6.1 Ciri-Ciri Makanan Masyarakat Melayu Pelbagai lauk pauk serta ulam ulaman tidak akan sempurna jika tidak diiringi dengan nasi.Nasi merupakan makanan utama bagi orang melayu.Ciri-ciri citarasa makanan orang melayu juga berbeza.Bahan yang digunakan dalam masakan orang melayu berkisar kepada santan,cili dan belacan.Santan merupakan bahan asas dalam masakan kita.Ia digunakan dalam segala jenis gulai atau masak lemak.Bahan perasa (seasonings) dalam masakan Melayu dibahagikan kepada dua iaitu rempah basah dan rempah kering.Rempah basah iaitu bahan yang ditumbuk dengan batu lesung: bawang, halia, bawang putih dan cili.Rempah kering pula termasuk biji ketumbar, jintan, buah pelaga, kayu manis dan lain-lain.Rempah ratus ini selalunya di sangai (digoreng tanpa minyak) terlebih dahulu sebelum ditumbuk atau dikisar. Orang Melayu juga banyak menggunakan bahan-bahan herba seperti serai, daun pandan, daun limau purut, daun kemangi, bunga kantan, kunyit, lengkuas dan buah pala..Hidangan orang melayu dikatakan mampu menghangatkan suasana di meja makan. Hidangan orang melayu terkenal bukan sahaja dari keenakan tetapi dari segi kepedasan dan juga penggunaan rempah ratusnya.Masakan orang melayu di kampung-kampung masih berlandaskan pertanian.Di halaman-halaman rumah kampung kelihatan berkeliaran ayam,itik,ikan dari hasil tangkapan nelayan atau dari sawah dan bendang.Sayuran ditanam di belakang rumah dan juga di perairan sawah dan bendang.Pucuk paku,petai,daun pegaga,daun selum,daun kaduk,cendawan (kulat) dan lain-lain jenis ulaman daun menjadi makanan amalan orang Melayu di kampung. Daun-daun ulaman ini selain kaya dengan sumber vitamin dan mineral,ia juga tinggi dari segi serat.Masyarakat melayu berpegang teguh kepada agama.Orang melayu khususnya yang beragama Islam mesti memilih makanan yang halal.Masyarakat Melayu Islam perlu menyembelih binatang ternakan seperti kambing,lembu,ayam,kerbau,unta dan sebagainya.Makanan juga berbeza mengikut budaya.Masyarakat melayu terutama orang Islam akan menyambut hari raya Aidilfitri setiap tahun.Terdapat pelbagai jenis makanan dihidangkan untuk dijamu kepada para tetamu.Kebanyakan masyarakat melayu masih mengamalkan makanan tradisi seperti ketupat dan lemang.Ketupat dan lemang merupakan makanan paling terkenal ketika hari raya.Ketupat dibuat daripada beras pulut dan dibungkus dengan daun kelapa atau daun palas.Manakala lemang pula dibuat dengan beras pulut,dibungkus dengan daun pisang dan dimasukan ke dalam batang buluh yang telah dipotong.Cara memasak ketupat ialah dengan merebus manakala lemang pula
dibakar.Ketupat mempunyai aneka bentuk iaitu bentuk tiga segi dan empat segi.Manisan kegemaran orang Melayu ialah dari jenis bubur dan kuih muih. Bubur pulut hitam, bubur kacang, pengat pisang dan bubur cacar (kandungan keladi, keledek dan tepung gunting) merupakan manisan yang sangat popular.Kebanyakan kuih muih orang Melayu berasaskan beras, beras pulut dan ubi. Contohnya kuih seri muka (di bawah pulut dan di atas kastad pandan) pulut panggang (pulut berisi serunding kelapa atau ikan) bengkang ubi, talam keladi, cucur badak, kuih lapis dan sagu gula Melaka.Manisan tradisi bagi orang Melayu pula ialah dodol, wajek, kuih koci, bahulu dan onde-onde. Kuih tradisi ini masih diminati terutama pada bulan Ramadhan dan lebaran. Minuman iringan pula, orang Melayu kita tidak akan lupa menghidangkan air sirap bandung, sirap selaseh, air kelapa dan air kopi kampung.
6.1.1 Cara Hidangan Masyarakat Melayu Masyarakat Melayu menghidang makanan dengan menggunakan dulang.Hal ini demikian kerana,terdapat pelbagai sajian yang akan dihidangkan di dalam dulang seperti lauk-pauk,sayursayuran,ulam-ulaman dan pencuci mulut.Seramai 5 hingga 6 orang buleh menikmati makanan untuk satu hidangan dulang tersebut.Penggunaan dulang kebiasaannya digunakan ketika kenduri seperti kenduri khawin,kenduri arwah,majlis kesyukuran dan sebagainya.Makanan cepat dan senang dihidangkan dengan menggunakan dulang.Makan secara beramai-ramai dapat mengeratkan hubungan silaturahim sesama jiran tetangan,sanak saudara,rakan-rakan dan sebagainya.
6.1.2 Bau Dan Rasa Makanan Masyarakat Melayu Bau dan rasa masakan sangat penting untuk meningkatkan selera sewaktu menikmati hidangan.Daripada bau sahaja kita dapat mengagak bagaimana rasa sesuatu makanan tersebut.Bau dan rasa masakan Orang Melayu sangat berbeza dengan masakan-masakan lain terutama masakan dari barat.Masyarakat Melayu menggunakan rempah ratus dan herba bagi menaikkan lagi aroma masakan.Bahan-bahan yang digunakan dalam masakan Orang Melayu seperti bawang,serai,halia,kuyit,jintan,buah pegaga,daun limau purut,daun kari dan
sebagainya.Rempah ratus masyarakat Melayu mempunyai bau yang sangat lembut.Apabila dicampurkan semua rempah ratus ini dalam masakan sudah tentu rasanya sedap sehingga menjilat jari.
