TESTU ANTOLATZAILEAK Hasierakoak
Adibideak jartzeko
Hasteko, Lehenengo eta behin, Ezer baino lehen, Ezeri ekin baino lehen, Bazen behin Lehen-lehenik, …z hitz egin behar dudalarik, Sarrera gisa esango dugu …
Adibidez, Esate baterako, Hau da, kus, adibidez, -ren kasua: … Kasu (bat aipatzeko …) Hori erakusteko, aipa dezagun…
Ordena
bait-… -(e)lako -(e)la eta -(e)la bide -t(z)eagatik Horregatik Izan ere, Hori dela eta, Horrela, ba, Beraz, Hortaz,
Alde batetik, … Bestetik,  Ildo beretik, Era berean, Halaber, Lehenik…/ bigarrenik, … (Arestian) esan bezala, (Gorago) esan bezala, Lehengo hariari jarraituz, Gauzak horrela, Horiek horrela, Bai… bai Ez… ez Ideia bat aurkezteko -ri dagokionez, … dela eta, komeni da esatea … Oro har, Jarraipena (Honen) ondorioz, Horren haritik, Hari beretik, Era berean, Bigarrenik, Gero, Honen ostean, Hau (ikusi) eta gero, Kontrakotasuna Baina Dena dela, / Dena den, Hala (eta guztiz) ere, Edozein modutan ere, Edonola ere, Nolanahi ere, Esanak esan,
Arrazoitzeko
Indartzea Aipatu bezala, Aipatu dugunez, Berriro esanda, Beste era batera esanda, Zehatzago esanda, Hobeto esanda, (Gorago) esan bezala, Are gehiago, Gainera, Kontuan hartu, gainera, Onarpena (ziurtasuna) Ez dago dudarik… Seguruenik Ziur aski Zer esanik ez Egia da… -(e)la Dudarik gabe Zalantzarik gabe Argi dago (e)la Bistan da (e)la Beharrezkoa da garbi uztea…,
Hori(ek) gorabehera, …, ordea, …, berriz, …, aldiz, Aipamenak; iritziak emateko (r)en arabera, Askoren / Batzuen iritziz, … (r)en ustez, (r)en esanetan, Diotenez, Antza denez, Dirudienez, Badirudi… -(e)la …(e)la dirudi Dakigunez, Irakurrà dugunez,
noski / …, jakina Bukaerakoak eta ondorioak Amaitzeko, / Bukatzeko, Amaiera bezala, Aurreko guztia (Iaburbilduz,) OndorÃo gisa, Amai dezagun esanez (e)la Azkenik, zera:… Laburbilduz, Hitz gutxitan (esateko):… Horrenbestez, zenbait ondorio atera daitezke: 1… 2… 3… Ideia berriak txertatzeko Ez horà bakarrik, Bestalde / Beste aldetik Baita … ere Baina, bestetÃk, … ere baiez ezik … ere Egia da, hala ere, Izan ere, (Horrez) gain,
Antolatzaileak 2 Denbora Antzina Arratsaldero Aspaldiko Azkenik Behiala Behin (Baten) Beranduago Berehala Berriro Bitartean Egun Batez Gaur Egun Gero Halako Batean Hasieran Laster Lehen Lehenengo Lehenengo Egunean Lehenengo Batean Orain Orain Arte Orduan Ordura Arte … Mendean  Exenplutasuna Adibidez Aipa Dezagun Alegia Besteak Beste Besteen Artean Demagun Eman Dezagun Beste Baterako Esaterako Hala Nola Hau Da Hori Argitzeko Hots Kasu Konkretatuz Gero Konparazio Baterako Ondoko Hau Pentsa Dezagun Â
Ordena (Lehen) Esan Bezala Are Gehiago Arestian Esan Bezala Lehen  Esan Bezala Gorago Esan Bezala Baita Ere Berriro Ere Beste Batzuetan Besteak Beste Bigarrenik Era Berean Ez Hori Bakarrik Gisa Berean Honako Hau Honekin Batera Ondoren Honen Ondoren Ildo Beretik  Bukaera (Eta) Besterik Gabe Amai Dezagun Esanez Amaiera Emanez Amaitzeko Azkenez Azkenik Besterik Gabe Bukaeran Bukatzeko (Amaitzeko) Hitz Gutxitan Honek Zera Erakusten Digu Honela (Horrela, Hala) Honenbestez Horrenbestez Konklusio Gisa Laburbilduz Laburtuz
