Ýngiltere, Fransa; Roma, Londra, Paris.

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. niþanlanmak 2. evlenmek 3. boþanmak 4. söz kesmek

a. b. c. d.

dul evli niþanlý sözlü

2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Niþan, düðün töreninden sonra yapýlýr. 2. ( ) Evlenen erkeðe gelin, evlenen kýza da damat denir. 3. ( ) Evli olmayan kimselere bekâr denir. 4. ( ) Evlilikten önce yapýlan sözleþmeye nikâh denir. 5. ( ) Evlendikten sonra boþananlara dul denir. 3. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1.

1. 2. 3. 4.

Hasta ziyareti Bayram ziyareti Doðum ziyareti Ölüm ziyareti

a. b. c. d.

Baþýnýz sað olsun! Gözünüz aydýn! Kutlu olsun! / Mübarek olsun! Geçmiþ olsun!

2.

1. 2. 3. 4.

23 30 19 29

a. b. c. d.

Cumhuriyet Bayramý Gençlik ve Spor Bayramý Zafer Bayramý Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý

Nisan Aðustos Mayýs Ekim

4. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ........................................................................................? Sizin de bayramýnýz kutlu olsun! 2. .........................................................................................? Evet, bayramlarda çok mutlu olurum. 3. ...........................................................................................? En sevdiðim bayram 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý’dýr. 4. .............................................................................................? Evet, Gençlik ve Spor Bayramýna katýldým. 5. Aþaðýdaki sorularý kendi ülkenize göre cevaplayýnýz. 1. Ülkenizde hangi bayramlar kutlanmaktadýr? ................................................................................................... 2. Ülkenizde en sevdiðiniz bayram hangi bayramdýr, niçin? ..................................................................................................... 3. Ülkenizde millî bayramlar nerede kutlanýr? ...................................................................................................... 4. Ülkenizde dinî bayramlar var mý? ........................................................................................................

53

6. Aþaðýdaki resimlere uygun cümle numarasý yazýnýz.

1. Bütün dünyada mayýs ayýnýn ikinci pazar günü Anneler Günü olarak kutlanýr. 2. Ülkemizin çeþitli yörelerine ait eðlenme biçimleri, kültürel zenginliðimizi yansýtýr. 3. Eskiden üzerinde gelinlerin getirildiði atlarýn yerini günümüzde arabalar almýþtýr. 4. Doðum günleri için yaþ pasta yaptýrýlýr. 5. Bayramlarda büyüklerin elleri öpülür. Büyükler çocuklara hediyeler verir.

Katýldýðýnýz bir bayram törenini ya da bir þöleni resimleriyle beraber anlatýnýz.

2 1 6

Aþaðýdaki bulmacayý çözünüz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Evlenme nedeniyle yapýlan tören. 4 Evlenecek kýzýn kocasý. Evlenmek için hazýrlanmýþ, süslenmiþ kýz. Hamurdan yapýlmýþ tatlýlarýn genel adý. Bir toplantýya, bir yere çaðrýlanlara gönderilen yazý. Millî veya dinî bakýmdan önemli olan ve kutlanan gün veya günler. 7. Neþeli ve hoþça vakit geçirten þey.

3 5

7

54

SÖZLÜKÇE

Ýsimler coþku damat davetiye dinî bayram evlilik gelin havai fiþek hediye heyecan kutlama millî bayram

SIFAT FÝÝLLER Yapýlýþý: Fiil+Sýfat-fiil ekleri Sýfat fiil ekleri: -asý, -dýk, -acak, -ar, -an, -maz, -mýþ

Aþaðýdaki kelim

nevruz nikâh niþan piyes söz kesme þenlik tebrik tören-merasi m ziyaret

elere sözlükte

Fiiller bahsetmek boþanmak dans etmek davet etmek düzenlemek evlenmek göndermek hatýrlamak hazýrlanmak koþuþturmak

n bakýnýz. kutlamak/ tebrik etmek misafir etme k süslemek ziyaret etme k

Örnekler: Beklenmedik kaza felâkete yol açtý. Gelecek hafta son model bir otomobil alacaðým. Ali Bey tanýnmýþ bir insandýr. Yolu soran kaybolmaz. Eli öpülesi annelere en büyük hediye, onlara saygýlý olmaktýr. Kamyon yolun kenarýnda bekleyen traktöre çarptý.

55


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. baraj dað deniz köprü

kale orman yayla tarým

ada güneþ sahil tarihî eser


56

1.

YER U Ð TU Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Þ U UL B KITALARIN

Ýstanbul, Türkiye’nin en kalabalýk þehridir. Nüfusu 15 miyondan fazladýr. Çok eski ve meþhur bir þehirdir. Ýstanbul’un Asya ve Avrupa kýtasýnda topraklarý vardýr. Ýstanbul Boðazý, þehri ikiye ayýrýr. Bu boðaz üzerinde iki köprü vardýr. Bu köprülerden birincisi Boðaziçi Köprüsü, ikincisi ise Fatih Sultan Mehmet Köprüsüdür. Bu köprüler Asya ve Avrupa kýtalarýný birbirine baðlar. Boðaziçi Köprüsü Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü büyük köprüdür. Ýstanbul; ticaret, turizm, eðitim ve kültür merkezidir. Þehirde birçok alýþveriþ merkezi vardýr. Ýstanbul’un en meþhur saraylarýnýn baþýnda Dolmabahçe ve Topkapý Sarayý gelir. Ýstanbul’da ünlü semtler de vardýr. Beyoðlu, Taksim, Bebek, Kadýköy ve Üsküdar belli baþlý önemli semtlerdendir. Ýstanbul, binlerce yýllýk tarihe sahiptir. Ýstanbul’da gezilecek birçok yer vardýr. Bu yerlerden bazýlarý þunlardýr: Topkapý Sarayý : Yaklaþýk beþ yüz yýllýk bir tarihe sahiptir. Haliç ile Marmara Denizi arasýndadýr. Ýçinde pek çok paha biçilmez tarihî eser vardýr. Her yýl binlerce yerli ve yabancý turist bu sarayý ziyaret eder. Sultan Ahmet Camisi : Dünyadaki altý minareli tek camidir. Dört yüz yýllýk bir eserdir. Yanýnda Ayasofya Müzesi ve dikili taþ vardýr. Her yýl binlerce yerli ve yabancý turist tarafýndan ziyaret edilmektedir. Kapalý Çarþý : Kapalý Çarþý çok eski ve meþhur bir alýþveriþ merkezidir. Ýçinde dört bin tane dükkân vardýr. Rumeli Hisarý : Rumeli Hisarý, Ýstanbul Boðazý’nýn kýyýsýndadýr. Rumeli Hisarýnda üç tane kule ve on üç tane burç vardýr. Bu kuleleri ve burçlarý surlar birleþtirir. Hisarýn, beþ tane giriþ kapýsý vardýr. Ýstanbul, dünyanýn sayýlý metropol þehirlerinden biridir. Kýtalarýn buluþtuðu bu güzel þehri görmenizi tavsiye ederiz. 2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Ýstanbul, Türkiye’nin en kalabalýk þehridir. 2. ( ) Ýstanbul Boðazý Ýstanbul’u ikiye ayýrýr. 3. ( ) Boðaziçi Köprüsü dünyanýn en uzun köprüsüdür. 4. ( ) Ýstanbul Boðazýnda iki köprü vardýr. 5. ( ) Dolmabahçe ve Topkapý Saraylarý Ankara’dadýr.

3. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümleler hangi kelimelerle tamamlanmalýdýr? 1.. “Ýstanbul’un nüfusu ........ milyondan fazladýr.” A) on B) on beþ C) dokuz D) sekiz 2. “Ýstanbul’u ............... .............. ikiye ayýrýr.” A) Marmara Denizi B) Karadeniz C) Taksim D) Ýstanbul Boðazý 3. “Boðaziçi Köprüsü Avrupa’da ..................... büyük köprüdür.” A) birinci B) ikinci C) üçüncü D) dördüncü 4. “Ýstanbul,, çok ........ ve meþhur bir þehirdir.” A) yeni B) küçük C) eski D) sýcak

57


1 2 3

A: Ülkenizi tanýtýr mýsýnýz? B: Ülkemiz, Asya ile Avrupa kýtasýnda, üç tarafý denizlerle çevrili, 70 milyon nüfuslu bir ülkedir. Uygulama .......................................................................... A: Ülkenizin neyi meþhurdur? B: Ülkemizin sahilleri ve daðlarý meþhurdur. Uygulama .......................................................................... A: Ülkenizde ne tür turizm faaliyetleri var? B: Ülkemizde deniz, dað ve yayla turizmi vardýr. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

58

4 5 6

A: Ülkenize gelen turistlere neler tavsiye edersiniz? B: Ýstanbul’un tarihî ve turistik yerlerini gezmelerini tavsiye ederim. Uygulama .......................................................................... A: Hangi þehirde oturuyorsunuz? B: Ýstanbul’da oturuyorum. Uygulama .......................................................................... A: Þehrinizin neyi meþhurdur? B: Þehrimizin tarihî ve turistik yerleri meþhurdur. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. “Türkiye’nin ................. ve ..................... kýtalarýnda topraklarý vardýr.” A) Amerika-Asya B) Avrupa-Antarktika C) Asya-Avrupa

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz.

2. “Türkiye Cumhuriyeti ............ tarihinde kuruldu.” A) 23 Nisan 1920 B) 29 Ekim 1923 C) 30 Aðustos 1922

Fatih : Çok ilginç. Neden Mýsýr’ý tercih ettin?

3. “Türkiye ........ bölge ve ....... ilden oluþmaktadýr.” A. 6-71 B. 8-85 C. 7-81 4. “Türkiye’nin üç tarafý ............... çevrilidir.” A) daðlarla B) ormanlarla C) denizlerle

Fatih : Merhaba Fatih. Bu yaz, tatilini nerede geçirmeyi düþünüyorsun. Ayhan : Tatilde Mýsýr’a gitmeyi düþünüyorum. Ayhan : Çünkü, Mýsýr’da dünyanýn yedi harikasýndan biri olan piramitler var. Ýlkokul yýllarýmdan beri piramitler ilgimi çekmektedir. Fatih : Bana piramitler ile ilgili fotoðraf getirir misin? Ayhan : Elbette getiririm. Baþka bir isteðin var mý? Fatih : Teþekkürler. Sana þimdiden iyi tatiller dilerim.

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Türkiye Cumhuriyeti hangi kýtalarda yer alýr? ................................................................ 2. Türkiye Cumhuriyeti ne zaman kuruldu? ................................................................ 3. Türkiye Cumhuriyeti’ni kim kurdu? ................................................................ 4. Türkiye’nin en büyük illeri hangileridir? ................................................................

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz. 1. 2. 3. 4.

Ýzmir/Efes Antik Tiyatro Hindistan/Taç Mahal Adýyaman/Nemrut Daðý Çin/Çin seddi

59

1. Ülkenizi tarihî ve turistik yönleriyle anlatan bir kompozisyon yazýnýz.

3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Ülkemizin tarihî ve turistik alanlarý meþhurdur. ................................................................ 2. Yollar ve köprüler bir ülkenin kalkýnmýþlýðýný gösterir. ................................................................ 3. Efes Antik Tiyatro dünyanýn yedi harikasýndan biridir. ............................................................ 4. Ülkemizin en kalabalýk þehri Ýstanbul’dur. ........................................................ 5. Ankara, Türkiye’nin baþkentidir. ....................................................

.......................................................... ........................................................... .......................................................... 2. Þehrinizin en meþhur yerlerinden birini özellikleriyle anlatýnýz. ........................................................... .......................................................... ..........................................................

Türkiye

eti

Cumhuriy

mal Atatürk

Ke : Mustafa Kurucusu : Türkçe Resmî Dili : 75 Milyon u s fu ü N m² : 814.578 k Yüz Ölçümü ve Asya a : Avrupa ýt K u ð u d n Bulu

Üç Nokta

: Lira i Para Birim : Ankara Baþkenti uriyet imi : Cumh Yönetim biç : 81 ý Þehir Sayýs

...

1. Herhangi bir nedenle bitmemiþ cümlelerin sonuna konur: Seni bir yakalarsam... 2. Birtakým bölümler, nesneler, örnekler sayýldýktan sonra gibi anlamýnda kullanýlýr: Bu topraklarda her þey yetiþir: buðday, arpa, yulaf... 3. Kaba sayýlan sözlerin yerine kullanýlýr: Bu ... herif gelmiþ. 4. Açýklanmak istenmeyen kiþi ve yer adlarýnýn yerine kullanýlýr. 5. Sözün bir yerde kesildiðini göstermek için kullanýlýr: Sana uðurlar olsun... Ayrýlýyor yolumuz! 6. Alýntýlarda atlanan yerleri göstermek için çoklukla üç nokta kullanýlýr.

60

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. vali

a. köy

2. kaymakam

b. ilçe

3. cumhurbaþkaný

c. il

4. muhtar

d. ülke

2. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. turizm / döviz / otel / turist 1. Yabancý turistlerin bir ülkeye kazandýrdýklarý paraya ................................ denir. 2. Turistlerin konakladýklarý yere .................... denir. 3. Ýnsanlarýn, görmek, eðlenmek, spor yapmak gibi amaçlarla yaptýklarý seyahate ............... denir. 4. Gezmek, görmek, tanýmak, dinlenmek ve eðlenmek amacýyla geziye çýkanlara ............ denir.

3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1.

...............................................................? Evet, dað turizmi vardýr.

2.

...............................................................? Evet, çok kaliteli otellerimiz var.

3.

...............................................................? Ülkemize yaklaþýk olarak on milyon turist gelir.

4.

...............................................................? Evet, Türkiye’de çok güzel sahiller vardýr.

5.

...............................................................? En güzel þehirlerimiz, Ýstanbul, Ýzmir ve Antalya’dýr.

61

4. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Türkiye, altý bölgeye ayrýlmýþtýr. 2. ( ) Türkiye’nin Afrika kýtasýnda da topraklarý vardýr. 3. ( ) Türkiye’nin nüfusu 100 milyondur. 4. ( ) Türkiye Cumhuriyeti Atatürk tarafýndan kurulmuþtur. 5. ( ) Türkiye’nin baþkenti Ankara’dýr.

1. Þehrinizi fotoðraflarla birlikte tanýtan bir tablo hazýrlayýnýz. 2. Dünyanýn 7 harikasýný Ýnternetten araþtýrýnýz ve resimleriyle birlikte kýsaca tanýtýnýz.

Peri Bacalarý

62

Efes Antik Tiyatro

5. Aþaðýdaki boþluklarý kendi ülkenize göre doldurunuz. Ülkenizin kurucusu Resmî dili Nüfusu Yüz ölçümü Bulunduðu kýta Dini Para birimi Baþkenti Yönetim biçimi

:......................................... :......................................... :......................................... :......................................... :......................................... :......................................... :......................................... :......................................... :.........................................

Bu Þehri Biliyor musun? Ünlü bir þehir hakkýnda topladýðýnýz bazý bilgileri defterinize yazýn. Daha sonra arkadaþýnýza bu bilgileri okuyun. Onlara: “Bu hangi þehir?” sorusunu yöneltin. Hangi þehir olduðunu bilen öðrenci kalkýp kendi yazdýðý þehrin özelliklerini okusun. Oyun bu þekilde devam etsin.

Pamukkale Traventerleri

SÖZLÜKÇE Ýsimler baþbakan baþkent belediye

lükten bakýnýz.

Aþaðýdaki kelimelere söz

eser halk il ilçe cami saba cumhurbaþkaný ka kaymakam devlet kýta dil kýta din köy eðitim

kültür mahalle memleket nüfus para birimi sahil sokak þehir tarih

ticaret uygarlýk ülke vali vatan yabancý yerli yönetim yüz ölçümü

Fiiller alýþveriþ yapmak dinlenmek eðlenmek fotoðraf çekmek gezmek tatil yapmak ziyaret etmek

ZARF-FÝÝLLER 1 Yapýlýþý: Fiil+Zarf-fiil ekleri Zarf-fiil ekleri: -a, -e; -ýp, -ip, -up, -üp; -arak, -erek; -ýnca, -ince, -unca, -ünce;

Örnek: Yürüye yürüye ayaklarýmýz þiþti. Arabayla eve kadar gidip geri döndü. Türkiye’yi gezerek daha iyi tanýyabilirsiniz. Araban bozulunca tamirciye telefon aç.

Rumeli Hisarý

Ölüdeniz

63


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. tiyatro konferans opera sempozyum kütüphane fuar

lunapark müze sirk gezi sergi ödül töreni


64


Metin : Ali, sen bugünkü tarih dersinde anlatýlan konuyu anladýn mý? Eski insanlar nasýl yaþamýþlar acaba? Bugünkünden çok farklýdýr deðil mi? Ali : Evet, bence de çok farklý olmalý. Babam beni ara sýra müzelere götürür. Müzeler, tarihin canlý bir þekilde verildiði yerlerdir. Müzelere gidince eski insanlarýn yaþantýlarýný öðreniyorum. Metin : Ne kadar güzel! Ben hiç müzeye gitmedim. Ali : Eðer istersen bu hafta sonu bizimle sen de gelebilirsin. Böylece tarih dersinde gördüðümüz bazý konularý pekiþtirmiþ oluruz. Metin : Güzel olur. Peki nerede buluþacaðýz? Ali : Pazar sabahý okulun önündeki otobüs duraðýnda buluþalým. Önce arkeoloji müzesine, sonra da deniz müzesine gideriz. Metin : Hafta sonunu heyecanla bekliyorum. HAFTA SONU Ali : Merhaba Metin. Hazýr mýsýn? Metin : Evet, hazýrým. Gidebiliriz. Müze nerede? Yakýndýr inþallah! Ali : Uzak sayýlmaz. Otobüsle yarým saatte varýrýz. Metin : Daha önce hiç müzeye gitmedim. Benim için ilk olacak. Ali : Bu tür kültürel ve sosyal aktiviteler, insaný rahatlatýyor. Ýnsan sýk sýk bu tür faaliyetlere katýlmalý. MÜZEDE Ali : Evet, geldik. Giriþ ücreti 1 lira. Þu giþeden biletleri alalým. Bu sefer ücretleri ben ödeyeyim. Bir dahaki sefere sen ödersin. Metin : Teþekkür ederim. Ali : Bu müze iki bölümden oluþuyor. Þu bölüm milattan önceki döneme ait. Þu bölüm ise milattan sonraya ait. Metin : Çok güzel bir müzeymiþ. Özellikle milattan önceki figürler çok ilgimi çekti. Böyle güzel bir gün yaþattýðýn için sana teþekkür ederim. Ali : Bir þey deðil.

65

2. Aþaðýdaki test sorularýný okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ali ile Metin ...... A) postaneye gidiyor. B) müzeye gidiyor. C) sinemaya gidiyor. 2. Müzelerde ...... A) tarihî eserler sergilenir. B) küçük ev aletleri sergilenir. C) yeni çýkan filmler tanýtýlýr. 3. Ali ile Metin ...... A) okulun önündeki durakta buluþuyor. B) müzede buluþuyor. C) sahilde buluþuyor. 4. Müzeye giriþ ücreti ...... A) 2,5 lira B) 1,5 lira C) 1 lira

5. Metin’in müzede ilgisini çeken en önemli bölüm ...... A) Osmanlý dönemini anlatan figürlerdir. B) Kurtuluþ Savaþýný anlatan figürlerdir. C) Milattan önceki dönemi anlatan figürler 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Metin ile Ali, hafta sonu nereye gidecek? ................................................................ 2. Metin ile Ali, nerede buluþacak? ................................................................ 3. Sosyal faaliyetlerin insana ne gibi faydalarý vardýr? ................................................................ 4. Metin ile Ali’nin gittiði müze hangi bölümlerden oluþuyor? ................................................................ 5. Müzede Metin’in ilgisini hangi bölüm çekiyor? ................................................................


1 2 3 66

A: Þehrinizde müze var mý? Varsa ne tür bir müze var? B: Evet, þehrimizde Etnografya müzesi var. Uygulama ..........................................................................

A: Bu hafta sinemalarda hangi film oynuyor? B: Bu hafta sinemalarda “Hababam Sýnýfý Askerde” adlý film oynuyor. Uygulama ..........................................................................

A: Tiyatroya gider misiniz? B: Ara sýra giderim. Uygulama ..........................................................................

