Ö Z E L
S A Y I Fiyat›: 7.500.000 TL Say›: 2003/02 2003/02 • 106 106598
ISSN: 1301-0212
Donan›m ‹puçlar› Problemlerin çözümü ve ek performans için pratik bilgiler
Donan›m • Yaz›l›m • ‹nternet
Profesyonel ve amatörler için
a a f e d k k ‹‹ l yl a y › n n l a a n a n a r › › p uç l a i p
Süper Windows! Yaz›l›mlar›n Gizli komutlarla çok daha h›zl›, daha tümü CD’de
Microsoft Update Kit
güvenli ve daha stabil bir sistem...
‹nternet ‹puçlar›
TÜRKÇE: Windows XP Service Pack 1a, 1a, Movie Maker 2, Media Player 9, Messenger 5.0, Office XP Service Pack 2...
Güvenli sörf, h›zl› ba¤lant›, gizli kalm›fl ayarlarla etkin kullan›m
En ‹yi Sistem Araçlar›
Office Programlar›
Güvenlik, performans, test...
Windows XP Araçlar›
Tamamen size özel bir Windows
Word, Excel, Access ve Frontpage ile daha verimli ve rimli çal›fl›n
3
ED‹TÖR’DEN
UZMAN ‹PUÇLARI
» Gerçek hayatta hayatta hile yapamazs›n›z 4 Bir bilgisayar kullan›c›s› bilgisayar›ndan daha fazla verim alabilmek yerine neden gözü kapal› yaflamay› tercih eder? Oysaki gizli fleyler her zaman Murat Karsl›o¤lu, merak uyand›r›r. Editör Gerçek hayatta uygulayaca¤›n›z gulayaca¤›n›z hileler bafl›n›za ifl aflabilirken buna karfl›l›k bilgisayar dünyas›nda ipuçlar›ndan yararlanarak kimi zaman hile yapmak ustal›¤›n ifadesidir. Bilgisayar dünyas›nda hilelere “ipuçlar›” ad› verilir ve bu sayede yasal yollardan performans performans art›fl› art›fl› sa¤lanabisa¤lanabilir. Daha önce hiçbir yerde okumad›¤›n›z ipuçlar› ile bilgisayar›n›z›n sa¤laml›¤›n›, h›z›n› ve güvenli¤ini artt›rabilir, bir faks cihaz› ya da film stüdyosu haline dönüfltürebilirsiniz. Öyleyse bu sa y›m›zda sizler için için bir araya getirdi¤im ipuçlar›n› uygulayarak günlük yaflant›n›z› daha çekilir bir hale getirmeyi isteyeceksiniz. Ancak Tüm Kay›t Defteri de¤iflikliklerinden de¤iflikliklerinden önce önemli verilerinizi yedekledi¤inizden emin olun. Sistem Kay›t Defteri’ni ilgilendiren tüm ipuçlar›ndaki de¤ifliklikler her ne kadar denenmifl olsalar da yap›labilecek hatalar sisteminizin çökmesine neden olabilir. Bu durumda tüm sorumluluk kullan›c›ya aittir.
