YNN VE LİN LSİLEİ :
MTULA
MSIML
EP K Ü R
EPİKÜR
1EKTUPLAR ve
MASIMLR Çv
YL ÖRS
B U L
YfSN MBSI
H F
PİKÜRün ÇİD YTŞTİG ŞRTLR
Epikü'ün haann büük sini, düna ö üünü aatmasndan nc Hln milinin d biaı b ü ık b gçmi sahipi. Piika ha anda dğimlin bibiini kvaadğı masa kı alaın in hidvd aiskaan g mniği na in iana daha sna da d mkasi gçtiği için bna ani düna göüi dğm bna da mak v üsün gmk iç bibiil savamad Eikü kndi n bl mak v bnda ilibimk için a baından itiba n bnala ğamak nda kamı Kıala dvindn kndisi d atık bi hi lni an Hmsn mitinin ağıdan ağıa g n hikindn aanının ngin fndili nn maiindki için mdana gidiği İla danın kahamanca düna göüü kamıtı B p p l biçk ötkid, amanki dvlthilin (Pislin öndli aistkatlaa inanç v önk lan taıa v kahamana dünas aa
PİKÜR'n HT
nin kaniy vün asl anlan yamc an amana ngyi aknkan biiliys b kiba na a büün iin, baalana v baaskaıa nlan mi klana inana. Tn nki vin kahamana an an kni kikn g yan savaç kaak aak nas kanasa, Oymsn, yann v nn b anan Pisin aiska a iç ğiimn yc aa çünkü nan kanana a savak yay v savaa fi iik mcai v sp kalmalana büün gücnü kanacağ aan by Taa i gü ya apnaka y py y v na lan naa kbana sn aa iiy bnna a nln gün gmk v gaaplanan kaçnmak s niy. Çünk m f an ma mülk, vk vimi aaa b paak gğün anay ünc kaank Has ak bi glg vağna üüüü B aiska fni snf a Piks vi n, yani yüyln ikinci yana kaa is ia yi büyük çü iin b inanç a sü üp gii aan ini aak ka Büyük hak ki lsi lm las bna bağy; çünkü apnaka mapla h aafa g nün y ana fin yaan n , üsün v alçak h abakaan büün halk h mkaik hü
EPKÜRn Y
ı ahnonn fii Panahnaon baam ala ın si na an büün Hln hiin h ı, kimi hi § sının, kimi Ompos anıaını kimi cümbll ionssos'n fin sık sık ıı gibi bi aa a oplanıkaı lü. Poiika v n bibiinn aım a a bibiin kaı ii ksin baa, bna aılma bi büün haini Düncü ün bi insan oaak Epiküün nçiin aa onaaı a afna güü hp b poiiki haa minin psik b masaı ii naa savaak ona kal ı. ma aa Homosn laa aamasna ı sona, İona hiin, Sicilaa, n aaa v Egnin K Kıana g p filosofla komook na üünü kmlaı bnn ii aka nki kini Epik iosofan kiaaına okabWo illi has Anaksmanos Anksmns'n Ph oas, Haki, snoans amns Anaks goas v Emoksn a Dmaki kaar biçok fiosofaın mam bii kni baına bi büün oan vn açıkamaaı hp günn nün i v Eiküün omak bilm big kn üünm v kono ona nioaı Büün gülbin l v olaa ünasının vaıkaı isba ibin manan mana
EPİKÜRün HYI
c bi düüncedi nsn d b, kendi çinde önsüz snsz u ve eke hindek büünün b pçsdı, nı knn ve kuvvetee blıdı e e gibi d mesn ve hk dinn n ı gbi kiiik veimem m gene de nı ib bit kuvveeinin kmı ie süükenip gdid nn hem Ksms'un, hem de kendm zin geekten ne duumz buumu mudu e tek ve nsuz n mddeden s, hv ve eten nn kumsı d ncemesie m medn gemii s çekic ve itici kuvvet en esiie d eemndn, e hv s ve tp kn bn eni ekie mi çkıd ks bngç nz hep bibiinin ei ve benzei n pçcık vd d bndn ugn n ı buk tpk, su kn e ve kemk hinde biei mıdı Düce gittkçe dh fz be en küçük eem megudü Nh Abde' Demk öemeni Lekipps biike Am dn edii, tık böünmesi mümkün mı n en küçük eemnın göze göün he ein mn ei du esin t kd Büün b esefe ssemeini öenm ve ee tim n pik n cüei ve en dik n çözümde, Demkitin Amcğund k kdı Am m d Demkin kieini t ttı üzıı ısnd een metnn düünce h ınd bi inkıp d bn bi itc d dbi
PKÜR Y
Ptagas nsan maam Ksmsn bi paçacından baka bi ey aak gömiyen smlgla ın ikieiyle mücadeeye giiti. Kiii"ni belit me ynda Hellenlede dm as hüküm süe yla bieen benik dygs n edin, bili aatımaaı için nl ldğ gbi böyle mü tevaı bi mevkie aımasna isyan ettid; b n da na eneisiye taa kyd gene nya hakndan geme Siciyal Ggiasın düünceleine ygn bi göe insanı tek ki aak ütü layaın mekei saydı. Düna tanıa insana ve ea h b mekeden, enden değeendiilmeiydi ve hayata akim nmalıd. Ggas ve çö meei için van mans ve amacı b ld t llk, ee mal mülk iktida naa göe, sava çınn da göüiyle değil de üst insnın göüüe g e yenden değeini kaandı. B kandııcı sesle pikün kaklaına da ei ti mtllk ve itibaa ssamı hn heyecanlan dıdı Ama mtlk b ydan kaanlabili miy di? aha Skates bie, öğencileinin yaılaının göstediği gibi sistlein göüleinin temelsiliği a isbatlamamı ıydı Cyniqele kl da Antisths ve nn iki akadaaında s ime Skatçılığın ayip kaıımnda mtl lk aıyan individüaim en ecilik tamamiye tesine dönmemi ve dıtan gelen it maddi ve manev tesii h göüten dğma bi hti-
10
EPKÜRn Y
ka b l amada daı da zc a üst saı lkat svs dümml md? ada d b aı a sapıa b. Kd ttmada öc Epküü çd cad tms k çk bük b ha vadı at. at da gb Atlıdı. Akadm v zamaa kaa gp gç a göül c v tfısıı kmt. Pat Ö 4 d ömtü Epk bda bkaç sa d Hll mllt bt k v valkaıı kd tplıa v lt tm Skats kd üzdk tk s ç b zama k tm Plat zamala ks sl sa akı s bcğ k ta g gö b da göüü vamıt s daaa ds da göüü B lab b ada a ç mamaca l v k la makm madd b ad l mıa ötd bd vaığı çd ğm mav k da bbd aııla fakat m süz sa l g d bbl bağlıdıla İsa vaa daa da mspt ama g d, gk sü mı d, ta ağı göts l d a ödv a za mada özm aatt aa ahlkızıla mm v tk taısal gökl gm lk b al gtmkt Çkü üst
EİÜRn YTI
kaa zak sak am biz insanaın bütün ü ünceeimiz e iimizde mamz gekti n da akın südügiği dine i, ancak tan ıı sadece ümsüz e mt bi aık aak di d aksine n kemm en mamti e adai aak gn aı bi tasaıma e tmk mmkünü Gnin btün itimi b düünee izmet tmeii anak bütün nizamnda e atanaanın kaaktein tanısa fikiei iiik aat tüü ii akı çü aak kanan e bnaı sağaıa çaıan bi eet saien e et saıabiii İte Epikü aatının eseine baaığı zaan b üna güü e ka kaıa giği ata aana i EPKÜRÜN H A Y A TI VE ERER
katımak bi ttika snanı inanı kanakaın bidiiğin ge eski bi aistkat s ndan a dünaa gmiti Babasının adı Nkes anas ınki aiestat ii tinaa i baanın n ı kada nc gçmn a tti b aım iesini üzine adıı nia adaaından Sm (Sisa da dğmt aken a kıa Piis Dmstensin baa geçmi d tn andaki saan ad dsi an
12
EPKÜRün HI
yn Kn zc b ng . p küün çck nn mütl ck ü kk k bkt bütün ömünc mnn Ik götmktn g kmc n bbnn nn bt b kö t çn gçt D 4 nkn zknn ütünüünü göt. Knnn b k blnn v lnn fk gl göz n kçmn bb Smt Ptncu Pptn s m t gö çn Epk An knk , Dmktç Np nn nn gön. Epkü k l nn ln nktn n k plk l n gk çn Atn g. n g önü zn ln Smt m İknn ölümnn nr Annn M kn n n bb k kpr mt v n nl kn blnn Kn gö tt Epkü glmn mm. İçn tt çnk t n mltnn fk tn fk mn gö t Büük kmnc n öü m, kc v önl çktn göçp m c kn k n gnk önük v n ö bö üüp g. Km' bbnn kn n z m Sf k m g c t bmnn b bt k-
