INHOUD TECHNISCHE RICHTING ONDERVERDELING FOTOGRAFIE A. GEMEENSCHAPPELIJK GEDEELTE 1. Domein van de talen a. Nede Nederl rlan ands ds ..... ........ ..... ..... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ...... .....… ..… b. Fran Franss .... ...... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ..… … c. Enge Engels ls .... ...... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ...… .…..
2 12 12 15
2. Domein van de humane vakken a. Aard Aardrij rijks ksku kund ndee ..... ....... ..... ...... ..... ..... ..... ..... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ..... ..... ...... ...... ... b. Gesc Geschi hied eden enis is ..... ....... ..... ...... ..... ..... ..... ..... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ..... ..... ...... ...... ...
20 23
3. Domein van de wiskunde en de wetenschappen a. Wiskun Wiskunde de ........ ............ ........ ......... ......... ........ ........ ......... ......... ........ ........ ........ ........ ....….. ….. b. Wetenschappen (zie technische technische vakken)
27
B. SPECIFIEK GEDEELTE 1. Domein van de richtingsgebonden vakken Kunstges Kunstgeschied chiedenis enis
.…................ .…............................. ........................... ..................…. ....…. 30
2. Domein van de technische vakken Analoo aloog g Optica Techn Technolo ologie gie Sens Sensit itom ometr etrie ie Digi Digita taal al
.... ...... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ..…… …… ...... ...... ......... ...... .... ......... .......... ...... ...... ....... ...... ......... ........…… .…… ........ ............ ........ ........ ......... ......... ........ ........ ......... ......... ........ ....…… …… .... ....... ...... ...... ...... ..... ..... ...... ...... ...... ...... ...... ...... ..... ..... ...... ...... ...….. ….. .... ...... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ..…. …...
36 38 39 41 42
3. Domein van de praktijk Opgave te bepalen a. Portret Portret ....... ........... ........ ........ ........ ........ ......... ........… ...…………. ………..... ........ ......…. ..…... 43 b. Landschap... Landschap............ ...................... .....................……… ........…………........ …...........……. ...……. 43 c. Stille Stilleven ven ……………… ……………………… ……………… ……………. …….……. ……... 43 d. Reportage Reportage ................... ................................ ..............…………... .…………...........…… ........…….. 43 e. Clos Close-up e-up ................... ................................ ..............…………... .…………...........…… ........…….. 43 f. Actie ................... ................................ ..............…………... .…………...........…… ........…….. 43 g. Vrij thema......... thema..................... ........................ ............…………..... …………...........……. ......……. 43
BIBLIOGRAFIEËN
juni 2009
………………………… ……………………………………… …………………….. ……….. 44
TSO - FOTOGRAFIE - 1
425.15
A. GEMEENSCHAPPELIJK GEDEELTE 1. DOMEIN VAN DE TALEN a. NEDERLAN NEDERLANDS DS DEEL 1: SCHRIFTELIJK ♦
Lezen en stellen (60p) Synthese van een korte zakelijke tekst over een actueel onderwerp. De kandidaat mag een woordenboek gebruiken.
Beoordelingscriteria:
♦
•
inhoud (30p): (30p):
•
vorm:
inhoudelij inhoudelijk k correcte correcte weergave weergave van de hoofdideeën hoofdideeën en belangrijke nevengedachten zonder er evenwel commentaar aan toe te voegen - logisch geordende weergave van de gedachtegang (10p) - zinsbouw en stijl (overgangen (overgangen tussen de verschillende ideeën verzorgen en die ideeën ideeë n persoonlijk verwoorden) (10p) spel spelli ling ng (10p (10p))
Verzorgd taalgebruik (40p) Het inzicht van de kandidaten wordt functioneel getoetst door middel van toepassingen in verband met: - congruenti congruentiee van onderwerp onderwerp en persoonsv persoonsvorm; orm; - schikking schikking in de werkwoordel werkwoordelijke ijke eindgroep; eindgroep; - beknopte beknopte bijzinnen bijzinnen en samengetro samengetrokken kken zinnen; zinnen; - genus genus en meervoud meervoud van van frequen frequentt voorkom voorkomende ende zelfstandig zelfstandigee naamwoorden; - gebruik gebruik van van voornaamwo voornaamwoorden orden (aanwijzende (aanwijzende,, wederker wederkerende, ende, betrekkelijke) in verband met het genus; - hoofdvorm hoofdvormen en van de werkwoorde werkwoorden; n; - gebruik gebruik van hulpwerkwo hulpwerkwoorden orden (hebben, (hebben, zijn...); zijn...); - gebruik gebruik van voorzetsel voorzetselss en voegwoord voegwoorden; en; - gebruik gebruik van de leestekens leestekens;; - woordsch woordschikkin ikking g en zinssymme zinssymmetrie; trie; - het verbeter verbeteren en van frequent frequent voorkome voorkomende nde fouten fouten zoals zoals pleonas pleonasmen men en tautologieën, contaminaties, barbarismen en provincialismen. - spelling: spelling: aan aan de hand hand van van een zakelijke zakelijke tekst tekst met een een zinvolle zinvolle inhou inhoud d wordt het inzicht in de spelling getoetst;
A. GEMEENSCHAPPELIJK GEDEELTE 1. DOMEIN VAN DE TALEN a. NEDERLAN NEDERLANDS DS DEEL 1: SCHRIFTELIJK ♦
Lezen en stellen (60p) Synthese van een korte zakelijke tekst over een actueel onderwerp. De kandidaat mag een woordenboek gebruiken.
Beoordelingscriteria:
♦
•
inhoud (30p): (30p):
•
vorm:
inhoudelij inhoudelijk k correcte correcte weergave weergave van de hoofdideeën hoofdideeën en belangrijke nevengedachten zonder er evenwel commentaar aan toe te voegen - logisch geordende weergave van de gedachtegang (10p) - zinsbouw en stijl (overgangen (overgangen tussen de verschillende ideeën verzorgen en die ideeën ideeë n persoonlijk verwoorden) (10p) spel spelli ling ng (10p (10p))
Verzorgd taalgebruik (40p) Het inzicht van de kandidaten wordt functioneel getoetst door middel van toepassingen in verband met: - congruenti congruentiee van onderwerp onderwerp en persoonsv persoonsvorm; orm; - schikking schikking in de werkwoordel werkwoordelijke ijke eindgroep; eindgroep; - beknopte beknopte bijzinnen bijzinnen en samengetro samengetrokken kken zinnen; zinnen; - genus genus en meervoud meervoud van van frequen frequentt voorkom voorkomende ende zelfstandig zelfstandigee naamwoorden; - gebruik gebruik van van voornaamwo voornaamwoorden orden (aanwijzende (aanwijzende,, wederker wederkerende, ende, betrekkelijke) in verband met het genus; - hoofdvorm hoofdvormen en van de werkwoorde werkwoorden; n; - gebruik gebruik van hulpwerkwo hulpwerkwoorden orden (hebben, (hebben, zijn...); zijn...); - gebruik gebruik van voorzetsel voorzetselss en voegwoord voegwoorden; en; - gebruik gebruik van de leestekens leestekens;; - woordsch woordschikkin ikking g en zinssymme zinssymmetrie; trie; - het verbeter verbeteren en van frequent frequent voorkome voorkomende nde fouten fouten zoals zoals pleonas pleonasmen men en tautologieën, contaminaties, barbarismen en provincialismen. - spelling: spelling: aan aan de hand hand van van een zakelijke zakelijke tekst tekst met een een zinvolle zinvolle inhou inhoud d wordt het inzicht in de spelling getoetst;
DEEL 2: MONDELING Communicatieve vaardigheden: (40p) •
woordenschat: (10p) -
-
frequente frequente woorden woorden uit de politieke, politieke, sociale sociale en economisc economische he sector sector en uit de wereld van techniek, wetenschap en cultuur, inzonderheid de woordenschat die tot de studierichting van de kandidaat behoort; frequent frequent voorko voorkomend mendee vreemde vreemde woordstamm woordstammen en (Latijn, (Latijn, Grieks Grieks); ); gebruikelijk gebruikelijkee zegswijzen zegswijzen,, spreekwo spreekwoorden orden en schilde schilderachti rachtige ge uitdrukkingen;
•
correct taalgebruik (standaardtaal) en uitspraak (10p)
•
communicatieve elementen (10p): Voor dit onderdeel wordt van de kandidaat verwacht dat hij de volgende aspecten kent en kan toepassen: het volledige communicatieschema, verbale en non-verbale communicatie, de verschillende tekstdoelen en
de tekstsoorten. •
luisteren (10p): het gevat repliceren op taaluitingen
♦
Letterkunde: (Noord(Noord- en Zuid-Nederlan Zuid-Nederlandse dse literatu literatuur ur vanaf vanaf de romantiek) romantiek)
Alle kandidaten ( met leerplan van de Examencommissie Examencommissie of met schoolleerplan) krijgen als opdracht 4 oorspronkelijk Nederlandstalige romans (geen novellen of verhalenbundels, geen specifieke jeugdromans) te lezen. Slechts 1 ervan kan worden vervangen door een eveneens oorspronkelijk Nederlandstalige dichtbundel of een theaterstuk. De vier gekozen werken moeten elk een verschillende auteur hebben en uit een verschillende literaire periode of stroming komen. In het Nederlands vertaalde of ingekorte of vereenvoudigde werken komen dus niet in aanmerking. De kandidaat wordt overhoord over de vier werken en over: - de biografie van de auteurs; - hun literaire kenmerken; - hun belangrijkste werken; - de situering van de auteurs in hun literaire periode of stroming; - de hoofdkenmerken van de literaire stromingen waartoe deze auteurs behoren. Op de dag van het examen dienen de kandidaten de gekozen werken mee te brengen. Dit is
zeker belangrijk omdat zij een bepaalde passage moeten kiezen die kenmerkend is voor de auteur, de literaire stroming.
LECTUURLIJST NEDERLANDS Deze lijst is slechts een hulpmiddel voor de kandidaten. Zij kunnen met andere woorden ook niet- genoemde werken, auteurs of stromingen kiezen. Maar ook dan blijven de hiervoor beschreven regels gelden (geen novelle, geen specifieke jeugdroman…).