4 5 6

A: Hangi tür sosyal etkinliklere katýlýyorsun? B: Sinema, tiyatro ve spor gibi etkinliklere katýlýyorum. Uygulama .......................................................................... A: Hiç seminere katýldýn mý? Katýldýysan hangi seminere katlýdýn? B: Evet, “Sigaranýn Zararlarý” konulu seminere katýldým. Uygulama .......................................................................... A: Müzelerin kültürel hayata katkýlarý nelerdir? B: Geçmiþ kültürler hakkýnda bilgi sahibi olmamýzý saðlar. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz.

1. Dinleyiniz.

1. ( ) Gazeteci, müze müdürüyle Müzeler Haftasý nedeniyle bir röportaj yapýyor. 2. ( ) Müzeler, eðitim ve öðretim kurumlarýdýr. 3. ( ) Dünyadaki ilk müzelerin temeli, özel koleksiyonlara dayanýr. 4. ( ) Dünyada ilk müzeler 18. yüzyýlda kuruldu. 5. ( ) Müzeler, dünü bugüne; bugünü de yarýna baðlayan bir köprü gibidir.

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Müze müdürü, müzeleri neye benzetmektedir? ................................................................ 2. Müzelerin amacý nedir? ................................................................

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. A : Pazar günü bir planýn var mý? B : Hayýr, yok. A : Benimle tiyatroya gelir misin? B : Evet, gelirim. Saat kaçta buluþalým? A : Saat 16:30’da. B : Hangi oyun oynayacak? A : Lüküs Hayat

3. Tarihte ilk müzeler nasýl kurulmuþtur? ................................................................ 4. Müzelerde neler sergilenir? ................................................................

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz. 1. A: B: A: B: A: B: A:

............... günü bir programýn var mý? ......................................................... ........................................................? Olabilir. Saat kaçta gidelim? Saat 17:30’da Hangi film oynayacak? Milyon Dolarlýk Bebek.

2. A: B: A: B: A: B: A:

....................... günü bir programýn var mý? ........................................................ Benimle fuara gelir misin? .......................................................? Saat 15:00’te. Fuarda neler var? En yeni çýkan elektronik ürünlerin tanýtýmý var.

67

1. Sýnýfýnýzdaki arkadaþlarýnýz derslerden sonra ya da tatillerde daha çok hangi sosyal aktivitelere (seminer, konferans, spor, gezi...) katýlýr? Bununla ilgili bir paragraf yazýnýz. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. 2. Ülkenize gelen yabancý turistlere nereleri gezmelerini tavsiye edersiniz? Özellikleriyle yazýnýz. .............................................................. .............................................................. .............................................................. .............................................................. 3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Hafta sonu babamla müzeye gideceðim. ........................................................ 2. Ýlk müzeler 18. yüzyýlda kuruldu. ........................................................ 3. Þehrimizde ünlü bir arkeoloji müzesi var. ........................................................ 4. Bazý insanlar çok sosyaldir. ........................................................ 5. Okulumuzda “Kültür ve Medeniyet” konulu bir konferans verilecek. ........................................................ 4. Bulunduðunuz þehirdeki bir müzeyi ya da tarihî bir yeri anlatýnýz. ............................................................... ............................................................... ............................................................... ............................................................... ............................................................... ............................................................... ...............................................................

68

Kýsa Çizgi arkeoloji

: Tarih öncesi ve eski çaðlardan kalma eserleri tarih ve sanat bakýmýndan inceleyen bilim müze : Sanat ve bilim eserlerinin veya sanat ve bilime yarayan nesnelerin saklandýðý, halka gösterilmek için sergilendiði yer veya yapý fuar : Belli zamanlarda, belli yerlerde ticarî mal sergilemek için açýlan büyük sergi sempozyum : Belli bir konuda düzenlenen oturum veya seminer, bilgi þöleni konferans : Dinleyicilere bilim, sanat, edebiyat gibi bir konuda bilgi vermek için yapýlan konuþma


müze kütüphane sinema tiyatro sempozyum

a. b. c. d. e.

film kitap tarihî eser oyun bilgilendirme

2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Müzeler, sanat ve kültür merkezleridir. 2. ( ) Sinemada yeni çýkan filmleri seyredebilirsiniz. 3. ( ) Sempozyumlarda cambazlar akrobatik hareketler yapar. 4. ( ) Konferanslar, herhangi bir konuda bilgi vermek için yapýlan toplantýlardýr. 5. ( ) Kütüphaneler, öðrencilerin vazgeçemeyecekleri yerlerdir. 3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

..............................................................? Evet, müzeye gitmekten hoþlanýrým. ..............................................................? Hayýr, konferansa gitmekten pek hoþlanmam. ..............................................................? Hayýr, bütün insanlar sosyal deðildir. ..............................................................? Hayýr, sýk sýk tiyatroya gitmem. ..............................................................? Arkeoloji müzesinde tarih öncesinden kalma eserler sergilenir.

-

1. Satýr sonuna sýðmayan kelimeleri dil bilgisi kurallarýna uygun biçimde ayýrmak için kullanýlýr. 2. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayýrt etmek için kullanýlýr: gel3. Ýki veya daha çok millet, ülke, dil vb. arasýndaki baðý göstermek için kullanýlýr: Türk-Alman iliþkilleri... 4. Ýki ya da daha çok özel ad arasýndaki baðý göstermek için kullanýlýr: Konya-Aksaray kara yolu 5. Ýki veya daha çok sayý arasýndaki baðý (süre bakýmýndan) belirtmek için kullanýlýr: 2005-2006 Öðretim Yýlý

4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. konferans / kütüphane / seminer/ müze / basýn toplantýsý 1. Þehrimizde tarihî eserlerin sergilendiði iki tane ............... var. 2. Ünlü yazar Osman Müftüoðlu hafta sonu beslenme konulu bir ................ verecek. 3. Hafta sonu “ekonomi” konusunda ........... de araþtýrma yapacaðým. 4. Cuma günü öðleden sonra, “Yabancý Dil Öðrenme Teknikleri” konulu bir ............... katýlacaðým. 5. Teknik direktör Þenol Güneþ maçtan sonra ......................... düzenledi. 5. Aþaðýdaki sorulara “evet” ya da “hayýr” þeklinde cevap veriniz. 1. ( ) Þehrinizde arkeoloji müzesi var mý? 2. ( ) Þehrinizde tiyatro var mý? 3. ( ) Þehrinizde sinema var mý? 4. ( ) Þehrinizde kütüphane var mý? 5. ( ) Þehrinizde sirk var mý? 6. ( ) Þehrinizde lunapark var mý? 7. ( ) Þehrinizde kale var mý? 8. ( ) Þehrinizde saat kulesi var mý? 9. ( ) Þehrinizde stadyum var mý? 10. ( ) Þehrinizde kapalý spor salonu var mý?

69

Þehrinizde müze var mý? Müzeye ait resimler bulup bu müzeyi resimleriyle tanýtýnýz.

Aþaðýdaki kelimeleri tablodan bulunuz ve iþaretleyiniz. S

E

N

A

H

P

Ü

T

Ü

K

A

S

Ý

G

R

E

S

Ý

R

K

A

T

R

E

K

A

Ý

Y

E

A

T

A

E

Z

R

B

N

A

S

L

K

D

N

Ý

A

C

E

T

N

E

U

Y

Ý

M

P

D

M

R

O

E

L

U

M

L

A

E

A

O

K

Z

E

M

E

K

N

F

G

H

I

Ü

S

N

S

F

U

A

R

Ý

J

M

Ý

Ý

J

O

L

O

E

K

R

A

stadyum saat kulesi kale lunapark

70

sirk kütüphane sinema tiyatro

arkeoloji fuar sergi konser

gezi seminer

SÖZLÜKÇE


Ýsimler akrobasi konser etnografya müzesi kültür faaliyet kültür merkezi koleksiyon milattan önce konferans milattan sonra

sanat sirk sosyal faaliyet tarihî eser tiyatro

Fiiller buluþmak düzenlemek katýlmak sergilemek seyretmek

sunmak tanýtmak ziyaret etmek

ZARF-FÝÝLLER 2 Yapýlýþý: Fiil+Zarf-fiil ekleri Zarf-fiil ekleri: -ken; -madan, -meden; -alý, -eli; -dýkça, -dikçe, -dukça, -dükçe, -ar, -er ... -maz, -mez

Örnek: Trafikte seyrederken trafik iþaretlerine uymalýyýz. Otomobiline bakým yaptýrmadan yola çýkma. Trafik gittikçe yoðunlaþýyor. Onu görmeyeli çok deðiþmiþ. Yüksel Bey’i görür görmez tanýdým.

71


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. beyaz eþya maðazasý mobilya maðazasý teknik servis araba galerisi döviz bürosu altýn demir para garanti belgesi kredi kartý kâðýt para saatçi elektronik eþya maðazasý 3. Resimlere bakarak dinleyiniz. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz.

72


Z YA E B

Satýcý : Buyurun efendim, ne arzu etmiþtiniz? Müþteri : Buzdolabý ve televizyon reyonunuzu gezebilir miyim? Satýcý : Memnuniyetle. Bu ay kampanya dolayýsýyla Vestel ürünlerinde indirimli satýþlarýmýz baþladý. Müþteri : 72 ekran televizyonlarýn fiyatý ne kadar? Satýcý : Peþin mi almak istersiniz, taksitli mi? Müþteri : Hem peþin hem de taksitli fiyatýný öðrenmek istiyorum. Satýcý : Peþin alýrsanýz 650, taksitli alýrsanýz 720 lira olur. Müþteri : Kaç taksit? Satýcý : Kredi kartýna biri peþin dokuz taksit. Ayda 80 lira. Müþteri : Garantisi var mý? Satýcý : Tabi ki. 2 yýl garanti veriyoruz. Ayrýca eve teslim ve servis hizmetimiz var. Müþteri : Þu buzdolabý ne kadar? Satýcý : Onu da kredi kartýna 9 taksitle size 850 liraya veririm. Peþin alýrsanýz 770 lira olur. Müþteri : Özellikleri nelerdir? Satýcý : 512 litre iç hacmi var. Derin donduruculu ve çift kapýlý. Ayrýca 2 yýl garantisi var. Düþük enerjiyle çalýþýr. Müþteri : O hâlde þu buzdolabýný ve televizyonu alýyorum. Buyurun kredi kartým. Satýcý : Þuraya bir imza atar mýsýnýz lütfen! Buzdolabý ve televizyonunuz en geç iki saat içerisinde adresinize teslim edilecek. Adresiniz? Müþteri : Huzur sitesi, 2. Blok, Nu:16 Üsküdar. Satýcý : Tamam efendim. Hemen arabaya yükletiyorum. Müþteri : Bekliyorum. Hayýrlý iþler. Satýcý : Ýyi günlerde kullanýn. Güle güle efendim.

EÞYA MAÐAZASINDA 2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

( ) Müþteri, Huzur Sitesi’nde oturuyor. ( ) Müþteri, eþyalarý evine kendisi taþýyor. ( ) Müþteri, hem buzdolabý hem televizyon alýyor. ( ) Müþteri, eþyalarý peþin parayla satýn alýyor. ( ) Buzdolabýnýn taksitli fiyatý 850 liradýr.

3. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

Kredi kartýna 9 .......... yapýyoruz. .................. mi alacaksýnýz taksitli mi? Televizyonun ................si var mý? Buzdolabýnýn ............... nedir? Ýyi .......................... kullanýn!

73

4. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Müþteri, ne almak istiyor? ................................................................ 2. Televizyonun peþin fiyatý ne kadar? ................................................................ 3. Buzdolabýnýn garantisi var mý? ................................................................

4. Buzdolabýnýn özellikleri nelerdir? ................................................................ 5. Müþteri, beyaz eþya maðazasýndan ne aldý? ................................................................


1 2 3

A: Babanýz alýþveriþleri peþin mi taksitli mi yapar? B: Hem taksitli hem de peþin yapar. Uygulama .......................................................................... A: Ne almak istiyorsunuz? B: Elektrik süpürgesi almak istiyorum. Uygulama .......................................................................... A: Nasýl bir teyp almak istiyorsunuz? B: Çift kasetli, CD çalarlý bir teyp almak istiyorum. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz. 2. Tekrar dinleyiniz ve doðru kelimeye “” iþareti koyunuz.

74

1. Affedersiniz, döviz / para kurlarýný öðrenebilir miyim? 2. Ne kadar / Kaç para bozduracaksýnýz? 3. Avro 1.75 / 1.3 liradýr. 4. 100 Avro ve 200 dolar / 100 dolar bozdurmak istiyorum. 5. Buyurun 350 / 305 liranýz. Lütfen paralarýnýzý sayýnýz!

4 5 6

A: Sizce teknolojinin faydalarý nelerdir? B: Yaþamý kolaylaþtýrýr. Uygulama .......................................................................... A: En son ne zaman ve nerede döviz bozdurdun? B: En son iki hafta önce bankada döviz bozdurdum. Uygulama .......................................................................... A: Bir þey alýrken pazarlýk yapar mýsýn? B: Evet, genellikle yaparým. Uygulama ..........................................................................

3. Dinlediðiniz diyaloða göre aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1.

................................................................? 100 dolar bozduracaðým. 2. ................................................................? Avro 1.75 lira.

4.

................................................................? Avro ve dolar bozdurmak istiyorum. 5. ................................................................? 100 Avro, 170 lira yapýyor.

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. A : Affedersiniz, bu teybin fiyatý ne kadar? B : 150 Lira. A : Döviz alýyor musunuz? B : Evet, alýyoruz. A : Dolar ne kadar? B : 1 Dolar 1,3 lira. A : Kaç dolar vermem gerekiyor? B : 115 dolar verseniz yeterli. 2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz.

2 Cep telefonu 450 lira

4

Japon Yeni 1.25 lira

1 Fotoðraf Makinesi 240 lira Avro - 1.75 lira 137 Avro

Kilim - 320 lira

360 Japon Yeni

Rus Rublesi 0.05 lira

3

6400 Ruble Dizüstü Bilgisayar 1800 lira Ýngiliz Sterlini 2.5 lira

720 Ýngiliz Sterlini

75

1. Alýþveriþlerde nelere dikkat edilmelidir? Bir paragraflýk yazý yazýnýz. ........................................................................ ........................................................................ ......................................................................... ........................................................................ 2. Elektronik eþya maðazasýnda müþteri ile satýcý arasýnda geçen bir diyalog yazýnýz. ........................................................................ ........................................................................ ......................................................................... .........................................................................

PARA BÝRÝMÝ Amerika Avrupa Ýngiltere Ýsviçre Kanada Avustralya Danimarka Ýsveç Norveç Japonya S. Arabistan Kuveyt Avusturya Belçika Fransa Hollanda Ýtalya Ýspanya Finlandiya Yunanistan Rusya Singapur

Para Kýsaltma Birimi Dolar USD Avro EUR Sterlin GBP Frank CHF Dolar CAD Dolar AUD Kron DKK Kron SEK Kron NOK Yen JPY Riyal SAR Dinar KWD Þilin DEM Frank ATS Frank BEF Florin FRF Liret NLG Peseta ITL Markka FIM Drahmi GRD Ruble RUR Dolar SGD

Uzun Çizgi

Para Kýsaltma Birimi Suriye Drahmi GRD Ürdün Dinar JOD Hong Kong Dolar HKD Ýran Riyal IRR Ýsrail Þekel ILS B. Arap E. Dirhem AED Ýskoçya Paunt ISK Bulgaristan Leva BGL Macaristan Forint HUF Mýsýr Paunt EGP Malezya Ringit MYR Romanya Ley ROL Çekoslavakya Kron CSK Hindistan Rupi INR Kýbrýs Paunt CYP Lübnan Livres LBP Çin Yinhang CNY Pakistan Rupi PKR Tunus Dinar TND Arnavutluk Leke Makedonya Dinar Türkiye Lira TL PARA BÝRÝMÝ

–

1. Yazýda konuþmalarý göstermek için kullanýlýr. 2. Karþýlýklý konuþma þeklinde olmayan sözler de konuþma çizgisi ile verilebilir: Öðretmenin yanýna sokuldu: – Bana izin verir misiniz, dedi.

76

3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Nereden döviz bozdurabilirim? ............................................. 2. Satýþlarýnýz peþin mi taksitli mi? ......................................... 3. Döviz kurlarýný öðrenebilir miyim? .......................................... 4. Teybin kaç yýl garantisi var? ................................................ 5. Nakit mi kredi kartýyla mý ödeyeceksiniz? ..................................................

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. televizyon

a. saatçi

2. saat

b. döviz bürosu

3. döviz

c. elektronik eþya maðazasý

4. altýn

d. kuyumcu

5. kitap

e. kýrtasiye

2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Servisi ve garantisi olan mallar alýnmamalýdýr. 2. ( ) Kaliteli malý deðil, ucuz malý tercih etmek gerekir. 3. ( ) Son kullaným tarihi geçmiþ mallar alýnmamalýdýr. 4. ( ) Ýhtiyaçlar aile bütçesine göre planlanmalýdýr. 5. ( ) Bir malý alýrken dýþ görünüþüne bakmak gerekir.

3. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ...............................................................? Ütünün peþin fiyatý 50 liradýr. 2. ...............................................................? Hayýr, indirimli satýþlarýmýz baþlamadý. 3. ...............................................................? Satýþlarýmýz sadece peþindir. 4. ...............................................................? Evet, televizyon çok pahalý. 5. ...............................................................? Hayýr, bu ürünün garantisi yok.

6. Aþaðýdaki anket sorularýný kendinize göre iþaretleyiniz. () 1. Aileniz, tasarruflarýný aþaðýdakilerden hangisiyle deðerlendiriyor? 1. 2. 3. 4.

5. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. kullanma / zor / kâr / bozuk / garanti / zam / etiket 1. Reklâmlarýn amacý, tanýtýlan malý çok satmak ve ............................... etmektir. 2. Bilinçli bir tüketici, hatalý ve .......................... mallarý satýn almaz. 3. Aile bütçemizi düþünmeden alýþveriþ yapmak, bizi ................... duruma düþürür. 4. Yiyecek maddeleri alýrken tazeliðine, temizliðine, üretim ve son .................. tarihlerine bakmalýyýz. 5. Elektronik eþyalarý satýn alýrken ............... belgesini de almalýyýz. 6. Bir malýn fiyatýnýn artmasýna ..................... denir. 7. Bir malýn tür, miktar, fiyat gibi özelliklerini belirtmek için üzerine konulan kâðýda .................. denir.

5. 6. 7. 8.

Arsa, konut Araba Ev Diðer

2. Babanýzýn çalýþtýðý alan aþaðýdakilerden hangisidir? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Bir malý alýrken nelere dikkat etmeliyiz? ................................................................. 2. Alýþveriþte reklâmlarýn etkisinde kalýr mýsýnýz? ................................................................. 3. Alacaðýnýz malýn fiyatýný araþtýrýr mýsýnýz? ................................................................. 4. Bilinçli bir tüketici misiniz? ................................................................. 5. Alýþveriþlerinizi peþin mi, taksitli mi yapýyorsunuz? .................................................................

Borsa Döviz Banka Altýn

Sanayi Ticaret Finans Dýþ ticaret Ýnþaat Turizm

7. Borsa 8. Tekstil 9. Mobilya 10. Tarým 11. Diðer


Ruble Liret Dinar Þilin Avro

a. b. c. d. e.

Kuveyt Avusturya Rusya Avrupa Birliði Ýtalya

8. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( 2. 3. 4. 5.

( ( ( (

) Döviz, bankalarda veya döviz bürolarýnda bozdurulabilir. ) Avro, Avrupa Birliði’nin para birimidir. ) Florin, Ýngiltere’nin para birimidir. ) Her ülkenin bir para birimi vardýr. ) Ýspanya’nýn para birimi dolardýr.

9. Aþaðýdaki sorularý kendi ülkenize göre cevaplayýnýz. 1. Ülkenizin para birimi nedir? ................................................................. 2. Ülkenizde en çok kullanýlan para hangisidir? ................................................................. 3. Ülkenizde döviz nerelerde bozdurulur? ................................................................. 4. Ülkenizde en deðerli para hangisidir? ................................................................. 5. Ülkenizde altýn önemli bir yatýrým aracý mýdýr? .................................................................

