Tajuk 2
Pemerolehan Pemeroleh an Bahasa
5 JAM
SINOPSIS Tajuk ini memberi fokus terhadap bagaimana kanak-kanak memperoleh bahasa. Ia juga memberi pengetahuan mengenai lima komponen dalam bahasa, iaitu fonologi, sintaksis, morfologi, semantik dan pragmatik. Asas pemerolehan bahasa dari segi fisiologi, psiko-sosial dan kognitif dibincangkan. Empat teori perkembangan bahasa dihuraikan dalam aspek elemen-elemen asas setiap teori dan implikasinya terhadap intervensi. Perbandingan antara empat teori tersebut dari segi kekurangan dan kelebihan juga diterangkan.
HASIL PEMBELAJARAN
Pada akhir tajuk ini, anda dapat: 1. Menjelaskan lima komponen dalam bahasa. 2. Menghuraikan Menghuraika n asas pemerolehan bahasa dari segi fisiologi, psiko-sosial psiko-sosi al dan kognitif. 3. Membincangkan Membincangk an unsur-unsur penting dalam teori-teori teori-te ori perkembangan bahasa. 4. Membanding beza antara teori-teori teori-t eori perkembangan bahasa.
KERANGKA TAJUK
BAHASA
ELEMEN-ELEMEN BAHASA
Fonologi Morfologi Sintaksis Semantik Pragmatik
ASAS PEMEROLEHAN PEMEROLEHAN BAHASA
Faktor Fisiologikal Faktor kognitif Faktor sosial
TEORI-TEORI BAHASA
Teori Behavioris Teori Psiko-linguistik Psiko-linguistik Teori Semantik-kognitif Semantik-kognitif Teori Pragmatikinteraksionis
KANDUNGAN
2.0
Peranan Bahasa dalam kehidupan
Selepas membaca Tajuk 1, anda telah mengetahui bahawa peranan utama menggunakan bahasa adalah untuk berkomunikasi. Bolehkah anda bayangkan bagaimana kehidupan anda jika anda tiada kemahiran berbahasa dan hanya boleh berkongsi maklumat, pendapat dan perasaan anda melalui gestur tangan atau mimik muka sahaja ? Dalam Tajuk 2, anda akan mempelajari secara terperinci unsur-unsur yang penting mengenai bahasa serta bagaimana kanak-kanak memperoleh bahasa.
2.1 Model Bahasa Bahasa yang diguna oleh setiap individu adalah sangat kompleks. Untuk memahami bahasa secara lebih mendalam, ahli-ahli linguistik telah membina beberapa model untuk membahagi bahasa kepada beberapa elemen. Kebanyakan ahli linguistik telah mengenal pasti lima elemen utama – iaitua fonologi, morfologi, sintaksis, semantik dan pragmatik. Bloom & Lahey (1978) pula menggambarkan bahasa sebagai mempunyai tiga komponen iaitu bentuk ( form), kandungan (content ) dan penggunaan (use). Model bahasa yang diperkenalkan oleh Bloom & Lahey memberi penekanan terhadap hubungkait antara elemen-elemen bahasa. Dalam komponen bentuk, adalah termasuk fonologi, morfologi dan sintaksis manakala semantik merupakan komponen kandungan bahasa dan pragmatik merupakan penggunaan bahasa. Model-model bahasa tradisional dan model bahasa yang dikemukakan oleh Bloom & Lahey dirumuskan oleh Rajah 2.1 dan Rajah 2.2.
MODEL TRADISIONAL
MODEL BLOOM & LAHEY
Phonology Morfologi
Bentuk
Sintaksis Semantik
Kandungan
Pragmatik
Penggunaan
Rajah 2.1 : Dua Model Elemen-elemen Bahasa
Bentuk
Kandungan
Penggunaan
Rajah 2.2 : Model Bahasa (Bloom & Lahey, 1978)
Untuk penguasaan bahasa yang sewajar, semua elemen-elemen bahasa yang ditunjukkan harus berkembang serentak. Sekarang, marilah kita meninjau setiap elemen bahasa secara lebih terperinci.
2.1.1
Fonologi (P h o n o l o g y )
Fonologi boleh didefinisi sebagai sistem bunyi sesuatu bahasa dan peraturan-peraturan linguistik yang mempengaruhi kombinasi-kombinasi bunyi itu. Dalam sistem Bahasa Inggeris terdapat lebih kurang 45 unit bunyi yang berbeza manakala dalam Bahasa Melayu, terdapat kurang daripada 45 unit disebabkan oleh sistem Bahasa Melayu baku hanya mempunyai 6 enam bunyi vokal. Setiap unit bunyi tersebut dikenali sebagai fonem. Fonem boleh didefinisi sebagai unit bunyi linguistik terkecil yang membawa perbezaan terhadap makna. Contoh, /s/ dan /b/ merupakan dua fonem dalam Bahasa Melayu kerana perkataan ’satu’ membawa makna tertentu dan jika sebutan /s/ ditukar kepada sebutan /b/, ia menjadi ’batu’ yang membawa makna berlainan. Setiap bahasa mempunyai satu
set
peraturan
masing-masing
yang
menentukan
bagaimana
fonem-fonem
boleh
dikombinasikan. Sebagai rumusan, fonologi ialah kajian mengenai sistem bunyi sesuatu bahasa.