28
Windows ‹çin En H›zl› 100 ‹pucu: K›sa sürede uygulanabilen performans ve güvenlik ipuçlar› En ‹yi Donan›m ‹puçlar›: Donan›m hatalar›na çözümler
DANIfiMAN 34 42 46 50
Gizli Komutlar: Windows’un bilinmeyen dünyas› Windows K›sayollar›: Ofis çal›flanlar›na h›zl› klavye ipuçlar› Windows XP Powertoys: Microsoft’un kullan›fll› araçlar› Sürpriz Yumurtalar: Uygulamalarda gizlenen küçük sürprizler
UYGULAMA 56 62 64 68 70 72
Yeni PC’ye Geçifl: PC’nize yedeklerken dikkat etmeniz gerekenler Windows Faks: Windows XP’nin dahili faks yaz›l›m› Windows MovieMaker 2: XP alt›nda yeni film stüdyosu Aç›l›fl CD’si: Zor durumlarda yard›m›n›za yetiflen kurtarma CD’si XP’ye Service Pack entegrasyonu: SP1’in XP CD’sine dahil edilmesi Ücretsiz PDF oluflturmak: Web belgeleri oluflturman›n en ucuz yolu
ATÖLYE 74
Her Konuda ‹puçlar›: Windows, Word, Excel, Access, Powerpoint ve di¤er uygulamalar hakk›nda pratik ipuçlar›
KÜNYE Yay›n Koordinatörü (Sorumlu): Gökhun Sungurtekin
[email protected] Genel Yay›n Yönetmeni: Ufuk Yamank›l›ço¤lu
[email protected] Yaz› ‹flleri Müdürü: Mahmut Karsl›o¤lu
[email protected] Özel Say›lar Editörü: Murat Karsl›o¤lu,
[email protected] CD: Korcan Meydan,
[email protected] Görsel Yönetmen: Gökhan Koç,
[email protected] Genel Müdür: Hermann W. Paul Genel Müdür Yard›mc›s›: Beste Özerdem Finans Müdürü: Aylin Aldemir VOGEL MEDYA YAYIMCILIK REKLAM GRUBU Sat›fl Müdürü: Gülcan Bayraktar
[email protected]
Pazarlama Müdürü : Güler Okumufl
[email protected] Reklam Müdürü: Nurhan Ba¤c› Eyiip
[email protected] VOGEL Medya Yay›mc›l›k A.fi. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask› ASIR Matbaac›l›k Ltd. fiti. Tel:(212) 283 84 38 Da¤›t›m: B‹RYAY A.fi. VOGEL Medya Yay›mc›l›k A.fi.: Mevlüt Pehlivan Cad. Vefa Bay›r› Sok. Gayrettepe ‹fl Merkezi No: 6 Blok: B 34349 Gayrettepe - ‹stanbul Telefon: (212) 217 93 71 (pbx), Faks: (212) 217 95 32
CHIP ÖZEL SAYILARINI KAÇIRMAYIN ❿
❿
Sisteminizin performans›n› art›rmak için uygulayabilece¤iniz uygulayabilece¤iniz donan›m ve yaz›l›m ayarlar› Do¤ru so¤utma ile yüksek performans
❿ Red Hat 9.0’›n ad›m ad›m kurulumu, ayarlar, Linux’ta video ve müzik, CD yazma, a¤ kurulumu, dosya sunucusu... ❿ Red Hat 9.0 kurulum CD’leri, program CD’si ve Knoppix 3.2
www.hepsiburada.com ve http://abone.vogel.com.tr adreslerinden siparifl verebilirsiniz.
4
H›zl›, Stabil ve Güvenli Windows
Windows için En H›zl› 100 ipucu Sisteminizden en yüksek verimi almak için, Windows’a yeni bir soluk kazand›racak en de¤erli 100 ipucunu aç›kl›yoruz. Bu ipuçlar›n›n en önemli özelli¤i ise befl ile on dakika aras›nda uygulanabilmesi.
O
fis çalışanları, iş ortamlarını sürekli olarak kendi ihtiyaçlarına göre yapılandırır. Önce sandalye doğru oturma yüksekliğin yüksekliğinee göre ayarlanır ayarlanır,, en rahat sırt eğimi bulunur ve monitörün eğimi de bunlara bağlı olarak yeniden ayarlanır. Gelen ve giden belgeler için bir sistem sistem organiz organizee edilir; edilir; kalem, kalem, silgi, silgi, ataç, ataç, zımba gibi iş araçları temin edilir. edilir. Çalışma yerinizin mükemmel olarak düzenlenmesi belki de aylar sürebilir.Aynı şeyler Windows ile çalışırken de geçerlidir.