PKR HAAT
yle öem tmyle kyetmt. At Ep kü ğumu lt yl öce ölü Plt u kulu e plk e yyu e 22 e öle u öğec Attele eçk çeelee te e ettmekey. klğ l Kye ee yüyı k y Atpp tf ku umu etle kulu ek ytı c k l em ey fkt u eefe e memek kı çk geçee t cl kötümelğe ümü uluuyu quele yyı üetek gülüç kl cl l k ıp uuy yt emye e ymy eğe e v ep tp tutuyl üküml kelye l e u ğ efletle üt t u kgk çe ke ı yluu y , kku e uuulukl uk ye yt ylu, e ük çek ut luluu lıyck ğlm eket kt mı t O mk yl kkuç ft ck kt, uyguu yek y lk kmlık ı e ke ğe mkı, çük kıç k. ç b yee köklemem, Cquele e Ste g meeket memlekt m Epkü köylü mee bek e t Attklı üyet bu yyı tı y etmektey Çük At ıl e mıy, uu e tpk öe tm
İKÜRn HY
nn çizğ hf tpk Pthgos Plton Arstothls oklnn gstğ gi, sk top çin fkt t filosof nsn ht i ünkü flsf knt onn tmmil r ol kl Epkü nk l n nzr çvl fki v h tm tmn lri B, knsin ütü hüvitn t ğmz çin gt noz Epkür, n o n z gçmk Ano nn nn thi (Ml kt sk tfn öwnclr o kn onr tkr n hr Ati öç t göz rnci onn k tir ç üphsi lnki rkr Epi kür, üzrn otrm ton irn k çok güzl r h r n ük r ork lck r oplmr Bhç hkl ork n t on kcnn göür i kri ht trznn r oü zn hk onr ç flosoflr n k Epik tr v üük k rii zk , knsn tnr k göstn n rsn . gp çi cmt mnnn in k knr , ht s vd ln çok stp ir hsk Epküü t üüü z son ölü Ôüü zmn add kti ço
İKÜR HAAI
eiini fee nn pmş od hi ide bdn hi ı i den v ın dimi o şnnn id ınd üıc em ei ve dn eip ni de e iie od i Eiücünü efnden bş ş düşünmi en mü i ehve düü n i bnci od dh İd be o mş m nı dşünced. H nn mmie i nd. En i gene d Eiüün ffi ni o i en inin düşünci düm ii dın od g m: «B dmn ün inn şı bedii d h üünü om e düşüncei i ı nı vd endiinn nn hn d şehi ehi do dne bie oc d do; üüici ffein nmış d Bndn n onieiı Me odoo ondn mş ve Knede'i fn g mii m i'ün on iiii on o nd mş, hemn hmen üü i o bop gideen, on h emden üü gdn o v bii dı d ındn o ı n o nı; n bn şı o minned venmenden ve h ndie i de feee üeinde gşmendn de şı c gi iene on şfi on ınd n nnmş onı Mdi; büü inn
EKRün HAAI
u d dugu üünd i d urş mşt mnr Hn n vtn n tü ştr tnd iirn bi hn ord girmiş dc ii ü df İoni o d dotrn irt iin gitmişi mn dotr drt bucn onun nn oşup gmişr v onun birit bhd n v bit bi h şmşrd İş Zv hn mc or grn dm b idi» Epiür'ün ndi rndn ii bun dh d gtrir nc bir ocu d mtup «S Lmpsu vrd n Ptho Hrmho v Ktippo; ord Thmt ti dor budu Sn d hht ar b bn v Mtron'un rini, şimdi dr oduu gibi, hr iş dinrn ii drin Çüni şunu bimiin i bnim v büün bşrnn ni bu d svmmin bbi nin onrn hr ünü tut mndr.» Pho, Hrmho Kppo Epiür'ün t nnmş rnciridir Hrmho onun ümündn onr oun idrini üin mşt Mtron d bir Epiürcü v hrhd ocuun iinin bir do udu undn bş Epir'ün üm dş &n dotu İdomnu d mup d şun rdr «Vrmn mutu günrini şdn onr v r bitirirn ir şunr orum: İdrr orur v ih ncr birbirini oor v
EP Ü R HAAI
yaaıım ede e e oumaa uygu oaa ve do ged g Meodooumu ocuaıı ou» y maade yaıs da Hemahosadı Bua ge üm hade Eüü u ısa e acı saıaı syyee yadıdıı ve yı amada o dosaa so sem oaa gded aaşı maadı Eüü esee aasda a omaı de sem üü ouaı e a «Tabat üü eede o ü yücee şmş ad u aa aa yayamıı; baı feef oeme ea ea ee mış Bu a aca sma, o d aaı sayesde eme gee Ö 9 yııda Veuü a aaı sıasıda ava aıda aa Heuaum şehde aı yae Eü esee o amş od aı udu; e ya uaı ou avı sıcaı m hae e mş ıa sad os ya da o ou me uaı ve daaı os, Eücü eee ede aames h asaaa ouyu Bud şaşıaca aaf you üü ada e ou fesees ve yaaı ü ada amce hü cuma uamış aa osof da yo Doge La eosu Eüü yogafs yaae üsadı
'ün HAYAT
yı ü mt imi imi my şümi hi mt i tı omşt Hooto' mtp im g Fii mıı ht 2 Pytho mp G oyı ı m B mt gt Epiüü yı ı şüphii) Moi mtp h üi foim şi 0 mim B ş İı Lti v H y ıı i Epiü io tm vı ş g tı yi H m ppiüi ii oii h gtii Poyt Ö 20 yıı) v Phiomo Cico mı) i imi gmi yo yıc Epiücü ioı Gü y tı o) Dogi 200 yıı o o şhi üm v h ım ii yptıı v yıtıy Pho po mi i vı ihyt ico iy ogı oşt Epiücüü i hp i f T Lcti C' hic şiii «D m t Epiü ffii mmı y mtı ocy şii ümü o ü yü i iti i Cico ş yyımışı İşt imi ütü mm Epiüü
-
PİKÜRü HAAT
Ü ÜÜ pürn fesees br felsfesd Bt düşüee bu aaa hzmet eder e üşünceer btn paça e guarı ep unda tam br tü ande tpaır e brşr. at çd y ıı gb sm br gene Tabt b (z r g ter (Kano) e br ze Mutuu g Eth oara ç y öe ay unar r yee rre rerer e ayr oar m ız aazrr er üt bgr t örette çözez br ütün oara e te r meree yemştr: zere ta mme utuu uruunun uua eree n Bn' r en öe yt teye e m o pr u öe r e y ce ee ştr. t cn yarat r çüry ener uyu yş u ruunu aradır uun çn de ayat net rn üm oabğ çou ayaa dı1arna gre eee eya Epürü terc ett te me Fzyoojn yan Tabatın gözenm e ce enmenn sadee te b ama oabr o da na ] ar ı�n ün oaben en büy en a e e duru e terme e onun younu çzme u ze (hedoe) ç r zaman aba anan
20
EP Ü R HATI
şı koyar akie bede aaıda amamiye acı lık e r alıda da bir ükdur B i o kadar bol e güel ve e emi meleri uabile arlıı kedide ek lışır. Bu Epirü kedi e evdii deyimye adece fif hafi kımıl dya ışıkı br de aıa drgu deie bee lebileeck, hep ay kaa meşeli br ru u ruudur. Tam Helece olara am ağlık br e ele ruu heyecalıı birleşmei e üü haya şekli oarak grür. Vrlığı şı ve ou la a her ferdi dma yede çmei gereke ir prlemdr ma bu aıl çeiliri pikürcü her evke el ama hele ayğı e aşılık olaarıa ala! pikür kei olrak er ki Ziyafeer e çki emerde, ya da ragele ei ekeride ramıya değer hakiki evki elde ee meyi. Zegilik şa ve üfa da hiç bir değer ermemk Jımdır Süregde kek madeleeri i aı yıraa hruua e cde keirile miye ralalarıy kay d epikürcü acak çok büyük br orul kard Byle adece ie bre b y be de ğer gb gerd e zv VP yacı er veere yacmı yokr ç b bi i meere de yeir. Serv ve makam ç a alar çide yaamaka müeva yar çi dek o ml em yarmıyı B
EPKÜRü HAAT
21
d h y güü k b bış o gös Ş hd b k ök sçy o ı b y s by o ç kş ö yg ı yyı yp bıy E c ı ksı o büy d kyos o cı cs dyyı Epküü s so hd cş ş b Yşm Stır. sd öc gk yk o büü s b göük sddı b Yş ı g d do k yo c ı üüy ı b Büüy ı Phss) çıkıybk ç sdc k k sbp y d psp ö ş ok ı y o k pçcık (oo o ) oşk y (o kho Bd b ök yısı ük şg b hk h o syıc so oı hk bs yı üy ı y bs os y hyç ı o o üşüü oı çş ykı ı şk ıık kıı y f h g o yd o ı E k kı ç2k c o
22
EKÜR HAATI
