5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Quemconduziuo Brasil á guerra? Porque nossosnavios foramafundados?
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Capa: oanaAdelina Foto 4acapa:M. Rosenberg Revisáodo texto:o autor @ SÉnclo oLtvEtnn, militar, esquisa{or e historiador. Autordos ivros: O Massacre e Katyn Hitler Culpadoou Inocente? Sionismo Revisionismo A Cristianismo mSacramento O FaceOcuftado Xeque Prémio RevisáoHistórica) GetúlioVargasdep6e:O Brasilna ll G.M., (PrémioNacional e Pesquisas istóricas)
SérgioOliveira GETÚLIO ARGASDEPÓE: O Brasilna ll GuerraMundial RevisáoEditora tda.,C x. postal, 0.466 Cep 90.001-970PortoAlegre RS - BR Fone/Fax: 5'l 223.1643 160 pgs. 16x23 m - 1996 t.s.B.N.No85-7246-01-1 1. História o Brasil.2. História a ll G.M. 3. Política nternacional. . Quemconduziu Brasilá guerra. 5. Porque nossosnavios oramafundados.
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
SérgioOliveira
GETULIO ARGAS DEPÓE t
O BRASILNA SEGUNDA UERRA MUNDIAL
OUTUBRO E1996
EDITORA IDA _ CONFERINDo DIvULGANDo xlsrÓRIA
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
"Gostomaisde de meexplicar."ser interpretadoo que GetúlioVargas "Tudocomega e antes." ioáoGuimaráes osa "Desde os primórdios a civilizagáo, homemnáo se satisfazem observaros eventos isolados sem explicagáo; necessita de uma comPreensáoda ordem ubjacenteo mundo." StephenW. Hawking "Escutem odos vocés. Antes de mais nada o biógrafode GetúlioVargas erá de levar em contacertos ragosde seu caráter que o tornam figura singular neste País, dando-lhe antagensmuito grandessobreos outrospolíticos.E um homem calmo numa tena de esquentados.Um disciplinadonuma terra de indisciplinados.m prudente numa erra de imprudentes. m sóbrio numa terra de esbanjadores.Um silenciosouma errade papagaios... É.capazde dominar eus mpulsos de controlarua antasia..."
ÉricoVeríssimo
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
8/
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Sumário
Introdugáo9 I - Antecedentesa guerra onvencíonal15 ll - O rompimento a neutralidaderasileira 61 lll - Conseqüénciaso rompimento de relagóes omos países o Eixo 119 Conclusáo149 Bibliografia159
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
lntrodugáo Nadahá de maissincero o queum diário. utobiografias,emórias,d epoimentos terceirosém enderego erto:o público, registro istórico, construgáoo personagem.este aso,aquele ue escreveuma autobiografia,ue registraatos para um memorial, u que transmitenformagóes,mpressóes,pinióes,ulgamentos,tc., constrói expressáo scrita u oralna ornlaem que entende ue seu depoimento evachegarao público.A fraseé preelaborada,opiniáo rebuscada, aquilada. al preocupagáo,á o rarasvezes,distorce verdade, e scondepropósitos, miterevelagóesmportantes,onstrói uma história eturpada. utobiografias, emórias depoimentosara publicagáoáo ém a consisténcia o compromissoom a verdade peculiares o diário.Esteé um registropessoal, ma anotagáo ue náose destina quemquerque seja,a náoserá própria onsciéncia do autor. O diárioque deu razáode ser a este rabalhooi escritopor um ex-Presidenterasileiro. estou squecido u preservado o conhecimentopúblíco or 53 anos.Em inúmeras assagens os rezecadernosque compóem referido iário, autorexterna temorde que ossa er idoseusdesabafos articulares.ignifica izerque alguém as anotagóes áo inhamoutra inalidade enáoa de dialogar onsigo mesmo; de colocar-se autorem paz com a própria onsciéncia. Trata-se, ois,de um depoimentoe grande redibilídade.á o em a conotagáo,m uitas vezes facciosa,de um escorgoautobiográfico. Tampouco xpressa idéiado "deveria er",buscada oraqueles ue visama imortalidadeistórica. etrata "queé", ou o "que oi",segundo a óticade quemo redige. Getúlio argas eve,desde suicídio ometido m24 de agosto de 1954até a datapresente, ezenas e biografias ublicadas. ua ilha e secretária e gabinete AlziraVargasdo AmaralPeixoto, o norte-americanoo hnW. F. Dulles,alvez enham ido aqueles ue maisse aproximarama realidade. lzira,porqueera sua ilhae conviviadiuturnamenteomo estadista; ulles, orque m sendoestrangeiro, náo se deixou nfluenciar elas duas grandescorrentes a época: dos queremistas"a dos"anti-getulistas". Mas nenhummanancialevelador, estesdoisbiógrafos também s inúmeros ueué r retorquível,efinitivo, tros eveacessoao
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
o Diáriode GetútioVargas.Nemsempre s ag6esde um Presidente, mesmoem regimesditatoriais,xpressam seu desejo,o seu ponto de vista. Exemplificamos: decisáode rupturade relagóes om os paísesdo Eixo, omadapelo Brasil, m aneirode 1942,n áo resultou de uma mposigáoe Vargas,m asde uma euniáoministerialm que o Ministrodas RelagóesExteriores,O swaldoAranha,cedendoás pressóes e Roosevelt, umnerWelles Sub-Secretárioe Estadodo GovernoRoosevelt) Jefferson affery Embaixadoros EstadosUnidos no Brasil),iderou corrente elicista, uperando oposigáo acifista que tinhaá frenteo Ministro a Guerra,G eneralE uricoGaspar Dutrae o Chefe-de-Estado-Maior o Exército,P edroAuréliode Góis Monteiro.N aquela casiáo, Presidente etúlioVargas, econhecendo a gravidade o momento istórico, cientedasconseqüénciasue poderiamesuftar e quafquer madas medidas dotadas, ubmetendo o problema apreciagáoe seuNagáo. ministério, r ansferiu-lhe sabilidade e decidir m nomeda Getúlio de vistaderesponO ponto Vargasencontra-se ristalizado m seu Diário, de forma nequívoca. Suas evelagóes cendemuzessobreáreasantesobscuras a história,comprovando, aisumavez,que o esforgo evisionistaáoé utópico.Náose tratade uma nvestida uixotescaontrapásde'moinhos, mas rabalhomeritório o sentido o resgate e verdades scamoteadase da rejeigáo e mentiras ntronizadas. O Diário de Getúlio Vargasé um incentivo ara os que á vinham,apesar as manifestagóese desagrado osguardióes a "verdadeconveníente",entando esgatar "verdade erdadeira". é um pontode partidaparaos incrédulos e até entáo.É um conviteao repensar, reflexáo rítica obre udoquanto emsendoescrito difundido atravésdo cinemae da televisáo, om a clara finalidadede entorpecer s mentes impedi-las e questionar obre atoshistóricos relevantes. Esta últimaafirmagáooi maisumavez confirmada elo principal órgáobrasileiro erfilado ntre os guardíóes a "mentira onveniente" a Rede Globo. Na mesmasemana em que a revistaVeja publicava xtratosdo Diário de Getúlio Vargas,a Globo, a fim de desviara atengáo o que era mportante, analizando-aarao banal, o trivial, irrelevante,r atoude enfocar o "Fantástico" facetasentimentaldo ex-Presidente.m lugarde promover madiscussáo ública sobre atos históricos e grande eleváncia, scarafunchou vida privadade GetúlioVargas, entando dentificar uem teria sido sua amante!N áo estadúvidaque a questáoevantada de grande mportáncia!Nospaísesde 10Mundo atoscomoestenáosáodesprezados pelosórgáosde comunicagáoe massa.E les ratamdeles,sim: os 10 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
jornaise redesde televisáo ensacionalistas,s pasquins, "imprensa marrom". ,aia travésdela que o mundo nteiro icousabendo ue Roosevelt .Kennedyoramgrandesgaranhóes.Quemdiria!Roosevelt,mesmó omsua nseparáveladeira e rodas!) Afinalde contas: uemdeseja onhecer identidade a amante de Vargas,senáoas candinhas os que foramdesacostumadose pensar, atisfazendo-se omos "pratoseitos"? O Diário de GetúlioVargascontémmatérias e muitomaior eleváncia o que aventuras xtra-conjugaisu segredos e alcova.E é de uma dessasmatérias ue se pretendeurataraqui:as circunstánciasem que se deu a ruptura e relagóes o Brasilc omos paísesdo Eixo,e quaisas conseqüénciasesseato de PolíticaExterior, ecidido por um grupode pessoas, revelia a opiniáo ública acional. Dentrealgumas erguntas ue aindahojenáo oramadequadamente espondidas, que, por sso mesmo, esafiam s historiadores da Segunda uerraMundial, odem er ncluídassseguintes: Quala verdadeira ata de iníciodaquelansanidade,aquela catástrofe eflagrada elo homemem plenoséculoXX? Quem oramos verdadeirosrtífices a hecatombeesponsável pelosacrifício e maisde 30 milhóes e vidas,peladestruigáo e um valor ncalculável e béns, pela transformagáoo mapa-rnúndi,ela/ corrida tómica por outros antosmalesque aindahojeperduram? Por que o Brasilabandonou ua neutralidadeantajosa, alinhou-se ornos Aliados? Quem oramos responsáveiseladecisáo ue custouao Brasil maisde 1.900vidas entremilitares civis)e boa partede sua marinhamercante? Estas e outras questóesde grande relevánciahistórica oram abordadas or GetúfioVargasem seu Diário.Pretendeu-seiscuti'las aqui,confrontandos anotagóes essoais o ex-Presidenteom a visáo de outras ontes.Náo se teve a pretensáo e esgotaro assunto, masde estabelecer,omodiz a terminologia ilitar, ma"cabega-deponte", mpontode partida m aisprofundas ousadas, principalmente aspectos onelatosá Históriado o que tangeara aosncursóes Brasil.A nivel nternacional,s revisionistasa SegundaGuerraMundialjá se encontram em ongeda "cabega-de-ponte",u itopróximos de seu objetivo.A qui,todavia,aindase repeteo chaváode que "o Brasil ntrouna guerraporqueos alemáesorpedearamovardemente os nossos avios". Na verdade, omo se comprovará diante,o ataquealemáoá esquadramercante rasileiraoi táo"covarde"e "inesperado" uanto o ataquenipónico basenavalnorte-americana e PearlHarbour. No ptadopelo 1942, endo o Governobrasileiro dia 28 de janeiro de 11 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
rompimento e relagóes omos paísesdo Eixo contraa vontade o Presidente dos GeneraisEuricoDutra Ministro a Guerra) Pedro Auréliode GóisMonteiro Chefedo Estado-Maioro Exército) nenhumdoscomponentesa cúpula overnamentalrasíleiraesconhecia os riscosmediatos ecorrentesaquela ecisáo. O torpedeamentoo "Buarque", corrido m l6 de margo de 1942,portanto, D EZENOVE IASdepoisdo encerramentoa Conferéncia nteramericana, e alizada o Rio de Janeiro, áo surpreendeu senáoaos brasileiros esavisados ingénuos uantoás regrasde guerra. Por que GetúlioVargase seus dois ministrosmilitares ram contrários rupturade relagóes om os paísesdo Eixo?Eleseram germanófilos? áo. Eramcontrários decísáoomadaporqueconheciamos riscosdeladeconentes. alémdo mais,o Japáo,a ltáliae principalmente Alemanha, ram parceiros omerciais os quais o Brasil áopodiaprescindir. Alemanha,omerciandoa basede trocas,era a fonteprincipal e suprimento as ForgasArmadasbrasileiras. O Governonacional-socialistalemáo vinha transferindo instalandoo Brasil, omapoiode seus écnicos,n clusiveábricas e armamentos de munigóes.E stranha titude m se considerando Brasil m "inimigo m potencial"!) Hoje, revelados lguns segredos e guerra",acaba-se oncluindo uea decisáoomada eloGoverno rasileirocabouivrando o Paísde um mal maior.Os americanosinham prontinho-da-silva" um planode invasáo o Nordeste m casode má vontade aracom Tio Sam. De tal forma que, emborasem saber,mas provavelmente desconfiando, etúlioVargas,q ue era um estadista e largavisáo, percebeu-sem xeque.A situagáo o Brasile ra muitosimples.U m matuto ualquer irianuma irada ilosófica:Se corre,o bichopega; se ica,o bicho ome!" Outragrande antagem ue o Brasílirouda opgáo e 28 de aneirode 1942, oi a de situar-se ofime ao caboentreos "vencedores da guerra".O s vencedorese guerrasnvariavelmenteá o comparadosaosanjos; áoos defensoreso bem,da ustiga, a gualdadentre os povos.Os "perdedores",bviamente,áo a encarnagáoo mal; equiparam-seo próprio emoe, por sso,arcamcom odasas responsabilidades.u itos perdedores"lemáesoram evados erante "tribunal" e Nuremberg; utro antode aponesesoramsubmetidos ao'Julgamento"e Tóquio.U tilizou-seforca omomeiode exorcizar o mundo os demónios a guerra". Se o Governobrasileiroivessed¡to NAO a Roosevelt, ando uma bananaa SumnerWelles os "mariners"eriamdesembarcadoo Nordeste e Jefferson empurrado Caffery, Brasil, indaquenominalmente eutro,paraa esferados"perdedores".mconseqüéncia, 12 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
GetúlioVargas,EuricoDutra,PedroAuréliode Góis Monteiro,anto quantoaquéles ue olhavam nviesado araTio Sam,correriam risco de serem ulgados or "tribunal"nstalado m Piripiri, anguaretama ou outra ocalidadeualquer o Nordeste. Parecepiada,mas náo é. Hoje, passadosmaisde cinqüenta anoSdo final do conflito, indaSe Cagamcrimingsqs e guerra", xigindosua extradigáoara 'Julgamentos" insde em países nem SedisGovernoue guerra. Quandoalgum na épocada éequerexistiam póe a cumprirsuas eis (fazehdo aler, por exemplo,o institutoda prescrigáo),s 'Justiceiros"apelam para agóesextra-legais como ocorreuem relagáo AdolfEichmann, seqüestrandoem qualquer consideragáoaracom o princíp¡oa soberania acional. esrespeita-se, ¡nda, ma¡s agrado etodosos principioso direito enal o postdedo ,'nullumcrimen, ullápoena ¡nepraeviaege",egislando 'Julgamentos" ¡lega¡S,bsurdos, lictum"e submetendondivíduos contrárioss maiscomez¡nhas egrasnfelizmente, o direito. oi interrompidom Getúliovargas, o Diáriode 30 de abril de 1942,pois a 10de maioo Presidente ofreuum grave acidente e automóvel a Praiado Flamengo,esu¡tando m fraturas de perna,de máoe do maxilar, ermanecqndom conv€lescengaor trés meses.Só a 27 de Setembroegressou o PalácioRio Negro,em Petrópolis, nde deixarao décimo-terceiro últimocadernode seu Diário.Naquele ia, nseriu seguintepost criptum": "Quantos acontecimentosde grande transcendéncia correramna vida do Brasil. Aqui chegando, tracei rapidamente stas linhas, dando por encerradas as anotagóes. Para que continuá-laspós áo longa nterrupgáo? A revolta, o sofrimento também mudarammuitacoisadentrode mim!"
13 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
| - Antecedentes da guerra convencional Umadas eses evisionistas a de que a SegundaGuerraMundial enhacomegadoogo apósa subidaao poderde Adolf Hitler 30 de aneiro e 1933) náoa 10de setembro e 1939, omopropóem os "historiadoresficiaís". Conceituadoseóricosdo fenómenosocial "guena" - como QuincyWRIGHT, ulianLIDER, . F. C. FULLER, aymon RON,RichardBARNETT, obertD. CRANEe FrancoFORNARI tém repetido a velha igáode KarlvonCLAUSEWITZ,deue "a guenaé apenas a continuagáoa política o Estadopor outrosmeios".N ormalmente, os Estadosazema guerraatravés o emprego e meiosbélicos.Mas existemoutras ormasde ir á guerra.Os embargos conómicos, s pressóes olíticas os bloqueios áoexemplos e guerra. Poucos dias depois da posse de Hitler como chancelerdo Reich,o editordo "NewYorkMorning reiheit", m ornal ídiche e grande iragem, onclamava s udeusamericanos do mundo nteiro a se uniremna "guerra contra o nazismo".O Congresso udaicoAmericano,i derado elorabinoStephenWise,encarregou-see lideraro movimento. odia 8 de maiode 1933,W se declarava:E usou pelaguerral"EDMONDSON.u Deponho, . 195). Naspáginas o "Portland ournal", e 11de evereiro e 1933, Morgenthau firmavacategoricamente:Os Estados Unidos entraram na fasede umasegundaguerra!" Diz LouisMARSCHALKO:N esse nterim, áriasorganizagóes judaicas comunistase boicote stavam e espalhando elosEstados Unidos omocogumelos,r amando rruinar economia e Hitler. Em 1936 á estavaem francaatividade m comitéde boicote p odianti-naue Hitler,nem zista,enquanto seussonhos, adivimesmoem nhar a hora em que o relógiosoaria..." L. MARSCHALKO. s Gonquistadores o Mundo,p. 61) Desde1933os udeus ealizavamroezas iplomáticase ndentes a inclinaro fiel da balanga seu favor.Gravitando m redorde Roosevelt, "staff' ideradopelo banqueiro . Warburg ratoude esquentar s relagóesosEstados nidos oma UniáoSoviéticainimiga natural do nacional-socialismom razáo do antagonismo ideológico). oosevelt cedeem receber ministro por oviético e RelagóesExteriores, axinLitvinovFinkelstein),acaba reconhecer 15 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Governo olchevistadepoisdos Estadosunidosnegarem-se fazélo pordezesseisnos). Confirmando que muitosafirmavam om respeito existéncia de um estado e guerra oma Alemanha, uito ntes e 1ode setembro de 1939,o Diáriode Getúliovargas registra seguintenformagáoem28 de novembro e 1934: 1934 28 de novembro - (O governoalemáo,á sob o comandode AdolfHitler, entaum acordocomercial om o Brasit.O governo americano enta mpedir)A Comissáo e Comércjo lemáentrou em démarches om nossosperitos.Essas negociagóes chegaram o conhecímentoo governo mericano,ue nterpelou ñossoembaixador. Alema-nhairmoucomocritério erá!a troca de mercadorias. O governoamericano esolveu eagir, prometendo-nos antagens especiais.N ossosperitos esperavam apenasa aprovagáo o governobrasileiro, uando chegou a impugnagáoamericana. Apesar a oposigáo osEIJA, o governoacabariaazendoum acordonas bases propostas elosalemáes.) Doisdiasdepois, argas egistrava seguinte: 1934 30 de novembro O nossoEmbaixador m Washingtonontinua a transmitir nformagóesobrea pressáoamericana ara que náoaceitemos política e compensagóeso intercámbio de produtos. nviou notaamericana u proposta ue vai ser examinada. Pois udo o que vém afirmando s revisionistas respeito a que niciou "guerracontraa Alemanhanacioverdadeiraataem nal-socialista" e confirma través o depoimentoe Getúlio argas. A 28de novembro e 1934, uatro nose novemeses ntesda "data oficial" e 10de setembro e 1939,o governo os Estados nidos "impugnava" m pretendidocordo omercialoma Alemanha. otese. o mundonteiro stava m "paz".P orquea ingerénciaorte-americana sobre o livre e soberanodireitodo Brasilescolherseus parceirosomerciais? O Brasil everia vitaracordos oma Alemanha, ue costumava honrar seus compromissos,e chegara entendimentosom os que he aziama guerraatravés e embargos? 16 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Getúlio oi claroa respeito o procedimentoos ingleses m suas elagóesomerciaisomo Brasil: 1935 28 de fevereiro O ministroSouzaCosta da Fazenda) ontinua om os ingleses. odoscom muitaboa vontade... discutindo paranos escorchar. A intengáoe escorchar Elrasil,omose depreendee vários registros,inha ntimaigagáo omsobrenomesastante ignificativos: 1933 13a 15deamargo Visita ossrs.LYNCH STEPHANYomo revisáo o Ministro Fazenda. necessidadea firmo-lhes fundign, ue náo podemos umprir, do examede uma nova fórmula araa solugáo e nossas ívidas. 1933 28 e 29 de unho Nodia29 despacho omos ministros ilitarese recebo Ministro a Fazendamuíto preensivoomatitude do Generalas V aldomiro, uese recusaa atender LAZZARD, ela ameaga fazer esteem BROTHER, conseqüéncias umadeclaragáo ública ue prejudicaria resultado as negociagóes obrea dívidaexterna. 1933 30 e 31 de ulho Recebi, tarde,o sr.JohnSIMON,M inistro do Exterior a Inglaterra. alou-me a questáo o sr. LAZZARD, BROTHERS. omoesteshomens efendem s interesses ateriaisdos seusnacionais, esmoquandopretendem os explorar. 1934 30 de janeiro - Estudei planodasdívidas xternas, s objegóesdo representanteos credores rnericanos,r. CLARK, o esquemaNIEMEYER,s respostase sir LINCH o acordoinal. 17 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1934 l2 de setembro Sir LINCH eioem nomede sir NIEMEYER manifestareus eceios orqualquer peragáo omos Estados Unidosque reduzisse ossos ecursos ara atenderaos credores ngleses. O contatode GetúlioVargas com LAZTARD,NIEMEYER, LINCHe outroselementos a mesmaestirpe,evou-o emitira seguinte piniáo: 1935 29e 30 de margo Recebl Gen.Pantaleáo,omquem rateiváriosassuntos e interessem ilitar, depois jornalista ssisChateaubriand,om negócios m tantoatrapalhados,sempre om várias déiase planos nteressantes. stucioso, nteligentíssimo precisando e dinheiro. le deveter sangue udeu, mas os judeus queremo dinheiroparaentesourar, ele, paraempregálo em suasempresasornalísticas.Grifo o autor estaobra.) No anoseguinte,alvezpor er esquecido a alusáo nterior, Presidenteornoua registrar: 1936 11 de fevereiro Recebi ambémo jornalista ssisChateaubriand,nteligente,gil,debatendo uestóes e interesseocial, mas tendo sempre,no fundo,um interessemonetário.D eve ter sangue udeu. (Grifo o autordesta bra.) Enquanto ma parceria em definida scorchavao Brasil, comoGetúlio argas eixou emclaroem Alemaseu Diário,aelo nha revelava-se ma parceira omercial ssimdefinida Presidente: 1933 6 e 7 de fevereiro Recebo s credenciaiso novoembaixadoralemáo.Hitler ssumira cargode Chancelerm 20 de aneiro.)Achei-osimpático inteligente. alei-lheacercada construgáoo portode Torres, elaqualse interessa Governo alemáo, mpregandoapital araaproveitarssemtrabalho. 18 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1934 22 de outubro Sessáo a Comissáo ederal e Comércio xterior.Tratamos as negociagóesom a Atemanha. tarde ecebi o cardealda Polóniae a ComissáoAlemáde Comércio Exterior. Com respeitoas negociagóes m cursoentre Brasile Alemanha,os EstadosUnidos,em 28 de novembro e 1954, izerama impugnagáoá registrada nteriormente. Trésdiasdepois a ingerénciaorte-americana,D iário egistrava: 1934 31 de outubro O nossoEmbaixadormWashingtonontinua a transmitir nformagóesobrea pressáoamericana ara que náo aceitemos política e compensagóeso intercámbioe produtos. 1934 11 a 15 de novembro Continuams negociagóesomos EstadosUnidos araum compensagóes, ratado omercial. stepaís azoposigáo formal ao regimedas u er a liberdade omercial,e convidao Brasila acompanhá-lo.e fizermos, eremos todas as facilidades;se recusarmos,n adaobteremos.O assunto é sério, porque acompanhar s EstadosUnidos em sua política omercial fecharas portasao comérciode um grande número de países de moeda bloqueada,q ue nos compram mercadorias ue os EsüadosUnidos náo adquirem. O assunto está em Grífo exame. o autordestaobra.) 1935 30 e 3l de aneiro - Receboelegrama o Costa Arturde Sousa Costa Ministro a Fazenda) edindo ue náo ossemassinadosacordos om a ltáliaou comoutrospaísessem que ele terminasse s negociagóesos Estqdosunidos. A ltáliavinha negociando vendade submarinoso Brasil.N a época, inda náo foramformadoo Eixo Berlim-Roma, que aconteceria omente 25 de outubro e 1936,m aso Governo e Mussolini era idocomopró-Alemanha.) 19 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
No período ntecedente guerra onvencional,c asiáo m que se efetuavams embargos conómicosontra Alemanha, lnglaterra se arvorou condigáo e árbitro as relagóesnternacionais.u a arrogáncia, orém,vez por outra ecebeuum tratamento alturapor partedo Governo rasileiro: 1936 l0 de janeiro - O Embaixadorn glésapresentou-seo Catete pretendendo ser recebido imediatamente para reclamar contra uma lei votada pela Cámaraque, segundosua opiniáo, prejudicava s interesses ngleses.Respondi ue, naquele momento náo poderia recebé-lo,que procurasseo Ministro o Exterior.Grifo o autordesta bra.) É de causar asmo,m asé istomesmo.O s ngleses retendiam interferirobreo PoderLegislativorasileiro, ue tinha a "petuláncia" de elaborar eis em proveitodo Brasil,e náo dos interesses da Inglaterra! Emcontraste omas atitudes e ingleses americanos, relagáocomercialoma Alemanha esenvolvia-sem altonível: 1936 20de maio - Recebemos visita o casalM acedo oares GetúlioVargasse referea JoséCarlosde MacedoSoares Ministro das RelagóesExteriores 193411937). Ministromuito entusiasmadoom o convénio omercialom a Alemanha, elas possibilidadesue nosabrepara,a olocagáoe vários rodutos. 1936 10e 2 de unho - Um atode grandemportánciaaraa administragáoestes oisdias:o convénio omercialom a Alemanha. Duas dificuldadesemos a superar:uma resultante a acomodagáoos nteressesos dois países esta á foi solucionada; segundaesulta as ponderagóeso Governo mericano supondo que o acordo teuto-brasíleiroConvénio Comercial euto-Brasileiro), eitoem marcos e compensagáo, princípio violao a liberdade e comércio da cláusula e nagáomais avorecida o TratadoComercial nsil-Estados nidos.T em stipulada havido ontínuos ntendimentosratre Rio e Berlime Rio e Washington.O TratadoComercial 20 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Brasil-Estadosnidos olocava steúltimona posigáo e nagáo mais favorecida,o que resultava o seguinte: Brasil vendia lgodáo.araa Alemanhaporque mercado mericano náo se interessava elo produto), xigia pagamento m dólares u librasesterlinas, comprava omo valorarrecadado produtos os EstadosUnidos náoda Alemanha, esde queo primeiro,omonagáo avorec,ida,ispusesse produroca, oBrasilfito.Comoa Alemanhaó negociavaabasede cavaobrigado optarpor umadestas uasalternativas:) vendia algodáo ara a Alemanha recebia rodutos lemáes m pagamento;) deixava e vender lgodáo Alemanha, orque estase negavaa pagarem moeda, privava-se os produtos de que necessitava orquenáo possuía ecursos ara adquiri-los.) Getúlio argas áovacilou m escolher alternativauemais servia o Brasil: 1936 3 e 4 de junho - Apósváriasdémarches ntreRio de Janeiroe Berlim,e sucessivas onferéncias ntre os Ministrosda Fazenda do Exterior,icou inalmente ssentado comércio ntreo Brasile a Alemanha m marcosde compensagáo. áohaverá ratados, emconvénios,emqualquer demonstragáo olene, fardada e protocolar.Uma simples otado Governo o Brasil Alemanha omunicando a permissáo a exportagáo,quele aís,de 62 milhóes de quilosde algodáo m marcos e compensagáo. Alemanhaenviará, or sua vez,ao Brasil, ma notadas quotas que nosconcede. Brasil e situasse em ao sul doasCaribabe, ásInfelizmente,mborao vezesera obrigado proceder omo as "repúblicas nanas" para náo contrariara grande poténciaou meter-seem encrencasomo tutordasnagóesatino-americanas: 1936 5 a 8 de unho - Terminado Convénio omercial euto-Brasileiro, ue se convencionoue duzir umasimplesrocade notas paraevitarcomplicagóes om os americanos...Grifo o autordestaobra.) 21 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Enquanto comércio rasileiroom a Alemanha omegava fortalecer-se, facaáoopostacontinuava a tentativade rasparos parcos ecursos e quedispunha tesouro rasileiro: 1936 2masaudiéncias. de ulho - Despachoomos ministrps ilitares lguntreelas,o Ernbaixador r uguaioconcedo companhado peloMinistro a Fazenda o mesmopaís,que vieram isitar-me. Ambos egressavama Europa.C onversamosobrea situagáo geraldaquele ontinente , particularmente,obreos novos mpostos ue a Inglaterraretendia ecretar obreas cames mportadas e que afetanam rincipafmente Argentina,o Brasile o Uruguai.D isse-lhe ue o Brasilprovavelmenteivessede fazer sentirá lnglaterra,aso stose verificasse,ue alveznáo pudéssemos ontinuaragando s prestagóesa xterna. O Embaixador plaudiu alorosamente que essa disse dívida declaragáo devia erdos réspaísesnteressados. Naquelemesmomésas pressóes mericanas,m razáodo comércio rasileirooma Alemanha,omegaramintensificar-se: 1936 21 ulho - ontinuansistindo O Ministro o ExteribrJoséCarlos e Macedo de Soares) ela ealizagáoe grandes compras a Alemanha; Brasil ntervindoo mercado ara a comprade marcosde compensagáo;enda de 500 mil sacasde café;retorno m armamentos ara o Governo ederale polícias osestados....)O Oswaldo Oswaldo ranha - Embaixador o Brasilnos EstadosUnidos), noite, telegrafou-me,alando obre ndiscrigóeso ltamarati Ministériodas RelagóesExteriores) sobre o propósito o Governo mericano e denunciar tratadode comércioeito conosco, plicando ao Brasil o mesmo tratamento que á Alem.anha, m vistada mudanga e política omercial. Grifo o autordestaobra.) 1936 22 de julho - Trateicom o Ministro a Fazenda e váriosassuntos dministrativos das com os EstadosUnidospelo , principalmente, convénio ascomplicagóes omercial omriaa Alemanha. 22 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Parece ispensávell ongar s citagóesestinadasfundamentar os propósitos estecapítulo.O s registros e GetúlioVargasem seuDiárioconfirmam ue o estado e guerra e ingleses americanos contraa Alemanha xistia esdea ascensáo e Hitlerao poder, em 30 de aneiro e 1933, ntensificando-se, aulatinamente,m edique da em o nacional-socialismo onseguiaransformarma economia caóticaem poténcia rescente. mais estranhoMue possa parecer, procurava pelo Hitlernáo tritar-seorom o Ocidente. uito contrário, uscou empreo entendimentoom ngleses,ranceses americanos,screvendo m sua obra "MeinKampf',e reafirmando em inúmeros iscursos, ue o adversárioatural o nacional-socialismoerao marxismooviético. A 7 de fevereiro e 1945, a antevésperaa derrotainal,Hitler afirmavaMartin ORMANN.estamento olíticode Hitler,p. 46): "Enquanto Europautadesesperadamente orafastar perigo bolchevista,s Estados nidos, uiados or Roosevelt,adade melhorencontram ara azersenáocolocarodo o seu abuloso poderiomaterial servigo os bárbaros siáticos ue pretendem destruí-1a." A 24 de fevereiro e 1945,o Führer lemáo itavaparaa posteridade Martin BORMANN.T estamentoPolítico de Hitler, p. 79t82). "A guerra oma América um drama.lógica. altam-lheases reais.O acasoda história uisque,enquanto u tomava poder naAlemanha, oosevelt,scolhido elosudeus, ssumisse o Governo os EstadosUnidos. e náo ossemos judeuse o seu homemde agáo e manobra,udo poderia er diferente. Tudodeveriaevara Alemanha os EstadosUnidos, enáoa se compreenderemse simpatizarem,e lomenosa se apoiarem mutuamente,em que fossemnecessários sforgos speciais. ...)A Alemanha adaesperava os EstadosUnidose estesnada inhama temerpor parteda Alemanha. udoconcorria paraque coexistíssemos,adaum por si, em perfeitaharmonia. O que deitou udo a perder,desgragadamente,oi o sionismo undial, ueescolheuquele aíspara se instalar com o bastiáomais forte. (...) Rooseveltoderiaer sido o maiorPresidenteos EstadosUnidosdepoisde Lincoln.M as preferiu, o invésde servirao povoamericano, restar ervigos áCometeu, causaudaica. ara sso,verdadeirasnsanidadesolíticas,omoa de aliar-se o maxismosoviético. busou inicamentea igno23 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ráncia ingenuidadeo povoamericano,e vando-o umaguer¡'aabsurda. é-lover o mundoatravés a óuca udaica, rrastando-opor trilhaque lhesserá atalse náo Vo,rdr€tn trásno tempo." A responsabilidadea comunidadeudaica nternacionalela Segunda GuerraMundial um dos emas abusda épocapresente. Os historiadores omprometidos om a "verdade onveniente"ofocamos udeus, nvariavelmente,o papeld e vítimas. egundo les,6 milhóes e udeus eriam ido molados arbaramenteelo egime acional-socialista, atoesteque recebeu denominagáoe Holocausto. Náose temo propósito e discutir, gui,este ema.Existem, oje,dezenas e obras evisionistas,s critas orautores e diversas acionalidades,nclusive rasileiros,e examinandoHolocaustoob a ótica da ciéncia, a lógica dos atosnovos urgidos osúltimos inqüenta anos. O que se pretendeu estecapítulooi determinar s origens a Segunda uerraMundial identificars responsáveisorela. O Diário de GetúlioVargas,alémde comprovar obejamente que ngleses americanosomegaram güenear Alemanha, través de embargos conómicos, uitosanos antesde 10de setembro e 1939, egistra mepisódio ue muitobemse presta araencerramento destaabordagemnicial.O que Hitler firmariam 1945, ouco ntesdo desastreinal, G etúlio oube-o,m evereiroe 1939. Eiso que registroum seuDiário: 13 de fevereiro Atendias audiéncias,ntreelas,d. Rosalina (Rosalina oelho isboa Jornalista Membro a delegagáorasileira Vll Conferéncianteramericanae Lima.Estavaalarmadíssima com \o movimentocomunista da América,que diz amparadopelo Governoamericanoe o judaísmo nternacional. Grifo o autordestaobra.) Em insde novembro e 1935 23 a27),soba liderangae Luís CarlosPrestes,masorganizada,ubvencionadadirigida or organismose agentes xternos,clodiu ma ntenlonaomunista,m Recife, Natale no Rio de Janeiro, om o objetivo e derrubar Governo Vargas instituir regime omunistao País.Maisde duasdezenas de brasileiros orreram m defesado regime m vigor. Getúlio Vargas elata, m síntese, s fatosocorridos a época, onfirmando, inclusive participagáo na.Faz-se ecessário,m e agentes strangeirosa frustradantentorazáodo depoimentoe d. Rosalina oelho Lisboa,acima transcrito egundoas anotagóes e Getúlio, 24 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
lembrar osesquecidos u informar os que náo ém conhecimento da realidade,ue a intentona omunistae 193s evecomoprincipal mentor udeu-alemáo arryBergerArthur rnest wert), ssessorado por BaruchZell,Zatis anovisai, ubensGoldberg, oysésKava, waldemarR oterburg, braháoRosemberg, icolauMartinoff, oisiL ipes,JayrneGandelsman, arlosGarfunkel, aldemar utinik, enriqueJvilaski, rmandoGusiman,oseph Fridman, mais umaextensaoséWeiss, ominata eAagentes xportadosarao Brasil,odos udeus.No meiodesesagentesmais mportantesavia, ambém, rraia miúda comoa judia-alemá lga Benarios, mante e LuísCarlos Prestes. papeld e Olgaestá,aliás,m uitobemexplicado asmemóriasde HarryBerger. omoo Cominern eterminaraue se entregasse ao brasileirouíscarlosPrestes liderangaa ntentona,ntendeu o astutoBerger ouArthurErnest wert), ueera precisomanté-loob constante do-seamante igiláncia. o mesmo. belaolga seduzirntreo ex-oficial, a zenE raelatratoude o elode igagáo chefenominale o chefe eal.Presaque oi, depoisdo fracasso a intentona, encontrando-sequisem passaporte ou "sem engoe sem documento", omodiriao Caetano , sema predisposigáoe trabalhar u desempenhara refaútil,mascom a intengáo e dinamitar uartéis assassinar olíticos, utraalternativa áo teve Getúlio enáoa de trancafiá-laumaprisáo. ez,mais arde, quequalquer overnoaria em idéntica ircunstáncia:x traditou-aarao paísde origem. E bemverdade ue nemorodosos governos exemplo, e riaoptado umasolugáo paredáo!) or m ais giriam implesossim.Stálin, PoisestaOlgacomega ser mortalizadao Brasil.G anhou m livro.Preparam-lhe,o momento, m ilme. Os Spielberg u seus ugar-tenentesa mbém ndampor aqui!)A próximanvestida oscultoresde Olgaserá eclamar uaentronizagáoo ladode AnitaGaribaldi oude MariaQuitéria! Getúlio argasnáo icou ndiferenteosmentores a intentona comunistae novembro e 1935. Eiso seguinteegistro e Diárioe suaconespondenteotade rodapé: 1938 6 de agosto - Chuvae frio. Náosaí de casa.Aproveitei tempo para rabalhar, xaminandolguns ssuntos e importáncia, comoa regulamentagáoa lei sobrea entrada e estrangeiros. Nota:O Decretoo406, o3.010, de agosto e 1938, egulamentaria o Decreto polítiue ixara de 4 ede20maiobe 1938, 25 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ca de "boas correntes migratórias",proibindo ingressono paísde estrangeirosortadores e deformagóesísicasou mentais,bem como daqueles onsiderados e condutanocivaá vida pública,á seguranga acionalo u á estruturadas instituigóes. Grifodo autordestaobra.) Doisanosdepois, mregistro e Getúlio mseuDiárioesclarecia quem era consideradoor ele e por seu Governo omo pessoa de condutanociva á vida pública,á seguranga acionar u á estruturadas nstituigóes": 1940 14 de dezembro Convoquei Ministério ara a tarde.Tratou-se da imigragáoclandestinae abusiva que se tazia. Após as medidaspropostaspelo Ministroda Justiga FranciscoLuís da SilvaCampos) muitodiscutirmos ássunto, assentei omomedidas esultantes a palestra: o) proíbiro visto consularnos passaportes e udeus; 20) evantar cadastrode todosos imigrantesue se achavamrregularmente no País; 0)promover ma egislagáo aissevera obre migragáo. Grifo o autor estaobra.) Náose proibia vistoem passaportese ingleses, mericanos, quer alemáes, oloneses,aponeses, t alianos, r anceses,elgas, u de qualoutranacionalidade! proibigáo inhaum únicoenderego!Getúlio vargas,o Ministro rancíscoampose os demais resentesqueraeuniáo, ertamenteáo evarparaa eternidadepecha eanti-semitas!) Náo oramapenas s comunistas atentar ontra Governo o regime. s integralistas,u ja deologia e aproximavam muitoao nacional-socialismo lemáo, ambémassaltaram residéncia residencial,atoque coloca m xequeo Governo e Hifler. eromenos o que se pode maginar primeira ista.Getúlio argaspóe uma pá de calnasespeculagóes: 20 de maio - Despacho omo Ministro a Viagáo concedo váriasaudiéncias. ntreelas o Embaixadorlemáo, ue vem pleitear ma declaragáo e que nada se encontroucontra qualqueralemáono putsch ntegralista.Grifo o autordesta obra.) Nosdias seguintes audiéncia máo,a imprensa o Riode Janeironseriu oncedida iversas o Embaixadorleotasoficiais o Governo rasileiro,firmando ue,concluídass investigagóesobre 26 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
o putsch ntegralistae 11 de maiode 1938,presos odosos seus mentores executores, ada se apuraraque pudesse ncriminar alemáes. Durante período ue antecedeu rompimentoe relagóes o Brasil oma Alemanha os Países o Eixo ltália Japáo),númeras anotagóes xtremamenteeveladorasoram registradas or Getúlio Vargasem seu títulode Diário.Algumas oramapontadas té aqui.A seguir, complemento, á o nseridasdiscutidas lgumas utras de interesse os propósitos estaabordagemnicial.O apéndice ue se nicia quiobedece ordem ronológicaos egistros. 1933 28e 29 de novembro Assino decreto bolindo s pagamentos em ouro eitosobrigatoriamenteo Brasil.stoatinge rincipalmente s empresas e servigos úblicos, ighte outras, ara aliviaros ónus do Tesouroe as obrigagóes os particulares, causando xcelente feitono público. cláusula-ouro,onstante dos contratosirmados om as concessionáriase servigos públicostodas strangeíras),s tabeleciaue o pagamentoas tarifasse faria metadeem papel-moeda metadeem ouro,ao cámbiomédiodo mésde consumo, ssegurandomaestabilidade nternacionalo s ganhos as empresas. oi extinta elo Decreto 3.501dee 27 de novembro e 1933. O recebimento papel-moeda em destinava o custeio e pessoal encargos no Brasil.O montanteem ouro era canalizado ara fora do país.) 1933 13 de dezembro Apesar as nterrupgóes,noiteexamino despacho expediente,acompanho marcha a Conferéncia de Montevidéu.Na Vll Conferéncia an-Americana,e alizada em Montevidéu,o i assinada Convengáoobredireitos deveresdos Estados, efinindouma posigáonáo-intervencionista para o continente. Esta orientagáo opunha-se á política de boa vizinhanga até entlio implementadapelos EstadosUnidos. Grifo oautor esta bra.) 1934 23 de agosto - Houveconflito ntreos comunistas a polícia. A polícia ente-seimorata vacilante a repressáoosdelitos, 27 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
2
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