1. Romantiek Conscience Hendrik Conscience Hendrik Conscience Hendrik Gezelle Guido Gezelle Guido
Dekker Eduard Douwes
De loteling De Leeuw van Vlaanderen Het goudland Kerkhofblommen (poëzie) Waar zit die heldere zanger? De mooiste gedichten van G.G. Samengesteld door Jozef Deleu Max Havelaar
2. Realisme Bergmann Anton Sleeckx Domien
Ernest Staes, advocaat In ‘t Schipperskwartier
3. Naturalisme Buysse Cyriel Buysse Cyriel Couperus Louis Couperus Louis Emants Marcellus Heijermans Herman Stijns Reimond Streuvels Stijn Streuvels Stijn Streuvels Stijn Streuvels Stijn Van Eeden Frederik
Het recht van de sterkste Het gezin Van Paemel (toneel) Noodlot Eline Vere Een nagelaten bekentenis Op hoop van zegen (toneel) Hard labeur De vlaschaard De teleurgang van de Waterhoek Leven en dood in de ast Langs de wegen Van de koele meren des doods
4. Impressionisme / symbolisme Couperus Louis Van Eeden Frederik
De stille kracht De kleine Johannes
5. Expressionisme / Vitalisme Gijsen Marnix Gijsen Marnix Gijsen Marnix Timmermans Felix Timmermans Felix Van Ostaijen Paul Van Ostaijen Paul Van Ostaijen Paul
Het huis (poëzie) Joachim van Babylon Klaaglied om Agnes Boerenpsalm Pallieter Bezette stad (poëzie) Music Hall (poëzie) Sienjaal (poëzie)
6. Nieuwe Zakelijkheid Bordewijk Ferdinand Bordewijk Ferdinand Bordewijk Ferdinand Elsschot Willem Elsschot Willem Elsschot Willem Elsschot Willem Roelants Maurice Walschap Gerard Walschap Gerard Walschap Gerard
Blokken Bint Karakter Het dwaallicht Kaas Lijmen & Het been Villa des Roses Komen en gaan Houtekiet Een mens van goede wil De Française
7. Neoromantiek in het interbellum De Pillecijn Filip De Pillecijn Filip De Pillecijn Filip Gilliams Maurice Van der Leeuw Aart Van der Leeuw Aart Van Schendel Arthur Van Schendel Arthur Van Schendel Arthur
De soldaat Johan Monsieur Hawarden De veerman en de jonkvrouw Elias of het gevecht met de nachtegalen Ik en mijn speelman De kleine Rudolf Een zwerver verliefd Een Hollands drama Het fregatschip Johanna Maria
8. Magisch realisme Daisne Johan Daisne Johan Daisne Johan Krabbé Tim Lampo Hubert Lampo Hubert Lampo Hubert
De trap van steen en wolken De trein der traagheid De man die zijn haar kort liet knippen Het gouden ei De komst van Joachim Stiller De eerste sneeuw van het jaar De prins van Magonia
9. Vijftigers / Experimentelen / Existentialisme Blaman Anna Blaman Anna Claus Hugo Claus Hugo Claus Hugo Hermans Willem Frederik Hermans Willem Frederik Michiels Ivo Minco Marga Minco Marga Mulisch Harry Reve Gerard (Kornelis van het) Reve Gerard Ruyslinck Ward Ruyslinck Ward Ruyslinck Ward
Vrouw en vriend Eenzaam avontuur Suiker (toneel) De Metsiers Een bruid in de morgen (toneel) De donkere kamer van Damocles Nooit meer slapen Het afscheid Het bittere kruid Een leeg huis Het stenen bruidsbed De avonden De taal der liefde De ontaarde slapers Wierook en tranen Het reservaat
Teirlinck Herman Vandeloo Jos Vandeloo Jos
Maria Speermalie Het gevaar De Engelse les
10. Sociaal realisme ( en geëngageerde literatuur: positie van de vrouw, milieu, kolonialisme…) Berkhof Aster Bloem Marion Bloem Marion Bloem Marion Boon Louis Paul Boon Louis Paul Boon Louis Paul Boon Louis Paul Boon Louis Paul Claus Hugo Claus Hugo Demedts André Demedts André Geeraerts Jef Geeraerts Jef Geeraerts Jef Geeraerts Jef Geeraerts Jef Haasse Hella S. Haasse Hella S. Haasse Hella S. Haasse Hella S. Haasse Hella S. Japin Arthur Mendes Bob Mendes Bob Mendes Bob Mendes Bob Mendes Bob Möring Marcel Provoost Anne Ruyslinck Ward Ruyslinck Ward Spillebeen Willy Spillebeen Willy Van Aken Piet Van Aken Piet Van Aken Piet Van den Broeck Walter Van den Broeck Walter Van den Broeck Walter Van den Broeck Walter Van den Broeck Walter Van Paemel Monika
Octopus Dei Geen gewoon Indisch meisje De V van Venus Mooie meisjesmond Mijn kleine oorlog Menuet De bende van Jan de Lichte Pieter Daens Vergeten straat Vrijdag De geruchten De ring is gesloten De levenden en de doden De coltmoorden De PG Gangreen 1 – Black Venus De zaak Alzheimer Dood in Bourgondië Berichten van het blauwe huis Sleuteloog Cider voor arme mensen Heren van de thee Oeroeg De zwarte met het witte hart De smaak van vrijheid Rassen / Rellen Bloedrecht Een dag van schaamte De kracht van vuur Het grote verlangen Vallen De sloper in het slakkenhuis De heksenkring De andere oorlog De seigneur van Peuplingues Klinkaart De hoogtewerkers Slapende honden Brief aan Boudewijn De rekening van het kind (toneel) Een lichtgevoelige jongen Groenten uit Balen (toneel) Verdwaalde post Celestien
Van Paemel Monika Van Paemel Monika
De eerste steen Rozen op ijs
11. Neorealisme / Psychologisch realisme Bernlef J. Bernlef J. Bernlef J. Bouts Axel Bouts Axel Büch Boudewijn Büch Boudewijn Brouwers Jeroen Brouwers Jeroen Brouwers Jeroen Daem Geertrui Degelin Emile Degelin Emile De Jong Oek De Jong Oek De Loo Tessa De Loo Tessa De Loo Tessa De Loo Tessa De Loo Tessa De Moor Margriet De Moor Margriet De Moor Margriet Enquist Anna Enquist Anna Hemmerechts Kristien Hemmerechts Kristien Hemmerechts Kristien Hemmerechts Kristien Hemmerechts Kristien Höweler Marijke Keuls Yvonne Keuls Yvonne Keuls Yvonne Krabbé Tim Krabbé Tim Krabbé Tim Marain Elisabeth Marain Elisabeth Mulisch Harry Mulisch Harry Mulisch Harry Pleysier Leo Pleysier Leo Pleysier Leo Pleysier Leo
Hersenschimmen Boy Verloren zoon Scherven Dood in Arles Het dolhuis De kleine blonde dood Bezonken rood De zondvloed Geheime kamers Koud De ooggetuige De doublure Opwaaiende zomerjurken Cirkels in het gras De tweeling Het rookoffer Isabelle De zoon uit Spanje Meander Eerst grijs, dan wit, dan blauw Hertog van Egypte De virtuoos Het geheim Het meesterstuk Brede heupen Een zuil van zout Wit zand De tuin der onschuldigen Zonder grenzen Van geluk gesproken Mijnheer en mevrouw zijn gek Het verrotte leven van Floortje Bloem De moeder van David S. De renner De grot Vertraging Rosalie Niemand Het tranenmeer De aanslag Siegfried Twee vrouwen Wit is altijd schoon De Gele Rivier is bevrozen De trousse De kast
Pleysier Leo ’t Hart Maarten ’t Hart Maarten Van Babylon Dirk Van Babylon Dirk Van Dis Adriaan Vermeiren Koen Wolkers Jan Wolkers Jan
Zwart van het volk Een vlucht regenwulpen De kroongetuige De zwarte bruidegom Carthago herrezen Indische duinen De gek op de heuvel Terug naar Oegstgeest Turks fruit
12. Neoromantiek De Coninck Herman De Coninck Herman De Kuyper Eric De Kuyper Eric De Kuyper Eric Draulans Dirk Mortier Erwin Mortier Erwin Plouvier Bart Plouvier Bart Plouvier Bart T’ Hooft Jotie T’ Hooft Jotie Verpale Eriek Verpale Eriek Verpale Eriek Verpale Eriek
De lenige liefde (poëzie) De hectaren van het geheugen (poëzie) Aan zee Als een dief in de nacht De hoed van tante Jeannot De rode koningin Sluitertijd Marcel Het gelag De biechtspiegel De gele vlag Junkieverdriet (poëzie) De laatste gedichten (poëzie) Alles in het klein Gitta Grasland Olivetti 82
13. Postmodernisme Aspe Pieter Aspe Pieter Aspe Pieter Aspe Pieter Aspe Pieter Brusselmans Herman Brusselmans Herman Brusselmans Herman Brusselmans Herman Brusselmans Herman Claes Bavo De Martelaere Patricia De Martelaere Patricia De Martelaere Patricia De Winter Leon De Winter Leon De Winter Leon Hoste Jacques Lanoye Tom Lanoye Tom
De Midasmoorden Tango De vijfde macht Casino Onvoltooid verleden Vrouwen met een IQ Ik ben rijk en beroemd en heb nekpijn Zijn er kanalen in Aalst? Het oude nieuws van deze dagen In de knoei Kraai Het onverwachte antwoord Littekens Verrassingen De ruimte van Sokolov Place de la Bastille De hemel van Hollywood Mond van steen Alles moet weg Kartonnen dozen
Lanoye Tom Lanoye Tom Lanoye Tom Nooteboom Cees Nooteboom Cees Palmen Connie Palmen Connie Palmen Connie Palmen Connie
Het goddelijk monster Zwarte tranen Boze tongen Rituelen Allerzielen De wetten De vriendschap Echt contact is niet de bedoeling I.M.
14. Generatie Nix Giphart Ronald Giphart Ronald Grunberg Arnon Grunberg Arnon Grunberg Arnon Mennes Paul Mennes Paul Mennes Paul Mennes Paul Van der Jagt Marek (pseudoniem Arnon Grunberg) Zwagerman Joost Zwagerman Joost Zwagerman Joost
Phileine zegt sorry Ik omhels je met duizend armen Blauwe maandagen Fantoompijn Figuranten Soap Poespoespoes Web Tox De geschiedenis van mijn kaalheid Vals licht Gimmick! De buitenvrouw
LEIDRAAD BIJ DE BESPREKING VAN EEN ROMAN Auteur:
Titel:
I. INHOUD EN STRUCTUUR 1. Wat voor soort roman is het? O psychologisch
O sciencefiction
O streekroman
O maatschappijkritisch
O satire
O historisch
O liefdesverhaal
O avonturen
O .................... 2. Personages: Wie is de hoofdpersoon? Beschrijf het karakter van de hoofdpersoon: Maakt de hoofdpersoon een ontwikkeling door? O Nee O Ja, nl. ......
Welke personages spelen een belangrijke rol in het boek? Beschrijf deze personages en hun specifieke rol. Zou je het werk autobiografisch kunnen noemen? 3. Tijd: Het verhaal wordt O chronologisch verteld, zonder flashbacks O niet-chronologisch verteld: O met flashbacks, vb. .............. O met vooruitwijzingen, vb. ......... 4. Ruimte: Waar speelt het verhaal zich voornamelijk af? Is er tussen de gebeurtenissen en de ruimte O overeenkomst, vb. ....................... O contrast, vb. ........................... 5. Thema: Het hoofdthema van de roman is....................... Belangrijke thema’s zijn verder nog…. Hoe verklaar je de titel? II. INHOUD EN WERKELIJKHEID: 6. Is de probleemstelling in het verhaal reëel? O Ja, want.................................. O Nee, want................................. 7. Geeft het boek een beeld van de tijd waarin het werd geschreven? O Ja, want........................................... O Nee, want.......................................... 8. Levert de schrijver kritiek op maatschappelijke toestanden? O Ja, vb. .......................................... O Nee, want ........................................ 9. In welk milieu speelt het verhaal zich af?
O arbeidersmilieu
O hoger milieu
O burgerlijk milieu
O ..............
Is dat van belang voor het verhaal? III. LITERAIRE STROMING: 10. Zoek een kenmerkende passage voor de stroming waartoe het boek behoort. Welke kenmerken van die stroming vind je hier terug? IV. WAARDERING: 11. Ik vond het boek ................................ omdat ……………………. 12. Hoe ben je op het idee gekomen om dit boek te lezen?
b. FRANS DOELSTELLINGEN De kandidaten moeten zich op een behoorlijke manier kunnen uitdrukken in het Frans. Ze moeten zich mondeling kunnen behelpen, weerbaar zijn in dagdagelijkse situaties. Ze moeten bepaalde technieken bezitten om zich uit de slag te kunnen trekken. Een dosis durf en verstaan worden is belangrijker dan een gepolijste taal spreken.