2.1.2
Morfologi (M o r p h o l o g y )
Morfologi boleh didefinisi sebagai sistem peraturan linguistik yang mempengaruhi struktur perkataan dan pembinaan bentuk perkataan. Cuba fikirkan perkataan base. Seorang yang mengetahui Bahasa Inggeris akan mengakui bahawa ia adalah satu perkataan dalam Bahasa Inggeris. Bagaimana dengan baseball ? Memang ia adalah satu perkataan lain yang mempunyai makna yang berbeza. Perkataan baseball terdiri daripada gabungan dua perkataan – base dan ball , dan setiap perkataan tersebut mempunyai makna yang berkaitan dengan perkataan majmuk baseball . Kedua perkataan bases dan balls diguna dalam permainan baseball . Bagaimana pula dengan basement ? Bolehkah
basement dipisah menjadi dua perkataan, iaitu base dan ment ? Base memanglah satu perkataan yang bermakna, tetapi bagaimana dengan ment ? Perkataan basement tidak boleh dipisahkan kepada unit-unit yang lebih kecil. Justeru ahli linguistik membuat kesimpulan bahawa terdapat blokblok binaan asas bagi setiap bahasa yang dipanggil morfem ( morphemes). Maka morfem boleh ditakrifkan sebagai unit terkecil yang mempunyai makna dalam sesuatu bahasa. Terdapat dua jenis morfem – morfem bebas dan morfem terikat. Perkataan seperti baseball terdiri daripada dua morfem bebas, iaitu base dan ball yang boleh diguna secara berasingan. Jika kita tambahkan /s/ pada hujung baseball untuk menjadikannya baseballs, berapa morfem yang terdapat? Apakah makna /s/ di hujung perkataan tersebut? Dalam konteks ini, /s/ membawa makna ’lebih daripada satu’ – ia mempunyai makna, maka /s/ juga merupakan satu morfem, tetapi sebab ia perlu diikat pada hujung perkataan baseball, ia dikenali sebagai morfem terikat. Maka dalam perkataan baseballs, terdapat tiga morfem. Sebagai rumusan, morfologi ialah kajian mengenai perkataan. Peraturan-peratuan morfologi akan menentukan bagaimana perkataan-perkataan dalam sesuatu sistem bahasa boleh dibina.
2.1.3 Sintaksis (Syntax ) Sintaksis boleh didefinisi sebagai sistem peraturan linguistik yang mempengaruhi urutan dan kombinasi perkataan untuk membina ayat. Cuba perhatikan struktur ayat-ayat berikut : (a) The dog is running. (b) The girl is reading a book. Dalam ayat (a), terdapat satu article (the) dan satu kata nama atau noun (dog), satu auxiliary verb (is), dan satu main verb (running ). Ini dikenali sebagai elemen-elemen peraturan sintaktik yang ahliahli
linguistik
menyebut
peraturan-peraturan
struktur
frasa.
Peraturan-peraturan
tersebut
menentukan struktur ayat-ayat. Ahli linguistik telah mereka cipta satu kod ringkas untuk menunjukkan struktur ayat seperti berikut : S (sentence) = NP (noun phrase)+ VP(verb phrase) NP(noun phrase) = Art(article) + N(noun) VP(verb phrase) = Aux(auxiliary) + V(verb)
Yang di atas menggambarkan peraturan-peraturan sintaksis Bahasa Inggeris.
Bagaimana pula kod untuk ayat (b) ? Peraturan-peraturan di atas perlu diubahsuaikan seperti berikut :
S = NP + VP NP = Art + N VP = Aux + V + NP
NP = Art + N Sebagai rumusan, sintaksis ialah kajian mengenai struktur ayat yang boleh dibina berdasarkan peraturan-peraturan yang ditetapkan pada sesuatu sistem bahasa. Dengan ringkasnya, ia menentukan susunan perkataan-perkataan dalam ayat.