77

10. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ........................................? Hayýr, dolar deðil, dinar bozdurmak istiyorum. 2. ........................................? Yen, Japonya’nýn para birimidir. 3. ........................................? Evet, geçen hafta döviz bozdurdum. 4. ........................................? Bir florin 0,54 liradýr. 5. ........................................? Banka, 500 metre ileride sol tarafta. 11. Aþaðýdaki diyaloðu sýralayýnýz. Ruble Buyurun Ne kadar bozdurmak istiyorsunuz? Ýyi günler. Dövizin cinsi nedir? Döviz bozdurmak isitiyorum. 2000 ruble bozdurmak istiyorum. 12. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. saymak / incelemek / düþmek / yükselmek / harcamak / bozdurmak 1. Para ................... için döviz bürosuna gittim. 2. Buyrun gazetedeki döviz kurlarýný ............................ 3. Serbest piyasada bugün dolar çok ........................... 4. Eyvah! Dolar bugün çok ....... .................... 5. Tatilde çok para ................. .......... 6. Görevli, lütfen paranýzý ...... ................., dedi.

78

Aþaðýdaki serbest piyasa döviz kurlarýný inceleyiniz. Siz de ülkenizdeki döviz kurlarýný verilen tabloya yazýnýz.

S E R B E S T P Ý YA S A D Ö V Ý Z KU R U DÖVÝZÝN CÝNSÝ

ALIÞ

SATIÞ

TL/USD

1 ABD DOLARI

1.3828

1.3926

TL/AUD

1 AVUSTRALYA DOLARI

1.0634

1.0818

TL/DKK

1 DANÝMARKA KRONU

0.24008 0.24199

TL/EUR

1 EURO

1.7886

1.8012

TL/GBP

1 ÝNGÝLÝZ STERLÝNÝ

2.5897

2.6089

TL/CHF

1 ÝSVÝÇRE FRANGI

1.1497

1.1605

TL/SEK

1 ÝSVEÇ KRONU

0.19480 0.19742

TL/CAD

1 KANADA DOLARI

1.1376

1.1514

TL/KWD

1 KUVEYT DÝNARI

4.6284

4.8322

TL/NOK

1 NORVEÇ KRONU

0.21710 0.21922

TL/SAR

1 SUUDÝ ARABÝSTAN RÝYALÝ

0.36732 0.37355

TL/JPY

100 JAPON YENÝ

1.2842

TL/BGL

1 BULGAR LEVASI

0.85956 0.96930

TL/SYP

1 SURÝYE LÝRASI

0.02119 0.03178

TL/JOD

1 ÜRDÜN DÝNARI

1.8341

TL/ILS

1 YENÝ ÝSRAÝL ÞEKELÝ

0.30868 0.32451

TL/IRR

100 ÝRAN RÝYALÝ

0.01246 0.01870

TL/ROL

100 RUMEN LEYÝ

0.00461 0.00520

SÖZLÜKÇE Ýsimler beyaz eþya bozuk para döviz kuru etiket garanti indirim kaliteli kâr kredi kartý nakit pazarlýk peþin

servis taksit tüketici tüketim üretici üretim zam zarar

ALIÞ

1.3025

2.0682

Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz. Fiiller bozdurmak deðer kaybetmek düþmek harcamak kâr etmek para bozdurmak satýn almak tamir etmek tüketmek üretmek yükselmek zarar etmek

SATIÞ

Kutuda verilen kelimeden, kutunun dýþýna çýkmadan yeni kelimeler türetiniz.

D E F T E R

HÝKÂYE BÝRLEÞÝK ZAMANI-1 1. Þimdiki Zamanýn Hikâyesi Yapýlýþý: Þimdiki zamanlý bir fiile ek-fiilin -di’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Gel-i-yor-du-nuz ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Geziyordum Sen Geziyordun Geziyordu O Biz Geziyorduk Siz Geziyordunuz Onlar Geziyorlardý Ben

OLUMSUZ

Gezmiyordum Gezmiyordun Gezmiyordu Gezmiyorduk Gezmiyordunuz Gezmiyorlardý

Örnek: Turistler Ýstanbul boðazýnda geziyorlardý. Dün bu saatlerde kitap okuyordum. 2. Duyulan Geçmiþ Zamanýn Hikâyesi Yapýlýþý: D. geçmiþ zaman eki almýþ bir fiile ek-fiilin -di’li geçmiþ zaman ekinin eklenmesiyle yapýlýr. Örnek: Beðen-miþ-ti-m ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Söylemiþtim Sen Söylemiþtin Söylemiþti O Biz Söylemiþtik Siz Söylemiþtiniz Onlar Söylemiþlerdi Ben

OLUMSUZ

Söylememiþtim Söylememiþtin Söylememiþti Söylememiþtik Söylememiþtiniz Söylememiþlerdi

Örnek: Bu kitabý geçen yýl okumuþtuk. Onu ilk gördüðümde tanýmamýþtým.

3. Geniþ Zamanýn Hikâyesi Yapýlýþý: Geniþ zaman eki almýþ bir fiile ek-fiilin -di’li geçmiþ zaman ekinin getirilmesiyle yapýlýr. Örnek: Gid-er-di-m ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Giderdim Sen Giderdin Giderdi O Biz Giderdik Siz Giderdiniz Onlar Giderlerdi Ben

OLUMSUZ

Gitmezdim Gitmezdin Gitmezdi Gitmezdik Gitmezdiniz Gitmezlerdi

Örnek: Bizim þehrimize çok turist gelirdi. Eskiden konferanslarý sevmezdim. 4. Gelecek Zamanýn Hikâyesi Yapýlýþý: Gelecek zamanlý bir fiile ek-fiilin -di’li geçmiþ zaman ekinin getirilmesiyle yapýlýr. Örnek: Ýzle-y-ecek-tim ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Ýzleyecektim Sen Ýzleyecektin Ýzleyecekti O Biz Ýzleyecektik Siz Ýzleyecektiniz Onlar Ýzleyeceklerdi Ben

OLUMSUZ

Ýzlemeyecektim Ýzlemeyecektin Ýzlemeyecekti Ýzlemeyecektik Ýzlemeyecektiniz Ýzlemeyeceklerdi

Örnek: Dünkü maçý izleyecektim; fakat izleyemedim. Onu oynatmayacaktýk; ama mecbur kaldýk.

79


2. Tekrar dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. telsiz bülten dergi çizgi film spor haberleri haber

reklâm film radyo belgesel gazete mizah


80


Bülent Bey ve eþi Neþe Haným, pazar günlerini kendilerine ayýrýr. Onlarýn en çok hoþlandýklarý þey gazete okumaktýr. Bu sebeple Bülent Bey pazar sabahý hemen hemen bütün gazeteleri alýr. Onlar birbirlerine ilginç gördükleri haberleri okurlar. Bu pazar gazetelerdeki en ilginç haberler þöyle: Bülent Bey Neþe Haným Bülent Bey Neþe Haným Bülent Bey

Neþe Haným

Bülent Bey

: Bir Avustralyalý, benzin alýrken aðzýndaki sigarayý deponun içine düþürdü. Meydana gelen patlamayla, dalgýn adam 3-4 metre uçtu. : Ýngiltere’de hýrsýzlar tarafýndan elleri kollarý baðlanan postacý, burnuyla telefon ederek polisi aramayý baþardý. : Ýthal ineklerin midelerinde çok sayýda çivi olduðu belirlendi. Köylüler çivilerin ineklere zarar vermemesi için hayvanlara mýknatýs yutturdu. : Muþ’un Varto ilçesinde oturan Nazan Özcan, 1960 yýlýndan beri aldýðý günlük gazeteleri saklayýp 40 bin gazetelik bir arþiv oluþturdu. : Brazilya’nýn Salvador kentinde 1966 yýlýnda kamyonunun kontrolünü kaybeden bir sürücü, Cristina Costa adlý bir vatandaþýn evine çarptý. Bu olaydan tam 23 yýl sonra ayný sürücü, yine kamyonla Cristina Costa’nýn evine çarptý. : Türkiye yarýn akþamdan itibaren Balkanlardan gelen soðuk ve karlý bir havanýn etkisine girecek. Hava sýcaklýðý, baþta Trakya olmak üzere Marmara ve Batý Karadeniz Bölgelerinde 8-10 derece azalacak. : Ýngiltere’nin güçlü ekiplerinden Chelsea Þampiyonlar Ligi’nde Barcelona’yý eledi.

2. Aþaðýdakilerden hangileri okuduðunuz haberlerle ilgili deðildir? () iþareti koyunuz. 1.

Bir Avustralyalý benzin alýrken aðzýndaki sigarasýný deponun içine düþürdü.

2.

Ýngiltere’de polis tarafýndan yakalanan hýrsýz hapse atýldý.

3.

Arjantin’de korkunç bir uçak kazasý meydana geldi.

4.

Türkiye yarýn akþamdan itibaren soðuk ve karlý havanýn etkisine girecek.

5.

Galatasaray Þampiyonlar Ligi’nde tur atlayamadý.

3. Okuduðunuz haberlere göre aþaðýdaki altý çizili kelimelere yönelik sorular yazýnýz. 1. ...............................................................? Ýngiltere’nin güçlü ekiplerinden Chelsea Þampiyonlar Ligi’nde Barcelona’yý eledi. 2. ...............................................................? Hava sýcaklýklarý Marmara ve Karadeniz Bölgesinde 8-10 derece azalacak. 3. ...............................................................? Brezilya’da bir sürücü 23 yýl sonra ayný eve ikinci defa çarptý. 4. ...............................................................? Ýthal ineklerin midelerinde çok sayýda çivi olduðu belirlendi.

81


1 2 3

A: Ne tür televizyon programlarýndan hoþlanýyorsunuz? B: Kültür-sanat programlarýndan hoþlanýyorum. Uygulama .......................................................................... A: En beðendiðiniz televizyon programý hangisi? B: En beðendiðim televizyon programý “Pazar Sohbeti”dir. Uygulama .......................................................................... A: Ne tür filmlerden hoþlanýyorsunuz? B: Aksiyon ve macera filmlerinden hoþlanýyorum. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

4 5 6

A: Gazetenin hangi sayfasý daha çok ilginizi çekiyor? B: Gazetenin daha çok spor sayfasý ilgimi çekiyor. Uygulama .......................................................................... A: Gazeteden baþka yayýn organý takip ediyor musunuz? B: Evet, dergileri takip ediyorum. Uygulama .......................................................................... A: Hangi gazeteyi okuyorsunuz? B: Tercüman gazetesini okuyorum. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Serkan, Orhan’ý ................ A) futbol maçýna davet ediyor. B) sinemaya davet ediyor. C) tiyatroya davet ediyor. 2. Bu hafta sinemada ................ A) Kayýp Niþanlý adlý film oynuyor. B) Milyon Dolarlýk Bebek adlý film oynuyor. C) Kayýp Balýk Nemo oynuyor. 3. Kayýp niþanlý filminde ................. A) 1. Dünya Savaþý anlatýlýyor. B) bir bekleyiþ ve umudun hikâyesi anlatýyor. C) bir milletin hikâyesi anlatýlýyor. 4. Kayýp Niþanlý filmi .................. A) Fransýz yapýmýdýr. B) Ýngiliz yapýmýdýr. C) Fransa-ABD ortak yapýmýdýr.

82

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Orhan’ýn izleyeceði filmler nasýl olmalýdýr? ................................................................ 2. Kayýp Niþanlý filmi neyi anlatýyor? ................................................................

3. Kayýp Niþanlý filmi hangi ülke yapýmý bir filmdir? ................................................................ 4. Kayýp Niþanlý filmindeki kadýn niçin yollara düþer? ................................................................


A : Bu akþam televizyonda ne izleyeceksin? B : Bu akþam yarýþma programý izleyeceðim. A : Hangi kanalda? B : Kanal D’de. A : Saat kaçta? B : Saat 9:45’te. A : Yarýþmanýn adý ne? B : Kim 500 Milyar ister?

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz. 1 3

film / ATV

çizgi film / Kanal 7

22:00 Kuzularýn Sessizliði

19:00 Kayýp Balýk Nemo 5 belgesel / TRT 1

2 dizi film / STV

22:30 Mavi Rüya

22:35

4

Köpek Balýklarý müzik / Show TV

23:00 Zara Konseri

83

1. Bu akþam televizyonda haberleri izleyin. En önemli haberleri alt alta yazýn. 1. 2. 3. 4. 5.

.................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... ....................................................................

2. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Günde iki saat televizyon seyrederim. ................................................................ 2. Ayda bir defa ailecek sinemaya gideriz. ................................................................ 3. Küçük kardeþim, Tom ve Jerry’i çok sever. ................................................................ 4. Annem, gazetelerin kadýn-aile sayfalarýný okur. ................................................................ 5. Aksiyon dergisine aboneyim. ................................................................

TELEVÝZYON

GAZETE

Sabah Programlarý Çizgi Film Dizi Film Sinema Haber Spor Tartýþma

Manþet Kültür Sanat Ýç Haberler Dýþ Haberler Spor Sayfasý Bulmaca

Týrnak Ýþareti

RADYO Haber Müzik Sohbet Spor

“ ”

1. Bir metnin içinde baþka bir kimseden veya yazýdan olduðu gibi aktarýlan sözlerin baþýnda ve sonunda kullanýlýr. 2. Baþka bir kimseden veya yazýdan alýnan sözler, orijinal biçimiyle olduðu gibi aktarýlýyorsa týrnak içinde gösterilir. 3. Kitaplarýn, edebiyat ve sanat eserlerinin, bilimsel yayýnlarýn, yazýlarýn birkaç kelimeden oluþan baþlýklarý metin içinde genellikle týrnak içine alýnýr: “Çile” 4. Gazete ve dergi baþlýklarý týrnak içine alýnmaz. Örn. Bu ayki Bilim ve Teknik’te güzel yazýlar var. 5. Týrnak kullanýlarak aktarýlan bir sözün içinde aktarýlan baþka bir söz daha varsa, bu, tek týrnak içine alýnýr. Örnek: Gözlerini gözlerime dikerek: “Hani bana ‘bir daha asla böyle bir þey yapmayacaðým.’ demiþtiniz, ne oldu?” diye sordu.

84

6. 7. 8. 9. 10.

.................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... ....................................................................

3. Aþaðýdaki resme bakarak haberleþmenin tarihini anlatan bir yazý yazýnýz.

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4.

gazete televizyon radyo Ýnternet

a. b. c. d.

belgesel izlemek müzik dinlemek haber okumak mesaj göndermek

2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Televizyon, görsel ve iþitsel bir iletiþim aracýdýr. 2. ( ) Radyo, görsel bir iletiþim aracýdýr. 3. ( ) Dergi, günlük bir yayýn organýdýr. 4. ( ) Gazeteler, haber ve yorumlarla halký aydýnlatýr. 5. ( ) Belgeseller, sadece insan hayatýný anlatan haber programlarýdýr. 6. ( ) Gazete, hem görsel hem de iþitsel bir basýn organýdýr. 7. ( ) Gazeteler, sadece haber verir. 8. ( ) Gazetelerde günlük haberlerin yorumlandýðý köþe yazýlarý vardýr. 9. ( ) Gazete, genelde haftalýk, dergi ise günlüktür. 10. ( ) Gazetelerde haber bulan kiþilere “sunucu” denir. 3. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Çocuklar en çok hangi televizyon programýný sever? A) Tartýþma programlarý B) Çizgi filmler C) Belgesel D) Haberler 2. Doðayý ve hayvanlarýn hayatýný konu alan illmî programlara ne ad verilir? A) Haber programý B) Spor C) Reklâm D) Belgesel 3. Tanýtým ve beðendirme amaçlý kýsa filmlere ne denir? A) Klip B) Haber C) Reklâm D) Belgesel

4. Aþaðýdakilerden hangisi farklýdýr? A) Spiker B) Muhabir C) Sunucu D) Ressam 5. Aþaðýdaki bilgilerden hangisi yanlýþtýr? A) Televizyon bir eðlence aracýdýr. B) Televizyon bir eðitim aracýdýr. C) Televizyon sadece görsel bir iletiþim aracýdýr. D) Televizyon insanlarý dünyadaki geliþmelerden haberdar eder.

4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Günde kaç saat televizyon seyrediyorsunuz? ................................................................ 2. En beðendiðiniz televizyon programý hangisi? ................................................................ 3. Belgesel seyretmeyi sever misiniz? En çok hangi belgeseli seyrediyorsunuz? ................................................................ 4. En sevdiðiniz televizyon programcýsý kim? ................................................................ 5. Dizi film takip ediyor musunuz? Hangi dizi filmi takip ediyorsunuz? ................................................................ 5. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. 2. 3.

4. 5.

..............................................................? Annem, daha çok kadýn programlarý seyreder. ..............................................................? Kýz kardeþim, futbol maçlarýndan hiç hoþlanmaz. ..............................................................? Bu akþam CNN Türk’te “Soru Cevap” programýný seyredeceðim. ..............................................................? Tartýþma programlarýný çok ilginç bulmuyorum. ..............................................................? En beðendiðim televizyon programcýsý Taha AKYOL’dur.

85

6. Aþaðýdaki tabloyu kendinize göre doldurunuz.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Hafta sonlarýnda neler yaparsýnýz? Evet Hayýr Televizyon seyrederim. Sinemaya giderim. Futbol oynarým. Ýnternette gezinirim. Müzeye giderim. Pikniðe giderim. Tenis oynarým. Ders çalýþýrým. Anneme babama yardým ederim. Konsere giderim.

7. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. manþet / yazar / reklam / muhabir / ajans 1. Haber toplama ve yayma iþiyle uðraþan kuruluþa ................... denir. 2. Basýn-yayýn organlarýna haber toplayan, bildiren veya yazan kiþiye .................... denir. 3. Gazete veya dergilerde herhangi bir konuda yazý yazan kimseye ..................... denir. 4. Bir ürünü tanýtmak veya satýþý artýrmak için yapýlan iþe .................... denir. 5. Gazetelerin ilk sayfalarýnýn üst bölümlerinde büyük harflerle yazýlan baþlýða ........... denir.

SÖZLÜKÇE 1. Ýzlediðiniz bir filmi anlatýnýz. 2. Ülkenizde yayýnlanan bir gazeteyi alýnýz. Önemli bulduðunuz bir haberi resimleriyle beraber anlatýnýz.

86

Ýsimler abone ajans basýn-yayýn baþrol belgesel çizgi film dergi dizi görsel haberleþme iletiþim

iþitsel klip köþe yazýsý manþet muhabir reklâm sunucu tartýþma yarýþma yayýn yazar

Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz. Fiiller çekmek izlemek oynamak röportaj yapmak seyretmek sunmak takip etmek

1. HÝKÂYE BÝRLEÞÝK ZAMANI-2 1. Dilek-Þart Kipinin Hikâyesi Yapýlýþý: Dilek-þart kipiyle çekimlenmiþ bir fiile ekfiilin -di’li geçmiþ zaman ekinin getirilmesiyle yapýlýr. Örnek: Öðren-se-y-di-k ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

OLUMSUZ

Ben

Öðrenseydim

Öðrenmeseydim

Sen

Öðrenseydin

Öðrenmeseydin

O

Öðrenseydi

Öðrenmeseydi

Biz

Öðrenseydik

Öðrenmeseydik

Siz

Öðrenseydiniz Öðrenmeseydiniz

Onlar Öðrenselerdi

Öðrenmeselerdi

Örnek: Param olsaydý döviz alýrdým. Dolar almasaydým Euro alacaktým. 2. Gereklik Kipinin Hikâyesi Yapýlýþý: Gereklik kipiyle çekimlenmiþ bir fiile ekfiilin -di’li geçmiþ zaman ekinin getirilmesiyle yapýlýr. Örnek: Satýn almalý-y-dýnýz

ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

OLUMSUZ

Ben

Satýn almalýydým

Satýn almamalýydým

Sen

Satýn almalýydýn

Satýn almamalýydýn

O

Satýn almalýydý

Satýn almamalýydý

Biz

Satýn almalýydýk

Satýn almamalýydýk

Siz

Satýn almalýydýnýz

Satýn almamalýydýnýz

Onlar Satýn almalýydýlar

Satýn almamalýydýlar

Örnek: Bu saatin fiyatýný baþka dükkânlardan araþtýrmalýydýn. Çok ucuz mallarý tercih etmemeliydik.

2. BELGÝSÝZ ZAMÝRLER – Herkes : Ýnsanlar için kullanýlýr. – Hiç kimse : Ýnsanlar için kullanýlýr. “Herkes” zamirinin karþýtýdýr. – Birkaçý : Ýnsanlar ve nesneler için kullanýlýr. – Hepsi : Ýnsanlar ve nesneler için kullanýlýr. – Bazýsý : Ýnsanlar, hayvanlar ve nesneler için kullanýlýr. Örnek: Herkes beni dinlesin. Bugün bahçede hiç kimse yok. Elmalarýn birkaçýný arkadaþýna ver. Sýnýftaki öðrencilerin bazýsý öðretmeni dinlemiyor.