VAARDIGHEDEN •
Gespreksvaardigheid: o
taalvaardig zijn om een gesprek te voeren:
o
alledaagse omgang in het sociale leven:
•
In staat zijn om een eenvoudig gesprek in het Frans te volgen en erop in te spelen
Leesvaardigheid o
•
kennismaking: zichzelf, zijn familie, vrienden, collega’s aan anderen voorstellen groeten, afscheid nemen, gelukwensen, condoleren, bedanken zeggen vanwaar men komt, waar men heengaat, hoelang men blijft, hoe men zijn tijd doorbrengt iets aanbieden feiten, toestanden en gebeurtenissen vermelden met betrekking tot de actualiteit, het privé-leven en de sociale omgeving standpunten, meningen, gevoelens, argumenten vertolken gesprek voeren over de eigen studierichting (studieric hting waarvoor men inschrijft) of het beroep
Luistervaardigheid o
•
op reis (op vakantie) privé voor beroepsdoeleinden
Kunnen lezen en navertellen van eenvoudige teksten in verband met de gekozen studierichting (zie beneden onder “Teksten / Dossiers / Lectuur”)
Schrijfvaardigheid (enkel voor de richting DIENSTEN, behalve HOTEL) o o
Correct spellen van woorden en woordvormen Een korte tekst kunnen weergeven op basis van vragen
LEERINHOUDEN •
Woordenschat:
Basiswoordenschat van 3000 woorden (zie bibliografie) •
Grammatica:
Instuderen in functie van de vaardigheden Korte, correcte zinnen kunnen maken / vertalen (zeker niet alle uitzonderingen van buiten leren) o o o
o o o
o
les articles (formes et emploi général) les substantifs (genre, nombre) l’adjectif (genre et nombre, l’accord adjectif-substantif), les degrés de comparaison les chiffres l’adverbe (formation, différence adjectif-adverbe, les degrés de comparaison) pronoms et adjectifs : - personnels (différentes formes, emploi en/y, place du pronom personnel) - possessifs - démonstratifs - relatifs - interrogatifs - indéfinis le verbe et les conjugaisons : -
-
-
-
wijzen en tijden (kunnen vormen) : indicatif présent, imparfait, futur simple, passé composé, conditionnel présent, conditionnel passé, subjonctif présent, impératif, participe présent et passé être / avoir verbes réguliers en –ER (du type « parler »), en –IR (du type « finir » et du type « partir »), en –OIR (du type « recevoir »), en –RE (du type « rendre ») verbes irréguliers en –ER (aller, envoyer, verbes du type « commencer », verbes du type « manger », verbes du type « lever », verbes du type « répéter », verbes du type « payer », « nettoyer », « essuyer ») en – IR (courir, verbes du type « ouvrir » : couvrir, offrir, souffrir, verbes du type « cueillir » : accueillir, fuir, venir, tenir), en – OIR (s’asseoir, devoir, falloir, pleuvoir, pouvoir, savoir, valoir, voir), en – RE (verbes du type « conduire », verbes du type « craindre », verbes du type « connaître », battre, boire, conclure, croire, dire, écrire, faire, lire, mettre, naître, plaire, rire, suivre, (se) taire, vivre gebruik van wijzen en tijden : o.a. gebruik van futur proche en passé récent, gebruik van passé composé en imparfait, construction avec si (imparfait – conditionnel présent), subjonctif après certains verbes et certaines conjonctions, les accords (sujet-verbe, participe passé)
•
Teksten / Dossiers / Lectuur o
o
o
De kandidaten moeten 2 volledige dossiers of hoofdstukken uit een handboek Frans voor de derde graad TSO/KSO voorbereiden. Opgepast: veel handboeken bestaan uit 2 delen: een tekstenboek en een oefeningenboek. Er moeten dan 2 volledige dossiers (woordenschat, grammatica, teksten) uit de 2 delen voorbereid worden. De kandidaten gebruiken bij voorkeur een handboek dat aansluit bij de gekozen studierichting (zie bibliografie voor meer inlichtingen). De kandidaten brengen het handboek (de 2 delen indien het handboek uit 2 delen bestaat) mee naar het examen. Opgepast: er worden geen kopieën van handboeken voorgelegd. Het is noodzakelijk dat er op het examen een voorbereiding kan worden getoond van de inhoudsvragen van de gelezen teksten en van de gemaakte oefeningen in verband met de behandelde woordenschat en grammatica. De vraagstelling betreft de inhoud van de gelezen teksten en er wordt gecontroleerd of de woordenschat en de grammatica van de gekozen dossiers gekend zijn.
VERLOOP VAN HET MONDELING EXAMEN: Belangrijke opmerking: de kandidaten moeten de hierboven vermelde documenten kunnen voorleggen op het examen.
Deel 1 -
-
zich voorstellen (leeftijd, familie, school, vrije tijd, sport, motivatie,…) een aantal ‘actes de communication’ (zeggen wat je gedaan hebt, de weg aanduiden en vragen, spreken over het weer, het uur aangeven, kunnen spreken over dingen die in het verleden gebeurd zijn of die nog zullen gebeuren in de toekomst…) komen aan bod een kort telefoongesprek (o.a. gebruik van “formes de politesse”: j’aimerais, je voudrais, pourriez-vous, voudriez-vous …)
Deel 2 De kandidaten worden ondervraagd over 2 dossiers (vrij gekozen) uit een handboek Frans voor de derde graad TSO/KSO (woordenschat, grammatica, teksten).
c. ENGELS •
Voorbereiding op het examen Het examen bestaat uit: -
-
•
Luistervaardigheid -
•
het lezen van een tekst (correcte uitspraak, vlotte leesstijl) conversatie over: - de gelezen tekst (eventueel een samenvatting) - algemene onderwerpen - volk, cultuur van de Engelssprekende landen - eigen ervaringen (reizen, werk, school, hobby's, enz...) toepassingen van de spraakkunst het toepassen van de "functions" in opgegeven situaties vertaling van een Engelse zin naar het Nederlands
Engels begrijpen, ook buiten de strikte leerstofcontext. Hulpmiddel: luisteren naar: BBC World Service (648 kHz, 463 Meter) nieuws voor kinderen (elke weekdag omstreeks 17u50/18u00 op TV: BBC2 of BBC1) Kennis van het Engels alfabet
Spreekvaardigheid -
-
woorden vlot mondeling kunnen spellen correct lezen / uitspreken van getallen (b.v. telefoonnummer, bankrekening, enz...) vragen kunnen beantwoorden en kunnen stellen naar aanleiding van beluisterde en/of gelezen teksten een gelezen en/of beluisterde tekst kunnen samenvatten in eigen bewoording een eenvoudig gesprek kunnen voeren over diverse onderwerpen (b.v. eigen mening formuleren over actualiteit, een gesteld probleem, enz...) uitleg geven en/of vragen over onderwerpen in verband met de gekozen specialisatie een telefoongesprek kunnen voeren de belangrijkste "functions" kunnen gebruiken in allerlei situaties, zoals:
°
instemming of onenigheid kunnen uitdrukken (Expressing agreement
-
or disagreement): Of course ! Of course not ! I agree. I don't agree. Certainly That's (in)correct.
Certainly not.
°
een uitnodiging of een aanbod kunnen aanvaarden of afwijzen (Accepting or declining an offer or invitation): With pleasure ! I'd love it. I'd like to. I'm afraid I can't come to your party.
°
toestemming kunnen geven/vragen (Giving and seeking permission): May I leave now? Of course you may. They were allowed to go to the pictures.
°
een wens/verlangen kunnen uitdrukken (Expressing want/desire): I want another sandwich. Can (may) I have the salt, please ?
°
zich kunnen excuseren (Apologizing): Please, forgive me. I do apologize (for being late, ...).
°
een suggestie kunnen maken (Spreker incluis) (Suggesting a course of action - including the speaker): We could leave it and go home. What about going out ? We might go and see David. Shall we (go to the pictures/...)? You could (go to a restaurant/...) We might as well (stay at home/watch television/...)
°
anderen kunnen vragen iets te doen (Requesting others to do something):
Would you be so kind as to give me a sandwich and a cup of tea ? Would you mind phoning home and telling them I'll be late? °
anderen kunnen waarschuwen (Warning others to take care or to refrain from doing something): Mind the steps! Watch out!
°
afscheid kunnen nemen (Socializing when taking leave): See you soon. So long! Cheerio! (=informal language) Give my (kind) regards to (your wife/brother/...)
°
mensen kunnen introduceren en gepast kunnen reageren wanneer ze aan iemand worden voorgesteld . (Socializing when introducing people and when being introduced): May I introduce you to my father? Mary, I'd like you to meet my boyfriend Tim.
°
naar iemands opinie kunnen vragen (Asking for someone's opinion)
What do you think about ... ? °
uw medeleven kunnen betuigen (Showing sympathy): I'm sorry to hear (your mother is in hospital/...)
°
het onderwerp van gesprek kunnen veranderen (Changing the subject):
(Oh) by the way (have you heard Tom is going to marry?/...) °
uw eigen mening kunnen uitdrukken (Giving your own opinion): In my view (he is right/...) In my opinion (you are mistaken/...)
°
kunnen uitdrukken dat je verkeerd bent en dat iemand anders gelijk heeft: Yes, sorry.
°
You're (quite) right.
het correcte gebruik van "Excuse me" (=attracting some-one's attention, e.g. to start a conversation/to ask something/...) en "Sorry" (=expressing regret): Excuse me, (could you show me the way to ...) I'm sorry to interrupt you, but ...
°
het correcte gebruik van "Here/There you are" (=when you hand something to somebody else) en "Please" (=when you "ask" something): Could I please have some more tea? Yes, of course; here/there you are.
•
Leesvaardigheid -
•
Engels begrijpen in zakelijke teksten, mededelingen, brieven, opdrachten, ... korte niet-zakelijke teksten kunnen begrijpen eenvoudige brochures en/of vakgerichte artikels kunnen lezen en begrijpen (b.v. teksten uit kranten, tijdschriften, zoals b.v. Drive / Speakeasy / English Pages / vakgerichte tijdschriften / gebruiksaanwijzingen / enz...)
Schrijfvaardigheid -
correct spellen van woorden en woordvormen formulieren kunnen invullen ... een korte zakelijke brief kunnen schrijven (b.v.: inlichtingen vragen, reserveren van b.v. een hotel /camping...) een correcte lay-out van een brief kunnen opstellen
SPRAAKKUNST (+ oefeningen): •
Spelling: juiste spelling van de gewone woordenschat.
•
Woordsoorten:
•
°
zelfstandig naamwoord: - meervoud (uitspraak en spelling) - bezitsvormen (genitief / "of" -structuur) - overeenkomst onderwerp en werkwoord
°
bepaald en onbepaald lidwoord: uitspraak "the" gebruik van a/an + eventuele verschillen met het Nederlands (b.v.: hij is dokter → he is a doctor)
°
bijvoeglijk naamwoord of adjectief: trappen van vergelijking
°
bijwoord: - uitgang -ly - comparatief en superlatief - vragende bijwoorden - verschil bijwoord/adjectief
°
werkwoord: - tijden (present, past, future, perfect; simple of continuous; actief of passief): vorming + gebruik - hoofdtijden van de onregelmatige werkwoorden - hulpwerkwoorden van tijd, van het passief en van modaliteit - causatief gebruik van "to have" (= laten + infinitief) b.v.: he has his car cleaned = hij laat zijn wagen wassen - het werkwoord in voorwaardelijke zinnen (if-clauses) - indirecte rede ("reported speech")
°
telwoorden:
°
voornaamwoorden: - persoonlijk - wederkerend - bezittelijk (+ zelfstandig gebruik) - aanwijzend (enkelvoud en meervoud) - betrekkelijk (which/who - that - weglating) - vragend (who-what/which) - onbepaald (some-any/every/all) (much-many)
°
voorzetsels (verschillen met Nederlands)
°
voegwoorden vooral de belangrijkste voegwoorden bij onderschikking
Zinsstructuur: -
vorming van bevestigende, vragende, ontkennende zinnen (gebruik van "to do" waar nodig) short answers and question-tags plaats van voorzetsel bij vragende zinnen en bij betrekkelijke bijzinnen
-
gerund en infinitiefzinnen plaats van het bijwoord in de zin
WOORDENSCHAT: Grondige kennis van de basiswoordenschat (="notions") •
Basic notions : (voor alle richtingen) -
•
personal identification house and home education free time and entertainment relations with other people travel/traffic health shopping food and drink weather services and repairs (bank; garage; station; filling station; telephone; ...)
Specific notions: -
Natural Environment Factories-Machines-Tools Space Hardware-Software Computer Science
2. DOMEIN VAN DE HUMANE VAKKEN a. AARDRIJKSKUNDE
ALGEMENE DOELSTELLING : Op het examen moeten de kandidaten kunnen bewijzen dat ze alle onderdelen van het leerplan beheersen. De ondervraging gebeurt voornamelijk aan de hand van atlaskaarten, grafieken, figuren, statistieken en schematische voorstellingen.
EINDTERMEN: Bij ieder thema worden de nummers vermeld die verwijzen naar de bijhorend eindtermen.
I. elementaire aardrijkskundige vaardigheden eindtermen 2, 16, 17 - lengte- en breedteligging van een plaats op aarde - lezen van een topografische kaart ° schaal ° hoogtelijnen ° legende
II. bewegingen van de aarde eindtermen 4, 16, 19 - rotatie ° bewijzen ° praktische gevolgen . tijdsindeling . plaatsbepaling - revolutie ° beschrijving ° gevolgen . seizoenen . klimaatgordels . schrikkeljaar
III. het heelal eindtermen 3, 5, 16, 19 - waarnemingstechnieken van het heelal ° telescoop ° sonde ° kunstsatelliet - afstanden in het heelal ° lichtjaar ° astronomische eenheid - opbouw van het heelal ° ons zonnestelsel en andere sterrenstelsels
° galaxieën ° groepen of clusters - ontstaan en evolutie van het heelal ° oerknal ° expansie ° contractie
IV. opbouw- en afbraakprocessen op aarde eindtermen 8, 9, 16, 17, 25 - schilvormige structuur van de aarde verduidelijken - platentektoniek ° bewegingsmechanismen . horizontaal . verticaal ° soorten platen ° plaatranden - gesteentegroepen volgens hun ontstaan - gesteentekringloop - analyse van ° erosielandschap ° sedimentatielandschap
V. weer en klimaat eindtermen 2, 6, 16, 17, 20, 21, 22 - verschil weer en klimaat - analyse van ° weerkaart ° weerfoto ° weerbericht ° klimatogram uit Europa - opbouw en processen van de atmosfeer - factoren die luchttemperatuur beïnvloeden ° breedteligging ° seizoen - uur van de dag ° hoogteligging ° afstand tot zee ° zeestromingen ° bodem en vegetatie ° wolken ° hellingsgraad
VI. draagkracht van de aarde eindtermen 7, 10, 16, 17, 26 - ecologische voetafdruk - onevenwicht tussen te grote bevolkingsaangroei en te kleine voedselproductie schetsen en mogelijke oplossingen beperkingen aanbrengen ° areaaluitbreiding ° intensivering ° demografisch
° economisch - mondiale milieuproblemen probleemstelling - oorzaak(en) - gevolgen - oplossingen ° broeikaseffect ° natuurramp ° zure regen ° bodemdegradatie
OPMERKING Verplicht mee te brengen naar het examen:
schoolatlas Om de vragen optimaal te kunnen oplossen raden we één van volgende atlassen aan: Wolters’ of Plantyn Algemene Wereldatlas De Boeck Atlas Zorg er voor dat je atlas zeker niet meer dan vijf jaar oud is!
b. GESCHIEDENIS
RICHTLIJNEN EN TIPS I.V.M. HET EXAMEN GESCHIEDENIS 1 Het programma -
-
de inhoud van de leerstof is het voorgeschreven programma elk punt van het programman van het begin tot het einde , is belangrijk! controleer daarom of het handboek dat je gebruikt alle programmapunten bevat. Meestal zal je meer dan één cursus of handboek moeten raadplegen. Consulteer uiteraard de bibliografie die wij u aanreiken.
