Klucz odpowiedzi i schemat punktowania do rozdziału II Współczesne problemy demograficzne i społeczne Oczekiwana odpowiedź
Oczekiwana odpowiedź
GRUPA A
GRUPA B
1.
A. Zdania prawidłowe: 2. Największa wartość współczynnika przyrostu naturalnego w latach 2010–2050 będzie notowana w Afryce. W roku 2030 na świecie będzie żyło ponad 8 mld mieszkańców. B. Np. : • dalsza degradacja środowiska przyrodniczego, • występowanie konfliktów zbrojnych, np. walka o wodę i obszary rolnicze, • powszechny głód i niedożywienie, • występowanie epidemii, • masowe migracje na inne kontynenty (np. do Europy).
A. Zdania prawidłowe: 1. Kontynentem o największej dynamice przyrostu ludności jest Afryka. W roku 2050 na świecie będzie żyło ponad 9 miliardów mieszkańców. B. Np.: • niedobór siły roboczej, konieczność sprowadzania imigrantów z innych kontynentów, • dalsze starzenie się społeczeństwa, • kryzys gospodarczy związany z koniecznością finansowania opieki zdrowotnej, społecznej i zabezpieczenia emerytalnego ludności w wieku poprodukcyjnym, • konflikty narodowościowe związane z imigracją ludności, • zmniejszenie znaczenia państw europejskich w gospodarce światowej.
5
A. Za każdą poprawną odpowiedź . . . . . . . 1 p. B. Za każdą poprawnie podaną konsekwencję1 p.
2.
Np.: • powszechnie przyjęty model małej rodziny, • znajomość zasad planowania rodziny i dostęp do środków antykoncepcyjnych, • konsumpcyjny styl życia, • późne zawieranie małżeństw.
Np.: • wzrost poziomu bezrobocia i spadek dochodów ludności, • długotrwałe niedożywienie, głód, • niewielki poziom wykształcenia ludności.
3
Za każdą poprawnie podaną przyczynę lub konsekwencję . . . . . . . . . . . . . . . . 1p.
3.
A. Od góry: Faza III Faza V B. Od góry: Faza V Faza II Faza III
A. Od góry: Faza I Faza V B. Od góry: Faza III Faza IV Faza II
2
A. Za poprawne przyporządkowanie opisu do faz rozwoju demograficznego . . . . . . . . . . . . . . 1 p. B. Za poprawne przyporządkowanie wartości współczynnika urodzeń i zgonów do faz rozwoju demograficznego . . . 1 p.
4.
C. Poprawa warunków życia i stosowanie szczepień ochronnych przyczynia się do systematycznego spadku liczby zgonów.
D. Poziom zgonów jest niski. Ujawniają się choroby wieku podeszłego, np. demencja starcza i choroba Parkinsona.
1
Za podanie poprawnej odpowiedzi . . . . . . . . . . 1p.
5.
A. 3 B. 4 C. 2
A. 4 B. 3 C. 2
3
Za każdą poprawną odpowiedź . . . . . . . . . . . . . 1 p.
Numer zadania
205
Liczba punktów
Kryterium zaliczenia
Oczekiwana odpowiedź
Oczekiwana odpowiedź
GRUPA A
GRUPA B
6.
Gęstość Przyczyny zaludniedużej/małej Obszar nia koncentracji (mała/ ludności duża) Nizina duża Np. 1. klimat Nadumiarkowany atlantycciepły morski ka 2. nizinne ukształtowanie terenu Nizina mała Np. 1. wilgotny Amazonklimat równikowy ki z obfitymi opadami deszczu 2. występowanie lasów równikowych Wyżyna mała Np. 1. duża Tybetańwysokość nad ska poziomem morza 2. niedostatek wody
Gęstość Przyczyny zaludniedużej/małej Obszar nia koncentracji (mała/ ludności duża) Australia mała Np. 1. klimat zwrotnikowy suchy z niewielkim opadami 2. niedobór wód powierzchniowych Nizina duża Np. 1. nizinne Chińska ukształtowanie terenu 2. występowanie żyznych gleb aluwialnych i czarnoziemów Półmała Np. 1. występowanocna nie gleb o niewielKanada kiej żyzności (bielicowe i tundrowe) 2. występowanie wieloletniej zmarzliny w podłożu
4
A. Za określenie gęstości zaludnienia wskazanych obszarów . . . . . . . . . 1 p. B. Za podanie dwóch przyczyn dużej/małej koncentracji ludności dla wskazanych obszarów 1 p.