2.1.4
Semantik (Semantics )
Semantik boleh didefinisi sebagai peraturan-peraturan yang menentukan makna perkataan
dan
kombinasi perkataan. Cuba perhatikan ayat berikut : (a) Suami dia adalah seorang bujang. (b) Air sungai di situ nampaknya kotor dan jernih. Adakah ayat-ayat di atas boleh diterima ? Jika tidak, mengapa ? Tentu anda rasa keliru atau sesuatu yang tidak kena – dalam (a) seorang suami tidak boleh menjadi bujang, dan dalam (b), air yang kotor tidak mungkin jernih. Justeru terdapat peraturan-peraturan semantik yang menentukan jenis perkataan yang boleh dikombinasikan secara bermakna dalam sesuatu ayat. Pengetahuan peraturan-peraturan semantik tersebut
memerlukan
pengetahuan mengenai objek / orang,
hubungan antaranya dan hubungan antara peristiwa. Sebagai rumusan, peraturan-peraturan semantik akan menentukan perkataan-perkataan yang boleh dipilih dalam sesuatu ayat supaya ia menggambarkan maksud yang sebenarnya berdasarkan pengetahuan dan pengalaman.
2.1.5
Pragmatik (Pragmatics )
Pragmatik boleh didefinisi sebagai peraturan-peraturan yang menentukan bagaimana bahasa diguna dalam konteks social, iaitu semasa interaksi atau perbualan. Ia melibatkan pengetahuan mengenai fungsi komunikasi dan konteks. Peraturan-peraturan pragmatik merangkumi memberi respons yang relevan terhadap sesuatu topik, memberi maklumat yang wajar dari segi kuantiti dan kualiti, serta cara menyampai maklumat dengan berkesan. Unsur-unsur penting dalam kemahiran pragmatik juga melibatkan kebolehan dalam aspek-aspek seperti mengambil giliran, mengurus topik perbualan, meminta dan memberi penjelasan semasa terdapat gangguan komunikasi, penggunaan mimik muka, body language, gestur tangan dan lain-lain aspek non-verbal.
Kekurangan dalam penguasaan
pragmatik akan menjejaskan keberkesanan dalam komunikasi.
Setelah mengkaji elemen-elemen bahasa secara terperinci dan bagaimana peraturan-peraturan linguistik mempengaruhi struktur dan penggunaan bahasa, diharap anda telah menghayati kompleksiti sistem bahasa yang diamalkan dalam kehidupan anda.
2.2 Asas Pemerolehan Bahasa Pernahkah anda fikir bagaimana bahasa diperolehi seolah-olah otomatik oleh kanak-kanak kecil
semasa mereka berusia antara 1 – 3 tahun tanpa diajar oleh orang dewasa, sedangkan kita perlu melatih seekor chimpanzee dengan intensifnya untuk menguasai beberapa perkataan sahaja? Keupayaan memperoleh bahasa memang merupakan satu keistimewaan yang ada pada manusia yang tidak ada pada haiwan. Oleh kerana bahasa merupakan sesuatu perkara yang kompleks, pemerolehannya juga melibatkan interaksi yang kompleks antara beberapa faktor. Rajah 2.3 menunjukkan tiga faktor penting yang memainkan peranan penting dalam pemerolehan bahasa dalam kalangan kanak-kanak kecil.
Faktor
Faktor Kognitif
Pemerolehan Bahasa
Faktor Sosial
Rajah 2.3 : Interaksi Faktor-Faktor fisiologikal, kognitif dan sosial dalam Pemerolehan Bahasa
2.2.1 Faktor Fisiologikal Pernahkah anda fikir mengapa bayi yang baru dilahir belum mempunyai kebolehan memahami dan mengguna bahasa?
Jawapan yang munasabah ialah bahawa otak belum berkembang dengan
sepenuhnya pada masa kelahiran. Dengan laluan masa, kombinasi kematangan fisiologikal dan pengalaman mengakibatkan perkembangan otak seterusnya. Pemerolehan bahasa memerlukan kefungsian otak yang sempurna. Didapati bahawa individu yang mengalami kecederaan pada selsek otak akibat kemalangan atau strok kemungkinan mengalami masalah berbahasa ( aphasia). Di manakah letaknya kawasan-kawasan otak yang bertanggung jawab atas pemerolehan bahasa? Sila rujuk Rajah 2.4 yang menunjukkan kawasan otak yang memainkan peranan yang penting dalam pemprosesan bahasa.
Rajah 2.4 : Bahagian-bahagian otak yang p enting dalam Pemprosesan Bahasa Dua kawasan otak yang berperanan penting dalam penguasaan bahasa ialah Kawasan Broca dan Kawasan Wernicke. Butir-butir penting disenaraikan di bawah :
Kawasan Broca : - terletak dekat di tengah hemisfera cerebral kiri di mana frontal,parietal dan temporal lobes bertemu. - merupakan bahagian otak yang bertanggung jawab terhadap pembentukan urutan bahasa - kecederaan mengakibatkan kesilapan artikulasi, penghasilan ujaran yang pendek atau tanpa tatabahasa, kesilapan dalam ejaan. - biasanya bahasa ekspresif iaitu pertuturan atau penulisan terjejas ( Broca’s aphasia )
Kawasan Wernicke : - terletak dekat bahagian belakang hemisfera cerebral kiri, dalam temporal lobe. - merupakan bahagian otak yang bertanggung jawab terhadap kefahaman bahasa. - kecederaan menjejaskan pemahaman bahasa, iaitu bahasa reseptif ( Wernicke’s aphasia ) - individu yang mengalami kecederaan di kawasan Wernicke mungkin menghasilkan sebutan / ujaran yang panjang, yang mengandungi tatabahasa, tetapi kurang mengguna perkataan yang membawa maksud (seperti kata nama, kata kerja) Kecederaan pada kawasan luas di otak yang melibatkan kedua-dua kawasan Broca dan Wernicke akan mengakibatkan masalah bahasa yang teruk di mana kedua-dua bahasa reseptif dan bahasa ekpresif terjejas (global aphasia).