2 Studie en voorbereiding -
-
-
-
begin ruim op voorhand; de leerstof is vrij uitgebreid! begin met het verzamelen van de leerstof; dit kan heel wat tijd in beslag nemen, maar zo kom je op het einde niet voor verrassingen te staan. eens de leerstof verzameld, werk dan het programma punt voor punt af. gebruik de programmatekst gerust als werkdocument; d.w.z. : zet b.v. bij het verzamelen van de leerstof een blauw kruisje bij die onderwerpen die je reeds hebt gevonden, bij het studeren een groen kruisje bij die onderwerpen die je kent, een rood kruisje bij die punten die je reeds instudeerde maar nog niet voldoende kent. het programma is een officiële tekst. Lees voor jezelf elk punt als een vraag of een opdracht , b.v. : “Het rationalisme stimuleert de vooruitgang in de natuurwetenschappen” wordt: ‘toon aan hoe het ra tionalisme de vooruitgang in de natuurwetenschappen stimuleerde’. vaak komen in de tekst begrippen voor zoals b.v. : “Verlichting”, “Interbellum”, … Deze begrippen moet je kunnen uitleggen. feitenkennis is belangrijk, maar inzicht en het kunnen leggen van verbanden zijn nog belangrijker . B.v. : bij de Verlichting kan je wellicht 5 filosofen en hun werken opsommen, maar belangrijker is het te kunnen uitleggen wat de Verlichting juist was en welke haar invloed was op de samenleving. zoek voor het verzamelen van de leerstof en voor het instuderen waar nodig hulp. Je vindt zeker een leerkracht geschiedenis of MAVO die je een stuk kan begeleiden of op weg helpen.
3 Het examen -
-
-
de juryleden vertrekken steeds vanuit het programma . (zie belang punt 1 !!!) de kandidaten krijgen drie vragen, gespreid over de verschillende delen van de leerstof. De antwoorden mogen steeds schriftelijk voorbereid worden. Na de voorbereiding wordt het geheel mondeling overlopen en waar nodig wordt verdere toelichting gevraagd. kandidaten van het TSO moeten een historische atlas bij zich hebben. Voor bepaalde antwoorden kan uitdrukkelijk gevraagd worden hem te gebruiken.
Veel succes!
DOELSTELLINGEN
Een algemeen referentiekader verwerven van de grote ontwikkelingen tijdens de (19 de) 20ste eeuw op nationaal, Europees en mondiaal vlak. Inzicht verwerven in de eigen tijd en zijn historische groei. Door het inpassen van de actualiteit in de lange termijn visie komen tot een betere bestaansverheldering. De huidige maatschappij en haar historische ontwikkeling probleemgericht benaderen. Nadenken over de evoluerende maatschappij volgens de methodes van de historische kritiek. Leren kritisch omgaan met hedendaagse informatiekanalen. Bekwaam zijn om als historisch bewuste mensen met eigen verantwoordelijkheid te participeren aan de samenleving.
Lees ook: “RICHTLIJNEN EN TIPS I.V.M. HET EXAMEN GESCHIEDENIS” ! !!! Items met een (A) : gebruik van een historische atlas is verplicht !!! De kandidaten brengen zelf een atlas mee!
LEERINHOUDEN Het nationalisme en het imperialisme van de Europese grootmachten leiden tot de Eerste Wereldoorlog
-
Wat zijn “nationalisme” en “imperialisme” ? (Begrippen kunnen uitleggen)
-
Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog (nationalisme en imperialisme; (A) bewapeningswedloop; bondgenootschappen, Sarajevo als aanleiding).
-
De Eerste Wereldoorlog een “totale” oorlog (kenmerken).
Europa tijdens het Interbellum (1919 – 1939)
-
De vrede na de Eerste Wereldoorlog: Het Verdrag van Versailles (A) + belangrijkste bepalingen + kiem van de Tweede Wereldoorlog
-
Nieuwe ideologieën en hun tegenstellingen + Fascisme en Nazisme: ideologische kenmerken + Hitler en het Naziregime : machtsgreep; oorzaken succes; “Diktat von Versailles”; de dictatuur in zijn verschillende aspecten
+ Kenmerken van de communistische dictatuur in de Sovjetunie op economisch en sociaal vlak -
De economische crisis van 1929 + Oorzaken + Oplossingen (o.a. New Deal en ontstaan van de “Gemengde Economie”)
De Tweede Wereldoorlog
-
Oorzaken
-
Bondgenootschappen: As-mogendheden, geallieerden (A)
-
De “Endlösung”
De nieuwe machtsverhoudingen na de Tweede Wereldoorlog (1945 – 1960)
-
Het ontstaan van een bipolaire wereld (Jalta-Potsdam) (A)
-
De bipolaire wereld en de Koude Oorlog: de Oost-Westtegenstelling (kenmerken, conflicten, voorbeelden) (A)
-
De dekolonisatie (oorzaken + ontstaan derde wereldproblematiek)
Internationale instellingen als mogelijke oplossing voor conflictsituaties
-
De UNO: doel, werking en instellingen
-
De Europese Unie: ontstaan en evolutie, doel, werking en instellingen (A)
Hedendaags conflict of wereldprobleem te kiezen uit:
-
Israëlisch-Palestijns conflict (A) Internationaal terrorisme Fundamentalisme in al zijn aspecten Globalisme >< antiglobalisme Golfoorlogen (A)
België
-
De Belgische onafhankelijkheid
+ oorzaken scheiding van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden + België een constitutionele, parlementaire monarchie (begrippen uitleggen) + scheiding der machten (uitleggen) + België heeft een zeer liberale grondwet (uitleggen)
-
Het interbellum (1919 – 1939): opkomst van extremistische partijen en bewegingen (VNV, Rex, Verdinaso)
-
België tijdens en onmiddellijk na de Tweede Wereldoorlog + verzet, collaboratie, repressie + de Koningskwestie en haar belang voor de naoorlogse geschiedenis
-
De federalisering van België + de communautaire problemen als oorzaak + de grondwetsherziening van 1993; de huidige bestuurlijke indeling en bestuursorganen
-
België een welvaart- en verzorgingsstaat na 1950 + de wederopbouw na de oorlog + ontstaan van een “overlegeconomie” (kenmerken) + ontstaan van de migratie en aanverwante problemen + ontstaan van een “verzorgingsstaat” (kenmerken en problemen)
Volgende begrippen moeten kunnen worden uitgelegd:
-
nationalisme imperialisme gemengde economie totale oorlog Endlösung globalisering verzorgingsstaat federale staat democratie dictatuur
3. DOMEIN VAN DE WISKUNDE EN DE WETENSCHAPPEN a. WISKUNDE
1 Algemene vaardigheden en attitudes De kandidaten kunnen 1 wiskundige informatie analyseren, schematiseren en structureren. 2 gebruik maken van wiskundige technieken zoals figuren maken en tabellen opstellen 3 bij het oplossen van problemen functioneel gebruik maken van een grafisch rekentoestel. 4 bij het oplossen van een vraagstuk: -relevante gegevens scheiden van niet-relevante gegevens; -gegevens met elkaar en met de probleemstelling in verband brengen; -gegeven en gevraagde weergeven in een geschikt wiskundig model; -het vraagstuk planmatig uitwerken 5 wiskundige rekenregels en conventies correct hanteren en toepassen 6 keuzes met betrekking tot representatie en gevolgde werkwijze verantwoorden. 7 voorbeelden geven van het gebruik van wiskunde in andere vakgebieden en in de maatschappij. 8 kritisch zijn tegenover het gevonden resultaat. Ze kunnen de resultaten controleren op hun betrouwbaarheid en volledigheid. Ze kunnen de grootteorde van een resultaat voorspellen en inschatten. 9 reflecteren over de wijze waarop ze wiskundige problemen oplossen en wiskundige informatie verwerven en verwerken. 10 ordelijk en nauwkeurig werken
2 Leerinhouden 2.1
Reële functies en algebra
2.1.1 Basisbegrippen 1
2
Bijzonderheden van grafieken,eventueel aangevuld met tabellen, aflezen zoals: - een functiewaarde en omgekeerd een origineel, - het domein, - het bereik - snijpunten van de grafiek met een horizontale rechte - de nulpunten, - het stijgen en dalen, - het tekenverloop, - de periodiciteit, - de symmetrieën, - de extreme waarden. - de horizontale en verticale asymptoten In praktische probleemsituaties vragen beantwoorden i.v.m. grafieken van functies waarbij een van de voornoemde karakteristieken moet geïnterpreteerd worden in de context
2.1.2 Veeltermfuncties
1 2
3 4
De nulpunten van de functie f(x) = ax² + bx + c met rekentechnieken bepalen en grafisch interpreteren. De elementaire karakteristieken van de tweedegraadsfunctie met rekentechnieken bepalen, in het bijzonder de symmetrie-as, de top, de snijpunten met de x-as en de y-as. Vanuit deze karakteristieken de grafiek tekenen. Het verloop (stijgen/ dalen) van een tweedegraadsfunctie onderzoeken. Met behulp van een grafisch rekentoestel de grafiek en een tabel van functiewaarden maken van een veeltermfunctie van hoogstens de vierde graad. Hieruit de karakteristieken van de functie (domein, bereik, nulpunten, tekenverloop, stijgen/dalen, extrema) aflezen.
2.1.3 Lineaire en exponentiële groei
1 2 3 4
5 6
Onderscheid maken tussen lineaire en exponentiële groei. Beginwaarde, groeifactor en groeipercentage bij exponentiële groei (zowel bij toename als bij afname) kunnen bepalen. De grafiek van een functie die een lineaire groei beschrijft manueel kunnen tekenen. De grafiek van een functie die een exponentiële groei beschrijft manueel kunnen tekenen als het grondtal gegeven is. Problemen waarbij een lineair of exponentieel verband gegeven is oplossen en die oplossing interpreteren (eventueel met behulp van een grafisch rekentoestel). Een eenvoudig vraagstuk of probleem, dat aanleiding geeft tot lineaire of exponentiële groei wiskundig formuleren en oplossen, eventueel met behulp van een grafisch rekentoestel. Toepassingen op lineaire en exponentiële groei o.a. enkelvoudige en samengestelde intrest.
2.1.4 Differentiequotiënten
1 2
2.2
In praktische situaties bij een gegeven tabel en/of grafiek de gemiddelde verandering over een interval berekenen en grafisch interpreteren. Een probleem, dat gesteld wordt met behulp van gemiddelde verandering, oplossen en de oplossing interpreteren. Statistiek
1 Het onderscheid maken tussen een steekproef en de populatie. 2 Aan de hand van voorbeelden het belang uitleggen van de representativiteit van een steekproef voor het formuleren van statistische besluiten over de populatie. 3 Kritisch omgaan met het gebruik van statistiek in de media 4 Met behulp van een grafisch rekentoestel het gemiddelde, de mediaan, de interkwartielafstand en de standaardafwijking berekenen van statistische gegevens. Deze centrum- en spreidingsmaten interpreteren. 5 Met behulp van een grafisch rekentoestel grafische voorstellingen (waaronder alleszins het histogram en de cumulatieve frequentiepolygoon) maken van statistische gegevens 6 Histogrammen en cumulatieve frequentiepolygonen kunnen interpreteren voor gegroepeerde gegevens i.v.m. concrete situaties 7 Aan de hand van voorbeelden, in betekenisvolle situaties, gebruik maken van de normale verdeling (met de bijhorende klokcurve) als model van een reeks
statistische gegevens. 8 Het gemiddelde en de standaardafwijking gebruiken als karakteristieken van een normale verdeling en deze kengetallen ook grafisch interpreteren (grafische betekenis van gemiddelde μ en standaardafwijking σ ; 68 –95 –99,7 regel + vraagstukken).
