Genel I/O Portl ları

Çizgi TAGEM M e‐Akadem mi

Genel I/O Portlları Ne zama an ki iyi çalışmaya an bir I/O O, yani girdi/çıktı (input/ou ( utput) birrimiyle ilgilenirse eniz, unu utmayın ki k sadece e aygıtla ilgilenmiy i yorsunuz z. Aygıtla ve onun bağlı olduğu portla da ilgileniyorsu unuz. I/O aygıtlarıına bakm maya başlamadan önce, bazı daha genel g I/O O portların nın görev v ve teknolojilerine göz gezdirme enizde ve e daha iyi çalışmaları için neler n yap pılabileceğ ğini görm menizde yarar varrdır.

Seri Port P Yeni bir bilgisaya b ek bir serri port ay ygıtı bulm mak zordu ur. Çünkü ü seri rda gerçe portlarda a kullanan bir çok k aygıt, ye erini özellikle USB gibi daha iyi arab birimlere bıraktı. Fiziksel F se eri portla arı yeni biilgisayarlarda bulm mak zorla aşıyor fakat bir çok aygıttta, özellikle modemlerde,, birçok in nsan inte ernete bağlanmak k için halen seri port ku ullanıyor. Daha önc ceki bölümlerde, COM girişlerinin, önceden ayarlanm mış I/O adreslerinden ve seri porttlar için gerekli ola an kesme e istek ha atlarından n (Interrup pt Reques st Lines-IIRQs) başka bir şey olmad dığını öğrrendiniz.

www.cizgi‐tagem.orgg


Tümleşik k bir seri port mu görmek istiyorsunuz? Sistteminizde en aygıt yöneticis sini açın ve v port siimgesi ollup olmad dığına ba akın (COM M ve LPT)). Görüyors sanız, sim mgenin so olundaki (+) işare etine tıkla ayın onu açın ve sisteminiizdeki po ortları görrün. Eğerr bilgisayarınızda COM porrtları görü üyorsanız z şaşırmay yın. Fiziks sel olarak k bilgisay yarınızda hiçbir se eri port gö örmüyor olsanız da, seri portlar p ge erçekten ordalar; bu portlar basitçe diğer b bazı aygıttların (muhtem melen bir modemle erin) içinde yerleş ştirilirler. Bilgisaya arınızın ge enişleme yolları, paralel p ile etişim ve e çoklu ve eri telleri kullanırla ar. Her biiri, aygıtlarınız ara asında be elli bir zamanda b bir bit verri gönderirler. Birço ok I/O aygıtı veriy yi almak ve v iletme ek için tek k bir telden seri iletişim kullanır. k S Seri portu un görevi, paralell ve seri aygıtlar a a arasında haraket eden verriyi dönüş ştürmekttir.

Geleneks sel bir seri port ik ki kısımda an oluşur; fiziksel 9 pinli bağlayıcı ve v seri bilgi ile paralel p bilgi arasın nda dönüşüm yapan UART T (univers sal asynchronous receiver//transmittter – evrrensel asenkron alıcı/veric a i) adı verrilen bir yonga. y Eğer tam mamen ya anlışsız olmak istiyorsanız,, UART bir seri po orttur. Bilgisaya arınızın arrkasındak ki port se eri aygıtla arın seri portu kulllanmasın na olanak veren stan ndartlaştırılmış bir bağlayıcıdan baş şka birşe ey değildir. UART seri portun doğru u çalışması için ge ereken bü ütün özelikleri taşır. RS-232, seri porttla ilgili herşeyi (h hangi hızd da iletişim m yaptıkları, kulla andıkları dil, hatta a bağlayıc cıların na asıl görün ndüğünü)) tanımlay yan çok e eski bir standartttır. RS-23 32 standartları ikii seri ayg gıtın birbirleriyle 8 bit uzun nluktaki veriler ile e konuşm maları gerrektiğini belirtir. Fakat F hız ve hata kontrolü gibi diğer ala anlarda es snektirlerr.



Seri iletiş şim, aygııtlar elle ayarlanm maya başlandığınd da ortaya a çıktı ve RS-232 otomatik k ayarlam malarla hiç güncelllenmedi. Seri portt, bilgisay yar bakım mının eski günlerine birr geri dön nüştür ve e bilgisayarınızda bulabilec ceğiniz elle ayarlanm mış en son portturr. Seri porttu ayarlam mak için nasıl kurrumlara ihtiyacınız z vardır? Gerçek bir b seri (arkasınd da gerçek k 9 pinli bir bağlayıcısı bulunan) po ortu olan bir bilgis sayar bulun. CO OM portla arına sağ ğ tıklayın ve aygıt yöneticisindeki p portun özelliklerini görmek için i "Özellikler"i seçin. "Po ort Ayarla arı" sekmesini açın n ve şekildeki iletişim kutusunu k görmek için "Gellişmiş" bu utonunu tıklayın.

Modemle er gibi yerleşik serri port bu ulunduran n aygıtlarr, değiştirilecek birşey olmadığı için aygııt yönetic cisinde CO OM portu u simgesiine sahip değildirler. Nedeninii anlayab bildiniz mi? Bu ayg gıtlar bir Com girişi kullanm malarına rağmen,, bu giriş portu p ile asla başk ka bir ayg gıta bağlanmazlarr. BU yüz zden bütü ün ayarlar sabittir s ve e değiştirrilemez.


Çizgi TAGEM e‐Akademi

Bir seri portu ayarlarken, kurmanız gerekn ilk şey saniyedeki bit hızıdır. Bir seri port 75 bps (bit per second-saniyedeki bit sayısı) ile 128000 bps hızları arasında çalışabilir. Sonra, verinin "miktar" (chunk) parametresini ayarlamalısınız; seri bilgi aygıtları bağlayan kablo üzerinde 7 yada 8 bit miktarında aşağı ve yukarı şekilde hareket eder ve veri kümesinin sonunu belirtmek için bir durdurma (stop) biti kullanabilir ya da kullanılmayabilir. Seri portlar hata kontrolü için ve verici aygıtın gönderilen verinin üstüne yükleme yapıp yapmadığını kontrol etmek için eşlik (parity) biti kullanırlar. Bütün bunlar için uygun kısım şudur ki; yeni bir seri aygıt aldığınızda yönergeler size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir. Şekil bir Cisco anahtarın kullanım kılavuzunu göstermektedir.

USB Portları USB hakkındaki bilgileri daha önceki bölümlerden hatırlıyor olmalısınız. Burada USB’leri ve USB kullanan aygıtlarla görevlerini daha derin bir bakışla ele alacağız. USB’yi Anlama USB bağlantısının esası, (USB host controller) USB kontrolcüsüdür. Bu kontrolcü, USB aygıtına bağlanan herşeyi kontrol eden ve genellikle bir yonga seti halinde üretilmiş bir entegredir. İç kontrolcünün içinde bir USB kök hub (USB root hub) vardır. Bu parça USB portlara fiziksel bağlantıyı gerçekleştiren bölümdür. Bütün USB kök hub'ları birçok yönüyle genişleme veri yollarıyla aynıdır. Şekilde kontrolcü, kök hub ve USB portları arasındaki ilişiyi görülmektedir.

www.cizgi‐tagem.org


Tek bir sunucu adaptörünün (host adapter) kaç tane USB port girişi kullanacağı belirtilmemiştir. Eski USB sunucu adaptörleri, iki tane USB portuna sahiptiler. Daha yenileri ise on taneden fazlasını destekleyebiliyorlar. Bir sunucu adaptörü belli bir sayıda portu desteklese bile, bu anakartın da aynı desteğe sahip olacağı anlamına gelmez. Genel bir örnek vermek gerkirse, anakart dört portu desteklerken, bir sunucu adaptörü sekiz portu destekleyebilir. Bu konu hakkında hatırlanması gereken en önemli şey, tek bir sunucu adaptörü/hub merkezine bağlanmış her USB aygıtı, ona bağlanmış bütün diğer aygıtlarla aynı USB veri yolunu kullanır. Tek bir sunucu adaptörüne bağladığınız daha çok aygıt, veri yolunu yavaşlatır ve daha çok güç harcar. Bu iki sorun USB aygıtlarının gerçek dünyada yerini almasıyla ortaya çıkmış en büyük problemlerdir. USB aygıtları, diğer tüm elektrikli aletler gibi, çalışmak için güce ihtiyaç duyar. Fakat kendi güç ihtiyaçlarını hepsi önemsemez. Güç beslemeli (powered) bir USB aygıtı genellikle AC uyarlayıcısına bağlanan kendi elektrik kordonuyla birlikte bulunur. Yoldan güç beslemeli USB aygıtlar, gücü veri yolundan alırlar; AC ya da DC güç vermezler. Çok fazla yoldan güç beslemeli aygıt, veri yolundan çok fazla güç aldığında, kötü bir şeyler olur! Aygıtlar sadece belli bir zamanda çalışırlar veya kilitlenirler. Ayrıca Windows’tan sık sık aygıtın yeterli güce sahip olmadığı ve çalışmayacağı hakkında bazı mesajlar alabilirsiniz.