Ideia Berriak Txertatzeko Are Gehiago Baita…Ere Bestalde Beste Alde Batetik Bestetik Egia Esan Ere Ere Bai Eta Ez Hori Bakarrik Gainera Halaber Modu Berean …Ere Bai Â
Kontrastea -(R)Ik Ere Ahatik Aitzitik Alabaina Alderantziz Aldiz Arren Aurrekoaren Kontrara Baina Baino Baizik (Eta) Ba…Ere Beharrean Benetan Berriz Datorrena Datorrela Dena Dela Edonola Ere Arrazoiak Edozein Modutan Aditzera Edozein Modutan Emateko Ere -(E)La Bide Edozelan Ere -(E)La Eta Edozertara -(E)La Kausa Egia Esan -(E)La Medio Esan Gura Da -(E)La Zio Esanak Esan -(E)Lako Ez Da Erraza -(E)Nez Gero Hala Ere -(T)Zeagatik Hala Eta Guztiz -(T)Zearren Ere Bait Honen Aurka Behin Eta Hori Gorabehera Berriro Ekinaren Ekinez Hori Horrela Izanik Ere Horregatik Norbaiten Erruz Horren Aurka Izan Ere Prezeski Kontuan Hartu Zerbaiti Baina Eskerrak Kontuan Izan Zeren Eta Bestetik  Nahiz Eta Ondorioa Nolanahi Ere Argi Dago, Ordean Bada Ordez Bada Ostera Beraz Zaila Da Esanak Esan Zer Esanik Ez Esandakoaren
Indartzea Aipatu Bezala Aipatu Dugunez Alde Horretatik Are Gutxiago Areago Areago Oraindik Azken Batean Azken Finean Batez Ere Berriro Esanda Beste Era Batera Esanda Bestela Dakizuenez Dakikezuenez Esanak Esan Funtsean Gauzak Horrela Gehiegi Hau Azpimarratzeko Hau Horrela Izanik Hitz Batean Honela Ba(Da) Hori Dela Eta Hori Horrela Delarik Hori Horrela Izanik Horregatik Izan Ere Lehengo Hariari Jarraituz Lehengoari Jarraituz Mila Bider Esana Dugun Bezala Ondorioz Oro Har Osterantzean Zenbat Eta…Hainbat Zenbat Eta…Orduan Eta …Hain Zuzen Ere  Hasiera
Lekutasuna Atzeko Aldean Aurrean/Atzean Beste Tokietan Ezkerrean/Eskuine an Goian/Behean Han Harantzago Hemen Hor Urrunago Urrutirago …(R)En Alboan …-(E)Tik Gertu  Hierarkizazioa Baino…-Ago(A) Batez Ere Batik Bat Bereziki Ez Bezala Ezer Baino Lehen Ez Ezik…Ere Guztien Gainetik
Arabera Funtsean Hain Zuzen Ere Hau Dela Bide Hau Guztia Dela Eta Honela Honela Ba Honen Arabera Honen Ondorioz Hori Dela Medio Hori Horrela Delarik Horregatik Horren Kasuaz (Kariaz) Laburbilduz Laburki On Litzateke Ondorio Gisa Ondorioz Orduan …Kontuan Izan  Beharrizana Beharrezkoa Da Derrigorrean Derrigorrez Ezinbestean Ezinbestekoa Halabeharrez Nahitaez
Zernahi Gisaz (Ere)  Ziurtasuna Dudarik Gabe Egia Da…-(E)La Ez Dago Dudarik Ez Dago Zalantzarik Hala Bada Ere Jakina Nola Ez Noski Onartu Behar Da Onartuta Dagoenez Onartzen Denez Ontzat Eman Behar Segur Aski Zer Esanik Ez Ziurrenez  Garrantzia Gutxitzea Bederen Behinik Behin Behintzat