2.2.2 Faktor kognitif Kanak-kanak yang mengalami kerencatan akal biasanya didapati menghadapi masalah dalam
bahasa dan pertuturan. Ahli-ahli linguistik telah mempersetujui bahawa faktor kognitif memainkan peranan penting dalam penguasaan bahasa. Apakah yang dipertikaikan sehingga hari ini ialah bagaimana bahasa berhubungkait dengan kognisi. Adakah perkembangan kognisi mendahului perkembangan bahasa atau sebaliknya ? Beberapa pandangan telah dikemukakan seperti berikut : (i) Kognisi / pengetahuan / persepsi mendahului bahasa (Piaget, 1954). - Bahasa adalah salah satu fungsi simbolik yang berkembang dalam kanak-kanak melalui ketumbuhan dan interaksi dengan persekitaran. - Beberapa asas pencapaian kognitif (seperti distancing, object permanence) harus berlaku sebelum perkembangan bahasa di mana kanak-kanak beralih daripada dunia fizikal ke dunia simbolik. (ii) Bahasa mempengaruhi persepsi (Whorf, 1956) - Bahasa mempengaruhi persepsi kita terhadap dunia ini. - Jika kita mempunyai perkataan(bahasa) untuk memperihalkan sesuatu perkara, kita akan mempunyai persepsi atau kefahaman terhadap perkara tersebut. - Sebagai contoh, semasa kita mula belajar mengenai warna, kita mungkin mengetahui warna primer sahaja, iaitu merah, biru dan hijau. Dengan perolehan lebih pengalaman, kita belajar bagaimana mengenal pasti warna-warna seperti ungu, maroon, pic dan seterusnya. Jika anda pernah mengecat rumah, anda mungkin berjumpa dengan nama-nama seperti azure, ice, melon dan lain-lain. Mengikut pandangan ini, persepsi mengenai warna-warna yang mempunyai perbezaan halus seperti di atas hanya berlaku selepas seseorang mengetahui perkataan untuk melabel warna-warna tersebut. (iii) Bahasa dan kognisi adalah saling bergantung (Vygotsky, 1962). - Bahasa dan kognisi merupakan dua sistem yang berkembang secara berasingan. - Pada peringkat awal, bahasa berlaku kerana interaksi dengan orang lain. - Kemudian ia diinternalized. Pada peringkat ini, bahasa dan pemikiran mula disealirkan, membenarkan kanak-kanak menjalankan pemikiran abstrak dan penaakulan simbolik. -
Menurut Vygotsky, pemikiran tidak akan berkembang seterusnya tanpa bahasa.
(iv) Kedua-dua bahasa dan kognisi bergantung kepada kematangan fizikal. - Kebolehan berbahasa dan berfikir berkembang seiring dengan perkembangan sistem saraf pusat - Semasa sistem saraf pusat mencapai kematangan, bahasa dan kognisi juga berkembang dan mungkin berkembang secara berasingan. - Menurut pandangan ini, kecelaruan bahasa dan kognisi disebabkan oleh disfungsi fisiologi.
Keempat-empat pandangan yang dihuraikan di atas telah membantu kita memahami hubungkait
antara bahasa dan kognisi, tetapi hubungkait secara spesifik belum lagi ditakrifkan dengan sepenuhnya.
2.2.3 Faktor Sosial Walau didapati bahawa perkembangan dalam aspek fisiologi dan kognitif merupakan pra-syarat untuk perkembangan bahasa berlaku, kedua-dua faktor tersebut sahaja tidak mencukupi untuk menerangkan bagaimana perkembangan bahasa berlaku. Pernahkah anda mendengar cerita-cerita sedih mengenai kanak-kanak yang dikurungkan bertahun-tahun dalam bilik tanpa peluang berinteraksi dengan orang lain? Curtiss (1977) dalam Kuder(2003) menceritakan kes Genie, seorang kanak-kanak perempuan yang dijumpai terkurung dalam sebuah bilik. Walaupun Genie mempunyai sistem fisiologikal yang lengkap, dia didapati mengalami kelewatan kognitif dan tiada bahasa. Keskes seperti ini menunjukkan bahawa interaksi sosial diperlukan untuk perkembangan bahasa. - Kajian-kajian menunjukkan bahawa kuantiti dan kualiti interaksi mempengaruhi perkembangan bahasa. Pengalaman awal dalam interaksi sosial memainkan peranan penting dalam membentuk perkembangan bahasa. - Didapati kanak-kanak daripada keluarga yang bertahap lebih tinggi dari segi sosio-ekonomi mempunyai vokabulari yang lebih luas. Lebih banyak interaksi bahasa berlaku antara ibu bapa dan anak dalam keluarga yang berada berbanding dengan keluarga yang sedang mendapat bantuan daripada badan-badan kebajikan.