Bütün US SB aygıtları üç değişik hız türünden n birinde çalışmak k üzere ayarlanm mıştır. İlk k USB standardı, sürüm s 1.1 1 ile gele en düşük hız (low--speed) USB ve tam t hız (full-speed). Sürüm m 1.1'deki düşük hız (fare e ve klavy ye için yeterli ollan) 1.5 Mbps, M tam m hız ise 12 Mbps s olarak çalışmakt ç tadır.

Daha son nra USB 2.0 stand dartı 480 0 Mbps’de e çalışan yüksek h hız (hi-sp peed) USB’yi ta anıttı. Sanayide, düşük d hız z ve tam hız USB’ler USB 1 1.1 olarak ve yüksek hız h USB’le er ise USB 2.0 ola arak belirrtilirler. Daha hız zlı iletim oranına o e olarak, yüksek hız USB daha yav ek vaş USB standartları altınd da çalışan n eski aygıtlarla ta amamen uyumlud dur. Her şeye a o oldukların ndan dah ha hızlı ça alışmayac caklardır.. En hızlı rağmen, bu eski aygıtlar USB hızın nı elde ettmek için n yüksek hız USB aygıtların nı, yükse ek hız USB B kablosu kullanara ak, yükse ek hız USB portlarrına bağla amalısınız z. Yüksek hız ı, (1.1 sü h USB aygıtların a ürümü ile e gelen) tam t hız U USB portu una bağladığınızda da a çalışır. Ancak A ge ene de 12 2 Mbps’de e çalışırla ar. Eski uklar en azından a y yeni USB B aygıtlarını eski portlarda p kullanma anıza izin n uyumlulu verir. Am ma 240 Mb’lık M bir dosyayı d 4 480 Mbps s yerine 12Mbps’d 1 de gönderdiiğinizde ne n kadar bir zama anı feda ettiğinizi e hesap ed din! 2001 yılında USB 2.0 piya asaya çıkttığında in nsanlar USB U 2.0 k kontrolcüs sü almak k için birbirleriyle yarıştılar. y Böylece yeni sah hip oldukları yükse ek hız aygıtları istediklerri hızda çalışabilec ç cekti. İns sanların bulduklar b rı farklı çö özümlerd den en çok kulla anılan USB 2.0 uyumluluk kartı, şek kildeki gibi takılm maktadır. Anakart üreticilerri sistemlerine USB 2.0 sun nucu den netleyicisi ekledile er ve bunu çok k zekice bir b yöntemle yapttılar. USB B 2.0 kontrolcüsün nü USB 1.1 1 kotrolcüs sünden fa arklı yapm mak yerine her ik kisini de bağlı b tüm m USB porrtlarını paylaşab bileceklerri bir siste em tasarlladılar. Bu B yöntem mle hangi USB portunu seçtiğiniz z önemli olmamak ktadır. Eğ ğer tam hız h yada düşük hız aygıtlarını aktif www.cizgi‐tagem.orgg


ederseniz, 1.1 sunucu kon ntrolcüsü görevi devralır. d Y Yüksek hız aygıtla arı aktif ettiğinizd dee ise USB 2.0 kontrolcüs k sü göreve e geçer. Zekice ve e kullanış şlı! USB Hub b'lar ve Kablolar Her USB sunucu kontrolcü üsü 127’d den fazla USB ayg gıtını desttekler. Fa akat önceden bahsedilldiği gibi,, anakartt üreticile eri altı ile sekiz ara ası bir sayıda gerçek USB U portu u destekliiyor. Pek ki anakarttın destek klediğinden daha fazla USB aygıtı kullanmak istediğinizde e ne yapa arsınız?

art şeklind de daha fazla f sun nucu konttrolcü eklleyebilirsiniz ya da USB Dahili ka hub kulla anabilirsiniz. USB hub, tek k USB bağ ğlantısını iki ya da a daha fa azla USB portuna çoğaltan bir aygıtttır. Bu bağlantılar nerdeys se her za aman USB B portlarının birinde en kök hu ub'a doğrru bağlan nır. Şekil tipik bir USB hub b'ı gösterir. USB hub b'lar baze en yan birimlerde gömülüd dürler. USB hub b'lar, kağııt üstünde anlatıld dığı gibi gerçek g dü ünyada d da aynı şe ekilde çalışmay ya meğilli olmayan n bir çeşit bilgisay yar parçasıdır. USB hub'larrı da diğer tüm m USB ay ygıtları giibi belli bir b hıza sa ahiptir. Örneğin Ö şe ekildeki klavyeye k bağlı hub b tam hız zda çalışırr. Bu durrum bu portlardan n birine y yüksek hız aygıtlard dan birini takmak istediğim mizde bir sorun olu uşturur. Ç Çünkü sa adece 12 Mbps hız zda çalıştıkları için n yüksek hız aygıttlarına zorluk çıkarırlar. Wiindows en azından böyle bir problem yaşa andığında a bir balonla sizi u uyarır.



Hub'lar, güç beslemeli ve yoldan güç beslemeli olmak üzere iki çeşitte bulunurlar. USB hub'ı şekilde olduğu gibi genel bir amaç için kullanacaksanız, güç beslemeli bir çeşidini seçmelisiniz. Çünkü bir çok aygıt tek bir USB kök hub üstünde çok fazla güç harcar ve bu bazı sorunlar oluşturur. Kablo uzunluğu hatırlanması gereken önemli bir sınırlamadır. USB özelliklerine göre her 5 metrede uzunluğu artırmak için güç beslemeli USB hub ekleseniz de, en fazla 5 metreye kadar kablo uzunluğuna izin verilir. Bir çok USB aygıtı bu sınıra ulaşmasa da (dijital kamerlar gibi) bazı aygıtlar, 5 metre yada buna yakın bir uzunluktaki kablolar kullanabilir. USB çift yünlü (bi-directional) bir aygıt olduğu için, kablo uzunlu arttıkça, standart ve iyi korunmuş bükülü tel çiftlerinden oluşan bağlantı olsa bile, elektriksel parazitler görülür. Bu sorunu önlemek için 2 metreden uzun olamayan kabloları kullanabilirsiniz.

Eğer aygıtınızın sorunsuz çalışmasını istiyorsanız biraz daha fazla para ödeyerek şekildeki gibi yüksek kalitede bir USB 2.0 kablosu satın alın. Bu kablolar fazladan bazı koruma öğeleri ile birlikte üretilirler ve aygıtınızdan alınan verinin bilgisayarınıza emniyetli bir şekilde ulaştığından emin olmak için geliştirilmiş elektriksel işlevler içerirler.