CHIP | ÖZEL
Sisteminizi zaman içinde ihtiyaçlarınıza her ipucunda ilgili işlemin uygulanmasıgöre düzenler, programlar kurup tekrar nın ne kadar süreceğini de yazıyoruz. silersiniz. Sistem size tam olarak uyuyor- Bunlar için çoğunlukla üç ile on dakika dur uymasına, uymasına, ancak oldukça oldukça da yavaş- arasında zamana ihtiyacınız olacak. lamıştır. Nedenini anlamadığınız hatalar İpuçlarını İpuçlarını amaçlarına amaçlarına göre, hız, stabiortaya çıkıverir çıkıverir,, güvenlik güvenlik açıkları tespit lite, güvenlik ve konfor konfor olmak üzere dört dört edersiniz ve rutin işlemler sinirlerinizi katego kategoriy riyee ayırd ayırdık. ık. Sistem Sistemini inizde zden n en gerecek gerecek kadar kadar uzun sürebilir sürebilir.. CHIP, CHIP, yüksek verimi almak için, Windows’a Windows’a Windows’un kişisel ihtiyaçlarınıza göre yeni bir soluk kazandıracak en değerli ayarlan ayarlanmas ması, ı, daha daha stabil, stabil, daha daha hızlı hızlı ve 100 ipucunu açıklıyoruz. açıklıyoruz. Bu ipuçlarının güvenli çalışması için size tam 100 yol en önemli özelliği ise beş ila on dakika sunuyor. sunuyor. Zamanınız değerli olduğu için içinde uygulanabilmesi.
5
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
Windows’u H›zland›r›n Birkaç basit ince ayarla yavafllam›fl bir Windows kurulumunu tekrar eski esk i haline getirebilir ve ömrünü uzatabilirsiniz. uzatabilirsiniz.
1
Görünüm ayarlar›ndan tasarruf ederek h›z art›fl› art›fl› Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
Windows XP’nin önceki işletim sistemlerinden en önemli farklılığı ilk olarak görsel özelliklerin artışıyla göze çarpı yor. yor. XP’nin çalışma or tamınıza renk getirdiği, tirdiği, farklı bir görsellik görsellik kazandırdığı kazandırdığı inkar edilmez edilmez bir bir gerçek, ne var ki bu özellikler PC’nizin performansını da büyük oranda etkiliyor etkiliyor.. Eğer ekrandaki efektlerin sizin için hiçbir önemi yoksa veya performansın daha önemli olduğunu düşünüyorsanız, düşünüyorsanız, efektlerden efektlerden kurtulmak için aşağıdaki önerilerimizi adım adım uygulayın: uygulayın: Öncelikle Öncelikle Bilgisayarım simgesi üzerine sağ tuşla tıklayıp Özellikler seçeneğ likler seçeneğini ini seçin. Performan Performanss kartı altında yer alan Ayarlar seçeneği Ayarlar seçeneği üzerine Seçenekleri penceretıklayın. Performans Seçenekleri penceresi ekrana gelir. Görsel Efektler kartı Efektler kartı altında En iyi performans için ayarla seçeneayarla seçeneğini işaretleyerek listede yer alan tüm seçeneklerin kapatılmasını sağlayın. Uygula ’ya ’ya tıklayarak yapılan değişiklikleri onaylayın ve iki kez Tamam’a Tamam’a tıklayarak ayar pencerelerin pencerelerinii kapatın kapatın.. Windows Windows XP’ye özel özel Luna arayüzünün, yerini eski sürümlerdeki Windows görünümüne bıraktığını göreceksiniz. göreceksiniz. Performansı et-
3
Sabit diskin otomatik olarak temizlenmesi Windows XP Süre:
Etki:
5 dakika
BAHAR TEM‹ZL‹⁄‹: Disk Temizleme arac› sabit diskin gereksiz dosyalardan temizlenmesi sa¤lar.
kileyen ve mutlaka kapatılması gereken en önemli seçenekler: Açılan kutu slaytla açılsın, Araç İpuçları görüntüye azaltarak ya da slaytla gelsin, Görev çubuğu düğmelerini kaydır, Her klasör için bir arka plan resmi kullan, kullan, Klasördeki Klasördeki ortak ortak görevleri görevleri kullan, Menü altında gölge göster, göster, Menü öğeleri seçildikten seçildikten sonra gölgelensin, gölgelensin, Menüler görüntüyü azaltarak ya da slaytla gelsin. Özellikle daha yavaş işlemcili PC’lerdeki performans artışı sizi şaşırtabilir.