Sebagai rumusan, ketiga-tiga faktor menyumbang kepada kefahaman kita terhadap perkembangan bahasa - perkembangan fisiologikal memberi kita maklumat mengenai ‘bagaimana’, perkembangan kognitif memberi maklumat mengenai ‘apa’ dan perkembangan sosial memberi maklumat mengenai ‘mengapa’ perkembangan bahasa berlaku. Apa yang jelas adalah bahawa perkembangan ba hasa melibatkan interaksi yang kompleks antara ketiga-tiga faktor tersebut.
2.3 Teori-teori Perkembangan Bahasa Bagaimana kanak-kanak memperoleh bahasa pertamanya? Banyak teori telah dikemukakan untuk memberi jawapan terhadap soalan tersebut tetapi setakat ini masih tiada satu teori yang boleh menerangkan semua aspek dalam pemerolehan bahasa oleh kanak-kanak kecil. Punca kesukaran disebabkan oleh proses pemerolehan bahasa dalam kalangan manusia yang begitu kompleks. Lindfors (1987) dalam Kuder (2003) m emerihalkan masalah seperti berikut : Bagaimanakah kita boleh menjelaskan bahawa - hampir setiap kanak-kanak - tanpa latihan khas - didedah kepada bahasa dalam pelbagai konteks interaksi
- dapat membina untuk dirinya (dalam satu tempoh masa yang pendek dan pada peringkat awal dalam perkembangan kognitifnya) - satu sistem struktur linguistik yang begitu kompleks, bertahap tinggi serta abstrak dan berjaya menggunanya dengan berkesan. Permasalahan ini telah menarik minat ahli-ahli linguistik sejak bertahun-tahun yang lalu. Banyak kajian telah dijalankan yang bermatlamat untuk mengetahui proses bagaimana pemerolehan bahasa dicapai oleh kanak-kanak kecil. Antara faktor-faktor yang biasanya diterima sebagai pengaruh perkembangan bahasa termasuk persekitaran linguistik, kebolehan-kebolehan yang diwarisi, pengalaman individu dan peluang individu untuk berinteraksi. Setiap faktor tersebut telah diberi penekanan dalam salah satu teori pemerolehan bahasa yang akan dibincang seterusnya. Setiap teori dapat menjelaskan sebahagian finomenon dalam pemerolehan bahasa, tetapi tiada satu teori yang dapat memberi penjelasan yang lengkap.
2.3.1 Teori Behavioris – Peranan Persekitaran Menurut teori ini, kanak-kanak mempelajari bahasa melalui peniruan ( imitation). Secara ringkas, kanak-kanak mendengar sebutan orang dewasa dan cuba meniru apa yang didengar. Peniruan menjadi semakin menepati bahasa orang dewasa dan lama kelamaan kanak-kanak berjaya bercakap seperti orang dewasa. Teori ini menitik beratkan peranan persekitaran dalam pemerolehan bahasa. Kanak-kanak dianggap sebagai penerima pasif terhadap pengaruh-pengaruh luaran – daripada ibu bapa, adik-beradik dan orang lain. Bahasa merupakan satu tingkah laku yang dipelajari, seperti tingkah laku - tingkah laku lain. Melalui teori ini, kanak-kanak dilahir tanpa bahasa. Semasa berkembang, mereka mula meniru atau memodelkan bunyi-bunyi yang diperdengarkan daripada orang di sekitar mereka. Respons yang lebih menepati contoh sebutan bahasa orang dewasa akan diberi peneguhan dan ini menggalakkan kanak-kanak melatih sebutan seterusnya. Akhirnya mereka berjaya mencapai sebutan perkataan orang dewasa. Teori ini mendapat sokongan daripada ramai pihak kerana melalui pemerhatian, pemerolehan bahasa dalam kalangan kanak-kanak memang melibatkan proses peniruan dan peneguhan. Ramai tokoh-tokoh bahasa berpendapat bahawa peniruan merupakan satu komponen yang kritikal dalam pembelajaran bahasa.