Aztertuko Dugun Gaia Batez Ere Bazen Behin Behin Batean Behinola Dena…Hasi Zen Egun Hartan Ezer Baino Lehen Gizona Mundura Baino Lehen Hasi Bezain Laster Hasi Orduko Hasiera Emateko Hasteaz Batera Hasteko Hasteko Esan Dezadan Idazki Honen Bidez Hitzaldi Honen Bidez Idazki Honen Helburua Lehen-Lehenik Lehenengo Eta Behin Lehenik Eta Behin …-Z Hitz Egin Behar Dudalarik  Jarraipena Amaitu Baino Lehen Aurrera Beharrez Aurrera Egin Ahala Bigarrenez Bigarrenik Era Berean Gero Geroago Hariarekin Jarraituz Hau Egin Ondoren Hau Ikusi Eta Gero Hau Ikusi Ondoren Honen Ondoren Honen Ostean Honetaz Gain
Jarraituz Ondoren
Parekidetasun a Adina Ala Alde Batetik Antzera Baita…Ere Bai…Bai Beste (Konparazioan ) Bestetik Bezain Bezala Bezala(Koa) Dela…Dela Edo Era Berean Eran Ere Ere Bai Ere Ez Ezta…Ere Halaber Lain Legez Moduan Modukoa Nahiz…Nahiz Orobat Balorazioa Eskerrak Espero Dezagun Ez Legoke Tamalez Zorionez Zoritxarrez
Helburua -(T)Zeko -(T)Zera -Tzekotan Asmotan Helburu Delarik Lortu Asmoz Ziurtasun Eza Agian Agidanez Antza Badirudi Baliteke Beharbada Diotenez Dirudienez Esan Daiteke Inondik Ere Itxura Denez Itxuraz Nonbait Omen/Ei Onenean (Ere) Baldintza (E)Z Gero -T(Z)Ekotan Ba Baldin Ba Ez Baldin Ba Pentsatuz Ustez
Argudio testua
Teoria Gai bat dela eta, nork bere tesi edo iritzia defendatzeko (eta beste bat/batzuenak baztertzeko) helburuarekin idazten den testua da argudio testua. Argudio testuak dira, esate baterako, iritzi artikuluak, eztabaidarakoak... Testu mota honen ezaugarri nagusia subjektibotasuna da, eta tresnak, berriz, argudioak dira; hots, testugilearen iritzia indartzeko erabiltzen diren arrazoiak. Hiru atal nagusi ditu argudio testu batek:
1. SARRERA: Eztabaidaren aurkezpena egiten da bertan. Batzuetan defendatu nahi den tesiaren aipamena ere egiten da. Atal honek 1. paragrafoa hartzen du eta, Ondorioa paragrafoarekin batera, testuko atalik laburrena da (150 hitzeko testu batean, 3-4 lerro). Hona hemen 99ko Selektibitateko gaia hartuta eman daitezkeen zenbait sarrera.
Gaia: Ahozko/idatzizko kulturatik telebistaren kulturara. 1.1.Gaia testuinguru historiko batean koka daiteke:
Duela zenbait urte, Caselli izeneko asmatzaile italiarrak , berak ezertxo ere jakin gabe, gaur egun gure bizitzaren muinera sartu den munstro ikaragarria sortu zuen. Guk tramankulu hau Telebista izenez ezagutzen dugu egun. 1.2 Gaira hurbiltzeko norberari gertatutakoa erabil daiteke: Nori ez zaio gertatu, noizbait, lagunari galdera bat egin eta erantzunik ez jasotzea? Niri, zoritxarrez, behin baino gehiagotan. 1.3 Galdera erretorikoen bidez irakurlea gaian sartu: Jakina denez, azken bolada honetan ahozko literaturak garrantzia galdu du. Jadanik ez da aitona-amonarik ipuinak kontatzen ikusten. Zergatik galdu da horren aberasgarria den ohitura hori? 1.4 Egungo egoera azpimarratuz:
Gaur egun telebista denborapasa garrantzitsuenetako bat bihurtu da. Gero eta ume gutxiago oheratzen da aitak edo amak ipuin bat irakurri ondoren, edo liburu batekin minutu batzuk igaro ondoren. Orain, afalosteko filma ikusi eta gero oheratzen gara.
Sarrera horiek ikusi ondoren, ikus ditzagun atal hau idazterakoan erabil daitezkeen esaldi topiko zenbait. Oso lagungarri gertatuko zaizkizue.