2
Otomatik güncellefltirmelerin engellenmesi Windows XP Süre:
Etki:
2 dakika
GÖRSEL EFEKTLER: Performans seçenekleri penceresinden gereksiz efektler kapat›labilir kapat›labilir
olduğu gibi, Bilgisayarım simgesi üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak Özellikler seçeneğini ler seçeneğini seçin. Otomatik Güncelleştirme kartına tirme kartına geçin ve (i)Bildirim (i)Bildirim Ayarları altında Otomatik güncelleştirme ka pansın. Bilgisayarımı kendim güncelleştirmek istiyorum( istiyorum( seçeneğini işaretleyin. Ardından Tamam’a Tamam’a tıklayarak tüm pencereleri cereleri kapatın. Artık kritik güncelleşgüncelleştirmeleri Başlat / Tüm Programlar / Windows Update seçeneği Update seçeneği üzerinden elle yapabilirsiniz.
Özellikle de çevirmeli ağ bağlantısı üzerinden, modem aracılığıyla internet bağlantısı sağlıyorsanız, sağlıyorsanız, otomatik güncelleştirmeler her bağlantıda arka planda veri transferi gerçekleştirerek hem internet bağlantınızın yavaşlamasına, hem de bilgisayarınızda gereksiz işlemler yaparak işlemci gücünün harcanmasına neden olur. olur. Üstelik Üstelik güncelleştirme güncelleştirme dosyaları dosyaları-nın, 100 megabyte’ın üzerinde disk alanı kaplayan Service Pack 1’de olduğu gibi, çoğu zaman modem ile indirilmesi imkansız gibidir gibidir.. Bu durumda durumda otomatik otomatik güncelleştirmelerin kapatılması büyük bir zorun zorunlulu lulukk halini halini alır. alır. 1. ipucun ipucunda da
Sabit diskinizde biriken gereksiz dosyalar ya da geçici çalışma dosyaları, bilgisa yarınızın performansını düşürür. Cleanmgr.exe anmgr.exe programı, programı, bu dosyaların dosyaların temizlenmesi amacıyla geliştirilmiştir. Komut satırı seçeneklerini kullanarak Cleanmgr.exe programının gereksiz dosyaları temizlemesini veya Zamanlanmış Görevler aracından yararlanarak istediğiniz bir zamanda çalıştırılmasını sağla yabilirsiniz. Disk Temizleme aracını çalıştırmak için isterseniz komut satırını kullanabilir, lir, isterseniz isterseniz de Başlat / Tüm Programlar / Donatılar / Sistem Araçları menüsünmenüsünden Disk Temizleme komutu Temizleme komutu üzerine tıklayabilirsiniz. Disk Temizle Temizleme me aracı, aşağıdaki aşağıdaki komut satırı fonksiyonlarını destekler: /d sürücü_harfi: - Bu seçenekte “sürücü_harfi” rücü_harfi” değeri yerine yerine gelecek gelecek harf, hangi sürücünün temizleneceğinin belirlenmesini sağlar. /sageset: /sageset: n – Bu seçenek Disk Temizleme Ayarları penceresinin görüntülenmesini ve yapılan değişikliklerin registry’ye kaydedilmesini sağlar. n değeri değeri Disk Temizleme için registry’de kaydedilen görevleri görevleri belirler. belirler. Bu değer değer 0 ile ile 65635 arasında arasında değişeb değişebilir ilir.. Tüm seçeseçeneklerin aktif aktif olması için için /sageset fonkfonksiyonuyla siyonuyla birlikte, birlikte, Windows Windows’un ’un kurulu olduğu sürücünün de belirtilmesi gerekir. /sagerun: n – Bu seçenek, seçenek, n değerine değerine atanan görevin çalıştırılmasını sağlar (/sageset seçeneğinde görüldüğü gibi). Örneğin Zamanlanmış Görevler altında “cleanmgr /sageset:11” komutunu çalıştırdıktan sonra aşağıdaki komutu
CHIP | ÖZEL
6
yın ve Özellikler ’i ’i seçtikten seçtikten sonra sonra 9. adımı tekrarlayın. 11 Bilgisayarınızı baştan başlatın. Windows XP’nin çok daha hızlı başlatıldığını göreceksiniz.