B. SPECIFIEK GEDEELTE 1. DOMEIN VAN DE RICHTINGSGEBONDEN VAKKEN
KUNSTGESCHIEDENIS VISIE Het vak kunstgeschiedenis steunt op conceptuele criteria: 1
op synthetische wijze een samenhangend overzicht geven van de kunstproductie van de mens in Europa met aandacht voor de kunstuitingen in de wereld buiten Europa;
2
de kunstproductie relateren aan de historisch - maatschappelijke context waarbinnen die ontstond;
3
diverse kunstdomeinen bij de studie te betrekken;
4
de kunstgeschiedenis via capita selecta bestuderen;
5
via de studie van de kunstgeschiedenis het esthetisch gevoel en oordeel ontwikkelen;
6
bijdragen tot de vorming van enkele wezenlijke ‘kunsthistorische attitudes’.
De bestudeerde capita worden gesitueerd in het raam van de grote periodes van de westerse geschiedenis BEGINSITUATIE De heterogeniteit van de doelgroep maakt het vrijwel onmogelijk om een beginsituatie strikt te omschrijven. Toch lijkt het evident dat de kandidaat de leerinhouden en vaardigheden van de vorige graden van het technisch secundair onderwijs verworven heeft om een kans op slagen te hebben. De kandidaten hebben een creatieve aanleg en artistieke begaafdheden. De kandidaten beschikken over een algemene historische basiskennis. Daarbij zullen ze vertrouwd zijn gemaakt met de categorieën historische tijd, historische ruimte en socialiteit, en een aantal historische termen en begrippen.
DOELSTELLINGEN KENNIS De kandidaat 1
heeft een historisch inzicht verworven over belangrijke kunstenaars, kunstwerken en kunststromingen;
2
kent in het kader van de grote periodes van de westerse geschiedenis belangrijke fases uit de kunstgeschiedenis en de niet Europese kunst;
3
heeft inzicht in de relatie van kunststromingen en historisch- maatschappelijke context;
4
heeft inzicht in de rol en betekenis van kunst in samenlevingen;
5
kent uit verleden en heden kunstenaars en kunstwerken en kunststromingen uit diverse kunstdomeinen;
6
beheerst een juist kunsthistorisch en kunstesthetisch vocabularium uit diverse kunstdomeinen;
7
heeft zin voor schoonheid en stijl ontwikkeld en heeft leren kijken en luisteren naar beeldende en muzikale realisaties.
VAARDIGHEDEN De kandidaat 1
kan kunstenaars, kunstenaars, kunstrichtingen, kunstontwikkelingen, situeren in tijd en ruimte;
2
kan een analyse maken van inhoudelijke en esthetische elementen van kunstwerken;
3
kan verbanden aangeven tussen kunstuitingen en samenlevingen in verleden en heden;
4
kan een kritische houding aannemen tegenover en kan een bepaald waardeoordeel uitspreken over het visuele en auditieve beeld;
5
kan rapporteren over kunstenaars, aspecten van kunstwerken, kunststromingen schriftelijk of mondeling, met gebruik van audiovisuele media (dia/video/DVD/Cd-rom/PP-presentatie);
6
kan kunstmusea gebruiken als bron van informatie en/of bron van esthetisch beleven.
ATTITUDES De kandidaat 1
toont intellectuele belangstelling en openheid t.a.v. kunstenaars en kunstuitingen;
2
is bereid vooroordelen en stereotypen i.v.m. kunstenaars en kunstuitingen ter discussie te stellen;
3
toont belangstelling voor actuele kunstmanifestaties;
4
brengt waardering op voor de bescherming en kunstpatrimonium in eigen land en wereldwijd;
5
kan het functioneren van muziek in de wereld begrijpen en verwoorden;
6
toont bereidheid de financiële en materiële inspanningen die de samenleving levert op het vlak van kunst te waarderen.
de conversatie van
LEERINHOUDEN
A-Basisgedeelte (Kunstgeschiedenis) 1. Kunstzinnige prehistorische mensen Grottenschilderkunst: Altamira, Lascaux,... Prehistorische bouwkunst: Stonehenge,... -
-
2. Kunst uit beschavingen van Oude Nabije Oosten Mens en godheid in de kunstproductie van Mesopotamische beschavingen Egyptische kunst: een spiegel van leven en dood -
-
3. De Griekse beschaving in de 5e eeuw v. C. Griekse mensen en goden: in beeldhouwkunst en ceramiek De Griekse tempel Het Griekse toneel -
-
-
4. De bloei van de Romeinse beschaving(1e eeuw v. C.-1e eeuw na C.) Romeinse civiele bouwkunst Het Romeins gebeeldhouwd portret Romeinse mozaïek en schilderkunst -
-
-
5. Religieuze kunst in de Middeleeuwen De Romaanse kerk De Gotische kathedraal: een ‘Gesamtkunstwerk’ Schilderkunst: van miniatuur tot paneelschilderkunst in onze gewesten -
-
-
6. Nieuwe Tijden kondigen zich aan in de 16e eeuw Renaissancekunst in Italië -
-
Renaissance in de Nederlanden
7. Dienende kunst in de 17e en de 18e eeuw Programmakunst: de barok Rococo: kunst in dienst van adel en rijke burgerij De opera: een nieuwe kunstvorm en de maatschappelijke impact ervan -
-
-
8. De 19e eeuw Romantiek, realisme Vernieuwing in de schilderkunst: impressionisme, ... Neo- stijlen Muziek en literatuur -
-
-
-
9 De 20e - 21e eeuw Defiguratie Art nouveau/ Art Moderne Totalitaire esthetica’ s: Socialistisch realisme (URSS) en Nazi-kunst (inclusief Entartete Kunst) Traditie en experiment in de kunst: explosie van stromingen en richtingen Kunst op nieuwe wegen: verkenning van de grenzennieuwe vormen/ nieuwe materialen -
-
-
-
-
10. Niet-Europese kunst Zuid- en Oost-Azië: mystiek en verfijning (India, Indonesië, Achter-Indië, Himalayah-landen, China, Japan, Amerika: geniaal (Noord-Amerika, Midden-Amerika, Zuid-Amerika, Afrika, vormrijkdom en beeldende kracht Oceanië: verscheidenheid van stijlen (Polynesië, Oceanië) -
-
-
-
B-Specifiek gedeelte (Fotografie) Geschiedenis van de fotografie : Programma Principe van de “Camera obscura”
In de geschiedenis van de fotografie zijn de volgende namen belangrijk: (realisaties en situering in de tijd) • Nicéphore Niepce • Henry Fox Talbot • Louis Daguerre • Petzval • Von Voigtlander • Edeward Muybridge • George Eastman Oskar Barnack • • Edwin Land
•
Richard Maddox
Ook volgende uitvindingen zijn belangrijk: ( betekenis in de geschiedenis + situering in de tijd) • Kodak nr.1 • Leica • Polaroïd • Auto-focus • Still-video • Digitale fotografie • APS-systeem • Hologram Kunststrekkingen: • Picturalisme • de Nieuwe Visie en de Nieuwe Zakelijkheid • de Straight-fotografie • Bauhaus • Pop Art
EVALUATIE en VERLOOP van het EXAMEN
EVALUATIE Het examen bestaat uit DRIE onderdelen met volgende waardeverhouding bij de evaluatie:
- Leerstof basisgedeelte
50%
- Leerstof specifiek gedeelte Fotografie
20%
- Bespreking kunstwerk
20%
- Actualiteit
10%
De waarde van de gestelde vragen voor het onderdeel “Leerstof” wordt bij aanvang van het examen aan de kandidaat meegedeeld.
VERLOOP van het EXAMEN De kandidaat krijgt een vragenreeks over de verschillende delen van de leerstof die hij/zij schriftelijk kan voorbereiden. Na de voorbereiding wordt het geheel mondeling overlopen en waar nodig wordt in dialoogvorm met de examinatoren verdere toelichting gevraagd.
Bij het aanvang van het examen kiest de kandidaat een afbeelding uit een reeks van reproducties. Hiervan bespreekt hij/zij de stijlperiode, kunsthistorische en stilistische bijzonderheden, de inhoud, eventuele biografische gegevens en ander representatief werk van de kunstenaar. Het examenonderdeel “actualiteit” is een gesprek over belangrijke culturele gebeurtenissen en lopende tentoonstellingen in binnen- en/of buitenland. De voorbereiding is beperkt in de tijd. Ze vormt geen onderdeel van het proces-verbaal van het examen.
2. DOMEIN VAN DE TECHNISCHE VAKKEN ANALOOG Scheikunde Kleur
Scheikunde Vorming van het "latente" beeld Het negatief • • • • •
Bouw Emulsie anti-halo laag gevoeligheid spectrale gevoeligheid
De negatiefontwikkeling •
Beschrijf de verschillende stadia in de negatiefontwikkeling
•
Samenstelling van de verschillende baden
•
Factoren die de negatiefontwikkeling beïnvloeden
•
Drogen van een film Voorkomen van vlekken Problematiek van het drogen
• •
Zwart - wit fotopapier • •
Opbouw Samenstelling van de positiefontwikkelaar
•
Samenstelling van het stopbad Samenstelling van het fixeerbad Doel van het spoelen
•
Verschil tussen PE en barietpapier
• •
Werken met chemische produkten • •
Zuren / Basen / Zouten Controle op de uitputting van het fixeerbad
Kleur Eigenschappen van het licht • • • •
Het prisma Lichtbreking Samenstelling van het elektromagnetische spectrum Golflengte
Hoofdkleuren en complementaire kleuren •
Het menselijk oog en de kleurgevoeligheid
Kleurtemperatuur Mired - waarden • Kleurmengsystemen 1. additief 2. subtractief Toepassingsgebieden van beide systemen o Kleurzwemen en remediëring Het kleurnegatief: • •
Bouw Chromogene ontwikkeling (C41)
Het diapositief • •
Bouw Omkeerontwikkeling (E6)
Bibliografie
Fototechniek van Peter Charpentier Foto en Filmencyclopedie Fotografietechnieken van Adrian Davies
Spectrum Utrecht/Antwerpen Focus Elsevier Librero
OPTICA Stralengang • • •
De positieve en negatieve lens Het ontstaan van het beeld van op verschillende afstanden gelegen objecten. Verwijzing naar definitie van de brandpuntsafstand.
Spiegelreflexcamera in detail De lichtsterkte Berekening lichtsterkte Brandpuntsafstanden en overeenkomstige beeldhoeken De verschillende objectiefsoorten Standaardobjectief • • Teleobjectieven • Groothoekobjectieven Het perspectief Fotografische fouten en storingen en remediëring Scherptediepte • •
Verstrooiingscirkels Scherptedieptezone
Hyperfocale afstand Afbeeldingsfouten objectieven: • • • • • • •
Sferische aberratie Chromatische aberratie Astigmatisme Coma Vertekening Vignettering Buiging
Bibliografie
Fototechniek van Peter Charpentier Foto en Filmencyclopedie
Spectrum Utrecht/Antwerpen Focus Elsevier
TECHNOLOGIE DE CAMERA Inleiding: • Wat is fotografie (afgeleid van het Grieks) De stralengang in de camera Lichtdosering in de camera Diafragmareeks en sluitersnelhedenreeks Diafragmasimulator (scherptediepte) De sluiter (soorten) Combinatie diafragma en sluitersnelheid Het objectief Verschillende negatiefformaten en hun standaardobjectief. Uitdrukking van de gevoeligheid van een film (Asa - Din en Iso waarden) DE VERGROTER Basisbouw Soorten LICHTMETING Methodes Lichtwaarden SOORTEN CAMERA'S De kleinbeeld - spiegelreflexcamera De meetzoekercamera De rolfilmcamera (middenformaat) De digitale camera De technische camera: • Voordelen van het groter negatiefformaat • Onderdelen van de technische camera Verstelmogelijkheden • • Afbeeldingsmaatstaf • Verlengingsfactor Parallelverstelling • • Regel van Scheimpflug • Verlichtingscontrast Beeldcirkel • • Vignettering
Statief Zonnekap Parallax Geelfilter Polarisatiefilter UV -filter FLITS Automatische flits Studioflits (pilootlicht) en sterkte (Joule) Richtgetal Synchronisatie
Bibliografie
Fototechniek van Peter. Charpentier Fotografietechnieken van Adrian Davies Foto en Filmencyclopedie De camera
Spectrum Utrecht/Antwerpen Librero Focus Elsevier Time - Life boeken
SENSITOMETRIE De zwartingscurve of sensitometrische curve • • •
Belichting Densiteit Gamma
Opaciteit Transparantie Scheidend vermogen Spectrale gevoeligheid Reciprociteitseffect Schwarzchildeffect Korreligheid Scherpte van een film Nivellerende ontwikkeling Indeling van de films naar hun gevoeligheid
Bibliografie
Fototechniek van Peter Charpentier Foto en Filmencyclopedie
Prisma - boeken Focus Elsevier
DIGITAAL Vergelijking analoog - digitaal Werking van de digitale DSLR – camera • • • • • • • • • • • • • •
Binair stelsel Pixels Sensoren Digitale verwerking Bestandsformaten Geheugen EXIF Voeding Beeldschermen Scherpstelling Lichtmeting Kleurtemperatuur Witbalans Camera-effecten
Beeldbewerking • • • • • • • • • • •
Formaat aanpassen Selectiegereedschap Werken met RAW -bestanden Croppen Niveau's Kleurbalans Kleurverzadiging Klonen Filters Verscherpen Afbeelding opslaan
Printen
Bibliografie
Digitale fotografie van Chris George
Libero
3. DOMEIN VAN DE PRAKTIJK De kandidaten krijgen een reeks opdrachten waarin de volgende thema's voorkomen:
1. Portret 2. Landschap 3. Stilleven 4. Reportage 5. Close-up 6. Actie 7. Vrij thema
•
Van elk thema worden 2 of meerdere opnamen gevraagd.
