Kontrata esht burim kryesor dhe me i rendesishem i mardhenieve te detyrimeve,Kontrata esht marrveshje e dy a me shum personave qe ka per qellim te krijoj te ndryshoj ose te shuaj nje mardhenie juridike te detyrimit. Kontrata hyn ne grupin e puneve juridike te dyanshme.Me anen e kontrates krijohet detyrimi i ri ndryshohet mardhenia ekzistuese e detyrimit perkatesisht me anen e saj shuhen detyrimet kontratat liberatore. Terminilogjia lidhur me percaktimin e kontrates nuk esht unike sepsr pervec termit kontrate perdoren edhe termat si :konvente,traktat,pakt,dakordim,marreveshje.Termi :konvente,traktat,pakt,dakordim,marrev eshje.Termi convention (Konvente) perdoret si sinonim i termit kontrate Ne mardheniet ndermjet shteteve lidhen konventa te ndryshme per rregullimin rregu llimin e ceshtjeve midis dy apo me shum shteteve,Shprehja conventio me teper perdoret per percaktimin e kontratave nderkombetare. Me traktat nderkombetar konsiderohet cdo pajtim i vullnetit ndermjet shteteve me qellim te krijimit,ndryshimit ose nderprerjes se ndonje raporti juridik reciprok ose marreveshja e karakterit kontraktual ndermjet shteteve ose organizatave te shteteve me te cilat krijohen te drejtat dhe detyrimet per palet. MARREVESHJA : esht term i cili perdoret ne kuptimin e ngusht qe te shenoj edhe bisidimet qe i paraprijne lidhjes se kontrates.Me fjalen PACT: pactum ne te drejten romake esht shenuar kontrata e lidhur thjesht me vullnetin e dy ose me shum paleve. Sot fjala pakt me shum perdoret ne te drejten d rejten nderkombetare. PAKTET:
jan :marreveshje solemne qe i referohen qeshtjeve te ndryshme politike. DAKORDIMI esht: shprehje qe perdoret per te percaktuar se palet jane dakorduar per ndonje pjese te kontrates ose per ndonje dispozite te saj qe ka qene e paqarte.Parimet e se drejtes kontraktore: jan liria e kontraktimit dhe parimi konsensualizimit: Liria e kontraktimit esht njeri nder parimet themelore te se drejtes kontraktore.Parimi i liris se kontraktimit paraqet mundesi per pjesemarresit e detyrimit qe me vullnetin e tyre te lire ti rregullojn mardheniet reciproke jurdike te detyrimeve.Parimi i konsesualizmit:esht parimi idyt i rendesishem i se drejtes kontraktore.Ky parim do te thot se kontrata mund te lidhet thjesht ne baze te vullnetit te paleve kontraktuese ''solo consensus'',pa pasur nevoje per permbushjen e formes te caktuar.Kushtet per lidhjen e kontrates:kushtet ndahen ne kushte te pergjithshme dhe te vecanta. Kushtet e vecanta bejne pjese:forma e kontrates lidhja e kontrates,me dorezimin e sendit dhe dhenia e pelqimit per lidhjen e kontrates.Kushtet e pergjiithshme: aftesia punuese e paleve,pajtimi i vullnetit lenda e kontrates,dhe baza e kontrates.Aftesia punuese e paleve kontraktuese esht: kusht i pergjithshem qe kerkohet per lidhjen e kontrates.Personi fizik fiton aftesin punuese kur e arrin moshen madhore 18 vjecar.dhe kur individi ne moshen 16 vjecare ka lidhur kurore me leje te organit kompetent,Keta persona kane aftesi te plote
punuese,pervec aftesis se plote punuese egziston aftesia e kufizuar punuese,te cilen e kan personat e moshes 14 vjecare dhe personat madhor te cileve u esht marr pjeserisht aftesia punuese me vendimin e organit kompetent,I mituri qe ka mbushur 15 vjec dhe esht i punesuar mund ti disponoj te ardhurat qe i realizon nga kjo mardhenie.Pelqimi i vullnetit:Esht kusht i dyt i pergjithshem per lidhjen e kontrates.Pelqimi i vullnetit duhet te jet i dyanshen sepse qe te lidhet kontrata vullneti i dy paleve kontraktuese duhet te jet i perputhur.Kur