n to bilelenn eydn gelene ebebolu bu d hç ı eiliyen olu e yooluu çıl tod hiç b an du yotu İnn cudund d dnd he y gbi todn eydn geen huud d ednn toı b uhune o deece icd di heet e dı eyen de d den tol yılp gde yene geli e b ı lın l Hytı dece toın b nndn ol un b nenede htt btn dnyd oun lınnldn f ou o n o cde hp b e gttçe t öyle tolı b l e öge b to elenn teyle pçnc ou bu cii toın ylı. n cnı tı çn öd de to lın endle o o ne o n b leenden yıdtn on b yen nene len uuuund ulnıı te hyt e öl böyle ou e o ou ön onu b ılılı t einde p gde. Ruhuu d todn ydn gd çn tıpı beden gib ö endini eydn getien toaa ıı u ebele ognnn dındn on uhun yaı dye b ey yotu. u bg hç oadn gö öünde b lunduı Öden on biden dıı uç bbinden uan e yenden b ognn luuda ae oc
EPİÜR'n HY
23
na dn snr rmzn mkadd ra akınk ün krkarımı rtadan kalk m r nk ölümdn snra n mükfat ö rr n d andrıa. r Ök düna> r. rn kndsnn d aklı larak grr d d �: düs dm v ön k kr knç gn grrkn hark gçrk sa rt v n gddr. Çünk nak tk r d mza, ün d ark ütün d a r aa ar maaıma ör r da aan knd karımıa maam a ak çıadır Onn akından lmk çn, an n üsn m v vk lmk çn d sk n a a vrmş l d n k ndn faa rhmzn kr r m gkr Öm ark k knç ddr çn r ç Çünk lmanarına a ışmı br ş d ma k darlıı o mıan r n d s kr. Öüm tatlı n, cı sn svnç lsn saı sn ütün drn rda kakması dmkr. Er z a sak öüm da r r ölüm ada s zaman artık k. öl ama n v kskn arı ara, sanar rndk drtn nn ndn amışır n skı skıa larak da a, aaı ara armanan kn r krk
' HAYAT
ndn v czndn kk snın bütün ş nd mtk z ktn nın h knn bn bzn v k dn b kk d t mm sbszd Ekü tnıın vığın b zmn nk tmmş. üd göün tbtüstü güz v kvvttk nkkn gözümüzün s gömmş dğ vıkdn tnın v dkın nt k d m b tnnn öz k öümzüktn bşk s bnmn b mtğ gödü ğ n cn tmn ş d svg kndn d zk n nı bz snn tı üznd s ts mıcğ nnın vmışı n n kms mükfndı n d cznd ı bz dş b tmz kzmk ş v k ş d ş vş kt On tm ts ızık v dşmzk nd sınd zd «tksmsd ş Ş d Epkü n nzkt sn tndn zkştmı v bö d bütün kknkndn ımış tı. şt stdn t d bd; bök knc kk zın tnnın gzb thdpn d snn tndn sök tmş d Böc Ek dktnn tm v ı b şkd kvmş n m n nsn mt şmk n tmm knd bşın ttm mknın vş d. Epkücü tmm kı v dğk b sd d mtk n
EİK Ü R HAYA
mmkn deld m nn kşl lk dlk, ykek dygllk ve kllkl yşmk d ee m şnm mmkn ded Tbtn çzd yd kn de e hy yn zmnd m b hy B kn b nzv hy lck (Lhe s şkn göz dmzlk ve mevk dşkn knn enflene dknm knn hehng b şekde zedeleme m yn hn zk hy! Çnk knnr bl geee ge, kendn hkzk ememe çn del kne bşklndn hkzlk gömeme çn vd Böyece Ekc hyn ve mlln dn dee göe he gn yenden k. B d hç b şey ny bkm çnk nn çn deşmez An yzs yk Geecek d dn dy kend emzded, çnk n kl mz şekl veblz ö yndn mmyle de elmzde ded nk ne kdr kçnmk eek em ve ne kd kçnk knl hl ybz Bn vl kend kendne yeelk d mn eşm l k pk bn byk b önm ve B Cne'lede ld gb tyeek kkl lnm kend eç zhmetlee hmml ld ,kne dm hmz neşe slyn ve zm kşz yn ve ycel en çm e şmzdk meee leşme ye
EPKÜRün HAA
beer ve bn ye benre ü eğe gre nnr rn br r gb yr; çünü üüz neer çne yyn br, r üü br n h b bdn benzee. r br büün hne üünüü ve e e r grüğüü b ün grüü ntroposantik br üny rüdür. prcü enn e nnd ye yrz; en gb ünner yn y ve c n enne bğ r Onr yü e r br p çnde ğn yüce ye rr. ebee rün ve he yn ku ğ ery zeerye d bğn bn cernn çevreern ğ büü br er verr. D Epürcü çn yüe ç deer r ner. n de ğne gre «D bün düy dr ve hep z c eye zny çğ rr. Epürcü br eg n ç zr lrn bz bn y berbr nrn br ey çn eğ zng erhe be nr vek ç yn ger. pr e bye nn &rencer v r n br r gb yrr rnn rhn ye kvş n b encne evnç ve ürn ğ r EPün LER DVMI
EKRn HA
27
adın önden n da yzyıla yunca a zaanıza ada nden ada hayan aadala uluş duu aya anaşıı He yandan kadn l e ele adın yanına şup elled e Anadak kul «Bahçe a Ra paaluk za anına kada aa elden d. Epk dnnn aadaaı anz Helenle deld n aa an decede aaalı e anı deecede a aa önl Raa da na aaına ş. .Ö. n yzyda Ra Chuye de nn nlaında Seza e Cc anında u haee haa ue d. Ra ae aanda e y deha, e p'n dnya öşnn en aş a een yyı la T Luce Cau alı kap aa e heaee znnde yazdıı «De eu naua ş e end dende e nadan Ba Dnyaında k eleen yayılaına y yad e Caullu'un çendekle zaann şae uceu'un önden n a Cc aaından yayınanan u ş hehalde uuşad e end haa anlayışlaına uyduu çn aayle need Ccenu e y ın du ve un eelenn de he hade uce uun n de aş la T Ppnu Acu Epc d Cce da kend Planun Aade enuu lakla eae Helle Epk cleyle a naeee d. Epclk u da na özellkle uceuun ayende en
28
EPÜRn AYATI
e vemşed nck ondn uotuun İm ptouk ypığı efomın etk tınd bun dn ymşd unun ebe o ıd Npo çevende Epkücü Heeneden b m buunmkdı ve yukıd dı eçeneden bşk bı ydın Rom d un dde. İşe od euvün S. 9 yıındk pmınd v tınd kn Hekunumd ypn kd ınd üdın kend ee uunn bütün b Epkücü eee kpıı meydn çıkıdı Mukkk k n on knc ve üüncü yü yıd Heen Doğud d Romı ıd d Epkücüüe nnın yı değd. unu öeen k öneken b önceden öyemş oduumu Onnd Doene tek de foofın byo fene d on eenn onuncu ktbını bştn on kd Epküe yın e tecümeen veecem bkç kı yın d oduğu b n Done Letotu Yunnc tı Dnyınd yvş yvş unutumıy bşyınc, Epk feefen uynık tutn ucetuun ş odu. u ee Koenjyene dev nde 9 yüyıd ık ık kopy edd ve ym ınd bun emded. Rönent d bu ş tnındı ve onu yenden bun Ponun mme tye yüyın k yınd yen kopyı e yn yyıd Ek nceemee Pte Coe Royde
EPİKÜR'ün HAYATI
29
esernde Doenes Laerosun X. kabna dayana rak Epkür fesefesn açıklyor ve onun Aocu gö rüşnü Descaresn kcğna karşı savunuyordu. Denebr Epkür zekle bu aydınar aışası yzünden daha sonak dvrde yende n kazan ş ve annışır Lucreus'un şr Fransızcaya çevrldğ çn aocu vren zahı «Uyanma Çağnın» fkr skaelerne ek yapş ve özellk odern Tab blere çaşma yolu açmşır. Aomc örü Byük Fredrch d bu yoldan eeş Goee sadece rkadaş von Kneben Lucreus ercümesye lenekle kamaş, kends de ucreus hakkıda br ka yazak seşr bundan asaklar kaşır Büü 19 yüzyl boyunca bu Dünya zah çok yaygndı. Bu da üvenlr taba araşırmaarının ve l eodun aprzmnn bün alanara teknk ve addclğn nsan ayanın her arafına dagasını vurduğu br devr n ab görleldr Ekürün yazıarınn her dlde brçok ercüeler vrdr ve bunlara boyuna yener eklenmekte dr. Modrn aocuuğun büyük geşeler kaydetesne pkrn asarıından babaşka açklaa lara kavuşasın rağen Epkr'n bu alandak ba şarısı boşuna olmaşır Epkr'n zevk elsees bu ünn nsanlaı çn de br eşvk ululuk ve e seli kaynağı olablr.