•
De gebruikte techniek (analoog of digitaal) is vrij te kiezen.
•
Alle opnamen moeten afgedrukt worden op een opgegeven formaat.
BIBLIOGRAFIEËN BIBLIOGRAFIE VOOR HET GEMEENSCHAPPELIJK GEDEELTE NEDERLANDS Er is heel wat degelijk studiemateriaal op de markt. Hieronder vind je enkele voorbeelden van werken en adressen van websites die nuttig kunnen zijn bij de voorbereiding van je examen.
S. Roosen, T. Sleeuwaert e. a. Vitaal Nederlands, Compendium Derde Graad Nederlands, Wolters Plantyn 2006 Taalvaardigheid, taalbeschouwing, literatuur. ISBN 90 301 8907 7
[email protected] www.woltersplantijn.be Eric Tiggeler, Vraagbaak Nederlands, Sdu Uitgevers Den Haag 2008. Van spelling tot stijl : snel een helder antwoord op praktijkvragen over taal. Schrijfwijze, woordkeuze, leestekens, zinsbouw en stijl, brieven. ISBN 90 12 10855 1 www.sdu.nl W. Smedts & W. Van Belle, Taalboek Nederlands, Pelckmans 1996 Grammatica, geschiedenis van het Nederlands, spelling, communicatie, tekstopbouw en stijl. ISBN 90 289 1795 0 www.pelckmans.be
J.P. Steevens & E. Wils, Nederlandse basisgrammatica, Uitg. Die Keure 2006 ISBN 90 6200 525 X
[email protected] www.diekeure.be J.P. Steevens, Thuis in taal, Uitg. De Boeck 2007 Een minigrammatica.
[email protected] www.uitgeverijdeboeck.be
H. Heidbuchel & G. Luyten, Hoe zeg en schrijf ik het, Novum Antwerpen. 1998, 30 ste
druk Uitspraak, spelling, spraakkunst en woordenschat. Handboek en werkboek. ISBN 90 520 2216 X : handboek ISBN 90 520 2218 6 : werkboek
[email protected] www.novum.be www.woltersplantyn.be
W. Penninckx, P. Buyse & W. Smedts, Correct taalgebruik, UGA 2006 Duidelijke en betrouwbare antwoorden op vragen die taalgebruikers vaak stellen. Trefwoorden zijn alfabetisch gerangschikt. ISBN 90 676 8808 8 www.uga.be F. Bruffaerts, F. du Mong, M. Van De Putte, Handigram, Uitg. Van In 2006 Naslagwerk over zinsleer, woordleer en spelling. ISBN 90 306 2402 8
[email protected] www.vanin.be P. Van Der Horst, De taalgids, Sdu 1999. Zinsbouw, woordkeuze, leesbaarheid, interpunctie, stijlfouten enz…. ISBN 90 5797 022 8 www.sdu.nl
J. Renkema, Schrijfwijzer compact, Sdu 2005 Teksten schrijven, formulering, taalkwesties, spelling ISBN 90 12 10826 8 www.sdu.nl H. Aalbrecht, Schrijfstijl, uitgeverij Augustus Antwerpen 2008 De basis voor een goede tekst : zinsbouw, stijlmiddelen, spelling. ISBN 90 457 0150 9 www.augustus.nl L. Permentier, Stijlboek. Voor wie helder wil schrijven, Roularta Books, 2008 ISBN 90 8679 124 8 www.roulartabooks.be
M. Klein en M.Visscher, Handboek verzorgd Nederlands, M. Nijhoff Groningen 2002 Contact Amsterdam Spellingregels , stijladviezen.
ISBN 90 014 7185 4 www.uitgeverijcontact.nl Eric Tiggeler, Check je tekst, Sdu Uitgevers Den Haag, 2006 Tips om beter een tekst te schrijven o.a. indeling van een tekst, een duidelijke structuur aanbrengen enz ….. ISBN 90 12 11553 1 www.sdu.nl
P. Wagenaar, Voor de vorm, uitgeverij Augustus Antwerpen 2008. Zinsbouw, beeldspraak, woordkeuze, stijlmiddelen, spelling. ISBN 90 457 0149 3 www.augustus.nl Jan van Coillie, Klare taal, Davidsfonds 2006 Efficiënt leren schrijven : doelgericht en lezergericht schrijven, exactheid, informatiedichtheid, oefeningen en oplossingen. ISBN 90 6306 440 3 www.davidsfonds.be M. Heerink, Praktische schrijfgids, Pearson Education 2008 Correct Nederlands, logisch en leesbaar formuleren, rapporteren, correspondentie, samenvatten en notuleren. ISBN 90 340 1682 7 www.pearsoneducation.nl W. Kas, Teksten schrijven, Sdu 2006 Schrijfdoelen, structuur, alinea’s, signaalwoorden, enz… ISBN 90 12 11482 9 www.sdu.nl K. Heij & W. Visser, Schrijven in eenvoudig Nederlands, Sdu 2006 Taalniveaus en teksten structureren. ISBN 90 12 11657 0 www.sdu.nl R. Van Hogen, Samenvatten : een praktische cursus, Uitgeverij Wolters-Noordhoff 1997 Leren structureren kernideeën vatten. ISBN 90 014 0016 3 www.woltersplantyn.be
G. Van Roosbroeck, Praktisch handboek ; schrijven zonder fouten, Deltas 2006 Regels, voorbeelden, oefeningen. Inclusief alle regels van de nieuwe spelling. ISBN 90 243 6512 0 G. Van Roosbroeck, Schrijven zonder fouten, De ltas 2007
Alles over de spelling van de Nederlandse Taal. Regels, voorbeelden en oefeningen. ISBN 90 447 1695 5 J. Van Coillie, L. Sollie, Spel(l)enderwijs, Uitgeverij Van In 2007 Belangrijkste regels en een beperkt aantal oefeningen. ISBN 90 306 2925 2
[email protected] www.vanin.be
L. Sollie, H. Janssens e.a., Zo spel je zoo, Uitg. Van In 2006 Complete spellingsmethode met alle regels van de herziene spelling van 2005 aangevuld met oefeningen. ISBN 90 306 3477 5
[email protected] www.vanin.be J.P. Steevens, Spel correct, Uitg. Die Keure, 2006 Praktisch naslagwerk met meer dan 5500 voorbeelden. ISBN 90 5958 939 4
[email protected] www.diekeure.be M. Bringmans & A. Cooreman, Als spelling een kwelling is 1 en 2, Uitg. De Boeck 2007 Eenvoudige regels en talrijke voorbeelden. ISBN 978 11 640 0091 4
[email protected] www.uitgeverijdeboeck.be P. Kustermans & F. Melis, Nieuw werkschrift voor spelling 1, Uitg. De Boeck 2006 Handleiding en dictees ISBN 90 455 1669 1
[email protected] www.uitgeverijdeboeck.be H. Elsinga & J. Van Putten, Struikelblokken, Uitg. Van In ISBN 90 306 2934 4
[email protected] www.vanin.be
Fr. Michiels, 150 modelbrieven voor persoonlijke en zakelijke doeleinden, Deltas Voor persoonlijke en zakelijke doeleinden. ISBN 90 243 7794 7 A. De Witte, P. Hernalsteen, Bij de zaak, Uitg. Van In 2007 Nederlandse Handelscorrespondentie en zakelijke communicatie ISBN 90 306 2393 9
[email protected] www.vanin.be F. Vandergraesen, Zakelijk : leerwerkboek, Uitg. De Boeck 2006 Vaardigheden i.v.m. zakelijke communicatie ISBN 90 455 2073 5
[email protected] www.uitgeverijdeboeck.be R. Baeckens, Baeckens, P. Meukens, Meukens, Zakelijke communicatie, communicatie, Uitg. Pelckmans Pelckmans 2003 2003 Opbouw en stijl van een zakelijke tekst, vorm en schikking van een zakelijk bericht, verslagen en rapporten, solliciteren enz…. ISBN 90 289 2894 7 www.pelckmans.be B. Dussenbroek, Dussenbroek, R. Debbaut, Markant, Vademecum 3 de graad TSO, Uitg. Pelckmans 2007 Communicatieproces, effectief taalgebruik, GIP : informatie verzamelen, selecteren en verwerken, voorbeelddocumenten, beoordelingsformulieren enz…. ISBN 90 289 3863 2 www.pelckmans.be
BIN-normen : efficiënte communicatie, uitg. Licap ISBN 90 685 8760 9 www.standaardboekhandel.be
Interessante sites : www.taal.vrt.be www.woordenlijst.org www.taaladvies.net www.onzetaal.nl www.taalunieversum.be
FRANS 1. Handboeken Belangrijke opmerking ! De kandidaten uit het TSO/KSO moeten 2 volledige dossiers of hoofdstukken uit een handboek Frans voor de derde graad TSO/KSO voorbereiden. Opgepast: veel handboeken bestaan uit 2 delen: een tekstenboek en een oefeningenboek. Er moeten dan 2 volledige
dossiers (woordenschat, grammatica, teksten) uit de 2 delen voorbereid worden. De kandidaten kiezen bij voorkeur 2 dossiers die aansluiten bij de gekozen studierichting. De kandidaten brengen het handboek (de 2 delen indien het handboek uit 2 delen bestaat) mee naar het examen. Opgepast: er worden geen kopieën van handboeken voorgelegd.