Gaurkotasun/interes handia du gai honek. Izan ere... Orain dela...urte.... Gaur egun, berriz, ... Askoren ustez, .....da. Hala ote da benetan? Azaletik/ sakonki ezagutzen dut gai hau, urrunetik/hurbiletik
ezagutzen dut eta. Sarreratik garapenera: Galdera erretorikoez gainera, sarreraren eta hurrengo paragrafoen arteko jauzia egiteko, lotura bat erabiltzen da gehienetan. Hona hemen horietako batzuk:
Gaia jorratzeko honako puntuak erabiliko ditugu: ... Gai hau aztertzerakoan, honako puntuak hartuko ditugu kontuan: Pasa gaitetzen, bada, gaia atalez atal garatzera. Baina gatozen harira.
2. GARAPENA: Argudio testuaren muina da atal hau. Bertan biltzen dira artikulugilearen hipotesiak, jarrerak...; bere ideiak defendatzeko erabiltzen dituen arrazoi guztiak, alegia. Baina, kontuz!, hierarkia (mailaketa) baten arabera antolatu behar dira argudioak. Paragrafo bakoitza argudio baten inguruan antolatuta dago, eta ideia eta argudio bakoitzak paragrafo bat hartzen du (ideia bat = paragrafo bat).
2.1 Argudiaketa motak: 2.1.1 Autoritate argudioa: Pertsona, elkarte edota erakunde baten iritzia erabiliz, artikuluko tesia sendotzeko erabili ohi dugu argudiatze modu hau.
Adibidez: Munduko zientzialari jakintsuenek diotenez,... 2.1.2 Irakurlea eta idazlea talde bereko: Artikulugileak bere pentsaera beste askorena dela agertzen du. Pluraleko lehen pertsona, gu, azpimarratzen da argudiatze mota honetan.
Adibidez: Motorzaleok badakigu kaskoa beharrezkoa dugula. 2.1.3 Adibide bidezkoa: Iritziak argiago, ulergarriago, eta, aldi berean, pisu handiagoko egiten dituen argudiatzea dugu hau.
Adibidez: Esate baterako, zein gurasok mugatzen du telebista aurreko egonaldia? 2.1.4 Tesien kontrajarpena: Norbere eta besteen tesiak eztabaidatuz, arrazoizko tesi bat proposatu bukaeran.
Adibidez: Telebista bidez ez omen da ezer ikasten, baina egia da dokumental ederrak ere ematen dituztela.
2.2 Testuaren batasuna Testuak barne lotura izateko, elementu hauek erabiliko ditugu: antolatzaileak (lokailu-juntagailuak) eta erreferentzi baliabideak. 2.2.1 Antolatzaileak: Testua eta arrazonamenduaren haria bideratzen dute. Kontsultatu ondorengo antolatzaile bildumak: Antolatzaileen zerrenda 1 Antolatzaileen zerrenda 2 2.2.2 Erreferentzi baliabideak: Testuan agertutako elementu bat beste era batera aipatzeko moduak dira. Guk ordezkapena eta pronominalizazioa hautatu ditugu:
Ordezkapena: Zerbait modu ezberdinez aipatzea da. Ordezkapenaren bidez, elementu bat behin eta berriro ez errepikatzea lortzen dugu. Adibidez:
Ordezkapenik gabe
Ordezkapenekin
Oso une larriak igarotzen ari da Maradona. Azken hiru egunak Montevideoko ospitale batean igaro ditu Maradonak. Medikuak dioenez, bihotz gaixotasunak jota dago Maradona, urteetan kokaina hartzeagatik.
Oso une larriak igarotzen ari da Maradona. Azken hiru egunak Montevideoko ospitale batean igaro ditu izar argentinarrak. Medikuak dioenez, bihotz gaixotasunak jota dago futbolari ospetsua, urteetan kokaina hartzeagatik.
Ikusten duzuen bezala, ordezkapenak irakurketa arinago eta atseginago bihurtzen du. Pronominalizazioa: Izenordain eta aditzondoenak bereiziko ditugu. Izenordaina: izenordaina berriro ez errepikatzeko, hau, hura, bera, hauek... erabiltzen ditugu erreferentzia egiteko. Adibidez: Kepa eta Durangoko lagunak bi trenetan etorri dira: hura hiruretan eta haiek, berriz, bostetakoan. Aditzondoa: gehienbat aurretik aipatutako lekuren bati egiten dio erreferentzia (han, bertan...) Adibidez: Txikitan sarriago joaten ginen herriko plazara. Han elkartzen ginen koadrilako guztiak eta bertan igaro genituen unerik zoriontsuenak.