87


2. Tekrar dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. bilgisayar CD rom Ýnternet cep telefonu fare modem

tarayýcý klavye faks kulaklýk yazýcý bellek


88


BÝLGÝSAYAR DERSÝNDE Öðretmen : Merhaba arkadaþlar. Bugünkü konumuz Ýnternet ve iletiþim. Ýnternet, günümüzdeki en etkili iletiþim araçlarýndan biridir. Ýnternet hakkýnda kim fikrini söyleyecek? Evet Bilal, seni dinliyoruz. Bilal

: Öðretmenim. Ateþ, duman, güvercin... gibi ilkel iletiþim araçlarýndan sonra Ýnternet iletiþimi çok kolaylaþtýrmýþ.

Öðretmen : Çok haklýsýn Bilal. Ayþe sen neler söylemek istersin? Ayþe

: Telgraf, telefon, televizyon ve radyo haberleþmeyi daha da hýzlandýrdý. Þimdi de Ýnternet sayesinde tek bir tuþla bir mesajý yüzlerce insana anýnda ulaþtýrabiliriz.

Öðretmen : Arkadaþlar, biliyor musunuz, günümüzde tüm dünyayý saran Ýnternet aðýnýn temeli Amerika ve Sovyet Rusya arasýndaki rekabete dayanmaktadýr. 1957 yýlýnda Sovyetler Birliði uzaya Sputnik adlý uyduyu fýrlattý. ABD de bilim ve teknolojiyi orduya en iyi þekilde uygulamak için ARPA projesini baþlattý. Bu proje 1962 yýlýnda ARPANET adýný aldý. Böylece ilk bilgisayar aðý kurulmuþ oldu. Yani Ýnternet kullanýmý 1960’lý yýllarda baþladý. 1990’larda Ýnternet kullanma sayýsý katlanarak arttý. Ticarî kurumlar, üniversiteler ve devlet kurumlarý bu geliþime ayak uydurdu. Peki Ýnternetle neler yapabiliriz? Kim söyleyecek? Cihan

: Ýnternet insanoðluna sonsuz imkânlar sunar. Anýnda elektronik posta gönderebilir, sesli ve görüntülü sohbet yapabiliriz. Radyo ve televizyon yayýnlarýný izleyebiliriz. Dünyanýn öbür ucundaki bir tanýdýðýmýza fotoðraf, doküman ve ses dosyasý gönderebiliriz. Her türlü bilgiye kolaylýkla ulaþabiliriz.

2. Okuduðunuz diyaloða göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Ýnternet, günümüzdeki en geliþmiþ iletiþim biçimidir. 2. ( ) Ateþ, duman, güvercin... gibi araçlarla yapýlan iletiþim modern iletiþimdir. 3. ( ) Ýnternette müzik dinleyebiliriz; film seyredebiliriz. 4. ( ) Ýnternet aðýnýn temeli Amerika ve Sovyetler Birliði arasýndaki rekabete dayanýr. 5. ( ) Ýnternet dünyasýndaki en önemli geliþmeler 1990 yýlýndan sonra oldu. 3. Aþaðýdaki kelimelerden hangileri okuduðunuz diyalogla ilgilidir? () iþareti koyunuz. 1.

araba

2.

elektronik posta

3.

televizyon

4.

gazete

5.

robot

6.

Edison

7.

cep telefonu

8.

telefon

9.

uçak

10.

iletiþim

89


1 2 3

A: Elektronik posta adresiniz var mý? B: Evet, elektronik posta adresim var. Uygulama .......................................................................... A: Teknolojinin saðladýðý avantajlar nelerdir? B: Zamandan tasarruf saðlar, iþlerimizi daha kolay yapmamýzý saðlar. Uygulama .......................................................................... A: Bilgisayarda en çok hangi programý kullanýyorsun? B: Microsoft Office ve Power Point programýný kullanýyorum. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

90

4 5 6

A: En çok hangi siteler hoþuna gidiyor? B: Oyun ve müzik siteleri hoþuma gidiyor. Uygulama .......................................................................... A: Sence teknolojideki en önemli yenilik nedir? B: Elektriðin bulunmasýdýr. Uygulama .......................................................................... A: Bilgisayarda en çok neler yapýyorsun? B: Müzik dinliyorum, ödevlerimi yapýyorum, Ýnternette geziniyorum. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Bu konuþma sonunda görevli iþten kovulmuþ. 2. ( ) Bilgisayarý alan adam bilgisayardan çok iyi anlýyor. 3. ( ) Þirket çalýþaný, adamdan aldýðý bilgisayarý geri vermesini istiyor. 4. ( ) Bilgisayar bozulduðu için çalýþmýyor. 5. ( ) Görevli, iþten kovulduðu için çalýþtýðý yeri mahkemeye veriyor.

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Görevli bayan niçin iþinden olmuþ? ................................................................ 2. Görevli bayan iþten kovulduktan sonra ne yapmýþ? ................................................................ 3. Telefon açan adamýn problemi neymiþ? ................................................................ 4. Bilgisayar niçin çalýþmýyormuþ? ................................................................ 5. Görevli, adama ne yapmasýný tavsiye ediyor? ................................................................


A : Bilgisayar kullanýyor musun? B : Evet, kullanýyorum. A : Bilgisayarda neler yapýyorsun? B : Oyun oynuyorum, Ýnternete baðlanýyorum, yazý yazýyorum. A : Ýnternette en çok hangi siteleri ziyaret ediyorsun? B : En çok müzik ve haber sitelerini ziyaret ediyorum.

2. Siz de örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz.

91

1. Bir arkadaþýnýza doðum gününü kutlayan bir elektronik posta gönderin.

3. Sizce 50 yýl sonra neler olabilir? Neler olmayabilir? Maddeler hâlinde yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

.................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................


2. Yüz yýl önce ne vardý ne yoktu? Örnek: Bilgisayar yoktu. Daktilo vardý. 1. ........................................................................ ........................................................................ 2. ........................................................................ ........................................................................ 3. ........................................................................ ........................................................................ 4. ........................................................................ ........................................................................ 5. ........................................................................ ........................................................................ 6. ........................................................................ ........................................................................ 7. ........................................................................ ........................................................................ 8. ........................................................................ ........................................................................

92

1. Gelecek yüzyýlda iklimde büyük deðiþiklikler olacaktýr. ................................................................ 2. Gelecek yüzyýlda insanlar uzaya yerleþebilir. ................................................................ 3. Bilgisayar teknolojisi günden güne deðiþmektedir. ................................................................ 4. En çok oyun sitelerini ziyaret ediyorum. ................................................................ 5. Ýnternet son yüzyýlýn en önemli buluþlarýndandýr. ................................................................

monitör cd rom tarayýcý

yazýcý

kasa

Kesme Ýþareti

klavye

fare

’

1. Gerektiðinde özel isimlere getirilen çekim eklerini ayýrmak için kullanýlýr. Örnek: Ayþe’den... 2. Özel isimlerden yapýlmýþ kýsaltmalara getirilen ekleri ayýrmak için kullanýlýr. Örnek: DSÝ’den... 3. Sayýlara getirilen ekleri ayýrmak için kullanýlýr. Örnek: 1999'dan 4. Bir harf veya ekten sonra gelen ekleri ayýrmak için kullanýlýr. Örnek: A’dan Z’ye Dikkat: Sonunda okunmayan harfler bulunan yabancý özel isimlerden sonra getirilen ekler kesme iþaretiyle ayrýlýr: Bordeaux’lu.

SÖZLÜKÇE Ýsimler adres bellek bilgisayar bilim çað ekran faks fare hýzlý Ýnternet klavye

mesaj modem site tarayýcý teknoloji telefon yazýcý yüzyýl

elere Aþaðýdaki kelim z. ný ký ba sözlükten Fiiller göndermek kaydetmek ak kolaylaþtýrm kopyalamak kullanmak k mesaj yazma irmek program ind anmak program kull yüklemek k ziyaret etme zorlaþtýrmak

93

1. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) 21. yüzyýl bilgisayar ve teknoloji çaðýdýr. 2. ( ) Bilgisayarda yazý yazýlabilir, müzik dinlenebilir, mesaj gönderilebilir. 3. ( ) Bilgisayarlar, haberleþmede kullanýlmaz. 4. ( ) Bilgisayarlar, insan beyninden daha hýzlýdýr. 5. ( ) Bilim ve teknolojideki geliþmeler hayatý zorlaþtýrmaktadýr. 2. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Aþaðýdakilerden hangisi bilgisayarda yapýlmaz? A) Müzik dinlemek B) Yazý yazmak C) Film seyretmek D) Spor yapmak 2. Aþaðýdakilerden hangisi bilgisayarda bulunmaz? A) Modem B) Klavye C) Kaset D) Ekran 3. Bilgisayardaki bilgileri kaðýda aktaran alet aþaðýdakilerden hangisidir? A) Modem B) Klavye C) Yazýcý D) Fare 4. Bilgisayarla dünya çapýnda yapýlan iletiþime ne ad verilir? A) Ýnternet B) Yazýþma C) Telefon D) Görüþme 3. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. okuyabiliyorum / Ýnternetten / rahatlýkla / gazeteleri .................................................................. 2. aracýdýr / en / elektronik posta / hýzlý / iletiþim .................................................................. 3. yirmi birinci yüz yýl / olacaktýr / çaðý / bilim ve teknoloji .................................................................. 4. icatlarýndandýr / çaðýmýzýn / bilgisayar / yeni / en ..................................................................

94

4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Ýnternet siteniz var mý? ................................................................ 2. Elektronik posta adresiniz nedir? ................................................................ 3. Bilgisayarda hangi programlarý kullanabiliyorsun? ................................................................ 4. Okulunuzun web sayfasý var mý? ................................................................ 5. Bilgisayarda on parmak yazý yazabiliyor musun? ................................................................ 5. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1.

..............................................................? Evet, elektronik posta göndermeyi biliyorum. 2. ..............................................................? Hayýr, program kurmayý bilmiyorum. 3. ..............................................................? Word ve Excel programlarýný kullanabiliyorum. 4. ..............................................................? En çok ziyaret ettiðim site www.goncadergisi. com.

1. “www.kultur.gov.tr” adlý web sayfasýný ziyaret ediniz. Bu sayfayý resimleriyle birlikte tanýtýnýz. 2. Ülkenize ait bir eðitim sitesini tanýtýnýz.

EDATLAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Eðer (Þayet): Þayet ders çalýþmazsan annen üzülür. Ýþte: Ýþte bir yýl da böyle bitti. Yalnýz: Sen yalnýz kalýrsan mutlu olamazsýn. (tek) Sanki: Sanki seni daha önce görmüþ gibiyim. Peki: Peki bana niçin haber vermedin? Yani: Yaþý biraz ilerledi; yani yaþlandý diyebiliriz. Üzere: Eve gitmek üzere otobüse bindi Tek (sadece): Beni tek sen anladýn. Hâlbuki: Hâlbuki onlar da gelmeliydi. Oysaki: Sýnavda zayýf almýþ oysaki bu sýnava çok çalýþmýþtý. Mademki: Mademki evde þeker kalmamýþ ben de kahve içmem. Öyleyse / O hâlde: Derslerimiz bitti; öyleyse sinemaya gidebiliriz. Demek ki: Elektrikleri yanmýyor; demek ki evde yoklar. Kuþkusuz / Þüphesiz: Kuþkusuz herkes bu sanatçýyý seviyor.

15. Yoksa / Acaba: Evde bir koku var; yoksa ocaðý açýk mý unuttuk? 16. Üstelik: O maðazadaki elbiseler ucuz; üstelik daha kaliteli. 17. Yeter ki: Oðlum yeter ki sen sýnýfý geç. Sana ne istersen alýrým. 18. Ýle: Annem öfkeyle dýþarýya çýktý. 19. Ýçin: Kitap okumak için yukarýya çýktý. 20. Kadar: Akþama kadar bu iþi bitiririm. 21. Gibi: Arkadaþým, Ronaldo gibi futbol oynuyor. 22. Göre: Anneme göre biraz sonra yaðmur yaðacak. 23. Ancak / Yalnýz: Bu iþi ancak sen yaparsýn. 24. Ýse: Kasým mühendis, Tayyar ise öðretmendir.

BAÐLAÇLAR ve, ama, fakat, lakin, ancak, yalnýz, çünkü, bile, raðmen, de, ki, ne......ne, hem ... hem, ister ... ister, ya ... ya, ha ... ha, ise, olsun ... olsun, ile vs. 1.

Ve: Anneme ve babama hediye aldým.

2. Ama/fakat: Akþam bize gelecekti; fakat gelmedi. 3. Ancak: Sana iyi not vereceðim ancak çalýþmaya devam edeceksin. 4. Yalnýz/sadece: Sana yardým ederim; yalnýz kimseye söylemeyeceksin. 5. Ýse: Mehmet Konyalý; Hasan ise Ankaralýydý. 6. Çünkü: Maalesef sana hediye alamadýk; çünkü zamanýmýz yoktu. 7. Bile: Babam bile bizimle beraber þarký söyledi. 8. Raðmen: Paramýz olmasýna raðmen bizi içeriye almadýlar. 9. De: Kardeþim de bizimle beraber gelecek 10. Ýle: Annem ile babam yarýn bize gelecekmiþ. (beraber) 11. ne ... ne: Ahmet Bey ne otobüse ne taksiye bindi. 12. Hem ... hem: Hem kitap okuyorum hem müzik dinliyorum. 13. Ýster ... ister: Ýster çalýþ ister çalýþma bu senin bileceðin bir þey 14. Ya ... ya: Ya okuyacaksýn ya da boþ boþ gezeceksin. 15. Ha ... ha: Ha bitirdi ha bitirecek.

95


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. mikroskop ampul hesap makinesi video klima teleskop

matbaa robot pusula saat kamera roketatar


96


Dinamiti bulan ve daha sonra bu buluþundan piþman olan Ýsveç’li kimyager Alfred Nobel, 21 Ekim 1833’te Stockholm’de dünyaya geldi. Çocukluðu güç koþullar altýnda geçti. Bünyesi çok zayýftý. Sýk sýk hastalanýyor, bu yüzden okulundan ayrý kalýyordu. Ama bu durum, onun okuldaki baþarýsýný hiçbir þekilde etkilemedi. Babasý son iþinden de iflâs edince, Finlandiya üzerinden Rusya’ya gitti. Nobel ailesinin gerçek dramý bundan sonra baþladý. Çok büyük sýkýntý çektiler. Alfred, öbür kardeþleri gibi sokakta kibrit sattý. Buna raðmen okulunda üçüncü olarak büyük bir baþarý elde etti. Nobel, daha sonra babasý gibi patlayýcý maddeler üzerinde çalýþtý. Bu konu ile ilgili Almanya ve Amerika’da çalýþmalar yaptý. Birçok patlayýcý ile beraber dinamiti buldu. O devirde yol yapmak, maden ocaklarýný geniþletmek, tünel açmak son derece güçtü. Alfred Nobel’in bu buluþu, onun bir anda meþhur ve zengin bir insan olmasýný saðladý. Ancak kazandýðý servet onu mutlu edemedi. Nedeni basitti. Birçok konuda sayýsýz yararlar saðlayan dinamiti, insanlar kötü amaçlarý için kullanýyordu. Özellikle savaþlar toplu ölümlere neden oluyordu. Bu durum Nobel’i çok üzdü. Ünlü kimyager her þeyini terk ederek, Akdeniz kýyýsýndaki San Remo’ya yerleþti. Üzüntüsü hâlâ devam ediyordu. Ýnsanlara faydalý bir icatta bulunmuþ; ama insanlar onu kötü amaçlarý için kullanmýþtý.

2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümleleri olay tarihine göre sýralayýnýz. Alfred Nobel, ünlü vasiyetnamesini yazdý. Alfred Nobel, ailesiyle birlikte Rusya’ya gitti. Alfred Nobel, Akdeniz kýyýsýndaki San Remo’ya yerleþti. Alfred Nobel, dinamiti icat etti. Alfred Nobel, Stockholm’de dünyaya geldi. 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Nobel Ödülü kaç dalda verilmektedir? ................................................................

San Remo’da hayatýnýn son günlerini geçirirken anýlarýný kaleme aldý ve bu arada ünlü vasiyetnamesini hazýrladý. Bu vasiyetnameye göre servetinin bir bölümü, insanlýk için yararlý hizmetlerde bulunanlara her yýl ödül olarak daðýtýlacaktý.

2. Alfred Nobel, ülkesini niçin terk etmiþtir?

1901’den bu yana her yýl beþ dalda daðýtýlan ve kýsaca “Nobel Ödülü” olarak adlandýrýlan ödüller, bu fondan saðlanmaktadýr.

4. Alfred Nobel’in ünlü vasiyetnamesinde ne yazýlýdýr?

Alfred Nobel’in vasiyeti gereði her yýl 10 Aralýkta fizik, kimya, týp, edebiyat, barýþ alanlarýnda ödüller daðýtýlmaktadýr.

................................................................ 3. Nobel Ödülü hangi dallarda verilmektedir? ................................................................ ................................................................ 5. Alfred Nobel, dinamiti bulduðuna niçin piþman olmuþtur? ................................................................

97


1 2 3

A: Ne tür bir buluþ yapmak isterdin? B: Uçan arabalar yapmak isterdim. Uygulama ..........................................................................

A: Sence en büyük mucit kimdir? B: Bence en büyük mucit Edison’dur. Uygulama ..........................................................................

A: Sana göre en faydalý buluþ hangisidir? B: Bana göre en faydalý buluþ televizyondur. Uygulama ..........................................................................

4 5 6

A: En çok ilgini çeken rekor hangisidir? B: En çok ilgimi çeken rekor futbol topu saydýrma rekorudur. Uygulama .......................................................................... A: Rekorlar kitabýný okudun mu? B: Evet, okudum. Uygulama .......................................................................... A: Bilgisayar insan hayatýna ne gibi kolaylýklar getirmiþtir? B: Ýletiþimi hýzlandýrmýþtýr. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz. 2. Aþaðýdakilerden hangisi mucize fýrýnýn özelliklerinden deðildir? “” iþareti koyunuz. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

98

Yemeðinizi piþirir. Yemek saatini haber verir. Çayýnýzý demler. Suyunuzu dezenfekte eder. Yiyeceklerinizi þoklar. Sütünüzü pastorize eder. Yoðurdunuzu yapar. Meyve ve sebzeleri kurutur.

9. 10.

Suyunuzu soðutur. Daðcýlar için kar eritir.

3. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Dinlediðiniz parçanýn konusu nedir? A) Güneþ enerjisi ile çalýþan robotlar B) Hidrojen ile çalýþan arabalar C) Yakýtsýz yemek piþirme fýrýný D) Kablosuz bulaþýk makinesi 2. Yakýtsýz fýrýnýn boyutu ne kadardýr? A) 80x70 C) 60x75

B) 85x50 D) 90x85

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. A: Sence en ilginç dünya rekoru hangisi? B: Bence gol rekoru. A: Sen hangi rekoru kýrmak isterdin? B: Bir maçta en fazla basket atma rekorunu kýrmak isterdim. A: Peki, bir buluþ yapmak ister miydin? B: Evet, çok isterdim. A: Neyi bulmak isterdin? B: Uçan arabalarý bulmak isterdim. A: Niçin? B: Çünkü insanlýk için çok faydalý bir buluþ olurdu. A: Uçan arabalarýn insanlýða ne faydasý olur? B: Ulaþým rahatlar, trafik sorunu çözülürdü.

3. Yakýtsýz fýrýndan yararlananlar arasýnda aþaðýdakilerden hangisi yoktur? A) Yelkenciler C) Avcýlar

B) Bahçývanlar D) Daðcýlar

4. Mucize fýrýn ne ile çalýþmaktadýr? A) Benzin C) Güneþ enerjisi

B) Elektrik D) Su

1. Aþaðýdaki diyaloðu okuyunuz. A: B: A: B: A: B: A: B: A: B: A: B:

Hesap makinesini kim bulmuþtur? Hesap makinesini Blaise Pascal bulmuþtur. Radyo ne zaman bulundu? 1895 yýlýnda bulundu. Peki, bilgisayar nerede icat edildi? Bilgisayar, ABD’de icat edildi. Saat, Ýsviçre’de mi icat edildi? Hayýr saat Hollanda’da icat edildi. En uzun boylu insanýn boyu ne kadardýr? 2,31 cm’dir. En kalabalýk þehir hangisidir? En kalabalýk þehir Meksika’nýn Mexico City þehridir.