USB Yapılandırması USB ile yaşayacağınız en büyük sorun giderme mücadelesi, USB’nin yaygın olarak kullanılmasından ve kullanımının çok kolay olmasındandır. Birçok çağdaş bilgisayarın çoklu USB portları vardır ve yerel bir bilgisayar mağazasından yeni bir USB cihazın alınması herkes için kolaydır. Problem, birçok cihazın yanlış port kullanmasından yada fazla güç çekmesinden dolayı kurulum sürecinin kontrolden çıkmasıyla başlar. Neyse ki, birkaç kolay adımla bu sorunlar ortadan kaldırılabilir. USB kurulumunun ilk ve çoğunlukla önemsenmeyen kuralı şudur; yeni bir USB cihaz için, sürücülerini aracı takmadan önce kurun. Kurulumu tamamladıktan ve portların etkin olduğundan (aygıt yöneticisinde düzgün olarak çalıştığından) emin olduktan sonra, gönül rahatlığıyla yeni aracı takabilirsiniz. Bu kurala uyduğunuz sürece USB cihaz kurulumu kolayca tamamlanacaktır. Windows 2000 ve XP, USB cihazlar için geniş bir yerleşik sürücü bankasına sahiptir. Klavye, fare ve benzeri basit araçların tanınması için işletim sistemlerin yerleşik sürücülerine güvenebilirsiniz. Lakin yeni klavye ya da farenizin ek özellikleri mevcutsa, varsayılan sürücülerin bu ek özellikleri desteklemeyebileceğini bilin. Herhangi bir ek özelliği kaçırmamak için, her zaman cihazla beraber gelen sürücüleri kurun ya da güncelleştirilmiş olanı üreticinin internet sayfasından indirin. Yeni bir USB cihazı sisteminize ekleyeceğiniz zaman, ilk başta makinenizin, cihazın hızını destekleyen bir USB portuna sahip olduğundan emin olun. Günümüz bilgisayarlarının birçoğunda bu bir sorun olmaktan çıkmıştır. Ama eğer hub ve benzeri araçlar eklemeye başlarsanız, cihazların çalışmaması yada daha kötüsü garip davranışlar göstermeleriyle karşılaşabilirsiniz. Portlarınızı hızlıca gözden geçirmek için kullanacağınız en iyi araç "Microsoft Utility UVCView" programıdır. Program, Windows’un tüm sürümleriyle çalışır. İnternette, "UVCView.exe" olarak arama yaptırın ve indirin. Kurulum gerektirmeyen tek bir EXE dosyasıdır. UVCView’u çalıştırdığınız zaman, şekildeki durumun benzerini görürsünüz.



UVCView, USB profesyonelleri tarafından USB cihazları sınamak için kullandıkları güçlü bir yazılımdır ve tipik bir bilgisayar teknisyenini ilgilendirmeyecek bir takım özelliklere de sahiptir. Bununla beraber, iki özelliği onu indirmeye değer kılar. Program, "Hangi USB sürücü sistemime nerede takılı?" ve "Bu cihazın hızı nedir?" gibi iki önemli soruya hızlıca cevap verir. Şekilde UVCView’in bir klavye ve yerleşik dağıtım yuvasını da içeren bir takım cihazları bulması görülüyor. Son ve en zor konu güçtür. Gereken ve kullanıma hazır güç arasındaki herhangi bir uyuşmazlık, cihazın çalışmamasına ya da arızalanmasına sebebiyet verebilir. Eğer çok fazla güç çekiyorsanız, hata giderilene kadar cihazlar portlardan çıkartılmalıdır. Eğer geçerli USB portlarınızın desteklediğinden fazla güce ihtiyaç duyuyorsanız, ek USB kartlarından alın.



Windows’ta USB güç kullanımını kontrol etmek için, aygıt yöneticini açın ve "Evrensel Seri Yol Denetleyicisi"nin altındaki herhangi bir USB hub'ı bulun. Hub'a sağ tıklayın, "Özellikler"i seçin ve "Güç" sekmesine gelin. Bu size, kök hub'a bağlı her cihaz için geçerli kullanımı gösterecektir.



Birçok kök hub, port başına herhangi bir USB cihazının ihtiyacı olduğundan çok fazlası olan 500mA sağlar. Çoğu sorun, portlar eklendikçe ortaya çıkar. Özellikle de veriyolundan güç sağlayan (bus powered) hub'lara çok fazla cihaz bağlandığında bir "bus powered" hub için "Güç" sekmesini görülüyor. Dikkat ederseniz böyle bir hub için en fazla port başına 100mA desteklemektedir. USB gücüyle alakalı bir sorun daha vardır. Bazen USB cihazlar uyku moduna geçerler ve uyanmazlar. Aslında sistem güç tasarrufu yapmak için onlara uyumalarını söyler. Eğer önceden çalışan bir USB cihazınız, bir anda aygıt yöneticisinden kaybolduysa bu sorundan şüphelenebilirsiniz. Bunu çözmek için, aygıt yöneticisindeki hub'ın "Özellikler" seçeneğine geri dönün. Şekilde de gösterilen "Güç Yönetimi" sekmesinin altındaki "Güç kazancı sağlamak için, bilgisayar bu aygıtı kapatsın" seçeneğini kaldırın.



FireW Wire Portla P rı İlk bakıştta, IEEE 1394 ola arak da bilinen FirreWire, USB gibi g görünür ve v hareket eder. e USB’nin büttün özelliklerine sahiptir, ama a farkllı bağdaştırıcı kullanır ve v iki tek knolojinin eski olanıdır. Sen neler boy yunca, sö öz konusu u harici bir araca a veri tran nsferi gönderme ve v alma olduğund o da, FireW Wire öndey ydi. Yüksek hızlı h (Hi-S Speed) USB atılım mı bunu değiştirdi ve FireW Wire birkaç sene içinde tahtını USB B’ye devrretti.

FireWire''ın halen hükmetttiği tek allan dijital video dü üzenleme esidir. Birçok çağdaş video v kam mera, bilg gisayara düzenlen nmek üze ere video gönderirrken IEEE1394 4 arayüzünü kulla anır. FireWire’ın yüksek y tra ansfer hız zı, büyük k video dosyalarının hızlıc ca ve kolayca taşıınmasına olanak verir. v FireWire e’ı Anlam mak FireWire,, genel olarak bilg gisayarlarr üzerinde buluna an iki fark klı tip bağ ğdaştırıcı kullanır. İlki, birçok bilgisa ayarda gö örmeye alışık a oldu uğunuz a altı iğneli güçlendirrilmiş bağ ğdaştırıcııdır. USB'ye benze er olarak k, bir FireWire kap pısı, cihaza gü üç sağlay yabilme yetisinded y dir ve kapı üzerinden yüks sek güç is steyen cihazlara a güç sağ ğlama kon nusunda aynı uya arılara tab bidir. Diğer bağda aştırıcı tipi ise ta aşınabilir bilgisaya ar ve kam meralar gibi g bazı FireWire F aygıtların nda görebilec ceğiniz dö ört iğneli seri güçlendirilmiş bağdaştırıcıdır. Bu bağd daştırıcı tipi cihaz za güç sa ağlamaz, bu yüzde en harici aygıta gü üç sağlam mak için başka bir yönte em bulma anız gere ekir.



FireWire cihazlar iki hızlıdır; 400 Mbps hızında çalışan IEEE 1394a ve 800 Mbps hızında çalışan IEEE 1394b. FireWire aygıtlar ayrıca iki FireWire cihazın, örneğin bir dijital video kamera ile harici FireWire sabit sürücünün doğrudan kendi aralarında haberleşmelerini sağlayarak "veri yolu yönetimi" (bus-mastering) özelliğini kullanırlar. Ham hıza bakılacak olursa FireWire 800 (doğal olarak 1394b de denilebilir), yüksek hızlı USB'den çok daha hızlıdır.



FireWire, USB ile görünüş ve hızdan başka farklılıklar da barındırır. Birincisi, USB bir cihazın doğruca bir porta takılması gerekirken, bir FireWire hem bir porta doğrudan, hem de papatya dizilimi şeklinde bağlanabilirler. Şekil, yuvalanmış ve papatya dizilimi yapılmış bağlantılar arasındaki farkı gösterir. İkincisi, FireWire en fazla 63 aygıta destek verirken, USB'de bu rakam 127'dir. Üçüncüsü, FireWire'ın papatya dizilimdeki her kablonun en fazla uzunluğu 4.5 metre iken, USB'de bu uzunluk 5 metreye çıkar. FireWire'ın Yapılandırması FireWire, Apple Computer tarafından icat edilmiştir ve bir derece hala onun kontrolü altındadır. Denetimin tek kaynakta olması, FireWire’ın daha istikrarlı olmasını ve daha iyi aktarım yapabilmesini sağlar. Basit bir dille, FireWire kullanımı çok kolaydır.