L
NOEUS'a P
kü evg dot eoke' evç de Feefe e şmı hç çekmede dh geç ştke gşme m htıkt d o bı mmıdı ükü ıı d b şee k ç hç kme e ço geç e de çok htdı. Feefe e şmk ç heü çok e ke y d çok geç od öye t ç g vkt d geemş, d geçmş od öee ee. Ş hde h geç de feefe e şmıdı b b geçş ede bışdkıı hıı b d d evke geç km k de kok ge eee bm böeke ı d he ht hem geç o ç mıdı. Şühe mt k veeek şee vkde öeme de geek t çüü he şem oddı. m mt dee o ede etme ç e hete tmıdı. ebee he m ık vedm şe e b çış ve em o b hde gü e b yşmı teme şıdı He şede ö tıı öümü ve t b vı od hıem ımı b e b be göte. öümüüü, d mt mı hç b şey yom e öüm üü dek t ee o. ü
KUPA
u y o kb dşd gb dede e b t tm b y b k de t o tm yk ye dd Kb t ç öyedke dou t tm de yş n dy Bu ebepe o kte bş gee be y d yee gee yke hep t tkd ok ge. Çk kbk ked e dde omy ybc ya u ç de ck kede bee t beme Bud bşk m bm b hç odu u dşcee de ked şt. Bt y e kö t şeye dece dugum da öme du gu otd kkmd. u ebepe öm b hç oduuu bmk bu gçc hytm tt şt. b bu bg m otd kdm m mk öemm gd; çk yşmyş kkç b şey om d ge hytt tk hç b şey kokutm Am ee b ömde c ed ç de de ou mutk geece bme cye koktuuu öy ee o b ded çk b ktmye b ey dece beked ç e beked d b tdma ebep yokt Şu hde be e kokucu y öm bm ç b hçt B odukç o oktu o ke de tk b yo buu oucu ok d e de e de öe ged çk b
EKTR
Et üyük kk öümde e üyük e olrk kçıır m öte yd hytı zorukr d sor r dlemedr dye o hsret çeker. Bige ise e hytı emsemek eder e de öüm d korkr çükü hytt iğreme e om yışı d r e ork görme. Nsı yem ol uğu dği de iyi pşrimiş olmsı deer erir se hyt iç de, ou uzu sürmesii deği ke dise erece ürer tdı göz öüde utr Öte yd geç s güel r hyt h tiy se güel r öümü gerektiğ iddi ede de udr çükü yt sdece dm istee ir e değildir güe gçe r hyt güze ir öümü h zırğıdır d Şuı söyye dh d uddır hç dommış omk dh güedr uck Hdesi kapısıd geçmek içi doğ muş oluc Eğer u dam söyediğie sahde iıyors e de hytt geçme? Bu kesi olrk krr erdkte so ou oak e rdır? m eğer uu y osu dye söyors öyle geeeker semiyeler ç ı o am udı iridir Şuu s uutmmıyı: Her e kdr geeek izim emde değise de gee üsütü izim gü ümüzü dışıd değidir. Ou iç ekediğimi zi geeceğie güeei e de i eeek di e tsyız. uu d çkç imeidir ki istekerizi
KUPL
ece biir. Nihe orunlu onrn bılı muluuumuz için, birkım lıımı korum iin, birkımı şbimemiz iinir İeker nılmn inceerek beenin e ruhun knu iin nee şmk e neen kınmk gerei öre niriz; nk nck bunrın ikii biren mulu r hı men geirirer n ne ıor ne ei ork hepi cı ekmemek e korku urmmk iindir Bu urum bi kere erişik mi rık rumuz ki bn fırınlr iner nk cnl rlık rık ne kendinde ekik ln ne de been e ruhun rhını m bir hle geirecek bşk ir ei r mk zrunddr nk hz krşı onu nck ı ie özlerek iek durız k ee bu cıı umıck oluk o zmn hzzın d kuunu umız Bu ebepe şunu idi eerim ki h muu bir hn bşı e nuur. O bizim en bş gelen e uşn bizim on iilikir Nei ememi neen knmmız grekiini bize göeren our kr mız ıkn bn iiklerin eerlerini keireilmek iin uumlrmı öl olrk kullnıımı zmn, onun ölee onuc rrı İe o izim her ein neki bin gelme iimi olu u iinir k öle rgee her eşi h ılmm lıız kine kenilerinen nı er s kını gelmei ehlikei olnlrl krırk onlr n kınmlıı er un mn lnıım ının onuu h n ir h olur o mn
EKTUR
h rişili uğrşy ğ l i buu ki olrk hr c bir kör buu ii ulk kç grk Bi y il rry rr yrrk i hr ş yi ğri olrk rkir; ç iyi yi köüyüş gibi köüy iyiyiş gibi kullr Bi gör ki ki yrlik çok iyii b hr l yik grkiği ii ğil i çoğu buğ hoş gö rbiliğii içiir çü şu ir ki i ik büyk ki o uhç olr u yr Bü bi o şyr koly il rir boş olr ğlr güçür yoku luğu y giriği cr ort klkc o bi i ykr bi ş bir o r rbilcği kr h rir; l bilk içi byük bir ihiyç uyuk or rp kği i u bi ü h ğlr Bu bpl rfl bir r y şk iyi bir ğk içi griir u i hy kçl oruluukr kolyc yk ik rir rr ö çk gi kr o ib fl l ğl kri c illri ou korku bii içi hy c ou ğuu öylkl c hr şyi çk k iiy ihri klrii i h lr öylk iiyoru Buu y okriiii
TUPLA
d d cı çmmk, rh ıd d hç br hzrz dymmkır M br hyı myd gr rdı r5ı kmy ç mr güz çockrı dr rcr zvk d zg br ofr ı bc f bık şk mkr dr; b dc m y d kçıımı gr kr d dr kdr cy rh br ırg gb r bo hyr koğ y ı ğ Hr şy bıd büü zgğmz o öçüük gr O ç d b ffd b d h dğrdr çüü büü k rdmr ky ğ odr ıı, m dr ydıç m omı m omdkç d kıı m doğr ymı mkz od d bz o öğ rr Shd rdmr m b h ı ıkı ğıdrr br öd yırmk mmk d idr Trırı y hr öümü korkzc şüb, bı mcıı çıkç ş o, yük y mz ıd od koyc d dbcğ büyük köüü y dc kı ürdüğü y d bz hfif br c rd b , brçokrıı kçmz zorkr ok y dıkrı gü brd dh ycı k rr Tb foofrıı «Mkddr dkr
METLR
eğe endieine yg geece n ıın dmı edecei ümi vdı , hbi mdde yndn şmz znu n b§ b şey değidi. Rnıy gince, bige bn ne byü b ığın dşündü gbi, bi n çünü bi n böy gee ş ypmz ne de emeiz bi bşn gıç noı gö, ç nının in, muu bi hy içn iy y d öüy dııın deği, dece by iyii y d öein n ını on dığın inn. Nhye, dğ d şünden on nn oynn geeyi, yn ış düşnüp de nn Ufn mn üü y çü işeiizde dğu bi ın bi nı yüzündn bşı onçnı, ynış bi ımızın nı yüzünden bi bşı ğ ındn d iyidi Ş hde bn e bnn gibi n şeyei ındn çm n gece gündüz nz bşn ve enin düşünc0nde on biie biie hep dşün. zmn, ne ynıen ne de uydyen cidd hiç bi hzuuz mcın nn ınd bi nı gibi yn. ünü öümü iyii ee hibn bi inn hiç bi zn öüü i yğ benzeez
HEROTOA M
eçee Sei Heodotou tbit eie büt y dk dikkte iceiyeiyecek e d eiş eeei üeide ee bi öüş ede edeiyecek e içi bud btü eeei i u y you O böyeike doktiei kd tut iie e tbit iceeeeiye uş e öei oktd e bu şubiie. Ee ştd yetei kd ieeiş o bie bt doktii tee fikieii kd tutd ki ie o çou y t ei çk bi ee öşt. Buu içi b yd boyu eei iceeede ieeeke e be öte yd ck tittki e öei oy iceiyebiiye e t kş e iy ce beieiş ok ştiye yt eide de şt yy yyck kd eeei di k bt biiee ibo içi ie d dei b yş eşk içi e şede öce ö eei k e it ideee byk t b şekide deeediek zd k ky iiiye kyşş oay üeki öeeie
EKTP