pelasgarantias adaspelaConstituigáoatividadeoscriminosos e o rigorismo os uízesem favorda liberdadendividual, mascontra segurangaocial. 1934 Nestes ratamos specialmente a 16e 17 de novembroxterior. política querem azer e comércio EstadosUnidos Os ias umadeclaragáoública e reaflrmagáoos princípios e liberdadecomercial de combate política o "clearing",o regime de compensagóese créditos, pleiteia adesáo o Brasil, rometendo-noso dasas facilidades,e os acompanharmos,r ecusa das mesmas e náo os seguirmos. áo as informagóes que nos transmite Embaixador swaldoAranha.Por outro lado,a Alemanha, ltália outros aísesniciamuntoa nósdémarches araentendimentos ue enham orbaseo "clearing". Se recusarmos ssesentendimentos, echar-se-áoo nossocomércio s mercados uropeus ue nosadquiremmuitos rodutos queos Estados nidos áonoscompram. 1935 l0 de aneiro - Partiu missáo special hefiada eloMinistro da Fazenda. ota de Rodapé:A MissáoSousaCosta niciou, em Washington, renegociagáoo pagamento os atrasados comerciais,ssinando, m 2 de fevereiro e 1934,um acordo que concederiaos EstadosUnidos "condigáoe nagáomais favorecida" o comércío omo Brasíl.E m sua segunda tapa, em Londres, bteria utros mpréstimosarasaldar ntigas ívidas. OswaldoOswaldo ranha, ntáoEmbaixadoros EstadosUnidos)icouum antomelindradooma viagem,ulgando que ela o diminuía. essedia,recebi macartaque meescrevera,discordandoa orientagáoambial eguida dandouma entrevista uedesorientouopiniáo ública. 1935 22 a 24 de janeiro - A cartaque recebi o nossoEmbaixador no Japáome dá contada preocupagáotualdaquelepaís em desenvolveruas elagóesomerciaisomo Brasil. 1935 25 a 27 de janeiro Os oma ornaisestrangeiros o "DiárioCarioca" noticiams negociagóes submaltáliaparaa construgáoe rinos,eitaspor ntermédiooMinistro o Interior. 28 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1935 20 de junho - O Embaixadornglésque foi despedir-se,n formou-me o trabalho omunista o Brasil uxiliado elaRússia, e que aquise achavam comité usso, ueestava m Montevidéu,e LuísCarlosPrestes. otade Rodapé:O alemáoArthur ErnstEwert,conhecido omoHarryBerger, argentinoRodolfo Ghioldi, belgaLéonVallée o norte-americanoictorA lanBaronque haviam idosenviados ela nternacioalomunistaara assessoraruísCarlosPrestes msuaagáono Brasil. 1935 22 de outubro - Na auséncia o Ministro o Exterior, ue contiMinistro Rodapé: imentel randáo nuaem Sáo Paulo, rateio ntem áomo ue deveríamosar A Liga da resposta ltália.Notae das Nagóes ondenou invasáo a Abissínia ela tália,ecomendandoaindao embargo e armase a suspensáoa importagáo de mercadoriastalianas. Brasil, exemplo e outrospaíses, manterias negociagóesomerciaisoma ltália. 1935 24 e 25 de novembro A conspiragáoomunistaxplodiu m duasrebelióes: do 21oBatalháo e Cagadores,m Natal, a do 29oBatalháo e Cagadores,m Pernambuco. primeira, pós alguma esisténcia a polícia, irigida elo Comandante o 21o Batalháo e Cagadores,enceu,omando ontada cidade. outra encontrouenaz resisténcia a polícia ocale da parte iel do o quar29o, foi repelida o ataque Recife, ntrincheirando-se teldaVilaMilitar. Logoque o Govemo eve conhecimentoa rebeliáo, rocurou nviar recurcos araRecife,a fim de dominarprÍmeiramentequela capital, aradepois cudirN atal. eguiramorgasederais a Paraíba e deAlagoas, vióes o Exército da Marinha ainda áoexistia a Aeronáutica)artiram aqui,bemcomoo generalRabelo ue estavaausente a Regiáo.Espera-se ue até amanhá s rebeldes o Recife stejam ominados....)Namanhá e25 reunioMinistério expusa situagáo, o Ministro a Justigaeua mensagem o Governo pedindoo estadode sítio.Nota de Roda¡É:A mensagem e ara Vargas sitio em todoo tenitórioacional,eloprazo solicitando utorizagáo decretar eummés,oiaprovadaa estadode Cámarapor172votos ontra 2. 29 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1935 12 de dezembro O Oswaldo screveu-mee Washington muíto larmado oma lngfaterra,izendo ueestavaíagírou á está agindo ontrameuGoverno afavingar-se a atitude úe tomamos m relagáo guerra talo-etíope.r evine ue muito ério, os centros través osquaiselavaiagirsáoa o casoé Argentina o Uruguai....)Hoje ecebi Embaixadorn glés, ue veio razer-me visita o Comandanteo cruzadorDrágon", e passagem eloRiode Janeiro, notei-omuito urioso m azerme perguntas obreas nossas ransagóesoma ltáliae a nossa atitude elativamente Ligadas Nagóes. erguntas que respondi emsubterfúgios,o moquemestá ranqüilo donoda situagáo. 1936 4 e 5 de margo Nodia Socorreu prisáo e LuísCarlos restes,o chefe omunista. oi um atosensacional,e larga epercussáo o país. 1936 26e 27 de maioFoipublicadoos ornais, rovocandoevolta na opiniáo ública, m telegrama e 60 deputados omunistas espanhóis,n timando-mesoltar prestes.Diariamenteecebo de diversos aíses, xcetoa Rússia,elegramas cartasdesse teor,parecendo averumacampanha istemáticae descrédito do Brasil, spalhando notícia e suprícios crueldadesofridas pelospresos,nstÍgadaorcomunistaso Brasil ue,noexterior, e encarregamessapropaganda. 1936 14 de agosto - Recebi indaas despedidaso Sparano senhora Luís parano Adidocomercial a Embaixadao Brasil em Roma 1935-1941). egressa araa ltáliamuito atisfeito com a assinatura o acordoe outrasvantagens onseguidas para o Brasilno seu comércio om aquelepaís.Notade Rodapé: Este modus ivendi" omercialgarantiue xportagáoe produtos eiosistema e lirasagropecuáriosrasileiros,mespecial ompensadasntreo Banco o Brasillgodáo, o Instituto azionalidi Cambiitaliano. 30 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1936 22 de dezembro Encerra-se Conferénciae BuenosAires, combons esultadosaraostrabalhos. atuagáo adelegagáo brasileiraoi muitoeficiente,mpondo-se confianga estima dos americanos ontra as dificuldades riadaspelo Saavedra (CarlosLamasSaavedra Ministro as Relagóes strangeiras da Argentina 1932-1938), por fim, servindo e mediadora nasdesavengas ntre americanos argentinos. otade Rodapé:Contomada resisténciao chancelerrgentino,orconsiderar a proposta os EstadosUnidos ma ngerénciaa políticaatinoamericana,oi assinado,ofinalda Conferénciaa paz,um protocolo de náo-intervengáo formalizando conceito e seguranga continental. 1937 23 de aneiro O dia oi odoconsagrado umavisita fábrica de avióes a Marinha, a ilhado Governador,oram m minha companhias governadorese MinasGerais da Bahia. isitamosas novas onstrugóesasantigas ficinas ndeestáo endo feitos20 avióes-escola i poalemáo, avendo m engenheiro e váriosoperários estanacionalidadensinando nossopessoal.Assistimos evolugáo e um aviáodesse ipo,vindoda Alemanha omomodelo, que oi manobradoom arobrilhantismoporum piloto a reserva a Marinha. 1938 31 de margo - Entre os oficiaisque recebipara despacho, veio o majorBrasil,razendo exposigáoo Ministro a Guerra Kruppparaaparelhamentoompleto eítos omaconstiCasa comcópiados contratos e armamentos o Exército.sto tuiu atoauspicioso. País ará uma grandedespesa, ecessárianáo só pela altade aparelhamentoue nosenfraquece, como pela nquietagáo insegurangao momentonternacional. 1938 No dia4 assisti o desfile 4 de setembro a mocidade. o10a chamado Diada Raga.Nota de Rodapé: Raga 4 O Diada de setembro integrava s comemoragóesa Semanada Pá31 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tria e era festejado om um desfilede escolares, oldados desportístas. 1938 26 de setembro - Procurou-me Oswaldo Oswaldo ranha Ministro as Relagóes xteriores)ara e um telegrama o Presidente ooseveltransmitir e apoioaoconsulta seu apelo de paz, e tambémpara algunschefes-de-Estadoa Europa. Concordei omentequantoao Presidente mericano, izendo que o Brasilnáo desejava e qualquer orma miscuir-se m assuntos europeus.E assim elegrafamospenasa Roosevelt. Grifo o autordestaobra.) Rooseveltretendiaue o Brasil outros aíses ressionassem juntoa Hitler, estea náo ntervengáoa Tchecoslováquia. Na época, maxigindo criseprovocadaelos massachecos perseguigáo crede alemáesesidentes a regiáo e Sudetos),e vouo Führer lemáo a exigir iberdade e agáocontraos provocadores.o dia 29, portantorés diasdepoisdo registro e Vargas, hegou-se o Acordo de Munich. Getúlio argas egistra: 1938 28 de setembro A notícia a Conferénciae Munich esanuviouos horizontes,arregados apreensivosom as ameagas de guerra. 1938 29de setembro O fatomais mportanteodianaordemnternacionalo i o término a Conferénciae Munich, ue afastou espectro a guerra.N otade Rodapé:R eunindo dolfHitler, enitoMussolini, dwardDeladier Neville hamberlain,Conferéncia de Munich encerrou o ciclo de negociagóes empreendidaselaFranga Grá-Bretanhaoma Alemanha isando paz. 1938 o19Embaixador de outubro n glésmassacrou-mes Durante 0 minutos fio,gaguejando rancés, ouvidos rgumentando contraos bancos e resseguros, nacionalizagáoas compa32 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
nhiasde seguros, s bancos strangeiroso pagamentoa dívida externa.Q uantoaos primeiroJ ssuntor, éspondi-rhee maneira larae precisa ue náo he poderia ar quáeueresclarecimento,orqueaindanáo inham indoa mim,estávam endo.estudados erascomissóesécnicas. ...) euanto á dívida externa, stavaprontoa discutir u examinar assunto om qualquer epresentanteos portadores. firmeique tanto um comooutro assunto everiam ertratados omo Ministro as Relagóes xteriores. pesarde repetir stováríasvezes,o homem nsistia m matracar s mesmas oisas,er papéis notas confusas tc. Náo tem a nogáodo tempoOe q'uedispóeum Chefe-de-Estado, ema educágáo e seucargo. 1939 6nedepor aneiroDisse-me oswaldoque orachamado o telefosumner welles, Subsecretái¡o e Estadodo Governo Americano, izendo-lhe steque o presidentenoosevelipretendiaenviar-me mamensagem,onvidando-meenviá-lo'(a le, oswaldo)a washington ára ratardos assuntos bordados m sua carta.R espondeu-lheue náomandasse mensagem nteg de ouvir-me, veio consurtar-me.isse-rh" ré po-o?ria utorizá-lo enviar-me mensagem. 1939 9 de janeiro - Veio o_elegrama o presidenteRoosevelt, e_ dindoqueenviasse oswaido ara ratar osassuntos endentescomos Estados nidos. 1939 26 de aneiro Regressei o Guanabara,ndedespacheio do o expediente recebid epoiso om qrem trateide sua missáo m washington. otaoswardo, de Rodapé: bhamadaMissáoAranha eguiria araos Estados nidos m29 oé ¡áñeiro, convitede Roosevert,om o objetivo e debateros piobremas económicos,oliticos miritaresntreos doispaíses, isando colaboragáorasireiramumprano e defesa ontinental. 1939 12 de fevereiro Recebium cifrado o oswardo obreas conversagóesom washington, om promessasmuito ison33 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
jeiras: rédito araa libertagáoo cámbio,demparaa aquisigáode materiais formagáo eumacompanhiaomcapitalde 100 milhóes edólares, arao BancoCentral parafomentar economia. hameioministro a FazendaArturde ousaCosta),examinamosassunto formulamosma esposta, edindo maioresesclarecimentos. 1939 l9 de fevereiro A noite ecebi Ministro a Guerra general EuricoGasparDutra) o generalG óis PedroAurélio e Góis Monteiro Chefedo Estado-Maioro Exército), ue mandara chamar.D ei-lhes onhecimentoe um novo elegrama o Oswaldoque precisava e urgente esposta. ratava-se e uma consulta o Governo mericanoobrea vindado nosso Chefedo Estado-Maior o Exército Góis), mericano, m visitaao paracombinar s meiosde cooperagáo assisténcia.iscutido o assunto, pinaram ue seriapreferível vindade Oswaldo epoisde ultimados s entendimentosue estava azendo os Estados Unidos. Concordeicom essa sugestáo,dando por terminada conversa, ue foi tambémassistida elo general Pinto,C hefe a minhaCasaMilitar. Em data de 12 de fevereiro, intengáo larade suborno, e "cornpra" e adesáoá causaamericana;etediasdepois, contrapartida:visitado chefe de Estado-Maior,fim de oficializar retribuigáo brasileira os 100milhóes e dólares fertados or Roosevelt. stratégiasimples muitoefetiva m odaa história a humanidade. conhecida, ojeem dia,peloenunciado "É dando uese recebe". 1939 7 de margosua A noite, pareceu-meMinistro Fazenda,ando palestra contade omo Oswaldo queaestava angado e náo queriamais azer declaragáom conjunto, orquenáo fora autorizado assumir ompromissoobrea renovagáoos pagamentos a dívidaexterna.R eafirmei ue,em nomedo Governo, le náopoderia ssumir ompromissosesse entido. 1939 8 de margo- Quase racassou MissáoOswaldo, orqueeste pretendia m compromissoo Governo rasileiroe retomar 34 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
pagamentoasdívidas, eu merecusava assumiral compromisso,náo sé pera ncerteza e podercumprí-ro,omopera epercussáo olítica o atono Brasil. través essas notagóes e Getúrio argas, ue a .. P_ercebe-se, dimensáo istórica e oswaldoAranhaestá sáo.Estepersonagem,ríador e inúmeros atritos merecerurgente om o Fresidente, evicomo se deduzclarame.nteos registros o Diário,só permaneceua esferade Governo-or nfluéncia e lagos amiliarés. uárn era íntegra do Diário de Getúriovargas. peróeberá, "r tránde estorgo L raciocínio,ue as "Fpfra¡ no éapaiodo presidenteñforam, semsombrade dúvida, swafdoAranha Frores a cunha.Este,por ambigáo de.poder,a quelepor defender,nvariavermente, nteress'e'sxógenbs, colocando s do Pa.ís m prano ecundário.uá ;'óóniágragáo inaiori - segundo s historiadoresoficiais,' foi ter presidido il Assembléia Geralordináriada_oNU, oi aprovadá" .ri"gaóüo Estadode l-tlg9l' sto á no Governomdeque Eurico'caspai óril;'¡r4-de maio de Duralte período o ue antecedeu seguná; br"rr" Mundiar, l?1?e, quando etravava guerra rsto e natureza áo-convencional, swaldoAranhase mostrou efensorntransigenteos nteresses mericanos e judeus, contribuindo ecisivalñente ara que o Brasil rompesse efagóes om o Eixo.A própna ncicloirédiaefta univers.alafirmaque ele representava,ó Governo e üargas,a tendéncia de aproximagáo om os EstadosUnidos. Vóí.Z , p]Oiil Paraqueestaobservagáocercade ranhanáo ique destituída esubsídios, interessanteueooswardo próprioGetúlio argas e manifeste respeito: 1935 4 de abril - "o Jornal" ublicou maentrevista o oswaldo langando candidatura o Armando futurasucessáo residencial, tacandoa Leí de seguranga, efendendo ua administragáoinanceira esgrimindo-remoques das contra p.retendidosnimigosocurtosna sombra. cutilaNa época,oswardoAranhadesempenhava cargode Embaixador nos Estadosunidos. seus cargosno éoverno Vargas foramos seguintes: residentetnterino o Rio Grande d o s u l - 1 9 3 0 ;M i n i s t r o a J u s t ig a 1 9 3 0 -1 9 3 1 ; Min is t ro a Fazenda 1g3r-1934; mbaixador o Brasilnos Estados unidos: 1934-1937;M inistrodas ReragóesExteriores 1 9 3 8 -1 9 4 4 . ) Maisou menos mano antes, uando swardo esempenhava o cargo e Ministro a Fazenda, presidenteegistrara: 35 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1934 18 de margo O Oswaldo iz em cartaque me enviou elo Rubem, ue os aumentosesultam e despesas utorizadas por mimou de reformas ssinadas ltimamente. squece, orém, de oi confessar ue, em todas,ele, como Ministro aque Fazenda, dinheiros ouvido concordou. esqueceos mandouentregarpelo Bancodo Brasil,sem aberturade crédito,nem autortzagáominha, por conta do crédito para reprimira rebeliáoem Sáo Paulo,e que até agoranáo foi encerrado,nem se prestou conta do mesmo. Grifodo autor desta bra.) 1934 25 de julho - Recebi generalG óis PedroAurélio e Góis Monteiro, a épocadesempenhando cargode Inspetor o 20 Grupode RegióesMilitares 1933-1934). áo tratoude assuntos elativos o exército,m asconversou obreassuntos de naturezapessoale contou-me ue Oswaldoo procurara paradizerque, por exigéncia o Flores a Cunha, u lhe dera o bilhete-azul,andando-oaraa EmbaixadaeWashington. que Disseao Góis pelopróprio Oswaldo erapelasuasenhora, mentira: Embaixadaora . Vindinha. solicitada 1934 26 de ulho - Cartade Oswaldo ranha ecusando-seseguir paraWashington,ormotivos e divergénciaolítica omo meu governo. 1935 14 de dezembro O Ministro o ExteriorJoséCarlos e Macedo Soares 1934-1936) ostrou-seavorável o negócio oma Itália aquisigáo e submarinos).icouo Ministro a Fazenda (Arturde SousaCosta 1934-1945)e elaborar ma proposta definanciamentoodificandos da ltália,ulgadasnconvenientes. Quanto irritagáonglesa, ei conhecimentoa cartaalarmadíssima o nosso Embaixador m Washington Oswaldo Aranha) a palestra Ministro o Embaixador n glésontestou qui,que náome deu essa limpressáo. s inforo Exterior magóes o Embaixadorswaldo ranha. 36 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1937 l0 e 11 de aneiro Conversas olescomo Oswaldo obreo casodo RioGrande. leparece m pouco nclinado aparar Flores.Sonha, alvez,com a possibilidadee ser candidato, etc... Grifo de Getúlio.) 1937 15de aneiro A noite,antaram omigo Oswaldo a mulher. Sente-se ue ambosém alguma sperangaa possibilidadee umacandidaturaresidencial. 1937 28 de margo Churrascom ltaipava a chácara o desembargador rmando e Alencar, niversárioeste,masoferecido ao OswaldoAranha. Este, de regresso, assouno Rio Negro residéncia localde despachos e GetúlioVargas, em Petrópolis),ndeme comunicou ue,no dia seguinte, artia para PortoAlegre. Como sempre, alou muito sobre as vantagens a conciliagáoomo Flores, tc...C oncluí ue ele estavaa servigo o Flores, oma esperanga e sercandidato ágar, Presidénciaa negarou justificar República:o)procuraocultar-me, isfarudo o'que sabe do Florescontra mim; 20)os termos dos telegramas ifrados que trocam e dos quais tenho conhecimento áo muito diferentesdo que me informa;30)seguiu unto com Joáo Carlose com passagem agapelo Governodo Rio Grande. O grifoé do autor esta bra.) 1937 24 de dezembro - Após o jantar, recebi o Oswaldo.Após muitos rodeios,restrigóese ataquesao Ministroda Justiga (Francisco uísda SilvaGampos 9 de novembro e 1937a 17 de jufho de 19421, isse-meque náo voltariamais para Washingtonnem poderiaocuparoutra ungáopública,porque estavaem desacordo om a Constituigáo. firmou que náo criará, porém, qualquer dificuldadeao meu Governo nem terá atividadespolíticas.Tenho a impressáode que essaatitudenáo sincerae que ele,ocom seuesta espíritoversáGrifo til e irriquieto,ráéncomodar. autor bra.) 37 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
3
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1938 3 de janeiro - Recebi ambémo oswaldocomum advogado dos udeus,que foi preitear araque náo ossemexpulso.-ss que haviamentradocomo uristase excederam prazo de permanéncia, eíxando-seicar no país. prometiexaminar assunto. 1938 27 de junho - o oswaldopediudemissáo. firmaestarsolidário comigo, eprova ato do rmáo,m asnáopodedeligar-seas injungóes e família ue he criamumasituagáo e Constrangimento.(o referido rmáo de oswaldo Aranha participara o putsh ntegralista.) A intengáo e oswaldoAranhaé clara. rata-se e umachantagememocional ontraVargas. se meu rmáo or mantido reso, saiodo Governo; e for solto,permanego o Governo.,' Essasameagas e demissáooramuma constante a carreira de oswaldoAranha.N áose percebe m sua conduta preocupagáo de servirao Presidenteo que deveria contecerá que desempenhava cargos e confianga), asao nteresseróprio u de seus apadrinhados".ueoisto ntransigenteefensor o pagamentoa dívida xierna, mesmo signifícasse sangria o país e o sacrifícioos brasileiros. Além disto, como comprovao registrode 3 de janeiro de 1938,costumavanterferirunto a Getúrio argasem defesade determinadaetnia, ustamenteaqueraque movia guerra declarada contraa Alemanha. s judeus,que ervilhavam m tornode Roosevelt e stálin, inham ambémno Brasilum porta-voz os maiseficientes. hegaram ingressar o Brasil, urante anode 1g40e iníciode 1941,975 udeus "convertidos", pedidodo vaticano. Logose constatou ue as "conversóes" áo passavam e engodo, o que evouGetúlioVargasa decretar proibigáo a entrada estes no País.Na verdadeos "crís-táos-novos"o período olonial lmperial epetiam faganha m pleno éculoXX. 1939 25 de maio Despacho om ministrosmilitares. R eceboa missáo militaramericana, ueos comparece companhadaelo 38 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Embaixador, comandanteo cruzador ue os trouxee outros oficiais.N ota de Rodapé:A visitaao Brasild a missáo hefiada pelo generalG eorgeMarshall esultou as negociagóes antidas pela MissáoAranhae representou início o processo e colaboragáo ilitar ntreosdoispaíses. 1939 9 de junho - Recebi, or último,o Oswaldo. steveio solicitar sua exoneragáoo cargode Ministro o Exterior legando star coma vidacomplicada,h eio e dívidas, e compromissosssumidospor terceiros, adavez se endividavamais,náo podiaviver como queganhava o Ministério,s filhosestavam randes, suasdespesas umentavam,t c...Procurei issuadi-lo,nsistiu. Prometi-lheue depois alarÍamos. ensoque as suasponderagóessejamexatas,masqueessenáosejao únicomotivo.H averá também alguma razáo política ou várias pequenas acumuladas. reioque umadelasseráo CódigoAdministrativo, que ele combateuuntocomalguns nterventoresque o Maciel procurou ecundar eloseu ornal.Enflm, umoutrocaso. Esteregistroparecemerecer m comentário margem.T alvez Getúlioenhaesquecido,o momento, e aporás suasanotagóes observagáoom que agraciou, or duasvezes,o jornalista ssisChateaubriand... Em episódio nterior, condigáo inequa non paraque permanecesse o Governooraa soltura o irmáoque atentara ontraa vida do Presidente. gora,a condigáo ra dinheiro. as entrelinhasica claraa insinuagáo:e for compensado,ico;se continuar ganhando pouco" aio... verdade que o político e "espírito ersátile irrequieto" comoo qualificou argas,n o registro e 24 de dezembro e 1937 continuouno Governo, em que este tivesseprovidenciado melhoria e salário u ganho-extra.eráque as aperturas o Ministro chegaram o conhecimentoaqueles uedesejavamuapermanéncia junto a Vargas?Na época,Roosevelt seu "staff' favorávelá guerra estavampactuando té mesmo com o diabo (por exemplo: alianga oma UniáoSoviética) araderrotar Alemanha acional-socialista. rrastar Brasilparaa guerra aziapartede seusplanos, áo pelopoderiomilitar o País,mas pela mportánciastratégica ue seu território ou parte dele) oferecia.O swaldoAranhaera um aliadode que os americanos seus utoresnáo podiamprescindir. uemsabe náoo A tenham convencido"ficar? marcha dos acontecimentosemonstra,nequivocamente, que a partirdo episódio elatado or GetúlioVargasem 9 de unhode 39 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1939,o Ministro as Relagóes xteriores,ue á vinha rabarhando comafincoparaarrastar Brasilá guerra, edobrou s seusesforgos. Convém, qui, ranscreverr echos a obrade JohnW. F. Dulles - GetúlioVargas Biografiapolítica": "Em elegrama ue envioua Hulle Welles, úliode Mesquita ilhoqualificou e "insultuoso"m ronunciadoor ress Club,alegando waldo Aranhano "Washingtondiscurso ueOsele náo inhao direito e elogiara democracia mericana u de denunciaras ditadurasnazistae fascista á que servia um Governo ueabolira s iberdadesúblicas.,'ip.2Oq) "Do pontode vistade Oswaldo ranha, ssimcomodos Estados Unidos, rescente omércioeuto-brasileiro, ealizado m marcos e compensagáo,que era estimulado elodiretor e cámbio o Banco o Brasil, stava mconflito omo espírito o Acordo Estados nidos. e lg33 a 1938, ComercialentreBrasileos Alemanhaornou-se principal ompradore algodáo o segundomais mportantee cacau de café.A Alemanha obrousuaparticipagáoa exportagáorasileira. mborao Brasil fizesse lgumas ncomendase carváo de outros quipamentos,o saldode marcos ompensadosm seu avor rescia empre. Em, maio de 1938,este saldochegoua 50 milhóes e marcos."N ota de Rodapé:Comunicagáoo Embaixadoros Estados nidos, m 27 de maiode 1938 p. 2OZt2O8). "Oswaldo ranha que o Encaregadoe Negócios a Alemanhano Riochamava servigal os americanos,'-partiu m aneirode 1939 (com destinoa Washington)a companhia e alguns écnicos m assuntosinanceiros."p . 213) O Governo alemáoprocurou esmorafizar viagemde Aranha,qualificando-ade "prestagáoe contas" Roosevelt."p .213) "Oswaldo ranha, ecebido mWashingtonor Hulle Wells, eclarava or suavez,que odos os povos pacíficos ém de te"No meracurso Alemanha;' p.214) Grifo levaram o autor estaobra.) das negociagóes,ue m més, o Ministro das RelagóesExteriores elegrafoupara Vargas,sugerindo que seria útil para sua missáose o Brasilcooperassemilitarmente com os Estados Unidos. (p. 214) (Grifo do autor destaobra.) Em janeirode 1939 os EstadosUnidosse encontravam m guerra omquepaís?Ou se preparavaaraumaguerra ueelesprópriosestavam ngendrando? Brasil e stavasendoconvídado cooperar omos Estados nidos ara o enfrentamento e qual nimigo? 40 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
o que escreveDulles respeito a "cooperagáo ilitaf'd o ..Eis Brasil aracomos Estados nidos: "EmPetrópolis, etúrio onversouomDutra, uja eagáo o elegrama áo foi entusiástica, com Góis,que estava m preparativos e uma viagem ara a Europa.D utra embrou üe o Exército rasileiroinha recebido ssisténciae nsinar uma missáo francesa, que os americanos adapoderiam ue tivesseutilidade arao preparomifitar o país,a náoser no concernente defesa osteira.,'p.2la) "No Brasil, s acordos e washingtonoram nterpretadosomo um servigo restado osexploradoresmericanos.nde estavam todosos avióes, ruzadores pegasde artitharia e costa quese esperavaeceber? ouve m desapontamentoe ral, obretudo os círculosmilitares. uandoAranha hegou ao País,nenhum osMinistros iritaresoi recebé-'ío....)Guse volta tavo capanema Ministro a Educagáo) riticouabertamente Ministro as Relagóes xteriores; rancisco ampos(Ministro da Justiga)ez um comentário xtremamentearcástico obrea missáo eOswaldo ranha osEstados nidos."p.21S) o correspondenteo "correio a Manhá", mSáopaulo, scre.edigáo veu e9 de abritde 939): "Temos ojeum ntercámbioomercial uito fetivo om números países uropeus, náo podemos bandoná-lom trocade promessasagas." oswaldoAranha comoGetúlio firma mseuDiário tomava decisóes revelia o Presidente.iso que,escreveulles: "Aranha,m enos acilante o que o Ministro a FazendaArtur de sousacosta), reinício a dívida xterna emoncordaraomo estarconvencido e que oasnegociagóes Govérno umpririaa promessa."p.215) Náo eriamsido os Niemeyer, s Linche os Lazzard Brothers - agorabeneficiadoseladecisáo nilateralo Ministro as Retagóes Exteriores os responsáveisela permanéncia e oswaldoAránha no Governo, pesar as alegagóesegistradasor Getúlio argas m 9 dejunho e 1939? , Aopinióes rqagáo o "entreguismo"edro e oswaldoAranha áosefezesperar.As e EuricoDutra, Aurélio e GóisMonteiro, us41 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tavoCapanema, rancisco ampos de dezenas e ornalistas,untou-sea da grandemaioria os brasileiros. ulles ssim egistra que sucedeu a época: "OswaldoAranha oi de tal maneira riticado ue quasesofreu um colapsonervoso,e teve de se ausentar a capitatpor um més,a fim de se recuperar. as em unho á estavade volta, ameagando enunciare Getúlio forgasse assinar macarta sobrea questáo a dívidaexterna, reparada elo Ministro a Fazenda."p. 216) Sabeo leitor ndeDulles uscou ssa nformagáo? Ele dentifica fonteatravés e umanotade rodapé p. 216): "Departamentoe Estadodos EstadosUnidos,F oreignRelations f the U.S.,V, p. 357e 360". É issomesmo, s Estados nidos áosó acompanhavams futricas nternasdo Governobrasileiro, omo as anotavamosórgáos ficiais o Foreign élations! Em outubro e 1939, oiassinada Declaragáoo Panamá elos representantesas repúblicas mericanas, que incorporava idéiade Roosevelt e que os beligerantes eviam imitaras operagóes de guerra a uma distáncia de trezentasmilhas das costas americanas. EssaDeclaragáooi violada elos ngleses m pelomenos uas oportunidades:m aisconhecidaoia batalha ntreumaesquadra ritánicae o encouragadoe bolsoalemáoAdmiralG rafSpee,que erminoucorna destruigáo esteao fargode Montevidéu;'masouve, também, m fevereiro e 1940,o afundamentoe um cargueiro quinzemilhas a costabrasileira.C f.Dulles.O p. cit.p. 221)Comreferéncia esteúltimoacontecimento,s relagóes ntreo Brasile a Grá-Bretanha,u e o bloqueionglés á tinha ornado ifíceis, e distanciaramindamais. Cf.Dutles. p.cit.p. ZZ1) Em viagem o sul do Brasil, m margo e 1939,G etúlio argas lembrou os descendentese alemáes ue sua lealdade ra para como Brasil, eclarandoueo País náoq inglés emalemáo", enfatizando necessidade e preservar maestritaneutralidade,crescentou ue se o Brasilnterviessem qualquer ontrovérsia,ó o faria de comumacordocomas outrasnagóes mericanas.Cf.AfonsoArinosde MeloFranco Um Estadista a República" lll, p. 1591) A 11de unhode 1940,G etúlio argas iscursou bordo o MinasGerais. iso que egistra m seuDiário: 1940 l1 de unho - Comemorativoe Riachuelo,o i ododedicado Marinha.N áohouvedespachos,em audiéncia. aí, pela ma42 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
nhá,. acompanhado ero Ministroda Marinha Vice-Armirante Henrique ristidesGuimaráes 1g3s-1gaS).dmosá Escola Navala ssistir99 compromissoosnovosarúnos. aíseguimos no rebocadorRioBrancoparapassar evista Esquadralassistir ao desfire,,aotaque imurado a aviagáoooÉ um navioe, a bordodo MinasGerais, rmogamos,a úendorocade discursos.Volteipara erra,visitando, o Arsenal, as novasconstrugóes de contratorpedeiros, R egimento e Éuzileiros avais o novohospital a Marinha. o discurso e GetúrioVargas,proferido bordodo MinasGerais, cincodias antesda tomadJde iraris peras ropásaremás,eve grande epercussáonternacional.is o trecñomais mportante: "('..) Atravessamos ós, a Humanidadenteira ranspóe, m momentohistórico -egraves epercussóes, e surtante e rápida e violentamutagáo-de arorós. M arcrramoJára um futuro diverso e tudoquantoconhecíamosm materiJoeorg"nii"gáoeconómica,ocialo u política, sentimos ue velhos istemase fórmuras ntiquadas ntram m decrínio.uaoé, porér, como pretendem.s pessimistas os conservadoresmpedernidos, fim da civilízagáo,símo início, umultuáso fe'cundo de umanovaera.os povos igorosos, ptosá vida,necessitam seguiro rumodas suasaspirágóes,m'vezde se deterem a contemplagáo o quese desmorona ruína... economiaequilibrada áo. omporta maistombaem o monopóliá o conforto e dos benefícios a civilizagáo or classes rivilegiadas...o r isso mesmo, Estadodeve assum¡r obrig'ágáoóe rganizar as forgasprodutoras, aradar ao povo udo-quantoe¡aiecessário ao seu engrandecimentoomo coretividade.assou a épocados liberarismos. mprevidentes,a s oemágogias stéreis,dos personalismos n úieis semeadorese desordem." o textodestediscurso, com^ preensáo bro ubricado ntegrarmente mprensa, Governo jornár americano.oera lo],,r1.:gdo ca"' de tsuenos ires., ustentadoor capitaljudaico,stampoucrítiguinte manchete: Vargas com ringüagem ascista, üstificasea agressáo os bárbaros". Para Alzva, ifha do presidente,segundoentrevista oncedida em setembro e 1963para a revista iFatós& Fotos", "o objetivo e Getúlio ora o de forgaros Estadosunidos á órpl"i"i os acordos paraa_construgáoa usinasiderúrgicae VoltaRedónda,,. ,vargas Dulles op. cit. p. mentos . nternacionaisonfirmarem,ramaticame-nte, 2-23) nténdeque viácos acontecionceito un_ damentaldo EstadoNovo, sto é, o de qre á oemocrác¡a m sua 43 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
esséncia e liberalismosxagerados,e "laissez-faire",o capitalismoselvagem,stavam omseusdiascontados." O Embaixador mericano effersonCafferyafirmouem conversa como generalP edroAurélio e GóisMonteiro.queos norte-americanos devotavam muita estima ao Brasil, e que estavam 'consternados' como conteúdo odiscurso e Vargas".Lourival outinho.O General G óis Depóe, .368) Getúlio screvia, respeito,mseuDiário: 1940 12 de junho - Fervemos comentáriosm tornodo discurso e ontem:os alemáes mbandeiraram,s ingleses tacaram, s americanos anifestaram-seo nsternados.nternamente,c usaram-me e germanófilo.ou publicar manotaexplicativa. 1940 13 de unho - Continua repercussáoo discurso o dia 11,a despertar omentárioso exterior, tacado or uns, ouvado or outros, ido por fascista, deptodos regimesotalitários,tc... Amanhá, s jornaispublicaráo ma nota,através o Departamentode lmprensa Propaganda, redigida or mim,procurandoo verdadeiro entidodo mesmo.Nota de Rodapé: O comunicadonfatizaria manutengáoa política xterna e solidariedade mericana a defesa ontinental de neutralidade em relagáo osconflitos uropeus, firmando ue o pronunciamentode Vargasobjetivara lertara Nagáoparaas transformagóesque se operavam o mundo,exigindo fortalecimento económico militar o Estado rasileiro. Oswaldo ranha ratoude orientar s ornais rasileiros,ssessoradopor LourivalF ontes diretordo Departamentoe lmprensa Propaganda) DIP ) 1939-1942),o sentido e reduzir impacto o pronunciamentoe Vargasperante Governo mericano. finalde contas, ra ele o fiadordas relagóes ntreo Brasil os EstadosUnidos.O discursooi interpretadoomo"um chamado e atengáo o povobrasileiro"isando repará-loparaa transformagáoorque estavapassando mundo, ue ustificava necessidadee fortalecer Estado, anto económica omo militarmente".R egistro o Departamento e Estado osEstados nidos, oreign elationsf the U.S. ) 1940,Cercade , p.623)quinzediasdepoisdo referido iscurso,G etúlio omentava ue no Brasil le proibia imprensa e tecer ríticas osEs44 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tadosUnidose ao GovernoRoosevelt,mantendo stritaneutralidade, enquantoa imprensaamericana tacava-o, eferindo-se ele e ás Forgas rmadas rasileirasomo nstrumentoso totalitarismouropeu".(Cf. telegrama o Embaixador effersonCaffery, atadode 28 de margo e 1940, oSecretárioe Estado osEstados nidos.) Dulles Op.cit.p.224)afirma ue Oswaldo ranhaentou xplicar a liberdade e imprensa ue havianos EstadosUnidos,m asalguns generais brasileiros, rritados,chegarama considerara possibilidadee acionarudicialmentes ornais fensores". E assim oram ranscorrendo s acontecimentosté 1ode setembro e 1939,d ia em que a Alemanha,egundo versáo oficial", invadiua Polónia, u, segundoa versáoalemá,esta eria revidado umasériede provocagóes atosde barbárismoontraminorias ermánicasesidentesa Polónia. endo lnglaterra a Franga eclarado guerra Alemanha,e ve início ficial" Segunda uerraMundial. Getúlio argas notou respeito: 1939 3 de setembro - A Inglaterra a Frangaentraramna guerra contraa Alemanha. ssineio decreto omas regrasde neutralidadea adotare o decreto e neutralidadea guerraentrea Alemanhae a Polónia.N otade Rodapé:O Decreto-Leio 1.568, de 2 de setembro,ixouas regrasde neutralidade seremobservadas m todoo território acional o casode guerra entre poténcias strangeirasáo-americanas.uaaplicagáo guerra entre Alemanhae Polónia oi estabelecida elo Decretono 4.621,de 4 de setembro.Os decretos o4.623e 4.624estenderiama medida m relagáo o estado e guerra ntreAlemanha e Grá-Bretanha,A lemanha Franga,espectivamente. GetúlioVargascontinuava om o firmepropósito e mantero Brasilafastado conflito A neutralidadera economicamente queuropeu. benéfica oo País, acumulavaaldosem sua balanga omercial, esafogandos finangas o Estado, principalmenteorque, livrando-sea agiotagemnternacional,p licava quimesmo s recursosobtidos. Maso Brasil ozava e soberaniapenas ominal. s rumos e seudestinonáoeram ragados entrode suas ronteiras eográficas. Desde ascensáo e Hitler o poder, o redor e Roosevelte movia aMorgenthau,rankfurter, camarilhae Hopkinsaliciado eloDr.Steiner) dos udeusWise, ue queosenman, aruch Untermeyer, riamsalvaro marxismo oviético aniquilar Alemanha. vidente45 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
menteque essametaera mpopular carecia e apoio antoda opiniáopública os Estados nidosquanto as nagóeiqr" compunham o continentemericano.ara esolver steprobléma, magrandemáquinapropagandística oi postaem agáo.F uncionáriosa casa Branca ajudaramnessa arefa,subornandoornais, evistase escritores náo udeus. Muitos estessubornos orám nvestigados dospeloSenado m 1953.) comprovaEste movimento ubterráneo, estinado conduzir s Estados unidose a América araa guerra, soude inúmerasécnicas e propaganda,odaselas sustentadas a distorgáo os fatos,no suboino, nas ameagas, a pressáo. s alquimistasa mentira oncentraram suaagáoem quatro ontosundamentais: 1o)ocultaram evidéncia e que a Alemanhamarchariaontra a uniáosoviética,evando ocidente lutar, nganado,m benefício domaxismo; 2") Difundiram falsa mpressáo e que a Alemanha tacaria _ Ocidente, náoapenas UniáoSoviética; 3o)criaram a idéíade que a luta entrenazistas israelitas ra umavioléncia e Hiiler, emoutro undamentoenáo aversáo ontra um conglomeradoeligioso; ssim e ocultava fatode que essaco_ munidade áo era somente ma seita eligiosa, as ambém m núcleopolítico om nftuéncianternacional; 40)Tragaram ma magem e umaAlemanha ontrária religiáo, arrastar e destamaneiraacilitaram arauma utaemfavordo bolchevismo queo mundoteu. ristáo e deixasse cada um desses uatropontos e analisado fundodemandaria centenas e páginas, ugindoao propósito esta obra. Mas cabe embrar, o que se refeie ao úrtimo eres, ue stárin,com quem os americanose aliariam, aviaassass¡naáoentenas e milhares e sacerdotes, onges freiras urante "expurgodeológico"a que submeteu uniáo soviética. nquantostb,na Alemanha nazista, e 1933a 1939,em contraste om o que ocorrena maioriadose paísesocidentais, Estadodestinava, nualmente, centenas milhóes e marcospara as rgrejas: 30 mirhóes m 1933;1 70milhóes m 1934; 50 mithóes m t'ggs;320mithóes m 1936; 00 milhóes m 1937; 00mirhóes m 193g; s0 milhóes m 1939.Q ualo Estado ue subvencíonama nstituigáo quarpretende dizimar? . . Paraos quepretendemnvocar tesedeque"Rooseveltescoque se passavana uniáo soviética", onvém embrar ue .n-!.9..i" wilfiam queacusava . Bullít ublicou, m 1g37, 0obra A AmeagaMundial,,, l1l tálin de ter fechado mil grejas añiquiladoefiniti_ vamente espírito e resisténciaa maioria o povosoviético, través 46 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
do assassinatoe centenas e milhares e sacerdotes.egundo ullit,náo estaramivossenáo nspoucosigados Stálin. Com respeito o Brasil, ujo itoraln ordestino ra de fundamental importáncia stratégica ara a pretendidanvasáodo norteafricano, a mentira ifundidaoi a de que Hitlerpoderia tacare ocupar aquela egiáo.Nestecaso,os americanos fereciam eus préstimos paraanteciparem-se os alemáes,nstalando,li,basese aquartelamentos. Semdúvida, invasáo o Nordeste rasileiroor partede tropas alemás ra umapossibilidadeastanteiável!H itlerperdera possibilidadede venceros ingleses,ogodepoisda derróta a Franga, ancelando a OperagáoLeáo Marinho (Seelówe);por achar aniscado atravessar Canald a Mancha, agora, omsua Marinha astanteeduzida, om a campanha o lesteexigindo mobilizagáoe grandes recursos m homense armamentos,e langaria uma aventura ue exigiaatravessar Atlántico!C omo riaabastecer contingente andadoparao Brasil, e a operagáo orventuraivesse xito? A 11 de setembro e 1939, ezdiasdepois o "início ficial a guerra", etúlioegistra mseuDiário. 1939 11 de setembro - Emboraas preocupagóesausadas ela guerrae os deve problemas ue ela cria náoásejam ranqüilizadores, náo se uanto ser pessimista negómarchados cios públicos.O mesmonáo posso dizer na vida particular. Primeiramente,doenga os dois ilhosmenores; epois, desastre e automóvel e Alzira Amaral em ua de mel no Canadá).A Darcy esposa e Getritio) eguepara assistí-los e também doece é recolhida um hospital. filhomais elho, em Berlin,náo desejasair.(Luteroestudava, a época, em Universidadeerlinense.)G rifo o autordestaobra.) A neutralidaderasileira maisumavezreafirmadalguns ias depois: 1939 l5 de setembro Fuivisitarm eu pai e, de regresso,ecebi s MinistrosFaro e MacedoSoares,ouvi e aproveia s instrugóes paraa projeto Processo Conferénciao Civile váriasmedidas Panamá,eferentes ssinei o interesse o Código o País e e decorrenteso estado e guerrana Europa.N otade Rodapé: 47 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
4
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Na I Reuniáode Consulta os Chanceleresas Repúblicas Americanas,n stalada m 23 de setembro e 1939,na cidade do Panamá, delegagáo rasileira,hefiada elo Embaixador carlosMartins, ustentaria direito e neutraridadeontinentar, propondomedidas ara a defesa erritorial, o comércio da navegagáo. m 3 de outubro, eriaaprovada Declaragáoo Panamá,nstituindochamadazona eutra". 1939 3 de outubro - Recebios Ministros a Fazendae da Guerra para tratarmosdo pagamento Alemanhade uma prestagáo provenienteo contrato e material e artilharia. 1939 16 de outubro - Recebo maconsulta o Governo rgentino sobreum elegrama os países mericanospoiando ieuniáo dos países scandinavosaraa defesa os neutros o Báltico. Opinoque o Brasil áodeseja miscuir-sem assuntos olíticos estranhos o continentemericano. 1939 Ogwa,ldoaraconsultar 17 de dezembro Estava o aogode golf,quando me apareceu obre elo ituagaocriada cruzador lemáoGrafSpee,quenáoqueria air,nemser nternado. espondilhe que náo devíamos star com a preocupagáoe fazermos coisadiferente aArgentina, asde darmos oéso poioao Uruguaie consultarmosArgentinae estava isposta fazero mesmo.E assim izemos,masa questiiose resolveupelasaídado navio alemáo,que preferiuvencer-se si próprioa ser vencido pelo nimigo.Notade Rodapé: endoo Governo ruguaioimitado 72 horasa permanéncia de Montevidéu,araexecutareparos o Admiral reabastecer,em G rafSpeenoaceda porto presenga a esquadra ritánicauntoá foz do rioda prata,o comandante lemáo rdenou desembarquea ripulagáo,afastado-sedo porto, fundou navionodia 17. 1940 9 de abril - A Inglaterra,esrespeitandoneutralidadea Noruega,minouas águas erritoriais aquele aís.A Alemanha, em revide, cupou Dinamarcaa Noruega. guenaalastra-se. 1940 48 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
21 de maio - As notícias obrea guerraapresentam-seob o aspecto e umaverdadeiraerrocada araos Aliados. ...)O que ressalta vidente a imprevidénciaaschamadas emocracias iberais.O Ministro o Exterior Oswaldo ranha) eio trazerum pedidodo Governo mericano araque eu telegrafasse a Mussolini azendo-lhe ma apelo para evitar que a guerra e generalize.scusei-me. antive empre propósito de náo ntervir a política uropéia , alémdisso, áocre¡o naeficácia essa émarche. 1940
22 de maio - A atenqáo ública ontinua tenta guerra uropéia,que continua om uma eigáo rancamenteesfavorávelaosAliados. 1940 31 de maio Poucoantesde recolher-me,e ceboum cifrado de nossoEmbaixadorm Washington,n formandoue o Governoamericano stavaprontoaque financiar ossoprograma iderúrgico. oiumanotíciaeliz, e satisfagáo. me encheu E um eorde vidaparao Brasil: riqueza o poder...Notae Rodapé: s negociagóesomo Eximbank o Governo mericanovisando o financiamentoa indústriaiderúrgicaacional envolviam, m contrapartida, interessedos Estados Unidos em instalar bases navais e aéreas em território brasileiro.Grifo o autor esta bra.) Há uma coincidéncia istórica seriacoincidéncia?)esta data.No dia 31 de maiode 1940,no exatomomento m que era oferecida o Brasila "isca"da instalagáoe uma ndústria iderúrgica, na Europaos'ingleses ram encurraladoselosalemáes m Dunquerque. echava-se tenaz sobreo que restavado exército inglés.A nte a debacle e seus aliados uropeus, s americanos, ciososde que teriamde prosseguir guerra, áo perdiam empo em conquistaro u comprar) ovos poios. áohá dúvida ue a der-. rocadados exércitosrancése inglés,durantea campanha elem49 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
pagode maiode 1940, oi acontecimentoecisivo ara a repentina decisáo mericanaeagraciaro rasilcommausina iderúrgica. 1940 lo de unho - Recebi Oswaldo, ue veiomostrar-mem elegrama eWashingtonando e Roosevelt Mussolini (apelando elo cessarderesposta armas),pela qual poder-se-ia concluir ue os EstadosUnidos ntrariam a guerraem favor dosAfiados. 1940 4 de unho - As 18,30 s reuni o Guanabata,pedido o Ministro oEurico ExteriorOswaldo ranha), steeFrancisco maisos Ministrosa Guerra GasparD utra), a Justiga uísda Silva Campos) da Marinha Henrique ristidesGuilhem), os Chefes o Estado-Maioro Exército da Marinha. do Exterior expósa situagáonternacional.sta oi discutida, emcomoa atitude o Brasil,m esmo a possibilidadee os Estados nidos entrarem a guerraa favor dos Aliados.T odosopinaram o sentido e o Brasil rmar-se da manutengáoa neutralidade. Só tínhamos compromissoe entrarna guerrano caso de agressáo umpaísamericano. Como á foivisto, m 11de unho,p ortanto masemana pósa reuniáo cima elatada, etúlio roferiria polémico iscurso bordo do MinasGerais.E ntrementes,n quanto maioria a Nagáo poiava o Presidente sua posigáo erante s acontecimentosn ternacionais, alguns lementos omegavam esbogar ensamento agóes ontrários: 1940 '15e 16 de unho - Os espíritos\estiveram r eocupadosomos acontecimentos nternacionais.Franga hegou o fim de sua resisténcia tendea capitular. ouvgaquiumamissapelavitória dos Aliados, depoisuma entativa e meeting o mesmo sentidoe sob o pretexto e homenagem o Presidente oosevelt.A polícia mpediu. ra uma violagáo a neutralidade,avendo autor estaobra). a instigagáo de elementos estrangeiros.(Grifo do 50 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1940 8 de ulho - Se eu fosse elatarudoo quese passa omigo esse prazode 24 horas,as preocupagóesriadas elasituagáo e guena na Europa, ua repercussáom nossavida,as múltiplas ocupagóesdministrativasumvastopaís cheiode problemas resolver, ncheria, e cadavez,muitas áginas estes ademos. Limito-me,or sso,a umasimples notagáoumária os atos. Com a anotagáo seguirencerra-se ste capítulo, ujoenfoque se detevenos antecedentesa guerra onvencional. registro de Getúlio argas bastante ugestiv:oobreos acontecimentoéu e viriam osdias uturos: 1940 25 de agosto Pelamanhá, erimóniaomemorativao Diado Soldadounto ao monumento e Caxias, atrono o Exército. (...)A noite, ecebio generalG óis,que me informou as prementes émarches o Comandante iller, hefeda MissáoMilitar Americana, ara sua ida aos EstadosUnidose para que o Brasilse definana questáoda guerra.Este País se prepara paraentrarna guerracontraa Alemanha quer que o Brasil o acompanhe.Grifo o autor estaobra.)