De kandidaten kiezen een handboek uit de volgende lijst: Uitgeverij Van In: o
M Peacock, F. Dirix, Ph. Van Roey, Arcades 5 en 6 TSO ( Livre de documents + Cahier d’activités + Voor Secretariaat-talen Cahier MAX)
Arcades 5 TSO Arcades Arcades 5 TSO Arcad Arcades es 5 TSO TSO Arcades Arcades 6 TSO Arcades Arcades 6 TSO Arcad Arcades es 6 TSO TSO o
Livre de documents ISBN 978 90 306 3445 4 Cahier Cahier d’activités d’activitésISBN ISBN 978 90 306 306 3491 3491 1 Cahi Cahier er MAX MAX ISBN ISBN 978 978 90 306 306 3493 3493 5 Livre de documents documents ISBN 978 90 306 3675 5 Cahier Cahier d’activités d’activitésISBN ISBN 978 90 306 306 3725 3725 7 Cahi Cahier er MAX MAX ISBN ISBN 978 978 90 306 306 3743 3743 1
J. Van haesendonck, E. Ansar, S. Bossu, e.a., Bra nché 5 en 6 TSO ( Contacts + Ateliers)
Bran Branch chéé 5 TSO TSO Bran Branch chéé 5 TSO TSO Bran Branch chéé 6 TSO TSO Bran Branch chéé 6 TSO TSO
Cont Contac acts ts Atel Atelie iers rs Cont Contac acts ts Atel Atelie iers rs
ISBN ISBN ISBN ISBN ISBN ISBN ISBN ISBN
978 978 90 306 306 3583 3583 3 978 90 306 306 4235 4235 0 978 978 90 306 306 4425 4425 5 978 90 306 306 4423 4423 1
Uitgeverij Wolters Plantijn K. Mouton, A. Vunckx, e.a., Par étapes 5 en 6 ( alles in 1 boek) Par étapes 5 ISBN 978 90 301 8394 5 Par étapes 6 ISBN 978 90 301 8865 0 o
Uitgeverij De Boeck o
Stef D’haene, Pierre De Rammelaere, e.a., Concorde TSO 5 en 6 (leerboek en werkboek)
Concorde Concorde TSO 5 leerboek leerboek ISBN Concorde TSO 5 werkboek ISBN Concorde Concorde TSO 6 leerboek leerboek ISBN Concorde TSO 6 werkboek ISBN Uitgeverij Pelckmans
978 90 455 455 0814 6 978 90 455 455 0816 0 978 90 455 455 1248 8 978 90 455 455 1249 5
o
o
Christel Debrabandere, Frans De Clercq, Raymond Gevaert, Fons De Coster, Antennes 5 en 6 (niet meer beschikbaar in boekhandel, enkel nog beschikbaar in 2 e handswinkel) Denise Buntincx, Els De Bock, Sabine De Loose, e.a., En ligne 5+6 (Couleurs + Bleu)
En ligne ligne 5Couleurs 5Couleurs En lign lignee 5 Bleu Bleu En ligne ligne 6Couleurs 6Couleurs En lign lignee 6Ble 6Bleu u
ISBN ISBN ISBN ISBN ISBN ISBN
978 90 289 289 3443 6 978 978 90 289 289 3444 3444 3 978 90 289 289 3446 7 978 90 289 289 3447 3447 4
2. Grammatica’s Basisgrammatica kan ingestudeerd en ingeoefend worden met behulp van (o.a.) : Uitgeverij Van In: W. Decoo, D. De Baere, C. Debeer, E. Preckler, Principes de grammaire (PG) ISBN 978 90 306 3988 6 J. Van haesendonck, e.a., Branché – Une grammair e pour communiquer o ISBN 978 90 306 4877 2 o
Uitgeverij Wolters Plantijn G. Caerts, F. Lux, M. Moors, Minigram (+ CD-rom) ISBN 978 90 301 6481 4
o
Uitgeverij De Boeck Stef D’haene, Pierre De Rammelaere, Grammaire de base ISBN 978 90 455 1539 7 Stef D’haene, Pierre De Rammelaere, Grammaire pratique – manuel o ISBN 978 90 455 0824 5 Stef D’haene, Pierre De Rammelaere, Grammaire pratique – exercices o ISBN 978 90 455 1682 0 Stef D’haene, Pierre De Rammelaere, Grammaire pratique de la communication o ISBN 978 90 455 0125 3 o
Uitgeverij Pelckmans Marie-Antoinette Raes, Frans De Clercq, Jean-Louis Leroy, Grammaire Trajet ISBN 978 90 289 2827 5 Eddy Christiaens, Frans De Clercq, Marianne De Graeve,e.a., Exercices Trajet 1+2 o Exerc Exercice icess Traj Trajet et 1 ISBN ISBN 978 90 289 289 3450 3450 4 Exerc Exercice icess Traj Trajet et 2 ISBN ISBN 978 90 289 289 3096 3096 4 o
3. Zakelijke communicatie
De zakelijke communicatie (o.a. telefoneren en schriftelijke correspondentie) kan ingeoefend worden met behulp van (o.a.): Uitgeverij Wolters Plantijn Martine Verjans, Carla Van Diest, Willy Clijsters, Paul Marchal, Actes de base des professions ISBN 90 301 7161 8 Ann Flamend, Véronique Delcroix, COMtel « La communication au téléphone » o (Uitgeverij Novum) ISBN 978 90 520 2210 9 W. Clijsters, J. Amand, Les médias dans les affaires « Intercom S.A. » o ISBN 978 90 301 7779 1 W. Clijsters, J. Amand, Le téléphone « Ici Intercom S.A. » o ISBN 978 90 301 5986 5 o
Uitgeverij De Boeck o o
Nouvelle correspondance commerciale 1 ISBN 978 90 455 0254 0 Nouvelle correspondance commerciale 2 ISBN 978 90 455 0837 5 Uitgeverij Pelckmans
Josianne Bouttery, e.a., Communication multimédia ISBN 978 90 289 3449 8 o Josianne Bouttery, Frederik Tack, Ça me convient (leerwerkboek) ISBN 978 90 289 3636 2 o Frederik Tack, Josianne Bouttery, C’est parfait (leerwerkboek) ISBN 978 90 289 2874 9 o
Uitgeverij Intertaal M. Mitchell, Pour parler affaires (livre de l’étudiant) ISBN 978 90 5451 3384 M. Mitchell, Pour parler affaires (livre d’activités) o ISBN 978 90 5451 3391 o
4. Interactief oefenen o
Oefenen kan op de site van Olyfran (olympiade van Frans) http://www.olyfran.org Klik op Olyfran Vlaanderen om de links te vinden naar de vragen van vorige editie voor Handel en TKB (technisch, kunst- en beroepsonderwijs) en voor de leesteksten. Wil je nog extra oefenen, klik dan op Jouer le français. Je kan tussen 5 niveaus kiezen.
o
Woordenschat oefenen via een geautomatiseerde leeromgeving
http://www.kuleuven.be/alfalex/index.php?id=&ng=0 o
Grammatica en zakelijke communicatie oefenen via “The language focus” (betaalsite) http://www.thelanguagefocus.com
o
Grammatica studeren en oefenen : http://www.arts.kuleuven.be/weboscope/grammaire/index.htm http://www.arts.kuleuven.be/weboscope/grammaire/e_gr0.htm http://www.leconjugueur.com/ http://www.snh.be/frans/conjugaison/main.htm http://grammaire.free.fr/jeux/index.php
o
Grammatica en woordenschat oefenen met een “interactief ganzenbord” http://jeudeloie.free.fr/plateau.htm
o
Grammatica en woordenschat http://www.didieraccord.com http://www.polarfle.com
o
Woordenschat, grammatica, lees-en luistervaardigheid oefenen met: http://www.bonjourdefrance.com
o
Actualiteit volgen via TV5 (video’s + transcriptie + interactieve oefeningen op 3 niveau’s): http://www.tv5.fr/TV5Site/enseigner-apprendre-francais/accueil_apprendre.php
ENGELS In deze lijst werden met opzet geen ‘school’handboeken opgenomen. Deze zijn in e erste instantie ontwikkeld voor klasgebruik en doen in toenemende mate beroep op multimedia. Daardoor is men voor zelfstudie aangewezen op het dure lerarenpakket.
Kandidaten zijn uiteraard vrij ze in de voorbereiding van hun examen te gebruiken.
GRAMMAR: MURPHY, R. , Grammar in Use. Cambridge University Press 3rd ed. With answers ISBN
Edition with answers and CD-ROM 9780521537629 Edition with answers 9780521532891
HASHEMI, L. &MURPHY,R. , Grammar in Use. Supplementary Exercises. Cambridge University Press 2nd ed. With answers ISBN 9780521755481 THOMPSON, AJ & MARTINET, AV, A Practical English Grammar . Oxford University Press ISBN 9780194313483 THOMPSON, AJ & MARTINET, AV, A Practical English Grammar. Exercises . Oxford University Press Book 1 ( with answers ) ISBN 9780194313490 Book 2 ( with answers ) ISBN 9780194313506 M. SWAN - C. WALTER , How English Works - a grammar practice book with answers (intermediate to lower-advanced).. Oxford University Press.
Spraakkunst en oefeningen met antwoorden; ook voor zelfstudie CLAEYS, G & DENTANT; J. , Grip on Grammar. Wolters Plantyn ISBN 9030163615 Grip on Grammar. Exercises ISBN 9030163623
Handleiding ISBN9030163631 NN , Grammar Guide. Pelckmans. 2004
ISBN 9789028934764
WOORDENBOEKEN : Van Dale Nederlands-English Beeld Woord & Boek ." Van Dale. (specific notions, specifieke woordenschat)
Cambridge International Dictionary of English . Cambridge University Press. Verklarend woordenboek (met achteraan een lijst van ongeveer 2000 woorden, i.e. basic notions, de basiswoordenschat): Vertaalwoordenboeken (met gratis online woordenboek): Prisma woordenboeken
Nederlands-Engels, Engels-Nederlands. WOORDENSCHAT: McCARTHY,M & O’DELL, F , English Vocabulary In Use . Cambridge University Press. (4 levels Level Upper Intermediate with answers and CD-Rom ISBN 9780521677431
With answers ISBN 9780521664356 CARLETON,N & GERTSCH , Today’s Words in Context – New edition. Intertaal ISBN 9789054516439 NN , Beknopte thematische woordenschat Engels. Intertaal ISBN 9789054514541 Reeks BACKBONE . Pelckmans: Backbone. Business and Commerce: leerwerkboek Backbone. Techs and Tools: leerwerkboek Backbone 2 Basic: leerwerkboek
ISBN9789028937307 ISBN 9789028937284 ISBN9789028937277
Backbone. Sharing and Caring: leerwerkboek ISBN9789028944769 Voor richtingen verzorging – modern schoolhandboek – weinig teksten Specifiek ‘business’ English ( ook voor Handelscorrespondentie ): NN , In Company . MacMillan Education Intermediate ISBN 9780230020580 Upper Intermediate ISBN9780230020627 EMMERSON, Paul, Business Builder . MacMillan Education. Module 1,2,3 ISBN9780333980940 Module 4,5,6 ISBN9780333990957 Module 7,8,9 ISBN9780333990964 EMMERSON, Paul , Business Grammar Builder . MacMillan Education ISBN978033375492 MASCULL, Bill , Business Vocabulary in Use . Cambridge University Press Intermediate to Upper-Intermediate ISBN9780521775298
LEESVAARDIGHEID: DRISCOLL, Liz , Real Reading . Cambridge University Press. 2008 With answers : level 3 ISBN 9780521705738 Level 4 ISBN 9780521705769 Schooltijdschriften: Uitgeverij Pelckmans: Alquin Mary Glasgow:
Drive Current
On-line teksten, cursussen en (vaak gratis) oefeningen: Oxford University Press/Student Sites www.oup.com/elt/global/products/newhotline/ www.oup.com/elt/global/products/solutions/businessbasics/
www.smic.be/smic5022 http://web2.uvic.ca/elc/studyzone/index.htm http://esl.about.com/library www.englishpage.com www.bbc.co.uk http://klascement.net www.macmillanenglish.com/register www.businessenglishonline.net www.nonstopenglish.com www.short-stories.co.uk
AARDRIJKSKUNDE •
-
Atlassen : maximaal 5 jaar oud
Wolters’ Algemene Wereldatlas Plantyn Algemene Wereldatlas Wolters’ Kleine Wereldatlas De Boeck Atlas (editie 2004 of 2006) •
Wolters Plantyn, Leuven Wolters Plantyn, Leuven ISBN 9789030195627 Wolters Plantyn, Leuven ISBN 9789030184942 De Boeck, Antwerpen ISBN 9789045520223
Handboeken :
- Wereldvisie T 5/6 Bronnenboek - Geoscoop 5/6 - Terranova 5 en 6 - Geogenie TSO/KSO 5 & 6 Leerboek
Uitgeverij Pelckmans, Kapellen ISBN 9789028931824 Wolters Plantyn, Leuven ISBN 9789030180064 De Boeck, Antwerpen ISBN 9789045512273 ISBN 9789045515175 De Boeck, Antwerpen ISBN 9789045527253
Websites van de uitgeverijen: www.pelckmans.be www.woltersplantyn.be www.uitgeverijdeboeck.be
GESCHIEDENIS