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni bir diyalog yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

2. Siz de arkadaþlarýnýzla örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz.

Roket-Robert Goddard Ampul-1879 Kamera-Japonya Helikopter-Rusya-ABD En genç þampiyon halterci-Naim Süleymanoðlu En fazla gol atan oyuncu-William Deon .................................................................. .................................................................. .................................................................. .................................................................. ..................................................................

99

3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Bence en faydalý buluþ bilgisayardýr. .................................................................. 2. Ýnsanlýða faydalý olacak bir buluþ yapmak isterdim. .................................................................. 3. En büyük hayalim 100 metrede dünya atletizm rekoru kýrmaktýr. .................................................................. 4. Uygarlýklarýn geliþmesinde icatlarýn büyük rolü vardýr. .................................................................. 5. Bence en büyük insan, insanlýðýn hizmetinde bulunan insandýr. ..................................................................

4. Sizce insanlarý buluþ yapmaya zorlayan etkenler nelerdir? Yazýnýz. ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... .......................................................................

BULUÞLAR TABLOSU

REKORLAR TABLOSU Rekorun Adý

Birimi

Ülkesi

Uzunluk 2,31 m

Pakistan

–

2 En kýsa insan

Kýsalýk

Hollanda

9 yaþýnda

3 En çok çocuðu olan Doðum 69 çocuk

Rusya

16 ikiz, 7 üçüz, 4 dördüz

4 En uzun yaþam

Japonya

Yaþam

55 cm

120 yaþ

5 En kalabalýk þehir Nüfus

20.200.000 Meksika

6 En aðýr koyun

Aðýrlýk

247 kg.

7 En eski harf

Eskilik

“O” harfi

–

Ý.Ö. 1300 yýl

8 En yeni harf

Yenilik

“J” ve “V” harfleri

–

1630 yýlýnda Ýngiliz alfabesi

çok harfi olan 9 En alfabe

Dil

72 harf

Kamboçya

10 En kýsa boks maçý Spor

4 saniye

ABD

fazla gol atan 11 En oyuncu

60 gol

Ýngiltere

Everton’lu William D.

Türkiye

Toplamda kaldýrdýðý kilo ile Naim Süleymanoðlu

Spor

Spor

285 kg.

Buluþ

Açýklama

1 En uzun insan

En genç halter 12 þampiyonu

100

Türü

Mexico City

ABD

Bulan Kiþi

Tarih

Yer

1 Hesap makinesi

Blaises Pascal

1642

Fransa

2 Saat

Christaan Huggens

1657

Hollanda

3 Telefon

Alexander Bell

1876

ABD

4 Buzdolabý

Karl Von Linde

1879

Almanya

5 Bulaþýk makinesi W. Cockran

1889

ABD

6 Radyo

Gugliclmo Marconi

1895

Ýtalya

7 Roket

Robert Goddard

1926

ABD

8 Televizyon

Vilademir Zworykin

1928

ABD

9 Helikopter

Igor Skorsky

1939

ABD

10 Video cihazý

Alexander Ponatieff

1956

ABD

11 Bilgisayar

Edward Roberts

1975

ABD

12 Kamera

Sony Corporation

1982

Japonya

13 Ampul

Thomas Edison

1879

ABD

Parantez

(

)

Bir cümle ya da kelimeyle ilgili bir açýklamanýn baþýna ve sonuna konur. Örnek: Tarýk Buðra’nýn bu kitabýný (Gençliðim Eyvah) bulursan oku.

1. Aþaðýdaki cümlelerle resimleri eþleþtiriniz. 1. Gök bilimiyle ilgili gözlemlerde kullanýlýr. 2. Bilgisayarda hazýrlanan bir metni yazýlý sayfa þeklinde verir. 3. Birbirinden uzaktaki iki kiþinin konuþmasýný saðlar. 4. Elektrik dalgalarýnýn özelliðinden faydalanarak sesleri iletir. 5. Çok küçük canlýlarý görmemizi saðlar.

4. Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. Buzdolabýný kim icat etti? .................................................................. 2. Bilgisayar, hangi ülkede icat edildi? .................................................................. 3. Ampulü, kim, ne zaman buldu? .................................................................. 4. Radyo, nerede bulunmuþtur? .................................................................. 5. Alexander Graham Bell neyi bulmuþtur? .................................................................. 5. Aþaðýdaki resimlere uygun cümle numarasý yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

Bugün evlerimizin, okullarýmýzýn aydýnlanmasýný saðlayan ampülü Edison icat etmiþtir. Ýlk icat edildiðinde bir masanýn üstünü kaplayan telefonlar, günümüzde avuç içine sýðacak kadar küçülmüþtür. Teknolojinin ilerlemesi sonucu yaþanan geliþmeler ulaþýmý da kolaylaþtýrmýþtýr. Bugün Ýnternet sayesinde birçok bilgiye hýzlý ve kolay bir þekilde ulaþabiliyoruz. Buluþlar hayatýmýzý etkilemeye devam etmektedir.

2. Aþaðýdaki rekorlarla ülkeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4.

En En En En

uzun insan genç halterci aðýr koyun uzun yaþam

a. b. c. d.

ABD Japonya Türkiye Pakistan

3. Aþaðýdaki buluþlarý ilgili olduklarý yer ve kiþilerle eþleþtiriniz. 1. 1. 2. 3. 4.

ampul buzdolabý saat kamera

a. b. c. d.

Almanya Japonya Hollanda ABD

2. 1. 2. 3. 4.

hesap makinesi helikopter video cihazý bulaþýk makinesi

a. b. c. d.

Igor Skorsky W. Cockran Blaise Pascal Alexander Ponateeff

101


SÖZLÜKÇE

1. var / dünyada / rekorlar / çok / deðiþik / enteresan / ve .................................................................. 2. Guinnes Rekorlar / isterdim / kitabýna / girmek / isterdim .................................................................. 3. dünyanýn / sahiptir / Kamboçya / harfli / en çok / alfabesine .................................................................. 4. en çok çocuk / en ilginç / rekorudur / bence / rekor / doðurma .................................................................. 5. 150 kg’dýr / en aðýr / dünyanýn / koyunu ..................................................................


Ýsimler aðýr baþarý buluþ-icat enteresan faydalý geniþ hafif hayal

hýzlý hizmet ilginç insanlýk kalabalýk keþif macera medeniyet

mucit rekor þampiyon uygarlýk uygarlýk ünlü-meþhur zafer zararlý

Fiiller bulmak hayret etmek

icat etmek inanmak

keþfetmek rekor kýrmak

1. Spor dallarýnda kýrýlan 10 rekor bulunuz ve aþaðýdaki boþluklara yazýnýz.

Örnek 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Hangi rekor?

Kim?

Nerede?

Açýklama

Futbol

William Deon

Ýngiltere

En fazla gol

2. Size ilginç gelen 10 icadý örnekteki gibi yazýnýz. Buluþ Kim tarafýndan? Nerede?

102

Örnek 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Saat

Chistaan Huggens

Hollanda

Ne zaman? 1657

3. Tekerleðin icadýný araþtýrýp yazýnýz.

B E N

K

Ý M Ý M

?

Arkadaþýnýza kendi aðzýnýzdan ünlü bir insanýn hayat hikâyesini anlatýn. Kim olduðunuzu bulmasýný isteyin. Örnek: 1883’te doðdum. Çok güç þartlar altýnda yaþadým. Uzun denemelerden sonra dinamiti buldum. Ancak insanlar bu buluþumu kötü amaçlarý için kullandýlar.

RÝV AYET BÝRLEÞÝK ZAMANI-1 Yapýlýþý: Basit zamanlý veya dilek kipli bir fiile ekfiilin -miþ’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Okumak Oku-yor-muþ Konuþmak Konuþ-sa-y-mýþ-ýz 1. Þimdiki Zamanýn Rivayeti 2. Gelecek Zamanýn Rivayeti 3. Geniþ Zamanýn Rivayeti 4. Gereklik Kipinin Rivayeti 5. Dilek-Þart Kipinin Rivayeti Þimdiki Zamanýn Rivayeti Yapýlýþý: Þimdiki zamanlý bir fiile ek-fiilin -miþ’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Konuþ-uyor-muþ-sun ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

OLUMSUZ

Ben

Konuþuyormuþum

Konuþmuyormuþum

Sen

Konuþuyormuþsun

Konuþmuyormuþsun

Konuþuyormuþ

Konuþmuyormuþ

Biz

Konuþuyormuþuz

Konuþmuyormuþuz

Siz

Konuþuyormuþsunuz Konuþmuyormuþsunuz

O

Onlar Konuþuyorlarmýþ

Konuþmuyorlarmýþ

Örnek: Ýlkçaðlarda insanlar güvercinle haberleþiyormuþ. Arkadaþým Ali hiç Ýnternet kullanmýyormuþ. Gelecek Zamanýn Rivayeti Yapýlýþý: Gelecek zamanlý bir fiile ek-fiilin -miþ’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Oku-y-acak-mýþ-sýn

ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

OLUMSUZ

Ben

Okuyacakmýþým

Okumayacakmýþým

Sen

Okuyacakmýþsýn

Okumayacakmýþsýn

Okuyacakmýþ

Okumayacakmýþ

Biz

Okuyacakmýþýz

Okumayacakmýþýz

Siz

Okuyacakmýþsýnýz Okumayacakmýþsýnýz

O

Onlar Okuyacaklarmýþ

Okumayacaklarmýþ

Örnek: Hüseyin büyüyünce gazeteci olacakmýþ. Beþiktaþ-Fenerbahçe maçý yarýn akþam oynanmayacakmýþ. Geniþ Zamanýn Rivayeti Yapýlýþý: Geniþ zamanlý bir fiile ek-fiilin -miþ’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Oku-y-acak-mýþ-sýn ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

OLUMSUZ

Ben

Kullanýrmýþým

Kullanmazmýþým

Sen

Kullanýrmýþsýn

Kullanmazmýþsýn

Kullanýrmýþ

Kullanmazmýþ

Biz

Kullanýrmýþýz

Kullanmazmýþýz

Siz

Kullanýrmýþsýnýz

Kullanmazmýþsýnýz

O

Onlar Kullanýrlarmýþ

Kullanmazlarmýþ

Örnek: Kemal, çok güzel bilgisayar kullanýrmýþ. Bahar, akþamlarý kitap okumazmýþ.

103

1. Resimlere bakarak dinleyiniz. 2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. Balýk Burcu Yengeç Burcu Aslan Burcu Akrep Burcu Baþak Burcu Koç Burcu

Boða Burcu Ýkizler Burcu Kova Burcu Terazi Burcu Yay Burcu Oðlak Burcu


104

1. Aþaðýdaki parçalarý okuyunuz. KOÇ BURCU (21 Mart – 20 Nisan) Elementi : Ateþ Unsuru : Öncü Niteliði : Erkek Yöneticisi : Mars Günü : Salý Sayýsý :9 Renkleri : Kýrmýzý Taþlarý : Yakut, akit, kedi gözü Çiçekleri : Hanýmeli, nar çiçeði Þifre : Etkinlik, acelecilik Olumlu özellikleri : Giriþken, içi dýþý bir Olumsuz özellikleri : Çabuk sinirlenen, sabýrsýz Koç, burçlar kuþaðýnýn ilk burcudur. Pratik olduklarý ve öðüt dinlemek istemedikleri için bazen zor duruma düþerler. Yeni giriþimlere atýlýr, fýrsatlarý çok iyi deðerlendirirler. Her zaman gergin ve huzursuzdurlar. Ancak bu huzursuzluklarý istediklerini elde edinceye kadar devam eder. Yarýþmayý sevdikleri için birinci olmak, her þeyin en iyisini yapmak isterler. Koç burcunda doðanlar meslek olarak sporculuk, diþ hekimliði, mühendisliði seçerler.

BAÞAK BURCU (21 Aðustos – 20 Eylül) Elementi Unsuru Niteliði Yöneticisi Günü Sayýsý Renkleri Çiçekleri Þifre Olumlu özellikleri Olumsuz özellikleri

: Toprak : Deðiþken : Kadýn : Merkür : Çarþamba :5 : Toprak renkleri : Kýr çiçekleri : Düzenlilik, hizmet : Ýnceleyici, dürüst, düzenli, dakik : Zorluk çýkaran, önemsiz konular üzerinde fazla duran Baþak burcunda doðan kiþiler, çalýþkan ve pratiktirler. Hayatlarýndaki en önemli þey iþtir. Kendi yöntemleriyle yaptýklarý iþlerde, geliþigüzel bir þey olduðunu kabul etmezler. Sürekli çalýþma hâlindedirler. Gevþemek onlara göre deðildir. Fazla çalýþma ve endiþe onlarýn saðlýklarýný etkileyebilir. Çevrelerinde her þeyin temiz, düzenli olmasýný isterler. Okumaya düþkündürler. Hayata pratik yönden bakarlar. Ýleri görüþlü insanlarý severler. Baþak burcunda olanlar iyi bir sekreter, bilimsel araþtýrmacý, muhasebeci olurlar.

2. Okuduðunuz parçalara göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Koç burcunda olanlar her zaman birinci olmak ister. 2. ( ) Koç burcunda doðanlar her zaman en iyiye ulaþmak isterler. 3. ( ) Baþak burcunda olanlar çalýþmayý sevmezler. 4. ( ) Koç burcundakiler öðüt dinlerler. 5. ( ) 21 Aðustos-20 Eylül tarihleri arasýnda doðanlar Baþak burcundadýrlar. 3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçalara göre cevaplayýnýz. 1. Koç burcundakilerin olumsuz özellikleri nelerdir? ................................................................ 2. Okumaya düþkün insanlar hangi burçtandýr? ................................................................ 3. Baþak burcunda olanlar hangi mesleklerde baþarýlý olabilir? ................................................................ 4. Sporculuk, diþ hekimliði, mühendislik gibi meslekleri daha çok hangi burçtaki insanlar tercih eder? ............................................................ 5. Koç burcunun uðurlu sayýsý kaçtýr? ................................................

105


1 2 3

A: Hangi burçtansýnýz? B: Terazi burcundaným. Uygulama .......................................................................... A: Sizin, ayný burçtan olan arkadaþýnýzla hangi yönleriniz benziyor? B: Kararsýzlýk ve çabuk sinirlenme. Uygulama .......................................................................... A: En yakýn arkadaþýnýz hangi burçtandýr? B: Yengeç burcundandýr. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

4 5 6

A: En sevdiðiniz renkler hangileri? B: Açýk pembe, açýk mavi, turkuaz ve mat renkler. Uygulama .......................................................................... A: Sizin karakterinizi en iyi yansýtan burç hangisi? B: Oðlak burcu. Çünkü ben yumuþak bir karaktere sahibim. Uygulama .......................................................................... A: En büyük amacýnýz nedir? B: Doktor olmak ve düzenli bir hayat sürmek. Uygulama ..........................................................................

3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Zehra, hangi burçtandýr? ........................................... 2. Zehra’nýn en sevdiði renkler hangileridir? ........................................... 3. Zehra’nýn burcunda olanlarýn özellikleri nelerdir? ........................................... 4. Semih’e göre Zehra hangi tarihte doðmuþtur? ........................................... 5. Semih, Zehra’nýn özelliklerini nereden biliyor? ...........................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Yengeç burcunda olanlar sabýrsýz olurlar. 2. ( ) Yengeç burcunda olanlar beyaz gülü severler.

106

3. ( ) Zehra 16 Temmuzda doðmuþ. 4. ( ) Yengeçler klasik müzikten hoþlanýr. 5. ( ) Zehra ile Semih ayný burçtan.

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. Murat Tamer Murat Tamer Murat Tamer

: Tamer, burçlara inanýr mýsýn? : Evet, inanýrým. : Burcunun ne olduðunu biliyor musun? : Evet, biliyorum. Burcum Baþak. : Baþak burcunun en önemli özelliði nedir? : Baþak burcunda doðanlar çalýþkan ve pratiktirler.

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz. 1. 2. 3.

1. Ailenizden bir kiþinin kiþisel özelliklerini ve hangi burçtan olduðunu anlatan bir yazý yazýnýz. Örnek: “Kardeþimin adý Nihat. O 24 Aðustosta doðmuþ. Kardeþim çok çalýþkan ve pratik biridir. Hatta bazen çok çalýþmaktan hasta olur. Temizlik ve düzeni çok sever. Okumaya düþkündür. Onun en sevdiði renk toprak rengidir. Kardeþim Baþak burcundandýr.” ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................

Terazi burcu-dengeli ve ölçülü olmak Oðlak burcu-dürüst, kararlý ve direniþçi olmak Kova burcu-saðduyulu, insancýl ve iradeli olmak

2. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Aslan, canlýlýðý, yaþam gücünü ve yiðitliði temsil eder. .................................................................. 2. Terazi burcundakiler gösteriþten hoþlanýr. .................................................................. 3. Ben hareketli müzikleri dinlemeyi severim. .................................................................. 4. Doktorlar, öðretmenler, din adamlarý, müzisyenler genellikle balýk burcundandýr. .................................................................. 5. Astroloji, güneþ, ay ve gezegenlerin hareketlerinin yorumlanmasý bilimidir. ..................................................................

107

3. Aþaðýdaki boþluklarý kendize göre doldurunuz. Burcumun özellikleri

Geliþtirmem gereken yönlerim

................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

M

Ý TANIY

M RU O

En büyük hayallerim

KEN D Ý

................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

Geçmiþteki baþarýlarým ................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

En önemli hedefim ................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

Hayatýmda benim için deðerli olan insanlar Seçmeyi düþündüðüm meslekler ................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

108

Sevdiðim yönlerim ................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

................................... ................................... ................................... ................................... ...................................

Sayýlarýn Yazýmý BURÇLAR VE BAÞARILI OLDUKLARI MESLEKLER Koç

Balýk

Politika, organizatörlük, Doktor, öðretmen, sosyal yöneticilik, endüstri, yardým görevlisi, din mühendislik, iþletmeciadamlýðý, müzisyen, lik, kimyacý, makine, tasarýmcý, metin yazarý, ressamlýk, müzik, artist, yazar. konfeksiyonculuk, parfüm iþleri.

Kova

Oðlak

Doktorluk, bilim, elçilik, Madencilik, çiftçilik, yazarlýk, yayýncýlýk, mat- mimarlýk, planlamacýlýk, baacýlýk, muhasebecilik, ormancýlýk, askerlik, çevirmenlik, din doktorluk, kimyagerlik, adamlýðý, astronomi, diþçilik, berberlik, astroloji, denizcilik, tücgüzellik uzmaný, carlýk, ithalâtçýlýk, devlet memurluðu, sanatýn her dalý, yönetikuyumculuk. cilik, organizatörlük.

Boða

Yay

Hemen hemen her mesleðe yeteneði var. Askerlik, doktorluk, kimya, diþçilik, mimar, müteahhit, ticaret, mühendislik, endüstri dallarý, bankacý.

Bankacýlýk, müdürlük, yöneticilik, politika, yargýçlýk, avukatlýk, hukuk müþavirliði, memurluk, devlet adamlýðý, sanatkârlýk, araþtýrmacý.

Ýkizler

Akrep

Bankacý, yargýç, avukat, diplomat, edebiyatçý, yazar, kuyumcu, müfettiþ, gazetecilik, radyo sunuculuðu, bilgisayar uzmanlýðý vs.

Yönetici, organizatör, satýþ yöneticisi, müdür, diþçi, teknik mühendis, gazeteci, kimyacý, müzisyen, müzik aletleri yapýmcýsý, tamirci, yazarlýk, denizci, havacý.

Yengeç

Aslan

Turizm, otelcilik, ithalat- Asker, doktor, kimyacý, ihracat, pilotluk, gemici- diþçi, güzellik uzmaný, lik, petrolcülük kara, hava ve denizle kimyagerlik, eczacýlýk. ilgili iþler.

Baþak

1. Sayýlar gerekli görülen yerlerde yazýyla yazýlabilir. Bu durumda sayý adlarý ayrý ayrý yazýlýr: Beþ kilo elma, on iki kalem, yedi yüz yetmiþ yedi yýl... 2. Banka iþlemlerinde ve parasal iþlemlerde araya baþka sayý katýlmasýný önlemek amacýyla sayýlar bitiþik yazýlýr: Birmilyondokuzyüzbin gibi...