Bu td tbi ştiy ş h fyd duu iin bigii bu hun igiii nin iin hd Bund di tbit niy bu ş syind t bi i ünun işy bü iti d uydu. Sgii Hdtu h şydn c u d dyii tini n duuu iyi c d i bun tnn ü id nş n y d şüph di h şyi bu ibii bu nt dbii y nu g h şy bibii ş dc bş f di Şu hd ntn iin t bu d tuty byi d tnnn üind nş n y d üph din şy i bu ibiiyi bi g üş d t it yc uht y Budn bş üind td dü di gün şyi bit iin d i t it bş bi it ş u bütü duyu bütü g dn b bün du t t giy Bu nty bittit t ditii gün şy üi i yind u Hç br şy ht doğz; by y d thu üu d h şydn h şy d
2
MKUP
r o ü r ır yo oup gi mii Evr om o şmi oduu giiydi v o u y cr Evri işr formuu ici hi şy you üü Evri dışı ou irii giric v u işmyi ıy ic hi ir şy your Evr ciim v yrd opo my gmiş ir. Cimi vr ou duyum hr fır ıı mir u r yurı öymş oum gii üşüm yrımiy grümy üri ımr yiiri Ö yd r oşu o uy hor y doum uyumy i h hyi ddiimi o myı ciimri durcrı v h c ri r omı hui uu p ypıyor gö rümdirr Bur dış cimi v oşu ir ıfı gici ir urumu i şı şı ir vr o diic ı cı hi i ı idiriy ıy ic hi i ş yo Ciimri irm iiir ikımı d b ir my girdi. Bu oucur üm v dmr yo i y v o dı. ur işi rmid or d ic mır om v üdürr h i şi rimri mümü iir. Şu h ou u or ciimri cvhri üm m omrır
KTUPR
şeye öre böye ybili e dş oly your; ereni e dş oldğ göre nr yo , nr odğn göre de ou deği onuzdur. re he iilerin iei he de boşl ğ büyüüğü brd ouzdur. Çüü eğer bşlu ouz iileri y olu oyd zn ier içbir yerde dury onuz oşlğ dğlr uuşp durd çüü dy lr y d çrpr durr b şey bul ylrd Öe ydn eğer boşu rl oyd onuz yd iileri l yer bulzd. Bileşileri eyd geldileri e gene <ğld e bölüez iileri orlr o ir eşililiedir üü b dr o değşili y belirli ydi orlr ey gerei üü eğilir er r ouz yd rr rlr eşilerie gelie br y lr oz değil dee o beliriz ir yo olr büyülüerii de ouzlğ r rbieeğii b ee gereir lr önüzouz lr hiç dur h ree hidedir bir r çrpşr birbirle rinde yrp giderler, bir r d örüere bğ ldlr, d birbrle örülebien or rdr n ireşi duruu geçeer Boşluğu bind olr birbirerinde yr r dr çünü onr bi · dn yz +l r yrz lii on l yüzünde bunr
KTUPR umun başlangıcı yoktur çünk atomlar a lu a önsüz vrırlar. Şimiye kaar söyenenler eğer hatra iyi tutuursa, bütün ar olanlarn tabiatı üzerin üşü nbilmek için yeter bir temel verir ünyaar a (kosmoi) bizimkine benziynl olsun benzemiyenler olsun, sayca sonsuzurlar Çü kü atmlar, söyleiğimiz gibi sayıca sonsuzurlr v e uakara kaar girler Bir ünyaın oğuğ ya a onu yana getiren atoml ne tek bir ün ya ne sonlu sayıa üyalar ne birbirlene n ziyenr ne e birbirlerinen bşka olanarın my ana gemeiyle tükenmiş ğillerir Bunun onucu olara a souz aya nyalarn var olmaar ir ngel yotu unan başka grç nnlrl ayn oa olan knilrinin yüzünn algılanabiln u oj lrn ac on rc inc oluşlariyl ayrlan a ıplar (typoi) a varır Byl manationların n t raımızı saran havaa myana glmlri n oyu v inc ormların myana glmei için uygun şarl rın bulunması n e bu cisimleren tüen ormlarn gerçek nesne içineki atomlın istf urumlarını ve üzenlerini muhaaza etmeeri imknsz eğiir Bu kalıpara bz Surecik iyeceğiz ( Eioa) Bunlar boşluk içineki uar rasın eğer atomların çarpasnn i gelen er angi bir engele ras lmıacak ourlars, üşünülbilecek n büük uak
TUPAR
le rşılaşma y a karşlaşman k ir şey eğlir ununla eraer uçn ir ciim e alın lileceği ir zamn içine ve zamnş olrak ç yerlere iren erişeme öyle ir şeyi şnek mmkn eğiir; tıpk öyece u ciim eğer uyulur r zamn içne onuuğun herhangi ir rinen geerek ir notya erişre o uçuşunu gör ğmz nokt ile ynı uzaklıkta olamaz. Çnk onun uçuşunu en kç ir çarpşmı olrk şnek ile aece onun uçma gerçeği e ir atom çarpışmaını ifae eer. Bu temel ilkeyi e kı tutmk fyalıır. Sretçiklerin a tn olamyaca ir ince lite olul şnceine hiç ir fenomen ayır şme unlın ha tn olamyaca i hı l hareket eeilmeler her inin enilerine göre geçit ulmaları ve içlerinen onuz yakilerin hiç ir engele ralmamalr yzneni una a şılk atomlrn onuz yıailer hemen ir en gelle karşılşır Şunu öylemek gretr k uretçkern do ğşu şnce hızıyla olur; cimlerin yzerine ki emnnton reklidir ve una hç r zm görlmez çnk ayrılanların yerer oyun olr. Suretçker atomlrın neneer içindeki zen ve o numlrnı bzı kere uanıklşr bie uzun z mn muhza eerler ve içlerinn om gerekli omıı çn, etrafımıki hv rçuk böye
KTUR
leme zle ve uyumlrı sıl lığmız � ece ours büü bu söyleele uyulıızı ıyle sl çımz. Şuu bl eme gee bz ylı ı es elede bzm çmze eg b ey emesy e elle göebl ve düüeblz Çüü ı es ele e edleyle mızd bulu v clıgyle e e bde o gd ıı ıı y b emoll e ve elle böyl ıp b mg bsıyou gb bze zleemeze. Bu od y ve ol e ve ee ıısı bezye göme uyuu y yücümüze uu üüe kalıp mz mesye o1b Bu o z eee buu ç e b büü e üz ü l ey ele me iç ee om eme om üze yüzüe ou b ıy mu z eele se oIu ouy ygüü mze, se uyulımızl om y bell öze llee zem o z eçe ese lee sız o suele y o lı ıı mey gele elled. Yı üüm ve ylm se sece sıı ol ıl buuu B yd göüümüz üym ge yl güümüz y d b düüme fosyomd med gee yle eğe sde v v gee o esele olı yym
KUPLA
veriş olmıyan herhang başka br hareket de zamanda kendimze amamış olsaydık yanma
oaadı Eğer bu zenn ounda br doğ oaz da ha br boza oursa o zaan br ıa edana gelr ok eğer br doğrula a da değse br bozaa oursa o zaan ger ek doğr Eğer deneee araarızın gerek kar şısında şeez hae geeern ve bu üzden anış sonuarı gerk gb kab ederek her şe a üs eern seezsk bu prensp de haır dan karaaıız_ İşe de br on br ınaa br gürüü ı karan a da başka br odan br şe duuu edana geren herhang br nesnden geln br akı üzünden our. Bu akı brbrne benzer ar aa hande aıır ve bu paraar araarında ken dern ıkaran nesnee kadar varan r eş bağ lanı ve karakersk br büünlüü aaa eder ler bu da oğu zaan kendernn karşığı olan duguu douru a da sadece dş nesnelern va lıklarını edana oar. Çünü bu nesnelere her hang br baanı oadan bu eş br duuun edana gees knszdır Şu hade havanın ken dsnn ses a da gürüü üzünden şekl adığın sanaaıdır böe br ek anda kaables n ok azına lüzu vardır; şn aslı br ss ıkardığıız anda bde edana gelen vuruşun he n bazı cscker es ve bunarn souğuu