Walau bagaimanapun, teori ini mempunyai beberapa kekurangan yang serius. Urutan perkataan yang ditunjukkan dalam sebutan kanak-kanak tidak boleh dijelaskan oleh teori behavioris ini. Jika peniruan merupakan proses utama dalam pemerolehan bahasa kanak-kanak, ujaran pertama kanakkanak harus terdiri daripada perkataan-perkataan yang kerap sekali didengar – dalam Bahasa Inggeris, perkataan pertama harus merangkumi jenis perkataan artikel seperti ’a’, atau ’the’ sebab perkataan-perkataan tersebut kerap sekali wujud dalam ayat orang dewasa. Akan tetapi perkataan ’a’ atau ’the’ jarang disebut oleh kanak-kanak yang mula bercakap. Masalah kedua mengenai teori ini adalah bahawa kanak-kanak dapat mengujar perkataan yang tidak mungkin mereka meniru daripada
orang dewasa. Kanak-kanak kecil didapati menggunakan perkataan yang dibina secara unik seperti ’I wented’ atau ’womans’ . Akhir sekali, teori behavioris ini tidak dapat menjelaskan bahawa
kefahaman biasanya mendahului produksi bahasa dalam kanak-kanak – iaitu kanak-kanak memahami perkataan dan ayat sebelum mereka dapat menyebutnya. Jika pembelajaran bahasa berlaku melalui proses peneguhan, bagaimanakah kanak-kanak boleh memahami bahasa sebelum mereka boleh menyebutnya ?
Walau bagaimanapun teori ini mempunyai kelebihannya. Ia memberi fokus terhadap peranan penting yang dimainkan oleh ibu bapa dan ahli-ahli lain dalam keluarga. Pendekatan behavioris ini telah berjaya memperkembangkan banyak pendekatan dalam usaha intervensi bagi meningkatkan kemahiran bahasa dalam kalangan kanak-kanak yang mengalami masalah bahasa yang teruk.
2.3.2 Teori Psiko-linguistik – Peranan pewarisan Teori ini dikemukakan oleh Chomsky (1968) dan rakan-rakan sebagai respons terhadap kekurangan yang terdapat dalam teori behavioris. Menurut Chomsky, adalah mustahil bagi seorang kanak-kanak yang berusia 4 tahun menguasai bahasa pada tahap begitu kompleks dengan hanya mendengar bahasa orang dewasa dan mengingatinya. Tokoh-tokoh yang mempelopori teori ini berpendapat bahawa bahasa adalah unik pada manusia – bahasa dipelajari oleh semua manusia daripada semua budaya, dalam semua environmen. Chomsky berpendapat bahawa kanak-kanak bukan sahaja menghafalkan longgokan bahasa satu persatu, tetapi mereka sedang belajar peraturan-peraturan bahasa. Justeru, Chomsky membuat kesimpulan bahawa bahasa adalah sesuatu yang telah terbina semula jadi dalam diri setiap manusia ( innate). Dengan erti lain, bayi-bayi dilahir dengan kesediaan untuk belajar bahasa. Selain itu, mereka mempunyai satu mekanisme yang Chomsky panggil the language acquisition device (LAD) yang terdiri daripada kategori-kategori tatabahasa asas dan satu set peraturan yang dikongsi oleh semua bahasa. Menurut teori ini, LAD hanya beroperasi apabila kanak-kanak terdedah pada bahasa. Kualiti input bahasa orang dewasa tidak penting dan orang dewasa tidak perlu mengajar bahasa atau mengukuhkan penggunaannya. Apabila kanak-kanak didedah kepada input bahasa, LAD akan mengambil alih untuk membantu kanak-kanak memperolehi peraturan-peraturan bahasa. Sebaik sahaja peraturan-peraturan tersebut dikuasai (bersama vokabulari asas), kanak-kanak akan memahami dan menghasilkan bahasa. Akan tetapi kefahaman sepenuhnya mengenai LAD dan lokasinya masih didebatkan sehingga hari ini. Teori ini dapat memberi penjelasan terhadap fakta bahawa hampir semua kanak-kanak berupaya berbahasa t anpa latihan khas. Ia juga dapat menjawab mengapa kanak-kanak menguasai bahasa dengan begitu cepat – kanak-kanak seolahnya diprogramkan sejak lahir untuk memproses peraturan-peraturan bahasa. Walau bagaimanapun, ia mempunyai kelemahannya. Menurut teori ini, input bahasa tidak memainkan peranan yang penting. Pada hakikatnya, kajian-kajian terhadap interaksi ibu bapa dan anak menunjukkan bahawa ibu bapa mengubahsuaikan bahasa semasa mereka berinteraksi dengan
anak yang kecil – bahasa diringkaskan dan cara penyampaian berbeza. Jika kualiti input bahasa tidak penting, mengapakah ibu bapa mengubah cara mereka berbahasa demi anaknya? Selain itu, teori ini hanya berjaya menerangkan bagaimana kanak-kanak memperoleh sintaksis bahasa, ia tidak dapat menjelaskan bagaimana elemen-elemen lain seperti peraturan-peraturan morfologi, semantik atau pragmatik diperoleh. Akhir sekali, teori ini tidak memberi harapan yang tinggi untuk ibu bapa atau guru yang ingin membantu kanak-kanak yang bermasalah bahasa memandangkan kanakkanak tersebut mempunyai LAD yang defektif sejak lahir. Ini bercanggah dengan pengalaman pihakpihak yang terlibat dalam mengajar bahasa kepada kanak-kanak yang bermasalah bahasa – kanakkanak
tersebut
dapat
meningkatkan
tahap
bahasa
melalui
pengajaran
yang
berkualiti.