verebilirsiniz: cleanmgr /sagerun:11
Bu komut cleanmgr /sageset:11 komutuyla tanımlanan ayarlar altında Disk Temizleme aracının çalıştırılmasını sağlar.
4
6
Sabit diskin otomatik olarak birlefltirilmesi Windows XP Süre:
4 dakika
Etki:
Windows XP Süre:
EL ‹LE ALGILAMA: Gereksiz seçenekleri kapatarak alg›lama süresinden tasarruf edilebilir.
Sabit disk üzerinden silinen dosyalar ne- landırılan dosyanın güncellenmesini deniyle deniyle oluşan boşluklar, boşluklar, disk erişimini erişimini sağlar. XP’de yeni prefetch dosyaları ara yavaşlatır ve PC’nizin performansına sından bundan başka hiçbir dosyanın sidoğrudan doğrudan etki eder. eder. Bu sorunu ortadan linmesi sistemde kurulu programların kaldırmak kaldırmak için, için, Defrag.bat Defrag.bat adında adında bir bir yüklenme süresini daha fazla hızlandıradosya açarak içerisine aşağıdaki komut- maz. Bu ipucunun sadece sadece Windows Windows XP ları yazın: açılışını hızlandırıldığını, bunun dışında herhangi bir performans artışı sağlama yacağını da unutmayın. IDE kanalı da ➔ Rem **Bu y›¤›n dosyas› sabit dahil olmak üzere aşağıda adım adım diskinizin birlefltirilmesini sa¤lar.** ➔ Rem **Programdan ç›kmak için açıklanan iki ipucunun sistem açılışını Ctrl+C tufllar›na bas›n.** inanılmaz derece de hızlandırdığını göreceksiniz: Defrag.exe C: -F Not: ➔ iflareti komutun bir alt sat›rda devam 1 Notepad.exe dosyasını çalıştırın ve etti¤ini gösteriyor.
Bootvis ile sitem analizi Etki:
5 dakika
XP önceki Windows sürümlerine göre daha hızlı açılır. Ancak küçük bir araç ve sistem ayarlarında yapılacak bazı değişiklikler şiklikler sayesinde, sayesinde, açılış sürecini sürecini daha da hızland hızlandırm ırmak ak mümkün mümkün.. Micro Micro-soft’un web sitesinde ücretsiz olarak sunulan Bootvis programını indirin (www.microsoft.com/hwdev/platform/performance/fastboot/Bootvis.asp) ya da eCHIP üzerinden sabit diskinize kopyalayın. Bootvis programını çalıştırın Trace menüsü üzerinden Next Boot + Driver Delays seçeneğ seçeneğine ine tıklayı tıklayın. n. Ardınd Ardından an hiçbir ayarı değiştirmeden OK tuşu ile işlemleri onaylayın. Bilgisayarınız tekrar başlatıldığında BootVis, BootVis, boot sürecini sürecini analiz analiz eder. eder. Aynı Aynı zamanda her bir adımı grafiksel olarak ekranda görebilir görebilirsiniz. siniz. Sonraki Sonraki adımda Trace üzerinden Trace üzerinden Optimize System komutuna tıklayın. Windows XP tekrar başlabaşlatılır ve bu sefer boot süreci optimize edilmiştir edilmiştir.. Artık bilgisay bilgisayarınız arınızın ın daha daha hızlı açıldığını görebilirsiniz.