GetúlioVargas Rio de Janeiro - 1930
51 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
lrreNroxl GotrluNlsm - 1935.Levante omunistaem Natal Rio Grandedo Norte),que se alastrapor Recife Pernambuco) Rio de Janeiro. SouzaC¡uz 80 anos) A revoltacomegaem Natal nesperadamenteeflagrada or sargen' tos, cabose soldados.
LuizCarlos Prestes depóe após a intentona fracassada.
52 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Oficiais e pragas insurretos do 30 Rl, em atitude de zombaria, deixam, presos, o quartel de sua unidade.
Na fazenda dos Guinle, Lutero e Getulinho, na extrema esquerda. Alzirinha, na extrema direita. Ao centro, Darci e Getúlio. Acima de Darci está José Américo. e acima de Getúlio, Juraci Magalháes.
54 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Sexta-feira 27 de dezembro de 1935.
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Dois aspectos da rendigáo dos amotinados. Em éima, o Capitiio Agildo Barata e seus companheiros sorriem á objetiva depois do trágico combate da Praia Vermelha, que tantas vítimasf fez"Dr.Roberto (Fotogentilmente edidapelo Marinho araobrapublicada etaBibliex.)
56 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
em sua mesa
Lutero Vargas, filho do Presidente
Oswaldo Aranha - Ministro das RelagóesExteriores (f 938/f944)..
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
5
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
EuricoGasparDutra Ministroda Guerra f 936 1945).
Gen. Pedro Aurélio de Góis Monteiro - Chefe do Estado-Maior do Exército (1937 -19431.
OsvaldoAranha,GóisMonteiro EuricoGasparDutra.
58 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Vargase sua filha Alzira (1941ou f 942).
Embaixador effersonGaffery,Subsecretáriode Estado,SumnerWellese Ministro das Relagóes xteriores,O svaldoAranha. aneirode 1942,R io.
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
;m'=¡ry;g Góis Monteiro, Gustavo Capanemae Getúlio Vargas
Francisco Campos
Filinto Müller
60 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
II - O ROMP¡MENTOA NEUTR.ALIDADERASILEIRA Pairaconsenso, oje,em relagáo o "milagre e Dunquerque". A retirada os340.000 oldados ercados o bolsáo ituado o litoral francésdo mar do Norte,nos estertores a campanha elámpago e 1940, áose deveua umtoqueda Providéncia,as purae simplesmente magnanimidadeua umerroestratégicoe Hitler. s pontasde-langae Rundstedtoderiamer echado anelde ago, mpedindo o acesodos retirantess praias e embarque. itler eteve avango dosblindadoso generalR undstedt,ermitindoue225.000 oldados ingleses 115.000 e outrasnacionalidadesp rincipalmente ranceses)embarcassema rotade salvamento. Por que o Führeralemáoprocedeu ssim, e a destruigáou aprisionamentoe sseenorme ontigente,eriapermitidouesuas ropas desfilassem,omo tizeramsob o Arco do Triunfo, ambémem Trafalgar quare? Hitler espondeu essa pergunta m depoimento restado m abrilde 1945, ob os escombros o prédioda Chancelaria,oucos diasantesde cometer uicídio. firmou MartinBormann, uando itavaseu estamento olítico, ue oramagnánimo aracomos ingleses na tentativa e poder chegara um acordocom Churchill. retirada e Dunquerque ermitiria Inglaterraentar-se umamesa de negociagóese cabega rguida, emos constrangimentos e uma derrota otal.Confessouer cometido m erro,"poisnáo levaraem consideragáograu de comprometimentoe Churchill om o judaísmo internacional, grandementorda guerracontrao nacional-socialismo". As intengóes e firmara pazcoma lnglaterraoramexternadas na época.Hitlerproferiunúmeros iscursos e apelonestesentido. Masnáohaviaqualquer ossibilidadee chegar-se um acordo, elos motivos ue se verá adiante,nclusive través o "meaculpa"de SirHadleyShawcross. Semsombra e dúvida, guerra e Hitler omo Ocidente ou seja,a "guerra ue Hitler áoqueria'f poderiaer erminadom unho de 1940.C onsolidada paz como Ocidente,omoele procurou fanosamenteealizar,eriaobtidoa desejadaiberdade e agáopara enfrentar bolchevismo,nimigotáo raatural p nacional-socialismo. cassaram,odavia,odasas tentativas essesentido.E ntreelas. n61 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
clui-se vóode RudolfH ess segundo omena hierarquiaacionarsocialista paraa lnglaterra. Nestaalturados acontecimentos,e m Hiilere nemos países do Ocidente olhiam antagens. negativa e paz por parteda Inglaterra, om o aval dos EstadosUnidos,beneficiava um único opositor e Hitler:o marxismo oviético. travésdo pacto irmado Alemanha, s vésperas o desencadeamentoa guerra oncoma tra a Polónia, ardiloso tálinera o únicoa conseguirantagem: adiavao seu confronto om a Alemanha, ue odossabiam nevitável,e conquistava apoiodos Estados nidos, uja deologia rao oposto o comunismo. s razóes e táo aberrante onluio ó tem uma explicagáo:cimados interesses as nagóes nvolvidas o conflitonternacional,a iravam s aspiragóese umaentidade upranacional. ma entidadeque se enquistaraunto aos governos, dominando-os impondo eus nteressescimados objetivos acionais. Se a guerra, partir e unhode 1940, ivesseicado estrita ntre a Alemanha a uniáosoviética, sta eriaque utarsozinha estaria fatalmente perdida. Mas este náo era o objetivo dos manipuladoreso teatro e marionetes. Tal comoocorria m ornodo Governo mericano,a mbém ravitavano círcufo e podersoviético m númeroapreciável e udeus. Tinham idoeles os mentores a revolugáo e 1917,antono plano teórico uantono prático.N o plano eórico ideorógico), ram omadas e KarlMax (KisselM ordekay), rederik sngels, oidéias K arl Kautsky,F erdinand assale,EduardBernstein, acob Lastiow,Max Hirsch,EdgarLóening,W irschauer, abel,Schatz,D avidRicardo outros. primeiroGoverno omunistanstituído a uniáosoviética (1918),ntegrava mseuprimeiro scaláo 47 udeus araum otald e 554membros; u seja,Sl% de seuefetivo raconstituídoorisraelitas. Podemser citados, entreeles,Vladimir lich ulianov Lénin), LéonTrotzky Lew Davidnovich ronstein), jugashviri-Kochba stálin),Chicherin, berg, Pfenínstein, inovievApfelbaum),ohe¡,Samuel arin, Kukorsky,Spítzberg,U risky, K aufman, teimRosenthal, feierman, Krasikov,R udnik,Krochmal, Minnor,Lewin,Rosenfeld, judeus etc... s onstituíam aioria bsoluta osseguintes rgáos o primeiroGoverno omunista a uniáosoviética: omissariadoo lnterior,comissaríado os AssuntosExteriores,omissariado oviético da Economia, omissariado a Justiga, omissariadoo Ensino úblico,comissariado o Exército, omissariado e Higiene, oviete EconómicouperiorPopular, ovietedos soldados Trabalhadores de Moscou, C omitéCentral PartidoComunista,tc...No inícío oa década quadrooáomudara. e 1940este H aviamrocadomuitos mes,mas náo a origemétnicados detentores os cargos. lega-se 62 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
que stálin era anti-semita, que exterminou uitos udeus.ocorre que o principal xecutor o "programa rofilático"e stálin se chamava Lawrenty eria, era ambémudeu.p aracada udeuassassinado, inúmeros utros pareciamarasubstituí-lci. Assim,ás vésperas o conflitomundial,antoo regirne omunista da uniáo soviética omoa "democraciaapitalista-liberá"os Estados unidos,estavamsob domínio udaico.Nos Estados nidos como alardeavam s periódicos a época (New york or MomingFreiheit, exemplo) Roosevelt xercia presidénciae direito BemardM. Baruch,a de fato.Alémdessa eminénciaarda", ravitavamm tornodo Presidente: JuizsamuelRosemanconserheiroficialdeRoosevelt), professor elixFrankfurterc onselheiro-chefe eAssuntos egais), enMorgenthau, enjaminN. Cardozo,G eraldShwope,E. A. Filene, ry CharlesW Taussig,N athanMargold, harles . \Afzanski r.,LeoWolman,R oseSchneiderman, sador ubin r.,SolA.Rosemblatt,.A. Gotdenweiser, Frank, MordechaiE zekiel,Herbert Feis, Henry Morgenthauerome r.,David E. Lilienthal, idneyHillman, . N. Landau, . A. Steinhardt, lbertE. Taussig,A lexander achs,MauriceKarp,Robert Freshner, obertS trauss, onaldRichberg,. l. strauss,F erdinand ecora,S amuelU ntermayer,a mesM. Landis, tc... O fatode puluraremantosudeusuhtoaosgovernos a Uniáo soviética dosEstados nidosexplica "alianga spúria" ntrecapitalismo comunismo. explica,ambém, porqué e náo erse chegadoá paz em unhode 1940.N áohaveria ualquer ossibilidadee paz como Ocidente, orqueestapaz significaria derrotado comunismo o esteeuropeu. O mundo nteiro inha conhecimento o que se passavana Uniáo oviética. araa consolidagáoo regimemplantado partir o assassinato o czar e de toda a famíliareal (crimeexecutadopor agentesudeus),oram ambém liminadosumariamente:8 bispos arcebispos; .776 sacerdotes, .575 professores; .500 médicos; 54.850 oficiaisdas forgas armadas;260.000graduadose pragas; 150,000 ficiais a polícia; 8.000gendarmes; 55.000ntelectuais; 198.000rabalhadoresrbanos 915.000 amponeses.Esses úmerosseriam rasticamenteumentadoso pós-güerra,uando lexandre Soljenítsyne outros milhares de dissidentes evelarama verdadeiramplitude o genocídiooviético.) Alexandre oljenítsyn o renomado utorde "O primeiroCírculo" e de Arquipélago Gulag" depois e 20 anosde exílio, etornou Rússia o inalde maiode 1994.D esde Alaska, oextremomeridional daqueleantigo erritório usso hojeum dos Estadosnorte-ameripátria. canos), Soljenitsyn,rémioNobelde travessou estreito e Bering Literatura, voltouáirigiu-se antiga araa regiáo de Kolyma,m aispropriamentearaa cidade e Magadan, ndecom63 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
partilhara s agruras o Gulagcomoutros áriosmilhóes e compatriotas. eucrime: er denunciados assassinosm massa ometidos pelaNKVD, eloKGB,pelaGPU,pelaKRAe por umadezena e outrosórgáos e repressáoriados elos onnunistasu e omaram poder em 1917.O s comunistasa antigaUniáoSoviéticaevelaram-se apaixonadoselas siglas.GULAGsignificavaGlávnoieUpravliénie Láguerei"Administragáo eral osCampos). omoos campos oviéticosmultiplicaram-se o r centenas,istribuídos ela mensidáoa Sibéria elada, oljenitsynsdenominoue'Arquipélago ulag". Apenas aregiáo e Kolymaeriammorrido ela nanigáo, aus tratos esgotamento,e rcade trésmilhóes e prisioneiroso sistema carcerário o Gulag.Em Kolyma avia áo-somentemadezenade "ifhas",m enosde um décimoda área otaldo Arquipétago. ual eria sidoo totalde mortos? lgumasontes e reportam muitosmilhóes; outras,m ais eservadas,firmam ue o númeroeriasidomenor.A s cifras eais,provavelmente, amais eráoconhecidaselahumanidade, poisentreas habilidadesoviéticasnclui-se esmero a destruigáode provasndesejáveisno orjamentoasconvenientes. O massacre e Katyn,a montagem as cámaras e gás em Auschwitz-BirkenauMajdanek, destruigáo as instalagóesos campos e Treblynka, obibor, helmno Belzec iustamentes únicos camposatualmente onsíderadosomocentros e extermínío), sáohojeem dia atosconhecidos. certoque no período ue antecedeu a guerra onvencionalstonáo poderia hegar o conhecimento do Governo mericano,orque ramacontecimentosu eestavameservados o futuro.Mas o genocídio ue vinhasendosistemática implacavelmente e alizado or Stálinnáo constituíaegredo. s embaixadas nrericana inglesamantinhams governos e seuspaíses muitobem nformadosobreo quese passava entro a UniáoSoviética. Em contrapartida,s informagóesrovindas a Alemanha avamcontade que o Governo acional-socialista iderado orAdolfHiAno29, no3, edigáo as grandes democraciasapitalistas. tler operava milagres" ue revista fugiamá eja- compreensáo e 17 aneiro de e 1996 p. 10) pubficou ntrevistaoncedida or EurípedesAlcántara. revelagáoeita peloentrevistado'iA única experiénciamodernade pleno emprego oi a da Alemanhanazista" era,dentre utros, pomode discórdia. Ocidente,í tere os nteressesdo capitalismo do comunismonternacionais,á o podiaadmitir que um novosistema olítico-económico, ustentadoas déias acional-socialistas,anhasse orpoe se espalhasseelomundo.N áopodia Alemanha" echeada permitiro óurgimento e uma "nova indústrias, epleta e auto-estradas, depois e o m moedaestável umaexperiéncianflacionáriaunca xperimentadantesporqualquer 64 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
economia), heiade canteiros e obras,com o desemprego bolido, como povounido m ornodo Governo,ervindo e exemplo o mundo. Ao invésde inclinar-se ara a Alemanha,nglatena Estados Unidos referiramstender s máosa Stálin ao marxismooviético. Cerraram s olhose fizeram uvidosmoucos oscrimes e Stálin ob oBeria,Lazar beneplácitou a interferénciairetade Zdanov Liphshitz),awrenty Kaganovich, eorgiMalenkov, N ikitaSalomónKhruschev,NicolaiB ulganine, nastasosifovich ikoyan, ruglov, lexander Kosygin, icolasSchvernick,ndrésAndreievich ndreiev, . K. Ponomarenko,. F. Yudin,MihailP ervukin, . Schatalin, . P. Gorschenin,D. Ustinov Zambinovich),. Merkulov, . Zasyadko, herburg,Milstein, erentz iss,Potschrebitscher, lyaEhrenburg, osália Goldenberg, arkSpivak, naE. Kaluger, alinin,MaxinMaximovitch Litvinoff, ndrés annarevich ishinsky, acobMalik,ValerianZorin, AndrésGromiko, lexander anyskinj amhinovich Ustinovo),lmiranteRadionovich, onstantin umansky, anuilsky, adame olontay, D. Solod,etc...,e mais um elevadonúmerode funcionários superioreso Comissariadooviéticoa Economia,o Comissariado do Exército, o Comissariadoa Segurangae Moscou, e Leningrado,de Kiev, e Stalingradode mais résdezenas e cidades oviéticascommaisde 300milhabitantes,oComissariadoa mprensa,o Comissariadoara a Acomodagáoe Refugiados,o Comissariado deAssuntos xteriores,odos UDEUS. Pois,a liando-se Stálin o maior enocida este éculo, provavelmente e todosos tempos os EstadosUnidosarrastariamonsigo o Brasil,que se viu obrigado lutarcontraa Alemanha, ua aliada omercial, em favordo estado ue o agredira través o patrocínio e uma ntentona. desconhecimento a sorigens a ntentona de 1935náo pode ser alegado. imprensa a épocanoticiou fartamente ue a revolugáo, irigida ela Embaixada oviética m Montevidéu,o¡'a ecidida, m Moscou, ela nternacionalo munista. E sabia-se,ambém, ue o comunismoeifara, o México, vidade 20.000mártires atólicos , na Argentina, m aneiro e 1919, erca de 1.500 essoas, as quais800em Buenos ires. Tanto o México comona Argentina,a l comoocorreria o Brasilm ais arde,os cabegasdo movimentoram udeus.O levante olchevistahileno e 1931 e a rebeliáo olchevistaruguaia e 1932,p aranáo ugirá regra,oram planejados chefiadospor descqndentes a sementede Abraáo.) Desde anode 1933 quando guerra áopassava elacabega emde retirara Hitler,Alemanha ecém-guindado o poder, quese preocupavapenas o caos eranga o Tratado e económico, Versalhes),omose póde nferir o depoimento e GetúlioVargas 28 65 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
novembrode 1934), á o PresidenteRoosevelt e preocupava m aplainaraminho araa guerra. mboramantendo-seeutro asaparéncias, Governonorte-americano,o nstituído asicamente or udeus,ansiavapela chegadado momentode acertarcontascom a nova ordernnacional-socialista,uja visáo económica ontrariava capitalismo,s práticasm onetaristasa cirandainanceira. itler esprezouo dólar,a libraesterlina outrasuhidades monetárias ue faziama felicidade pela roca purae simples os especuladores.ptou de mercadorias.or exemplo: ecebia o Brasila limentos, atériasprimas outrosprodutos e que a Alemanha arecia, enviava m troca nstrumentosticos,ornos, rezas, etíficas maquináriom geral. Para Roosevelt seus assessores guerraera uma certeza, mas,paraempreendé-la,ra preciso ntesdobrara oposigáo acifista e convencer povoamericano e que o sacrifício ue he seriaexigido era usto. Até setembro e 1939,quandopara gáudiodos belicistas guerra final e tornou ealidade, máquina e propaganda,o m oda sua grandeza reconhecidaficiéncia áo inhaconseguidoemover os pacifistas tampoucomexercomos briosdo povonorte-americano. Muitopelocontrário, próprio mbajxadoros EstadosUnidos na Grá-Bretanha,o sephKennedypaide JohnFitzgerald ennedy) aconselhou oosevelt chegara um acordo om Hitler, m vez de envolver-seumaguerraque ele ulgavaabsurda. olíticos e renome, cardeais atólicos,íderesprotestantes grandeparte do povo norte-americanoerraram ileirasno sentidode manteros Estados Unidose a Américaafastados o conflito.N adadisso oi suficiente para demovero Presidente seusassessores iretos.D urante segundasemana e junhode 1940, emdar atengáo os protestos o Estado-Maioro Exército, oosevelt rdenou entrega e 20% das reservasde artílharía o Exércitodos EstadosUnidosá Inglaterra, apesar a egislagáo pleno Em um paÍsquee aindaestáem neutralidadencontrar-sem plenapaz,dá-seum aconteciigor. mentosurpreendente que acabousendodecisivopara a sorte da guerra: Congresso,tendendo s pressóes osbelicistas,o taa Lei de EmpréstimosArrendamentos,b rindo parquendustrialosEstadosUnidos s forgas ue combatem itler o nacional-socialismo. A Inglaterra eriamacigamentebastecida gora.A UniáoSoviética receberiauapartea partir e meados o anoseguinte. O projetoque redundou a Lei de Empréstimos Anendamentos cha¡nava foi redigido Cohen,e or um queera advogado e nomeCox,que na verdadese membro osservigosurídicos o Departamento o Tesouro. al projeto oncede o Governo stadunidense 66 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
faculdade e vender, ransferir,rocar,alugar,emprestar u simplesmentedoar,seja de que modo or, qualquernstrumentoe defesa que lhe paregaapropriado, toda nagáocuja defesase julguevital paraos Estados nidos. egundonúmerosistoriadores,m senador do Texas ez a seguinteperguntaa Cox: "- Se é que compreendi bem, a Lei de Empréstimos Arrendamentos ermite ransferir-se paraa paraa UniáoSoviética,emónusde qualquerLei spécie,olnglaterrau encouragado Texas"?" ox respondeu:Exatamente. permitesso." A aprovagáo a Lei de Empréstimos Anendamentos áo foi de nenhummodo ranqüila. ontra launiram-ses pacifistas,s solacionistas os anti-rooseveltistas, nfim,,todosqueles ue entendiamque os EstadosUnidos everiammanter-se eutros m relagáo ao conflito uropeu. Doiscardeais atólicos O'Connel Dougherty juntaram-se lgrejados Quakers ara mpedir ue os EstadosUnidos e encamiara a guerra. nhassem O generale homemde negóciosRobertE. Wood,presidenteas grandesojasSearsand Roebuck,u ndao ComitéAméricaFirste angaria undospara combater Lei ("BillHR1776).O chefeparlamentara resisténcia um senador e Montana, BurtonK.Wheeler,m aso líderde maior xpressáoo movimento o coronelCharles indbergh:eroinacional or er sidoo 1oamericano a atravessar Atlántico e aviáo.Suasconstantesisitas Alemanha, o contato omo dinamismo a filosofia o Partido acíonal ocialista haviam-noonvencidoe queHitler seuGoverno ada inham ver como que era espalhado elosquatro antos o mundo elamaciga propagandau daica.P arademonstrá-lo,i ndberghscreveuWaveof the Future", ustentando ue os EstadosUnidose a Américadeveriamproteger-sem seu territério,ó inteqvindom casode ameaga direta. lntervencionistas isolacionistase alternavam iantedas comissóes ompetentesas duasAssembléias.e um ado,as liderangas de Knudesn,S timson,K nocke DorothyThompson; e outro, Lindbergh,ohnson,Wheeler, 'Connel, ougherty Hoover. De nício, s defensoresa Leide EmpréstimosArrendamentos eramminoritários, as,com o decorrer o tempo,através e pressóese subornooramaumentando número e aderentes. 18 de fevereiro e 1940,uma primeira otagáo a Cámara euá HR-1776 um totalde 260votoscontra165.No Senado, aprovagáoeriaconfirmada, m 11de margo, or60votos ontra 1. É grandea repercussáoelomundo nteiro. odasas grandes cidades as coresdos Estados Unidos. o lmpérioBritánico C harlesDe Gaulle, e embandeiramom ueestápassando fim de semana emChequers, despertado,e madrugada,or uma espécie e dra67 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
6
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
gáo vermelho dourado": Churchill,estido omum roupáo hinés, que he nvade quarto angando e alegria. Cf.CharlesDE GAULLE.Mémoires,.214) Os EstadosUnidosoficializavam opgáode seu Governo nfluenciadoor Baruch, rankfurter,osemanqueescrevia s discursosde Roosevelt), illman, ubinski,a Guardia, isse muitos utros judeus, emumadeclaragáoeguerraormal Alemanha seusaliados, masatravés suas ntengóesue uma atitude ue deixava lara turas.Náohaviaapoiopopular araa entrada o paísna guerra.P or isso,bastava, or uns empos, uprirautamentes necessidadesstratégicase seusaliados.M ais arde,no devidoempo, massapopular eria onvencida participaro conflito. O Japáo estava propenso, uranteo segundosemestre e 1941, atacar UniáoSoviética, que certamenteepresentariama substancial judaparao esforgo lemáo.A espionagemnternacional, todavia, stá atenta. nformaos Governos estes,porsuavez, movimentanns pedras o abuleiro. O Japáoe os EstadosUnidos ncontram-sem fasede negociagóes iplomáticas.e o Governo ipónicoivesse odido hegar umacordo omos norte-americanos,foradedúvida ue eriasevoltadocontraa UniáoSoviética,om a qual mantinha isputaserritoriaisháalgumempo.E m 1904, Japáo eclarara uenaá Rússia m disputapela Coréiae pela Manchúria. m 1905, pelo Tratadode Coréia Portsmouth, cedera Rússia os nipónicos econhecera penínsulae supremacia Liao-Tung. o Japáosobrea m 1938e 1939, oldadosaponesesinham ntrado m choque om ropas oviéticas a fronteira ntrea Manchúria a Sibéria. pesar a assinaturade um ratado e náo-agressáo,m bas s nagóesoramforgadas a concentrar umerosos ontingenteso longoda fronteira. evidente que um ataqueaponés a fronteira ntrea Sibéria a Manchúria, no inalde 1941teria mobilizadoli ropas oviéticase grande ulto, aliviando pressáo ontraas forgasalemásque se acercavam e Moscou. O lmperador irohito nsiava or irmar macordo omos Estados Unidos. nsistiu, iversas ezes,paraque todasas saídasdiplomáticas ossemexploradas o extremoantesdo recursodas armas. Mas náo nteressavas "forgas cultas" ue os EstdosUnidos hegassea um acordo omo Japáo.P araeles,o importantera aliviar UniáoSoviéticae umnovoencargo élico, ossibilitando-lhe oncentrar orgas ontrao Exército lemáo. No nício e outubro e 1941, pesar o orgado traso o nícioda Operagáo arbarossa,s tropas lemás hegaram vislumbrara possíbílidadee omarMoscou ntes a chegada o nverno. 6B http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Ocorre,porém,que a luta náo se travavaapenasnas estepes russasás portasda capitalsoviética. s intrigas e bastidores ram de tanta mportánciauantoos combates. ichard orge,u m espiáo de nacionalidade lemá, recrutadopelo lobby judaico-bolchevista, mantinha s soviéticos erfeitamenten formados cercadas ratativas diplomáticasntreo Japáoe os Estados nidos. oiatravés eleque oplomático, Kremlin ei nhamabdicado certificoue queos aponeses, o rgados elo mpasse iptando or UniáoSoviética, e atacar uma guerra omos EstadosUnidos. xatamente 15 de outubro, Governo oviéticoevea certeza e que poderia emoverropasda Sibéria,na fronteira om a Manchúria,eforgando defesada capital fortemente meagada. ragas decisáoaponesa e atacarao Sul, nadamenosdo que 21 grandes nidades o ExtremoOriente oram removidasaraa zonade Moscou. RichardSorge nformouo Kremlinsobreo planeiado taque nipónico a Pearl Harbor, absoluta exatidáoa E Moso Pacífico. baseprecisandocom norte-americana ataqueá data-horado cou transmitiu,por sua vez, odos os detalhesdo ataqueaero-navalao Governo os EstadosUnidos. Eis que se apresenta oportunidade rdentemente sperada por Roosevelt seu"staff'. Na noitede 6 para 7 de dezembro e 1941,SEMRECEBER QUALQUERNFORMAQÁOobreo ataque minente, guarnigáo e aPearlH arboroi"COVARDEMENTETACADA" elas squadrilhas ponesas. Roosevelt seu"staff'tinham goraum bommotivo aramexer como briodos norte-americanoslevá-los guerra. As perdasmateriais m avióes, asosde guerrae instalagóes de terraeram rrelevantes. parque ndustrial orte-americanoinha condigóese suprir ogo udoo que oradestruÍdo. convenienteáo esquecer,odavia, ue para alimentar propagandaelicista para levaro povode seu paísá guerra, Governo osEstados nidos acrificoumilhares evidas. Winnant Harriman,ueacompanhavamhurchilla madrugada de 6 para7 de dezembro,elatam que se passou o outro ado do Attántico citadopor RaymondCARTIER A Segunda Guerra Mundial): "Numcanto, rádiodifunde m surdina m boletim e informaEóes.Ningr*rémrestaatengáo.D e repente, voz do locutor pronuncia m nome nsÓlitom meioao de campos e batalhas familiares:avaí... - Ouvibem? perguntaChurchill. s aponeses ombardearam a frotaamericanao Pacífico? 69 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Winantn áo inhaouvido ada.Harriman ensava m ter ouvido falarem aeronavesaponesas. mordomo e Churchill,indo de outro ocal, onfirma: - Todosos que estavam a copaouviram em:os japoneses atacaram baseamericana e PearlHarbor. Comoum louco,C hurchille precipita araseuescritório. hama Roosevelt o telefone. voz rangatlánticao Presidentehe confirma nfame". "agressáo - Estamosagorano mesmobarco parao que der e vier - diz Roosevelt. - Sim,estamos o mesmo arco confirma hurchill, ulando de contentament o." Vol. , p.280) Em território stadunidense,oposigáo o Presidentestá paralisada. "ataque e surpresa", "infámia ipónica", "atocovarde" derrubam s últimas arreiras o pacifismo. o senado, decisáo e entrarna guerraé aprovada elaunanimidadeosoitenta um presentes.N a Cámara, únicaque náo consegue onvencer-se que resiste inda, Jeannette ankin, eputada eloEstado e Montana. Em aceaos últimos contecimentos,e smo s líderes a facAáo acifista Hoover,L indbergh, andon, ewise \li/heeler colocam-se disposigáoo Presidente. Baldados s esforgos a propagandatravés o cinema, o ornais,das rádios até mesmo a televisáo ascente, solugáo earl Harbour eio problema. esolver No Brasil, lguns rgáos e imprensa rocuramnfluir a ormagáode opiniáo ública. etúlio argas egistra mseuDiário: 1941 l9 de aneiro A Alziramandou rocurar-meorcausa e uma intimagáo o generalG óisparaque ossesuspenso "Correio da Manhá", omoexemplo, orque rao órgáo eader a propaganda británica....)Fui procurado elo Ministro a Guerra generalEuricoGasparDutra).M ostrou-memacartado general Góispedindo emissáo o cargode Chefedo Estado-Maiore náo fossemadotadas s medidas ue propunha, disse-me que,como "Correio a Manhá" u "DiárioCarioca",ra preciso dar uma ligáo,um exemplo.M ostrei-lhe ue náo havia razáo paraessamedida áo diretaá vistadas providénciasue estavam sendo estudadas. icoude entender-seom o Lourival (Lourival ontes Diretor o Departamentoacional e lmprensa e PropagandaDlP) - 1939-1942) obreas providéncias 70 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tomar.R ecebi, epois Lourival, quemaconselheiue se entendesse omo Ministro, araexarninaremassunto. 1941 20 de janeiro - Assineio decreto riandoo Ministério a Aeronáutica nomeando SalgadoJoaquim edroSalgado ilho Ministro a Aeronáutica 1941-1945)ara Ministro.O "Diário Carioca" manheceu cupadopor tropasdo Exército foi suspensopor 48 horas pelo Departamentoe lmprensae Propaganda.A caldeiraque ameagava xplodirencontrou sua válvula e escape. Antesdesseepisódio, omprovantee que os métodos e per' suasáo ropagandísticaá ose imitavamosEstados nidos,m asse espalhavamelospaísesque representavamnteresse otencial ara os belicistas, etúlioVargas egistrou m acontecimentoue merece citagáo qui.Essaanotagáo emonstra ue suaafinidade aracoma Alemanha áose limitava s esferas ficiais. ranscendi-aschegava amiliar: a umrelacionamento 1940 18 de setembro Conheci ojea ais noivade Lutero,e mamoga amorpor que ele conheceu e tomou-se aquele alemá Refere-se ela,mandando uscá-la omo nosso onhecimento' a IngeborgHaeff.)Preferia ue se casasse ombrasileira,mas, em ássuntos essanatureza, oposigáo ode razera infelicidade.E tiveboa mpressáoa utura ora. 1940 21 de setembro Ontemcasou-seo Lutero.O religioso, a igreja, o civil, m-casa. Nessamesmaépoca,o generalP edroAuréliode GóisMonteiro preparava-searaumaviagem osEstados nidos. etúlio egistra: 1940 setembro Recebi, s 18 horas,o Ministro a Guerra, que 20 de me veio razerum questionáriomtanto mpertinentepresentado elo epresentante ilitar mericano o generalG óis. 71 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1940 21 de setembro As 18:30 oras, ecebi s Ministrosa Guerra, Marinhae Exterior, o chefe do Estado-Maioro Exército. Examinamos resposta o últimoao questionárioo representantemilitar mericano o crité/io seguirna sua viagem parao exterior. otade Rodapé:O generalG óisMonteiro reparava-separa participarda reuniáodos chefesde estadomaior dos países americanos, se realizarem outubro,em Washington. uranteo evento,seria alvo de atengáoespecial do Presidente Roosevelt, nteressado em efetivar os planosde cooperagáomilitarentreBrasile EstadosUnidos. (Grifo o autordestaobra.) Jeffersonafferymantinha uitobem nformado e tudo o que se passavaGoverno o Brasir.mericano o dia 23 de setembro de 1940, elegrafou o secretário e Estadodos Estadosunidos (JohnW. F. Dulles Getúlio Vargas Biografiapolítica,p. ZZ4), dando ontade que "osuruguaios aviam berto cancera passado parao ladonazista", que "alguns bservadorese miam ue o mesmo puctessecontecer m relagáo o Brasil". William . M. Burden TheStruggle or Airways n LatinAmep. rica, 69)diz que os alemáesinham rande enetragáoa aviagáo comercial,ndedesfrutavame bastante restígio. empresacondor",subsidiada ela matriz a "Deutsche ufthansa" possuíamais de vintee cincoaeronaves e fabricagáoremá,ripuradasor pilotos alemáes. uas rotas obriam, egundo urden, inclusivea áreaestratégica do Nordeste".(o Nordeste ossuíaárea estratégicaem proveito e quem:do Brasilo u dos EstadosUnidos?)De acordocom a referidaonte,algumas ompanhias acionais,omoa VASp e a vARlG,utilizavam quipamentoermánico as oficinas e manutengáo da "condor"prestavam-lhesssisténciaécnica. A lém disso,a únicaconexáo éreadiretaentrea América o sut e a Europaera eipela ta LATI,empresa taliana. té mesmooswardoAranha, otório germanófobo,n tendia omode grandeutilidade s servigos restadosao Brasil, o concernente aviagáo, or aremáes italianos.cf. JohnW F.Dulles.O p.cit.p.225) Burden Op. cit. p. 69) náo vé com bonsolhosa atividade a LATIna América o Sul: 'A LATI ransportava alasdiplomáticaslemás italianas,materiald e propaganda, ica,d iamantes,latina, ubstánciasuí72 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
micas; tambémuncionáriosos govemos o Eixo,e espióes. Transmitia-seambém nformagóes obre o deslocamento e navios liados;antoa LATIcomoa "Condor" uxiliavams naviosdo Eixoa vencer bloqueio liado." Náoera apenaso autorde "The Struggle or Ainrays in Latin America"queolhava nviesado araasohn atividadesa "Condo/'eda Op. cit. p. W. F. Dulles LATI no continenteatino-americano. 225) afirmaque "os EstadosUnidosprocuraram,ntáo,expandiras atividadesa Panair o Brasil, ubsidiáriaa "PanAmerican irways"; quandoa VASP perdeuum de seusavióes,W ashington fereceu venda e avióes companhiam rocade suadesgermanizagáo. Dullesdiz que, no Rio de Janeiro, s autoridadesonsideravam exageradass informagóese que haviauma penetragáoazista uase ñacreditável"o País,e de que era grande "perigo a Quinta-Coluna". (op. cit. p.m225) Queixa-se referidoautorque FilintoMüller nvésde prOcurars"espióes preocupava-Se comunistaso deteros nazistas".Em realidade, em comunistas aviam ido presosem dezembro e 1939;outroscinqüenta,m abrilde 1940.Em novembro e 1940,L uísCarlosPrestesoijulgado elasegunda ez,acusado e estar mplicado o brutal ssassíníoe ElzaFemandes,ma ovemdesertoradas hostescomunistas,ue delatara eusantigos ompanheiros. m omde dura Foraencontradamacartade Prestes correligionários, crítica,pordeixar s sentimentOsrevalecerobreo Seudever, ue era matara informante". Cf.PedroLafayette. crimesdo PartidoGomuo munismo,.s115-118.) HeitorMoniz. nista, .41,e JohnW. F. Dulles Op.cit.p.226)afirma: "Durante segundo emestre e 1940, s negociagóesa lativas á cooperagáoh¡l¡tarntreo Brasile os EstadosUnidospunh.31n constantementem evidéncia insisténciaomque os brasileiros solicitavam rmasaos EstadosUnidos,e o pensamento americano e que o Nordeste eria melhor protegidocory o estacionamento e forgasnorte-americanas a regiáo." Grifo do autordestaobra.) É daro que um desembarquee tropasalemásno litoraln ordestino rasileiro o cursodo segundo emestre e 1940,era áo provávelquantoo enviode uma nave ripulada Lua duranteaquela década. mais mprovávele tornaria indadepois e 22 de unhode 1941, uando s alemáes oncentrarameueqforgo e guerra,m acigamente, a campanhaontra UniáoSoviética. partir aquelemomento,se um resquício e risco havia na mentedos americanos, de ser otecladeixou or completo. empor ssoa estedesapareceu 73 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
cada.o Nordeste rasileiro ra de suma mportánciaaraa estratégia americana, áo porqueos alemáes udessem li realizar m desembarque,m as porque o aeroportode Natal era o trampolim necessário o apoio ogístico as ropasque seriamdesembarcadas no continente fricano. Entrementes, Brasil, alendo-se e sua posigáo e neutralidade,continuava as pressóes: comerciaroma Alemanha,ematemorizar-sente 1940 4 de novembro No Guanabara,ieram alar-me Ministro a Guerra, obrea oposigáo os ngleses que continuássemos transportar materialb élico ecebido a Alemanha, or um contrato nterior guerra, o Ministro a Fazenda, obreváriosassuntos e suapasta. De acordo omDulles Op.cit.p.226), oschefesmilitares rasileiros ontinuavamconsiderar Alemanhaomoa melhorontede equipamento oderno aracombate". _ Em telegrama o Embaixador affery o Secretário e Estado dos Estados nidos, atado e 10de outubro e 1940, ra nformado que "os militares rasileiros gradeciam s presentesecebidos os americanos caixasde uísquee de cigarros LuckyStrike" , mas esclareciam ue nem presentes nemferecia palavras máveispodiam substituir armamentoue a Alemanha o Brasil".cf. John W. F. Dulles. p.cit.p.220) o Exército osEstados nidos eria ecebido ma istade armamentos onsideradosecessárioselosbrasileiros,o valorglobal e [JS$180milhóeso dólarda época aliaaproximadamente 5 vezes seuvaforatual).M asos Estados nidos, evido s exigénciaso seu próprio rograma e mobilizagáo aoscompromissosaracoma tnglaterra, áose mostravamnclinados atender o pedido rasileiro. vembro, . A ameaganglesa,egistrada m aterializou-seo ucos iasdepois: or GetúlioVargasem 4 de no1940 22 de novembro Recebo Oswaldo, ue mecomunica aver o governo nglésapreendido "Siqueira ampos", ue partira de Lisboa razendo artedo nossomaterial e artirhariaindo da Alemanha. otade RodapéO bloqueiomarítimo ecretado pela envolvendo nglaterra rovocou m ncidente iplomáticoomo Brasil, apreensáo ue ransportao "siqueira Campos", va material élicoalemáo dquirido indaem 1938.A s exigén74 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