Perkembangan teori ini oleh Chomsky memulakan satu bidang baru, iaitu bidang psikolinguistik – kajian mengenai psikologi bahasa. Seperti Teori Behavioris, teori ini juga tidak dapat menjelaskan dengan lengkapnya bagaimana kanak-kanak memperoleh bahasa.
2.3.3 Teori Semantik-Kognitif – Peranan Environmen Teori ini dipelopori oleh Bloom (1970) setelah dia perhatikan bahawa kanak-kanak kecil biasanya mengguna perkataan yang serupa dalam situasi-situasi yang berbeza. Perkataan yang serupa akan diguna untuk meluahkan makna yang berbeza. Contohnya, sebutan ” mommy, sock ” telah diguna oleh seorang kanak-kanak untuk memberitahu bahawa stokin adalah kepunyaan ibunya. Pada masa yang lain, ujaran yang serupa diguna oleh kanak-kanak tersebut untuk meminta ibu memakai stokin baginya. Justeru, Bloom membuat kesimpulan bahawa semantik mendahului sintaksis dalam pemerolehan bahasa dalam kalangan kanak-kanak. Kanak-kanak berkembang dari aspek sintaksis kerana mereka telah ada sesuatu yang ingin disampaikan, bukan sebab mereka mempunyai tatabahasa untuk meluahkan sesuatu. Dalam contoh di atas, kanak-kanak telah mengguna satu bentuk sintaksis untuk mengekpres dua fungsi semantik. Fillmore (1968) juga mendapati bahawa pemilihan sesuatu perkataan dalam ayat ditentukan oleh makna dan bukan struktur sintaksis ayat. Kajian-kajian Bloom dan Fillmore memfokus kepada peranan semantik dalam pemerolehan bahasa. Pada masa yang sama, Piaget sedang mengkaji hubungkait antara kognisi/pemikiran dan bahasa. Walaupun Piaget tidak mencadangkan satu teori pemerolehan bahasa, usahanya memberi implikasi bahawa perkembangan bahasa berlaku selepas perkembangan kognitif. Menurut Piaget dan rakanrakannya, perkembangan kognitif seperti object permanence perlu mendahului perkembangan bahasa. Hasil usaha Bloom, Fillmore dan Piaget membawa kepada perkembangan Teori SemantikKognitif dalam pemerolehan bahasa. Fokusnya ialah terhadap aspek semantik. Mengikut teori ini, kanak-kanak kecil memberi tumpuan terhadap makna. Mereka mengguna bahasa sebab mereka ingin bercakap tentang sesuatu yang telah dialami. Bahasa akan mengikuti pengalaman, dan sintaksis berkembang akibat keperluan bercakap mengenai lebih perkara dan pengalaman. Tambahan pula, pencapaian kognitif tertentu mesti berlaku sebelum bahasa diperolehi. Seperi teoriteori yang telah dibincangkan sebelum ini, teori semantik-kognitif juga mempunyai kelebihan dan
kekurangannya. Kanak-kanak akan bercakap jika mereka ada sesuatu yang ingin disampaikan. Apabila pengalaman mereka bertambah, mereka akan memerlukan bahasa yang lebih rumit untuk meluahkan idea-idea. Justeru perkembangan bahasa akan terus berlaku. Terdapat juga bukti-bukti yang menunjukkan bahawa beberapa peringkat dalam perkembangan kognitif memang diperlukan sebelum kanak-kanak mula berbahasa. Kekurangan teori ini adalah bahawa input bahasa tidak begitu penting (seperti teori Psikolinguistik). Masalah yang lain ialah bahawa hubungkait antara kognisi dan bahasa tidak sebegitu mudah seperti yang dicadangkan oleh Piaget. Terdapat kanakkanak yang mencapai tahap perkembangan kognitif (yang merupakan pra-syarat untuk perkembangan bahasa), tetapi masih tiada kemahiran bahasa. Ada pula kanak-kanak yang menunjukkan tahap bahasa yang lebih tinggi daripada yang dijangkakan sedangkan kemahiran kognitif mereka agak rendah. Seperti teori-teori yang lain, teori ini telah memberi impak terhadap amalan-amalan intervensi. Ia telah mempengaruhi ibu bapa dan guru supaya mengalih tumpuan daripada aspek sintaksis bahasa kepada aspek-aspek yang lain seperti mewujudkan persekitaran yang berkesan menarik tumpuan kanak-kanak.