Bir Windows ortamında, FireWire USB ile aynı konularla muhatap olur; sürücülerin önceden yüklenmesi, yerleşik aygıtların etkin olmasının tahkik edilmesi ve benzerleri. Yine de bu konuların hiçbiri bir FireWire bağlantısı kadar önemli değildir. Örneğin, USB’de olduğu gibi, bir FireWire cihazı bağlamadan önce gerçekten sürücüsünü kurmanız gerekir. Bilgisayarlarda kullanılan FireWire cihazların %95'i ya harici sabit sürücülerdir yada dijital video bağlantılarıdır. Önceden yüklenmiş Windows sürücüleri neredeyse mükemmel çalışır. FireWire cihazlar, USB cihazlardan daha fazla güç tüketir. Ama FireWire denetleyicileri daha yüksek voltajların üstesinden gelmek için tasarlanmışlardır ve sizi çok nadir de olsa cihazlar fazla güç çektiğinde uyarırlar.

Genel Port Sorunları Kullandığınız hangi port tipi olursa olsun, eğer çalışmıyorsa kontrol etmeniz gereken birkaç konu vardır. Her şeyden önce, sorunun bir aygıttan ziyade porttan kaynaklandığına emin olun. Bunun için çalıştığına emin olduğunuz ikinci cihazı takıp, çalışıp çalışmadığına bakın. Eğer çalışmazsa, sorunun port kaynaklı olduğunu kabul edebilirsiniz. Bu işlemin tersi de hiç fena fikir değildir, cihazı bilinen sağlam bir porta da takabilirsiniz. Portun çalışmadığından tamamen eminseniz, kontrol edeceğiniz üç şey vardır. Birincisi, portun açık olduğuna emin olun. Anakart üzerinde neredeyse her I/O portu, CMOS’dan kapatılabilir. Sistemi yeniden başlatın, cihazı bulun ve portun kapanıp kapanmadığına dikkat edin.



Windows aygıt yöneticisi de birçok portu kapamanıza izin verir. Şekilde görüldüğü gibi, kullanılamaz kılınmış bir paralel port üzerinde kırmızı bir X işareti konmuştur. Kapıyı yeniden aktif hale getirmek için, cihaz simgesinin üzerine sağ tıklayın ve "Etkinleştir"i seçin. Aygıt yöneticisinden bir portu açıp kapatabilmeniz başka bir belirgin olguya işaret ediyor; aygıtlar gibi portların da sürücüye ihtiyacı olduğu gerçeğine. Windows, bütün genel portlar için mükemmel yerleşik sürücülere sahiptir. Bu yüzden CMOS’dan etkin hale getirildiğini bildiğiniz bir portu aygıt yöneticisinde göremezseniz, portla alakalı fiziksel bir sorun olduğundan şüphelenebilirsiniz.



Portlara devamlı cihaz tak kılıp çıkarrıldığı için n, er geç fiziksel o olarak boz zulurlar. u süre e çok fazla itildiği için fizik ksel olarak anakarrttan ayrılan bir Şekilde uzun portun arka taraffı gözükm mektedir. Birçok po ort (ve bu u portlara a uyan fişler), ufa ak iğneler ya da n nispeten zarara z karşı dah ha hassas s, narin metal m çerrçeveler kullanırla k r. PS/2 ffişleri, eğilmiş iğneler ve v şekli bozulmuş çerçeveler için en n iyi örne eklerdir. Ş Şekil, ace ele edilen n bir durum mda bir PS/2 P giriş şinin ne hale h geleb bileceğine bir örnek teşkil eder. Yedek fiş şler kullanılabilir. Ancak lehimlemede çok iy yi değilseniz pek tutarlı t birr seçenek değildir. Yine de sabırlıysa anız, fişin nizi kurtarabilirsin niz. Makas ve kargaburrun yardımı ile fiş yeniden PS/2 portuna girrecek şek kilde düze eltilebilir.



Genel I/O Cihaz zları Peki, "ge enel" I/O cihazı ne edir? Akla a ilk gelm mesi gere ekenler fa are ve kla avye, en basit ve gerekli I//O cihazlarıdır.

dir ortalarrda olan diğer birr giriş ciha azı da tarayıcıdır. Bu eski cihazlara a Bir süred göre, nis speten ye eni genel cihazlar dijital ve e web kam meralarıd dır.



Klavy ye Klavyeler, halen bir b bilgisa ayara verri girişi olarak kullanılan hem en es ski, hem y Her ne kad dar kimi ilginç kla avyeler öz zelleştirilmiş de halen birincil yoldur. üzünden özel sürü ücülerinin n düzgün yüklenm miş olmas sını gerek ktirse de,, tuşları yü Windows s herhang gi bir klav vye için gerekli g te emel sürü ücüleri mükemme el bir biçimde barındırırr. Eğer biir USB klavye kulllanıyorsa anız kurullumu etk kileyecek tek konu u şudur; CMOS’da C USB klavye deste eğini etkinleştirmeyi ihmal etmeyin.. Bunun haricinde h aşabileceğ ğiniz diğe er sorunlar bu bölümün ki karşıla başında bahsedilm miştir.

Standartt bir klavy yede yap pılandırıla acak çok fazla f bir şey yoktur. İhtiya acınız olan tek yapılandırma aracı "Klavy ye Kontrol Paneli" uygulam masıdır. Bu araç, yineleme e gecikme esi (klavy yenin bir karakterri tekrarla aması için o tuşu basılı tutmanız z gereken n süre) ve e imleç yanıp y sönme hızını değiştirrmenize olanak o verir. Şekilde varrsayılan "Windows s Klavye Özelliklerri" pence eresi ktedir. Kiimi klavy ye üreticilleri ek se ekmeler iç çin sürüc cü sağlarllar. görülmek



Klavyelerin kurulumu kolaydır, ama bazen bozulabilirler. Bulundukları yerden dolayı (tam önünüz) klavyelerde sorun olan üç problem; sıvı döküntülerinden oluşan lekeler, fiziksel hasar ve kirdir. Klavyenize dökülen soda gününüzü gerçekten mahvedebilir. Eğer hızlı olup, sıvı elektrik bileşenlere varmadan klavyeyi bilgisayardan ayırabilirseniz, klavyeyi kurtarabilirsiniz. Temizlemesi zaman alacaktır. Yapışkana bulanacaksınız ve klavyeniz uğraşmaya değmeyecek kadar verim kaybedecektir. Değiştirmeniz daha faydalıdır! Diğer bir fiziksel zarar da klavye üzerine ağır bir şeyler düşürmektir. Bu kötü sonuçlar doğuracaktır. Çoğu klavye tepki verir ve çarpmanın etkisiyle yerinden fırlar. Tuşlar arasındaki kiri temizlemek için ise ıslatılmış kumaş kullanın, eğer su işe yaramazsa kumaşın üzerine bir parça kolonya damlatarak kullanın. Tuşların kirlenmesi çirkin görünebilir, ancak tuşların altındaki kir klavyenin çalışmasını tamamen durdurabilir. Tuşlarınız yapışmaya başladığında, bir şişe basınçlı hava alın ve tuşların altına sıkın. Bunu açık alanda ya da çöpe yakın bir yerde yapın. Çünkü klavyenizin içinden çıkanlara şaşıracaksınız.



Eğer klavyenizin üzerine çikolatalı süt dökmek gibi bir belaya bulaşırsanız, temizlemek için tamamen sökmeniz gerekecektir. Bu bütün parçaların nerede olduğunu kontrol edebildiğiniz sürece kolaydır. Klavyeler, siz tuşlara bastığınızda elektriksel bağlantılar yapan plastik katmanlardan imal edilmişlerdir. Vidaları sökün (gözünüzün önünden ayırmayın) ve nazikçe plastik katmanları ayırın. Nemli bir bezle katmanları temizleyin ve katmanlar kuruduktan sonra her şeyi yerine geri takıp vidalayın.