cias mpostas ara a liberagáo o navio,bemcomoo confisco, em 26 de novembro, elasautoridadesnglesas, a cargado "Buarque", m viagemparaos EstadosUnidos, profundaram criseentreos doispaíses. 23 a28 de novembro No dia23 recebi, o Guanabara,s Ministros a Guerrae Exterior. ieram alar-me obrea apreensáo do ue trazianossomaterial e guerra,peue o levaram araGibraltar. omeiconhecimento los"Siqueira ngleses,Campos", dasdémarchestéagora eitas aprovei-as. 1940 2 de dezembro Um navioarmado nglés etirapassageiros alemáes portobrasileiro.Nota e um naviobrasileiro, r ansportados e umparaoutro paEm 1ode dezembro, de Rodapé: quete "ltapé" oi interceptado elo cruzador nglés"Carnavon Castle" apenas 8milhas o itoralluminense,e ndo cupado por um contingentermado ue retirou forga, 5 passageiros de nacionalidadel emá. Estes oisatos ípicos e pirataria,omuns índole nglesa, oderiam e deveriam ter evado Governo rasileiroo rompimentoe relagóes ommarinhanglesa: o agressor. desrespeitoosneutros ra umaconstante oracaptupor parteda mnaviode bandeirarancesa radono litoralde SantaCatarina; utronaviobrasileiroeve sua carga apreendidamTrinídad.C f. ohnW. F.Dulles. p.cit. .227) A apreensáo o "siqueiraCampos"oi, dentreos atosde pirataria nglesa ontra Brasil, episódio ue maisdespertou indignagáo nacional. referido arco, arregado omarmase munigóes, com 400 pessoas bordo, oi capturado elos ngleses m Lisboa, levado sobescolta araGibraltar. m aceá pressáo iplomáticao Brasil eumavez dos Estados Unidos emerosos queo Brasil p assasse , ose británicos ue ae nsistiam paraestes por odas o ladooposto vendade armasao Brasilp ropiciaria Alemanhaundosem moeda brasileira,ue"seriam tilizadosara inanciar tividadesubversivas, e quequalquer vasáo o bloqueio judaria propagandalemá, ortaleceria facgáogermanófila o Exército rasileiro, constituiria recedenteque poderiaprovocarencomendas or outros paísesda América atina".Cf.JohnW. F. Dulles.O p.cit.p.228) Depoisde marchas contramarchas,e dendo rincipalmente ás pressóeso Governo mericano,S nglesesoncordaramm iberaro "Siqueira ampos", esdeque algumas xigénciasossem ten75 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
didas.Entreelas, ncluía-se "imobilizagáoe todosos navíosnimigos ernportos rasileiros".s nglesesexigiam"ambém ue o Brasil "proibisse" s operagóesa LATIem erritório rasileiro. Evidentemente proposta ritánica umentou ressentimento já existente.G etúlioVargasconvocou euniáo o ministério ara considerarmedidas e revideá agressáo a soberania acional. ssas medidas,onforme roposigáoo s bens británicosxistenteso País.E ra Presidente,oderiamfetar al a pressáo osmilitares esclarece JohnW. F. Dulles Op. cit.p. 228) que "OswaldoAranhaachava possívelo rompimento e relagóes". EmWashington, Departamentoe Estadoambém e alarmou coma atitude ritánica,apaz e arruinar e umavez por odaso esforgoempreendido elosEstadosUnidosém cooptaro Brasilparaa esferados Aliados.F inalmente, 15 de dezembro e 1940,depois queo sentimentontibritánicoosbrasileiroshegara um ponto rítico, e após ntensa egociagáoiplomáticamWashington, "siqueiraCampos"oi iberado. Falando chefesmilitares,m 31 de dezembro, argas eclarou,a propósito o incidente, ue"as nossas quisigóesu nto á Alemanha áosáovultosas; orrespondemo mínimo asnecessidades e forampagascom recursos roduzidoselo nosso rabalho, que seriaumavioléncia os nossos ireitos uerer mpedir uevenham s nossasmáos". Getúlio argas.A NovaPolíticado Brasil.Vol.Vlll, p . 2 4 1Houveuma ) novacrisequandoos ingleses retenderamue o "Bagé"descarregassem Lisboaum carregamentoe armas da Krupp.E ssematerial segundo s militares incluía egas e reposigáoe acessóriosecessáriosmanutengáoo equipamentomportado anteriormente. Destavez, OswaldoAranha Minístro as RelagóesExteriores) tomoupartido os británicos. iscordandoo pontode vistado Presidente, e Dutra Ministro a Guerra) de PedroAurélio e GóisMonteiro (Chefedo Estado-Maioro Exército),ecusou-se reabrira questáo. legouque os militares rasileiros,uando o episódioSiqueiraCampos",i nham e comprometidonáomaisembarcar rmas da Alemanha.E uricoDutra negou que tivesseassumido ualquer compromisso,apresentoueupedido e demissáo. Enquantosso,Góisameagavaomar epresáliasontra s empresas ritánicas ue operavam o País.A cusou segundo ohnW. F. Dulles Op.cit. p. 229) Oswaldo ranha e "fazero jogo dos ingleses". Grifo o autor estaobra.) OswaldoAranhaprocurou ontemporizar,firmando ue esperavaque o novoproblema udesse er resolvidoatravés osconta76 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tos que mantinha m Washington". próprio eneralG óis Monteiro pediu, onfidencialmente,o generalM arshall, ue ntervisse o sentido de obterumasolugáo atisfatória. Nesse nterim,G etúlioVargas entavademover Ministro a Guerrade confirmarSua enúncia. uasanotagóeseferentes eSSe período áoas seguintes: 1940 3 de dezembro Pelamanhá, olenidadee compromissoos novosaspirantes a EscolaMilitar.R egressando,rouxeo Ministroda Guerra, generalG óise o generalP into Francisco JoséPinto chefe do GabineteMilitar a Presidénciaa República 1935-1942),om os quaisconversei o Guanabara obreos ncidentesoma Inglaterra. 1940 4 de dezembro Recebio Ministro o Exterior, ue veiodar contadasdémarcheseitasno dia para esolver incidente om a lnglaterra. stava omesperangae conseguirolugáo atisfatória o dia seguinte, evido intervengáomericana.E stas anotagóes e referem o incidente nvolvendo "Siqueira ampos". Notado autordestaobra.) 1940 5 de dezembro Continua impasse a questáonglesa. 1940 ue me dá 6contada de dezembro primeira esposta Recebooo governonglésparaa Ministro o Exterior,entregado "siqueiraCampos",m ediante áriascondigóes e vantagens materiais araelesque reputo naceitáveis' 1940 7 de dezembro Foi um dia movimentado.elamanhá, omparecicomo Ministro a Guerraá sededo centro de Preparagáodos Oficiais a Reserva, nde,na qualidade e paraninfo da turmade oficiais a reserva, ronunCieim discurso om re-
v7 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
7
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
feréncias e caráterpolítico nternacional.Getúlio argas,na oportunidade,s segurouue o Brasil áo oleraria interferéncia de qualquerG overno strangeirom assuntosnternos o País,assegurando ue defenderia soberania acional té as últimas onseqüéncias.N otado autor estaobra.) 1940 l3 de dezembro A questáonglesa stáse agravando or alta de satisfagóese providénciasa fnglaterra,ue aindanáo iberou "Siqueira ampos". 1940 15 dezembro FuiprocuradoeloMinistro o Exterior, ue mede nformou a solugáo o caso nglés. ora iberado "siqueira Campos", om odosos seuspassageiros carga, seriam dadasexplicagóesatisfatóriasos outros ncidentesm enores. Enfirn,á eraumalívio umaaltaemogáo. uestava esolvido a uma atitude extremapara desagravaro País,mas náo desejava omá-la;compreendiaos prejuizosque poderiaacarretar e preferia uma solugáo pacífica.(Grifodo autordesta obra.) 1940 21 de dezembro Recebi Ministró a Guerra, ue desejava falar-me omurgéncia. eiopedirdemissáo o cargo, esesperangado e continuarecebendo armamento o Exército, a encomenda lemá,devidoá oposigáonglesa.N adaesperava dos EstadosUnidos. rocureia zé-lo esistir o propósito. 1940 22de dezembro Recebi generalGóis, omquem aleis obre o pedido e exoneragáoo Ministro a Guerra seusmotivos. 1940 3l de dezembro Compareci o almogo ferecido elasclasses ciei armadas oAutomóvel lub.O discurso ueentáopronunteve muitarepercussáo; p ara uns, para outros, a vorável contrária.N ota de Rodapé Em seu pronunciamento,argas 78 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
80
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
exaltoua integragáo ntreas ForgasArmadasna grandeobra de renovagáoacional,elembrandos vitórias ontra reacionarismo as conspiragóesxtremistas. 1941 aneiro 8Entreeste de Oswaldo Antesdosdespachos, ranha) o da GuerraEurico e cebi Ministro Gaspar o Exterior. D utra) u epode evar tem havido ivergénciatrocade correspondéncia primeiro uerque se descanegue material elico a umacrise.O "Bagé" do mLisboa, guardando elhor casiáo ara ransportálo ao Brasil.O segundo,nsiste m que se deva razé-lo. otade Rodapé:O parecero ltamarati, e aguardar retomada e negociagóescom a Inglaterra,p revaleceu obre a posigáo do generalEurico Dutra,de que pressi'onasse Governobritiinico mesmosob o riscode rompimento as relagóes iplomáticas. A liberagáodo materialbélicoadquiridopelo Brasil na Alemanha ó se dariaem unho,mediante interferénciaos EstadosUnidos.Grifo oautor estaobra.) 1941 10 de janeiro - Receboo generalGóis.Agravara-se crise oriunda a divergénciantreos ministroso Exterior da Guerra. Este haviase retiradopara casa,pretextando oenga,m as como propósito e abandonar Ministério. pósconversarom . ..)Entreas audiéncias,e o general G óis,acabou esistindo. cebi ambémo l-ourival, quemdei instrugóesaraorientar imprensa o sentidode reserva m relagáo lnglaterra, or causa e suaatitude e intransigénciauanto entrega e nossos armamentos,vitando erramadoslogios e umasimpatia muito uspeita e certos rgáos. Estaanotagáo e GetúlioVargasé datadade 10 de janeirode 1941.Nem sequerdesconfiava Presidenteoinvasáo Brasilque naquele o território nstante. Governo mericanoramava exato brasíleiro! isto mesmo!Onzemesesantesdo ataquenipÓnico PearlHarbour, da declaragáoe guerrados EstadosUnidos o Japáo, lemanha ltália 7 de dezembroe 1941), s estrategistas rnilitaresaquele aís,elaboravam lanos, om o avalde Roosevelt,paraa invasáodo Nordeste rasileirot Há poucomaisde trésanosatrás,exatamente o mésde maio de 1993, oucos rgáos a mprensa rasileiraoticiaramm atoque, porsuagravidade, erecia mplae fartadivulgagáo.a verdade, e mprensa omprometida, o minada,ubmetida,utracoisanáose uma punhado pessoas, poderia sperar. m áomaisque sto, icousae 79 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
81
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
bendoque o Estado-Maioro Exército os EstadosUnidos, través e um documento ecretode 57 págínas, laborara m planode ocupagáode dezestadosbrasileiros,o casodo Brasil insistir em manter uma posigáode neutralidade a SegundaGuerraMundial".O objetivoclaroda agressáo mvista,conforme e depreendeacilmente os mapasa seguir,era assegurar possee livreutilizagáoo aeroporto de Natal,mprescindível m ontagem e umaponte-aéreaomDakar, na AfricaOcidental, fim de o nortedaquele ontiapoiara invasáo nente, a partirdali,preparar-se araa transposigáoo Mediterráneo. A autonomiae vóodas aeronavesa épocaexigia ssaprovidéncia, sobpenade alto ndice e perda e vidas materialexpostoscontingéncia e rotasmuito ongas.
SECRET
Dividirpara melhoratacar Em sua versáo original elaborada em 1941,o mapa da invasáo do brasil pelos Estados Unidos previa um ataque rápido, violento e simultáneo em quatro "setores estratégicos"": Belém, Natal, Recife e Salvador. Para a operagáo de ataque e ocupagáo, o governo americano admitia mandar para o Brasil
Nctal Jcclon
até 100 combatentesmillsToÉ/123426/5/93)
Operofions ltlop Alorftcoí Bro¿l Theohr I O¡er
80 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
82
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Náoé apenasnas "Repúblicasas Bananas" ue os Estados Unidos nterferem,pesarde suasexortagóes liberdade respeito soberania os povos.A data constante o mapa dapágina nterior (borda nferioresquerda) bastanteelucidativa: s EstadosUnidos entraram ficialmentem guerra o mésde dezembro e l94l; mas em aneirodaqueleano, confirmando afirmativaevisionistae que muiioantesdo ataquenipÓnico PearlHarbour, ooselveltá tinha decididomergulhar s EstadosUnidos o conflito uropeu, Estadoinhaconcluído eu planode invaMaiordo Exército orte-americano sáo do território brasileiro! As datasdos mapas ecentementeetirados os arquivos eCretos o Pentágono,omprovam ue,embora ltimados m outubro de 1942,desde o més de janeiro de 1941 os estrategistas americanosragavam s planos e invasáo o Brasil.
SECRET
A capitaldo Nordeste ocupado Esteéomapada invasáo eito pelas ForgásArmadasdos EstadosUn¡dos, antesdo Brasil rompercom a Alemenha,táliae Japáoem fevereiro de 1942.Gasoo Brasil nsistisseem mantersua neutralidadena guerra,os 3t_.
americanos simulariam m ataqueem Ponta Ganipah,mas invadiriam ocupariam cidade de Natal. (fsToÉfi234-26151931
2/lo/t2 - Cn.re rfio. c8Q-ít8
-2O-
81 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
83
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Enquantosto,desconhecendoque ocorria os EstadosUnidos,Vargas entavaassegurar o Brasilo direitode manter-se eutro num conflito ue náo hedizia espeito. umconflito m que apenas um dos adoscausava roblemas o Brasil, antoé assimque - como confessara o registro e 8 de janeirode 1941 estivera pontode ordenar m rompimentoe relagóesiplomáticas. No augeda criseentreo e a Inglaterra, general óis Monteiro ncaminhou m ofícioaBrasil Lourival ontes, iretor o DlP,Gnstruindo-o convocar odos os proprietáriose jornal, para saber "quais stavam m favordo Brasil", "quais m favorda lnglaterra". (Cf.JohnW. F" Dulles.O p.cit.p.229) O incidente elatadopor GetúlioVargasem 19 e 20 de janeiro de 1941, nvolvendoeriódicosariocas,esultou e uma publicagáo de umamatéria agada Comissáo as ndústriasritánicas19de aneiro), ue reproduzia m comentárioavorável Inglaterraeitopor Oswaldo m novembro o anoanterior."Correioa Manhá") ornal o "Diário Na mesmaranha, ata,outro Carioca",e JoséEduardo e MacedoSoares, roclamava necessidadpe que as forgas ivis, ideradas orOswaldo ranha, e agrupassemm ornodo Presidente. A matériaoi interpretadaomoadverténciaosmilitares araque náo intervissemasdecisóes olíticas o Fresidente. GóisMonteiro EuricoDutraanalisaram situagáo concluíram ue o "Correio a Manhá" everia er fechado or empo indeterminado,que o "Diário a Manhá" uspensoemporariamente.Getúlio, fim de náo indispor-seom Oswaldo ranha, instruiu ourivalF ontesa náo tomar qualquer titude ontrao "Correio a Manhá", plicando penas ma curtasuspensáo o "DiárioCarioca" sob a alegagáo e que a matéria ublicada oderiaser interpretada e modoa criardissensáo ntre o Presidentee as ForgasArmadas. Dulles omenta respeito o episódioOp.cit. p. 230): queperdeu "De modogeral,quemsaiuganhandooi Oswaldotentar ranha,e oramos militares.. ..)Dutra e decidiu irar Lourival ontes a chefia o DIPe a substituí-loor um major do ExércÍto ue inhasido ntegralista passava orgermanófilo." 1941 11 de fevereiro Despachoom o Ministro o Exterior ue se diz aborrecidoor algumasigeiras Inglaterra. eutralidade nilateral. ríticas ue eu teria eitoá 82 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
84
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 l8 de fevereiro Audiénciasomos embaixadoresaArgentina e dos EstadosUnidos.A mbosqueriamnformar-seobrea atitude o Brasil o conflito uropeu. ambos rocureitranqüilizar sobrea constáncia e nossaamizade manutengáo a neutralidade, esdeque a Américanáo osseagredida. Grifo do autor estaobra.) 1941 23 de fevereiro AcompanhadoelonossoMinistro o Exterior (Oswaldo ranha) peloEmbaixadormericanoJefferson affery),alémde outros onvidados,ompareceu sr. Farley, xdiretordos Correios Telégrafos os EstadosUnidose grande em termosmuito raziauma cartadeste eleitorde Roosevelt. amáveis reiterando convite aravisitaros EstadosUnidos na próximaprimavera.Cercade trintadiasantes,o promitente anfitriáoinhaordenado planejamentoa nvasáo o Nordeste brasileiro.eráque mostrariassesplanos Getúlio? Notado autordesta bra.) 1941 10 de margo - A noiteprocurou-me Ministro a Guerra,p ara dar-meconhecimentoe uma carta do generalA maroBittencourt,dos EstadosUnidos,m anifestandosuspeita e que as demoras u obstáculosue estava ncontrandom sua missáo de adquirirm aterial élicodeviamprovirda desconfiangaos americanosobreele, Ministro a Guerra, o generalG óis, idoscomogermanófilos. 1941 20 de margo Estou xaminandoomo Governo mericano possibilidadee negociarmosréditos araa aquisigáo e materialbélicopelo pagamento m minerais stratégicosue os americanos recisam nós produzimos.O ProjetoManhattan comegara m 1939,e já naquele no os cientistas aviam onseguido indirátomosde uránio,bombardeando-oso m néutrons.A areiamonazíticarasileira ra mportante atéria-prima parao projeto a bomba tómica. otado Autor.)
83 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
85
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 24 de margo O Oswaldo stá ecalcitrandom assinar decreto restringindo imigragáopara o Brasil. Nova crise? (Como á foi visto,em 14 de dezembro e 1940,GetúlioVargas decidira: o)proibir vistoconsular os passaportese judeus;20) evantar cadastro e todosos imigrantes ue se achavamrregularmente o Brasil; o)promover ma egislagáo mais severa sobre a imigragáo.)Nota do autor desta obra.) 1941 26 de margo Assunto rincipal: egociagóesomo Governo americano araaquisigáoe material élico m trocade minénos. 1941 1ode abril - Despachosomos ministrosaAgricultura Exterior.O último, lémdos assuntos e servigo,m ostrou-se uito contrao chefede Polícia, firmando ue esteestavaa servigo da Alemanha praticandotosde parcialidade.a mbém tacou o Ministro a Guerra. 1941 3 de abril - Recebi, ela manhá, generalG óis,com quem estiveexaminando contrapropostamericana,eita pelogeneralM arshall,arao acordomilitar efensivontreo Brasil os EstadosUnidos.F icamos ssentes os pontosaceitáveis. ( ) A noite,estiveconversandoom o Amaral Ernanid o AmaralPeixoto Interventor o Estadodo Rio de Janeiro 1937 1945,genro de Vargas)e a Alzira AlziraSarmanho Vargas/Alziraargasdo AmaralP eixoto,ilhade Getúlio), ue seguempara os Estados Unidos.Nota de Rodapé:O casal AmaralPeixoto evaria artade Vargas, nderegadao PresidenteRoosevelt.onfirmando sentimentoe solidariedade americana esenvolvidoelos overnos osdoispaíses,m as declinando o convite aravisitar s Estados nidos, espera de ocasiáomaispropícia. 1941 8 de abril - Recebi Embaixadorrgentino. uisouvir-me obrea atitude tomarna questáo osnavios lemáes italianos 84 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
86
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
em nossosportosanteo que estavamazendoos EstadosUnidose algunsoutrospaisesamericanos. Argentina adahavia resolvido. espondi-lheue nós náo óramos onsultadoselo Governo os EstadosUnidosantesde tomaressaatitude, os motivos legados elosamericanos estragos os naviose sabotagem or parteda tripulagáo náose verificaram qui.Prometi-lheque, se nossa atitude se modificasse, visariao Governo rgentino. 1941
25 de maio - Ao anoitecer,ecebia visitado Ministro o Exterior,que me veio comunicar aborrecimentoos americanos com a atitudedo generalG óisna questáo asbasesaéreasno Nordeste. ota de Rodapé:O generalG óisMonteiro punhase á instalagáo e basesaéreasnorte-americanaso Nordeste, bem comoao recebimentoe tropasdo Exército Marinha os Estados nídos,onsiderandouea"efetivagáoessasmedidas representariamaameaga o Governo rasileiro. LourivalC outinho, m "O GeneralGóis Depóe",esclarece vista do Chefede Estado-Maioro Exército ue os oG óisentendia o Nordeste: mericana breoapontode ocupagáo brasileirosnáo aceitariam m ato subserviente o Governodo País, forgandoa sua queda. Aliás, Roosevelt ambém estava cientede que os americanos áo reagiriam iferente m caso dos EstadosUnidosmeterem-se uma guerraextra-continental. Porenquanto máximo ue podiadarera apoioem material. s freqüentespesquisasde opiniáo atestavam, nvariavelmente, que maisde 80%dos americanos ramcontrários participagáo dos EstadosUnidosno conflito uropeu,m esmoque a lnglaterra fossevencida. Roosevelt ncontrou fórmulamágicaque "mexeucom o brio dos americanos". om referéncia o Brasil,,trésramas alternativas considerar: 1o)a boavontade o Governo rasileiro aracomos estrategistas americanos; 20)a criagáo e um motivocapaz, omonos EstadosUnidos,de "mexer omo briodosbrasileiros"; 30)o emprego o planode ocupagáo ontado eloPentágono, mesmo ueaocusto e dezenas e milharese vidas. 85 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
87
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 29 de maio Audiéncia omo Embaixadoro Japáo. oitratar e imigragáo.erminado assunto ue motivara pedido e audiéncia,abordou-meobrea atitude o Brasiln o casode os Estados l.Jnidosntrarem a guerraeuropéia! ergunteiJhe,n tesde responder, ualseriaa atitude o Japáono casode guenaentreos EstadosUnidos a Alemanha. espondeu-meue,anteos compromissosssumidosomo Eixo, Jápáo everiaambém ntrar. Respondi-lhe,n táo,que o Brasil aziapartede um blococontinentaligado, elasdeclaragóesosCongressose Havana Panamá,a compromissose solidariedadea defesa os países a América.Q ualquer aísamericano ue osseatacado, ósseríamossolidários, menos ueessepaís osseo agressor. 1941 10 de junho - Recebemosomunicagáoa entrega, o Brasil, da primeira ncomenda e material élico or contada novaLei de Empréstimo Arrendamento. ota de Rodapé: O "Land andLeaseAct",de 11 de margo e 1941, ispunhaobrea venda, empréstimou arrendamento,prego ubsidiado,e qualquer artigode defesaou informagáo material stratégico os países ítimasde agressáo. No caso do principal eneficiárioo,"Lendand LeaseAct" - a Inglaterra,o nvérn áoesquecer ueestepaísnáo oi agredidopela Alemanha.S eu Governodeclarouguerraá Alemanha,omando íniciativaelo conflito, voltando s costasa todasas tentativas e pazporpartedo Governo lemáo. Já se fez referéncia esta entativarustrada e partede Adolf Hitler.M as,na contingénciae ter-sevoltado o assunto, interessante Kroll, ranscreverm trechode discurso eartier. Hiilerproferido a ópera m 19 de ulho de 1940 Raymond SegundaGuerra Mundial. ol. , p. 154): "Sinto-me brigado elaconsciéncia langarmaisum apeloá razáoda lnglaterra. cho que posso azé-lo, ois náo sou um vencido,m asum vencedor ue nada ema pedir.Náovejoabsolutamenteazáoparacontinuar sta uta;deploro s vítimas por ela causadas gostaria e poupá-las. errChurchillalvez encontre ibertei esteapeloumaprovade minha úvida o desenlace final.Mas minha onsciéncia..." 86 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
88
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Os EstadosUnidos áoestáoem guerra osentidoormal,m as isto ocorre comovinhaocorrendo esde1933)no sentidomaterial. Getúlioegistra: 1941 16 de junho - O Governo mericanooma severasmedidas contra Alemanha. 1941 24 de junho - Uma complicagáo:o ra concedida ermissáo para um certonúmerode avióesamericanos, or solicitagáoo Embaixadoraquele aís, obrevoaro nosso enitório, m viagensparaAfrica.E sses vióesoramdetidos m Belém, or ordem do Ministro a Guerra, omo ngleses.Estáose fazendo démarchesaraapurar verdade. 1941 25 de junho - No Guanabara, noite, ecebio s ministros a Aeronáutica do Exterior, ue me informaramer sido satisfatoriamenteesolvida passagem osavióes, ue eramamericanos. Claro!D eixavam s EstadosUnidos dornados oma sigla USAF".H orasdepois e chegarem o destino,m udavam aobras.) sigla de identificagáoara "R,AF"! Nota do autor desta 1941 12 de utho - A noite, ecebi Oswaldo, ueveio ratardo programada minha iagem MatoGrosso, araguai, olívia. ecebidepois o Embaixador mericano, ue me entregouuma curiosa mensagemo Presidente oosevelt,ue era no undoumconviúe de colaboragáo guerracom a Alemanha. P rometi stuaradepois esponder. ota de Rodapé:Roodaro documentoaraa seveltconsultava argassobre a possibilidadee cooperagáo militar rasileiraa ocupagáoasbasesexistentesa GuianaHolandesa nadefesa e Portugal,ocasodeameaga lemá osarquipétagoseCaboVerdee Agores. Grifodo autordestaobra. 1941 16 de julhocriagáo - Aproveitei maexposigáoo Ministro a Guerra r epropondo rasileiros, e oficiais e umacomissáo sididapelo Chefedo Estado-Maioro Exército, aracooperar 87 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
89
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
coma ComissáoM ilitar mericana oestudo os problemaseferentes cooperagáo ilitar ntreos doispaísesparaa defesa do continente mericano. otade Rodapé: m 24 de ulho,seriaassinado acordo egulandos atividadesaComissáo ista Brasíl-Estados nídos de Oficiaisde Estado-Maior ara elaborar s planos e defesa o Norte do Nordesteo país.O Decreto-Leio3.462, e 25 de ulho,dando oncessáo panair do Brasifpara construir, mpliare aparelhar s aeroportos e Salvador o Amapá,apoiariadecisáo e consolidar ma rota aéreaque permitisse lcangar África.E ste oi o expediente ncontrado eloBrasil pelosEstadosUnidos ara nstalagáoe basesmilitares, em comprometer posigáode náo-beligeráncia assumida pelos dois países.(Grifodo autor desta obra.) No que concerne o Brasil, omose depreende as posigóes, medidas comportamento antidos té aqui,pode-se firmar ue o estadode neutralidade,u de náo-beligeráncia,ra rigorosamentebservado.G etúlioVargas, través o DlP, procurava,n clusive,vitar manifestagóesa imprensa favorde qualquer m dos adosenvolvidosno conflito uropeu. o extremoMeridionalo Brasir, ndeas colóniasalemás ramnumerosas,ertamenteue o fatorétnicogerou movimentosm prol do nazismo da causagermánica. Governo brasileirooibiu ssesmovimento.íderesorampresos ativistaseportados ombaseno Estatuto osEstrangeiros. Mas,com respeito osEstadosUnidos, neutralidadera uma balela, xpressáo o mais refinado inismo,m antida penasno aspecto ormalaté a promulgagáoo "Lendand LeaseAct",ocasiáo m que odasas possíveis úvidasexistentes obrea futuraparticipagáo dos EstadosUnidosno conflito uropeuoramdesfeitas. A intengáo o Governo mericanoe evaro Brasil guerra áo se raduzíu penas a promogáoe encontros e estados-maiores: 1941 14 de agosto - O Ministro a Guerraalou-me obrea cooperagáo americana os planosque alimentavame ocupagáo e nosso erritório,evelados umacartado general ehmanMiller ao Governo apanhada a censura elochefede polícia, ue lhe mostrara.N otade Rodapé:No relatório e g de agosto, nnavao planonorte-americano deregado o Departamentoe Guerra, ehmanMillermencioe ocupagáo o Nordeste, ob o pretexto e participagáoas manobras rasileiras. ugeria ue 88 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
se retardasse pedidode permissáo arao enviode tropasaté que se tornasse bsolutamenten adiável,ealizando-se,e sse interregno,s preparativos sua nstalagáo.o mesmo empo, o Governo rasileiro everia er pressionado adotarmedidas de natureza sicológicaisando aceitagáoa presenga orteamericanaoBrasil. Este registro e Getúlio em reafirmar ue muitoantesdo ataque aponés PearlH arbour, Pentágonoá tinhadecidido articipar do conflito uropeu, montado ua estratégia e desembarquee tropasno Norte a Africa.E magosto e 1941os xércitoslemáes stavam a meio caminhode Moscou,e váriascentenas e milhares e soldados oviéticosinham aídoprisioneiros.s generais on Bock, Rundstedt Leebavangavam aulatinamente,u mprindo s objetivos fixados arao veráoe outono e 1941.C oma lnglaterra aralisada coma UniáoSoviética,o que udo ndicava,s portas e umadenota, Roosevelt seustaffchegaram conclusáo e que náo poderiam postergar or mais empoa entradaoficiald os EstadosUnidosna guerra. Havia, orém, m orteentrave s pretensóese Roosevelt de seusassessores:s americanos,m sua maioria bsoluta, áo se mostravamispostos tirarcastanhas o fogoem favorda "máe" nglaterra , muitomaisainda,dosbolchevistas.ormaisque osseprovocado, através de embargos,bloqueios, rtigos da imprensa, intervengóesu ntoaos neutros todaumasortede atos ncompatíveis com o estadode neutralidade,or partedos EstadosUnidos,H itler náo omavaqualquer titude e represália. m outraspalavras, áo davamotivos araqueo povoamericanohedevotasseepulsa. O grande ilema o Governo mericanoraencontrar m motivo forte para ustificaruma declaragáo e guerra.Nesteparticular, "redede intrigas" pelou araa estratégiae chegar o alvoprincipal por caminhosransversos. O Gallup, m 3 de unhode 1941,p aradesgosto osbelicistas americanos,omprovaramais umavez que 83%da populagáo stadunidenseramcontra entrada o paísna guerra.O senador arkley - da ala favorável neutralidade afirmara ue se a Alemanha tivesse e atacar s Estados nidos, s entregas e armas eítas or aquele aísá lnglaterraeriam ornecido m bom motivo ara sso.A ala favorável guerraacusouCharles indbergh e ser "o Quisling dosEstadosUnidos", squecendoue apenas 7o/oa populagáoo paíspensavam iferente ele. uando lemásnvadiram UniáoSoviética,maisse Mais acentuou arde, repúdio s tropas osamericanosparticipagáooconratado e pazcoma Alemanha ooseveltissera:Um flitoeuropeu. 89 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
daráo controle os paísesocupados Hitfere corr€sponderiao reconhecimentoo nazismo á probabilidadee uma nova guera. Queremos arantir liberdade,n clusive liberdadeeligiosa, ara odasas nagóes paracada ndivíduo." Ora, como defender liberdade eligiosa perguntavam s americanos aliando-seustamente om aqueles ue maisa negavam?Embora mericana,adavez como Governo imprensa oviético, rocurasse mascarar maiscomprometida realidade,odos omavamconhecimentoas atrocidadesometidas elos bandosde Stálin. média m que as tropas lemás vangavam,h ham otografias,documentários,elatos as barbáriesometidasontraos ministrose fiéisdoscultos práticas ueconstituiam"ópio o povo". Náo endoconseguidorovocar itler suficiente araqueeste chegasse umadeclaragáoe guerra,R ooseveltomegou agircontra outro ntegrante o Eixo o Japáo.Estemantinha ério itígiocom a uniáosoviética a Manchúria,consideravapossibilidade de recomegarsaregiáo hostilidadespóso período e régua uese prolongava esde1905.se o Japáo ivesse tacado uniáosoviética nosúltimosmeses e 1941, ertamenteueo destino a guerra oderia er mudado e rumo.Foramas tropas oviéticas,m obilizadasa regiáo a Manchúria,e movidasaraMoscou, mdezembro e 1941, em razáo da decisáo aponesade moverguera contraos Estados Unidos, náocontra UniáoSoviética,ue mpedirams alemáes e tomara capitalussa ntes o nverno e 19411 942. Paraatrairos japoneses ontraos EstadosUnidos,R oosevelt acentuou s provocagóesípfomátícaso ntra quele aís,urdindoramase ardisaté que os nipónicosáo iveram utraalternativaenáo atacarP earlH arbour. Antesde cumprir s desígnios aqueles ue moviam guerra contra Alemanha, astutoPresidentemericano recisou arantir sua reeleigáo. ara sso,náo podiacontrariar esmagadora aioria de seuseleitores, ue era favorável náo-intervengáo.iscursando em Filadélfia,m 1940, m plena ampanha ró-efeigáo,firmava: "Eu digoe repito vocés, aise máes... igoe repito... s seus filhosnáo seráomandados ara morrerem terraestranha, náo ser que sejamosatacados". Eraexatamente que afirmava etúlio argas,m ascoma diferenga e que o Presidenterasileiroinhaa sinceridadeomoavaldo que dizia,e seu colegaamericano, o contrário,mentiadeslavadamente. O contra-AlmiranteobertA . Theobald, x-comandantea frota de torpedeirosmericanosstacionadam PearlH arbour, o finalda 90 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
guerradesmascarou oosevelt través o livro O VerdadeiroSegredo de PearlHarbour", evelando m detalhes omoo Presidente seusassessores repararam provocaram ataqueque lhes daria sustentagáoopularpara a declaragáoe guerracontraos paísesdo Eixo.Em 26 de novembro e 1941,Roosevelt ncaminhouma nota táo insultosa o Governoaponés,náodeixando-lheutraalternativa senáoatacara frotaamericana stacionda,m PearlHarbour. ratouse de umamedida e auto-defesa,orque notaamericana eixava transparecer,laramente,asentrelinhas,ue os Estados nidos stavaás vésperas e umadeclaragáoe guerra.Dizo autorde "O VerdadeiroSegredo e PearlHarbour p.35): "O PresidenteRoosevelt, ropositada irrevogavelmente,esencadeou guerra araos Estados nldos. tentativaaponesa de atenderás exigéncias evitara pressáoparaentrarna guerra racassou. partir e 26 de novembroe 1941,n áo haviadúvida: Japáo eriade entregar-seu lutar.P araos governantes o lmpério o Sol Nascente,áo haviapossibilidadee escolha e outraalternativaenáo guerra." Com referéncia omissáo eliberada o Governo mericano acercado ataque aponésa PearlHarbour, lémdo importante epoimento o Contra-Almiranteobert . Theobald, uitos utrosémsurgido no pós-guerra,omprovandoue Roosevelt sua assessoria "fabricaram" Unidos m motivopara ustificar entrada os Estados noconflito. PaulJohnson, m obra ecentementeublicada elaBiblioteca do ExércitoBibliex) "TemposModernos O Mundodos Anos 20 aos 80" (p. 329),afirma: "O Embaixador raw elataa 2V de aneiro e 1941 portanto, maisde dez mesesantesdo ataqueaponés): á um falatório geralpelacidade,segundoo qual os planejando japoneses, rrasar aso rompam com os EstudosUnidos,estlio de surpresaPearl Harbour.No círculo de Governo,ninguém prestouatengáo." Grifodo autordestaobra.) Historiando episódio earlH arbour, firmaPaulJohnson Op. cit.p. 330): "Embora s resultadoso bombardeioa ponés arecessemspetacularesa época porque uperestimadose la mprensa peloGoverno mericanos),oram nsignificantes. ercade '18 91 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