48
EKPAR
Şuu da ölieim ki, tıpkı ses vee esle gibi kokulu esele de eğe kedieide, oku alma ogaıı uarmıa ugu cisimcikle alma sa bu duumu iç bi zama medaa getemezledi. Bulada birtakımı düzesizdir ve ktü ko kar birtakımlaı da düzelidi ve ii koka Buda oa, duula ve dogulaa döe k çükü bu olda sasılmaz muakkaklığa va ılabili şuu kabul etmelidi ki uh çok ice p çacıklada bileşmiş bi cisimdi Vücudumuzu mdaa getie kümei e taaıa aılmıştı ve daa çok, sı kışmış bi soluğa beze, bazı ö lede bulada biie baz ölde de ötekie aılaşı. Ama bulada başka bi kısmı paça cıklaıı so deece iceliğile bu ikiside aıl ve vücudu mukaddeatıa sıkısıkıa otaktı. Bü tü bula uumuzu kuvvetleii dualığıı a eket kolalğı dşüme eteeği ve kabettiğimiz zama öleceğmiz kısımlarıı apaçık göstei Buda bşka şuu da uutmamaldı ki u dualığ esas sebebidi. Ama eğe gei kala atom ığ (vucüdumuz ile eagi bi şekilde kou mamş olsadı böle olamazdı Vücut ua, dulı ğı medaa getimesi imk sağlake kedi de isei al ama ou sibolduğu assalaı ep sii alamaz İşte buu içi de u çekilice vücut bütü dualığ kabede Çükü vücut kediliğide bu eii kazamamş, kedisile bilikte doğa
TUR
49
ut an btişkiği e uygunuğu sonuu oak öne e söye oduğu gib bunu ude de tir İşt bunun için ru üutta buundukça sterse üudun br kısı yrış osun, duyarığını kaybete Vüut ister bştan aşağı ister b kısım larınd gevşiyeek ous ru, bundaki kaybı ne our s osun utt kdğ süree duyarığ uh edr. un kşık, kn orgnia, ister bütün, ister prça osun u tabtnd n torı kay bours rk duyrğını kybeder. A vüudun at kitesi tiye eyine, ru d dğı eski yetieri k atık uyara , bunun sonuu rk d duyarıktan yoksundur Çünk nn kedi bşın, yani beşik bütü nün dşınd e kendsini ören ve saran koruyuu ahf şmdiknden şk oduğu ade d gene onun çndeyken odğu gibi uyrımrı amasna ikn yoktur Şunu d kı ki ben isik terimin (asoaton , bunun en çk kunıdığ yoda sa vık ork düşünüebien nınd kuanyoum Am boşuk br yn bırkııs sat isiii düşünebiek iksdr. şuk ise ne kend br şey ypbr, ne de bir şey yaıbir, sdee ismer onun içinde reket edebire. Şu de ruh isisdr diyener bud br şey söyeektedrer Çünkü eğer öye sydı ne bir şey ypbiird ne de ona bir şey ypıabiird abuk onda bu ik
KTUPR
rütmr dygr dymr blr t bşlgt öylmş olrı tırrk blrı, yrıtlrı m br şkd mk yr for müllr kdkrı koly görüür. Ş öylmk yg or k, t"tı ok şt bgr dmy götür dod do ry şylr kdlr olkrd kı o rd tbtı rdkr r r y blşrı ktr. B bzı lrd d bk b zırıd d d yş or. Gşmlr bzı dr lrd zmlrd d büyük, bırıd d d küüktür İş b ml t bşg t br şm l komş dldr Hr mlt rı, tbtrı grktrd gör dygr dmşlr lrd kdlr gö yr lmış, dyglrıı trmrı şkldr kımıı, otrdkrı yrr ştl yü züd r mltt yr trzd, ızld mşlrdr Bd or r mllt, üyr d lş d kı örl lşbmlr , o lrı kllı kd trml koymşr. So d, kdlr tm olrk bdklr, m k drd ö blmy şyr gtr lr d br tmk y trmr koym zord kmrdır. Bşkrı d kl yürütm yo yl, b trmlr bmmşr or b lr tlkr gör m rmşlrdr
U
ou okrinimi ancak öyl am oa ana şılail. Şuna eminm ki unarı nimsyn her şeyin n ayrnıarı girmese, aşka aamar karşı yasanamyacak r r snlk snlk haanır Çn k serlerime inceden incey le alığımı ir çok konuar kends aıklıyalecekir v u ikirler ir da aklna yereşince ona r aman yarımı oacakr unarı o şekil zenlei k ay zrinde yeeri kadar a m ir igiy varış olanar b eğer bu ana kavramara r gö a ourar, vreni n üzerneki araşırrı n una una aanar aanarak ak evam edeiirer edeiirer Ama Ama arın hn am araşrıcılar arasına gimemiş oanar u hulsanın yrımiy v ağıan öğnmiy zu kalmaan kısa amna iç huuuna rişk in grkli yolu sae sae nci nc iyl yl uaile uai le
M A M L A F O I Z M LA F G N L
MAKSİMLER
1 Mutu e ölmsüz bir rlığın ne kendisi ts ç ker n de bkın bunu yükler bu sebple de n hddet tn de yik. öyle eyle ynız zyıfld bulunu Tnrlr) .
Öüm bm çn r hçtr çünkü dıln bi eyde dyrık ytur duyrlıı olmıyn d bizi kygılndırmz
3 Hzın büyüklüünün sn sınıı bütün ı vren eyJn dn kkmıdı Geçekten hzzı bunduu yrde e nun bulunduğu süee ı nın tnın y d her ikisinin brden yeri yoktu
t c mn klmz keskin ı çk kı s süe dynben kt tin hzzındn üstün olnı d bçk güler mz Geçekten uzun sü-
AKSİMLER 5
Akıll dürüst ve ifl omadan mutlu yaşanamıyacaı gibi mutu olmadan da aılı dürüst ve insaflı ounamaz Bunardan bir örneğin aklılık eksikse dürüst ve insafı oan da mutl yaşyaaz 6
İnsanlra karşı güvenlik salamak için, bize bunu verebilecek her şeyi iy saymamız tabidir. (Ya ni kanunar ve devet). 7
�azıları bu yodan inanlara karşı güvenik sa ıyabimek için büyük bir ad kazanmanın ve eş hur omanın peşinde koşarlar. Eer onlar bundan sonra tam bir korkusuzluk içinde yaşarlarsa o za man saidn bu tabiatın istedii iyilie erişmişlerdir; yok eer canarı için korkudan kurtuamamış arsa o zaman tabitarının eilimine uyak ta en baştan beri uurunda çabaladıkları ie artık ona rın deildir 8
Hiç bir az aslında kötü didir am hazzı do ğurabien bazı şeyler hazdan ok köüük getebilirler. 9
AKR
57
zı bşlı ıılı bğlı l o z hz ı ılı odı
1 ğ fihl z ğlı şl olı z hli bi olı lü ıl ş uuğu ou ubll bud ş iz i ıılıı öğl z bu l şı b iğiz olz ü ü öülüğü g ı ı ş dıı h işş oul
11 Tbi olı şııd ou üü b l ilgi obğ ı olı ıı zuu ıılıı iliş iz huzuuzlu d biı l lüzu oı
1 biıı l ğş ol ı lı dlı ıll o öli şl şııd uuğu ko ud uul buu i iı ı hz ol
1
58
MKİER
salara karşı güvelk sağlamak br şe rama.
saara karşı güvek kuvve v zgke br derceye kadar saaabrse de tam br güve lk acak başkaarıı şe karışmada ve kaaba ıkta uzak orak yamaka sağır
5 Tabatı gerektdğ zeglk srıdır ve ko layca saaabr; bua karşıık delce steklerz yüzüde ede kotukarımız uçsu bucaksızd.
6 Rastı (Tyke bge atda pek az yr aa; ou bütü ömrü boyuca, daa büyük ve öel şeyler düeye ked akıdr
alı saı ayatı e az uzursuzluğa uğr aızık se e büyük uzursuzlularla doludur.