Bazen kir ya da yabancı maddeler belli tuşların altında birikirler. Böyle durumlarda tuşu yerinden sökmeniz gerekir. Tek olarak tuşları sökmek riskli bir iştir, klavyeler birçok farklı şekilde üretilirler. Bir çok üretici tuşları tek bir plastik çubuğa oturturlar. Bu durumda bir tornavida ya da benzeri düz uçlu bir araçla tuşu yerinden çıkartabilirsiniz. Dikkatli olun, gereğinden fazla güç uygulandığında tuş şiddetle fırlar. Diğer klavye yapımcıları (çoğunlukla dizüstü sistemlerde), makas şekilli plastik tutamaçlar kullanırlar. Bu durumda dikkatli olun, eğer zorlayarak çıkarmaya kalkarsanız, tuşu tamamen kırabilirsiniz. Sıkışmış tuşlara gelince. Onları da temizlemeyi deneyebilirsiniz. En kötü ihtimalle, her zaman yeni bir klavye alabilirsiniz.

Fare Hiç Windows’u faresiz kullanmayı denediniz mi? Mümkün ama hoş değil. Zamanla bütün teknisyenler, farenin kullanılamadığı zamanlar arttıkça Windows’un kısa yollarını öğrenirler, ama yine de faremizi severiz. Ekstra tuşları olan çok gelişmiş fareler hariç tıpkı klavyelerde olduğu gibi, Windows ile birlikte bütün standart fareler için de harika sürücüler gelir. Windows’un sürücüleri fare tekerleklerini de standart olarak görür ve destekler.



Fare ayarlarınızı "Fare " Kon ntrol Paneli"nden değiştire ebilirsiniz. Şekilde e Windows s 2000 sü ürümünde e nasıl ya apıldığı gösterilme ektedir. W Windows XP ile Windows s 2000’in "Fare Öz zellikleri" pencere elerinin fa arklılık gö österdiğin ni göreceks siniz.

Fareniz için yapab bileceğiniz bütün ayarları, "Fare Öz zellikleri" pencere esinde bulabilirs siniz. Öze ellikle farenizin hız zını, çift tıklama t h hızını ve iivmelenm mesini kendinize e göre ay yarlayabilirsiniz. Fare F hızı ve v çift tık k hızının ne anlatm mak istediği görülmek g ktedir. Fakat ivmelenmesi biraz açık klama ge erektiriyor. Çünkü Windows s XP ile Windows W 2 2000’de f farklılık gösterir. g Genel ola arak ivme elenme, farenin ekranın e bir ucunda an diğer ucuna uz zun bir mesafe m ka at ettiğind de fare hızının artmasını belirtir.



Windows s 2000’de e "Fare Özellikleri Ö ", fare hızını ve iv vmelenme esini ayarlayabileceğin niz "Harek ket" sekm mesi içeriir. Şekilde Window ws’un "İş şaretçi mesi görü ülmekte. Gelişmiş ş imleç du uyarlılığı otomatik k imleç Seçenekleri" sekm hızından çok daha a gelişmiş bir aya ardır. Düz zgün çalış ştığı halde bazı uygulamalarda dü üzensiz fare harek ketlerine neden olabilir. o Genel ola arak, iki tip t fare teknolojis si piyasay ya hükme eder; top plu fareler ve optik fare eler. Top plu fare yuvarlak bir b top ku ullanırken n, optik fa are lazerr veya LED'ler ve v bunlarrın hareke etini takip p eden kameralarr kullanırlar ve böylece fare işare etleyicisin ni ekrand da oynatırlar. Toplu farre ile ilgili sorun zamanla z f farenin to opunun kirle k kapla anması ve v topa değen iç silindirle ere kir birriktirmesidir. Kir, farenin hassaslığı h ını yitirmesine sebep ola ana kada ar artar. Eğer E ekra anınızdak ki cisimleri seçebillmek için çaba harcıyors sanız, farrenizi tem mizleme zamanını z z gelmiş demektirr. Kimi fa are yapımcıla arı halen, bir optik fareden n daha fa azla bakım ma ihtiya acı olan to oplu farelerde en üretme ektedirler.



Bir toplu farenin içine i ulaş şabilmek için, onu u ters çev virin ve to opun üze erindeki koruyucu u kapağı kaldırın. Kapağı kaldırma k işlemi de eğişir, am ma genellikle topu çevreleye en yakay yı, kendin ni atana kadar k dön ndürmek kten ibare ettir. Dikk katli olun, eğe er kapak olmazsa, fareyi ters t çevirrdiğiniz an nda top d düşecektir. Aygıta za arar verm meden kirri silindirllerden ka azımak iç çin metal olmayan n bir araç ç kullanın. Ticari bir "Fare Temizlem T e Seti" sa atın alabiliyor olsa anız da, tırnak t ya da silgi de d çok da aha ucuza a ve güze elce silind dirleri tem mizlemen nizi sağlar. Farenizin n topunu her iki ya da üç ayda a bir bu b şekilde temizle eyin. Optik farreler, çalıışmaların nı sağlaya an optikle erin dış dünyayla hiç temasta bulunma amalarınd dan dolay yı çok az bakıma ihtiyaç du uyarlar ve e neredeyse hiç temizlenmeleri ge erekmez.. Çok nad dir bir şek kilde optiik fareniz z kararsız z bir ç a başlarsa a, optikle erin önünü tıkama a ihtimaline karşı kiri şekilde çalışmaya nemli birr bezle te emizleyiniz.

Taray yıcı Tarayıcı, kağıt üzerindeki doküman nlarınızın, çizimlerinizin ve e resimlerinizin dijital ola arak kopy yasını çık karmanıza a yarar. Daha gelişmiş tarrayıcılar ise size direkt ola arak foto oğraf negatiflerind den müke emmel ka alitede ko opyalar çıkarman nıza bile olanak o sa ağlar. Orijinal foto oğrafın orta kalite ede olduğ ğunu



kabul edersek tab bi ki! Bu noktada tarayıcıla arın nasıl çalıştığın nı ve sizin veya müşterile eriniz için n doğru tarayıcıyı nasıl seç çeceğinizi öğrenec ceksiniz.

Tarayıcıılar Nasııl Çalışırr Bütün am matör sev viye taray yıcılar, düz yataklı (flatbed d) tarayıc cılardır ve e aynı prensiple e çalışırla ar. Fotoğrrafı yada dokümanı tarana acak yüze eyi cama gelecek şekilde yerleştirin y n, kapağı kapatın ve taram mak için gereken g y yazılımı çalıştırın. ç Tarayıcı doküman nı okuyab bilmek içiin camın altından bir uçtan n diğer uca parlak k bir ışık geçirir. Tarama donanım d larını idare eden tarama t yazılımlar y ı, çeşitli y yollarla elde e edilebilir. Neredey yse her üretici ü tarrayıcının bilgisaya arla bağla antısını bilmek için sürücüler ve ya azılımlara sahiptir.. Örnek o olarak şek kildeki sağlayab "EPSON Perfectio on" tarayıcısının ön n yüzünd deki tuşun na bastığ ğınızda, EPSON E yazılımı kendi k ara a yüzünde Photoshop yazıllımını aça ar.