naviosde guena foram afundados u seriamente anificados. Masa maiorparteem águasnáo profundas. les oram gados, reparados quase odosvoltaram ativaa tempode participar de operagóesm aiores; s perdasde homens reinadosoram comparativamentee quenas. or uma questáo e sorte sorte ou providénciae quemsabiao que estavaparaacontecer?), os porta-avióesstavam m marabertona horado ataque,e o comandante a forga aponesa, lmirante agumo,ínhapouco combustívelaraprocurá-los;ssimelesescaparam. s bombardeirosaponeses áo conseguiramestruir emos tanques de armazenamentoe petróleo aval, emas bases o submarinos; ortantoantoos submarinosomoos porta-avióesque agoraeramas armas-chavea guerranaval puderam e reabastecer operarmediatamente." Masparaefeitos e propaganda, bombardeioa baseamericanado Havaí oi "ummanácaídodos céus".D izPaulJohnson Op. cit. p. 390): A América despertou mediatamente nida, furiosa e determinada declararguerra otal,com todaa forgade nagáoultmjada." Grifo o autor estaobra.) Convémembrar ue o Havaí, escobertoelonavegadorritánicoJamesCook,e m 1778,ornou-se ossessáoos Estados nidos, em 1898, território m 1900.S omente 21 de agostode 1959passoua constituir orte-americano. l uzdo direitonternaq uandodo50oEstado cional, ataquenipónico, m 7 de dezembro e 1941,o arquipélagoolinésio áopodia erconsideradoterritóriomericano". Durante período ue antecedeu ataque o almirante agumoa PearlHarbour, oosevelt sua assessoriaontinuavam ludibriarantoem ámbito nterno uantoexterno.G etúlioVargas egistra: 1941 20 de agosto - A noite,procura-me Oswaldo, arrando ua palestra omo Embaixadormericano, quemderaconhecimentodo nossopontode vistacontrário ocupagáo o nosso território. ste negaraque seu Governo ivesse ais propósitos, e atribuía essa suposigáoá má interpretagáodos negociadoresmilitares. Grifodo autordestaobra.) Nessa reocupados do - a UniáoSoviética,s poca, Estadosm Unidos suprir áohonravam lnglaterra o snovoaliacompromíssos ssumidosomo Brasíf:
92 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 23 de agosto - Ao anoitecer,e cebo Ministro a Fazenda, generalG óise o Oswaldo. ste,mr.lito xaltado elaproibigáo da vendade gasolina eita pelosamericanos. tribui isto ao germanofilismo e do Ghefedo Estado-Maiordo Exército. o Ministroda Grifodo autordestaobra. Guerra O "germanofilismo" e Dutrae Góisconsistia a negativa e ocupagáo o Nordeste or ropasamericanas.) 1941 22 de setembro - Regresso o Guanabara. í receboo Ministro a Fazenda depois generalGóis.Estedá-me onta da marcha os rabalhos a Comissáo ista e Oficiais mericanose Brasileiros or ele presidida. questáoestá chegando ao seu ponto álgido: os americanos querem construir bases navaise aéreasem nosso erritório e ocupá-las com tropas suas. (Grifodo autordestaobra. Convém lembrarque, conforme egistrode Getúlioem 20 de agostode 1941,p ortanto m mésahtes,o EmbaixadoreffersonCaffery egaraa intengáo o Governo mericano m ocupar erritório rasileiro!) 1941
15 de outubro - Recebo Ministro aAeronáutica o Embaixadoramericano.steveio razer-mem elegrama e seuGoverno, dizendo ue vai dirigir-seo Brasil,untamenteoma rainhaGuilhermina, edindo olaboragáoestena defesa a Guiana HolanGuilhermina Quem a rainha meagandocolÓnia desa. stava que,coincidentemente, azia ronteiraomo Brasil?) 1941 17 de outubro Acentua-se vitórla lemá obre Rússia.sto se refletena situagáonterna: iberais comunistas, ue andavam arrogantes espalhandooatos, e retraem;ntegralistas, animadoscom o mahifestode Plínio Salgadoaconselhando apoioao Governo, rocuramrganizar-se. 93 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 27 de outubro - Regressoo Guanabara.s 19horas, ecebo Ministro a Guerra, ue haviapedido ara alar-me. ontou-me palestra ue ivera omo generalMiller,eÉm-chegadoosEstados Unidos, nde orachamado. isse-lhe ue os nossosarna' mentos náo podiam vir t€io cedo, que que náoprecisavam confiavamno egermanófi|o, nosso Exército, ido como sembarcar ropas no Nordesteparadefender-nos e um ataque alemáo. sso dá ao caso um aspectograve'porquenáo é umacolaboragáo, umavioléncia. Grifo oautordesta bra.) 1941 29 de outubro RegressooGuanabara.s 19horasecebo Ministro a Guena o general Góis, uedáoconhecimento asnovas palestras nsisténcias os propósitos uas M iller, omo general de desembarque o Nordeste de retirar-se, ando por findo suamissáo, e náo or atendido.Grifo o autor esta bra') Getúlio argasdemonstraer umestadista ue confiana palavradas pessoas, ue náocréem alsidade mistificagóes,o is egistra a seguir: 1941 29 de outubro - ( . ) Emboraodosconcordem a oposigáo essasmedidas,m anifesto-lhes inhasdúvidasde que esses propósitos sejam tambémos do Governoamericano, porqueeste nuncase manifestou mim nemme fez qualquer solicitagáonesse sentido,e que no dia seguintesa receber Embaixador affery. Grifo o autordestaobra.) 1941 30de outubro Audiéncias,ntreestas Embaixadormericano, que me pondera obre ários ssuntos e interesse omum a serem esolvidos, interpelado or mim, negao propósito de seu Governode desembarque e tropas em nosso erritório. (Grifo o autordestaobra.) 1941 6 de novembro Recebo pedido e demissáo o Ministro a Guerra, omo propósito e náocriardificuldades,o racusagáo 94 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
de germanófilo. ecusei, izendo-lheue confiava ele e que náoadmitia ue elementosstranhosnterviessema ormagáo do Governo. 1941 13 de novembro Logoapóso almogo,ecebi, indano Guanabara, nviadopelo Embaixadormericano, Sr. Xanthaky, adido á embaixada ritánica, ue me trouxeváriosrecadose notasescritas um documento ecretodo diretorda LATI,na Itália, o seu representantequi,acusandoecebimentoe informagóes concitando-o entender-se om os verdes (integralistas) arapromoverm inhadeposigáo o Governo or um golpede violéncia, duasoutrasexposigóesobreatividades subversivas Condore da LATI-, e propondo s meiosde eloEixo. acabar omasa inhas e transporteséreos ontroladas Nota de Rodapé:O documento,o rjado peloServigo ecretonglés,visavaao cancelamento,eloGovemo rasileiro,a licenga parao exercício as atividades a companhiataliana ATI, esponsável ela igagáo ntreo Brasil algumas agóes uropéias. O plano inha por objetivo liminar ma das últimas rechas o bloqueioconómico dascomunicagóesn treo Ocidente a Europal Prometi-lhexaminar assunto darsolugáo. A respeito esteepisódio,ohnW. F. Dullen, utorde "Getúlio Vargas BiografiaPolítica" p.234), sclarece: "Quando Governo mericanougeriu ue ossenegado ombustívelp ara as operagóes a LATI, o Ministroda Aeronática insistiu m que estaprovidénciaó fosse omada epois ue a "Pan AmericanAirways" naugurasse m servigo egularpara Lisboae paraa Africaportuguesa. ntrementes, servigode inteligéncia ritánicoorjava umacarta,com a assinaturaalsificadado Presidentea LATI,em Roma.A falsificagáooi táo cuidadosa a "descoberta"a carta áo bem montada ue a embaixada mericana considerou uténtica, nviando-a Vargas.O documento,atado e 30 de outubro e 1941,e ntre outras oisas, izia: Náopodehaver úvida e que o gordinho está no bolsodos americanos, que só a agáoviolentapor partedosnossosamigos erdespodesalvaro pais.Os brasileirospodemser uma nagáode macacos, m as sáo macacos que . ..)" dangam araquem sabemanejar s cordóes...' 95 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 17 de novembro Regressandoo Guanabara,e cebi chefe de Polícia quementreguei denúnciaobre LATI. 1941 7 de dezembro Tivea comunicagáoe queo Japáo eclarara guerra osEstadosUnidos, tacando s bases estenas Filipinase no Havaí. Nota de Rodapé:O ataque a aviagáo aval japonesa s basesde PearlHarbour, o Havaí, de Cavitee Corregidor, as Filipinas, eterminaria entrada os Estados Unidos aSegunda uerraMundial. 1941 9 de dezembro A notapublicada a mprensaausou oa mpressáo ública. efiniu atitude e,solidariedadea racomos EstadosUnidos, ue era desejoda maioria, afastouo perigo de entradana guerra. Grifo o autor esta bra.) Nessaépoca,crescia ertiginosamenteinteresse os Estados Unidos eloBrasil.O s americanos conforme ohnW F. Dulles Op. cit.p. 231) tendiam acharque Que pensa, o ditador rasileiroozava e granperguntavam: de respeito pretenderá le?'Um e que jornalista, través e relatório nviado e Buenos ires, m 25 de novembrode 1941,ao Departamentoe Estadodos Estados fnidos, garantia ue Vargasera quase dolatrado ela esmagadora aioria dosbrasileiros'." Paraestreitar "campanha e boavizinhanga"ntreo Brasil os Estados nidos,o Governo mericanosoude inúmeros rtifícios. Walt Disney OrsonWelles, s "génios o cinema a época",oram despachadosarao Brasil oma finalidadee visitarem Presidente e produziremilmespropagandísticos o rsonwellesrecebeu missáo devir ao Brasil e DavidRockfeller, cionista ajoritárioa RKO.Ele aquiproduziu documentárioNem udoé Verdade", ue vemsendo seguidamentexibido elaNET.WaltDisney riouo "ZéCarioca".) HaroldCallender, m artigo publicado m "The New York Times" 1ode agosto e 1941), firmava ue "por emperamento,etúlio preferia áo se definir,e aparentementeada o perturbava;azia, assim,contraste om OswaldoAranha,alto, nquieto, ervoso,oquaz e imaginoso,uegostava e discutir tinhaquedaparaas abstragóes difíceis." 96 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1941 21 de dezembro A noiterecebio Oswaldo.D isse-me ue o Governo mericano áonos dariaauxílio, orque áo confiava em elementos o meu Governo, ue eu deveria ubstituí-los. Respondi-lheue náo tinha motivos ara desconfiar e meus auxiliares,ueo facilidadesueestávamosando aos americanostratamento áo autorizavam ssasdesconfiangas,que eu náo substituiriaesses auxiliarespor imposigóesestranhas.Retrucou-meue ustificava eumodode pensar,m asa verdade queelesnáoconfiavam.G rifo o autor esta bra.) GetúlioVargaspós im ao diálogoacima eferido, om um recado bemclaro, ransmitidom altoe bom om ao costumeiroeva-etraz: Poisentáoque nos deixemem paz!" 1941 24 de dezembro A noite,no Guanabara,e cebi s Ministros do Exterior Fazenda, om quem rateidas providénciasarao tráfego osnavios dquiridosa Alemanha. 1941 29 demedezembro As 19 horas, ecebo Embaixador n glés, que procuroupara fazerdeclaragóes e boa amizadedo Governo e seupaís. 1941 30 de dezembro Despachosoma Agricultura o Exterior. swaldo apresenta-me projetoamericano a Conferéncia,nde consta proposta e rompimentoe relagóese todasas nagóes americanasomas Eixo.Notade Rodapé:A ll Reuniáode Consulta poténciao os Chanceleresas mericanas Repúblicas paradebater novasituagáoriada eloataqueaponés osEstados Unidos buscarumabasede acordo obreas medidas e cooperagáo ilitarnecessárias segurangaontinental,e alizarse-iano Riode Janeiro, ntre15e 28de aneiro e 1942. 1941 3l de dezembro Nestaaparente,alegria, cheiode apreensóes. ensomuitomenosemncerrou-se mim do que941, no Brasil. 97 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
9
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1942 3 de aneiro A tardecomparecio Catete,nstalando,o Conselhode Seguranga acional, ob a minhapresidéncia, primeira euniáo os chefes e Estado-Maioro Exército, arinha e Aeronáutica. ratamos e váriasmedidas ecessárias defesado Paíse estabelecemosmétodo e rabalho. 1942 6 de janeiro - Despacho orna Agricultura o Exterior. om este, ecebi ambémo Embaixador odrigues lves,que veio parasecretariar Conferéncia. otade Rodapé:Promoviamse os preparativos ara a instalagáo a lll Conferéncia e da Consulta por Vargasem os Chanceleresas Repúblicasmericanas. itaseu Diário apenascomoConferéncia, Ll Conferéncia an-Americana, onferéncia os PaísesAmericanos,Conferéncianteramericana Reuniáo os Chanceleres. 1942 9 de janeiro - Recebo Oswaldo. ediu-me araver o disculso quedevopronunciaraConferéncia,araelemoldar seu. 1942 l0 de janeiro - A tarde,houve euniáo o Conselho e SegurangaNacional, residida or mim,no Catete, ndese tratou a situagáonternacional,a atitude o Brasil, asnecessidadese sua defesa, da próxima euniáo araa Conferénciaos PaísesAmericanos. 1942 12 de janeiro - Chegada e váriasdelegagóesmericanas Conferéncia. tarde, eceboo Sr. Sumneiwelles, hefeda delegagáo mericana,ue me traz umacartado Presidente oosevelt, reiterandoo convite para ir aos Estados Unidos e tratando e outrosassuntos. as minhas conversas, o que observo, ficoarrastará queremnos apreensivo.Parece-me guerra, em que issq ue os americanos sejade utilidade para nós,nemparaeles. Grifo o autor esta bra.) 98 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Parao Brasil ertamente ue a entrada a guerraera em tudo por e tudo inconveniente. etúlio inha consciénciae quantoa neutralidade stavasendo benéfica economia rasileira. onveniénciaha¡riaapenaspara os Estadosunidos.como já foi visto, sua estratégia ontavacom a utilizagáo e aeroportos rasileiros. Semo emprego estes, eria mpossÍvel delegagáo abastecimenmericana !o de tropasdo outro adodo Ailántico.Atranslaáo conferéncia o Rio de Janeiro raziauma missáoprincipal: ouco importava rompimento e reragóes om o Eixodos outiospaíses americanos. e isto fosse conseguido, s EstadosUnidos eriam obtidoumavitóriapolítica.mportava,stosim,arrastar Brasilp ara a guerra, obtero consentimentoe seuGoverno araa ocupagáo do Nordeste a utilizagáo e seusaeroportos strátégicos,iicuhstánciaque, muitomaisdo que significado olítico,ra-riaesultados práticos Desdemeados mediatos. e 1940, uando a quedada Franga da retiDunquerque, Pentágono omegara montara operagáo 14" .d.9 desembarque mericano o Norteda África), o plano ogisl'Torch" ticodestaoperagáo aseava-se a utilizagáo os aeroportos rasileiros.Entendiams estrategistasmericanosue seriamenos neroso (em material em vidas)ocuparo Nordestebrasileiro á forgadas Daí armas,do que buscar utraalternativaogística ara Torch". o planejamentoe aneiro e 1g4i (á mostrado m páginas nteriores). de estranharueGetúlio argas vide egistro e 12de aneiro de E 1942) ontinuasse náo entender porqué osamericanbs nsistirem m evaro Brasil um rompimentoomos países o Eixo.A insisténciaos Estados nidosem "desembarcarropasno Nordeste brasileiro, ara defendé-lo e uma invasáoalemá';, ra constante, conforme próprioex-Presidenteegistra m seu Diário. Ror que, sendoumestadista e arga isáo omoera,náoatinou arao quese escondia or rásdo ntento e Roosevelt desuacamarilha? 1942 13 de aneiro Pelamanhá, ecebi Oswaldo, omquemestive tratando obrea conferéncia as conseqüénciasrováveis de nossaatitude.Parece ue as pressóes mericanas,ideradas pelooswaldo omegavam surtir feito.É o que se deduz do registro e Getúlio, seguir.) chefede polícia visou-me, por ntermédioo Benjamim,ue o generalG óis a pedirexoneragáodo cargode Chefedo Estado-Maior, que, anibémo acompanharia.oucodepois,o Ministro a Guerramandava mostrar-me ma carta que recebera o generalG óis manifestandoessepropósito. isse o Benjamimirmáo o presidente) 99 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
que osseao Ministro a Guerradevolver-lhe carta.Voltoudepoisdizendo ue o mesmoria alarao generalGóise, no próximo despacho, e nformariao resultado. 1942 14 de aneiro- Regresso o Guanabara,nde ecebo Ministro do Exterior a Argentina, uiñazú, ue fez um apelopara evitar rompimentoe relagóesomos países o Eixo,pleiteado pelosEstados nidos. espondi-lheueo Brasil o donoda casa, erá uma atitudeconciliadora,áo podendo olocar-se nessa atitudeextremadade opositor,e remeto-opara o Sr. SumnerWelles. 1942 15 de janeiro - Diada instalagáoa Conferéncia,áo dei audiéncias. penasdespachei om os Ministros a Marinha da Guerra, como diretor o Departamentoe lmprensa Propaganda.A s 15 horas, ecebi s cumprimentose todosos delegadosdas nagóes mericanas. egressei o Guanabara, de lá seguipara o Palácio iradentes,ndese realizou solene instalagáoa Conferéncia discursos, anifestagóes pasprevenido res,etc.O Ministroda e que talvezopulaGuerra, sasseo rompimento e relagóes om os paísesdo Eixo que os EstadosUnidos pleiteavam, ediu sua demissáo, izendo que pretendiaacompanhar generalGóis; que pedira tambémpor outros motivos;que pretendiam os arrastará guerra, e que o Exército era contrário á guerra. Nota de Rodapé: posigáo o altocomando o Exércitoundamentava-seem duas ustificativas:s Forgas rmadas áo se encontravamevidamenteparelhadasaraassegurar defesa do território rasileiro, a eventualidadee conseqüéncias decorrenteso rompimento;os EstadosUnidos áohaviam efetivado enviode material élicoa que se comprometeram nas negociagóesobrea cooperagáo ilitar ntreos dois países. Grifo o autor estaobra.) 1942 16 de janeiro - Audiéncia om o MinistroRossetti, o Chile. Manifesta-se uitoalarmado omo rompimento as relagóes 100 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
com os paísesdo Eixo,cujas conseqüéncias eráoa guerra. Ao escurecer,eceboo Oswaldo, om quemconverso obre essascoisas.Pensosobrea marchados acontecimentos. maioria dos países americanos que adotarem essas solugóesde declararguerraou romper elagóes áo o teráo feito espontaneamente.oramcoagidospela pressáoamericana. Grifo o autor estaobra.) 1942 17 de janeiro - Quando ssistíamoso saltode obstáculos a pistade exposigáoExposigáoe Flores Frutas e Petrópolis), o Sr. Sumner ediu-me aramarcar-lhemahora,poisprecisava muito onversaromigo.D esignei-lhepróxima egunda-feira. A festa oi promovida elocasalA maralPeixoto, u antes, pela nterventoríaluminense, náoforamconvidadosodosos congressistasresentes a Conferéncia, as apenasos que eram de suas relagóes. Nota de Rodapé:Contrariando orientagáo o ltamaratide que fossemconvidados penasos representantesConferéncia,rnani oAmaralF loriano genro de Getúlio,nsistira a presengao Embaixadora lnglaterra, excluindo delegagáorgentina. 1942 18 de janeiro - Regressandoo Guanabara,e cebi Ministro argentinoGuiñazú, ue propÓs ma órmula onciliatóriaara apoiaros EstadosUnidos.Oswaldo, que estava presente, combateumuito essa órmula.Eu reputei-a ignade exame e disse-lhe ue deveriaprocuraro Sr. SumnerWelles. Grifo do autor estaobra.) 1942 19 de janeiro - Recebio Sr. SumnerW elles, om quem ive franco longo ntendimentoobrea Conferénciaa atitude o Brasil. Em resumo, isse-lhe ue a forgadascircunstánciaso fatode o Brasil sediar encontro)olocara Paísnumaposigáo e árbitro. u náo queriame valerdas circunstánciasarapedirvantagens,mas para pesarbemas minhas esponsabilidadesn áoarriscarm euPaíssem garantiase seguranga. a principalestas raa entrega e material bélico, ueatéagórao Governo mericanorotelara. eu-me s mais completas arantias,alou-me um elegrama ue passara o Presi101 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
dente Roosevelt, uja resposta guardava. ntreguei-rhe,o nforme pedira, listacompleta e nossos edidos. onveréamosobrea atitudedaArgentina a necessidadee atraí-la. isse-me ue se a Argentina náo viesse,cortar-the-iamodos os recursos,e que seu préprio Governo náo se manteria. Narrou-meos adiantamentos em dinheiro eitos pelo Japáoa certos homenspotíticos o Ghile, lnclusiveo próprio este assunto era devlinistro naturezao Exterior apitat paraRossáfti.Disse-me os Estadosunidos,ue e que ele ogava nisso sua própria posigáo.Respondi-rhe ue ere poderiacontarcom o Brasil,mas que, nessadeóisáo, u ogavaa vida,porque náo sobreviveria um desastrepara a minha I!n!" Pátria. ...)Durante festa recepgáoealizada o palácioGuanabara ás delegagóesntegrantesa lll Reuniáo e consulta oschanceleres das Repúblicas mericanas),indaaproximou-see mim o sr. sumnerwelles,que me perguntou e deveriaalarcomo Ministro rgentino oje,ou deveria eixarparaamanhá.D isse-lhe ue falasse hojemesmo. leagradeceu retirou-se.hegou-se, epois, Ministro argentino. pesarde estarmos m meio á festa,este procurou tratardo assunto- onversamos m pouco.A final,eu thedisseque a amizadeargentino-brasileirara, para mim, parte ntegrante e um programa e governo. ue eu foracriadona fronteira rgentina. Acostumara-meo conhecimento o seu povo e observara ue a tendéncia atural os doispovos, rgentiho brasileiro,rade conhecer-se dades,a culpa estimar-se.uandohaviadesconfiangas u suscetibilináo era dos povos, e sim dos governos. E le agradeceu retirou-se. oi conferenciarom sumner-welles.Grifo do autor estaobra.) 1942 20 de aneiro- Regresso rante.Aí receboa comunicagáoe o Guanabara o mivou porrabalhar welles, intermédio o Itamarati Ministério as Relagóes xterioresi, a resposta o Presidente osevelt obrea remessa o material élico.N ota de Rodapé: Na mensagem o Governo rasireiro, presidente norte-americanossegurava envio mediatodas remessas de equipamentomititar, ustificandoo atrasopeta arta de alguns dos itens soricitados.D urante despacho o oswaldo, ste nformou-meobreo textoda propostá apresentar na conferéncia tesedo rompimento e relagóes. ceu-me ceitávelobrea fórmula.Grifo o autor esta onrá.¡ are102 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1942 21 de janeiro - Recebia comunicagáoo Oswaldo e que a fórmula brasileira)o raexaminada aceita eloSunmerW elles e o Guiñazú. 1942 22 dejaneiro De regresso o Guanabara,rocurou-me Oswaldo, izendo ueo PresidenteaArgentinaecusara fórmula proposta orseuMinistro. oisugerida mae transmitida.oi adiadaa votagáoda proposta e rompimento, nquanto e aguarda resposta o PresidenteaArgentina.N otade Rodapé: O Presidente amónCastilhosesautorizou Ministro uiñazúa aprovar ualquerórmula uecontemplasseresolugáo Argentina, liada o Eixo.A Oposigáoa de rompimentoomo mpediria unanimidadereChile, proposta orte-americana, tendida elosEstados nidos" 1942 25 de aneiro O Ministro a Guerra nvia-me mcomentário listade material Sr. SunmerW elles straomunicara mandarélicoamericanoueo revemente.izelequeessematerial, nho á nossaencomenda, e pouco adianta.Pela manhá,o Ministro a Guerra empessoalmentepalácio deixa-me ma carta, emetendoutraao generalGóis,dizendoambos,a propósito da ruptura de relagóescom os paises do Eixo' que os militaresbrasileirosnáo foram ouvidossobre as conseqüénciasdesse ato, e que o Brasil náo estava preparado para a guerra.Já á noite, ecebo macartado Oswaldo alando pressáoamericanapara rompimentoRoosevelt mediato porsobrea parte do Brasil,e o apelo que oo Presidente me faz, por intermédio e SunmerWelles, om quemse comunicou.Terminao Oswaldopropondo-me ncerrara Conferéncia declarando otas as relagóesdo Brasil com os paísesdo Eixo.Nada espondo.N áo possoresolverprecipitadamente.A lém dos rhotivos á referidos,há a circunstáncia da posigáoda Argentina,que será provavelmente m foco de reagáocontra os norte-americanos um centro de intrigas.Pensoquevou passara noitesob estaperspectiva pouco agradável. Grifo o autor esta bra.) 103 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Esta últimaanotagáo e Getúlio argas comprova ue até a ante-vésperao encerramentoa lll Reuniab e consulta oschanceleres as Repúblicas mericanas, presidente áo havia omado umadecisáo obreo pretendidoompimentoom os países o Eixo. yr lado,a oposigáo os chefesmilitares de algunsministros, ?g aliada inexisténciae motivos araseguir imposigáo orte-americana, evava-o onsiderando possioitioáoe e seguiroé exemplo o chilecontinuar e da Argentina, ujosgovernos áoarredavam da manutengáoa neutralidade, conseqüentemente, o náo rompimenlode relagóes omos países o Eixo.por outro ado,o Minisiro das RelagóesExteriores, Embaixador efferson affery,o plenípotenciário umnerwelles e boa parteda imprensa omprometidaom osAliados, ressionavampresidente dizer amém" proposta orte-americana. Historiandos acontecimentosaquela pocadecisiva araos destinos nagóes mericanas,ohnw. F. tiulles ara 235) op.acit.p. que "a as diz chancelaria orte-americanae preparou conferénciado Riode Janeiro, rocurandonfluir aiaque as repúblicasatinoamericanasedecidissem romperelagóesomos países o Eixo." o Embaixador os Estados nidosno Brasil, effersoncaffery, através a_mensagemo2.090, atada e 1z de áezembro e 194i, alertara Governo mericanoobreo queGetúliohe dissera:Algumas vezesnossosamigosamericanos ueremque eu andedepresiademais;preciso, ntáo,me defender; speroestarcompletamenteivre para Além schancelereshegaremo Rio,n o"sugestáo" mésquevem." girquando do Brasil, ue náo queriacurvar-se orteamericana, Argentina o chile ambém e mostravamlebeldes. A nagáo ndina, omum Governo rovisório, ás vésperas e eleigóes residenciais,r eocupava-seom a vulnerabilidadee sua longa inha itoránea. lémdisto, chile mantinha xcelenteselagóes comerciais om a Alemanha a exemplo o Brasile da Argentína), considerandonoportuno,ob o pontode vistaeconómico, rompimento e relagóesretendidoelosEstados nidos. novoPresidentea Argentina, mfavor dooEixo de formamaisclara do que oamón Brasilastilho,endia o chile.Embora s signatáriosrgentinosaAta de Havana1940)ivessem dmitido ue "um ataque o Eixoa qualquerm embro aquele cordoosseum ato de agressáo ontra odosos demais", Argentina legava ue o ataque a PearlH arbour, corrido m plenooceano acífióo, m território que nada inhaa ver comos Estados nidos,náo constituía m ataqueásAméricas. raeste,aliás,ambém ponto e vistade chilenos e brasileiros. O Departamento e Estado osEstadosUnidos "Foreign elations f the u.s.", 1942, , p. 17, egistra seguinte piniáoáe m 104 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
almirantergentino:É preciso áoesquecer ue um quinto e nossa populagáo originária os países o Eixo,especialmentea ltáliae daAlemanha." Haviauma diferengaundamentafntreo que se passava o Brasile m relagáo o Chilee a Argentina: estesdois últimospaíses, os ¡'ninistrosas Relagóes xteriores stavam erfeitamentefinados com os seuspresidentes;o Brasil, Ministro as Relagóes xteriores náo representavas interesses o seu País,masos de Washington! Eiso que escreve ohnW. F. Dulles m sua obrapor diversas vezes itada GetúlioVargas BiografiaPolítica, . 235): "No Brasil,OswaldoAranhapediua Cafferyparacomunicar a SunmerWelles que estaria nteiramente seu lado na Conferéncia, m todos os assuntos..." Os militares rasileirose opunham o rompimentoe relagóes, pretendido elo Governoamericano, áo por serem germanófilos, comopretendiaOswaldo ranha,maspor razóes bvias,E uricoDutra e PedroAmérico e GóisMonteiro, s vésperas o rompimento,eclararam or escrito o Presidente etúlio argas JohnW. F. Dulles, Op. it. .235): "O rompimento e relagóes iplomáticas ignifica, mediata e inevitavelmente, estadode beligeráncia. onsideramos nosso dever reiterarque as ForgasArmadasbrasileirasnáo estáo suficientemente reparadas equipadaspara defendero País." Armado omestaopiniáo onjunta o Ministérioa Guerra da Chefia o Estado-Maioro Exército, uricoDutrapreparou m memosesdo rando ecomendando Eixo,pelomenos ueoatéque Brasil ogremosecursos diasse rompimentoomos ue eficiénciapaínos possibilitemma ealcooperagáoomos EstadosUnidos."José Caó Dutra,p. 127) O Ministérioa Guerra reveniu o Presidente: "A faltade equipamentomodernode artilharia osteirae antiaérea,nossa lhada, colocaráo Marinhade nossa Marinha Guerra nsuficientee Mercante ¿ mercé desaparede ataques, ue por certo háode acontecer..." 105 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
certamentepor levarem contaessasadverténciase partedo Ministro a Guerrae do chefe do Estado-Maioro Exército, etrllio anotara, m 25 de aneiro e 1942, pensoque vou passara noite sob esta perspectivapouco agradável". O Presidenteinhaque dar a última palavra uma questáode guma mportánciaaraa vidado País, emconsultar Nagáo, revelia da opiniáo Nública, estavaao alcancé de seusolhos. o Riodeeixando-se Janeiro, evarperoque imprensa umprira ua parte, edendoás pressóes os grandes nunciantesa época sheil,Ailantic, Esso,Lightand Power, tc.e tal - canalizando opiniáo ública em favorda causaAliada.A lgumasmanifestagóese rua evaram Presidente pensarque a maioria os brasireirosxternava piniáo idéntica dos cariocas.Masnemaos cariocas e apresentou problema rucial ecorrenteo rompimentoe relagóes retendidoelos Estados nidos:os brasileirosstavam oncordes m expora MarinhaMercante rasileira riscosadvindos a medida?Riscosmuito bemdetectadosor DutraosGóis? Certamenteue os brasileiros,m sua grandemaioria, áo evaramem contaessacircunstáncia.quando absolutamente revisívelocorreu, alcomo ucedera osEstados nidos, uedaram-se todosperplexos,urpresos, nteum novo,ataque,araos desavisadosou mal-informados, áo "traigoeiro" "ínesperado',uanto bombardeio ipónico PearlH arbour. A fórmula efeitapelo tamarati, iscutida om o chanceler rgentino Guiñazú, dias22 23 de aneiro, Governo e Ramónntreos uantoe oChile, Castilho orque atisfaziaantoo recomendava" rompimentoe relagóes iplomáticas, ransferindodecisáo oberana de cadaGoverno s alternativase declará-lou náo. DeconformidadeomJohnW. F. Dulles Op.cit.p. 238), quando o secretário ull omouconhecimentoo assunto mwashington, achou ue inhahavido magrave rendigáo" Argentina, faloupelo telefone e formamuito íspida, omonunca inha alado ntesa qualquer uncíonárioo Departamento."e mia-se ue o Brasil, ultima hora,Sunmer roesse Wellesouviupoucas corda". e boas, endosido nstruído or cordellHull secretário e Estado osEstados nidos) a repudiar acordo roposto eloBrasil Argentina, náoarredar é da fórmula americana".J ohn.W . F. Dulles.O p.cit.p. p38) As pressóes omegavam surtirefeito.A ntesdo encerramento da conferéncia, Peru,o uruguai, BolÍvia o paraguai nunciaram seus rompimentosom os paísesdo Eixo, a despeito a previsáo pessimistae cordellHull,de que sunmerwelles oraenganado om promessas". C f.SunmerW elles. evenDecisions hatShapedHysp. 1161117) tory, 106 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
e janeiro,GetúlioVargasnáo tinhachegado indaa .Ery_26 umadecisáo: 1942 26 de aneiro - Recebi Oswaldo omquemconverseio ngamentesobrea situagáonternacional a necessidadee nos pronunciarmos obreo rompimentoe relagóes om os países do Eixo até a hora de encerramentoa conferéncia, manhá. Resolvi onvocar Ministério araamanhá, s .t4 horas. sessáode encerramentoa Conferénciaeverá omegar s 17 horas.Há dúvidas obrea atitude o Ministro a Guerra.S ó náo há dúvidas e que estamos travessandom momento rave sobre sortedo Brasil. 1942 27 de janeiro - Sabendo ue o Ministro a Guerrapretendia exonerar-se, romovi,por intermédio o Amaral(Ernanido AmaralP eixoto genrode Getúlio) ma euniáo mcasadeste, do generalG óise do Ministro a Guerra. uandochegou Oswaldo, iz com que estecomparecesseté tá,a fimde desfazer alguns essentimentosu eosoutros inham ontra le. As 15 hs e 30 min, nstalou-se reuniáo o Ministério.iz uma exposigáoda situagáocriadapelos acontecimentos, o insistenteapeloque o Governoamericanoaziaao Brasil,das conveniéncias m atendé-lo, as desvantagens e qualquer procrastinagáo das conseqüéncias ue poderiam dvirde uma atitude negativa.Dei a palavradepois a cada um dos Ministros,que justificaram seus votos pelo rompimento. Quandochegoua vezdo Ministroda Guerra, ste ustificou sua atitude contrária o rompimento), legandonossa atta de preparo militar para a guerra, a culpa dos americanos náo nos atendendo, receiode que tal atitudenáose modificasse,a conveniéncia e um adiamento,m as terminando pelasua solidariedade aracomigo. Depois as ustificativase outrosMinistros,o mein ovamente palavra araapreciar resultado essademonstragáo, ouvar franqueza lealdade o Ministro a Guerra, terminarautorizando o Ministro do Exterior sessáode encerramento a Conferéncia a declararo declarando rompimentona ue 107 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tomavasobre meus ombros a responsabilidades essa atitude. Ao encerrar stas inhas, evo confessar ue me invadeuma certa tristeza.Grandeparte desseselementos ue aplaudem essaatitude o rompimentoe relagóesomos países o Eixo), alguns ue até me caluniam,áoos adversárioso regime ue fundei,e chegoaGovernoao duvidar uemeu possaconsolidálo ara tranqüilamente dopassar autor substituto.Grifo destaobra.) É interessanteessaltar ue naseleigóesealizadaso finalde 1945 2 de dezembro), etúlio argas poiariaustamente candidaturado generalE uricoGasparDutra, únicodentre s Ministros resentes reuniáo a tardede 27 de aneiro e 1942, ue se opusera ao rompimento e relagóes om os paísesdo Eixo.Oconeque todas as ustificativaspresentadaseloentáoMinistro a Guerra, omo aque desaconselhavamatitudeomada eloGoverno tores rasileiro, confimaram-se a prática. 1942 28 de aneiro - Ao anoitecer, uvi pelo rádioo encerramento da Gonferéncia.N otade Rodapé:A lll Reuniáo e Consul'ta dosChanceleresasRepúblicasmericanasprovou penas a "recomendagáo"e rompimentoomos países o Eixo fórmula proposta or Brasile Argentina, ue desobrigavas Governos), e modoa preservar unidade ontinental. o mesmo dia,o Governo rasileiro ficializou rompimentoas relagóes diplomáticas comerciaisom a Alemanha, ltáliae o Japáo.) Osdiscursos continua etúlio tiveram, o geral, mesmo e retóricaiberalóide,bsoleta palavrosa. as os oradoresorammuitoaplaudidos. Durante sessáode encerramentoa Conferéncianteramericana,Oswaldo ranha ecera asgados logios democracia informara que, algumashoras antes, o Presidente o Brasil tinha determinadorompímentoe refagóesíplomáticascomerciaisom as poténciaso Eixo. Convémcomplementar relatodos fatos que antecederam rompimento e relagóes om os paísesdo Eixo,acrescentandoevelagóes ecentes,ornadaspossíveis elo evantamentoas restrigóes de Foreign acesso os documentosigilosos Pentágono do elations osEstados nidos.u secretos conteúdooessas evelagóes permitiu ue o norte-americanorankD. Mc CANNJr., professor a 108 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Universidadee lndiana, screvesse publicasse obra"BrazilianAmerican lliance",raduzida publicada ela Biblioteca o Exército em 1995,mas que somente urante decorrer e 1996chegouás máosdo autor este ivro. As revelagóes e Mc CANNJr. sáo por vezesestarrecedoras, entristecedoras,r ovocadorase vergonha, or ofenderem brionacional rasileiro. assáoreais,antoé assim uea obrade Mc CANN Jr. foi agraciada os EstadosUnidos omduasdistingóes: Prémio Boltone o PrémioStuartL. Bernarth concedido ela Sociedade e Historiadorese Relagóesnternacionaismericanas). Náose trata,evidentemente,e umaobrapró-Alemanha.uito pelocontrário! aía importánciae seuconteúdo araa literaturaevisionista a SegundaGuerraMundial.E m 6 de fevereiro e 1939, SETEMESESantesde comegar ficialmente guerra, onforme WarPlansDirection PD(4115-4, 7, AAIV, e AssunComissáoPresidente oml,aRS,NA),o reuniáo ecreta Roosevelt ealizavaWma tos Militares, a qualexpressou uasopinióes obreo mundo.O secretário a referidaeuniáoegistrou: 'A preocupagáo ela seguranga ontinentaloi, logo a seguir,enfatizada uando GeneralG eorgeC. Marshall olicitou ao Army War Collegepara estudarsecretamente s passosnecessários ara salvaguardar Brasil." O grifoé do autordestaobra.) do?