➔ "del c:\windows\prefetch\ Zamanlanmış Görevler altında bu ntosboot-*.* /q" komutun en az ayda bir defa çalıştırılmasını sağlayın (haftada bir çalıştırılması tavsiye tavsiye edilir). edilir). XP altında altında otomatik otomatik satırını yazdıktan sonra (tırnak işaretleri Disk Birleştirme için başka bir şey yap- olmadan) dosyayı "ntosboot.bat" adı almanız gerekmiyor! tında c:\ konumuna kaydedin. 2 Başlat menüsünden Çalıştır ’ı ’ı seçin ve "gpedit.msc" yazın. 3 Bilgisayar Yapılandırması altında yer alan Windows Ayarları ’na ’na ve sırasıyla sağ penceredeki Komut Dosyaları… ve Ka pat ’a ’a çift tıklayın. 4 Kapat Özellikleri penceresinde Ekle / Gözat üzerine Gözat üzerine tıklayın ve "ntosboot.bat" YI⁄IN DOSYASI: Oluflturaca¤›n›z *.bat uzant›l› y›¤›n dosyas› komutlar›n s›rayla dosyasının kayıtlı olduğu konumu gösçal›flt›rmas›n› çal›flt›rmas›n› sa¤lar. terip Aç ’a ’a tıklayın. 5 Sırasıyla Tamam / Uygula ve Tamam Prefect dosyalar›n› silerek tuşlarına tıklayın. h›zl› sistem aç›l›fl› 6 Başlat menüsünden Çalıştır ’ı ’ı seçin ve " Windows XP devmgmt.msc" yazın. AÇILIfiTA PERFORMANS ARTIfiI: Bootvis Süre: Etki: aç›l›fl süresini minimuma düflürür. 7 IDE ATA/ATAPI denetleyiciler kaydına 5 dakika çift tıklayın. Her şeyden şeyden önce, bu ipucunun ipucunun birincil 8 Birincil IDE Kanalı ’na ’na sağ tuşla tıklaTweak IDE kanalında bir sabit disk, ikincil IDE yın ve Özellikler ’i’i seçin. XP kanalında ise bir CD-ROM ve/ veya 9 Gelişmiş Ayarlar sekmesine geçin. AyWindows XP Süre: Etki: DVD-ROM sürücüye sahip olan kulla- gıt Türü gri Türü gri olmayan Aygıt 0 veya 1 seçe4 dakika nıcılara hitap ettiğini belirtmek gereki- neği altında Aygıt Türü ’nü ’nü Otomatik Al yor. yor. Windows Windows XP her açılışında gıla ’dan ’dan Yok seçeneğine getirin ve Ta(%SystemRoot%\Prefetch) klasöründe mam’a mam’a tıklayın. Windows performansını artıran ince yer alan ve NTOSBOOT-*.pf olarak ad- 10 İkincil IDE Kanalı ’na ’na sağ tuşla tıkla- ayarların ayarların bazıları, bazıları, özel firmalar firmalar tarafın-
5
7
CHIP | ÖZEL
7
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
HKEY_LOCAL_MACHINE\System\ CurrentControlSet\Control\FileSystem kaydını açın. “ContigFileAllocSize” adını taşıyan bir DWORD değeri oluşturun ve değer verisi olarak 200 (hex) veya 512 (decimal) (decimal) değerini girin. Değişiklikleri Değişikliklerin n onaylanması için Kayıt Defteri Düzenle yicisi’ni kapatıp bilgisayarınızı baştan başlatın.