Aynı zam manda, ön nce istediğiniz fottoğraf düzenleme yazılımın nı açtıktan sonra da tarayııcıdan isttediğiniz doküman nı o yazılıımın ara yüzüne a aktarabilirsiniz. Şekilde, popüler bir b fotoğrraf düzen nleme pro ogramı olan PainttShop Pro o ile tarayıcıdan bir do okümanın n alınmas sı gösterilmiştir. Bu B ve birç çok yazılımda önce "Do osya | İçe e Aktar"ı seçip, bir kaynak k belirtirsiniz. Bu n noktada tarayıcı t genel ola arak TWA AIN sürüc cü kullanıır. TWAIN N’in açılım mı "Techn nology Without W an Intere esting Na ame", yan ni entere esan bir is smi olmayan tekn nolojidir. Bu sürücü uzun bir süredir s bü ütün tara ayıcılar için standa art sürücü ü olarak kullanılır. Bu nokta ada, sürücüler ve yazılım bir b arayüz z yardımı ile taray yıcıyı kon ntrol eder. Bu arayüz yardımı y ille doküm manın çöz zünürlüğü ünü ve da aha birçok şeyi ayarlayabilirsiniz.. Tarayıcıı Nasıl Seçilmeli S idir Bir taray yıcı seçerk ken beş ana a özelliğe dikka at etmek gerekir; çözünürllük, renk k derinliği,, gri ölçek kleme de erinliği, ba ağlantı ve tarama a hızı. Bu maddele erden ilk üçünü ta arama esn nasında ayarlayab a bilmelisin niz. Satın almadan n önde ba ağlantı tipine karar verm melisiniz. Tarama T h ise diğer dört özeliğin hepsi ile hızı bağlantılıdır ve en n yüksek hız taray yıcının içiine donanımsal ollarak kodlanmıştır.



Ayarlanabilir Öz zellikler Tarayıcı taranan doküman d nı nokta kümeleri k haline ge etirir. Ma aksimum nokta sayısı do okümanın n ne kada ar kaliteli kopyalan ndığını ve e büyütüldüğünde e ne kadar ne et görüne eceğini be elirler. Bir çok insa an "Çözü ünürlük" tterimini tarama t genişliğin ni ifade etmek e için n kullanırr. Tahmin n edebileceğiniz g gibi, yüks sek çözünürlük demek daha kaliteli k görüntü demektir. Eski tara ayıcılar inç kare ba aşına sad dece 600x x600 nok kta (dpi) algılayab biliyorken n, yeni modeller ortalama 4 kat dah ha hassas tarama a işlemi yapabilirr. Daha yeni mode eller ise daha d da hassastır h t . Üretici ffirmalar tarayıcı çözünürlüğünü ik ki sayının çarpımı halinde iffade ederler. Bunlardan ilk ki çözünürlüğün me ekanik bo oyutunu gösteren g parametredir ve buna opttik çözünürlük denir.. Diğeri is se geliştirilmiş çöz zünürlükttür ve dâ âhili bir ya azılımla desteklen nir.



Geliştirilm miş çözünürlük de eğerleri önemsizd ö ir. Size önerim, ö (örneğin) internet siteniz iç çin işinizi görecek çok daha a düşük çözünürlü ç üklü seçe enekler olsa da, en az 24 400x2400 0 dpi’lık yada y daha a yüksek çözünürrlüklü tara ayıcılardır. Renk derrinliği herr bir nokttanın kaç ç bitlik billgi içereceğini belirler. Bu sayı renk, gölge, ton ve v daha fazlasını f belirler ve v dolayıs sı ile yüks sek değe erler resim kalitesinde gözle gö örülür farrklara ned den olur. İkili (bin nary) numarala arda fazla adan herr bit kalite eyi ikiye katlar. Örneğin Ö 8 bit’lik bir tarama a nokta ba aşına 256 6 renk içe erebilir. Diğer D yandan 16 bit’lik b bir tarama sanacağıınız gibi 512 5 değil 65.536 renk içerrebilir. rın 24 bitt, 36 bit ve 48 bitt’lik seçen Modern tarayıcıla t nekleri va ardır. Son günlerde e 48 bit’lik tarayıcılar yaygındır ve bütçeniz b doğrultusunda da aha düşük bir model tercih t etm memelisiniz. Gri ölçek k derinliği tarayıcılar arasın nda çok büyük b farrk ortaya koyar. Bu B özellik k tarayıcının nokta başına kaç k adet gri g gölge kullanac cağını belirler. Eğe er siyah beyaz birr doküma an üzerin nde çalışıy yorsanız bu önem mlidir. Çün nkü gri ölçekleme ö e deriliği re enk derin nliğinden çok daha a küçük bir b değerre sahiptir. Norma al



kullanıcı seviyesindeki tarayıcılar 8 bit, 12 bit ve 16 bit’lik gri ölçekleme ayarında gelir. 16 bitlik ya da daha yüksek olanlılar önerilir. Bağlantı En yüksek model tarayıcılar FireWire bağlantısını kullandığı halde, neredeyse bütün tarayıcılar bilgisayarınıza USB ile bağlanır. Eski tarayıcılar SCSI ve paralel bağlantı kullanır. Tarama Hızı Tarayıcılar, üreticilerin belirlediği maksimum bir tarama hızına sahiptir. Bir taramayı tamamlamak için gerekli olan süre sizin belirlediğiniz parametrelerden de etkilenir. Siz tarama detayını artırdıkça süre de artar. Örneğin düşük model bir tarayıcı 4x6" bir dokümanı 300 dpi’da 30 saniyede tararken daha hızlı bir tarayıcı 10 saniyede bitirebilir. 48 bit’lik çözünürlükte, tarama çözünürlüğünü 600 dpi’ya çıkartın. Hızlı olan tarayıcını tarama işlemini 1 dakikada yapacaktır. Tarama ayarlarınızı projenize göre ayarlayın. Eğer ihtiyacınız yoksa her zaman en yüksek çözünürlüğü seçmeyin. Tarama hızında bağlantının da önemi vardır. Bir yüksek hızlı USB tarayıcı 300 dpi de 8x12" bir dokümanı 12 saniyede tarayabilir. Sadece tam hızlı USB girişi varsa, her doküman için gerekli bekleme süreniz de artar. Kurulumun ve Taramanın Püf Noktaları Birçok USB ve FireWire bağlantılı tarayıcılar ilk kullanışta sizden sürücü ve yazılım kurmanızı beklerler. Tarayıcıyı kurmadan önce kesinlikle kullanma kılavuzunu okumanız önerilir. Genel olarak, olabildiğince kaliteli tarama yapın ve internet sitesinde kullanacağınız zaman dokümanın boyutunu ve kalitesini ayarlayın. Sisteminizdeki RAM'in büyüklüğü ve daha ufak bir etken olarak işlemcinizin çalışma hızı, ne kadar büyük bir dokümanı tarayabileceğinizi etkiler. Eğer sadece 128 MB belleğe sahipseniz, 8x10" bir dokümanı 600 dpi’da taratmayın. Çünkü sadece dosyanın büyüklüyü 93 MB’tın üzerindedir. İşletim sisteminiz, tarayıcı yazılımınız, fotoğraf düzenleme yazılımınız ve diğer tüm şeyler zaten belleğinizin büyük bir kısmını meşgul edeceğinden, sisteminiz çöker. Eğer çok seyahat ediyorsanız, mutlaka tarayıcı ışık montajı için kilit mekanizmasını kullanın. Yalnız kullanmadan önce kilidi açtığınızdan emin olun, yoksa ışığı tek bir pozisyonda sıkışmış şekilde alırsınız ve bu sağlıklı bir tarama sağlamaz. www.cizgi‐tagem.org


Kameralar Artık fotoğraf çekmeden önce yeni bir seçeneğiniz var. Eski bas-çek (analog) fotoğraf makinenizden kurtulup bir dijital kamera kullanabilirsiniz. Dijital kameralar elektronik olarak eski film teknolojisine benzerler ve bir anı, en iyi şekilde yakalayıp arkadaş ve tanıdıklarla kolayca paylaşma imkanı sunarlar.

Dijital kameralar, kısa zamanda, geniş fiyat aralıkları sayesinde, birçok kaliteli teknolojik ürün arasından gelir düzeyi yüksek teknoloji çılgınlarının ilgisini çekmeyi başardı. Dijital kameraların bilgisayar ara yüzlerinde asgari olarak CompTIA A+ onaylı teknolojiye ihtiyaçları vardır. Depolama Ortamı / Fotoğraf Makineniz İçin Dijital Film Bütün kullanıcı seviyesi fotoğraf makineleri, resimlerini bir çeşit taşınabilir depolama ortamına kaydetmektedir. Bunu dijital filminiz olarak düşünebilirsiniz. Günümüzde dijital fotoğraf makinelerinde en yaygın kullanılan taşınabilir ortam muhtemelen SD (Secure Digital) kartlardır.