Salvaguardare que ou de quem, e haviaentáopaz no mun-
Os militares rasileiros,omosempre, emiama Argentina, eu rivalno continente, aso GeneralM arshall áo pretendiaalvaguardar a fronteirameridionalrasileira. ua preocupagáoraem ocupar o saliente ordestino, reparando asesde conquista, náo de defesa,paraa uese urdia. "historiadores" nsistem m quea Segunda uerraMundial E osguerra foidecididaaConferénciae Hossbach! O "specialS tr.ldy, razil", m 29 de margo e 1939, egistrava outro studo oArmyWarCollege, qualconcluía ue"as orgas raortesparasalvaguardar saliente sileiras áoeramsuficientemente do Nordeste , principalmentecidade e Natal, e grandemportánciaestratégicaaraos Estados nidos, somente stes onseguiriam fornecer s necessáriasorgas e defesa". Mc CANNJr. (A AliangaBrasil-Estados nidos,p. 144), eportando-seo estudo cima eferido,iz: 109
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
"o planejamento ilitar mericano,e 1g39a ig42, dava ealce á natureza xposta o sariente rasileiro ao desejo o Exército de guarnecé-loom ropas osEstados nídos. s planos o Exército mericano, essaaltura,e specificavambjetivos articularesa curto prazo,a maioriados quaisvisavao estacionamentode suas orgasno Nordeste.', os planos e nvasáo e erritório rasileiroáo orammontados em 1941 omose chegou pensar. omegaram uito ntes.E mépocaanterior o nício oficial,'doonflito. Para acilitar s coisas arao invasor,eduzindo-lhedispéndio em vidase material, ada melhor o que as agóesde espionágens. Em meados e 193g,o GeneralG eorgb . Marinall isitava Brasit. A respeito essa isita, screveMccnñN Jr.(op. cit.p. 11): Marshall causou ma excelentempressáo os brasileiros ele e seus soresobtiveram adosmuíto mportantesobrea capacidadeeassesdefesado Brasil, lanos atitudes." A espionagemáo se resumiu visitade Marshall. aisadiante, Mc CANNJr. (Op. cit.p. 121) elata: "Durante veráode 1g39, Departamentoe Guerrainhaconseguido ue Fortalezas oadoras mericanasisitassem Riode Janeiro or ocasiáo o 50oaniversárioa República....)o vóo deu aos Estados nidos gemaéreade rotasatéo saliente a oportunidadee rasileiroréalizar examinar maáreade sondaNatalcomo ossíverocarizagáoe umabase mportante." Enquanto s americanosramavam sarvaguarda o Brasil, este mantinha omércio tivoe estreítaselagóes Jm o temido possível agressor.A Alemanha ferecia maoportunidadee expándir exportagóes comprar rodutos cabados em o gastode divisas. Representavarn excelente analde saídaparao atlooao,a madeira e as frutas, omo dos'Em 1937, Brasil a laranja, e colocava uenáo omo inham mercado-nosstados nipaísdentre s queveno go diampara o Reich.No ano seguinte, s aremáes umentavamuas compraselevandoo Brasilpara o 60 lugar. 41%do café exportado pelo Brasild urante ano de 193g oramadquiridos elaAlemanha. outros tens, omoo cacau,a borracha a lá estavam endocompradospefoReich m quantidadesrescentes. ostensivamente,s americanosáoobjetavams vendas rasileiras.de lguns rodutos araa Alemanha, mbora stivessemreocupados omaracompetigáoo preocupagáo que as vendas afgodáo rasíleiro; que hescausava brasileiras brigassem, utomaticamente, ompras e produtos remáes ue comfetiam om produtos 110 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
americanos.C omo e sabe,o comérc¡ontrea Alemanha o Brasil erarealizado a basede trocas.)A Alemanha, or seu ado, ncentivava a expansáoontínua as mportagóeso Brasil. No aspecto olítico, Brasil raum declaradonimigo o comunismo, em qualquer ontato om a Rússia , tal comoa Alemanha, náoera membro a LigadasNagóes. lémdisso,o EstadoNovo inha muitos omuns omo nacional-sociálismo. Emontos entrevista Berlim, 3 de unho o "Berliner ürsen-Zeitung" de 1939), Ministro a Economia Presidenteo Reichbank, alther Funk, firmou ue"as economiasa Alemanha do Brasileram aturalmente omplementares,orque Brasil ra extremamenteicoem produtos rimários, nquanto Alemanha, mboraaltamentendustrializada, ra pobreem recursos aturais. ustentou ue ambosos paísesnecessitavam-se e ciprocamente,as,embora s necessidades Alemanhaossemagudas, Reichnáo desejava m monopólio comercial, massomente ma ustaconcorrénciaaragarantir ma atiadas exportagóesimportagóes o Brasil." A entrevistae WalterFunk erminavassim: "Se os esforgos ontrao intercámbioe produtos or via de compensagáoorem coroadosde éxito, o Brasil perderáum mercadoaltamente eceptivo um suporte mportante ara a sua economia acional.O mercado lemáo, ntegrado or 90 milhóes e pessoas, vitalparao futurodo Brasil.O intercámbio comercial ntreos dois paísespodedesenvolver-se, em necessariamente r ejudicar e rceiros....)Enquantosso,a política económica rasileira uscará manutengáoe sua independéncia,emse sujeitar determinadosaíses u grupos e países.A Alemanha stádisposta tazer udo que puderpara cooperar om os brasileiros assistir o seudesenvolvimento, talcomoestabeleceumseuPlanoQuiqüenal Presidenteargas." Iniciada guerra, evido sdificuldadese navegagáoo Atlántico,a Alemanha ontinuoudquirindorodutos rasileiros,e positando marcos e compensagáoo Bancodo Brasil,m esmoque estes produtos ontinuassemstocados m território acional o aguardo de transporte. s saldosbrasileirosresceram cimade 97 milhóes de marcos.O Governoalemáoacreditava o rápido inal da guerra, náoporque sperasseencer lnglaterra, asporque creditavaue se chegasse um acordode paz. Tratava-se e uma guerraque a Alemanha áodeclarara,e umaguerra ue áoqueria. Durante primeiro emestre e 1939,GetúlioVargaspermitira o Reich queseu ilhomaisvelho,L utero,osseestudar aEscola e Medicinaa 111 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
universidadee Berlirn, que os alennáesonsideraramm gestode aprego.Com o irrompimentoo conflito élicocom a polónia,em 10 de setembro e 1939,e conseqüenteeclaragáoe guerraá Aremanha por parteda Inglaterae da Franga, filhodo presidente rasireiro náo retornou Pátria, ontinuandoeusestudos a capital lemá. Quandoo ltamarati ropósuma nova rocade embaixadores (Ritter inhasendoacusado e incentivar s movimentos azistas ocorridos os estados o sul, por partedosórgáos ere imprensa manófobos), Governode Hiflerconcordou, , em junho de 1939, KurtMax Prüfer oi nomeadoMinistro lenipotenciárioo Brasil. hemístoclese GragaAranha,E mbaixadoro Brasir aAlemanha eclarou aos jornais berlinenses, ue acreditava gue as conexóes partidáriase Prüfer amizade este omo Führer, o nvés e prejudiciais,certamente ontribuiríam ara faciritar s aproximagóes bs doispaíses."Cf.DGFP-D, raga MNHA, Berlim, g3g) Na época, mportantesficíaís o Exército rasileiro,n clusive Ministro a Guerra, E uricoGasparDutra, o chefedo Estado-Maior do Exército, óisMonteiro,eceberam edalhaslemás. Quando Alemanhanvadiu s paísesBaixos o Uruguai ugeriuque os países mericanosrotestassem,s autoridadesrasileiras a isso se opuseram.G etúlioVargasreiteradas ezesdiscursou reafirmando neutralidaderasileira a náo ngerénciam assuntos relatívoso continenteuropeu. odavia, or erém etratado e atos praticadosm águasamericanas,rotestouuntoá lnglaterra uanto aos ncidenteso GrafSpeee doWakama. Leitáo e CARVALHOServigo o Brasil),p .z2|registra: "Numa iscussáo aisacalorada,á lizadano dia 11de unho de 1940,d iversosmembros o gabinete o GeneralD utra ustentaram ue a vitóriada Alemanha ó poderia razervantagens ao Brasil.O poderio nglés - argumentavam havia durante éculos ominado mundo, a Alemanha ra a libertadorade países omoo Brasíf, ue vÍvíam em possíbilídades de libertagáo e um regime olonialmposto sua economia pelas grandes oténcias emocráticas." O Embaixador reitasValle (AHMRE,B erlim,1g4O),az uma observagáonteressanteobreas razóes a desconfiangaos militaresbrasileirosaracoma lnglaterra os Estados nidos:
*O Wakama raum naviomercante lemáonterceptadoorbelonavesritánicas 15 milhas a costabrasileira afundado or sua ripulagfo m12de evereiro e 1940.
112 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
"Afinal, áo haviao Governo os EstadosUnidosnegadoao evido posigáo o Congresso Brasil lguns ontra-torpedeiros e á pressáo a Argentina? m contrapartida,m bora ominalmenteneutros, aviam edido Inglaterrainqüenta eles, em qualquer onsulta o Congresso." Nessaépoca,determinadosetoresda imprensa, pesarda leas minorias omegavam instigar s brasileirosontra censura, másdo Suldo País,alegando ocorrénciae movimentosazistas atividadee "quinta oluna". Presidénteargas, onvocou EmbaixadorPrüfer declarou Cf.Mc CANNJr. Op.cit.p. 158): "Toda essa agitagáoé devidaá propaganda strangeira e mentiras,e vada efeitoprincipalmenteor migrantesudeus, e istonáo será olerado."Grifodo autordestaobra.) Emagosto e 1939, través o PlanoRainbow, o Departamento de Guerra mericanooltava pÓr s olhosno Saliente ordestino. CONN& FAIRCHILDTheFra¡nework f HimisphericDefense, p. 272t273) firmaram ue "o reconhecimentoéreo ealizado elo GeneralD elosEmmons, a América o Sul,em novembro e 1939, enfatizava ue a áreade Natalera de importánciaundamental extremana defesado território ontinentalos EstadosUnidos do Canal do Panamá ontrauma possível oalizáo e nagóes uropéias. Durante outono o inverno e 1939/1940,lanejadoreso Exército e da Marinhaelaboraram rojetos etalhados o enviode uma orga expedicionáriao Nordeste o Brasil". Mc CANNJr. (Op.cit. p. 167)acrescentanformagóes respeito: "Porordemde Roosevelt,urante fimde semana 25 a 31 de maiode 1940), Exército esenvolveu planoPotof Gold,de langamentoe uma orgade 100.0q0 omens váriospontos do itoral rasileiro,e Belém o Riode Janeiro." CONN& FAIRCHILDOp.cit. p. 1751176)CordellH ULL The Memoirs f CordellH ull,V ol. . p.8201821)e latam ue o Departamento de Estado ondordournenviar utoridadesonSularesNatale a instruir ónsules e outrasáreasa obter nformagóesaraplanejar arao Brasil. deslocamentoe tropas orte-americanas Notem queescreveMc CANN r. (Op.cit.p. 167): "O planode guerra ragado m meados e unho RainbowV) o projetava Nordeste o Brasil omoum eatro-de-operagóes 113 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
casode quedada Inglaterra.legava-se riscode uma nvasáo alemá,mas, na verdade, ServigoSecreto mericano stava bem informado e que náo haviaplanoatgumnestesentido. Apesar isto, urante veráode 1940, s chLfesmilitares mericanos giamcomo se uma nvasáo o Hemisfério cidental fosse minente"" Enquantosso,os americanosressionavamGoverno rasileiro paraa "desgermanizagáo" o transporteéreodo país.criou-sea ADP (Programae Desenvolvimentoe Aeroportos),o ma finalidade de instalar macadeia e campos e pousoe bases, ue se desenvolveram partirdos Estados nidos,comoos bragos e uma orqués, convergindo obre Natal. Entrementes, pan-American comegava substituir Lati,a condor,a Varig,a Vaspe a cruzeiro do sul, que utilizavam eronaves,ilotos servigos e manutengáo alemáes. DizMc CANN r. Op. it.p. 181): "A ADP foi a contribuigáo ais mportante a pan-American paraa vitória osAliados a segundaGuerraMundial. ob um contrato ecretocomo Departamentoe Estado, pan-Americanconstruiu malha e bases éreas ue colocou atala oito horaspor ar de Dacar, ornando queleaeroporto rasiieiro 'trampolimda vitória' ue permitiu permanente m luxode homens, eronaves equipamentosaraas rentes e batalha." A Pan-Americann iciou,mediatamente,a umentar melhorar as instalagóese suasbasesno Brasil ob as expensas o "patrocinador" que é comoas autoridadesorte-americanas e referiam o Exército. O documento ADATCHistory, art , ll, p.71) esclarece uea sangáo ficialb rasileira araa construgáo melhoria as basesaéreasexistentes áo oi umamera ormalidade:s e os brasileirosáo tivessem mitido decreto, s Estados nidos eriam idocompelidos a ocupar Nordeste ela orgadas armas, aragarantir seguranga e livreusodosaeroportos." Náo eram odosos brasileiros ue aceitavam assivamente paulatina gressáo ue se faziaá soberaniao país.Em várias idadesbrasileiras,otadamenteascapitais o Nordeste,correram anifestagóese repúdio quebrada neutralidaderasileira. ouve como elataMc CANN r.(op. cit.p. 1g0) "discursosnflamadosncitandoa destruírem obrasde brasileirosraidores, s instalagóesom ue se haviam dinamiteendiáo fogo,porqueeram os americanos."Em todasas guerras parecemiguras este aez. Houve,na 114 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
História o Brasil,C alabar, ilvério os Reis,Basílio e Brito, nácio CorreaPamplona , nesteséculo,C aubyC. Araújo o testa-de-ferro da Pan-AmericanoBrasil. Mas o outro adoda medalhaambém e fez presente. e um ladohaviaos "colaboradores";e outroos "contestadores". SegundoMc CANNJr. (Op.cit. p. 191), ennevereiro e 1942, um trabalhadorrasileiro ósagúcar os anques e gasolina e um B-17,q uese espatifouogodepois e levantar óo,matandoodosos novehomens bordo." A neutralidadeominal rasileiraomegava provocar Alemanhamesmo ntes o rompimentoficial e'relagóes.saeroportoso Nordeste, o invésde servira urnaempresa éreade transportes, Pan-American,o megavam ser utilizadosespudoradamentea ra fins bélicos. eronaves stentando mblemas documentagáoortecano,m udavam s dísticos americanos,artiam o Brasil e , táo-logo terrizavammterritório friara osda RoyalAir F orcel Eis como os americanos escreviam cotidiano e seus homens em territóriobrasileiro Cf. SADACT,History Part ll, lV p. 77t78): "Os alojamentos stavamsendo gradativamenteonstruídos, mas altavamelas;embora brisapermanenteo marafugentasseos mosquitos a malária,m oscas obrevoavamlixo,as latrinas escobertas a eventual efecagáo ospoucos trabalhadores. A diarréia e a desinteria que ram flagelosa conseguiamescapar. ...) Os hsmensbebiammuitoe experimentavam os prazeresdas prostitutasocais que se multiplicavam rapidamente." Colocando ma pá de cal sobrea questáo as basesamericanasno Nordeste, pinaMcCANN r. (Op.cit.p. 194): SeVargas as ForgasArmadasnáo tivessem olaborado, s Estadosunidos eriam tomadoa regiáopela orga,o que provavelmentee riacausado érias e constantesutasno Brasil." Quando Governo rasileiroe mostrountransigenteuanto pretensáo os EstadosUnidosem mandar ropaspara o Nordeste, muitosartifícios oram utilizados.Por exemplo:a solicitagáo orteamericana ara participar e manobras rasileirasá previstas, om o que se permitiria ue orgas os Estados nidosentrassem m territóriobrasileiro,evou o cancelamentoosexercícios ilitares. "oba-oba" e boa parteda imprensarecavida omprometida comaApesardo causaAliada, cúpulamilitar rasileirastava respeito as ntengóese Tio Sarn. 115 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
O Embaixador affery reveniu Governo e seu País: Nossas ropas odem erenviadas Natal,m ascontra vontade osbrasileiros. omente ela orgadas armasa regiáo oderá er ocupada. E umerrode nossas utoridades ilitaresevaradiante ualquer oisadesteipo." ln:CONN& FAIRCHILD,p.cit.p. 293) Aproximava-sedatada Ill Reuniáo e Consulta osChanceleresdas realizar-sem meados e janeiro 15 a 18).Washingtonnibiuniciativas de 1942Repúblicasmericanas, e evara Conferéncia para outro ugar Santiago, anamá u Washington),orqueHull e Wellesacreditavamue a "psicologia"riadacom a manutengáoo encontro o Riode Janeiro eria avorável causaAliada: - em primeirougar, orque Brasil, omopaís-sede a Conferéncia, eria orgado responder egundo s interessesorte-americanos,iderangaolítica, conómica militarncontesteaAmérica; - em segundo ugar Cf.Wellesa Caffery,W ashington,4 de dezembro e 1941), orque, li,a Conferénciaeriapresidida orOswaldoAranha. A Alemanhaá vinhaacusando Brasil e viofar neutralidade ao permitir ue aeronaves mericanasm vóo paraa África oassem via Natal.O rompimento e relagóesraria, nevitavelmente, epresálias. A cúpulamilitar o Governo rasileiro stavam erfeitamente cientes os riscos.O s militares reveniram os Ministros ivise ao Presidentecerca asconseqüénciaso rompimento. da, Oswaldo ranha o trunfode Hulle Weles, omopresidentea m contrapartijogava Conferéncia o seu prestígio olocando-semoposigáo Dutra e GóisMonteiro. Ministro a Guerra o Chefedo Estado-Maior do Exército stavam onvencidose que um passoextremo, omoo pretendidoelospartidárioso rompimento,evaria Brasilmediata inevitavelmenteguerra, que as forgasArmadas rasileirasáose achavam uficientementequipadas preparadasara assegurar defesa o erritório. ampouco Marinha e Guerra o Brasil eria apaz garantir ria náosó de parao navegabilidade abastecimentoea produtos frotamercante indosooPaís,necessáexterior omo parao próprio bastecimento n terno. Nessas ondigóes, regrageralé quese dé prioridades nformagóes a esferamilitar, única apacitada opinar obrequestóes de seguranga xterna.Q uandoda lll Conferénciaos Chanceleres das Repúblicas mericanas,e z-seouvidode mercador s ponderagóesdo Ministro a Guerra do Chefedo Estado-Maioro Exército. Deu-seouvidoe fez-sea vontadedo Ministro as RelagóesExteriores. 116 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
O Ministério esolveque o Brasildeclarará uerraá Alemanha á ltália.Ale' xandre MarcondesFilho, Ministrodo trabalhoe, interinamente, a Justiga' apertaa máode Vargas.A parecem polinárioAles,da Agricultura,M endonga Lima,da Viagáoe ObrasPúblicas,D utra,da Guerra,C apanema,a Educagáo. Agosto de 1942.
117 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
118 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ur coNseeüÉr.rclAsoRoMptMENTo Enrmgóes paises comos DoErxo A decisáo rasileira e romper om os países o Eixo, omada na tardede 27 de aneirode 1941 e materializadaurante transcorrerda lll Reuniáo e Consulta osChanceleresasRepúblicasmericanas 28 de aneiro e 1941),razia rande iscos arao País,além dos prejuízos omerciaisncalculáveise sultantesa paralizagáoo intercámbioe mercadoriasntreo Brasil os países m guerra om os Aliados. Getúlio argas, o diaseguinteo rte.americanosregistrou derradeiraeuniáo os chanceleres, ecebeu m s plenipotenciários seuDiário: 1942 29 de janeiro - Vieramalmogar omigo Sr. SumnerW ellese o Embaixador affery.C onversamosntescomgrande ranqueza sobreos acontecimentos,s riscosque o Brasilcorriae as necessidadesm materialb élicoe produtosndustriais a prenossadefesae seguranga. muitoa'a ellesmanifestou-se venido contra a Argentina e disposto náo só a negar-lhe qualquerauxílio,comoa tornarmedidasde ordemeconómica e financeiracontra ela. Mantive titude iscreta uantoa isso.Fez-meas promessas ais ormais e que cuidaria ue fossemsupridas s necessidadeso Brasil.Os argentinos, que deviam partir hoje, sofreram um acidente de aviáo, caindo nas águasda Guanabara. elizmenteoram salvos. (Grifo o autor estaobra.) 1942 3l de janeiro - A noite recebio Ministro a Fazenda, om quemestive ratando a sua próxima iagem os EstadosUnidos. GetúlioVargas,em razáodas promessas e Wellese Caffery, decidira nviaro Ministro a Fazenda Arturde SousaCosta)a Washington, araconcluir s acordos e auxílio osEstadosUnidos ara 119 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
as m¡nas e ferrode ltabira, arao incrementoa produgáo e borrachae parao desenvolvimentoa produgáo e materiais ásicos estratégicos outros ecursos aturais. Antesde partir,S ousaCosta omentou omo Embaixador afferyque o principal bjetivo a suavíagem raassegurar protegáo da Marinha e Guerrados EstadosUnidosá navegagáomercante brasileira o armamento ecessário. Dulles (Op. cit.ap.obtengáo ue "tantoo 238) confessa MinistroohnW. omoo F. representante o Exército rasileiromWashingtoniveram ouca orte". O Departamentoe Estado osEstados nidos "ForeignRelationsof the U.S." -1942, V, p. 641) egistra: "QuandoOswaldo ranha ecebeu, o Riode Janeiro, ma ista do equipamento ilitar isponível araa entrega o Brasil, omentou ue se tratava a "coisa e sempre". dissea Caffery: "Vocésnos estáo descarregando uitoscaminhóes. iga a Welles araarquivar lista, squecé-|a." Oswaldo ranha, ue empenharaua palavra a reuniáoministerialda tardede 27 de janeirode 1942,a ssegurando,om sso,a aprovagáo o rompimentoe relagóesom os países o Eixo, icava em difícil ituagáo erante Presidente o Ministro a Guerra. havia um ponto áoou maisnevrálgicoinda considerar:e riam s nortes-americanosapazesde assegurar navegagáoransoceánica brasileira, mesmo de cabotagem,m prescindívels comunicagóes c o mo N o rt e e o N o rd e s t e ? Tendoo Ministro ouzaCostamanifestadoeu completo esagradocom o andamento as conversagóes,ellesargumentouue apoiaria s pretensóes o Brasil.A controvérsiaonforme firmam Conn & Fairchild" ("The Frameworkof HemisphereDefense,p. 315) "foi esolvida or HarryHopkins, iretor a recém-criadaMunitionsAllocations oard", ue afirmou disposigáoo governo mericanoem fornecer, canhóes nti-aéreoso revemente,lgunsavióes, Brasil". em como anques que É claro o Brasilnáo poderia er atendido aquelemomento, mesmo ue sto epresentassequebrade palavra e SumnerW elles, Jefferson affery Oswaldo ranha,p oiso GovernoRooseveltstava preocupadom salvara pelede Stáline do manrismooviético,analizandoparaos portos e Murmansk Arkangelo dosos recursos élicos de que dispunham. material élico emetido o Brasil, títulode consolagáo,o ram elhos obsoletosanhóes nti-aéreosetiradoso Porto de NovaYork. Cfe. ohnW. F. Dulles. Op.cit.p. 239) a Inglaterra, Alémda prioridade m suprira UniáoSoviética pesava ontra Brasil fatode que seu governo, mbora ompendo 120 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
relagóesomos países o Eixo, ontinuavaegando osamericanos a pretendida cupagáo as áreas estratégicas dos aeroportos o Nordeste.antoé assimquepelomenos téoutubro e 1942, Pentágono ontinuoultimandos planos e nvasáo o Nordesterasileiro. Videmapa ncluso presente bra.) Nasduassemanas uese seguiram o rompimentoe relagóes do Brasil arquivos omos países o Eixo, apáo, onformeastadocumentagáo xistentenos o ltamarati, táliae Alemanha principalmenteos dois últimos), esenvolveram ntensa tividade iplomática, na tentativa e demover Governo rasileiro a atitude reboque a conveniénciamericana. ebaldeesultaramodososesforgos. inevitável cabou contecendo,o registro e Getúlio lucida questáo de umavez por odas: 1942 16 de fevereiro - Tive notícias o torpedeamentoo navio "Buarque",o LloydBrasileiro,ascostas mericanas. otade Rodapé:R ompidas s relagóes o Brasil omo Eixo, nciaramse as agressóes frotamercante rasileira.O "Buarque", ue transportava1 passageiros,a fé,algodáo, acaue pelespara os EstadosUnidos, oi afundado elosubmarino lemáoU-432. O rádioanunciouambém uesubmarinoso Eixohaviam ombardeado epósitos e petróleo a ilhade Arubae torpedeado quatro etroleirosmericanosróximo o canaldoPanamá. stas notíciascausaram-me enosa mpressáo, omeqando confirmar-se que eu esperavada perturbagáo o nosso comércio com os Estados Unidos e havia ponderadoa SumnerWellesquando ratamos obreo rompimento e re' lagóescom os paísesdo Eixo (Grifo o autordestaobra.) Naentrevistantes o almogo e29 de aneiro,Welles arantira a Getúlioque "a MarinhaMercante rasileira e encontrava ob o guarda-chuvarotetor os EstadosUnidos queestariaivrede ataques no litoral a América".Paraas viagens e longocurso ransoceánicas, s naviosbrasileiroseveriamncorporar-seos comboios Aliados.) O torpeamentoo "Buarque",eguido o bombardeioa ilhade Arubae do torpeamentoe quatropetroleirosmericanos,as proximidades o canald o Panamá,oiumaoperagáo uitomaisde significadodo que prático. retendeu ostrar o Governo rasileiro ue as "garantias"mericanas áo passavam e fanfarronice. "Buarque" náo sofreuataqueno litoraldesprotegidoo Brasil,mas nas costas osEstados nidos. "superprotegidas" 121 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
E interessanteessaltar ue Getúlio,usae absolutaranqueza ao registrar torpedeamentoo"Buarque"mseuDiário.Náo alade um ato nesperado;t raigoeiro", asda purae simples onfirmagáo do que esperava.E ra pelo emorde acontecimentoso moo afundamento o "Buarque", de um continuadotaque frotamercante rasileira,que o Ministro a Guerrae o Chefedo Estado-Maioro Exércitoinham e posicionandom o rompimentoe relagóes omos países ela mpreno Eixo.A oscontrariedade civis, nfluenciados sa, passam espercebidoss riscos nerentes decisóes o tipodaquela omada eloGoverno rasileiro. os que émnogáo o graude risco, alam-se omoprocedeu ooseveltmrelagáo PearlH arbour, pelosimplesatode queo inevitávelc omo sperava etúlio)hes raz benefícios. esmo oncordandoomo rompimentoe relagóes, etúlioVargas nacionalistaueera - continuou egando osamericanosa ocupagáo asáreasestratégicasdosaeroportoso Nordeste. Emsuma,o relagóes o Brasilaromos países o Eixo náosurtiuosrompimentoe efeitos esejados. ra preciso umasacudidelaos brios e Getúlio de seusMinistros ilitares araqueestes iabilizassemo apoio ogistico e "Torch". Eis o que escreveVernonA. Walters, oficiala mericano ue acompanhou,omo radutor, comando a FEB durante fase de preparativos agáoem territóriotaliano"MissóesSilenciosas"), . 3 3e 7 2 ) : "Em1942, guerra stavaonge e correr emparaos Estados Unidose seusaliados. O s japoneses ontinuaramvangando no Pacífico no Sudesteda Asia.Na Rússia,o s Exércitos lemáes, proveitandoprimavera,r romperamo Domaté o Volga e se aprofundaram o Cáucaso.Na África,a balanga oscilava, endendo ra paraos ingleses, ra paraos alemáes. Estespenetraram o Egito, lcangandol Alamein ameagando Cairoe Alexandria,nquanto antinham Europairmemente sob seu domínio.No mar, os submarinos, perando m grupos, esvastavams comboios O s Estados Unidos e a lnglaterra ara áose ulgavam indaliados. ortes uficientemente invadir Europa cupada. odavia, entia-se ue algodeveria ser eitoparade algummodoaliviar pressáo ofrida elos ussose contribuir araas operagóesosAliados ontra s alemáes. A decisáo omadano maísalto escaláopelo Presidente Roosevelt o Primeiro-Ministro. Churchill,oi de invadira Áfricado Norte rancesa, or meiode uma poderosa peragáo anfíbia, ntáobatizada omo nomede "Operagáoorch". ...) Em 1942,quando s EstadosUnidos e preparavamaraatacar a Alemanha a áreadoAtlántico,í nhamos e encontrar o12 2 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
lugáopara levaravióes,atravésdo Oceano,para a Áfr¡cado Norte, arao OrienteMédioe parao Teatro a Chinae Birmánia.PeloFacífico, s distáncias ramproibitivas,xcetoparaos grandesavióesde transporte a época.Haviaa alternativa o percurso ela nglaterra,ia lslándia,mas, ambém este aso, só teria alidade araos avióesmaiores. demais, scondigóes meteorológicasa rotado do ano. norteacarretavamérias imitagóes durantea maior parte Gragasa hábeisnegociagóes como Brasil,m esmo ntesde suaentrada a guerra m agosto de 1942, irmou-se macordo arao estabelecimentoe bases navais aéreasnorte-americanaso saliente crdestino rasileiro,o que veio reduzir raticamentearaa metade espago marítimo sersobrevoado." Náo restadúvidade que o torpedeamentoo "Buarque"eve por objetivo, áo uma relagóes, as, rotegáo ue osretaliagáoelorompimentoe sim,demonstrar americanoslefavam o assegurar paraa MarinhaMercante rasileira.anto assim ueo Governo lemáocontinuou nviando o Brasil rodutos e queeradevedor a relagáode trocas.O autordestaobra,servindo a Fábrica e Juizde Fora (ex-Fábrica e Estojose Espoletas e Artilharia), o periodo 196211973,omouconhecimentotravésde registros depoimentos de antigosuncionáriosue grande artede sua maquinaria aparelhagemora nstalada or écnicos indos aAlemanha,áriosmeses depois o rompirnentoe relagóes. sta ircunstáncia oderá er acilveror historiadores resgateda mentecomprovada nteressadoso dadedos fatos.Por certoeste exemplo quievocado áo constitui fato único.Os registros lfandegáriosos portosdo Rio de Janeiroe deSantos áode oferecernteressantesu bsídios. O ataque eguinte, corrido oisdiasdepois o torpedeamento do "Buarque"ecebeu e Getúlio argas m tratamentoauteloso. registro e 20 de fevereiro sintomáticom razáodo emprego o verbo supor.Eiso queescreveu estadistae arga isáo: 1942 20 de fevereiro Um submarino ue se supóealemáo orpedeououtronaviomercante rasileirom águasamericanas o "Olinda". ota de Rodapé:O "Olinda esapareceuem deixar vestígios,endo onsideradoerdido oragáodo nimigo.Grifo do autor estaobra.) Talcomoocorrera omo "Buarque",a mbém "Olinda"ora orpedeado o litoral os EstadosUnidos.Q uando ofreu ataque, a123 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
vegava o argodeVirgínia, omGstinoa NovaYork.Cabeaquiuma interessantebservagáo:uando o ataque o "Buarque",áohouve vítimas. omo "Olinda" áose repetiu fato.Náohouve obreviventes, mpedindo-se,s sim, identificagáoo agressor. tribui-se feito ao U-432, também ele o torpedeamentoo "Cabedelo",ue acabarade deixaro portode Filadélfia,r ansportandoarváo omdestino ao Brasil. ambém "Cabedelo"esapareceu emdeixar estígio... Estesúltimos contecimentoso nvenceramGoverno mericaque no de o Brasil stavandignado bastante araa rever ua posigáode ntoleráncia: 1942 1ode margo Nosábado, 8, procurou-meXanthaky, a Embaixada mericana,om umamensagem o Presidente oosevelt,solicitando-me,o mgrandeempenho, vindade uns mil homens, ntresoldados oficiais esarmados,ara reveravióes americanosm tránsito araa Africa.Prometi tender, izendoque iria antesconversar om os Ministrosnteressados no assunto. 1942 5ra.deDei-lhes margo onhecimentoos Despachoomos resultadosa MinistrosaMissáo Marinha Costa da GuerArtur de SousaCosta Ministro a Fazenda, ue se encontrava m Washington).otade Rodapé:DasnegociagóesoMinistro ousa Costa, esultarams chamados cordos eWashington,elos quaisos EstadosUnidos e comprometeram: a) comprarodaa produgáoe borracha ue excedesses necessidadeso Brasil umaquota ixade café, ompregos stáveis; )apoiarécnica financeiramentecriagáo e umacorporagáoestinada estimular projetos e desenvolvimento conómico;) transferir arao Governobrasileiro Vitória da fenovia controle a ltabiraronCo.e Minas; ) elevarpara200 milhóes e dólares crédito bertoao Brasil elos ontratosland-lease". 1942 7 de margo Recebi Xanthaky, quemdissequeo Embaixador americano odia espondero Presidente ooseveltue eu concordaraomseu pedido e vindados técnicos aracuidar dosseusavióesde passagem araa Africa. 124 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
O ServigoSecretoalemáo, omando onhecimentoe que o Governo rasileiroomegava viabilizar Operagáo orch,nformou Hitler, esteautorizou oenitz comandantea rotaalemá esubmarinos) atacar avios rasileiros,á que a atitude e colaboragáoxtrapolava um simples rompimentode relagóesdiplomáticas comerciais. 1942 8 de margo Constao afundamentoe um outronaviomercante m águasamericanas. ota de Rodapé:O cargueiro brasileiro 'Arabuatá"fora torpedeado elosubmarinolemáoU-155, uando arváo. viajava e Norfolf arao Brasiltransportando 1942 10 de margo Recebi notícia o orpedeamentoemaisum navio brasileirom águasamericanas o cargueiroCairu". eterminei a suspensáo a navegagáo araos EstadosUnidosaté que tivessenossanavegagáo rotegida assinei ecretos ondoos bensdos súditos lemáes,a poneses italianosm garantia os danoscausados elosseuspaíses.N ota de Rodapé:O afundamentodo "Cairu", om material stratégico,m 8 de margo, elo submarinolemáoU-94, evou Governo rasileiro pressionars Estados nidos osentido eefetivar edidaseprotegáogaranO Decreto-Leio4'166' doispaíses. tia maritimo ntreos do tráfego dispondoobreas indenizagóese vidas or atosde agressáoontra bensdo Estado u contra vidae bensde nacionaisu estrangeiros esidentesoPaís, oi a resposta o Govemo ossucessivos ataques naviosmercantesrasileiros. 1942 11 de margo Determineiueencostassemosportosmais partissem,o dosos navios m viagem ara próximos, u náo os EstadosUnidosou de regresso esse País,até que nos fossemdadasgarantias e defesa, comuniquei o Governo americano. 1942 12 de margo - O generalG óis pede novamente emissáo. povoatacae depreda lgumas asasde alemáes, endodispersado elapolícia. 125 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1942 14de margo Recebi Chefe e Polícia o generalG óis.T rateicomelessobreas desordens opularesuesáoatribuídas um rabalho e preparagáoaraa desordem uiadopor conspiradorescomunistase instigadopelos nglesesdo lntelligence Service. ilinto Notei-osapreensivos om a marcha dos uecontrolasacontecimentos. Müller egou, oba palavra, se o Oswaldo u pessoas e sua amília, firmando ue,ao contrário,o Oswaldo que controlavaeUselefones, or ntermédio da Light.O utras oisas correram,omas quaisnáo iquei atisfeito. (Grifo o autordestaobra.) O "grampoelefónico"á trazia nsatisfagóesosgovernantesaquela poca.) 1942 17 de margo - A noite, ecebio Oswaldo. rouxeo expediente de sua pastae voltou insistir obrea exoneragáoo Chefede PolíciaFilinto trübingMüller). 1942 23 de margo - O Ministro a Guerra eiterava desejode exonerar-se o cargo. 1942 PostScriptum A 1ode maiodesciparao Rio procedentee Petrópolis),om o propésito e comemorarssedia no grande comício os trabalhadoreso estádio o Vascoda Gama.Um acidente e automóvelm obilizou-seo eitodurante áriosmeses.(Do acidente o Flamengo, argas aiucom raturas as pernas, o maxilar na máo,permanecendom convalescenga por ongoperíodo e tempo.)S ó a 27 de setembroegressei Petrópolis ara ransportar artedas coisas ue icaram o Rio Negro. Quantos acontecimentose grande transcendéncia ocorrerama vidado Brasil. quichegando,r acei apidamente essas inhas,dando por encerradas s anotagóes. ara que continuá-laspós áo onga nterrupgáo?revolta, sofrimento tambémmudoumuita oisa entro e mim! Nesseperíodo e seismeses ucederam-sen úmerosatos mportantes ara a vida nacional.F atosque náoforamregistrados or Getúlio argas m seu Diário,masque a imprensa os historiadores 126 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
se encarregarame legará posteridade. aquipor diante,portanto, náo se tem maisa opiniáo e Vargas omoespinha orsal esteensaio,e simumapluralidadee fontes ibliográficas.odavia, s acontecimentos ue se desencadearamram perfeitamenterevisíveis. Eles obedeceram ma seqüénciaógica, eguiram m cronograma compatíveloma decisáoomadapelo Governo rasileiro m 28 de janeiro e 1942. O Brasil ecebeu,a partirda visitado MinistroArtur de Sousa Costa Washington, maior uinháo osdesembolsose assisténcía financeira, dos ornecimentose material obo "land-tease"eitosá América atina, urante s anosde guerra.Cf.Conn& Fairchild.he Framework f Hemisphere efense, . 329) É sabidoo porquédesseprivilégio oncedído o Brasil.Logo depois a assinatura os acordos e Washington,argas utorizou estacionamento o Nordeste e algumas gntenas e homem o servigo de manutengáo ue vinhamaperfeigoar o Exército mericano, as condigóes os aeroportos, onstruir stradas instalagóes ilitares,e permitiu os Estados nidossobrevoar ertasáreassem restrigóes. Cf.Conn& Fairchild, p.cit.p.312) Acercadesse ontigente recursor os "paladinos a liberdade e dos direitos umanos", coronelA dhemarRivermar e Almeida, em Montese MarcoGloriosode uma Trajetória, p. 5), assimse posiciona: "12 de setembro e 1943.O Comandante o aviáoda Panair em que viajávamos nuncioupelo microfone e bordo que "estávamos obrevoando cidadede Natal,mas ntenso ráfego aéreo,prioritário,a rá com que evemos indaalgunsminutos antesde aterrissar".M omentos ntes,um funcionário daquelacompanhia e aviagáo, exemplodo que já fizera em Salvador Recife, ncobrira om um dispositivo propriatodasas anelasdo aviáo,de modoaaquelasrés do náo seremvistasas obrasque estavam endoexecutadas mportantes BasesAéreas. Os americanos roibiam s brasileiros e tomarconhecimentoo que se passava m território rasileiro!Sim,é istomesmo uedizo autor a obracitada!) Pousamos,inalmente,m Parnamirim! maiorbaseaéreaem construgáo o Brasil, as proximidadesa capital otiguar, rescia diariamente m novasedificagóes,m modernas istasde pousoe decolagem em número e pessoasrabalhando,dministradasor norte-americanos ortese bemalimentados,ue dormiam em locaíshigienicamenteimpose saudáveis sem 127 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
moscas u mosquitos),ue bebiam guapurae possuíam vióes para r buscar erduras frutasrescas m nossas idades o Sul. Parnamirim!ntesum pequeno ampode aviagáo, ercado e pequenos asebres; asebresque eram ocupador por brasileiros amintos e que tiveram24 horas para abandoná-los, apóso que os teriamembebidoem gasolinae fransfomado em fogo, fumagaeosse cinzas.Ordemque dada sem que nada providenciado fora araacolheraqueles de concreto pobrespatrÍciose seus familiares,iio barbaramente xpulsos de suasmíserasmoradas....) Tudo era de fácil compra para os norte-americanos heios de dólares: dólares que também estavamse¡vindo para prostituir antas ovens nordestinas, indasde todos os rincóes... Natal á possuíaatécassino, om ogos, shows'e mulheres de fácilentrega." Antesde intensificar ataque MarinhaMercante o Brasil, a Alemanha rotestou eiteradamenteontraa utilizagáo as bases aéreasbrasileiras or pessoalnorte-americanoomo pontepara a África, o que quál¡f¡cou e viotagáoda neutratidade o Brasil. Maso protesto oi ignorado." Cf.JohnW F. Dulles, p.cit.p.2a0) Váriosautores mericanos comoDulles, redericW . Ganzert eguerraaospaísesdo Conn& Fairchild afirmam ue,meses o Brasilerdeclarado Eixo 22 de 1942), R ecife e transforagostodentes maraem pontode apoioparaa Marinha os Estados nidos, havia intensa tividade as basesaéreas e Belém,F ortaleza, ecife,S alvadore, especialmente,m Natal, atoesteque,por si só, ustifica retaliagáo a Marinha lemácontraos naviosbrasileiros,ois,se o Brasil áo ormalizaramadeclaragáoe guerra, ontribuía,aracom a facAáo m utacontra Alemanha. Em margode 1942,quandoo "Cairu" oi postoa piqueentre Norfolk10NovaYork,houveno egistra Getúlio m seu Diário povo rode margo e 1942) Brasil reagáocomo iolenta. carioca moveumanifestagóese rua,atacandoojasde propriedadee alemáese houveprotestosambémno Rio Grandedo Sul e em Santa Catarina. argasdeterminou confisco e 30%dos fundospertencentes ossúditos o Eixono País incluindoerras ertencentesos japoneses que chegava meiobilháo e dólares.N áose incluíam neste álculo s saldos a Alemanha,t áliae Japáono Banco o Brasil,congelados Seo rompimentonilateral mediatamentepóso rompimentoe relagóes. o confisco e saldos áo oram uara ficientes convencer itler e queo Brasil bandonarae umavez 128 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
por odas ua pos¡gáo e neutralidade,su¡bmissáoo Governo mericano uanto cedéncia e bases portos irimiu ualquer úvida. Durante s meses e unhoe julhode 1942, itonavios rasileiros oramafundadosoAtlántico ul,coma perda e vintee Seis essoas. Certamenteque comparativamenteo número de barcos número evítimasoi baixo. razáo bastante imples. afundados, Eis o relatode um desses fundamentose itopelocoronel dhemar RivermareAlmeidaOp. it.p. 13): "No dia seguinte, tristeza ausada ela mortede um ovem aviadoroiem parteminorada, oisum sargento eionosanunciarque dois ovensbarbados maltrapilhos,iziam ernossos ordenangas. urpresos, eparamos om o soldadoJoáo de Sousae Silvae como Thales, rdenanqaso general, uehaviam e teremde viajar m nos acompanhar,pesar n táo,queo ltapagénavegava por viansistido ontaram-nos, marítima. isolado semescolta, pós er escalado m Salvador Recife, a uma distáncia e sete a oito milhasdo litoralalagoano,ora torpedeado.á se encontravams tripulantesecolhidos uma baleeira,e lizes or náoestaremmortos, uando iramum subrnarino mergir o ladodeles^O s alemáesilmaram,iraram otografias e partiram, deixando-os sós, aliviados e esperangosos"" Os jornaisda época, ivros,entrevistas depoimentosepetiram, nvariavelmente,n arrativa ossoldados oáode Sousae Silva e do Thates.A Marinha lemá amais oi acusada e cometer trocidaoramSocordes.Felocontrário, uitos áufragose orpedeamentos ridos, munidos de bússolas e instrumentos e navegagáo, mantimentos,gua potável outrosequipamentosn dispensáveis voltaá terra irme. As mortes corridas odem eratribuídas fatalidadee um estadode guerra,amaisao instinto ssassino,o desejo eliberadoe matar. matar or A decisáo rasileirae ceder s bases ordestinasosamericanose de romper elagóes omos Países o Eixo,assegurou como afirmaMc CANN r. (Op.cit.p. 215) a continuidadeo Governo argas,poissuadeposigáoaziapartedos planosmilitares políticos e ocupagáo as áreasestratégicaso Saliente rasileiroRainbowV)' Afirma,extualmente,referido utor p.215): "os acordose decisóes guerra olíticasmericana, o Brasilasseguraramua continuidadee cooperagáoestratégiae Vargas o podere ataram Brasil economia orte-americana 129 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