vullneti i tyre perputhet konsiderohet se kontrata esht lidhur duke u marr vesh per elementet thelbesore te saj. Lende e kontrates mund te jet sendi i lujtshem dhe i palujtshem,dhe sendi i konsumueshem.Si lende e kontrates mund te jete :E DREJTA e pronesis,hipoteka,e drejta e servitutit sendor,e drejta e pengut ,kurse nga te drejtat e detyrimeve lende e kontrates mund te jete cdo e drejte qe mund te bartet ,cdoher por si lende e kontrates nuk mund te jet e drejta e servitutit personal,e drejta e autorit,e drejta e mbajtjes. Ne kontrata pa shperblim sic jan:kontrata mbi depozitin sherbimin,autorizimin,baza e kontrates,esht qellimi i autorizuarit ,sherbimarresit,qellimi i kryerjes se sherbimit pa pagese ( intentio liberalis) ,kurse ne kontraten mbi dhuraten baze do te jete qellimi i dhuratedhenesit qe dicka te jape per dhuratemarresin pa shperblim(animus donandi).KUSHTET E VECANTA:Per lidhjen e kontratave pervec
kushteve te pergjithshme duhet te plotesohen edhe kushte te vecanta pa te cilat nuk mund te krijohen kontratat e caktuara,keto kushte jan :lidhja e kontrates me dorezimin e sendit,dhenia e pelqimit per lidhjen e kontrates dhe forma e kontrates.FORMAT e kontrates esht manifestim i jashtem i permbajtjes se kontrates,format e kontrates Jane:Solemne,Reale,Provuese,Me shkrim,Ligjore,Kontraktore. Forma REALE:egziston athere kur dorezimi i sendit esht kusht i vecant per krijimin e disa kontratave,dorezimi i sendit duhet te behet ne kontraten e huase,te pengut,te kaparit,te depozites,te huaperdorjes.FORMA PROVUESE: sherben si prove per vertetimin e ekzistimit te kontrates ne rast kontesti i ndermjet paleve kontraktuese.FORMA ME SHKRIM E KONTRATES:esht form e till ,ose redaktimi me shkrim i kontrates i shkruar me dor,me makine dhe e nenshkruar nga palet kontraktuese qe e kan lidhur kontraten.FORMA LIGJORE:egziston kur per vlefshmerin e nje kontrate ligji shprehimisht parasheh formen e caktuar.FORMA KONTRAKTORE ( ex contractus): egziston kur palet kontraktuese per vlefshmerin e kontrates parashohin formen e caktuar.LIDHJA E KONTRATES:lidhjes se kontrates i paraprijn veprimet paraprake sic jan: NEGOCIATAT,BISEDIMET,PARABISEDIMET e paleve kontraktuese.OFERTA:esht shprehje e vullnetit te nje personi me ane te cilit e fton personin tjeter te caktuar me qellim qe te lidh
kontraten.Personi qe ofron oferten quhet Ofertues kurse personi te cilit i ofrohet oferta quhet i ofertuar.Oferta mund te paraqitet:me shkrim,me goje ,dhe me heshtje.KLASIFIKIMI I KONTRATAVE:Liria e rregullimit te mardhenieve kontraktuese ka mundesuar krijimin e kontratave te shumta dhe te shumllojshme.KRITERET PER KLASIFIKIMIN E KONTRATAVE:1.Duke pasur parasysh faktin se nje kontrate esht e parapare sipas ligjit a po jo,kontratat klasifikohen :ne kontrata me emer dhe kontrata pa emer.2.Sipas kushteve te domosdoshme qe nevojiten per krijimin e tyre se kontrata lidhet ne baze te vullnetit te paleve-solo consensus apo ne baze te formes se caktuar kontrata klasifikohen ne kontrata konsensuale dhe kontrata formale.3.Duke pasur parasysh se njera pale per ate qe ka dhene a merr kundervlere adekuate a po jo,kontratat klasifikohen:me KONTRATA PA SHPERBLIM DHE ME SHPERBLIM.4.Sipas te drejtave dhe detyrave qe krijohen midis paleve kontraktuese,kontratat klasifikohen ne :DETYRUESE TE NJE ANSHME DHE TE DYANSHME.5.Sipas asaj se me rastin e lidhjes se kontrates a i din palet kontraktuese te drejtat dhe detyrat e tyre dhe se a varet kjo nga nje rrethane e ardhshme,dhe pa e sigurt,kontratat klasifikohen ne KOMUTATIVE DHE ALEATORE.6.Sipas kohezagjatjes se prestimit qe duhet te permbushet ,kontratat klasifikohen:ME PRESTIME TE PERHERHME DHE TE PERKOHSHME.7.Sipas asaj se nje kontrate a