Yaklaşık olarak bir buğday tanesi kalınlığında (kabaca 1" kare) olan bu kartların kapasiteleri 64 MB ile 8 GB üstü arasında değişmektedir. Benzerleri arasında bilgisayara ve bilgisayardan veri aktarımı konusunda en hızlı olanlarıdır ve oldukça da sağlamdırlar. Bağlantı Günümüzde neredeyse bütün dijital fotoğraf makineleri direkt olarak USB portundan bağlanmaktadırlar. Bir diğer yaygın kullanılan seçenek de, mevcut pek çok kart okuyucudan biri vasıtasıyla sadece kartı bilgisayarınıza bağlamaktır.

SD kartlar ya da diğerleri için özel tasarlanmış kart okuyucuları bulabilirsiniz. Kart okuyucuların pek çoğu farklı formatları ve kartları desteklemektedir. Pek çok bilgisayar da tümleşik kart okuyucuyla gelmektedir. Özellik Tıpkı tarayıcıda olduğu gibi bir fotoğraf makinesinin de yakalayabilme kabiliyetini belirten sayısal bir değer vardır ki; megapiksel olarak adlandırılır. Işığa duyarlı film yerine, dijital fotoğraf makinelerinde, CCD (charged coupled device) ya da CMOS (complementary metal-oxide semiconductor) sensör ve bunun yanı sıra ışığa duyarlı pikseller bulunmaktadır. Bunlar görüntüyü yakalayabilir. Daha yüksek megapiksel değeri çekilen görüntü, daha yüksek çözünürlükte olacaktır.



Çok da uzun olmayan bir süre önce 1 megapiksel değeri, dijital fotoğraf teknolojisi için sınırdı. Ancak günümüzde bunun on beş katı yüksek çözünürlükteki makineleri çok daha ucuza bulabilmek mümkündür. Referans olarak 2 megapiksel bir fotoğraf makinesi 4x6" büyüklüğünde basılabilir kalitede görüntü üretecektir. 5 megapiksel bir fotoğraf makinesi ise 8x10" ebatlarında aynı kalitede baskı sunabilir. Çoğu dijital fotoğraf makinelesindeki diğer bir diğer özellik yaklaştırma, diğer bir ifade ile "zoom" özelliğidir. Bunu en iyi şekilde yapmanın yolu normal fotoğraf makinelerinin de kullandığı yöntem olan optik yaklaştırmadır. Bu da makinenin lensleriyle alakalıdır. Temel seviyenin üstündeki çoğu makinede bir optik yaklaştırma (optical zoom) mevcuttur. Bunun anlamı yaklaştırma özelliğinin fiziksel olarak makinenin içine gömülmüş olmasıdır. Bunun yanı sıra neredeyse bütün makinelerde dijital yakınlaştırma (digital zoom) bulunmaktadır. Makinenizi seçerken optik yakınlaştırması en az 3x olan bir makine seçiniz. Eğer daha yüksek özellikleri finansal açıdan karşılayabiliyorsanız daha yüksek yakınlaştırmalar daha da iyidir. Dijital yakınlaştırma pek bir işe yaramaz. Biçim Etmeni Tıpkı normal fotoğraf makinelerinde olduğu gibi ebatlar dijital makinelerde de önemlidir. Dijital makineler pek çok biçim etmeniyle gelmektedirler. Çok küçük, gömlek cebinde dahi taşınabilecek kompakt modellerden, dev lenslere sahip canavar makinelere kadar geniş bir biçim etmeni bulunmaktadır. Her ne kadar evrensel bir doğru olmasa da genellikle daha büyük makinelerde daha çok özellik ve sensör bulunmaktadır. Bu yüzden kalite olarak büyük genelde iyidir. Şekil olarak lenslerin de içine girdiği dikdörtgen bir yapı, bir de lenslerin gövdeye monte edildiği SLR türü vardır. Web Kameraları Bilgisayar kameraları, genellikle internet üzerinden video konferanslar için kullanıldıklarından dolayı bu isimle anılmaktadırlar. Web kameraları (webcam) genel I/O aygıtları arasında pek de yeni değildir.



Çoğu ins san gidip en ucuz olanını alır, arada aki farkları ve özellikleri incelemez. Aynı şekilde kurulum sıras sında da yeterli öz zeni gösttermezlerr. Şimdi webcam w alırken dikkat etm meniz gerreken noktalara ve v kullanım sırasın nda abileceğin niz proble emlerden bazıların na bakalım. karşılaşa Webcam için en önemli ö olgu görün ntü kalitesidir. We ebcam’lerrde çözün nürlük arak ölçü ülür. Çözü ünürlüğü yüz bin ila birkaç ç milyon a arasında değişen piksel ola farklı webcam’ler piyasa da d bulunm maktadır.. Pek çok k insanın hem fikirr olduğu konu 1.3 3 megapikselin we ebcam içiin kullanılabilecek k en yüks sek çözün nürlük olduğudu ur. Çünkü ü bundan n daha yü üksek çöz zünürlüklerde görrüntü fazllasıyla büyüdüğü için geniş bant bağlantıllarda dah hi aktarım m sorunu yaratma aktadır. Diğer birr önemli özellik ö çe ekilen karre sayısıd dır (frame e rate). B Bu kamerranın sizin saniyede kaç resminizi çektiğ ğini göste eren sayıd dır. Daha a yüksek frame ha akıcı bir b görüntü sunar. Saniyed de 30 frame en iy yi kabul oranı dah edilmekttedir. Birkaç megapikse m ellik çözünürlük ve e hızlı fra ame oran nına sahip p bir kam mera video konferansı için size son dere ece güzel olanakla ar sunaca aktır. Online viideo kulla anan pek k çok insa an mikroffona ihtiy yaç duym maktadır. Pek çok kamera mikrofon m la birlikte e gelmek ktedir. İstterseniz kendinize k e ayrıca mikrofon m da alabilirsiniz. Sık sık vid deo konuş şması yapan insan nlar gene ellikle mikrofon nsuz bir kamera k alıp, kalite eli bir kullaklık seti almakta adırlar. Bu B sayede hem h konu uşup hem m dinleme eyi yükse ek bir kalitede yap pabilmektedirler. Pek çok kameranın hareke et halinde eyken siz zi izleyeb bilme özelliği vardır. Bu video konferans verenler v için önem mli bir öze elliktir. Çünkü Ç bu sayede yüzleri y eknoloji in nsan yüzü ünü tanıy yabilmekte ve sürekli ön planda olur. Bu ilginç te gerektiğiinde hare eket ederrek yüzü resim ka aresinde tutabilme t ektedir. Hatta H bazı firm malar eğle enceli eklentiler da ahi sunm maktadırla ar. Bunlar pek üre etken özelliklerr olmasa da insanı güldüre ecek özelliklerdir.



Webcam’in Ayarlanması Webcam’lerin neredeyse tamamı USB arabirimini kullanmaktadır. Windows’ta webcam sürücüleri sınırlı sayıdadır. O yüzden üreticinin sağladığı sürücüleri doğru şekilde yüklediğinizden emin olun. Webcam’lerin çoğu yüksek hızlı USB kullanır. Bu yüzden yüksek hzlı bir USB port bağlantısı yaptığınızdan emin olun.

Kamerayı yerleştirdikten sonra test etmek isteyeceksiniz. Bütün kameralar bir programla gelir ancak programı bulmak her zaman kolay olmaz. Bazı firmalar programı "Bilgisayarım"a koyarken bazıları denetim masasına, bazıları sistem klasörüne, bazılarıysa her üçüne birden koymaktadır. Webcam kullanımının en zor kısmı webcam uygulamalarına webcam’inizin olduğunu ve kullanım için ayarlarının yapıldığını tanıtabilmektir. Her program için bu farklıdır, ancak kavramsal olarak basamaklar (sayısız istista ile birlikte) aynıdır: •

Programa webcam kullanmak istediğinizi anlatın.

•

Programa webcam’i otomatik olarak başlatmasını isteyip istemediğinizi söyleyin.

•

Görüntü kalitesini ayarlayın.