8 Yokuukta doğa acıar r da ortada kak
MAKSMLR
uaı veren böye ve buna beer şeyerin nemerini tam oarak anamıya çaışmaka ağanir
1 onuz zaman içnde de onuu kaar zev var dı yeter ki zeverin ınırarını akı oar çz miş oun
t için hazarın ınrı yokur ve bunarı ağı yabimk çin onuz zaman zımdır Ama etin amaçarnı ve ınırarını ayin eden bzi önüzonuzu kaıındaki kokuadan kurtaan akı bize müem me bi hayat ağar artık onuz bir üeye de h tiyacaız kamz Bununa beraber everden de kaçmaz ve arta onu hayattan ayrımıya zoradı vakit, hayatın kendiine verebieceği en yi şeyden yokun kadığını anmaz
1 Hayatın bize çzdiği ınırarı ye anıyan nan yoknukardn doğma acıarı giderece ve bütün hayatı mükemme bir hae oyacak şeyern ede edimeerin ne kad oay oduğnu biir Onun çin de azanmaarı zoruku oan şeyei emez e
MAKİR
etmemeliyiz yoka adece kaşıkk ve şaşkık alıp yüü
Eğe ütün duyumlaı ink edecek ouan o zaman, una aaından tek iinin hataı olduğunu iddia edeilmek için ie dayanacağın şe kamaz.
Eğe hehangi i duyumu kayıtız şatız in k ed ve u ada doulamanı eklediğin i göüşle duyumaın geçekten vediklei duygulalala düşüncenin egili taavvuaı aında fak gö zetmezen, u yanş göüşün yüzünden ütün öte ki duyumlaı da iiine kaıştııın ve öyelik le he tülü kite kaedein Buna kaşıık du yumı güvenii olaak ka ede adece ummay dayanan taaımlaı ve duyulaın doğulamadığı aş ka he şeyi de üvenilmez oak göüen o zaman aldamaktan kutuuun ve öylece he tü iç hu zuuzuklaın ve enin doğu, nenin yanlş olduğuu ketimedeki he tülü iç kaaızıkaın da ima göz altında uundailiin
5 Eğe he yaptığını, he şat atında, taian
MAKİMR
sapasan aman yapklan lının yluna uy maz
6 Tatmin edilmedikei zaman acı vemiyen ütün azua zunlu değildile; eğe unan yeine etiilmeei güç göünüse, ya da zaa veecekse klayc ieatıaiie
Bilgeiğin ütün yaşadığımız süece mutlu o mamız için bze saadığı iyilikle aasında dostuk en üyüğüdü
8 Telike kaşsında unun suup gitmiyeceği att uzun ile sümiyeceğini öğeteek ize uvvet veen aynı ilgi, geçici şatlaız içinde d ost uğu en sağam eminat duğunu da öğeti
Azulaın iakmı taidi ve zunludu, itakımlaı tabdr ama zounlu değdr, nhayet br taımarı da ne tab ne de zounlud, sadece boş hayalleden doğmadı
62
MAMR
zua boş göşleden doğadıa ve onlaın ieatıl malaını öniyen, kendi neiei değil inanaın boş kuuntulaıdı
Tabiata uygun hukuk kaşıklı kötlk etme mek ve kötk göeek iin yapılmış aac a da oan bi anlaşadı
3 Bibieine kaşlkl kötlk etek iin an laşa yapak eeinden gmiyen yaatka iin adalet de adaetizik de yoktu Aalaında böyle bi anaşaı yapak itemiyen ya da bunu yapamıyan iete iin de iş böyledi 33
Adaet kendiiğinden hi bi zaman va omaış tı Btn hukuk hehangi bi yede ve hehangi bi zaanda, topum iinde, kötk etemek ve kö tk gömeek iin yapıış bi anaşmadan başka şey değidi
Haksızlk kendiğinde köt değildi As kö
MASİMR
63
35 Kıı köük etmemek nmıın y ettii eyeden bin zce ypn kme o zmn kd binece def ykını kutı o be, bunun meydn çıkmycğın emn omz çün ömünün onun kd ne de ynıp yk mıcı kein ok biemez
36 Gene ok det eke ıçın eii çü ıkıı dynn cemyet için fydıd m b memeketin özekei y d eeki bk um yüzünen e yede eke için eit omıybi
3 topum çinde kııkı itiyç bımı dn fydı odukı kmunun tnıkğiye kbu edimi on knu ükümei eke bund eş k m be dete uyundu Am e'er br, bi topum çinde kııı fydnm y bi knun koyc ou bu knu a deti e i. Be ynn detin yım eeği o fyd bi mn vken tık böye oan d bo f kıa youu ııy ve
SR
38 B yerd rr deiedii de o zn kad dete uygun gören knunrın eiteye, det kvrın rtk uydkrı eydn ık ck ours bu knunr rtık k oktn ık Şrrın deesi snucu ork o zn k d sregeen knunr rtık fdı oktn krs ynı devetn vndrı sındki sos ya nebete iin fydı odukrı se ii ıdır A d sonr tk fydrı kyın c kı oktn ıkdır
Çevresine krı gvensizii onu en iyi tnıyn bunun kin odıı yerede i deise o ybncı kyı syn yenebiir Bunu bie s ıydıkrye igienez ve sdece kendisine g ven sıynr dynır
Yknrın krı en stn öde gvenik duybiek iknın sibon insnr birkte e zevki yyı sırdır bunun iin e en gtiye siptirer böyeeri en sıkı b ık inde ydıkr srd ierinden birnin vktsiz öne de sai bu cınk bir şeyiş gi
ORAAR FG
Zon kötüdü, a zrnn hümü tn y ornl eğili. %
İnsnrın çğ içi sükunt şl heec eit
B erec ğaı v nc b f dğ lk şy eğl; bnn snc l d sn s b se l b şele mn ld Yn yn sen e tt e ep leye tqsn! Öü kleekle gçp gde çğ d hytınd h vkit ldn lüp g de.
e bb geezse bibe b msk e b d o geede ev i dgs kylp gide
s O ee dee o dos ee
AFORİZMALAR
66
6 Tabiatn isteklerine göre ölçülü airlik bük bir zeninliktir bun karş hiç br sınr tmıya enginlik de byk bir fakiriktir.
İserse ie arvryaması, en gene alab ğın boş fikirlerie uyaak onlarn alışlarıı tp" amaktansa, tabia anaışma dayanara bütün i sanar için fadalı görd lri çça öylme st örüm 8 Et
şöyl e der: ç kal mayım sus al ym, ,
fümyim! Km bu zonllkladn uza v l� d d öl klacğın l, llL y Zs'l ış. 9 B tm m ye an her aman yarm iteebilceğ üvenine muhtacı
10 Ua şeylere duyulan aru yüünde n yaında-
ARALAR
7
Biz iie k değil lz köüe k z z ükü zevk zi keledi c e zf ü ü
o ie e i z p d do değildile. Çüü iii ev iie izde klk l eeke öe e elece i üü üileii oee.