jane elementet e nje kontrate apo ka elemente te disa kontratave,kontrata klasifikohen:TE THJESHTA DHE TE PERZIERA.8.Ne baze te menyres se lidhjes se tyre kontratat klasifikohen:NE TE PERGJITHSHME DHE TE VECANTA.9.duke pasur parasysh faktin se nje kontrate a mund te ekzistoj pavaresisht nga ekzekutimi i saj apo varet nga ndonje kontrate tjeter,kontratat klasifikohen:TE PAVARURA DHE AKCESORE. KONTRATA ME EMER (contractus nominatus) : Jane kontrata qe jan parapare dhe te rregulluara shprehimisht me dispozita te ligjit ose te kodeve civile,ne kete grup kontratash bejne pjese:Kontratat e shitjes,e dhurates,e vepres,e qirase,e kembimit etj.KONTRATA PA EMER:(contractus innominatus) : jan ato kontrata ,qe nuk e kan emrin e tyre dhe nuk jan te rregulluara me ligje ose kode civile,por krijohen nga palet duke u bazuar ne rregullat e pergjithshme te se drejtes kontraktuese,ne kete GRUP bejne pjese: kontrata per sefin,kontrata per ekspozimin,botimin,dhe kontrata per angazhimin e kapaciteteve hoteliere.KONTRATA KONSENSUALE:jane ato kontrata te cilat lidhen me marreveshjen e thjeshte te paleve kontraktuese-solo consensus.si kontrata konsensuale jan:kontrata mbi shitjen,mbi vepren,mbi qirane etj.KONTRATA FORMALE:jan ato kontrata per lidhjen dhe vlefshmerin e te cilave ligji esht caktuar forma e posacme e cila paraqitet si element konstituiv i kontrates.Ne qofte se forma parashihet me kontrate ,forma esht kontraktore
kurse ne raste se parashihet ne baze te ligjit forma eaht ligjore.KONTRATA ME SHPERBLIM (oneroze) ,ne Kontrata jepet shperblimi per ate qe merret ,ne ket grup bejn pjese:kontrata mbi shitjen,mbi ortakerin,mbi qirane,mbi mbajtjen e perjetshme,mbi ndertimin.KONTRATA PA SHPERBLIM (Lukrative)-jan ato kontrata ne te cilat nuk jepet kurrfare shperblimi per ate qe fitohet,ketu hyjn:kontrata mbi dhuraten,huane,kamaten,kontrata mbi sherbimin,kontrata mbi depoziten.KONTRATA DETYRUESE TE NJEANSHME (Unilaterale) : jan kontrata nga te cilat krijohen detyra vetem per njeren pale kontraktuese,vetem ajo pale behet debitor,kurse pala tjeter fiton vetem te drejten per te kerkuar dhe behet kreditor i saj:jan kontratat mbi dhuraten,kontrata mbi huane,kontrata mbi depoziten,kontrata mbi sherbimin,kontrata mbi autorizimin.KONTRATAT E DYANSHME DETYRUESE:krijohen te drejta dhe detyra per te dy palet kontraktuese pra krijohen me borxhe dhe kerkesa si per njeren ashtu edhe per palen tjeter,kontrata te tilla jane:mbi qirane,kontrata mbi vepren,mbi ortakerin,mbi sigurimin.KONTRATA KOMUTATIVE:jane ato kontrata ne te cilat palet kontraktuese qe ne rastin e lidhjes se kontrates i din te drejtat dhe detyrat e tyre.Emertimi komutativ rrjedh prej fjales latine commutatio qe domethene : nderrim,kembim.ne keto kontrata hyjn:mbi shitjen ,kembimin,ndertimin,sigurimin,qirane,ortakerin,etj.KONTRATA
ALEATORE:jane ato kontrata ne te cilat palet e castin e lidhjes se kontrates nuk i din te drejtat dhe te drejtat e tyre por kjo varet nga nje rrethane e ardhshme dhe e pasigurt.Emertimi Aleatore rrjedh prej fjales latine ''alea''qe do te thot Bixhoz,loje fati,prej nga keto kontrata ndryshe quhen edhe kontrata Fatore.Si kontrata Aleatore:kontrata mbi sigurimin,mbi lojen,kushtin,mbi mbajtjen e perjetshme,mbi shitjen e shpreses.KONTRATA ME PRESTIME TE PERKOHESHME:jane ato ne te cilat prestimi ekzekutohet aty per aty,menjeher.Detyrimi i debitorit perbehet per