Tarihlerin Yazýmý 1. Bilinen bir tarihi anlatan ay ve gün adlarý her yerde büyük harfle yazýlýr: 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý 2. Ay ve gün adlarý yanlarýnda sayý olmadan kullanýldýklarýnda küçük harfle baþlayarak yazýlýr. Bu yýl þubat ve mart aylarý çok soðuk geçti. 3. Gün bildiren tarihler aþaðýdaki gibi yazýlýr: 19 Mayýs 1919, 19.05.1999, 19 / 05 / 2005 4. Tarih bildiren sayýlardan sonra gelen ekler kesme iþaretiyle ayrýlýr. 23 Nisan 1920'de TBMM açýldý.

Terazi

Çeþitli ilim dallarý, özelMüzisyen, ressam, likle eczacýlýk ve teknik heykeltýraþ, þair, el alanlar, edebiyatçý, sanatlarý, mimar, çiçekçi, yazar, gazeteci, yayýncý, parfümcü, konfeksiyonkitapçý, matbaacý, cu, terzi, bankacý, polisekreter, araþtýrmacý, tikacý, hukukçu, din postacý, muhasebeci. iþleri, mühendislik, film artistliði.

109

1. Aþaðýdaki cevaplara uygun sorular yazýnýz. 1. ................................................................? Tutucu, kuruntulu bir kiþiliðe sahibim. 2. ................................................................? Hayýr, aceleci bir kiþiliðe sahip deðilim. 3. ................................................................? Felsefe, bilim ve din konularýyla ilgilenmeyi severim. 4. ................................................................? Yalnýzlýk ve baþarýsýzlýktan korkarým. 5. ................................................................? Evet, duygusal bir karaktere sahibim.

2. Aþaðýda özellikleri verilen burçlarý yazýnýz. 1. Günü Sayýsý Sevdiði çiçekler Olumlu özellikleri

: Çarþamba :5 : Lavanta ve kýr zambaðý : Uyumlu, her iþe yatkýn, konuþkan, eðlenceli Olumsuz özellikleri : Deðiþken, huzursuz, sinirli Bil bakalým hangi burç? o ................................

2. Günü Sayýsý Sevdiði renk Olumlu özellikleri

: Pazartesi :2 : Beyaz ve gümüþ : Duyarlý, anne-babalýk duygusu kuvvetli, zeki Olumsuz özellikleri : Aþýrý duygusal, daðýnýk, tez canlý Bil bakalým hangi burç? o ..........................

3. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. Aþaðýdakilerden hangisi “karamsar” bir kiþinin özelliklerinden biridir? A) Gelecekten ümitli B) Hayata baðlý C) Her olaydan kötü bir sonuç çýkarýr D) Yaþamý sever

110

2. Aþaðýdakilerden hangisi olumsuz bir davranýþtýr? A) Giriþkenlik C) Uyumluluk

B) Sevecenlik D) Tembellik

3. Aþaðýdakilerden hangisi “olumlu” bir karakterdirr? A) Sinirli C) Daðýnýk

B) Azimli D) Huzursuz

4. Aþaðýdaki özelliklerden kendinizde bulunanlarý iþaretleyiniz. arkadaþ canlýsý bencil giriþken geçimsiz neþeli öfkeli iþ birliði yapabilen tembel umutsuz

sabýrlý saygýlý içe kapalý kendine güvenen sinirli iyimser sevilen alýngan

5. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz. 1. Hangi çiçeklerden hoþlanýrsýnýz? .................................................................. 2. Sizce olumsuz özellikleriniz nelerdir? .................................................................. 3. Kabiliyetleriniz nelerdir? .................................................................. 4. Hangi renkleri seversiniz? .................................................................. 5. Hangi tarihte doðdunuz? .................................................................. 6. Hangi konulara ilgi duyuyorsunuz? .................................................................. 7. Hangi mesleði seçmeyi düþünüyorsunuz? .................................................................. 8. Geleceðe umutla bakýyor musunuz? ..................................................................

SÖZLÜKÇE Ýsimler acýmasýz alýngan atýlgan baþarýlý bencil duyarlý duygusal geçimsiz gerçekçi giriþken

hassas ilginç iyimser karakter kiþilik kötümser özellik sadýk vefalý yetenekli

Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz. Fiiller fal bakmak hissetmek karar vermek sezmek temsil etmek ümit vermek

1. Sýnýfta bir öðrenci tahtaya çýkarýlýr ve burçlarýnýn özellikleri okunur. O öðrencinin burcu tahmin edilir. Ali o içine kapanýk, çalýþkan, sevecen... Öðrenciler oOðlak olabilir, Yengeç olabilir. 2. Bir burcun karakter özelliklerini okuyun. Bu özelliklere sahip öðrencilerin ayaða kalkmasýný isteyin. Ayaða kalkan öðrencilere, hangi burçtan olduklarýný ve doðum tarihlerini sorun.

1. Þehrinizde yayýmlanan günlük bir gazeteden burçlarýn özelliklerini anlatan yazý bulunuz. Bu yazýyý Türkçeye çeviriniz. 2. Ailenizdeki fertlerin burçlarýný araþtýrarak burçlarla karakterlerini anlatan bir tablo oluþturunuz.

RÝV AYET BÝRLEÞÝK ZAMANI-2 1. Gereklilik Kipinin Rivayeti Yapýlýþý: Gereklik kipindeki bir fiile ek-fiilin -miþ’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Oku-malý-y-mýþ-sýn

2. Dilek-Þart Kipinin Rivayeti Yapýlýþý: Dilek-þart kipindeki bir fiile ek-fiilin -miþ’li geçmiþ zaman eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Bul-sa-y-mýþ-ým

ÇEKÝM TABLOSU

ÇEKÝM TABLOSU

OLUMLU

OLUMLU

OLUMSUZ

OLUMSUZ

Ben

Ýnanmalýymýþým

Ýnanmamalýymýþým

Ben

Bulsaymýþým

Bulmasaymýþým

Sen

Ýnanmalýymýþsýn

Ýnanmamalýymýþsýn

Sen

Bulsaymýþsýn

Bulmasaymýþsýn

Ýnanmalýymýþ

Ýnanmamalýymýþ

Bulsaymýþ

Bulmasaymýþ

Biz

Ýnanmalýymýþýz

Ýnanmamalýymýþýz

Biz

Bulsaymýþýz

Bulmasaymýþýz

Siz

Ýnanmalýymýþsýnýz

Ýnanmamalýymýþsýnýz

Siz

Bulsaymýþsýnýz

Bulmasaymýþsýnýz

O

Onlar Ýnanmalýlarmýþ

Ýnanmamalýlarmýþ

Örnek: Teknolojideki geliþmeleri takip etmeliymiþiz. Bir kaza olmamasý için bu arabayý kullanmamalýymýþým.

O

Onlar Bulsalarmýþ

Bulmasalarmýþ

Örnek: Çalýþsaymýþým bu konuda baþarýlý olur muþum. Edison elektriði bulmasaymýþ þimdi karanlýkta kalýrdýk.

111


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. sigara kumar tembellik alkol çevre kirliliði kavga etmek haksýzlýk uyuþturucu yalan söylemek hýrsýzlýk 3. Resimlere bakarak dinleyiniz. 4. Dinleyiniz ve duyduðunuz cümle numarasýný uygun kutucuða yazýnýz.

112

1. Aþaðýdaki parçayý okuyunuz. Ben de hemen herkes gibi tanýþtým onunla. On üç on dört yaþýndaydým. Üniversiteyi yurt dýþýnda okudum. Orda içiyordum. Sonra askere gittim. Hâlâ içiyordum. Herkesten çok içtiðim hâlde bana bir þey olmuyordu. Böyle olunca da her geçen gün daha fazla içiyordum. Alkolizm kelimesi bana hiçbir þey ifade etmiyordu. Köprü altlarýnda yatan evsiz barksýz kimselerle hiçbir ortak yaným yoktu. Bazen “Acaba bu gece içmesem uyuyabilir miyim?” diye kendime soruyordum. Bunu her deyiþimde kalkýp mutlaka içiyordum. “Neden kendime eziyet ediyorum ki, içki beni rahatlatýyor.” diyerek kendimi avutuyordum! Bir gün aþýk oldum. Niþanlandým. Ama her zamanki gibi içiyordum. Bir sabah yataktan kalkar kalkmaz yere yýðýldým. Bin bir güçlükle banyoya ulaþtým. Aynadaki yüzümü hiç unutmuyorum. Biraz içersem bir þeyim kalmaz diye düþündüm. Ýçtikçe kendime geldim iyileþtim! O günden sonra her sabah ayný þekilde uyanýyor, banyoya kadar sürünüp orada sakladýðým içkiyi içiyordum. Bana ne olduðunu gerçekten anlamýyordum. Normal bir insan gibi çayý elim titremeden aðzýma götürebilmek için içiyordum. Hem içiyor hem aðlýyordum. Bir sabah içmemeye karar verdim. Yataktan kalkmadým. Ne olursa olsun içmeyecektim. Bu iþkenceye ancak dört saat dayanabildim. Aradan beþ ay geçti. Artýk alkol vardý hayatýmda. Ýçkinin cinsi ve kalitesi de fark etmiyordu. Ne bulursam içiyordum. Bir sabah birtakým seslerle uyandým. Odaya askerler, tanklar, polisler dolmuþtu. Rüya mý görüyordum? Galiba delirmiþtim. Evdekiler de böyle düþünüyordu. Hangi arkadaþýmý hayal etsem karþýmda

MAVÝ’NÝN HÝKÂYESÝ beliriveriyordu ve onunla konuþuyordum. Nikâhýmýz ertelenmiþti. Bir sabah uyandýðýmda el ve ayaklarýmýn yataða baðlandýðýný gördüm. “Nasýlsýn?” diyen hemþireye “Ýyiyim,” dedim. El ve ayaklarýmý çözdü. Gerçekten iyiydim. Polisler askerler, tank sesleri kaybolmuþtu. Biraz sonra yanýma annem geldi. Psikiyatri kliniðinde olduðumu söyledi. Annemle iki hafta kaldýk orada. Baþ hekim “Bir alkol zehirlenmesi yaþamýþsýn. Bir daha bu kadar çok içme” dedi. “Yoksa çok kötü olur” diye ekledi. Hastaneden çýktýktan sonra bir ay hiç içmedim. Sonralarý niþanlýmý da ikna ederek sadece cumartesileri bir kadeh kýrmýzý þarap içmeye baþladým. On beþ gün böyle devam etti. Nikâh sabahý heyecanýmý bastýrmak için yine içtim. Evlendiðimiz gece, balayýna çýktýðýmýz sabah yine içtim. Ýstanbul’a döndükten sonra da yaklaþýk üç ay kadar içmeye devam ettim. Bir gece kilimin desenlerinin hareket etmeye baþladýðýný gördüm. Bir kez daha el ve ayaklarýmdan yataða baðlý uyandým. Hemþireden, altý gün komada kaldýðýmý öðrendim. Ölümden dönmüþtüm. Bu sefer yirmi beþ gün kaldým klinikte. Bu yirmi beþ gün içerisinde alkolik olduðumu anladým. Aradan tam sekiz yýl, beþ ay, beþ gün geçti. Bazen “eyvah!” dememe sebep olan rüyalardan baþka hiçbir yerde ve hiçbir þekilde içmiyorum. Her gece yatmadan önce bugün içmediðim için þükrediyor, yarýn da içmemek için dua ediyorum. “Merhaba hayat, merhaba dünya” (Yaþanmýþ bir hikâyeden alýnmýþtýr)

113

2. Okuduðunuz parçaya göre aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( 2. ( 3. ( 4. ( 5. (

) Adam, sigaraya erken yaþta baþlamýþ. ) Adamý tedavi için psikiyatri kliniðine yatýrmýþlar. ) Adam, içkiyi býrakamamýþ. ) Ýçki yüzünden nikahý ertelenmiþ. ) Adam, hastaneden ilk çýkýþýndan sonra hiç sigara ve içki içmemiþ.

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Adam, ilk defa ne zaman içki içmiþ? ................................................................ 2. Adamýn nikâhý niçin ertelenmiþ? ................................................................ 3. Adam, içkiyi býrakma kararýný ne zaman almýþ? ................................................................ 4. Alkol, adamýn hayatýný nasýl etkilemiþ? ................................................................ 5. Adam, ne kadar zamandýr içki içmiyor? ................................................................


114

1 2 3

A: Sigaranýn en büyük zararý nedir? B: Sigara akciðer kanserine yol açar. Uygulama ..........................................................................

A: Ýnsanlar kötü alýþkanlýklarý nasýl edinir? B: Daha çok arkadaþ çevresinden etkilenirler. Uygulama ..........................................................................

A: Ýçkinin ne tür zararlarý vardýr? B: Ýçki, ailedeki sevgi ve saygý ortamýný bozar. Uygulama ..........................................................................

4 5 6

A: Sence kötü alýþkanlýklar nelerdir? B: Sigara içmek, büyüklere saygýsýzlýk etmek... Uygulama .......................................................................... A: Hoþlanmadýðýn davranýþlar nelerdir? B: Ben konuþurken sözümün kesilmesinden hoþlanmam. Uygulama .......................................................................... A: Sevmediðin ve býrakmak istediðin bir alýþkanlýðýn var mý? B: Evet, arkadaþlarýmla çok sýk tartýþýrým. Bunu býrakmak istiyorum. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz. 2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. býrakmak / mutlaka / içkiyi / tedavi / sigara 1. Sigarayý ……………… býrakmalýsýnýz. 2. Ýki hafta …………… olmasý gerekiyor. 3. Söz veriyorum ……....…………. ve sigarayý azaltacaðým. 4. Ýþte bu benim son ………………. paketim. 5. Bu tür zararlý alýþkanlýklara baþlamak çok kolay; ama onlarý ………….. çok zor. 3. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1. Ayþe, niçin hastaneye gitti? .............................................................................................. 2. Betül’ün babasý niçin hasta olmuþ? ................................................................................... 3. Doktor, hastaya ne tavsiye ediyor? ....................................................................... 4. Ali Bey, doktora nasýl bir söz veriyor? ............................................................ 5. Ali Bey’in ne tür rahatsýzlýklarý var? ................................................

1. Aþaðýdaki diyalogu tekrarlayýnýz. A : Hocam galiba Ali ile Ahmet kavga ediyor. B : Ne oluyor burada? Niçin kavga ediyorsunuz? C : Hocam, özür dileriz. Ama Ali beni devamlý rahatsýz ediyor. B : Ne yaptý? C : Devamlý bana lâkap takýyor. Bana kötü sözler söylüyor. Zaten bu yüzden kavga ettik. D : Hocam ben ona þaka yapmak istedim. Özür diliyorum, bir daha olmayacak. B : Tamam, ama bunlar doðru þeyler deðil. Birbirinize karþý daha saygýlý olmalýsýnýz. Söz mü? D : Söz öðretmenim. Tekrar özür diliyorum.

2. Aþaðýdaki bilgilerden faydalanarak örnekteki gibi yeni diyaloglar kurunuz. 1. Hasan HüseyineKüfür ediyor. 2. Ali ile VeliYalan söylüyor. 3. Mahmut ile YusufArkamdan konuþuyor. 4. Orhan, Kemal’eVurup kaçýyor. 3. Sizce kötü alýþkanlýklar nelerdir?

115

1. Kötü alýþkanlýklar edinmede sizce aþaðýdakilerden hangisi etkilidir? Gerekçelerini bir paragrafta yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Taklit Özenti Kötü çevre Merak Ýrade zayýflýðý Eðitimsizlik

3. “Çalýþmak insaný þu üç belâdan kurtarýr; can sýkýntýsý, kötü alýþkanlýklar ve yoksulluk.” Voltaire’nin bu sözünden ne anlýyorsunuz? Yazýnýz. ......................................................................... ........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ 4. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz.

........................................................................ ........................................................................ ........................................................................ 2. Zararlý alýþkanlýklardan kurtulmak için neler tavsiye edersiniz? ........................................................................ ......................................................................... ........................................................................

1. Ýçki bütün kötülüklerin anasýdýr. ................................................................ 2. Sigara akciðer kanserine yol açar. ................................................................ 3. Bana arkadaþýný söyle sana kim olduðunu söyleyeyim. ................................................................ 4. Dumanýný yel alýr, parasýný el alýr. ................................................................ 5. Alkol saðlýðýn düþmanýdýr. ................................................................

SÝÐARANIN ÝÇERDÝÐÝ ZEHÝRLÝ MADDELER Naftalin Metanol (füze yakýtý) Nikotin (böcek zehiri)

Karbonmonoksit

116

Polonyum (kanserojen madde) Hidrojen siyanür (gaz odasý zehiri)

Tolven (tiner)

Bütan (tüpgaz) Radyon (radyoaktif madde)

Arsenik (fare zehiri)

Amonyak Kadmiyum (akü metali)

Düzeltme Ýþareti

DDT (böcek öldürücü)

^

Düzeltme iþareti, yalnýzca Arapça ve Farsçadan dilimize giren kelimelerde kullanýlýr: 1. Yazýlýþlarý bir, anlamlarý ve okunuþlarý farklý olan kelimeleri ayýrt etmek için, okunuþlarý uzun olan ünlülerin üzerine konur: âciz (güçsüz)- aciz (güçsüzlük) âlem (evren)- alem (bayrak) hâl (durum)- hal (pazar yeri) 2. Ýnce g ve k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlülerinin üzerine konur: Bekâr, hikâye, zekâ, imkân, ziyaretgâh 3. Nispet i (î)'sinin, belirtme durumu ve iyelik ekleriyle karýþmasýný önlemek için kullanýlýr: Edebî, fikrî, resmî,

1. Aþaðýdaki test sorularýný cevaplayýnýz. 1. “Dedikodu yapmak kötü bir .......................” Bu cümle aþaðýdaki kelimelerden hangisiyle tamamlanmalýdýr? A) alýþkanlýktýr B) insanlýktýr C) imtihandýr D) konuþmadýr 2. “Lütfen baþkalarýnýn sözünü ...........!” en hangisiyle Bu cümle aþaðýdaki kelimelerde tamamlanmalýdýr? A) kesme B) kýrma C) konuþma D) okuma 3. Aþaðýdakilerden hangisi kötü alýþkanlýklardan deðildir? A) Yalan söylemek B) Sigara içmek C) Dedikodu yapmak D) Yardýmsever olmak dakilerden hangisi saðlýða zararlý 4. Aþaðýd alýþkanlýklardandýr? A) Spor yapmak B) Müzik dinlemek C) Kitap okumak D) Sigara içmek 5. Aþaðýdakilerden hangisi bir alýþkanlýk deðildir? A) Okula gitmek B) Sigara içmek C) Dedikodu yapmak D) Ýçki içmek 3. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz.

4. Aþaðýdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayýnýz. baðýmlýlýk / gýybet / nikotin / diþleri / kötülüklerin 1. Sigara insanda ........................... yapar. 2. Ýçki bütün belâ ve ..................... anahtarýdýr. 3. Sigara ........................... sarartýr ve çürütür. 4. Sigarada ........................... vardýr. 5. Baþkasýnýn arkasýndan konuþmaya ........... ............ denir. 5. Aþaðýdaki karýþýk kelimelerden anlamlý cümleler kurunuz. 1. babalar / ve / anneler / içmemelidir / evde / içki ................................................................. 2. gýybet / alýþkanlýktýr / etmek / kötü / bir ................................................................. 3. gýrtlak / neden / kanserine / olur / sigara ................................................................. 4. alýþkanlýðý / içki / önlenemez / baskýyla ................................................................. 6. Aþaðýdaki kelimelerden hangileri sigara ile ilgili deðildir? () iþareti koyunuz. yakmak duman baðýmlýlýk zararlý faydalý

çok ucuz paket tiryaki kanser kahve

7. Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. 1. ( 2. ( 3. ( 4. ( 5. (

) Uyuþturucu maddeler, alýþkanlýk hâlini aldýðý zaman insanýn saðlýðýný bozar. ) Ýçkili araba kullanan þoförler kaza yapabilir. ) Sigara bütün devletler tarafýndan yasaklanmýþtýr. ) Sigaraya alýþanlar onu hiçbir þekilde býrakamaz. ) Alkollü içeceklerin yayýlmasýný önlemek için televizyonda ve radyoda içki reklâmý yapýlmalýdýr.

1. Sigarayý yasaklamak sigara içimini azaltýr mý? ................................................................ 2. Sigarayý býrakmak için ilk önce ne yapmalýdýr? ................................................................ 3. Sigaraya tekrar baþlamak için insanlar ne gibi bahaneler ileri sürerler? ................................................................ 4. Sigara paketinin üzerinde ne yazmaktadýr? ................................................................