7.
A. Afganistan, Nigeria B. Czym wyższe zatrudnienie w usługach, tym wyższy poziom rozwoju gospodarczego.
A. Australia, Irlandia B. Czym wyższe zatrudnienie w rolnictwie, tym niższy poziom rozwoju gospodarczego.
2
A. Za poprawne podanie nazw wszystkich państw . . . . . . . . . . . . . . . . 1 p. B. Za poprawne sformułowanie prawidłowości 1 p.
8.
Np.: Powstaje wówczas, gdy ulega zmianie dotychczasowa struktura gospodarki; wynika to np. z postępu technologicznego, wyczerpania surowców mineralnych i in. Taki rodzaj bezrobocia utrzymuje się dość długo.
Np.: Spowodowane jest mechanizacją i automatyzacją produkcji, co prowadzi do ograniczenia zatrudnienia. Bezrobocie technologiczne wymaga przekwalifikowania znacznej liczby pracowników.
1
Za podanie poprawnej odpowiedzi . . . . . . . . . 1 p.
9.
A. Świętą księgą islamu jest Koran/Tora. B. Muzułmanie przynajmniej raz w życiu powinni udać się do świętego miasta – Mekki/Bagdadu. C. W kulturze islamu nie spożywa się mięsa wołowego/wieprzowego. D. W kulturze islamu obowiązuje zasada podporządkowania mężczyzn kobietom/kobiet mężczyznom.
A. Krąg kultury chińskiej rozwinął się w oparciu o religijno-filozoficzne podstawy konfucjanizmu/buddyzmu. B. W kulturze chińskiej uprzywilejowaną pozycję zajmują mężczyźni/kobiety. C. W kulturze chińskiej istnieje duże podporządkowanie wobec kapłanów/władzy państwowej. D. Ważne miejsce w kulturze chińskiej zajmuje rodzina/religia.
2
Za podanie: • dwóch, trzech poprawnych odpowiedzi . . . 1 p. • czterech poprawnych odpowiedzi . . . . . . . 2 p.
10.
Emigracja – 5 Reemigracja – 4 Imigracja – 2, 3 Migracja wewnętrzna – 1
Migracja wewnętrzna – 5 Emigracja – 2, 3 Imigracja – 4 Reemigracja – 1
2
Za każde poprawne przyporządkowanie cyfr do dwóch pojęć . . . . . . . . . . . . . 1 p.
11.
A. Dodatnie saldo migracji: Szwecja, Węgry, Finlandia. Ujemne saldo migracji: Litwa. B. Np. • ubytek ludności lepiej wykształconej, • rozdzielenie rodzin.
A. Dodatnie saldo migracji: Austria, Szwajcaria. Ujemne saldo migracji: Litwa, Czechy. B. Np. • napływ tańszej siły roboczej, • większy przyrost naturalny, wynikający z imigracji ludzi młodych.
3
A. Za poprawne przyporządkowanie nazw wszystkich państw . . . . . . . . . . . 1 p. B. Za każdą poprawnie podaną konsekwencję . . 1 p.
Numer zadania
206
Liczba punktów
Kryterium zaliczenia
Numer zadania
Oczekiwana odpowiedź
Oczekiwana odpowiedź
GRUPA A
GRUPA B
Liczba punktów
Kryterium zaliczenia
12.
Kolejno: C, A, B, D
Kolejno: C, E, B, D, A
1
Za poprawne uporządkowanie wszystkich elementów . . . . . . . . . . . . . . . 1 p.
13.
Kolejno od góry: B, B, P, B, B, P
Kolejno od góry: P, B, B, P, P, B
3
Za każde dwie poprawne odpowiedzi . . . . . . . . . 1 p.
14.
Np. • występowanie siedzib międzynarodowych przedsiębiorstw, • organizowanie imprez kulturalnych o zasięgu międzynarodowym, • występowanie siedzib międzynarodowych organizacji o zasięgu kontynentalnym lub globalnym. Przykłady miast: Nowy Jork, Londyn, Paryż.
Np. • występowanie dzielnic biedy, • złe warunki higieniczne wynikające z gwałtownego przyrostu ludności, • problem z powstającymi nieczystościami i odpadami. Przykłady miast: Kalkuta, Delhi, Rio de Janeiro.
4
Za każdą poprawną odpowiedź . . . . . . . . . . . . . 1 p.
207