peladécada ue se seguiu;m as náoconst¡tuíram x¡b¡gáo lguma de altruísmo.Fossecomo fosse, ambos os governos já vinham,mesmoantesdo rompimento e relagóes o Brasil com os Paísesdo Eixo, azendoda neutralidade rasileira uma arsa." O grifoé do autor estaobra.) Emrealidade, Governo rasileiroáocedia, sua soberania áo fosse pontoaraque maculada. ra pusilánimeelando de surpreender s próprios mericanos. Embaixador affery, m 22 de abrilde 1942 832.201374,A) registrava respeito:Na verdade,o CoronelH enryA. Barber,que sucedeuMatthewB. Ridgway omo principal ficial e planejamentoa tino-americanoo Exército,omentou quesesentiumaravilhado'quando os brasileirosceitaram plano;esperava ue pelo menos ossemexigir o comandobrasileiro de todas as tropas de ambosos países, m territórionordestino." (Aspas Mc CANN r.;grifodo autor estaobra.) MceCANNJr. (Op. cit. p. 218) afirmaque "os EstadosUnidos, com odacerteza,a maispermitiriamropas strangeiraob comando estrangeirom seu território. conformidaderasileira m aceitar contrário m seu erritório áoaumentava respeito mericano." Foi durante decorrer essasratativas do início o deslocamentode técnicos militares mericanos arao Nordeste rasileiro, que os submarinoslemáes fundarams primeiros aviosmercantes do País, provocandorandepreocupagáoo Governo na populagáo". McCANN r.- Op.cit.p.221) Depois ue o "Cairu"oi á pique, m 9 de margo e 1942,V argas resolveuuspender navegagáoaraos Estados nidos té que os norte-americanos omassemmedidas e defesa,sto é, cumprissemas promessas e protegáootal,assumidasos pródromos a lll ConferénciaosChanceleresasRepúblicasmericanas. Nosúltimos iasde abril,V argas ecebeu Almirantengram a estagáo e águasde Pogosde Caldas.A subserviénciaomegou ganharcontornos ada vez mais nítidos. elato CANN r.(Op.cit.p. 2211222),e rguntou Ingram Conforme e esteestava de Mc ispostoa assumir responsabilidadee laprotegáo os navios rasileiros.Tendoesteconcordado,argas assou chamá-lo,esdeentáo, de "o nossoLordedo Mar"!O Presidentebriu odosos portos rasileiros,nstalagóese reparos avais aeródromos Marinha mericana e "instrLtiu s forgas aérease navais brasileiras ara operar segundoas instrugóes e 'seu Lorde do Mar'." Foi depoisdestes acontecimentosu e os submarinoslemáesntensificaramataque Marinha Paraquese Mercantetenhaumanogáo rasileira. xatadoocorrido, preciso tentar paraas datasdosacontecimentos.ercebe-se,o mclareza, ue o 130 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
torpedeamentoos naviosbrasileiros áo foi uma causa,mas uma conseqüéncia. Até o iníciode unhode 1942,o Brasil iveraoito naviosafundados. lngramora promovido "Lorde o Mar"do Governo argas m abril.) A partir e entáo, s navios rasileirosfundados,mbora esfraldassem Bandeira o Brasil, ramoficialmenteprotegidos"/ou comandadoselosEstados nidos poisera ngram uem,por ordem de Getúlio argas, mitianstrugóesarao Comando aval.) Nesse nterim, s tropasalemásestavam ontra-atacandoa Rússia a situagáo o Brasil iorava elas ificuldadese mportagáo e exportagáo.egundoMc CANN r. (Op.cil.p.224), oficiais o Exército,de altapatente, reveniramargas náose dentificare maneiraáo estreita omos EstadosUnidos", ois sto poderiaevaro Paísa umasituagáonsustentável.e mbravamue a Argentina o Chile, ue náohaviamseguido reboque uandoda lll Conferénciae Chanceleres, estavamenfrentando masituagáo ranqüila, om seus barcossingrando, em qualquer ipo de embarago, s oceanos. Os Estados nidos, ueofereceraudoao Brasil nadaao Chile e á Argentina,escumpria que ora prometido o seu parceiro, náo omavaqualquer ipo de medida ontraos que lhe voltaram s costas.C ontinuavam negociar om os dissidentes a Conferéncia do Rio de Janeiro,e náo impediamque estescomerciassem Países o Eixo. com os Vé-se ogoquem saiuperdendo quem aiuganhando! Os navios rasileirosontinuaramserafundados, algrado s providénciaso novoLordedo Mar.Náo se tratava, onvém epetir, de umaagáo riminosa, asde atode guerra lenamenteu stificado. No Pacífico, s americanos giamde modo otalmente postoá Marinha lemá.Dezenas e obrase filmes, nclusive roduzidosor estúdios mericanos, ostram omoagiamos "paladinos a liberdade e dosdireitos umanos" m situagóesemelhantesquela ividapelos náufragos o "ltapagé" de outrosbarcosbrasileiros. filmerecentementeroduzido "Warand Remembrance"H ermanW ouk's Dan Cu(is) - mostracenas mpressionantese comoagiamos submarinos mericanospóso torpedeamentoe navios a Marinha e Guerra da MarinhaMercanteaponesas. mergiam,epoisque os sobreviventeSaviam mbarcadoosescaleres, metralhavam todos indistintamente.s soera obrade comandantess olados, fetados por "traumas e guerra"?Náo! sso ocorriaem cumprimento ordensexpressas omandantese subo ComandoNaval!Muitos emogáo. ordeme solicitaram marinos ebelaram-seontraessa maioria eles,p orém, umpriuielmente,omo odo bomsoldado", 131 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ordem uperior. foramessesúltimos graciadosommedalhas,o uvores promogóes, náoos quese nsubordinararn. Como soldado lemáo,u lgado elos ribunais liados estereotipadopelos"historiadores"a bandavencedora, eu-se ustamente contrário. s nsubordinadoscomoRommel, anaris, tauffenberg,isevius, tc.- ganharam status e veneráveis,nquanto s cumpridoresdos egulamentosilitaresoram evados o banco os éus. Sobreesses ribunaismontados ós-guerra, revelia o mais sagrado e todosos princípioso direito enal "Nullum rimem, ulla poena inepraeviaege",m uito e émescrito osúltimos nos. O livrode DorothyStuart-Russel "lndictmenf',publicado a Califórnia, stadosUnidos, m 1990, raz,umdepoimentosclarecedore definitivoe Sir Hartley hawcross,íderoficial a delegagáoritánicano ulgamento e Nuremberg. iso que declarou Procurador GeralB ritánicom discurso roferido m Stourbridge,m 16de margo de 1984 p.250): "At he Nurembergrials , together ithmy Russian olleague, condemned aziaggressionnd error. I bilieve ow hatHitler nd he German eople id notwantwar. Butwe declared ar on Germany,ntent n destroyingt, n accordancewith our principle f balanceof power,and we were encouragedy heAmericansoundRoosevelt. leading We forced ignoredHitler's o realizeHitlerwas right.He ot to enter offeredus ntowar. theNowwe cooperation are of Germany;nstead, ince1945,w e havebeen acing he immense ower f theSovietE mpire." (NosJulgamentose Nuremberg,u untocommeucolega usso,condenamos agressáo o terror azista. Acredito goraque Hitler o povoalemáo áoqueriam guerra. Masdeclaramosuerra ontra Alemanha ecididos destruí-la, e acordo om nossoprincípio e equilíbrioe forgas, fomosencorajados (Qu¡emramos assessorese elosamericanos m redorde Roosevelt. Roosevelt?) lgnoramos apelode Hitlerparanáoentrarmos a guerra. gora somos orgados reconhecerue Hitler stava erto.Elenosofereceua cooperagáoa Alemanha;o nvésdisso, stamos, esde 1945, nfrentandoimenso oderio o mpério oviético.) Dorothy tuart-RusselOp.cit.p. 251),combaseno depoimento de Sir Hartley hawcross,iz que "o arrependimento em a grande desvantageme sempre ir depoisque o prejuízo freqüentemente irreparável foi feito". A autora itada rosseguep. 251): 132 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
'A afirmagáo e sir Hartley e que a lnglaterra stavadecidida a destruir Alemanhamais pelo motivode reter seu próprio equilÍbrio eforgasdo queporalguma azáo e grandehumanitaiismo, áo evela adaque á náose sabia mesmo uenáo em odomundo.M asela realmenteoloca mselode autenticidadenas ontesque derama informagáoelaprimeira ez que anáose participagáoa m ambasas guerrasmundiais, própriosnteresasaosseus ao altru¡ísmo, deveu antoInglaterra, sesmercenários." Esta rápidadigressáo o tema principal,azia-senecessária por dois motivos: m primeirougar,para rechagar historiografia oficial, ujo ugar-comum apontaras "atrocidades"Ometidas elos alemáesduranteo transcurso a guerra;em Segundo ugar, para eiterar pontode vistade que a posigáoomadapeloGoverno brasileirorompimentoe relagóesomos países o Eixo)náo foi a mais correta. Parao Brasil, manutengáoa neutralidadeeria sido o melhor caminho,embora esta atitude ivesse representadoum grave risco:o da invasáode territóriobrasileiro or tropasnorte-americanas. Quantoao primeiroponto o referente s "atrocidades"ometidaspelosalemáes convém essaltar ue a bibliografia xistentesobre a ForgaExpedicionáriarasileiraFEB),bibliografia, que diga-se e passagem, astante xtensa,amaisaludea atos uito padróesconvencionais. possamSer ora dos enquadrados pelocontrário, ssasobrassáo artasem elogios o comportamento do soldado lemáo.O coronel dhemar ivermar e Almeida, a contra-capa e "Monfese MarcoGloriosode uma TraietÓria",lu.de a um fato que acabou endodestaque a folhade rostodo "Noficiáriodo Exército", rgáo publicado elo Centrode Comunicagáo Socialdo Exército AnoXXXVll,no8.874,edigáode 14 de abrilde 1994: Trésheróis rasileiros quesetransformou Vilade MONTESE, s Nosescombrosm corpos e trés pracinhas o 11oRl - soldados rlindo Lúcio da Silva, GeraldoRodriguesde Souzae GeraldoBaetada Gruz - foram encontradosmtoscasepultura,onstruídaor Soldadoslemáes, a qual se lia: "Drei BrazilianichenHelden" TrésHeróisBrasileiros)' Nestesimplesato de nobreza, cujo precedente a históriamilitar mundial areceSercomprovadoelospesquisadoreso tenazadveros que se bateram, omdenodo, sáriodemonstravaua pelacausa e suaPátria. admiragáo 133 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
TrEseróis brasileiros lVos esombros em que se transformoua Vila de MONTESE, s @rqs de lle trésHbravos pracinhas - soldadosArdo lindo Lúcio da Sitva Geraldo Rodrigues de Souza e Geratdo Baeta da Cruz - fonm encbntrados em tosca sepultut4 construída por sldados
alemáes, na qual se IB: "Drei Brazilianichen (Trés HeróisBn' Helden" sileiros).Nestesímples to de nobrez4 - cujo precedente na hísiória miiitar mundial pelospequisado carece ser @m' provado r e s - o t e n a z a d v e r s á r io demonstnva sua admiragáo aos que se bateram, am denodo, pela causa de sua Pátria
o que precisavaicarenfatizado quisáo os registros e Getúlio com referéncia o torpedeamento e naviosbra-sileiros.e mpreque a origemdo ataque oi atribuída ossubmarinos lemáes, perdaem vidas oi relativamente equena, náo rarasvezesos sobreviventes oram auxiliadospelo "inimigo",através de víveres, água, nstrumentos e orientagáo instrugóes e comoalcangar litoral.Em todos os casos em que o ex-piesidente tilizouo verbo supor, as perdas oram otais,e isto ocorreu, oincidentemente,a épocaem que o Governobrasileiro e mostrava ontrário cessáo das basesaérease Operagáo orch. dos portosnordestinos arao apoio ogístico A verdadeé que a estratégia e dissuasáo lemá náo surtiu resultado. elo contrário,al comoocorrera os Estadosunidosdepois de Pearl Harbour,os afundamentos e meadosde agostode 1942provocarammanifestagóesm todo o Brasil.Em vitória,grande multídáo esfilou om retratos e Vargas,e o povo depredou m bar alemáoe a agénciada Bayer.Em Frorianóporis,s móveisde algumas esidénciás lemás oram destruídos, seus proprietários obrigados dar vivas pernambuco comegaram o dia 18 de ao agostode Brasil,Em1g42de formasordeira, maniiestagóes m as aos poucosa manifestagáooi mudandode oaráter, gruposde estudantese de empregados assaram assaltarescritórios e firmas alemás, rrancando artazes levando bjetosmetálicos ara o depósito a campanha o Metalparaa Marinha o Brasil.É or im,alguns desordeiros e juntaramaos manifestantes, ue saquearam completamenteerca de vinte ojas,gntes que a policiase decidisse a intervir. Em Porto Alegre,os Juso-brasileiros, oram além do que as autoridades onsideravamolerável.A s depredagóes, ue comegaramo dia 18, evelaram remeditagáovingangá, o Go_ verno eve de intervir".Cf. JohnW. F. Dulles.O p. cit.-p. +g¡ 134 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
No Rio de Janeiro, 18 de agosto e 1942,u ma multidáo e reuniuem frenteao PalácioGuanabara, os gritOs e "gUerra" "Vinganga". etúlio, ue desdeo ac¡dente e 1ode maionáoaparecia m público,e stavano palácio,e xperimentandoar os primeiros assos como auxílio e umabengala;m andou briros portóes, se vestiu para alarcomos manifestantes.Cf. Alzira argasdo AmaralP eixoto' iA V¡dade GetúlioGontada or sua Filha,AlziraVargas, o Jorna15 de "Fatos& Fotos",de S ériepublicadam lista RaulGiudicelli. junho e 1963 05de outubro e 1963.) Johnw. F. Dullesdescrevendo encontro e GetúlioVargas com oS manifestantes,i z que "no seu tom habitual e severidade, Vargaselogiou s sentimentosos presentes; áo prometeu ue o Brasil ntraria a guerra,m asdisseque oSnavios os países gresSores ue estivessemm portosbrasileiroseriam onfiscados, que os fundospertencentesossúditos o Eixo esponderiamambémpelosprejuízosofridos."Op.cit.p.248) " Em "A Nova Política do Brasil", Vol. lX, p. 227'228,Getúlio Vargas iz que encerrou encontro cimacitadopedindo os que o ouviamque voltassem ara casa,com a cabeqa rguida. A bandeira brasileiraáoseráhumilhada disse porque Brasil imortal." Como á havia um estadode guerra de fato",desdeo romp¡mentode relagóes, áo haviacomorecuarag6ra,mormente orqueo motivo osatáques ossubmarinoslemáes MarinhaMercante rasileiraornara-seatoconsumado:s americanosá tinham stabelecido suacabega-de-ponte o Nordeste, f anosamente, sem ornarO Brasil,embora orch.preparavam, a Operagáo desencadeamento se um degladiante tivodo conflito, edera erritório, asese portos, paraos nimigos o Eixo. DepoiJdese comunicarom Roosevelt,argas utorizou swaldo Aranh'a, o dia 21 de agostode 1942,a enviarnotascomunicando aosgovernos a Alemanha-ea ltáliaque "osatosde gugnapraticados contra Brasiltinhamriado mestado e beligeráncia".e pois e uma reuniáoministerial,e alizada o dia22, foidivulgado ue o Brasil stava emguerracom a Alemanha a ltália.Extra-oficialmentee informou ue o Japáonáo haviacometido ualquer tode agreSsáoo Brasil, que, poressa azáo, áo heseriadeclaradouerra No Brasilnáose repetiua euforiae o ardorpatriótico corridos nos EstadosUnidospós-PearlH arbour.O Consulado os Estados Unidos m PortoAlegre, m comunicagáoatada e 29 de agosto e 1942,nformava Governo mericano e que"a declaragáoe guerra fez com que a ira do povo se transformassea sóbriacontemplagáo do queo futuro rometia". o Embaixador efferson afferytelegrafara ara washington, em 27 de agosto, nformando o Secretário e Eétadodos Estados 135 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
unidosque "os antigos cupantes e cargos úblicos,ujasesperangasde voltar o Governo stavamáoviváshá algumas emanas, stáo de novo desconsorados:s recentes ecisóés e Vargas, em particular declaragáo o estadode guerra, izeram om qué o prestígio do Presidenteefirmasse, ara risteza eles',. Johnw. F. Dulles elataum interessantecontecimento.s tados unidose Uniáo mel.Mas,Getúlio áoentrouna soviética stavam, brincadeira: a época,em Algunscomunistas, plena ua-deue haviam articipadoa revorta e 1935, etornaramo uruguai daÁrgentina, ara oferecer eusservigos s Forgas rmadas,m as oram postos mediatamentea cadeia."Johnw. F. Duiles. p. cit. p.2ag) (A assessoria e GetúlioVargasera bemdiferente a de loosevelt.) o problema a organizagáo dministrativaas forgasmilitaies no Nordeste,odavia,n áo foi resolvidoogo após a declaragáo e guerra o Brasil os países o Eixo.someñteno iníciode novembro Torch, de 1942,coincidentemente Brasil cabou edendo omsorecomendagóes desencadeamento a operagáo a comissáo Mista de DefesaBrasil-Estadosnidos.o Brasil eria responsávefela defesade seuterritório protegáo as nstalagóes ilitáres; deiesa costeira icariasob a responsabilidadeonjuntá o Brasile dos Estados unidos.M asa autoridadeesponsávele lacoordenagáoe todas as atividades ilitares, or odasas forgas, em comopélaprotegáo da.navegagáo,aberia o almirantengram, uepassou serconhecidocomo comandante a Forga o Áilánt¡co ü1". almírantemericano estabeleceu eu quartér-general m oRecife,onde ficaram sediados ambém s comandantes rasileiros Exército, a Marinha e daAeronáutica,o m esponsabilidade e las peragóesaárea. o generalR obertL. walsh estabeleceu'tamúémm Recifea sede do comandodo Exército mericano o Aflántico ul, mas os doismil_homels ue comandava ontinuarama ilhade Ascensáo, possessáo ritánica ocalizada o meiodo oceanoAilántico. principal arefa ewalsh eradirigir utraunidade a Esquadrilhao Aflántico sul do comandode Transporte éreoAmerióano, aseada m Natal.Vincent e Vicq de cumptich, m entrevista oncedida John w. F. Dulles, m 9 de ulhode 1963, firmou ue o aeroporto e Natal se tornou o mais movimentado o mundo, com üm ritmo de pousos e decolagensque chegavaa um a cada trés minutos,'. (JohnW. F.Duiles.O p.cit.p. 250f os quadrimotoresoavamdireto paraa África,enquanto s bimotoresaziamumaescalade reabastecimentooaeropórto onstruído na lhadeAscensáo. quesema concordánciarasileiram cederaeroportosAeverdade portospara utilizagáo or partedas ForeasArmadas os Es_ 136
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
tadosunidos,a operagáoTorch 8 de novembro e 1942) a invasáo da sicília 10 de ulhode 1943) alveznáo ivessem e concretizado. ou, se concretizadas, custade ¡nuitos acrifícios de ingentes ificuldadesogísticas. Em 1993,quando assados s cinqüenta nos egulamentares parao sigilo e documentos,ieram público s planos e invasáo ocupagáo o Nordeste rasileiro,icou ue de Consulta os Chanceleresas Repúblicas evidenciado mericanas, a lll Reuniáo e alizada em aneiro e 1942, inhaporobjetivo, áoArrastar América atina guerra,mas táo-somente trelaro Brasilaos interesses stratégicos americanos.mbora Argentina o Chile enham ptado elaneutralidadee pelo náorompimentoe relagóes iplomáticas comerciais com os paísesdo Eixo,nenhuma epresália e montasofreram a prática. ampouco s EstadosUnidos laboraram lanos e invasáo desses aíses.O alvoúnico exclusivora o Brasil, oisdesde ano de 1939, uando guerra tes á planejavamuaestratégia stavautura, istante araos Estados nidos, sontandooma utilizagáoos aeroportosrasileiroso Nordeste. O passodadoa reboque e Roosevelt eu ao Brasilo statusde vitorioso a SegundaGuerraMundial. náo oi apenas fatode ter rompido elagóes omos países o Eixoe, mais arde, er declarado guerra Alemanha a ltália, ue perfilou Brasil ntreas nagóes itoriosas.O Brasil ontribuiuom o vilipéndio e sua soberania;om sangue, uore lágrimas or partedos que morreram dos que os cos. prantearam,em evarem contaos incalculáveisrejuízos conómiA MarinhaMercante rasileira erdeumaisde 1/3de sua onelagem ruta, useja,36 navios 73o/oo LloydBrasileiro).áoobstante estasperdas, Brasil oi pressionado alugar ozede seusnavios aos americanos,elaquantia imbólica e I dólar cada!Comprometeu-se, inda, destinar s vintee um restantes o tráfego xclusivo entreportosbrasileiros americanos, que praticamenterruinou comércio rasileiro om os demaismercadosnternacionais.s perdascoma MarinhaeMercante,m razáo oslemáes, orpedeamentos rsubmarinos lemáes que seorefere dos supostamente Getúlio),o ramde 3,7bilhóesde dólares, maperda áo grande ue, hoje,passados aisde cinqüentanos,náose póde ecuperar. Coma guerra, s saldosbrasileiros,a ntonos EstadosUnidos comona Inglaterra,ramenormes, oispoucoou nadase podia mportar.Todaa riqueza icavacom eles para o esforgode guerra.O Governo ritánico, lémde segurar uasdívidas ara com o Brasil, sem pagar uros ou parcelas o principal, indacongelou m seus ,7bilhóesde dólares. O montanteonespondiaáoapenas abancos saldode negócios om a Inglaterra, as ambémao frutodo comér137 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ciocoma Dinamarca, spanha, récia,H olanda, uécia outros aíses.Estaoperagáo ontribuiu araelevaro valordos ítulos ngleses em maisde 300% no pós-guerra. uitosdesses ítulos, alorizados como dinheiro rasileiro,o ramdepois epassadoso Brasil arapagamento asdívidasnglesas. arageraresses aldos, osquaisnáo se beneficiou, Governo rasileiroeve que emitirmoedanacional para da inflagáo emunerars enornes exportadores, c asionandom rápido rescimento sacrifícios ara o povobrasileiro. Em Potsdam, omplementandos decisóesdraconianas e Teeráe Yalta,os Trés Grandes cordaram ue a Alemanha everia recompor odosos danossofridos elosAliados.T odavia, Brasil acabou endoo únicopaísque, endoparticipadotivamentea luta armada, áo oi convocado araa Conferéncia e Reparagóese paris.Naquela casiáo, s conferencistase cidiram eloBrasil. conselharamo Governo rasileiro ressarcir-seos prejuízos a guerra, apoderando-se imigranteslemáes italianosueviviam aqui.E claroqueosbensde estamedida náoatendia os nteresseso Brasil, umavezqueos bensde cidadáos e qualquer acionalidadeue residiamefetivamenteo País, á constituíam atrimónio este,e seu arresto ontrariavaantoo direito rasileirouanto internacional. Como ntegrante o blocoAliado, Brasil ubscreveu acordo de criagáo o BandoMundial, oma cotade 25 bilhóesde dólares, poiso Paíspossuía randes aldos ongelados.E ste aloré conigido. Naépoca, orrespondia1 bilháo e dólares. stacorregáooi estabelecidamultiplicando-se valordo dólarpor2s,tendoem vistao autovalor aquisitivo a moeda mericana aquela poca na atualidade.m móvelnovocustava, m 1946,400dólares.H oje,este mesmo ipo de canocustamaisde 10 mil dólares.)A desvalorizagáo eítaunilateralmentepelosEstados nidos ompeua paridade o dólarcom o ouro, provocando galopante esvaforizagáoa quotabrasileira dosdemais associadoso BancoMundial m2s vezesdo seuvalor eal. Estáaí o pontoprincipal ser revisto elos esponsáveiseloscálculos pagamentoda dívidaexterna rasileira.) aralelamentedesvalorizagáoa quotados demaispaíses, s Estados nidosueecompunhamontinuamentea suacom subscrigáo e dólarpapel, emitiam seu bel prazer.Destemodo,o Brasil oi "mordido" m 24 bilhóesde dótares, sto semconsiderars uros.se estes ossem onsiderados,razáode 4% ao ano,a "mordida" ofrida elo Brasil tingiria 120bilhóesde dótares!Entretanto,e tomada omobasede cálculo taxade 20o/oo ano (taxa obrada o Brasil elosbanqueirosnternacionais),totalda "mordida"seriade 227 bilhóesde dólares!Em outras aravras:o invésde devedor, Brasilseria redor! Na atualidade,aíses a Europa, omoFranga Holanda, ancontram-se mmelhor ituagáo o que'oBrasil o BancoMundial. 1 38 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
radoxalmente,Frangangressou o referido anco om umdéficitde 6,2 bilhóes e dólares, a Holanda omum déficit e 5,5bilhóes e dólares! No passede mágica á la Houdinl", Brasila pareceu, entreos "vencedoiesa SegundaGuerraMundial", xcluído o rolde beneficiários, msituagáo ¡orque a dos "perdedores". criagáo o FundoMonetárionternacional epresentou m utor arvorou esbulho o Brasil. steórgáo, ueseFMl) outraAormade das finangasnternacionais,o b a tutelados EstadosUnidos,bloqueoua idéiaoriginal e se criarumacámara e compensagáoo comérciomundial,endopor referéncia padráo uro,desvinculadoe qualquerm oedaespecífica. m lugardo padráoouro, nstituiu-se dólar,m oeda ue os Estados nidos odiam mit¡r a quant¡dadeue lhesaprouvesse. resultado istoé que,paracomerciar, ualquer país emque dispor e saldos m dólar.stobeneficiouremendamente Estadoschegaram nidos osobanqueirosmericanos,explodiu s axas patamar e até 25o/oo ano. Esteproce_diuros,que deos mehtoprovocou iutalendividamentoo Brasile das nagóes apitalistas do 30 Mundo. Os banqueiros nternacionais e locupletaram, através a agiotagem da interferénciaa economia os países evedores.O tótatde dólaresem circulagáo,om finalidade speculativa, atinge, oje,a fabulosa ifrade 15 trilhóes de dólares.Trata-se de um á¡nne¡io em lastro,puro papelpintado, ois odoo ouro do mundo áocorrespondeequer 1/3deste alor. O esfacelamentoa Alemanha rejudicou comércio o Brasil comaquelepaís,e comoutros uja mportagáoe davapelosportos daAlemanha. O "aliado"mposto o Brasil, omo rutoamargo a opgáopróEstados nidos a UniáoSoviética,estringiu comérc¡o os países da EuropaOriental tornados atélites) om os exportadoresrasileiros.As óxperiénciase comércioentadas eloBrasil omessespaíses, só trouxeramprejuízos.Quem náo se lembra das famosas "polonetas"? No final da guerra,o GovernoVargas,atravésda Portariano 711945,rocurou óntrolar s gigantescosaldos o Brasil, a entativa de disciplinareu uso na recomposigáoo parquendustrial da MarinhaMercante o País,que estavam ucateados /ouavariados em conseqüénciao conflito. stamedida oi postergada,oma deposigáo e GetúlioVargas, obo argumento e que ntervinha a liberdade e comércio. como se percebe, vitória o Brasil a segundaGuerraMundialnáopassou e uma"vitória e Pirro".Os próprios errotados, oucos anosdepoisda hecatombe ue os abateu, urgiramevigorados, recuperandouasantigas osigóes a economia undial, atésupe139 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
rando-as,omoé o casodo Japáo.O mesmo estino áo eveo Brasil,excluído a mesade negociagóesa Qonferénciae Reparagóes de Paris, rivado e suas eservas, brigado subvencionarcriagáo do BancoMundial, trelado s exigénciaso FMl,caloteado elospaísessatélites a uniáoSoviética,arroteadoelosurosde umadívida externamuitomenordo que o montante os prejuízos ue sofreu comoÉvencedora guerra". interessante ememorar aisalguns contecimentosu e assinalaram frutoamargo ue os brasileirosiveram ueengolir oma Alianga rasilxEstados nidos. Em 19de fevereiro e 1942, uandoá se tinhaencerrado lll Reuniáo e Chanceleres, o Brasil mboraivesse ompidoelagóes comos Países e Eixo,mostrava-seontrário cessáo asbases m seu erritório, elles screveu RooseveltPSFBrasil, 942,F DRL), informandoue a reagáo e imitava osmilitares que a esséncia o problema mdar-lhes vidénciasoncretase queosUEstados Unidos amstava ornecer que o Brasil ecessitava. s armasde mavez assimagissem, se tivessemato na colocagáoe suasnecessidades - afirmava umnerWelles tinha certezade que obteriamo que desejavam o Brasil". Grifo o autor esta bra.) Valentim ougas, onselheiroconómico companheiroe golfe de Vargas,escreveu ma cartaao Presidenteencontrava-seos EstadosUnidosassessorando MinistroSouzaCosta) elatando quesetramava ontra economia rasileiraValentin OUQAS Vargas,NovaYork,23de fevereiroe 1942, GV): "Háduascorrenteseopiniáo osEstados nidos: s homens o New Deal alvezdesejem enuinamentejudaro Brasil,mas a corrente redominantea de WallStreet, ujapergunta "quantosdólares or anonosdaráo Brasil?". stacorrente,mesmo m tempode guerra, ó pensaem lucros em explorarm atérias rimasde tal modoque deixariam Brasil om crateras o cháoe nenhumandústria. itocomoexemplo planoda borracha e NelsonRockfeller,cujasconseqüéncias ócio-económicas ém sido unestas arao País.Náo vejo uma tendénciados americanos em ajudaras indústriasdo Brasil,mas, pelo contrário, dedominá-las."Grifo o autor esta bra.) McCANN r. (Op.cit.p.223), eportando-seo afundamentoe naviosmercantes raslleiros,p ina: "Em16 de unho,H itler ecidiuangar mablitz e submarinos contra Brasil.O Governo lemáo creditavauea cooperagáo do Brasil om os EstadosUnidos as atividades e sua Mari140 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
nhae ForgaAérea ndicavamueo Brasil áoera maisum país neutro,m asemestado e guerra, que,quando paísestivesse organizado preparadoariauma declaragáoe guerra ormalcontra Reich." Hitler ez mais.SegundoMc CANNJr. (Op.cit. p' 223), preveniu o Brasile m transmiséáoadiofónicae que as agóesempreendidas pelasaeronaves mericanas, partir e baSes rasileiras,eriam unestas". conseqüéncias óez submarinos artiram e portos ranceses om destinoá América o Sul e chegaram o largoda costabrasileira a primeira semana e agosto. A basJde Natale arredores ntraram m pánico.M uitosmoradores ugiramparao interior.O Brigadeiro duardoGomesdeterminouum-black-out; pessoal a ADP, os guardase fuzileiros navaisnorte-americanos,avaramrincheiras colOCaram etralhadorasem volta do campo.O ataque' speradonáo chegou a acontecer,masos submarinos lemáes orpedearam uatroembarcagóes rasileiras o largode PortoRicoe Trinidad. Cf.Mc CANN Jr.Op. cit.p.223) Em meadosde junho de 1942,o Embaixador affery estava encontrando ificuldades m convencer Governo e Getúlio ceder,de umavez por odas,á pretensáo mericana e ocupar, em áreasestratérestrigóes u embaragosportos)do iplomáticos,s brasileiro, as o Rio de Jalitoralbasese gicas(principatmentes neiro Belém. sumnerwelles teve de justificar eranteRoosevelt os secretários a Guerrae da Marinha, ue CafferySe negava a ir ao Presidenteo Brasil dar socosna mesaexigindo ue oS desejos do Departamentoe Guerra ossem mediatamentetendidos"' (Welles Roosevelt,Washington,u lhode 1942 Of.884,FDRL) No nício e setembro e 1942, oucos iasdepois o reconhecimentooficialde um estadode Guerracomo Eixo,Vargasmandou chamar seuLorde o Mare deu-lhe utoridadentegral obrea Mae ladefesa rinhae a ForgaAéreabrasileiras total esponsabilidade de odaa extensáo a costabrasileira. O Secretárioa Marinha rankKnox icouestupefato! De acordocorno documento-lSNavyAdministrationn World War l. Commandern ChiefAtlantic eet,Vol.Xl, Commander outh Atlantic orce,p. 82,"KnoX xteriorizou lngramque nenhurnpaís al decisáo;em conseque se respeitasse si áoeramsériose, mesmotomaria de algumamane¡ra' sqüéncia, s brasileiros tavampassandoPor cimadele". 141 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Ficaevidenciadoqui,q uea famosa xpressáotribuída oGeneralD e Gaule, m reatidade'náoh ecabe.De Gaule áo ez maisdo que repetiro que decrarara nox,quaseduasdécadas ntesde sua visita o Brasil. o incidente..-e gundoMcCANN r.(op. cit.p. 237) deurearce ás rnaneiras iversás omo brasireíros norte-americanos cooperagáo egundoa referidaonte: se váiéá, tivesse iama us_ peitado e queilitar. sua deóisáo rovocariam declínio Jiespeitonorteameríc_ano e loBrasil, unca teria omado.,, Talveza anárise e Mc CANNJr. náo sejacorreta este respeito, poisa filhado presidentefaz a seguinte nóervagááArziravargas doAmarar Erxoro a carrosMART|ñS, iode¡anl¡rt, 2gde setembro de 1942,A GV): "Tendo cabado e passar dosEstados nidos,V argaspressionou defesa a Nagáo araa Marinha álni"éün para ter o fluxodos materiais e cónstrugáoe vortaÉedonda,manpendente dos custos. Todo saórifícioseria feito pár"ndea continuidadeo rabalho, ueeraessencial o Brasil.,, seráquea honra acionararemenos o queumasiderúrgica? o episódio ncheMc CANN r.de razóes'lárá ".", a seguinte descrigáoasociedadearioca: "A escassez e gasorina a imposigáo e racionamentorovocavam eclamagóesobrigavam maquantidade aior b pes_ soasno Rio.de.Janeirodepender osbondes ue angiam levá-fas cinefándia u a cinemas e copacabána araver oo zé cariocade wart Disney nsinar pato óonarda dangar amba e tomarcachaga. epbis a sessáo e cinema, s pessoas podiam aminhar o fongoda Avenida tnntiáá, oericiando-se com o marejar as ondasde espumas nquanto rovavam onovosaborda sorvete ibonguroseimaueacabara e ch'egar o mercado um dos agradáveisesurtado"s guerra. a uma empresa merican4 ue os aponesesorgaram sáirda china, estabeleceu-seo Brasir comegou vendero sorveteKibon a uma ávidacrientera-gtraspessoas e gostosmaisdispendiosos apinhavam-sevorta e mesas e roreta m um dos cassi_ nosda moda Ailántico,Urcaou CopacaOaná...; Na noitede 2T de aneiro e 1943,V argas, ngram caffery desembarcarama baseaéreade paranamirím. cionar Roosevert m visitaao Brasiludose chegavampararecepfaziano maisabsoruto sigilo. egundo erato e caffery 30de aneiro e rgi3,740oo11 EW 142 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
1939127590,A) Vargase náo Roosevelt quemera tratadocomo convidado. etúlioVargas, realista e sempre, áo mostrou inais de se ofender omo dispositivoue refletia itidamentes realidades da situagáo."O que era natural. final e contas, e de direito quele era eritóriobrasileiro, e fatopertencia osnorte-americanos.) Se comhonestidadee propósitos,u coma finalidadee quebraras resisténcias dominagáoueaindanáo inham idode todo afastadas, que gostaria ooseveltez um convitea Vargas.Disse e té-loao ladodurante conferénciae paz a serrealizada o finalda guerra. mortede Rooseveltm pediu ue se tomasse onhecimento de atéqueponto ra stosincero. ruman eixou dítopelonáodito. O Presidenterasileirooltouao Rio de Janeiro om o melhor dos humores. chavaque podiaconfiar m Rooseveltque he presenteara om uma bengala o sorriso e sempre), estavaencantado com a perspectiva e tomar partenumaconferéncianternacional de paz. Mc CANNJr. (Op. cit. p. 246) diz que "os americanos stavam contentesomo óbvioentusiasmoe VargaspelacausaAliada.A tribuíammuito o éxitono Brasil o trabalho o Almirantengram.N uma reuniáo a Comissáo ermanentee Ligagáo, Almirante rederick C. HornePilheriou:Achoqueestáoquerendo ntregar, lémda Marinhae daAeronáutica,ambém Exército oAlmirantengram." No inalde 1943, m MemorandoBackgroundf NavalM ission Funcions,nclusure, NS,ND, 2A 14 5) dizia: É da política do Governo os EstadosUnidos QC/EF a Américamanter MissáoNavalno Brasil epois a guerra." Em junho de 1944,a despeitodos desmentidos nteriores promessasúblicas e que pessoalm ilitar lgumdosEstados nidos permaneceriam basesbrasileirasepoisda guerra, s dois países assinaram m acordo obreaviagáo ue permitiria prgsenga ontinuada e militaresorte-americanos o País. Diz Mc CANNJr. (Op. cit.p" 262): "Em ulhode 1944, Brasil stava a posigáo a mulher ue se entregou o amantee só lhe restaesperar ue as intengóes delesejamhonestas." Por ncrível uepossa arecer, swaldo ranha, principal rtífice da relagáo xtra-conjugalcimadescrita,inhasidodefenestrado do zénitepolítico. egundoMc CANNJr. - (Op. cit. p. 265) - "seu prestígio o Governo stava áo baixoque,quando ecomendavalguématéparaumemprego e porteiro, recomendagáoáochegava á decisáo". 143 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Doisanos depoisque o Brasile ntrouna guerrae exatamente quando uas orgas omegavam tomarposigáo o campo e batalha europeu, arquiteto a políticapró-americanara forgadoa sair do Governo argas. jornalargentinoEl Tiempo"Buenos ires,24 de agosto e 1944)opinava: A quedade Aranhase deveuá sua política áncófila, quehavia e mostrado emais araos patriotas rasileiros. r. Hullacabade sofrerumaifícil grande eriotadiplomática num paísque sesupunhanteiramenteonquistado." Em setembro e 1944,as grandes oténcias e reuniram m Dumbarton aks para discutira ñova organizagáom undialdo pósguerra. Brasil nenhuma asnagóesatino-americanas oramconvidados.Quando o Embaixador arlos Martins manifestou ua u nto a stettinius, ste depreciativamente contrariedade f irmou ue se tivessem ido consultadosu convidados, conferénciaáo eria cumprido suaprogramagáo. E Vargas indaalimentava esperangae sentar-se o adode Roosevelt a conferéncia e pazdo pés-guérral os Estados nidos inham m vistaoutros bjetivos ue náoa prestagáo e contasparacomos pequenos arceiroé. Eiso queafirmaMcCANN r. (Op.cit.p. 269): 'A economia os Estados nidosestava oltada ara pazque quantos se aproximava os homens seusaliados, omopor exemplo, otipo tettinius, dólares ockefeller, orano?'e e sse Jones, amesF. Byrnes AdorfBerle,m anobravamaraasseguraro controle osmercados dasmatérias-primasa América Latina." GetúlioVargas,muitomais preocupadoom seu prestígio o quecomos nteresseso Brasil,m eteu acabega uedeveria ér ormada uma ForgaExpedicionria paraparticipar o conflitoeuropeu, porque, o na conferénciae seuentendimento, paz pretendidaoi s beligerantesiretoseriam oz ativa Roosevelt. áose davaconta de que,pelomenos m tese,os Aliadosutavam ontra s regimes imilares oseu. A estaaltura, omoa vitória liada raapenas maquestáo e tempo,o Exércitoamericano e mostrava elutante m atravancar campode batalha om pequenos fetivos liadoscompetindo ela glória. Departamentoe Guerraá recusara oferta osmexicanos, alegando falta de transporte úma vastagamade problemas e treinamentosuprimentos. Mas vargas nsistia. o seu íntimopensava: omo reisentarme ao ladode Roosevelte os brasileirosáo omaram arteativano 144 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
conflito? omo rei er voz ativa, e nenhum oldadomorreu m defesa da causaAliada? Se do ladodo Governo rasileiro ra preciso reparar bucha e canháo", o ladoamericano áoera áo ácilesquivar-sea oferta al comoocorrera m relagáo os mexicanos. iz Mc CANNJr. (Op.cit. p.274127$: Os brasileirosáo poderiam er desencorajados áo facilmente or causada existénciaas mportantesasesmilitares m seu erritório." A cúpulamilitar, iente e que o Brasil arecia e material treinamento,m prescindíveisum empreendimentoe tamanhamagnitude, sob pena da tropa submeter-se vexamese grandes iscos, continuavarevenindo Governo e que o envioao teatrode operagóeseuropeude um contingente al equipado insuficientemente treinado ra nviável. legavam uese ivessem e r paraa frente,eriamde valer-se e embarcagóesmericanas,e armamentomericano, de uniformes mericanos , como acabouacontecendo,té de botinas mericanas. O Exército mericano ensava gualaos militares rasileiros. Erampráticos,omavam uasdecisóes poiados m fatos,nos princípiosda logística em outrosatores ue náo podem er desconsiderados orquem aza guerra u pelos ueváoá guerra. Prevaleceu áo a vontade os técnicos,m as a dos políticos. Roosevelt cabouaceitando ofertade Vargasem razáoda necessitilizandos áreasestratégicaso Saliente ordesdadede continuar tino,semo emprego e forga. lémdisso, cabou e convencendoe que,caso ropas rasileirasossem guerra,eriaumaposigáo rivilegiadana conferéncia e paz.Ao invésde representarpenas s EstadosUnidos, oderiaalarem nomeda América. Comosempre,o s estrategistasorte-americanosislumbrararn a possibilidadee matardoiscoelhos omumasó cajadada. ugeriossemontada omefetiramao Brasil ue sua ForgaExpedicionária vos nordestinos. legaramque estas tropas poderiamser melhor treinadaspoisos americanose alémdisto, e loembarque. os pontos eencontravamli)e, calizavam róximas Mas os militares rasileiros áo se deixaramudibriar.Diz Mc CANN r. (Op.cit.p. 278): Algunsnomes o Exércitorasileiro,o ntudo, suspeitarame que os EstadosUnidosentariammanteras basesdepoisda guerra" , por sso, ratavam e reduzir s efetivos rasileiroso Nordeste. ecidiram,contragostoe Roosevelt de seusconselheiros paraassuntos e guera,"manterorgas e bomvalorna área". Vargas, epetindo fraqueza ue evara ngram o comando a Marinha Aeronáuticarasileiras, o ncordoum aceitar diregáo sExpedicionária a Forga tratégica os EstadosUnidosno emprego BrasileiraFEB). 145 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Os brasileirosáo eriam ssento oConselho e Guerra tiado e nenhum epresentanteunto ao quartel-generale Eisenhower. Suas orgasseriam nteiramenteependentesos EstadosUnidos para ins de transporte, quipamentos,nstrugáo,uprimento servigo. Mc CANNJr. (Op. cit. p. 284)esclarece:Os EstadosUnidos inhamse suprir nclusive omasde mascar barras e chocolate m suas ragóesdiárias;até o pagamento os efetivose os servigos e correio ramdependentes." Mc CANN r. (Op.cit.p. 285)pergunta: "Na Primeira uerraMundial, General ohnJ. Pershingecusara-se colocar ForgaExpedicionáriamericanaobcomando operacionalstrangeiro.o optarpelocontrário,speravam os brasileirosdmiragáo respeito?" Parao Governo rasileirossasconsideragóesramde somenos mportáncia. islumbrava-seprestígio essoal , quemsabe,a benevolénciae Roosevelt nteo fato de que Vargasera o espelho dosgovernos ontra s quaisos Estados nidosutavam. Todasessas ircunstánciase bastidoresoderiamer evado FEBa passar or erríveis exames atéserdizimada osconfrontos comum adversário xperimentado,e marmado extremamenteisciplinado. e stonáo ocorreu,oi porque oficialidadeos pracinhas brasileirosuperaram todasas dificuldades,s crevendoom bravura e sangue mapágina ue de nenhummodose confundiuom os desmandos olíticos. e início,os acontecimentosemonstraram corregáo asavaliagóese Dutrae GóisMonteiro uanto o despreparodo Brasil.M asa continuidadeas agóes, epois e um batismo de fogo preocupante,omprovou ue os brasileiros oderiam mbrear-se omos melhores oldados o mundo. Reportando-seos primeirosiasda FEBna tália, Chefedo Estado-Maiora FEB,General lorianoe LimaBRAYNER,hegou escrever A Verdade obrea FEB,p. 118): Náodeveríamose rvindo. Essaé queeraa verdaderia.Se fóssemos,orexemplo,omoos sulafricanos u canadenses u neozelandeses,ue tudo raziamdo seu país, nclusive transporte a escoltamarítima,s norteamericanosos receberiamom o sorrisonúmero m. Masestávamosomente om a carneparacanháo a grandeealdadeípica o brasileiro." EmVada,perante m palanquemprovisadom que se encontrava, entre utras utoridades,GeneralM arkClark, FEBdesfilou cantando, m inglés, "GodBlessAmerica", arecendo intetizar dependéncia Depois,n icial. s coisasmudaram. s pracinhas rasileiros,m suas trincheiras,a ntaramLiliMarlene" como odosos Exércitosuepar146 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ticiparam a guerra.Puseram ersosmodificadosm "Queé que a baianaem?"e entoaram s cangóes e sua erra.O rgulharam-see ser brasileiros verteramágrimas omsaudade a Pátria.E muitos, certamente,vocaram s versos e Gongalves ias: "Minhaerra em palmeiras Ondecanta sabiá. Náopermita eusqueeu morra, Semquevoltepara á."