nje berjeje,ose mosberjeje,pre e nje leshimi te cilin e ekzekuton per nje cast.KONTRATA ME PRESIME TE PERHERESHME:Jane ato ne te cilat prestimi ekzekutohet me intervale me te gjata kohore.mund ti dallojm dy nenlloje:kontratat me prestime periodike dhe kontrata me prestime sukcesive:KONTRATAT E THJESHTA:jane ato qe kan elemente te nje kontrate dhe paraqet nje lloje te caktuar kontratash,psh:kontrata e shitjes,qirase,e depozitit,e dhurates e kembimit etj.KONTRATA E PERZIER:esht nje kontrate e cila sopas permbajtjes ka elemente te disa llojeve te kontratave te thjeshta.Jane:mbi sefin,mbi allotmanin,inxhinieringun.KONTRATA E PERGJITHSHME:jane ato ne te cilat palet i kan caktuar ,saktesuar te drejtat dhe detyrat ne menyre te pergjithshme per nje periudhe te gjate kohore.Keto kontrata zakonisht lidhen me ndertimtari per ndertimin e urave
,rrugeve,fabrikave.KONTRATAT E VECANTA:jane ato kontrata ne te cilat jan konstatuar detyrat konkrete te paleve per nje periudhe te shkurter kohore prej nje 1 Viti.KONTRATAT E PAVARURA:krijojn efekte juridike dhe shuhen pavaresisht nga ndikimi i ndonje kontrate tjeter,ketu bejne pjese:kontrata e shitjes e ortakeris,e qirase,e vepres,e sherbimit,e dhurates etj.KONTRATA AKCESORE:lidhet egziston dhe varet nga kontrata kryesore,lidhen si shtes (ankese) e kontrates se pavarur,ose si kontrate e vecante por akcesore,me se shumti lidhen per ekzekutimin e kontrates,ketu hyjn:Kontrata per dorezanine ,kaparin,pengun,hipoteken,kaucionin,pendimin.Rendesia prakyike e ketij klasifikimi paraqitet ne rastet e zgjidhjes se kontrates,pas zgjidhjes se kontrates kryesore shuhey kontrata akcesore (mbeshtetje).KONTRATA KAUZALE:shkaku i drejtpperdrejt juridik per cka esht lidhur kontrata esht i njohur jo vetem,per paley kontraktuese por edhe per personat e trete.Ketu bejne pjese:mbi dhuraten,huane,mbi depoziten,qirane,vepren etj.KONTRATA ABSTRAKTE:quhet ajo ne te cilen nuk esht cekur qellimi per te cilin palet obligohen.KONTRATA KOLEKTIVE:jane ato qe krijojne efekte juridike per te gjithe subjektet qe i perkasin grupit te caktuar pa marre parasysh se te gjithe nuk kane dhene pelqimin per lidhjen e saj,ketu hyjn :kontrata kolektive e punes,kontrata e sigurimit kolektiv,pajtimi me dhune kolektive.KONTRATA
INDIVIDUALE:jane ato me te cilat saktesohen detyrat ndermjet subjekteve-antareve te grupit ne emer te te cileve esht lidhur kontrata kolektive.KONTRATA PARAPRAKE:jane ato me ane te te cilave palet jan te obliguara qe ne te ardhmen te lidhin kontrate tjeter,elementet e te cilave jane caktuar me pare:KONTRATA KRYESORE (definitive) :jane ato te cilat krijohet pasi te jete permbushur kontrata paraprake,rendesia e tyre paraqitet edhe ne aspektin e zbatimit te rregullave te demtimit,te pamase,sepse demtimi i pamase vleresohet sipas castit te lidhjes se kontrates kryesore e jo asaj paraprake.KONTRATA INTUITU PERSONAE:jane ato per lidhjen e te cilave merret parasyshe cilesia e vecante e pales kontraktuese,per keto kontrata cilesit e njeres ose te te dy paleve jan elemente thelbesore te kontrates.Si cilesi te vecanta konsiderohen;mjeshteria e vecante,talenti,besimi i caktuar,afiniteti ndaj ndonje personi,jane kontrata mbi autorizimin,mbi vepren,ortakerin,dhuraten permbajtjen e perjeteshme.KONTRATA JO INTUITU PERSONAE: jan ato ne te cilat nuk merret parasysh cilesia e vacante e pales kontraktuese,psh.kontrata e shitjes,kembimit etj).KONTRATA ME PERMBAJTJE TE CAKTUAR:jan ato ne te cilat esht caktuar permbajtja nga palet kontraktuese,ne keto kontrata palet me marreveshje i caktojn elementet dhe kushtet e saj.KONTRATA TE ADEZIONIT:jane ato ne te cilat njera pale qe me perpara cakton elementet dhe kushtet e kontrates ,kurse pala tjeter nuk merr