Leerboek – Infoboeken We duiden hier de meest recente publicaties aan, maar nog in omgang zijnde edities zijn evengoed bruikbaar. Historia T 5 Infoboek (versie TSO). Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2008 (vernieuwde uitgave) Historia T 6 Infoboek (versie TSO). Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, vernieuwde uitgave voorzien voor augustus 2009 Storia 5 TSO. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2008 (vernieuwde uitgave) Storia 6 TSO. Lier, Van In, vernieuwde uitgave voorzien voor voorjaar 2009
Spiegelbeelden 5 (TSO). Uitgeverij Plantyn, Mechelen, vernieuwde uitgave voorzien voor voorjaar 2009 Spiegelbeelden 6 (TSO). Uitgeverij Plantyn, Mechelen, vernieuwde uitgave voorzien voor voorjaar 2010 Anno 5. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2001 (versie wordt niet meer herwerkt) Anno 6. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2002 (versie wordt niet meer herwerkt) Ontdek geschiedenis 5. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2001 (versie wordt niet meer herwerkt) Ontdek geschiedenis 6. Wommelgem, Uitgeverij Van In, 2002 (versie wordt niet meer herwerkt) Tekens TSO 5.1 leerboek, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2006 Tekens TSO 6.1 leerboek, Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2002 Memo 5 leerboek, Nieuwste Tijden – 19 de eeuw. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2007 Memo 6 leerboek, Nieuwste Tijden – 20 ste – 21ste eeuw. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005
Historische atlassen X. ADAMS. Historische atlas. Uitgeverij Van In, Wommelgem, 2007 F. HAYT, J. GROMMEN, R. JANSSEN en A. M ANET. Atlas van de algemene en Belgische geschiedenis. Uitgeverij Van In, Wommelgem, 2006 H. DE PRINS, P. VANDEPITTE en X. ADAMS. De wereld NU in kaart. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2005 R. GEIVERS. Nieuwe Historische Atlas. Uitgeverij De Boeck, Antwerpen, 2002
Websites www.vvlg.be www.geschiedenis.2link.be www.geschiedenis.startpagina.be www.onsverleden.net www.geschiedenis.beginthier.nl
www.belgium.be/nlover_belgie/overheid www.fgov.be www.vlaamsparlement.be www.dekrachtvanjestem.be (interessante links over België, VN, Europa) www.un.org http://europa.eu/abc/panorama
WISKUNDE TOP 3e graad Reële functies en algebra – 2u TOP 3e graad Statistiek TOP 3e graad Exponentiële en logaritmische functies Pienter 5TSO( 2 uur) – Reële functies en algebra Pienter 5-6 TSO (2-3-4 uur) - Exponentiële en logaritmische functies Pienter 5-6 TSO (2-3-4 uur) – Statistiek Delta T 5/6 Leermap Reële functies en algebra Deel 1 Delta T 5/6 Leermap Reële functies en algebra Deel 2 Delta T 5/6 Leermap Exponentiële en logaritmische functies – Basisdeel Delta T 5/6 Leermap Statistiek Van basis tot limiet 5–leerboek reële functies 5
BIBLIOGRAFIE VOOR HET SPECIFIEK GEDEELTE
TOEGEPASTE ECONOMIE / BEDRIJFSBEHEER W. Troyer en D. Van Hauwermeiren, BEDRIJFSBEHEER, uitg. Novum, Santvoortbeeklaan 21-25, 2100 Deurne-Antwerpen. H. Snijers en F. Verberckt, ECONOMIE VANDAAG, BEDRIJFSBEHEER, uitg. De Boeck, Nijverheidsstraat 8, 2390 Oostmalle (www.uitgeverijdeboeck.be)
M. Cornelis, DOSSIER 54: BEDRIJFSBEHEER, uitg. Den Arend, Roggemansstraat 3, 2820 Bonheiden. Van Isterdael, R. Huygebaert en J. Blomme, BEDRIJFSBEHEER, uitg. Wolters, Leuven. P. Vanden Berghe, R. Van der Elst, BEDRIJFSBEHEER, uitg. De Boeck, Nijverheidsstraat 8, 2390 Oostmalle (www.uitgeverijdeboeck.be) K.Smekens, F.Van Caer, BEDRIJFSBEHEER, uitg. De Boeck, Nijverheidsstraat 8, 2390 Oostmalle (www.uitgeverijdeboeck.be)
KUNSTGESCHIEDENIS Hoewel we bij elke herdruk van het examenprogramma deze bibliografie actualiseren, blijft ze een momentopname. Het is dus best mogelijk dat ze op een bepaald ogenblik werken vermeldt die niet meer verkrijgbaar zijn. Het staat de kandidaat vrij om andere werken, cursussen of audiovisuele middelen te gebruiken. De kandidaat dient zeker onderstaande bibliografie aan te vullen met verwijzingen die op het internet te vinden zijn. Het aanbod is bijzonder groot en steeds in beweging. De belangrijkste portaalpagina’s zijn eenvoudig te bereiken via de zoekopdracht “music sources” op de belangrijkste zoekrobotten (google, alltheweb, yahoo,…). -
-
-
-
-
-
Algemene Geschiedenis der Nederlanden, 15 dln. Fibula Van Dishoeck, 1981-1982 Encyclopedie van de wereldgeschiedenis, 6 dln. Sesam, 1992 Kroniek van de 20 ste eeuw, Amsterdam - Brussel, Standaarduitgeverij, 1985 Standaard Wereldgeschiedenis van de 20ste eeuw: 1900-1965, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1980 BAART, J. LOUAGE, (red.) Culturele geschiedenis van Vlaanderen, (10 dln.) Deurne, Baart, 1983 P. JANSEN, H. DE SCHEPPER e.a., De gouden Delta, 20ste eeuw, Beschaving
-
tussen Seine en Rijn, Antwerpen, Mercator fonds, 1996 F. ADRIAENS, e.a. Kunst van Altamira tot heden, Nederlandse boekhandel Antwerpen, 1992
Per periode Prehistorie G. BIBBY,, Opgegraven verleden, de archeologische ontdekkingen in prehistorisch Europa, Amsterdam, 1979 J.H.F. BLOEMERS, T. VAN DORP, Pre-en protohistorie van de Lage landen, Hilversum, 1991 R.E. LEAKEY, Op het spoor van de mens, Utrecht/Antwerpen, 1981 -
-
-
Oudheid Nabije en Midden-Oosten B. BEGELSBACHER, B., Kunst en beschaving, Egypte, Brussel, 1987 P. CLAYTON, P., Kroniek van de farao's, Een compleet overzicht van de heersers en dynastieën van het Oude Egypte, Becht, 1995 EGGEBRECHT, A., Het Oude Egypte, 3000 jaar geschiedenis en cultuur van het rijk der farao's, Houtem, 1986 Time -Life (ed) De vroegste beschavingen, dl. 1, Doorbraak in Sumerië. Heerschappij der farao's, Het Kretenzische Rijk, Ontwikkeling in Azië, Amsterdam,1987 UNSTEAD, R.J.,Egypte en Mesopotamië, Amsterdam, 1979 MONTET, P., Zo leefden de Egyptenaren in de Oudheid, Baarn, 1978 VERGOTE, J.,De godsdienst van het Oude Egypte, Leuven, 1987 LAROCHE, L;, Mesopotamië, Alphen a/d Rijn, 1981 -
-
-
-
-
-
-
-
Griekse Wereld - Rome - Christendom - Byzantium L. De BLOIS, R.J. VAN DER SPEK, Een kennismaking met de Oude Wereld, Muidenberg, 1983. S. LAUFER, De klassieke geschiedenis in jaartallen, Nijmegen, Aula, 1969 M. VERCRUYSSE, H. VERBRUGGEN, B. VERMEERSCH, De eeuw van Pericles. Brussel, 1986 M. VONCKERS, H. HERMANN, De Romeinse en Perzische wereldrijken. Brussel 1987. S. VRONIS, Byzantium en Europa, Amsterdam, 1989 -
-
-
-
Middeleeuwen W. BLOCKMANS, (red.) Europa door de eeuwen heen: wetenschap, transport, oorlogen, sporten, spel, gezondheid en kunst, Utrecht, Kosmos, 1994 R. BAUER, De twaalfde eeuw, Een breuklijn in onze beschaving, Antwerpen, DNB, 1984 G. DUBY, De Kathedraalbouwers, Portret van de middeleeuwse maatschappij, 9001420, Amsterdam - Brussel, Elsevier, 2de druk, 1989 U. ECO, Kunst en schoonheid in de Middeleeuwen, Baarn, Kluwer, 1989 L. GENICOT, Cultuurgeschiedenis der Middeleeuwen, Utrecht-Antwerpen, Spectrum, 1983 W. PREVENIER, W. BLOCKMANS, De Bourgondische Nederlanden, Antwerpen, Mercatorfonds, 1986 -
-
-
-
-
-
Moderne tijden P. BURKE, De Italiaanse Renaissance, Amsterdam, Agon, 1988 F. DE NAVE en L. VOET, Museum Plantin-Moretus, Brussel, Gemeentekrediet, 1989 R. HUGHES, Amerika’s visioenen, Het epos van de Amerikaanse kunst, Amsterdam, 1977 S. SHAMA, De ogen van Rembrandt, Antwerpen, 1999 C. WOLFF, T. KOOPMAN, De wereld van de Bach cantates, 3dln. 1995-98, Uniepers Abcoude -
-
-
-
-
Hedendaagse tijd J. COLLINS, WELCHMANN, J., CHANDLER, D. e.a., De schildertechnieken van deze eeuw, 30 beroemde kunstenaars in close up, Wageningen, 1985 E. LUCIE-SMITH, Kunstenaars van de 20ste eeuw, Oostkamp, 1999 Vincent van Gogh, Ludion, Gent - Amsterdam, 2002 -
-
-
België CAHEN, e.a., Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Brussel, Gemeentekrediet, 1989 (Overzicht van de mooiste stukken) H. CLAUS, Beelden, Mercatorfonds, Antwerpen, 1988 Kunst van Latem en de Leiestreek, Ludion, Gent 2001 Panamarenko, Ludion, Gent ,2001 R. WOUTERS, Pandora, Gent, 1994 -
-
-
-
-
Audiovisueel materiaal De beschikbaarheid van de video's die hieronder worden vermeld kan moeilijkheden opleveren. Ze kunnen wellicht wel worden ontleend in grotere openbare bibliotheken.
Documentaires op video Prehistorie/Oudheid Verleden/ Prehistorie/ Kelten VRT Romeinen in Numidia/ Marokko/ Limes VRT -
-
-
Middeleeuwen De fascinerende Middeleeuwen Teleac. In het spoor van de kruisvaarders Teleac. -
-
Moderne tijden 500 jaar Latijns-Amerika. VRT Mexico VRT -
-
Middeleeuwen MindQuest: Medieval France. BLUm -
Moderne Tijden Renaissance of Florence. Windows Eeuw van Van Eyck. Hybride Eeuw van Brueghel. Hybride Eeuw van Rembrandt. Hybride -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Eeuw van Rubens. Hybride Eeuw van Vermeer. Hybride Leonardo da Vinci: the paintings. Windows Leonardo the Inventor. INTp Michelangelo. Windows Michelangelo sculptures et peintures. Hybrides The Sixtine chapel. Windows Hedendaagse Tijd Inside the White House. Windows Paul Cézanne. Hybride Paul Cézanne, Portrait of my world. Windows Rodin. Windows Van Gogh: Starry Night. Hybride Van Gogh: Life and Works. Windows An interactive adventure in Art. Matisse, Aragon, TUR Prokofiev Exploring Modern Art. ATT Une promenade dans l'Art du XXème siècle. HACh Mondrian. ILP The Impressionist Revolution. - Monet, Verlaine, Debussy. TUR
Kunstgeschiedenis/fotografie J.M. Swinnen, De paradox van de fotografie,
Hadewijch/Cantecleer
Websites, Portals en verzamelpunten Geschiedenis van de fotografie: http://www.fotografiegeschiedenis.nl/ http://webh01.ua.ac.be/elmc/website_FL/Geschiedenis_Fotografie.htm http://www.kurtvansteelant.be/content/10163/site/3840 Biografieën, stijlen, achtergronden kunstenaars en stromingen: Bauhaus http://www.bauhaus.de/ The public's library and digital archive http://www.ibiblio.org/
Musea (binnen- en buitenlandse):
Art Institute of Chicago http://www.artic.edu/ Afdeling "artaccess" is interessant Centre Pompidou http://www.centrepompidou.fr/Pompidou/Accueil.nsf/tunnel?OpenForm Heeft een uitgebreid archief, maar op inschrijving. Moderne en hedendaagse kunst Hermitagemuseum http://www.hermitagemuseum.org/ Wegens de uitgebreide collectie moderne kunst, zeer interessant Kröller-Müller Museum http://www.kmm.nl /bekend museum Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen http://www.kunstsammlung.de/ Bekend museum Stedelijk Museum Amsterdam http://www.stedelijk.nl/ Belangrijk voor hedendaagse en moderne kunst Van Gogh museum te Amsterdam http://www.vangoghmuseum.nl/bisrd/top-1-1.html
Portaalsite: museumsite.be http://www.museumsite.be/
Posters: http://www.allposters.com/ allposters - alle soorten van afbeeldingen in verschillende genres http://www.artmodes.com/ Artmodes - afbeeldingen van verschillende schilderijen
ANALOOG Scheikunde Kleur
Fototechniek van Peter Charpentier
Spectrum Utrecht/Antwerpen