117

SÖZLÜKÇE Ýsimler anarþi esrar baðýmlý dedikodu eroin içki iftira kalp kýrmak kumar

morfin serkeþlik sigara tiryaki yalancý

Aþaðýdaki kelimelere sözlükten bakýnýz. Fiiller alýþmak býrakmak dedikodu yapmak gýybet etmek kavga etmek nefret etmek saygý göstermek tartýþmak terk etmek

Aþaðýdaki konular hakkýnda bir araþtýrma yapýnýz. 1. Sigaranýn zararlarý nelerdir? 2. Uyuþturucu maddelerin insan saðlýðýna etkileri nelerdir? 3. Örf ve âdetlerinizdeki güzel alýþkanlýklarý sýralayýnýz. 4. Alkol, sigara, uyuþturucu vb. zararlý alýþkanlýklarla ilgili bir afiþ hazýrlayýnýz.

KELÝME DAÐARCIÐI Bir öðrenci tahtaya çýkarýlýr. Öðretmen, onun kulaðýna bir kelime veya bir cümle fýsýldar. Öðrenciden, bunu el kol hareketleri kullanmadan sýnýfa anlatmasýný ister. Örnek: “Sigara” kelimesi. Öðrenci bu kelimeyi anlatmaya baþlar. – Saðlýða zararlýdýr. – Dumanýný yel, parasýný el alýr... gibi. TABLOYA BAKIN VE RENKLERÝ SÖYLEYÝN, KELÝMELERÝ DEÐÝL!

SARI MAVÝ TURUNCU SÝYAH KIRMIZI YEÞÝL MOR SARI KIRMIZI MAVÝ KIRMIZI MOR TURUNCU YEÞÝL SÝYAH SOL SAÐ ÇAKIÞMASI SAÐ BEYNÝNÝZ RENKLERÝ SÖYLEMEYÝ DENER FAKAT SOL BEYNÝNÝZ KELÝMELERÝ SÖYLEMEKTE ISRAR EDER

118

ÇEKÝM TABLOSU

ÞAR T BÝLEÞÝK ZAMANLARI 1. 2. 3. 4. 5.

Þimdiki Zamanýn Þartý Geniþ Zamanýn Þartý Gelecek Zamanýn Þartý Görülen Geçmiþ Zamanýn Þartý Duyulan Geçmiþ Zamanýn Þartý

OLUMLU

Ýçersem Sen Ýçersen Ýçerse O Biz Ýçersek Siz Ýçerseniz Onlar Ýçerlerse Ben

OLUMSUZ

Ýçmezsem Ýçmezsen Ýçmezse Ýçmezsek Ýçmezseniz Ýçmezlerse

1. Þimdiki Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Þimdiki zamanlý bir fiile ek-fiilin þart eki Örnek: Sigarayý býrakýrsan sana bir takým elbise getirilerek yapýlýr. alacaðým. Örnek: Gel-i-yor-sa-m Alkol kullanýrsanýz beden ve ruh saðlýðýnýz bozulabilir. ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Biliyorsam Sen Biliyorsan Biliyorsa O Biz Biliyorsak Siz Biliyorsanýz Onlar Biliyorlarsa Ben

OLUMSUZ

Bilmiyorsam Bilmiyorsan Bilmiyorsa Bilmiyorsak Bilmiyorsanýz Bilmiyorlarsa

Örnek: Bir buluþ yapmak istiyorsan ünlü mucitlerin hayatýný okumalýsýn. En kalabalýk þehrin hangisi olduðunu bilmiyorsan Rekorlar Kitabýna bakýver. 2. Duyulan Geçmiþ Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Duyulan geçmiþ zaman çekimli bir fiile ekfiilin þart kipi eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Ýnan-mýþ-sa-k ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Ýnanmýþsam Sen Ýnanmýþsan Ýnanmýþsa O Biz Ýnanmýþsak Siz Ýnanmýþsanýz Onlar Ýnanmýþlarsa Ben

OLUMSUZ

Ýnanmamýþsam Ýnanmamýþsan Ýnanmamýþsa Ýnanmamýþsak Ýnanmamýþsanýz Ýnanmamýþlarsa

Örnek: Ýþlerini bitirmiþse eve gidebiliriz. Film baþlamamýþsa biraz daha oyalanabiliriz.

4. Görülen Geçmiþ Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Görülen geçmiþ zaman çekimli bir fiile ekfiilin þart kipi eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Hatýrla-dý-y-sa-k ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Hatýrladýysam Hatýrladýysan Hatýrladýysa O Biz Hatýrladýysak Siz Hatýrladýysanýz Onlar Hatýrladýlarsa Ben Sen

OLUMSUZ

Hatýrlamadýysam Hatýrlamadýysan Hatýrlamadýysa Hatýrlamadýysak Hatýrlamadýysanýz Hatýrlamadýlarsa

Örnek: Sohbeti bitirdiyseniz eve gidebiliriz. Mesajýmý okuduysan bana telefon aç. 5. Gelecek Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Gelecek zamanlý bir fiile ek-fiilin þart kipi eki getirilerek yapýlýr. Örnek: Yaz-acak-sa-m ÇEKÝM TABLOSU OLUMLU

Yazacaksam Sen Yazacaksan Yazacaksa O Biz Yazacaksak Siz Yazacaksanýz Onlar Yazacaklarsa Ben

OLUMSUZ

Yazmayacaksam Yazmayacaksan Yazmayacaksa Yazmayacaksak Yazmayacaksanýz Yazmayacaklarsa

3. Geniþ Zamanýn Þartý Yapýlýþý: Geniþ zamanlý bir fiile ek-fiilin þart kipi eki Örnek: Elektronik mektup yazacaksan internete getirilerek yapýlýr. girmelisin. Örnek: Ýç-er-se-k Bu kitabý okumayacaksan boþuna alma.

119


2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. yardýmsever iyimser kötümser korkak rüya

sýr ölüm þaþkýn heyecanlý sembol


120


Yataktaki adam baþucunda bekleyen genç doktora: “Allah senden razý olsun evlâdým.” dedi. Benim için ta yurt dýþýndan zahmet edip geldin. Yaþadýðým sürece bu iyiliðini unutmayacaðým. Ameliyat edilen kiþi büyük bir hastanenin baþhekimiydi. Hastalýðý ilerlemiþti. Tedavisi ancak yurt dýþýnda mümkündü. Fakat böyle bir yolculuða dayanamazdý. Doktor arkadaþlarý, kurtuluþ ümidi az olmasýna raðmen ameliyatý yapmaya karar vermiþlerdi. Tam o sýrada, bu konuda uzman olan genç bir doktor, nereden haber almýþsa, Hýzýr gibi yetiþmiþ, baþhekimi ameliyat edip kurtarmýþtý. Yaþlý doktor bu iyiliðe nasýl karþýlýk vereceðini bilmiyordu. Genç doktorun ellerini tuttu ve: “Ameliyat için beni uyuttuðunuzda mesleðimdeki ilk yýllarýma gittim. Henüz genç bir asistandým. Bir kadýn, doðum için hastanemize yatmýþtý. Doðum sýrasýnda karnýndaki bebeðin ayaklarýndan sakat olduðunu anladým. Bebeðin bu þekilde yaþamaktansa ölmesinin daha iyi olacaðýný düþündüm. Çok zor bir andý benim için. Bebeðin kaderi benim ellerimdeydi. Ben bebeði öldürmeyi düþünürken kalp atýþlarýný duydum ve doðumu gerçekleþtirdim. Ona kýyamadým. Herhâlde o yavrunun yaþamasýný istediðim için Allah seni imdadýma gönderdi.” Genç doktor ellerini yaþlý doktorun ellerinden çekti. Biraz geriye çekildi ve dizlerinden aþaðýsý takma olan bacaklarýný gösterdi. “Hiçbir iyilik karþýlýksýz kalmaz efendim.” Gülümsedi. “Kurtardýðýnýz o çocuk bendim.”

2. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Genç doktor, yaþlý doktora nasýl bir iyilik yapýyor? ........................................................................... 2. Yaþlý doktor kim? Nasýl bir hastalýðý var? ........................................................................... 3. Yaþlý doktor, genç doktora ne anlatýyor? ........................................................................... 4. Genç doktor, baþhekime ne cevap veriyor? ........................................................................... 5. Genç doktor yurt dýþýndan niçin gelmiþ? ........................................................................... 3. Aþaðýdaki deyimleri ve kelime gruplarýný cümle içinde kullanýnýz. 1. Hýzýr gibi yetiþmek ........................................................................... 2. Kurtuluþ ümidi ........................................................................... 3. Ýmdada yetiþmek ........................................................................... 4. Hiçbir iyilik karþýlýksýz kalmaz ...........................................................................

121


1 2 3

A: Sýrlý olaylara inanýr mýsýnýz? B: Evet, bazýlarýna inanýrým. Uygulama .......................................................................... A: Sizce insanlar ölüme ve hastalýklara çözüm bulabilecek mi? B: Bence bazý hastalýklara çare bulunabilecek; ama ölüme çare bulunamayacaktýr. Uygulama .......................................................................... A: Günümüzde, esrarý çözülmemiþ yapýlar var mýdýr? B: Piramitlerin esrarý hâlâ çözülememiþtir. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

122

4 5 6

A: Ufolar ve uzay cisimleri ile ilgili anlatýlan hikâyeleri doðru buluyor musunuz? B: Hayýr, doðru bulmuyorum. Uygulama .......................................................................... A: Gerçekleþen bir rüyanýz var mý? B: Evet, var. Uygulama .......................................................................... A: Sizce gelecekte neler olacaðý önceden bilinir mi? B: Hayýr, bilinemez. Uygulama ..........................................................................

2. Tekrar dinleyiniz ve aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( ) Odada üç kiþi yatýyordu. 2. ( ) Camýn kenarýnda yatan adam kötümser bir kiþidir. 3. ( ) Dýþarýda çok güzel bir manzara vardý. 4. ( ) Orta yatakta yatan adam cam kenarýnda yatan adamýn ölümüne sebep oldu. 5. ( ) Pencerenin yanýnda yatan hastaya sýk sýk kriz geliyordu.

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Ýyimser hasta, oda arkadaþlarýna ne anlatýyor? ................................................................ 2. Diðer hastalar anlatýlanlardan nasýl etkileniyor? ................................................................ 3. Ortadaki hasta ne yapmak istiyor? Niçin? ................................................................ 4. Ortada yatan hasta nasýl bir insan? ....................................................... 5. Ýyimser hasta nasýl öldü? ................................................................ 6. Ýki farklý insanýn hayatý nasýl anladýklarýný, nasýl yaþadýklarýný karþýlaþtýrýnýz. ................................................................

Zengin bir baba, hem hayatý tanýmasý hem tatil yapmasý hem de fakirliðin ne demek olduðunu öðrenmesi amacýyla oðlunu hafta sonu bir köye götürür. Orada iki gün fakir bir ailede misafir olurlar. Tatil dönüþü baba, oðluna alaycý bir þekilde sorar: – Ýnsanlarýn ne kadar fakir, ne kadar zavallý olabileceklerini gördün deðil mi oðlum? Oðul: – Gördüm elbette babacýðým. Nasýl görmem? Bizim bir köpeðimiz var ve kalýn bir zincirle kulübesine baðlý; onlarýn ise tam dört tane köpeði var ve hepsi de özgür. Bizim bahçenin tam ortasýnda her gün ilâçla temizlenen küçük bir havuzumuz var; onlarýn ise uçsuz bucaksýz, masmavi ve þýrýl þýrýl akan dereleri. Bizim evimizde spot lambalarýmýz, avizelerimiz var; onlarýn ise ýþýl ýþýl parýldayan, her gece onlara göz kýrpan milyonlarca yýldýzlarý var. Biz dýþarý baktýðýmýzda sadece evimizin avlusunu görebiliyoruz; onlarýn evinin önünde ise sýnýrsýz, yemyeþil uzayýp giden bir vadi var. Teþekkürler babacýðým. Bana ne kadar fakir olduðumuzu gösterdiðin için. 1. Bu parçayý diyalog hâline getiriniz. 2. Sizce zenginlik ve fakirlik sadece para ile mi ilgilidir? Tartýþýnýz.

123

1. “Kötülük eden kötülük bulur. Ýyilik eden iyilik bulur.” sözünü kýsaca açýklayýnýz. ........................................................................................................... ........................................................................................................... 2. Hoþgörülü insanýn özelliklerini anlatan cümleler yazýnýz. ................................... ................................... ................................... ...................................

................................... ................................... ................................... ...................................

Hoþgörülü insan

................................... ................................... ................................... ...................................

Baþkalarýnýn hatalarýný anlayýþla karþýlar.

3. Sýrlý olaylara inanýr mýsýnýz? Bu konuyla ilgili duyduðunuz, okuduðunuz ya da yaþadýðýnýz bir olay varsa anlatýnýz. ........................................................... ........................................................... ...................................................... .................................................. ............................................... ............................................ ......................................... ..................................... ................................... .................................

4. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Ýnsan hayatý sýrlarla doludur. ........................................... 2. Ýyilik eden iyilik bulur. ........................................... 3. Rüyalar, uyku sýrasýnda ortaya çýkan düþünce ve hayallerdir. ........................................... 4. Ýnsanoðlu her dönemde uzayýn sýrlarýný merak etmiþtir. ...........................................

5. “Ýyilik” kelimesinin çaðrýþtýrdýðý kelimeleri yazýnýz.

124

1. Aþaðýdaki kelimelerle anlamlarýný eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4. 5.

sýr küpü sýr tutmak sýrra kadem basmak sýr vermek sýrra ermek

a. b. c. d. e.

Bir sýrrý açýða vurmak, baþkasýna söylemek Ortalýktan yok olmak, ortalýkta görünmemek Gizli tutulan veya sýr durumunda olan bir þeyi anlamak, kavramak Birçok sýrlarý bildiði hâlde hiçbirini açýða vurmayan kimse Bir sýrrý açýða vurmamak, baþkasýna söylememek

2. Aþaðýdaki olaylarýn sebep ve sonuçlarýný eþleþtiriniz. SEBEP 1. Kayýnvalide, kendi altýnlarýný sakladý. Sevmediði gelininin hýrsýzlýk yaptýðýný söyledi. 2. Bir araba satýn almak için komþusunun evine girip parasýný çaldý. 3. Çocuðu hastanede yatýyordu. Yolda para dolu bir cüzdan buldu. Polise götürdü. Polis de cüzdaný sahibine teslim etti. 4. Ýhtiyar bir adam kendisine burs verdi. Üniversiteyi bitirip bir köye öðretmen oldu. 5. Adam, ihtiyar anne ve babasýný sokaða býraktý. Onlara bakmadý.

a.

b.

c. d. e.

SONUÇ Hastaneye gittiðinde çocuðunun iyileþmeye baþladýðýný öðrendi. Fakir olduðu için hastane masraflarýný tanýmadýðý bir adam karþýladý. Köyün en fakir öðrencisine burs vermeye karar verdi. Öðrencinin evine gittiðinde kendisine burs veren ihtiyarýn fotoðrafýný gördü. Çocuklar büyüyünce babalarýna sahip çýkmadýlar. Onlar da babalarýný sokaða attýlar. Kadýn baþka bir zaman hýrsýzlýk yapmakla suçlandý ve hapse girdi. Evine gelirken arabasýyla, parasýný çaldýðý komþusunun duvarýna çarptý ve sakat kaldý.


5. Aþaðýdaki cümlelerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz.

1. inanýr / ufo gibi / insan / birçok / yaratýklarýn / uzaydan gelen / varlýðýna ................................................................. 2. insanlarýn / devam / ufo hikâyeleri / etmektedir / kurcalamaya / kafalarýný ................................................................. 3. uyku sýrasýnda / anlamlý veya anlamsýz / rüya / aralýklarla görülen / olaylar dizisidir ................................................................. 4. baþýndan / birçok / çevremizde / vardýr / olay / sýrlý bir / insan / geçmiþ ................................................................. 5. hâlâ / sýrrýný / piramitler / korumaktadýr .................................................................

1. ( ) Güvercin ve zeytin dalý, barýþýn sembolüdür. 2. ( ) Rüya, etkisinde kalýnan sevindirici ve üzücü olaylarýn uyku hâlinde yaþanmasý olayýdýr. 3. ( ) Sýrlý olaylar bilimsel sonuçlarla açýklanamaz. 4. ( ) Kötümser kimseler, her düþünce ve her iþi iyi olarak deðerlendirir. 5. ( ) Bazý yaþanmýþ sýrlý olaylar, geçmiþten günümüze kadar anlatýlagelmiþtir.

4. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. heyecanlý a. iyimser 2. korkak b. düþman 3. dost c. cesur 4. kötümser d. cömert 5. cimri e. sakin

6. Aþaðýdaki kelimelerden hangisi iyimser insanlarla ilgili deðildir? () iþareti koyunuz. Ümitlidirler Neþelidirler Kötümserdirler Korkaktýrlar

Yardýmseverdirler Hoþgörülüdürler Sabýrlýdýrlar

125

“ile” Kelimesinin Ek Olarak Yazýlýþý

PÝRAMÝTLERÝN SIRRI Piramitler, her biri 20 ton aðýrlýðýnda olan taþlardan yapýlmýþtýr. Bu taþlar yüzlerce kilometre öteden getirilmiþtir. Bu taþlarýn nasýl getirildiði bilinmemektedir? Piramit, kimin adýna yapýldýysa onun bulunduðu odaya yýlda sadece iki defa güneþ girmektedir. Bu günler, o kiþinin doðduðu ve tahta çýktýðý günlerdir. Piramitlerdeki mumyalarda radyoaktif madde bulunmaktadýr. Bu yüzden mumyalarý ilk defa bulan 12 bilim adamý kanserden ölmüþtür. Piramitlerin içinde birçok teknolojik cihaz çalýþmamaktadýr. Su, birkaç gün piramidin içinde kalýrsa tertemiz bir hâle gelmektedir. Piramidin içine konulan süt, birkaç gün taze kalmakta ve yoðurt hâline gelmektedir. Piramidin içindeki atýklar, etrafa hiç koku yaymadan mumya hâline gelmektedir. Kesik, yanýk gibi yaralar, çok kýsa bir sürede iyileþmektedir. Piramitlerin bazý odalarýnda ne olduðu bilinmemektedir. Piramitlerin içi yazýn soðuk, kýþýn sýcak olur. Piramitler hâlâ sýrrýný korumaktadýr.

SÖZLÜKÇE Ýsimler ahlâk çaresiz diyalog düþman (-lýk) fakir gayret güçlü güler yüzlü hoþgörü

126

iyiliksever iyimser karakter kötümser kriz neþeli özgür sabýrlý saðlýklý

1. “Ýle” sözü, ünlüyle biten kelimelere veya III. þahýs iyelik ekinden sonra ek olarak geldiðinde baþýndaki “-i” ünlüsü “y”’ye dönüþür ve büyük ünlü uyumuna uyar: balta+ile - baltayla, annesi+ile - annesiyle, arkadaþý+ile - arkadaþýyla 2. Ünsüz ile biten kelimelere ek olarak geldiðinde baþýndaki “-i” ünlüsü düþer ve büyük ünlü uyumuna uyar. Kardeþ+ile - kardeþle, ayak+ile - ayakla

“-ki” Eki ve “ki” Baðlacýnýn Yazýlýþý 1. Ek olan “-ki” ünlü uyumuna uymaksýzýn kendinden önce gelen kelimeye bitiþik yazýlýr: Bu sayfadaki yazýyý okudunuz mu? 2. Baðlaç olan “ki” ayrý yazýlýr: Olmaz ki! Böyle de yapýlmaz ki! Atatürk diyor ki: ... 3. “Ki” baðlacý bazý kelimelerle zamanla kalýplaþtýklarý için bitiþik yazýlýr: Hâlbuki, oysaki, sanki, mademki...

“-de” Eki ve “de” Baðlacýnýn Yazýlýþý 1. Hâl eki olan “de” kelimeye bitiþik yazýlýr. Özel isimlerin sonuna geldiðinde kesme iþaretiyle ayrýlýr. Kendisinden önce gelen kelimenin son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar. Araba bozulunca yolda kalmýþlar. Odanýn anahtarý Ali’de olmalý. 2. Baðlaç olan “de” ayrý yazýlýr. Kendisinden önce gelen kelimenin son ünlüsüne göre büyük ünlü uyumuna uyar. Babanýzý da gördünüz mü? Salih de çalýþmasýný tamamlamýþ.


sevgi ümit ümitli yorgun

Fiiller aydýnlanmak benzemek canlandýrmak canlanmak donmak düþman olmak düþünmek endiþelenmek gayret etmek

göstermek hoþlanmak kalmak kirlenmek korkmak neþelenmek parýldamak sabretmek sevinmek

sevmek temizlenmek titremek ümit etmek yakalanmak yardým etmek zevk almak

Çevrenizde baþýndan ilginç bir olay geçmiþ bir yakýnýnýz varsa ona bu olayý anlattýrýn. Bu olayý defterinize yazýnýz.