3. KONKLUSIO EDO ONDORIOAK Argudio testuaren azkeneko paragrafoa hartzen du. Atal honek bi helburu ditu funtsean: batetik, testuan zehar garatutako ideia nagusia(k) laburbildu, eta, bestetik, ondorio batzuk atera. Erabiltzen diren lokailu-juntagailuak hauek dira: beraz, hortaz, aurreko guztia laburbilduz, honako ondorioak atera daitezke, amaitzeko...
Adibidez:
Aurreko guztia laburbilduz, zera esan daiteke: tresna erakargarria eta probetxugarria da telebista egoki erabiltzen jakinez gero. Ondorioz, zure esku dago programak eta orduak ondo aukeratzea. Gogoratu, beraz: telemandoak telebista itzaltzeko ere balio du.
Argudio testua (praktika)
Honako eredua jarraituz, teorian azaldutako urrats guztiak betetzen dituen argudio testu bat idatzi ahal izango duzu. · Gaiak: Tabakoa ikastetxean. Esku telefonoa. Gaztetxea bai.
1. Aukera ezazu hiru gai horietatik bat Hautatutako gai horri buruzko idazlana osatuko duzu atalez atal, beraz, idazten hasi aurretik ondo pentsatu eta aukeratu alde zein kontrako argudioak erabiltzeko moduko gaia. Idazten hasi aurretik osatu ondorengo taula:
Aldeko argudioak -
kontrako argudioak -
2. Sarrera Azaldutako erabiliz, osatu aukeratutako gaiaren sarrera hiru edo lau lerrotan. Sarrerak bi baldintza hauek bete behar ditu:
2.1 ikasitako ereduren bat jarraitu beharko du: historikoa, norberari gertatutakoa, galdera erretorikoa, egungo egoera...
· Gaurkotasun/interes handia du gai honek. Izan ere... · Orain dela...urte.... Gaur egun, berriz, ... · Askoren ustez, .....da. Hala ote da benetan? · Azaletik/ sakonki ezagutzen dut gai hau, urrunetik/hurbiletik ezagutzen dut eta.
2.2 Sarreraren eta garapenaren arteko jauzia egiteko ikasi dugun adibideetako bat izan beharko du:
· Gaia jorratzeko honako puntuak erabiliko ditugu: ... · Gai hau aztertzerakoan, honako puntuak hartuko ditugu kontuan: ... · Pasa gaitetzen, bada, gaia atalez atal garatzera. · Baina gatozen harira.
3. Garapena:
Sarrera egin ondoren, orain argudiatzea burutuko duzu (ondorengo eskema lagungarri gerta dakizuke). Kontuan izan, eredu bat besterik ez dela, zuri dagokizu erabiltzea edo beste bat asmatzea. Ezer baino lehen, .......................................................................................... ...................................................................................................................... . ...................................................................Izan ere ...................................... ...................................................................................................................... . ............................................. . Era berean, ................................................................................................... ...................................................................................................................... ..............................................Horregatik, ..................................................... ........................................................................ Bestalde, ...................................................................................................... ........................................................, baina nire uste apalean....................... ...................................................................................................................... ..................................................................................................................... Azkenik, ...................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ........................................
4. Konklusio edo ondorioak: Azken urratsa dena laburbiltzea edota ondorioak ateratzea izango da. Ondorengoa erabi dezakezu (beste eredu batzuk teorian aurki ditzakezu). Aurreko guztia laburbilduz, zera esan daiteke: ..................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................... Ondorioz, ............................................................................................... ...............................................................................Gogoratu, beraz,...... ............................................................................................................... .
KONTROL ZERRENDA Orri honetako xehetasun guztiak irakurri ondoren, arestian aipatutako bi gai horietatik bat hautatu eta, ondoren, idatz ezazu argudio testu bat. AURKEZPEN A · A4 TAMAINAKO ORRIA ERABILI. · TINTAZ IDATZI ETA LETRA ULERGARRIA EGIN.