2.3.4
Teori Pragmatik-Interaksionis – Peranan Komunikasi
Teori ini berasaskan pemerhatian bahawa orang mengguna bahasa untuk berkomunikasi. Maka ia memberi fokus terhadap fungsi komunikasi dalam bahasa. Menurut teori ini, perkembangan bahasa berlaku semasa kanak-kanak belajar memilih bentuk linguistik yang memboleh mereka meluahkan hajat komunikasi dengan berkesan. Teori ini berdasarkan kajian-kajian yang dilakukan oleh ahli-ahli linguistik seperti Searle (1965), Dore (1974) dan Halliday (1975) yang telah mengenal pasti dan mengklasifikasi fungsi-fungsi pragmatik. Pada masa yang sama, ahli psikologi dan psikolinguistik seperti Bruner (1975) dan Bates (1976) telah membuat pemerhatian mengenai komunikasi ibu bapa dengan anak mereka. Hasil kajian daripada dua bidang tersebut digabungkan untuk mewujudkan teori Pragmatik – Interaksionis. Terdapat bukti bahawa kanak-kanak yang didera dan diabaikan, yang menerima kurang interaksi bahasa daripada penjaga, mengalami kelewatan dalam bahasa reseptif dan ekspresif. Melalui interaksi dengan ibu bapa dan orang dewasa lain, kanak-kanak belajar bahawa bahasa boleh diguna untuk berkomunikasi dan secara tidak langsung, mereka belajar mengguna aspek-aspek struktur bahasa. Komunikasi yang berulang-ulang dalam konteks rutin membolehkan kanak-kanak mendengar dan memodelkan bentuk bahasa orang dewasa.
Seperti teori behavioris, teori ini menekankan kepentingan terhadap apa yang berlaku dalam persekitaran kanak-kanak. Kanak-kanak belajar berbahasa melalui pendedahan kepada bahasa. Tetapi berbeza dengan teori behavioris, teori pragmatik-interaksionis kurang menekankan peranan pengukuhan. Ia mengakui kepentingan kematangan fisiologi (seperti Teori Psikolinguistik) dalam menentukan tahap komunikasi yang boleh dilaksanakan oleh kanak-kanak. Teori ini boleh dianggap sebagai satu usaha untuk memberi kepentingan kepada peranan environmen dan peranan proses
biologi dalam perkembangan bahasa. Kelebihan teori ini juga berdasarkan fakta bahawa kanakkanak kecil boleh berkomunikasi keperluan mereka sebelum mereka memperoleh bahasa. Tambahan pula, terdapat bukti bahawa kanak-kanak yang mempunyai kurang peluang untuk berinteraksi dengan orang dewasa mengalami lebih kesukaran dalam memperolehi bahasa. Kekurangan teori ini adalah bahawa ia tidak menjelaskan bagaimana hampir semua kanak-kanak menunjukkan pola turutan perkembangan bahasa yang serupa pada masa yang sama. Jika kanakkanak bergantung kepada orang dewasa dalam persekitarannya untuk input bahasa, maka adalah logikal untuk menjangka bahawa kualiti dan kuantiti input akan berbeza, mengakibatkan output bahasa dalam kalangan kanak-kanak turut berbeza.
Justeru terbukti bahawa ada lagi faktor-faktor yang perlu diambil kira. Terdapat juga kurang kajian dijalankan setakat ini mengenai berapa banyak interaksi diperlukan untuk merangsangkan perkembangan bahasa berlaku. Teori ini juga telah memberi kesan terhadap teknik-teknik intervensi bahasa. Masa kini, ramai orang yang terlibat dalam intervensi bahasa lebih berfokus terhadap peranan komunikasi dalam teknik-teknik yang dijalankan.
Mereka tidak lagi memisahkan bahasa
kepada komponen-komponen kecil dan mengajarnya secara berasingan. Strategi-strategi yang terkini merangkumi penggunaan kaedah-kaedah secara tidak langsung untuk merangsangkan penghasilan bahasa, serta menitik beratkan penggunaan bahasa secara holistik dalam konteks komunikasi.
Rumusan Sehingga hari ini, tiada satu teori yang dapat menjelaskan dengan tepat dan lengkapnya bagaimana pemerolehan bahasa berlaku dalam kalangan kanak-kanak. Setiap teori mempunyai kelebihan dan kekurangan masing-masing. Walau bagaimanapun, usaha untuk memahami bagaimana kanakkanak menguasai bahasa telah memberi kita pengertian baru. Kefahaman yang lebih mendalam akan membantu pihak-pihak yang terlibat dalam intervensi bahasa kanak-kanak berkeperluan khas merancang strategi yang lebih berkesan.