Aþaðýdaki bulmacayý verilen kelimelerle doldurunuz. mucize ümit gizem heyecan korku rastlantý

hayal rüya olay sýr olaðanüstü

AK TARMA CÜMLELERÝ Üç çeþit aktarma cümlesi vardýr: 1. Emir Aktarma Cümlesi 2. Düz Aktarma Cümlesi 3. Soru Aktarma Cümlesi 1. Emir Aktarma Cümlesi Emir aktarma cümleleri þu þekilde yapýlýr: OLUMLU OLUMSUZ Benim yaz-ma-mý / yaz-ma-ma-mý+SÖYLEDÝ Örnek: Öðretmen : “Arkadaþlar kitaplarý açýn!” Öðrenciler : Öðretmen, bize kitaplarý açmamýzý söyledi. Ali : Öðretmen, size kitaplarý açmanýzý söyledi.

O L A

2. Düz Aktarma Cümleleri Düz aktarma cümleleri þu þekilde yapýlýr:

Ð

1. Geçmiþ zaman anlamýnda düz aktarma

A

OLUMLU OLUMSUZ Onun hasta olduðunu / Hasta olmadýðýný+SÖYLEDÝ

N Ü

Örnek: Yemeðini beðenmediðini söyledi.

S T

2. Gelecek zaman anlamýnda düz aktarma

Ü

OLUMLU U OLUMSUZ Sizin okuyacaðýnýzý / Okumayacaðýnýzý+SÖYLEDÝ Örnek: Size gelmeyeceðimizi söylediler. 3. Soru Aktarma Cümleleri A. SORU EKÝ ALMIÞ AKTARMA CÜMLELERÝ Onun okuyup okumadýðýný+SORDU B. SORU EKÝ ALMAMIÞ SORU AKTARMA CÜMLELERÝ Benim nasýl olduðumu+SORDU Örnek: Sýnavý kazanýp kazanmadýðýný sordu. Bu iþi nasýl baþardýðýmýzý sormuþ.

127


19.05.2005

CUMHURÝYET LÝSESÝ MÜDÜRLÜÐÜ’NE ÜSKÜDAR/ÝSTANBUL

Okulunuzun 9A sýnýfý 1007 no’lu öðrencisiyim. Burs müracaatýnda kullanmak üzere öðrenci belgesi talep ediyorum. Gereðini saygýlarýmla arz ederim.

Bulgurlu Mh. Libadiye Cad Nu: 20 ÜSKÜDAR/ÝSTANBUL

2. Dinleyiniz ve duyduðunuz kelimeyi uygun resmin altýna yazýnýz. arkadaþ kardeþ mektup elektronik posta iletiþim

128

telgraf dilekçe sohbet telefon hediye


Murat ÞAÞKIN


KARÞILAÞMA Kemal Mehmet Kemal Mehmet Kemal Mehmet

Kemal Mehmet Kemal Mehmet Kemal Mehmet Kemal Mehmet Kemal

: Mehmet, sen misin? Gözlerime inanamýyorum. : Kemal! Arkadaþým, yýllardýr görüþemiyoruz. : Haklýsýn. Liseden sonra hiç görüþemedik. : Doðru, çok uzun zaman oldu. : Ýþlerin nasýl? Neler yapýyorsun? : Okuldan sonra bir lokantaya girdim. Daha sonra üç yýl bu lokantada aþçýbaþý olarak çalýþtým. Bir süre sonra kendi iþimi kurdum. Þimdi inþaat malzemesi satýyorum. Senin iþlerin nasýl? Neler yapýyorsun? : Ben de üniversiteden sonra bir fabrikaya mühendis olarak girdim. O tarihten beri ayný firmada çalýþýyorum. : Müziðe devam ediyor musun? : Elbette, müzik benim en büyük tutkum. Beste çalýþmalarým devam ediyor. : Hâlâ Ýzmir’de mi oturuyorsun? : Hayýr, Ýstanbul’a taþýndým. Seninle en son görüþtüðümüzde Ýzmir’de oturuyordum. Vaktin varsa bizim eve gidelim. Uzun uzun konuþuruz. : Sað ol. Birazdan önemli bir randevum var. Gitmem lâzým. Ama bundan sonra sýk sýk görüþelim. : Tabi, benim evim Kadýköy’de. Telefon numaram 316 01 08. Müsait olunca beni ara. : Mutlaka ararým. Sana iyi günler. : Güle güle Mehmet. Görüþmek üzere.

2. Aþaðýdaki cümleleri okuduðunuz diyaloða göre tamamlayýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

Mehmet ile Kemal, .................... sonra hiç görüþemediler. Mehmet Bey, þimdi .................... malzemesi satýyor. Kemal Bey, .................... tir. Kemal Bey, ....................e çok meraklýdýr. Kemal Bey, artýk .................... de oturmuyor.

3. Aþaðýdaki sorularý okuduðunuz diyaloða göre cevaplayýnýz. 1.

2. 3. 4. 5.

Mehmet Bey ile Kemal Bey ne zamandan beri arkadaþlar? .......................................................................................... Ýkisi ne zamandan beri görüþemiyor? .......................................................................................... Mehmet Bey, liseden sonra hangi iþlerde çalýþmýþ? .......................................................................................... Kemal Bey, nerede mühendislik yapýyor? .......................................................................................... Kemal Bey’in evi nerededir? ..........................................................................................

129


1 2 3

A: En yakýn arkadaþýnýzla ne zamandan beri tanýþýyorsunuz? B: Üç yýldan beri tanýþýyoruz. Uygulama .......................................................................... A: Þehir dýþýndaki arkadaþýnýzla nasýl görüþürsünüz? B: Bazen telefon ile görüþürüm bazen de ona mektup yazarým. Uygulama .......................................................................... A: Hafta sonlarý arkadaþlarýnýzla neler yaparsýnýz? B: Futbol oynarýz, balýk tutmaya gideriz. Uygulama ..........................................................................

1. Dinleyiniz.

130

4 5 6

A: Arkadaþýnýzýn özel günlerinde ne yaparsýnýz? B: Ona tebrik kartý gönderirim. Uygulama ..........................................................................

A: Arkadaþýnýzýn en çok takdir ettiðiniz özelliði nedir? B: Arkadaþým çok cömert bir insandýr. Uygulama .......................................................................... A: Sizce gerçek dostluk ne demektir? B: Birbirini karþýlýksýz sevmektir. Uygulama ..........................................................................

2. Aþaðýdaki sorularý dinlediðiniz parçaya göre cevaplayýnýz. 1. Mýstýk ve arkadaþýnýn karþýsýna köpek nereden çýktý? ................................................................ 2. Köpeðin arkasýndaki adamlar ne diye baðýrýyorlardý? ................................................................ 3. Mýstýk, niçin “arkama saklan!” diye baðýrdý? ................................................................ 4. Mýstýk, köpekten nasýl kurtuldu? ................................................................ 5. Mýstýk, niçin bir daha okula gelmedi? ................................................................

3. Aþaðýdaki cümleler yanlýþ yazýlmýþtýr. Dinlediðiniz parçaya göre hatalarý düzelterek cümleleri yeniden yazýnýz. 1. Büyük ve dar bir yoldan geçiyorduk. ................................................................ 2. Köpeðin arkasýndaki adamlar taþlarla köpeði kovalýyordu. ................................................................ 3. Mýstýk arkadaþýnýn arkasýna saklanmýþ. ................................................................ 4. Silâhlý adamlar köpeði uzaklaþtýrdý. ................................................................ 5. Mýstýk bir gün iyileþmiþ olarak okula geldi. ................................................................

1. Aþaðýdaki diyaloðu tekrarlayýnýz. Ömer Semih Ömer Semih Ömer Semih Ömer Semih

Ömer Semih Ömer Semih

Semih

: Semih, senin çok yakýn bir arkadaþýn var mý? : Evet, var. Adý Halil. O benim çok yakýn dostum. : Onunla yakýn dost olmana sebep olan etken nedir? : O çok fedakâr birisi. Kötü zamanlarýmda hep yanýmda oldu. : Nasýl yani? : Ben iki yýl önce çok hastalanmýþtým. Beni hastaneye götürdüler. Ameliyat olmam gerekiyordu. : Peki, sonra ne oldu? : Bana acilen kan gerekiyormuþ. Halil de bunu duyunca koþa koþa hastaneye gelmiþ ve bana kan vermek istemiþ. : Gerçekten böyle mi olmuþ? : Evet. Ama onun kaný bana uymamýþ, baþkasýnýn kanýný vermiþler. : Daha sonra ne oldu? : Ýyileþtikten sonra bunu öðrendiðimde çok þaþýrdým. Ona teþekkür ettim. Ýþte, onun bu fedakârlýðý yapmak istemesi beni çok etkiledi. Bu olaydan sonra o benim en yakýn dostum oldu. : Gerçekten de örnek bir davranýþ. Böyle bir arkadaþa sahip olduðun için þanslýsýn.

1. Siz de sýra arkadaþýnýzla örnekteki gibi bir diyalog kurunuz. 2. Yakýn bir arkadaþýnýzla aranýzda geçen bir olayý diyalogdaki gibi anlatýnýz.

131

1. Aþaðýdaki anketi doldurunuz.

EÐÝTÝM ANKETÝ Adýnýz ve soyadýnýz Sýnýfýnýz ve þubeniz Numaranýz Uygulama tarihi 1. En baþarýlý olduðunuz ders?

2. Bu dersten neden baþarýlýsýnýz?

3. Baþarýsýz olduðunuz ders?

4. Bu dersten neden baþarýsýzsýnýz?

5. En sevdiðiniz meslekler?

6. Seçmeyi düþündüðünüz meslekler? 7. Kendinizi baþarýlý bir öðrenci olarak görüyor musunuz? 8. Ýyi arkadaþlýk kurduðunuz kiþiler kimlerdir? 9. Baþarýnýzý etkileyen sorunlarýnýz var mý? 10.Boþ zamanlarýnýzý nasýl deðerlendiriyorsunuz? 11.Öðretmenlerinizden beklentileriniz nelerdir?

132

2. 10 yýl sonra bir arkadaþýnýzla karþýlaþtýnýz. Aþaðýdaki hikâyeyi buna göre tamamlayýnýz. Arkadaþým Zafer’i karþýmda görünce ne kadar da þaþýrdým. O da çok þaþýrdý. Bir süre konuþmadan birbirimizin yüzüne baktýk. Çünkü aradan 10 yýl geçmiþti. ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... 3. Aþaðýdaki cümleleri kendi dilinize tercüme ediniz. 1. Arkadaþlarýma özel günlerinde tebrik kartý yollarým. .................................................................. 2. En samimî dostluklar zor anlarda belli olur. .................................................................. 3. Bana arkadaþýný söyle, sana kim olduðunu söyleyeyim. .................................................................. 4. Dünyadaki en büyük yoksulluk, arkadaþsýz kalmaktýr. .................................................................. 5. Çürük elma, yanýndakini de bozar. .................................................................. 4. En yakýn dostunuzla baþýnýzdan geçen bir anýnýzý anlatýnýz. 5. Aþaðýdaki resimde gördüklerinizi yazýnýz.

............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... ...............................................

1. Aþaðýdaki dilekçeyi okuyunuz. 30 Mart 2005 KÜLTÜR LÝSESÝ MÜDÜRLÜÐÜNE Ben okulunuzun 9/A sýnýfýnda okuyorum. Hafta sonu yapýlacak veli toplantýsýna annem ve babam þehir dýþýnda olduklarý için katýlamayacaklardýr. Bilgilerinize arz ederim. Ýmza Murat Ceyhan

Büyük Harflerin Yazýmý

2. Aþaðýdaki tebrik kartýný okuyunuz.

Yeni yýlýnýzý kutlar; mutluluklar ve esenlikler dilerim. 29 Aralýk 2005 Erkan 3. Aþaðýdaki telgrafý okuyunuz. Alýcýnýn Adresi :

Ahmet DEMÝR Ýstiklâl Cad. Nu: 46/7 ÝSTANBUL Ali’nin ameliyatý çok baþarýlý geçti. Selâmlar. Hülya ÖZCAN –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Gönderici adresi : Kuðu Kent Sitesi Nu: 24 Yenimahalle / ORDU

4. Aþaðýdaki kutlama mektubunu okuyunuz.

Caným Kardeþim, “Çevre Kirliliði” konulu kompozisyon yarýþmasýnda Ýstanbul birincisi olduðunu bu sabahki gazetelerden öðrendim. Seni en içten duygularýmla kutlar; baþarýlarýnýn devamýný dilerim. 15 Aralýk 2005 Arkadaþýn Can KORKMAZ

1. Özel adlar büyük harfle yazýlýr: (yeryüzü, kiþi, ülkeler, diller...) Serhat, kedisine hep Pamuk diye seslenirdi... 2. Kurum ve kuruluþ adlarýný oluþturan kelimelerin ilk harfleri: Milli Eðitim Bakanlýðý 3. Dergi, kanun, eser, gazete, isimlerinin her kelimesi: Topkapý Sarayý 4. Mahalle meydan, bulvar, cadde ve sokak adlarý: Akdeniz Caddesi, Susam Sokak 5. Cümlelerin ilk kelimesi büyük yazýlýr. Dýþarý çýktý. Biraz sonra aniden içeri girdi. 6. Levha ve açýklama yazýlarýnýn ilk harfi: Giriþ, Vezne, Müdür... 7. Ýki noktadan sonra bir kimseden alýnýp týrnak iþareti içinde verdiðimiz sözlerin ilk kelimesinin ilk harfi: O yýl soðuk ülkelerden gelen biri: “Ne olur beni geri götür.” demiþ. 8. Gazete ve dergi adlarýnýn her kelimesi büyük harfle baþlar: Genç Kalemler, Resmi Gazete... 9. Kitap adlarý ve yazý baþlýklarýnýn her kelimesi büyük harfle baþlar. Baþlýklarda geçen “ve, ile, ya, veya, ki” baðlaçlarýyla “mi” soru ekleri küçük harfle yazýlýr. Bin Bir Gece Masallarý, Ali Baba ve Kýrk Haramiler... 10. Ýsimlerle birlikte kullanýlan unvanlarýn da baþ harfleri: Sayýn Profesör, Bay Ahmet, Nazife Haným...

5. Aþaðýdaki geçmiþ olsun mektubunu okuyunuz.

Sevgili Hüseyin, Apandis ameliyatý olduðunu ve saðlýðýna kavuþarak hastaneden çýktýðýný öðrendim. Geçmiþ olsun! Bundan sonraki yaþamýnda hep saðlýklý olmaný dilerim. 11 Aralýk 2005 Arkadaþýn Ömer ÞEN

133

1. Aþaðýdaki kelimeleri eþleþtiriniz. 1. 2. 3. 4.

mektup internet dilekçe kutlama

a. b. c. d.

elektronik posta resmî daire telgraf postane

2. Aþaðýdaki bilgilerden doðru olanýn baþýna “D”; yanlýþ olanýn baþýna “Y” yazýnýz. 1. ( 2. ( 3. ( 4. ( 5. (

) Mektup, en eski iletiþim aracýdýr. ) Günümüzde en hýzlý mektup “Ýnternet” üzerinden gönderilen mektuptur. ) Mektuplarýn daðýtýmýný “bekçi”ler yapar. ) Acele durumlarda baþvurulan haberleþme aracý telgraftýr. ) Mektup zarfýna pul yapýþtýrýlýr.

3. Aþaðýdaki boþluklarý verilen kelimelerle tamamlayýnýz. imza / müdürlüðüne / katýlamayacak / arz ederim NÝLÜFER LÝSESÝ ............................... BURSA Hafta sonu yapýlacak olan veli toplantýsýna babam, þehir dýþýnda olduðu için ............................ Bilgilerinize .............. .......................... Adres: Mimar Sinan Mah. Nu:12 Kadýköy / ÝSTANBUL ......................... Murat AKSU 4. Aþaðýdaki sorularý kendinize göre cevaplayýnýz.

134

1. En çok hangi arkadaþýnýzý seviyorsunuz? .................................................................. 2. Arkadaþýnýzýn en çok hangi özelliðini seviyorsunuz? .................................................................. 3. Arkadaþýnýzý ne zamandan beri tanýyorsunuz? .................................................................. 4. Arkadaþ seçerken neye dikkat edersiniz? ..................................................................

5. Aþaðýdaki sýfatlara uygun arkadaþlarýnýzýn isimlerini yazýnýz. 1. 2. 3. 4. 5.

Çalýþkan Akýllý, zeki Yardýmsever Açýk sözlü Güler yüzlü

: ........................................... : ........................................... : ........................................... : ........................................... : ...........................................

6. Aþaðýdaki resimlere uygun cümle numarasý yazýnýz. 1. Bireylerin yetenekleri ve ilgi alanlarý birbirinden farklýdýr. 2. Ýnsanlar temel ihtiyaçlarý bakýmýndan birbirine benzer. 3. Farklýlýklar her bireyi kendine özgü yapar.

SÖZLÜKÇE Ýsimler atýlgan cesur dengeli dirençli dost canlýsý dürüst

düzenli giriþimci insancýl iradeli iyimser merhametli

1. Bir baþka þehirde yaþayan arkadaþýnýza yeni yýlýný kutlayan bir tebrik kartý yazýnýz. 2. Baþka bir ülkede yaþayan arkadaþýnýza kendinizi, ülkenizi ve okulunuzu tanýtan bir mektup yazýnýz.


ölçülü þefkatli yardýmsever yetenekli cana yakýn sýcakkanlý

Fiiller bildirmek dertleþmek geçinmek göndermek haberleþmek hediye etmek

mektuplaþmak mesajlaþmak saygýlý olmak selâmlaþmak sohbet etmek telefonlaþmak

tokalaþmak yardýmlaþmak yazýþmak

Arkadaþlarýnýzdan birinin özelliklerini söyleyin. Diðer arkadaþlarýnýzdan özelliklerini anlattýðýnýz bu arkadaþýnýzýn kim olduðunu bulmalarýný isteyin.

YAPIM EKLERÝ 1. Ýsimden Ýsim Yapan Ekler En çok kullanýlan isimden isim yapan ekler þunlardýr: “-lýk, -lý, -ýncý, -cý, -ca ...” Örnek: Salih, bayramlýk elbiselerini giymiþ. Öðrenciler, faydalý kitaplarý okumalýdýr. Ahmet, bayram törenindeki yarýþmada birinci oldu. Amcam, çok þakacý bir insandýr. 2. Ýsimden Fiil Yapan Ekler En çok kullanýlan isimden fiil yapým ekleri þunlardýr: “-la, -lan, -laþ, -sa, -a, -ar, (-ý, -u,)-msa” Örnek: Ressam, bütün resimlerini sergiledi. Masanýn üstü tozlanmýþ. Hemen temizleyin. Ailemden ve vatanýmdan uzaklaþtým. Soðuktan, elleri ve yüzü fena hâlde morardý. 3. Fiilden Ýsim Yapan Ekler En çok kullanýlan fiilden isim yapým ekleri þunlardýr:

“-(ý, i, u, ü)m; -ý,(-i,-u,-ü); -gý, (-gi, -gu, -gü); -ký, (-ki, -ku, -kü); -gýn, (-gin, -gun, -gün); -(ý, i, u, ü)k; -(ý, i, u, ü)n; -ýcý, (-ici, -ucu, -ücü); -(ý, i, u, ü)t ...” Örnek: Bu probleme bir çözüm bulmalýyýz. Nilgün, bu soruyu hemen anladý. Bütün kitaplarýn baskýsý tükendi. Bu caddeden büyük taþýtlar geçmez. 4. Fiilden Fiil Yapan Ekler En çok kullanýlan fiilden fiil yapým ekleri þunlardýr: “-ma, (-me); -(ý, i, u, ü)n, -(ý, i, u, ü)l; -(ý, i, u, ü)þ; -(ý, i, u, ü)r; -(ý, i, u, ü)t ...” Örnek: Bu çiçekler sulanmadý. Hasan, aðacýn arkasýna saklandý. Geçen bayramda çok eðlenildi. Bayramda annem ile görüþtüm. Müzik öðretmenimiz bize þarký söyletti.

135

NOTLAR

Gokkusagi Turkce Ders Kitabi-2

Recommend Documents