· MARJINAK ETA PARAGRAFO ARTEKO ZURIUNEAK ZAINDU. · ARGUDIO TESTUAREN LUZERA 140-160 HITZ BITARTEKOA IZANGO DA. TESTU A · Aurrez azaldutako atalak izango ditu: Sarrera : gaiaren aurkezpen laburra eta garapenarekinlotuko duen esaldia. Garapena : argudiaketa (lokailu-juntagailuak, erreferentzibaliabideak...). Ideia baten aldeko eta kontrako arrazoien eztabaida. Konklusioa edo ondorioak: ideia nagusienlaburbilketa eta ondorioak atera. Norbere iritzia ere gehitu daiteke, edoirakurlearen arreta piztu galdera erretoriko baten bidez. · Paragrafoak. Atalak paragrafotan bereiziko dira: paragrafo bakoitza ideia baten inguruan antolatuko da; ideia batek osatuko du paragrafo bakoitza. Testuaren eta paragrafoen arteko batasuna zaintzeko, unitatean zehar erabilitako testuantolatzaileak hautatuko dira. · Lokailu-juntagailuak . Ideiak aurkezteko, gehitzeko, kontrako arrazoiak emateko edota ondorioak ateratzeko unitatean landutako lokailuez baliatuko zara: lehenik eta behin, beste aldetik; gainera; adibidez; azkenik; beraz...
Zenbait esaldi tipiko: Gaurkotasun/interes handia du gai honek, izan ere… En la actualidad este tema resulta de interés xq... Orain dela … urte … . Gaur egun, berriz,… Hace...años...hoy en día, en cambio... Askoren ustez,…da. Hala ote da benetan? En opinión de muchos... .Es así realmente? Azaletik/sakonki ezagutzen dut gai hau, urrunetik/hurbiletik ezagutzen dut eta. Conozco este tema por encima/en profundidad... Gaia jorratzeko, honako puntuak erabiliko ditugu. Para desarrollar este tema, vamos a tratar los siguientes puntos... Gai hau aztertzerakoan, honako puntuak hartuko ditugu kontuan. " " " "... Pasa gaitezen, bada, gaia atalez atal garatzera. Pasemos entonces a analizar el tema punto por punto.
ARGUDIO/iritzi TESTUA IDAZTEKO AHOLKUAK: Hiru atal nagusi ditu argudio/iritzi-testu batek: 1. SARRERA: eztabaidaren aurkezpena egiten da bertan. Batzuetan defendatu nahi den tesiaren aipamena ere egiten da. Atal honek 1go paragrafoa hartzen du eta, Ondorioa paragrafoarekin batera, testuko atalik laburrena da (200 hitzeko testu batean, 4-5 lerro inguru). a. Gaia testuinguru historiko batean koka daiteke b. Gaira hurbiltzeko norberari gertatutakoa erabil daiteke c. Galdera erretorikoaren bidez irakurlea gaian sar daiteke d. Egungo egoera azpimarra daiteke Atal hau idazterakoan erabil daitezkeen esaldi topiko zenbait (oso lagungarri gertatuko zaizkizue): 1. Gaurkotasun/interes handia du gai honek, izan ere... 2. Orain dela ... urte ... . Gaur egun, berriz,... 3. Askoren ustez,...da. Hala ote da benetan? 4. Azaletik/sakonki ezagutzen dut gai hau, urrunetik/hurbiletik ezagutzen dut eta. Ez ahaztu SARRERATIK GARAPENERA: galdera erretorikoez gainera, sarreraren eta hurrengo paragrafoen arteko jauzia egiteko, lotura bat erabiltzen da gehienetan. Sarreraren azken esaldia izaten da, hau da sarrera ixten duen nolabaiteko lotura esaldia da. Hona hemen adibide batzuk: e. Gaia jorratzeko, honako puntuak erabiliko ditugu. f. Gai hau aztertzerakoan, honako puntuak hartuko ditugu kontuan. g. Pasa gaitezen, bada, gaia atalez atal garatzera. h. Baina gatozen harira. 2. GARAPENA: argudio-testuaren muina da atal hau. Bertan biltzen dira artikulugilearen hipotesiak, jarrerak...; bere ideiak defendatzeko erabiltzen dituen arrazoi guztiak, alegia. Baina, kontuz!, hierarkia baten arabera antolatu behar dira argudioak. Paragrafo bakoitza argudio baten inguruan antolatuta dago, eta ideia eta argudio bakoitzak paragrafo bat hartzen du. a. HAINBAT ARGUDIAKETA MOTA: i. Autoritate argudioa: pertsona, elkarte edota erakunde baten iritzia erabiliz, idatziaren tesia sendotzeko erabili ohi dugu argudiatze modu hau. (Munduko zientzialari jakintsuenek diotenez,...) ii. Irakurlea eta idazlea talde bereko: idazleak bere pentsaera beste askorena dela agertzen du. Pluraleko lehen pertsona, gu, azpimarratzen da argudiatze mota honetan. (Motorzaleok badakigu kaskoa beharrezkoa dugula...) iii. Adibide bidezkoa: iritziak argiago, ulergarriago eta, aldi berean, pisu handiagoko egiten dituen argudiatzea dugu hau. (Esate baterako, zein gurasok mugatzen du telebista aurreko egonaldia?) iv. Tesien kontrajarpena: norbere eta besteen tesiak eztabaidatuz, arrazoizko tesi bat proposatu bukaeran. (Telebista bidez ez omen da ezer ikasten, baina egia da dokumental ederrak ere ematen dituztela) Oso garrantzitsua!!!