147 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
ANTSS DO NOMPIMENTO B NEIAQÓDSCOMOS-PAÍSES DO EIXO,
Cetúl-lo: E se houver temporal? Aranha ¡ Náo se preocupe. Há braqo firrne no leme e gente bem-intencionada para nos aJu dar.. . DEPO4s DO ACONTEgIDO DE SUAS CONSEQUSNCIAS! nO prestígio
de Oswalclo Aranha estava tño baixo que, para u¡n emprogo porteiro, a quanclo recomendava alguérn até de recomendagáo náo chegava á decisño do Presiclente.rr (Frank Mc p.265) Cann Jr. ¡\lianea Brasil -. Estados U¡i4os (-191L¿94l}'
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Gonclusáo O Diáriode GetúlioVargas,documento ue serviu e espinha dorsald estaobra,confrontadoom a bibliografiaomplementarue lhedeu sustentagáopreencheuacunas, áodeixadúvidas uanto duas realidades istéricas e fundamentalm portánciaara o relato definitivoa Segunda uerraMundial: - Em primeirougar, datade 10de setembro e 1939, scolhida por grandepartedos hitoriadoresomomarco niciald a Segunda GuerraMundial, áo raduz exatidáo os atos.M uito ntesdo início da guerra ermano-polonesa, Inglaterra, Franga, mesmo s Estados acobertadoselapolítica Unidos nganosa e Roosevelt),eclaravam uerraá Alemanha,ob a formade embargos omerciais pressóes obreos governos ue eimavam m negociar oma nova Fénix, evivida elo nacional-socialismo, póso tufáode ódioe vinganga,atigado or Clemenceau m Versalhes. áo esperavam s duaspoténcias cidentais a Europa tampouco s EstadosUnidos, quea "pazcartaginesa"mposta Alemanha ermitisseueesta,num curtoespago e 20 anos,pudesse mbrear-seovamenteomaquelesque ealizaramuapartilha, comoabutres,artaram-seosespóliosde guerra. mensagem e Woodrowy'Vilson,apaz e assegurar um longoperíodo e paz,porque undada a razáo, oi escarnecida por Clemenceau por DavidLloydGeorge, ue exigiram o vencido reparagóese naturezaerritorial,n dustrial,omercial,inanceira, ilitar e moral.Clemenceau xclamara,xultante, uando oubeque a Alemanhainhaaceito armistício:E nfin!l estarrivé e ourque 'attendsdepuisum demisiécle! l est e our de la revanche!"A Alemanha aceitara armistício aseada a afirmagáoe WoodrowWilson deque nenhumaecisáo ue nfrinja s princípiosa ustiga permanente;náo devemos ermitir ue qualquer entimento e vinganga, qualquer spírito e cobiga, ualquer esejo ananciosoejamais orte queos princípiosundamentaisa ustiga"). Dentre utras antas mposigóes Alemanha, o cursoda Conferéncia eunida ficialmentem 18 de aneiro e 1919, ncluíram-se: a restituigáoa Alsácia-LorenaFranga; essáo Polónia a maior parteda Provínciae Posen, om600.000 abitanteslemáes;ranspopulagáo formagáo cidade-livre; e Dantzig, e ssáo e Memel ommaioria Lituánia bsoluta deeEupen-MalmédyBéllemá, m gica;perdade todoo império olonial o terceiro o mundo); essáo 149 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
da Bacia o Sarreá Franga, urante 5 anos; ntrega as azidas arboníferas aAltaSilésia Polónia; brigagáoe entregar, urante m período e 10anos,4 0 mil oneladas e carváo Franga,tália,B élgica e Luxemburgo;n trega s Poténcias liadas e todosos navios e suaMarinhaMercante e tonelagemuperior 1.600TB; entrega a metadede seusnaviosentre 1.000e 1.600TB; entrega e 114 e seusbarcos e pesca, ntrega e 20o/oe sua onelagem e navegagáo nterior; ntrega e 5.000 ocomotivas150.000 agóes e estrada de ferroem boascondigóes;onfisco e todosos investimentos bensalemáes o estrangeiro;esmilitarizagáoa Renánia; roibigáo da esquadra ossuir ncouragadossubryarinos;e dugáo osefetivos do Exército ummáximo e 100.000 ficiais pragas; ubmissáo a julgamento,omo críminosose guerra", e seusprincipaishefes políticos rnilitares;dmissáo e culpapelaguerra... A imprensa, s historiadores,s políticos, nf¡m,odasas pessoascomum e visáoe discernimentostavammbuídos a certeza e quemínimo uma paz ntolerável umaopressáo ue uma nagáo somente uportará nquanto áo ivermeiosparaanulá-la contra qual comovaticinou attel "os homens e levantaráoa primeira oportunidadeavorável"" Adolf Hitlen omo Íder político o nacional-socialismo omo ideologia compromissoe resgate a espoliagáoofrida elaAlemanha,surgiram m meados a década e 20, comocultura atural o período e agruraspós-Versalhes.stavaabsolutamenteentrodo previsÍvelu doo queocorreu o ámbito nterno a Alemanha. ersalhese sua "pazcartaginesa",expansáoomunista, criseeconómica,a inflagáo alopantedecorrenteoscompromissoslemáes ara comos "credores"), desempregom massa, fraqueza osdirigentes da República e Weimar, insatisfagáoe todasas classes ociais,enfim,a inseguranga o desencanto ara com a democracia, aglutinaram-sem favorda mensagem acional-socialista, roporcionandoo crescimentoertiginosoo recém-criadoSDAP, a conseqüente ubida e seu ídermaiorao poder. setembro e 1930,o PartidoNacional ocialista Naseleigóes os Trabalhadores e 14 de Alemáes NSDAP) btém18%dos votos,assegurando07cadeiras noReichstag.oucoempo epois, m 31de ulho e 1932, percentual de votosobtidos obe para 37o/o, o númerode assentos o Reichstag,ara230.Em 30 de aneiro e 1933, inalmente itler nomeadoChanceler o ReichpeloPresidente indenburg.aseleigóes de 5 de margo,O NSDAP onsolidariaindamaisa suacondigáo e maiorPartido: 4o/o oseleitores lemáes isseramsim"á ideologia programa ao Nesteexatomomento, e Governo ropostosorHitler. u seja,quandoas facgóesnternacionaiscontráriaso reerguimentoa Alemanha ompreenderamue Hi150 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
roduziriam indesejávelm ilagre", artler e o nacional-socialismo mistíciomantido esde'Versalhesomegou "fazerágua".A s duas grandes oténcias cidentais Inglaterra EstadosUnidos, mbora náo omandomedidas élicasmediatas,omegaram guerrear Alemanhaatravés a adogáo e medidas conémicas. Tardiamente, ascoma coragem uenáo emsidocomum os 'Acredito políticosagora historiadoresa ir Hartleyqueriam Shawcross iria guerra. que Hitlereatualidade, o povo alemáoNÁO Masdeclaramos uerra ontraa Alemanha ecididos destruí-la,e acordo omnossoprincípio e equilíbrioe forgas, fomosencorajados pelos mericanosmredorde Roosevelt."stas alavras ervem hojecomoepitáfio ara os maisde 40 milhóes e mortos o terrível conflito; araos crimes e guerra ue icarammpunes; araos incalculáveisprejuízosmateriais ofridospelas nagóes;para os "mitos" criados, fimde abrandar culpa osverdadeirosesponsáveis... Osincera registros e GetúlioVargas, laros, oncisos, xternam nteropiniáo osacontecimentos o estadistaobrea marcha nacionais, videnciando "guerranáo-convencional"ue se moveu contra Alemanha esdeaneiro e 1933. - Em segundougar, obo pontode vistaespecífico da participagáo o Brasil a SegundaGuerraMundial, s registros e Getúlio Vargaspermitem ue muitas úvidas ejamdirimidas efinitivamente: o O afundamento e naviosmercantes rasileiros áo foi a "causa"da entradado Brasilna guerra,mas a "conseqüéncia" e seu rompimentoe relagóesomos países o Eixo,e, fundamentalmente,da cessáode seus aeroportos portosnordestinosos Estados Unidos.E ste procedimento,artindo e um país nominalmente "neutro", quivalia um ato de guerra.R eportando-se questáo a neutralidade, uincyWRIGHT, utorde "A Guerra", firma p. 114): "Os paísesque optampela neutralidadeentampermanecero rada guerra,m asa obtengáo istodepende o nteresseos beligerantes." No casoespecíficoo Brasil, manutengáoa neutralidadera benpaíses quistapela pela ois ele paraa aquisigáoe Alemanha matérias-primas tália, paraa estesexportagáoe ependiam servigos e produtos.Poresta razáo,nenhumdelesprovocaria tritosou daria motivos arao rompimentoe relagóes. ercebe-seomo máximo e clareza, travésdas anotagóes e GetúlioVargas,que em nenhum momento Brasil eve motivo e queixas omrelagáo os países o Eixo.O afundamentoe naviosmercantesrasileiroso iuma entativa frustrada,o sentido efazero Governo o País oltar trásno rompimentoe cessáode basesaos americanos. enhuma úvidapaira quanto isto.A retaliagáora esperada orVargas pelosMinistros t orpedeacontrários referida titude iplomática.aradoxalmente, mentode navios rasileirosáoresultou m proveito a Alemanha 151 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
dos paísesdo Eixo,mas dosAliados, especialmenteos Estados unidos.Diz um velhobrocardo o direito ue "a quem raz proveito crime, estedeveser o mesmo tribuído"cui prodest eceluss fecit).Daío cuidado e Getúlio o proceder eus egistros. expressáo "supóe-se" oi por diversas ezesempregada,oisele estava ónscio de quem e beneficiava. e Asordestino referéncias pressáommericanaelacessáo e bases m territério ntecedem muitoo rompimentoe relagóes comos países o Eixo,e mesmo declaragáoe guerra osEstados unidos.M uitosmeses ntesde PearlH arbour, s estrategistasmericanos á montavam lanos e invasáo o Nordeste rasileiro, que significa izerque a entrada os Estados nidosna guerra raconduta há muito empodecidida. incidenteomos aponesesesultou e provocagáo eliberada, serviu áo-somente ara "mexercom os brios" osque eimavam mopor-se participagáomericanao conflitoeuropeu. Os teóricosmodernos o fenómenoguerra", nalisando-am suaabordagem eopolítica,firmam ue elaé "umamanifestagáou uma ormade luta por melhores ondigóes eopolíticas".s sangóes impostas Alemanha m Versalhes rivaram-nao espagondispensávelparasuasobrevivénciaróspera segura.E m outras alavras, deixaram m estopim onectado .Jmabomba.O povoalemáo,al comovaticinara attel,maisde séculoe meioatrás, evantou-sea primeira portunidade,u seja,ateou ogo elos incendiários"e Versalhes. no artefato ngendrado lmpóe-se, oje,como esgate a verdadehistórica, reformulagáode respostas arteladas os ouvidos aqueles ue se assentam nosbancos scolares. áose obrigue s criangas a uventude responder,m ecanicamente,omopapagaios:H iiler o nacional-socialismo alemáo oram os responsáveisela segundaGuerraMundial". Expfane-ses fatos al comoocorreram, as respostas-padráo, om toda certeza,m udaráo e rumo.Paraa perguntaeferente responcompatívelom sabilidade eladeflagragáoa segundaGuerraMundial, resposta a realidade istórica os fatosseria: clemenceau, LfoydGeorge woodrowwlson foramos responsáveiselasegunda GuerraMundial". asaindaassim, áoser:ia staa respostainár, efinitiva. sses ersonagensonectaram estopim bomba. s governos da lnglaterra, a Frangae dos Estadosunidos, odeados e "conselheiros"uitoespeciaisestes, s verdadeirosnimigos o nacional-socialismolemáo), e encarregaram,m época uturade pór fogoaoestopim. Brasil esultou redormvidas o finalda guerra.oofreu rejuízosOem barcos fundados; perdidas mare randes nasmontanhas geladasda ltáfía;em lucroscessantes o comércio om os 152 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
países o Eixo;em reservas ongeladasosbancosngleses; a alienagáo emporáriae barcos,erritório,ortos aeroportos;m caréncias enfrentadaspela populagáo em petróleo e muitos outros produtos); m violéncias ometidas ontrao património e descendentesde estrangeirosesidentes o Faís; nas arbitráriasemogóes de infelizes ordestinos, esalojados e suascasasmiseráveis, ara que americanosmpliassemeroportos e instalassem paraos o assalto Áfricae á Europa; elo sacomelhor o Banco sem undo" Mundial, m que ransformaram,u m passe de mágica, contribuigáobrasileiram 1125 e seuvalor nicial... Para inalizar, o invésde uma afirmativa,eixa-se qui uma pergunta: Quemdeveria essarcir Brasilpelos números rejuizos e guerra? A resposta esta questáo arece e fundamentalmportáncia, aindamaisse forconsiderado fatode talvez queo Brasil, "vencedores" a Segunda participanteue GuerraMundial,oi únicoentreos arcou om prejuÍzos. té mesmo s grandes erdedores Alemanha e Japáo puderam, través e planosmagnánimos comoo "Marshall" reerguerem-sem relativamenteouco empo. Seria maconfissáode "meaculpa"por partedo "vencedores"?)verdade áose encontraáo cercada os mistérios complexidadese algum empo atrás.A obrade FrankD. Mc CANNJr. - "AliangaBrasil-Estados Unidos 1937-1945",ublicada elaBibliotecao Exército, m 1995, faz revelagóesuedesfazem s brumas emanescentes.m unhodea uando s EstadosUnidos 1940, áo haviam ntrado ficialmente guerra,mas á se preparavamara azé-lo,ragando stratégias arregimentandos "aliados" e que precisava, fim de torná-las ossíveis,Getúlio eclarou o Embaixadorrüffer McCANNJr.Op.cit. p. 158): A agitagáo ontraa quinta-coluna devidaá propaganda strangeira e mentiras,evadaa efeito principalmente or imigrantes udeus,o que náo tolerarei."E m odosos quadranteso mundo eramsempre s mesmos soprar s rombetase Jericó! Menosde umadécadadepoisdo término a SegundaGuerra Mundial, uando e preparava ara sairda vidae entrarna história", Getúlio argas screveria: "Precisam ufocar minhavoz e impedir minhaagáo,para que eu náocontinue defender, omosempre efendi, povoe principalmentes humildes. igoo destino ue me é imposto. Depois e decénios e domínio espoliagáoosgrupos conóuma revolumicos financeirosnternacionais, iz-me gáoe venci. e niciei trabalho e libertagáo hefede instaurei regime de liberdade ocial.T ive de renunciar. olteiao Govemonos 153 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
bragos o povo.A campanha ubterráneaos grupos nternacionais liou-se dosgrupos acionaisevoltadosontra regime de garantiado trabalho. ...) Os lucrosdas empresas estrangeira lcangavamté quinhentos or centoao ano. (...) Tenho utadomés a més,dia a dia, horaa hora, esistindo uma pressáo onstante,n cessante,u do suportandom silénmimmesmo, aradefencio,oudoesquecendo, e nunciando povo que agorase der quedadesamparado. adamais vos possodar a náoser o meusangue. e as avesde rapina uerem o sanguede alguém, ueremcontinuar ugando povo brasileiro,u oferego m holocaustominha ida. ...)" O Brasíl erfilouuntoaosAlíados oba égideda defesa as iberdades,a autodeterminagáo os povos, o fim dasopressóes da exploragáonternacional,a igualdade e oportunidades,n fim,de requisitosuesegundo ideologiaosoponenteso umasériede nacional-socialismo política e Hitlere de lemáo contrariavam seusaliados.Naturalmenteue náo evavam m consideragáoque se passava entro as ronteirasa UniáoSoviética.) Noveanosdepois a derrota os países o Eixo,a carta-testamento e Getúlio estruía s ilusóes obreo futuroda humanidadeivre do "perigo azista". Os "grupos inanceiros nternacionais" artíficesda guerra contrao nacional-socialismo haviamdestruídoo baluarteque lhes azia rente,e se assenhorado a quase otalidade a economiamundial. Em 1919,Clemenceauorgara ma "paz cartaginesa",o ntrariando s 14 pontos e WoodrowWilson as súplicas e LloydGeorge, a pontode Keynes e demitir a delegagáo ritánica escrever paraseu Governo Cf. PaulJOHSON. emposModernos O Mundo dos Anos 20 aos 80, p. 23): "Comopodeo Governo e SuaMajestade sperar ue eu assista esta arsa rágica ueé a base d'une guerreusteet durable?'." Ern 194511946áo foi diferente.Os "perdedores"a Segunda GuerraMundial principalmenteAlemanha o Japáo oramespezinhados, omseusprincipaisíderes ubmetidostribunais, fomee á violéncia,omsuaseconomiasotalmenteestruídas,, principalmente,como ferrete a responsabilidade e laeclosáo o conflito. A recente onfissáo e culpade Sir Hartley hawcross,tribuindo aos ngleses responsabilidadee laguerra, áo restitui vidae tampoucoesgata memória os Justigados" pelocrime e "atentado contra paz". Comono período ós-Versalhes,e spada e Dámocles ousa sobreo pescogo os "justiceiros". estavez, náo se cometeuo erro 154 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
anterior. Alemanha o Japáopermaneceramcupados subjugados por meioséculo.S ua uventude,ubmetida uma avagem erebral,desdea pré-escola té os cursosuniversitários, oi treinada aceitar culpade seusantepassados.e mas omoo Holocaustoáo constituempenas abu,mas dogmas omoos da lgreja.S ó que os contestadoresu os que ousamduvidar e que aquelansániaenha ocorrido, o invésde excomungados paraecebem uturapunigáo a vidaeterunigáo na),sáo evados quimess barras e tribunais. monaTerra.N aAlemanha ubmetida, eioséculo epois a derrota, aindaé proibida liberdadee pensamento.eráque a verdade recisade guardióes? mentira, im,exigezelode partede quempretendeperpetuá-la! O simplesatode colocar-sema"verdade"ob amparo a lei, levaa quequalquer essoa e sá consciénciaesconfie e estar endo vítima e embuste. erdades e impóepela ógica, elas iéncias, pelareflexáo rítica,amaispelo política o Estadoou de pressóes e grupos arvorados poderde condigáo e tutoresda sociedade. Versóes ontrárias mesmiceepetida elos vencedores"a Segunda GuerraMundial, mbora alcadas a ciéncia, as novas nformagóes urgidas mesmo a conflssáoe culpade muitos ue antes e passavam or vítimas,émdespertado irados guardióes a "verdade conveniente".. E. CASTAN, primeiro mais mportanteevisionistabrasileiroa SegundaGuerraMundial, ue o diga!Pretende-se implantar qui, al comoocorrena Alemanha, lei do siléncio. elizmente, Poder udiciário rasileiroáose tem dobrado nteo poder económico as pressóes os que nsistem m perpetuarn verdades, transformando-osm dogmas, m "verdadesnsofismáveis",olocadosacimadarazáo, a nteligénciaumana, a ciéncia. Os revisionistase todoo mundo nfrentam "cortina e ferro" quese montou m ornodo quese convencionouhamar e Holocausto, umadas questóeseferentes SegundaGuerraMundial ue maisvem despertando,osúltimosempos, desconfiangaas pessoas. Em ins e 1996, AbadePierre, maispopulardefensordospobres deaabril Franga,ndicado arao PrémioNobel a Paz,veio juntar-se os evisionistas. Tevea coragem e afirmar o diário Liberation": "O tabuacabou! océnáoserámaischamado e anti-judeuu anti-semitaordizerque um udeudesafinou." ?rtigo da AE-REUTER,ublicado obo título Padre rancésalasobreHolocausto". Jornal DiárioPopular,Pelotas, digao e 30 de abrilde 1996, . 17. Oreferido rtigo nforma ue o AbadePierre judou, urante ocupagáolemá,m uitosudeus escaparem araa neutraSuÍga.)
155 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
lmediatamenteeio a resposta. omo sempreocorrenessas ocasióes, partecontrariadaáo argumentouom polidez descortino,náo rouxe rovas u discurso e convencimento.eteu s patas, á modamula birrenta, ue outroargumento áo dispóe enáoo da forga.D isse rabino-chefea Franga, oseph itruk: "Vocéme angustiou, adre,e eu náo possome livrardisso... Suaspalavras m e autorizame chamá-loil." e padreQuixoteo acusar de usarseunomepara ajudar macausa Poiseste"Quixote" stedefensor e uma"causa il"é - como afirmaa agéncia oticiosa E-REUTER a pessoamaispopular a Franga. Informa reportagemm foco,que a tempestadeomegou o início a última emana e abrild e 1996, uando leapoiou filósofo RogerGARAUDY, m amigode longadata,por seu ivro Os Mitos fundadores a Política sraelense". ARAUDY firma ue os udeus foramvítimas bombardeioscomo o povoalemáo), e marchas orgadas,oeme como odoo povoodo epidemiascomuns alemáo) aos campos e concentragáoevido s aglomeragóesescassez e alimentos medicamentos)NÁODEUMEXTERMINIOISTEMATI-
co.
Ora,o livrode RogerGARAUDY, ue antapolémica em despertandode abrilde 1996paracá,náoacrescentaadade novoem relagáo o que os revisionistaso Brasil ém afirmando esdeo langamento a obrapioneira e S. E. CASTAN Holocausto: udeuou Alemáo?", omcercade dezanosde circulagáo. As declaragóeso abadePierre, e 83 anos, undador as Comunidades maús, favordos pobres, mvárias artes o mundo, sucessivamenteleitoo homemmaispopular a Franga, poiando defendendo revisáo a história o chamado olocaustoudeu,naturalmenteoram evidadas elamídiacom acusagóesue váo do negacionismo,nti-semitismoatésenilidade. lmportante bservar estudara reagáo a própria grejacatólica romana, obrea posigáo o seu lustre bade, oiso cardeal ustiger, de Paris, segundoa imprensado dia 30/05/996, teria aconselhado manter-sem siléncio aranáoaumentar polémica. Acredita-seue o cardeal ustiger áodeuapenas m conselho ao abadePierre,m asuma proibigáo otal, poiso idosomas úcido e ativo padre simplesmentebandonou Franga, alvez para sempre, assando vivernum monastérioeneditinom Pádua,tália. A revista elerinMagazine ledeclarouEu enho ofridomuito, veis". muito.Os ataques que tenhosido submetidoém sido nterminá156
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
Quemé afinalo cardealLustigerpara omaresta anti-popular atitude ontraa pessoamais querida a Franga?Por que também querevitar amplodebate do chamado olocaustoudeu?O rabinochefe eanKahnhavia ugerido, uando assuntooi paraa imprena ser necessáriom amplodebatesobreo holocausto. uandoo Dr. Prof.RobertFaurisson HenryRoques,amosos evisionistasrancesesse arao confronto rabino apidamenteudou e Estahistória hoidéiae apresentaram escolheu retirada, om esta acónicarase locausto) tragicamenteastante erdadeira araprecisar er reavaliada 0anosdepois"., Schopenauerisse: A verdade odeesperar orque em vida longa!" Se a atitude o rabinoKahne da imprensa áo surpreende ninguém, atitude o cardeal ustiger urpreendepenas s que desconhecemua origem,pois rata-sede judeu polonés, ue até os 14 anosusavao nomehebráico aron.Fez carreira a religiáo cristáe, segundo 'Express e Paris, isitaa cada15 diaso papa JoáoPaulo l, de quemé íntimo migoe que o estaria reparando paraserseusucessor oVaticano. Quanto o PapaJoáoPaulo l, de acordo omentrevista reportagem ublicadas o "O Estado e SáoPaulo"de 27103194,e rifica-se otal afinidade o mesmocom udeus,desdea infáncia as escolas té depoisda sagragáo m 1978e até hoje,quandoantigo companheirou deu participa e refeigóesomele no Vaticano. lém de serdivulgadoro holocaustoudeu, empre ue emoportunidade, assimcomoo cardeal -ustiger, Papa,de acordo om a reportagem. adotou m todoo período o Ponficado hábito e reunir-seomrepresentantese comunidadesu dáicas m todo o paísque visita.E sáomaisde 70 os países isitados. Náo oi citado e ageda mesma orma,durante s visitas, m relagáo mugulmanos budistas ommuitomaisadeptos ue a judáica. conservadores Segundoauemesma pensam eportagern ueJoáoPaulo e O Esfado,, l foi ongedemais h á no Vaticano omo "protetor e udeus". acusagáo sussuradam Romae outros ugares,pelosque preferiam ersua greja ermanecerm utável m suas atitudes, exemplo o ocorrido m séculos assados. Desdea mortede PauloVl a igreja atólicaomana stá perdendo erreno, eugrande artido olíticooi derrotado desapareceu a esmagadoranfluéncia ue o Vaticano xercia o mundo nteiro. Lentamentestá aumentando número e adeptos simpatizantes grejaCatólica almariana elotradicionalistaconservadora sdirigidada PapaGregório Vll comsedeem Sevilha, spanha, colhido pósa mortedo PapaPauloVl, que é o último apa econhe157 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
cido por eles;KarolWojtila indicado omoAnti-papa, servigo o sionismo da magonaria. Faz-semengáo o quiproquérancés arademonstrar quanto é difícil aminhar a contramáo a"históriaonveniente". S. E. CASTAN, pioneiro o movimentoevisionistaa Segunda GuerraMundial o Brasil,emenfrentadoogocerrado roveniente dosguardióesa "verdadeonveniente!'.l uta,ao contrário e esmorecé-lo,em-lhe gugado espírito e pesquisador,e alguém uese nutrede umaconsciénciaranqüila,e náoserracista, omoos racistas que o acusam estapráticanfame. Exemplose racismo odem serencontradosa obra sionismox Revisionismo, e nossaautoria,publicada elaRevisáo ditora tda.) Felizmente, Constituigáorasileiraem sido evada m conta pelosuízesencarregadose ulgaras questóes ovidas ontra editor CASTAN, om o objetivo e calar-lhe voz e o direito e publicar obras evisionistas. Em memorável entenga rolatada m agáo que resultou a equivocadaetirada e circulagáoe seisobraseditadas ela Revisáo Editora tda., Exmo r.DesembargadoroáoAndrades e carvarho, assim e manifestou: "A Constituigáo brasileirae feita para os brasiteiros.S omos um povo pobre, mas dispensamos s guardióesde nossa consciéncia." Estaobraestá nserida o áqueles ueadotaram s versóes contextoevisionista.áose oficiais"a SegundaGuerraMundestina dialcomodogmas cimade qualquer uspeita u contestagáo. enderegada osestudiosose História ispostos refletir riticamente chegar conclusóesrópriasndependentes.
158 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
BIBLIOGRAFIA 1. ALMEIDA. dhemarR ivermar e. Montese MarcoGloriosode umaTrajetória. iode Janeiro, ibliex, 985. 2. ALVIN,A ldoNossaVitória na SegundaGuerra. n O Farol.Riode Janeiro,o11,OuU95,. 7. 3. BORMANN,Martin. estamentoPolíticode Hitler.SáoPaulo,Exposigáo o Livro, . d. 4. BRAYNER, loriano o Lima.A Verdade obrea FEB.Riode Janeiro.C5.ivilizagáorasileira, BULLIT,William .A968. AmeagaMt¡ndial isboa, ertrand,937. 6. BURDEN,William. . M. The Struggle or Airways n LatinAmerica.NewYork,C ouncilon oreign elations,943. 7. CAFFERY,efferson.Embaixadoros EEUUno Brasil.E ntrevistas concedidas JohnW. F. Dulles 03/06/1963 041081'1964). 8. CALLENDER, arold.n: The NewYork Times.NovaYork,The NewYorkTimes. 010811941. 9. CAÓ,José.Dutra.SáoPaulo, nstituto rogresso ditorial,949. 10. CARTIER, aymond. SegundaGuerraMundial. vol. 3. ed. Riode11.CONN, Janeiro, rimor, 977.FAIRCHILD,yron. heFramework f HemisS tetson phereDefense f the Army.Washington, epartamentf theArmy,1960. 12.COUTINHO,ourival. GeneralG óisDepóe. . ed.Riode Janeiro,Livraria ditora oelho ranco, 956. 13.DEGAULE, harles. emóries. aris, alaix lanche, 953. 14. DEPARTAMENTOe Estado osEstadosUnidos. ForeignRelations of the United States".DiversosDocumentosreferenciadosor John W. F. Dulles). 15.DULLES,ohnW. F. GetúlioVargas BiografiaPolítica.R iode .laneiro, enes, 967. 16.EDMONDSON. u Deponho.N ovaYork.Royal'Books,9 33. 17.ENCICLOPEDIA.e ltaUniversal. ol. l. Verbete;Aranha,swaldo.RiodeJaneiro, elta, 982, . 611. 18.FEST, oachim. itler.R iode Janeiro, ovaFronteira,976. 19.FRANCO, fonsoArinos e Melo.Um Estadista a República. vol.Riode Janeiro,oséOlympio,955. 20. JOHNSON, aul.TemposModernos O Mundodos Anos 20 aos80. Riode Janeiro, ibliellnstituto iberal, 994. 20.JORNAL. oticiário o Exército. noXXXV|l, o8874/1994. 22. LAFAYETTE, edro.Os Crimes do PartidoGomunista.Rio de Janeiro, oderna, 946.
159 http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1
5/12/2018
Getulio dep e:OBrasilnaSegundaGuerraMundial.-slidepdf.com
23. MARSCHALKO,o uis.Os Gonquistadoreso Mundo.PortoAlegre,Revisáo,. d. 24. Mc CANN r.,FrankD. AliangaBrasilx EstadosUnidos 19371945.R iode Janeiro, ibliotecao Exército,995. 25.REV|STA.s toÉ. No1234,26105/1993. . 10. 26.REVISTA.eja.A no29,no ,1710111996, 1990.27.STUART-RUSSEL,orothy.n dictement. alifórnia,mniPubls., 28.THEOBALD, obert. . O Verdadeiro egredo e PearlH arbour. Chicago,llinois'Books, 953. 29.VARGAS, lzira& clUDlCELLl, aul.A Vidade GetúlioVargas contadapor sua filha, ao jornalistaRaulGiudicelli.Sériepublicada a Revista Fatos& Fotos"de 15de unhoa 05deoutubro e 1963). 30.VARGAS, etúlio. Novapolítica o Brasil.11vol.Riode Janeiro,JoséOlympio, 93811947. 31.VARGAS, etúlio. iário. vol.Sáo'Paulo/Rioe Janeiro Siciliano/Fundagáoetúlio 32.WALTERS,argas,'195. ernon.M issóesSilenciosas. iode Janeiro, ibliex, r986. 33.WELLES, umner. evenDecisions hat ShapedHistory.Nova York,H arper,951. 34.WIKES, lan.Hitler.Riode Janeiro, enes, 973. 35. WOLFSKILL, eorge& HUDSON, ohn.All but the People: FranklinD.Roosevelt ndhis Critics.N ovaYork,M cGraw-Hill,969. 36. WOUK'SHerman& CURTIS, an.War and Remembrance.ilme. 37.WRIGHT, uincy. Guerra.R iodeJaneiro, ibliex, 988.
http://slidepdf.com/reader/full/getulio-depoe-o-brasil-na-segunda-guerra-mundial
1