•

Kamerayı test edin.



Eğer kamerayla ilgili bir sorun yaşıyorsanız, ilk önce genel I/O problemleri üstünde durun. Bu sorunların çoğunu çözecektir. Eğer hala webcam’i program içinde çalıştırmakta sorun yaşıyorsanız, webcam kullanma olasılığı olabilecek diğer programları kapattığınızdan emin olun. Windows bir anda sadece tek bir programın webcam kullanmasına izin vermektedir.

Özelleşmiş I/O Aygıtları CompTIA A+ sertifika sınavı için iki özel I/O aygıtını bilmeniz gerekmektedir; biyometrik tarayıcı (biometric scanner) ve dokunmatik ekran (touch screen). Şimdi bu oldukça özelleşmiş aygıtlara bakalım. Biyometrik Aygıtlar Eğer popüler Wikipedia Web sitesinden biyometrik terimine bakacak olursanız şu tanımla karşılaşacaksınız: "Biyometrik (antik Yunan: bios = 'hayat', metron ='ölçüm') insanın gerçek fiziksel ve davranışsal özelliklerini özel olarak tanıma üzerine kurulu otomatik yöntemlerin, çalışılma alanıdır." Biyometrik alanı aynı zamanda kapı kilitleri ve güvenlik kameraları gibi bilgisayar dünyasına pek de oturmayan bazı güvenlik aygıtlarını da kapsar. Bu bölüm daha ziyade alıp bilgisayarınızda kullanabileceğiniz biyometrik cihazlara odaklanmıştır. Bilgisayar dünyası, çok sayıda biyometrik teknolojiyi kapsamaktadır. Örnek olarak parmak izi tanıyıcılar, ses tanıma yazılımları vs. Bilgisayarlar biyometriği güvenlik amacıyla kullanırlar. Biyometrik aygıtlar vücudunuzun retina, iris, kafa görüntüsü, parmak izi gibi size özel bölgelerini bir çeşit algılama cihazıyla tarayıp, hatırlar. Bu bilgi bir anahtar işlevi görür ve korunan aygıta yetkisiz kişilerin erişimi engellenir. Günümüzde kullanılan biyometrik aygıtlar sadece kullanıldıkları bilgisayarları korurlar. Şekildeki küçük USB aygıtında, küçük bir parmak izi tarayıcı vardır. Parmağınızı (sizin seçeceğiniz herhangi biri) tarayıcı üzerinde kaydırarak cihaz içindeki verilere erişebilirsiniz.



Daha az yaygın olan o bazı biyometrrik aygıtla ar, bütün n bilgisay yarları koruyan güvenlik aygıtlarıdır. Micro osoft parrmak izi tarayıcı, t k kullanıcı a adı ve şiffrenin yerine ge eçen bir USB U aygııtıdır. Şek kilde klav vyeye mo onte edile en bir tarrayıcı görünme ektedir. Bir B web siitesi ya da d progra am kullan nıcı adı ve e şifre isttediğinde basitçe parmağın p ızı taratıy yorsunuz z. Aygıt kimliğinizi k i onaylad dıktan son nra (parmak izinizin uyuştuğu u unu varsa ayıyoruz) aygıtın yazılımı y s söz konus su web sitesine ya y da pro ograma gereken g k kullanıcı adını a ve şifreyi ş sağlamakta adır.



Biyometrik aygıtlar aynı zamanda tanıma için de kullanılmaktadır. Tanıma güvenlikten farklıdır. Tanıma aygıtları, yazılımları kim olduğunuzu önemsemez sadece ne yaptığınıza odaklıdırlar. Buna en iyi örnek ses tanımadır. Ses tanıma programları insan sesini, giriş komutlara ya da yazıya dönüştürürler. Bilgisayarlar için ses tanıma bir süredir bilinmekteydi. Ancak hiçbir zaman klavyenin yerini alabilecek kadar yüksek başarıya erişemediler. Ses tanıma daha sınırlı komutun olduğu cep telefonu, PDA gibi aygıtlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Eğer PDA, cep bilgisayarı veya cep telefonunuza "Ahmet'i ara” derseniz, telefonunuz ne yapması gerektiğini bilebilir.

Hangi biyometrik aygıtı kullanırsanız kullanın, çalıştırmak için aynı adımları izleyeceksiniz: •

Aygıtı yükleyin.


Çizgi TAGEM e‐Akademi •

Kimliğinizi parmak, göz ya da başka özel beden parçasıyla aygıta tanıtınız.

•

Yazılımı ayarlayınız ve tarama sonucunda elde edeceği veriyi nerede kullanacağını tanımlayın.

Barkod Okuyucular Barkod okuyucular, standart UPC, yani evrensel ürün kodu (Universal Product Code) barkodlarını okumak için tasarlanmıştır. Barkodları tek bir amaçla, sadece envanter kaydı tutmak için okuruz. Barkod okuyucular bilgisayardaki envanter veri tabanlarını kolay şekilde güncellemek için kullanılırlar. Barkod okuyucular bilgisayarda kullanılan "özelleşmiş" en eski aygıtlardır.

Bilgisayarlarda, iki tip barkod okuyucu yaygın kullanımdadır; kalem tarayıcılar (pen scanners) ve el tarayıcılar (hand scanners). Kalem tarayıcılar mürekkepli kaleme benzerler ve barkod üzerinde yürütülmelidirler. El tarayıcılarında ise UPC kodu önünde tutularak taramanın başlaması için bir düğmeye basılır. Bütün barkod okuyucular taramanın başarıyla sonuçlandığını bildiren bir ses çıkarmaktadırlar.



Daha esk ki barkod d okuyucu ular seri port kulla anıyorlardı. Ama y yeni nesiller PS/2 ya da US SB port kullanmak ktadırlar. Genellik kle barkod d okuyuc cunun bellli bir veri tabanı ya a da satış ş yazılımııyla çalışm ması dışında herh hangi bir ayarlama a yapılmas sı gerekm memekted dir. Kuşkulu olsa da d pek ço ok insan PS/2 tarz zı okuyucuların daha iyi oldu uğunu söylüyorlarr. Çünkü bunlar basitçe kla avye gibi davranm maktadırla ar. Okuyu ucuyu kla avye giriş şine, klav vyeyi de o okuyucuy ya bağlıyors sunuz. Bu undan ba aşka ihtiy yaç duyac cağınız ye egane şey klavye girişi verisini alan a ve ça alışan yazılım. Dokunm matik Ekranlar (T Touch Screens) Dokunma atik bir ekran e iki parçadan p n oluşur. Normal bir b monittör ve bir çeşit alıcı aygııt. Alıcı, monitöre m dokunulma nokta alarını (genellikle parmakla a ya da özel bir kalem k ile) ve temas süresiini yakala ar. Sonra asında do okunmatik k ekran aldığı veriyi bilgis sayara birr fare tıklama olay yı (click event) e şe eklinde bildirir. Dokunma atik ekranlar gele eneksel fa are/klavy ye girişiniin uygula anmasının n imkansız z olduğu ya y da pra atik olma adığı yerle erde kulla anılırlar. Aşağıda dokunma atik ekran nların kullanıldığı yerlerin bir kısmı verilmiş ştir:

•

Danışm ma Ekran nları

•

PDA’la ar

•

Satış Noktası N S Sistemler i

•

Tablet Bilgisaya arlar



Dokunma atik ekranlar iki gruba g ayrrılabilir; PDA’larda P aki gibi sisteme gö ömülü olanlar ve v satış noktası sis stemlerin n çoğunda a kullanılldığı gibi bağımsız z dokunma atik ekran nlar. Bir teknisyen n açısından bakac cak olursa ak, bağım msız bir dokunma atik ekran n dahili faresi f bulunan bir monitör gibi düşü ünülebilirr. Bütün dokunma atik ekran nlarda ay ygıtın "fare" kısmıı için ayrıı bir USB ya da PS S/2 portu, he erhangi bir b USB fa are gibi yüklenme y esi gereke en sürücü üleriyle birlikte, b bulunaca aktır.


Genel I/O Portl ları

Recommend Documents