b. TESTUAREN BATASUNA: Testuak barne lotura izateko, elementu hauek erabiliko ditugu: ANTOLATZAILEAK (lokailu-juntagailuak) eta ERREFERENTZIA BALIABIDEAK. i. ANTOLATZAILEAK: testua eta arrazonamenduaren haria bideratzen dute. ii. ERREFERENTZIA BALIABIDEAK: testuan agertutako elementu bat beste era batera aipatzeko moduak dira. Besteak beste, hauek izan daitezke: 1. Ordezkapena: zerbait modu ezberdinez aipatzea. Ordezkapenaren bidez, elementu bat behin eta berriro ez errepikatzea lortzen dugu. 2. Pronominalizazioa: izenordain (hau, hura, bera hauek...) eta aditzondoenak (gehienbat aurretik aipatutako lekuren bati egiten dio erreferentzia -han, bertan...- bereiziko ditugu. 3. KONKLUSIOA ETA ONDORIOAK:argudio-testuaren azkeneko paragrafoa hartzen du. Atal honek bi helburu ditu funtsean: batetik, testuan zehar garatutako ideia nagusia(k) laburbildu, bestetik, ondorio batzuk atera eta, azkenik, helburua zein den, huraxe adierazi (konbenzitu, hausnartu, kritikatu, adostasuna/gaitzespena jakinarazi ...) i. Erabil daitezkeen zenbait lokailu-juntagailu: beraz, hortaz, aurreko guztia laburbilduz, honako ondorioak atera daitezke, amaitzeko...
AZKEN AHOLKUAK: Tintaz idatzi eta letra ulergarria egin Marjinak eta paragrafo arteko zuriuneak zaindu Ortografia zaindu Idatzitakoa errepasatu Ondo irakurri galderak eta eskakizunak Iritzi-testua egiteko aholkuak: Ondo pentsatu idazten hasi aurretik Eskematxoa egin: arrazoiak/argudioak argi sailkatu Hiru atal hauek izango ditu: 1 Sarrera: gaiaren aurkezpen laburra eta garapenarekin lotuko duen esaldia. 2 Garapena: argudiatzea (lokailu-juntagailuak, erreferentzia baliabideak...). Ideia baten aldeko eta kontrako arrazoien azalpena. 3 Konklusioa edo ondorioak: norberaren ideia nagusia azpimarratu edota ondorioak atera edota irakurlearen arreta piztu galdera erretoriko baten bidez... Paragrafoak. Atalak paragrafotan bereiziko dira: paragrafo bakoitza ideia baten inguruan antolatuko da; ideia batek osatuko du paragrafo bakoitza. Testuaren eta paragrafoen arteko batasuna zaintzeko, unitatean zehar erabilitako testu-antolatzaileak hautatuko dira. Lokailu-juntagailuak. Ideiak aurkezteko, gehitzeko, kontrako arrazoiak emateko edota ondorioak ateratzeko lokailuez baliatuko zara: lehenik eta behin; beste aldetik; gainera; adibidez; azkenik; beraz...
AZTERKETAK EGITEKO:
http://www.habe.euskadi.eus/s23azeduki/es/contenidos/informacion/azterketa_deialdiak/es_ataria/proba_ereduak_2_maila.html