pjese ne perpilimin e kesaj kontrate e as qe ndikom ne ndonje element te ketyre kontratave .keto kontrata paraqiten:ne kontrata mbi transportimin e mallrave,ne hekurudha,ne trafikum ujor,ajeror.INTERPRETIMI I KONTRATES:Interpretimi i kontrates do te thot percaktimi i kuptimit te vertete dhe efekteve te dispozitave te saj.Ne rregullat e interpretimit te kontrates dallohen:rregullat e pergjiithshme dhe ato plotesuese.KONTRATAT E NDALUARA:esht e ndaluar nese esht ne kundershtim me parimet kushtetuese me dispozitat dhunuese me normat e moralit shoqeror dhe me normat e dokeve te mira.Rastet me te shpeshta te kontratave te ndaluara qe paraqiten jane:esht e ndaluar kontrata qe lidhet midis avokatit dhe klientit me te cilen avokati per sherbimet qe ofron merr me teper shperblim se qe parashihet me tarifen e parapare qe nxiret nga Oda e avokateve.Esht e ndaluar kontrata qe lidhet midis avokatit dhe klientit me te cilen avokati e blene teresisht ose pjeserisht gjene kontestuese qe i esht besuar atij ne mbrojtje.KONTRATAT ME FAJDE:esht ajo sipas se ciles njera pale kontraktuese fiton per vete ose per personin e trete nje dobi te pamase nga pala tjeter,kontraktuese,duke shfrytezuar nevojen varesin,mendjelehtesin papervojen,r pales tjeter kontraktuese.TE DREJTAT E PALES SE DEMTUAR: ka te drejte te kerkoje anulimin e kontrates,ne qoftese disproporcioni i dhenieve reciproke te paleve nuk mund te eleminohet ,kontrata
shpallet e pavlefshme,e drejta e anulimit te kontrates realizohet ne afatin nje vjecar dhe rrjedh prej castit te lidhjes se kontrates.MJETET E SIGURIMIT TE EKZEKUTIMIT TE KONTRATES:Sado qe cdo kontrate e lidhur esht e siguruar me sanksionin juridik,qe paraqet nje garance se ne qofte se kontrata nuk permbuhet vullnetarisht ajo do te permbushet me mjete te dhunes,megiithate ka raste kur kreditori nuk ka besom ndaj pales tjeter kontraktuese,MJETE TE SIGURIMIT PERSONAL TE EKZEKUTIMIT TE KONTRATES JANE:Pendimi,Kushti Penal,dhe Dorezania MJETET REALE te ekzekutimit jan:Hipoteka,pengu,kapari,dhe kaucioni:DOREZANIA:esht mjete personal per sigurimin e ekzekutimit te kontrates,Dorezania krijohet ne baze te marreveshjes se kreditorit dhe dorezanit me te cilen,dorezani merr obligim qe te paguaj borxhin nese nuk do ta paguaj debitori,Dorzania esht kontrate akcesore sepse lidhet bashke me kontraten kryesore me klauzole te vecante ne kontrate ose si kontrate e vecant.Vlefshmeria e dorezanise varet nga vlefshmeria e detyre krysore ne qofte se se nuk krijohet detyr kryeosre e vlefshme nuk esht evlefshme as dorezania.QELLIMI I DORËZANISË:esht sigurimi me i mir i kreditorit,kur egziston dorezania kreditori i ka dy debitor,te cileve mund t'u drejtohet per pagim.Debitoret ne kete raste nuk kan pozite te njejt.EFEKTET E DOREZANIS:krijohen dy lloje mardheniesh:e kreditorit dhe dorezanis b) mardheniet e
dorezanit dhe debitorit kryesor.LLOJETBE DOREZANIS:jan dorezania supsidiar ,dorezani pagues,bashkedorezanet,dorezani i dorezanit,dorezani per shperblimin e demit.DOREZANI I THJESHT-subsidiar esht debitori i rendit te dyt sepse ky detyrohet ta paguaj borxhin nese kete nuk e bene debitori ne afatin e parapare ne ftesen me shkrim.DOREZANI PAGUES:esht debitor i cili pergjigjet bashke me debitorin kryesor,Kreditori nuk esht i detyruar qe se pari ti drejtohet debitorit kryesor e mandej dorezanit por menjehere mund te kerkoj pagesen