6.1.3 Cara Makan Masyarakat Melayu Cara makan orang melayu berbeza dengan orang barat kerana orang melayu mementingkan adab dan etika.Antara adab dan etika orang melayu semasa makan ialah mencuci tangan terlebih dahulu sebelum menyentuh makanan.Selain itu,Orang melayu akan menggunakan tangan kanan kerana penggunaan tangan kiri dianggap tidak sopan.Orang melayu suka makan beramai-ramai seperti makan bersama keluarga,rakan-rakan dan jiran tetangga.Sebelum menyentuh makanan,orang melayu khususnya yang beragama Islam akan membaca doa makan.Orang melayu digalakkan menghabiskan makanan yang dimakan untuk mengelakkan berlakunya pembaziran kerana pembaziran merupakan amalan syaitan.Orang melayu ketika makan seelokeloknya ambilah makanan yang berhampiran dan tidak sama sekali digalakkan menjangkau makanan yang sukar dicapai dan perlu meminta bantuan orang yang berdekatan jika mahukan makanan tersebut.Ketika menghulur atau menyambut makanan,sebaik-sebaiknya menggunakan tangan kanan,akan tetapi jika tangan kanan kotor digalakkan menggunakan tangan kiri.Pada masa dahulu,kebanyakan orang melayu makan bersila di lantai.Setelah makanan dihidangkan,pastikan orang yang lebih tua duduk dahulu kemudian baru diikuti oleh orang muda pula mengambil tempat masing-masing.Anak gadis pula dihendaki menyenduk nasi ke dalam pinggan orang lebih tua.Adat Orang Melayu mendahulukan orang yang lebih tua mengambil makanan kemudian barulah diikuti oleh orang muda.Adalah tidak sopan jika membiarkan orang yang lebih tua makan sisa orang muda.Bagi masyarakat melayu ketika makan tidak digalakkan bercakap lebih-lebih lagi jika mulut penuh dengan makanan.Jika hendak bercakap pastikan tidak menimbulkan perkara yang kurang menyenangkan sehingga boleh menggangu selera makan orang lain.Bagi Orang Melayu juga makan jangan berbunyi,umpamanya menghirup minuman atau mengunyah makanan.Masyarakat melayu juga tidak digalakkan makan terlalu kenyang kerana makanan yang belum dihadam boleh menimbulkan rasa keletihan akan menyebabkan seseorang itu akan tidur.Apabila selesai makan terlebih dahulu jangan sekali-kali mengangkat
pinggan dan meninggalkan orang yang sedang makan.Seelok-eloknya tunggu dan pastikan semua sudah selesai makan barulah bangun.Jika mahu mengemaskan tempat makan atau meja makan,pastikan semua orang sudah selesai makan.Tidak sopan jika mengemas ketika orang lain masih menikmati hidangan.Jika dilakukan bagi Orang Melayu seolah-olah menyindirnya supaya menghentikan makan atau melarangnya menghabiskan makananya.Orang melayu juga menggunakan sudu dan garfu untuk makan sama dengan cara barat.
6.1.4 Cara Memasak Masakan Masyarakat Melayu Resepi Rendang Ayam Bahan-Bahan untuk memasak rendang ayam 1/2 ekor ayam debab
5 btg serai *
5 ulas bwg merah *
4 ulas bwg putih *
2 inci halia*
1/2 inci lengkuas*
2 inci kunyit hidup*
2 camca besar cili kisar
2 camca besar kerisek
2 sudu besar gula melaka
1 helai daun kunyit – hiris atau simpul
Garam secukup rasa
Minyak untuk menumis
1 kotak kecik santan
Asam keping *Blender bahan bertanda Cara-caranya: Panaskan minyak dan tumis sehingga naik baunya.Masukkan cili kisar dan biar sehingga pecah minyak.Masukkan ayam, kacau sehingga sebati. Bila ayam separuh masak, masukkan santan dan biar hingga santan menggelegak baru masukkan daun kunyit, asam keping, garam dan gula
merah.Bila kuah dah agak pekat baru masukkan kerisik.Kacau lagi hingga mesra, tutup api siap untuk dihidangkan bersama nasi atau pulut pastu goreng ikan tamban masin sikit.
Resepi Kuih Seri Muka Lapisan Bawah:
2 cawan beras pulut 2 1/2 cawan santan cair dan tambah sedikit garam Cara-cara
* Basuhkan beras pulut dan rendamkan beberapa jam sebelum dimasak. * Kukuskan sehingga masak. * Lapikkan plastik dalam loyang bulat atau 4 segi berukuran 8 inci. *Tekankan pulut yang telah masak tadi supaya mampat dan cantik. *Kukuskan semula dan tuangkan adunan bahagian atas.
Lapisan Atas:
2 cawan santan pekat 1/2 cawan jus pandan dan tambah pewarna hijau 1/2 cawan gula 3 s/b tepung gandum 3 s/b tepung kastad 1 biji telur 1 s/t garam
Cara-Cara
*Masukkan semua bahan dalam mangkuk dan kacau sehingga rata. * Tuangkan perlahan-lahan atas pulut tadi. * Kukuskan lebih kurang 30 minit. * Sejukkan dahulu baru potong dengan pisau pelastik.