Göryorum kuvvet b t e ei vkline skyor. Knuları çğememek, eep dş kmk, kııı üzmemek bede yormmk geçme gerekele r ememek ty e teklee ymk eret Am bl o pk o gtür ü evg zevke e h z d ee ee köüü dokz ile evel
Dol Dü doo ve izi l i ii ğo
5
68
FORZLR
işli kötül glic ol k zıl ıkılı o k lşıl
1 Flf il ğşı gii göü ğil hi pk lzıı Çüü z g gü üşt ğl olk l ğlığ vş
üpcilik ütü lğızı ili za ii i hli gtil
He tt ye g yl iii ilcğ şee lr ir
Dotl cı plştığı götk ilik ttkl ğil ol liliği t kl o
1
ARİZAA
koş hbe ld kokc ğ h b e
e z ked kede oldı: Eğ b ee gee b e fd dok, ee geeze o z e ol?
zd ele e bk kzcı ele de k hez ledğ el öğe.
5 «Uz b ö ele o bkı» O z kd zevk üdğü b lk kıd b öz kölk. ( Solo' eh z
6 Kede eelğ e gzel eve özglk
27 ce b h he ede fz blgelk ve do
FORZAR
Fraganlr uts Tbi şkosu ki zoulu şlri ko l d dilbili zorulu olıl d gü ld dilii tıştır
z tik zou kk koksu otl lı ı kokulrıı ttıck işlr süük lr
Zgini şiş ol biokı drtl buışlr ksi bşk dh üük drtl d dşşlrdir
1 Köt ulul bhtl ık gid guurlı köt gidrs ıkılıla
lck güd kli ou ü ük svil kşılr
ORZMAR
Doğuluğu e güzel eesi uh sükud
35 Tbit bii tolu ii tt
36 l bigele ii koştu hksz lık etesile d deil kslğ uğsl de
i etf koku ss, kedii de koksuz değld.
38 tıı gzle!
SR ÖZL DLR rl Pelesl den tanrsı hetisin oğu. ro savaş kahramnlarındn Aropol ( kropols Es Ynn dilnde kros üksek poli de· şehir nlmına gelr B adn anam bun göre üksek şehir demektr. kropoler Es Ynnlılarda ehrin bir tepe üstüdeki iç klesi di tnnındak Perkler derinde br tapnak lr semti olmştu. Anakgos .. 0 ln doğr Klasoenide do muş 2 de Lampskust Lpseki mtür tnad öğretmenken tnsılıkl sçlandrmış ve kmak ornda klmştr nsü sonsu ve değişme bir ilk mddei kb eder ve a bir madde olara ruhn ( us vr olduğnu bu nn bşka maddelerle krşrk hat ve hareketi medan getirdn ler sürer Ankimncos ö. hlesin öenisi Her şein bst ve öelliksi bir lk ddeden meda na geldiğini ve tekrar buna öndüğün kabu ederdi B lk mddee peiro> n Snr s dnı verirdi Kim feefesinin kuruuu Sokratin br res. Arppo Sokratesin öencisi Krene okuunun kuruusu Buna öre evk hem de sadee madd vk ha amdır rstippo: «Beden ek Akhlleus.
7
DR
Yunanstan'n güne dousundaki amaa Şmdi çok verimsz br durumdaır gts Okvanus l oanın ilk impararu. C omalı şair. Cq' ynik'ler) . inzm felsefesi mensupla Bunar bu a toplant yerleri olan ynisarge gymnasum'undan almşlarr Bu çığırın kurucusu ntisenestir Bunlar ihtiyaçsız ve tabiaata uygun br yaşamay amaç einmişler a ka sonuda genel alkı redde kaar ardılar Dokt bderal Yunan fiozofu Ö yıa doğ ru atom fesefesni kurmuştur Her şeyn bir i sebele edana geldğin, duyuların anla nn teel oduğunu kabul eer Fakat frnce anz düşünen akıl gerçek bilgiyi erebir. Dogn Oinana Eürcü Dogn Lato ilika «Ünü Fozofların Hayatlar Grüşleri ve Szer» a kita nemli bir knk olmuştur Donyo Zeus ie Seelenn oğlu arap tanrısı Edok <.Ö. kragas Yunn filozofu Flozofluğu di ve ahlk bamdan ir peygaberli olarak kabul eer alk tarafından hemen hemen bir tanr kadar sayg görmüştür Ena ya nardağnn kratere kendini attğı syleir ir oluş ve yok ouşu kabul etez Varığn ört ele ann ateş su hava ve topra karışma e arışasyle her şeyin vücut buluğu ii eder na göre bütü olaylra kut h imir: Seg ve nefrt unra birici leştirir incis ayır Gog Ö e len cilı o(t g teis aaıa yanaşmıyan rr «Hiçbir şy yoktur ttk
DL
7
bimek, ya da akybme mmk oaaZ» d. asaad ak gdek, yeii y b ak. Ho Madd ev a ayatta e aac saya fesef mesua Hak. a Zeus'a emeei u Ya tad ad Ekeke kuvv ve edem seb Hak eaeis. Efes'i ff Ö ya du yamş E yad abia ve ayat d eye uş ve yk uşa kim kaa aaşmş kla Ve pataada a ata a a şe. Hako B E . Hoo k a e şa. emeeie bak n ) Hoaz aius Roa şai. ou Ep bi dsu. ly msu ya aşaı eie deta Kaonjian Fa da e .S 7 e başamş Fasada 7 aya'da 91 de on
bu.
Kai Eik aas Koooa Evei meydaa geiş ve en aç aaya aşa fifa. Koo Es Yuaada de aama ge: en oha ai ve oo oopoda doutu Ee ouunu uuuu Te ta auutu Ko i Epik. Kyn Kyeaa (yan do ta) beh. ko İÖ yzya ya Mie ozo De otn öeeny ee een tay
DLR
Luu aus Roma Epikücü ai in bia üz slndn bii oan «D R Nu dl siyl öümsüz b d ka v Epü lsfsi zmaımıza kada yayabi ms sğlmışı Mao Bi Epkücü oku Epküü bi öcis. odoo oiki' Epiküü öncisi M Epik kös öğcisi Nausphas Epikü'ü ölümüd soa okuunu üz i l Nokls Epiküü babs Odeus Lsin ou. İhk k Bada g omos'un Odyssiasda anaı Olypo Yisnd, Eg dizi kıysn akn sa dğ Esk Yu moogysıd aıaı du Pahao Tı a şfi h yl yapa büyük byam Pa Elaı filoo ö. ) sophansn cs. Baı fssiin glmsi için ço i b ok ola ylız düşüm e avanab oluşl, duyua ibi gösikii aymyı ik ili sü Paheo Yuc «Kz odası» dmki Aia opo'üd ha içi ypa üü m apnak. P Aina ülü dv ada İaaa oa saa ba i sona c Aina• ono v küüc n üsün sviyy a Phodo Epücü Po Üü iozo Tcüml ban) Puk İÖ 6 uan aiç v oo n ü kiii boga üzn yazd_ s ü
DL
7
Pogoa şağı yukarı .Ö. 485-45 yarı aasında ya amış bdealı sofist. Bütün gan nan duygularıa bağ olduğu dda ede Onun «Her şeyin ölçüsü sadır söz1n1 lato, The aitet» ine çürütmüştür Pagoa Ü nlü Yua fiozofu. .Ö yüyılda güney talyada b okul kudu Bu ouul mesuplan di ve ah amalar güden bi bilik haide yaşarlad. ythagoas kend adiye ıla teo emi ulutu Saylarla evre yapıı aasn da bağntıla aramış ruhun bedenden bedee geçtiğii kau etmiş ve saylan sraana da yana bir mistik teory kurmuşt. Oun erende ahenk torisi ta Ke ple r•e kadar ekisi südü üştür Pyhe pikürün r örencisi. S Caesa . Gais Jliu. oma lü devlet ada-
mı ve komuaı (ops'ler Ö 5 yüzyda ço gelşe Ai ada geel bg ve kouşma saaı öğee le. Bunla paa kaşılğıda des verirlerd. Kederie verdikleri opis ad, bige anna ge Sok ü tina'lı ilozof Plato risto ve Kse ophon tercümelene bakn Sonik Karya•nın i şehi Şmdik Eskihisar ya kıda haabeer adır Ta Ö Mle'li ülü filozo Eski Yann Yedi ileerie bii eo Koopo yakıa bi kasa ıe B Epkcü. Tk Okeanosun kzı Raslanı e talih taıças Ve ( Vgiis ı . omal şa