nga dorezani.BASHKËDORËZANIA:egziston atehere kur shum vete ne cilesin e dorezanit dorezanojne per borxhin e debitorit kryesor.BASHKEDOREZANIA-egziston atehere kur shum vete ne cilesin e dorezanit dorezanojn per borxhin e debitorit kryesor.Bashkedorzanet i pergjigjjen solidarisht kreditorit.Nese kreditori ka tentuar qe kerkesen ta realizoj nga debitori kryesor dhe ky esht i pasuksesshem atehere ka te drejte qe ti drejtohet cilitdo nga bashkedorezanet.DOREZANI I DOREZANIT:egziston kur nje person detyrohet ndaj kreditorit se do ti pergjigjet per permbajtjen e detyrimit te dorezanit.Kreditori mund te kerkoj permbushjen e detyrimit nga dorezani i vet e mandej nga dorezani pagues nese dorezani i vet nuk mun te realizoj kerkesen e tij.DOREZANI PER SHPERBLIMIN E DEMIT:egziston kur nje person i garanton dorezanit se do ta shperbleje demon nese dorezani ia paguan kerkesen kreditorit dhe ne ate raste nuk mind
te regresoje nga debitori kryesor.SHUARJA E DOREZANISE:kur shuhet kontrata kryesore,kur kriditori ja fale borxhin dorezanit,me nderrimin e debitorit me marrjen e borxhit,me konfodim.PARSHKRIMI:me parashkrimin e detyrimit te debitorit kryesor parashkruhet edhe detyrimi i dorezanit,kjo rregull ka karakter te pergjithshem dhe esht parapare ne nenin 1031.PENDIMI:esht mjet i sigurimit personal per egzekutimin e kontrates si dhe esht kontrate akcesore sepse lidhet prane dhe ndane fatin e kontrates kryesore,pendimi esht premtim i shumes se caktuar ne te holla ose i ndonje vlere pasurore te cilen do ta paguaj njera ose te dy palet ne rat se heqe dore nga kontrata e lidhur.KUSHTI PENAL:esht mjete personal i sigurimit te ekzekutimit te kontrates.Ai egziston kur debitori dhe kreditori merrem vesh qe debitori te paguaje shumen e parave pse dhenien e ndonje vlere pasurore,ne raste se nuk e egzekuton detyrimin e vet ne teresi ose ate e permbush ne menyre te parregulllt.Kushti penale sherben si mjet i rendesishem i sigurimit te displines ne mardheniet kontraktore.QELLIMI I KUSHTIT PENAL:esht qe ti beje presion debitorit qe ai ta permbushe kontraten me kohe dhe ne menyre te rregullt e ne raste se ate nuk e bene,kushti penal i ben te mundur qe me lehte te realizoje shperblimin e demit.MENYRAT E KONTRAKTIMIT TE KUSHTIT PENAL:mund te kontraktohet ne dy menyra a) mosekzukutimin e plote te kontrates dhe b) per egzekutimin e
parregullt jo te plote te kontrates.MJETET REALE-qe e sigurojn ekzekutimin e kontrates jane ato me te cilat kreditori do te fitoje te drejte reale per sendet e debitorit ose te ndonje subjekti te trete.Mjetet reale qe sigurojn egzekutimin e kontrates jane:Hipoteka,Pengu,Kapari,Kaucioni,dhe Avansi.KAPARI :esht mjet real i ekzekutimit te kontrates.Kapari kontraktohet ose si klauzole e vecante ne kontraten kryesore ose lidhet kontrate e vecante ndermjet paleve kontraktuese (pactum arrchale).Kontrata mbi kaparin esht kontrate reale dhe akcesore.Kapari dorezohet me rastin e lidhjes se kontrates dhe ai paraqitet si shenje se kontrata esht lodhur (arrha confirmatoria).KAUCIONI :esht mjet real i sigurimit te ekzekutimit te kontrates qe te jepet ne te holla me rastin e lidhjes se kontrates,zakonisht deponohet per kthimin e ambalazhit te sendit qe esht blere.PARADHENIA:avansi esht mjet real i sigurimit te ekzekutimit te kontrates.paradhenia jepet ne rastin kur lidhet kontrata e cila si lende ka sasine e caktuar te parave ose sendin e luajtshem qe ka ndonje vlere pasurore,kontrata me se shumti perdoret ne kontratat:per ndertim,mbi autorizimin,per kontraktimin e prodhimeve bujqesore.