‹NCE AYARLAR: TweakXP Chip Özel sürümünde birçok fonksiyona h›zl› eriflim sa¤lan›yor.
dan bir araya getirilir ve amatör kullanıcıların kolayca yararlanabilmesi için bir arabirim arabirim altında altında toplanır toplanır.. Genelde Genelde bu tür programlara internet üzerinde sıkça rastlayabilirsiniz. Örneğin TweakXP TweakXP aracı bu tür uygulamalar arasında ilk sıralarda yer yer alıyor. alıyor. Tweak XP’nin XP’nin CHIP dergisi için özel olarak hazırlanan sürümünü eCHIP’te eCHIP’te bulabilirsiniz. Bu progprogramı sisteminize kurduktan sonra, Windows XP işletim sistemine dayalı olarak bellek, bellek, önbelle önbellek, k, işlemci işlemci,, ekran ekran kartı kartı ve ve diğer tüm donanımlarınızla ilgili performans artırıcı önerilere arabirim üzerinden hızlı bir biçimde erişebilirsiniz. Mutlaka denemelisiniz!
8
Contiguous File allocation boyutu Windows XP Süre:
Etki:
3 dakika
Bu ayar “contiguous file allocation” bo yutunu optimize ederek özellikle de sas abit diske sıkça erişen uygulamalarda performan formanss artışı artışı sağlar sağlar.. (Başlat / Çalıştır üzerinden üzerinden “regedit” “regedit” komutuyla komutuyla Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın ve
YAVAfiLATAN H‹ZMET: Dizin Oluflturma Hizmeti nadiren kullan›lmas›na kullan›lmas›na karfl›l›k sistemi yorar.
9
Dizin Oluflturma Hizmeti’nin kapat›lmas› Windows XP Süre:
3 dakika
Etki:
bilirs bilirsini iniz. z. Listed Listede, e, başlatı başlatılma lmasın sınaa gerek gerek duymayacağınız programları belirleyin. Bu kayıtlar üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve Sil komutu Sil komutu ile silin. Benzeri değerleri HKEY_CURRENT _USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Runonce ve HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Run kayıtları altında da bulabilirsiniz. Gereksiz gördüğünüz tüm programları açılıştan kaldırın ve bilgisayarınızı baştan başlatın. Alterna Alternatif tif olarak olarak 16. ipucun ipucunda da belirbelirtilen yöntemi de kullanabilirsiniz.
Dizin Oluşturma Oluşturma Hizmeti, Hizmeti, oldukça küçük bir program program olmasına olmasına rağmen, bü yük miktarlarda sistem belleğinin harcanmasına ve çoğu zaman bilgisayarınızın gürültülü çalışmasına neden olur. Bu hizmet, dizinlerin işlenmesini ve bilgisa yarınızdaki dosya listelerinin arşivlenmesini sağlar. sağlar. Bu sayede sabit disk üzerinde aramalar daha hızlı tamamlanır, ancak buna çoğu zaman gerek duyulmaz. S‹STEM KAYITLARI VER‹TABANI: Regedit Bu seçeneği kapatmak için öncelikle ile yap›lacak de¤iflikliklere çok dikkat edilmesi gerekir. Başlat / Denetim Masası üzerinden Masası üzerinden Program Ekle veya Kaldır simgesi Kaldır simgesi üzerine tıkHizmetleri kapatarak sistem layın. Windows Bileşenlerini Ekle/Kaldır kayna¤› tasarrufu üzerine tıklayın. tıklayın. Ardından Ardından Dizin OluşWindows XP turma Hizmeti ’nin ’nin hemen yanında göSüre: Etki: rülen kutucuğunun içerisindeki işareti 6 dakika kaldırarak, kaldırarak, fonksiyonu fonksiyonun n kapatılmasın kapatılmasınıı sağlayın. Hizmetler, bilgisayarın başlatılması sırasında çalıştırılan ve işletim sistemi fonkGereksiz programlar›n kay›t siyonlarının kullanılmasına yardımcı olan programlard programlardır ır.. Çoğu sistemde, sistemde, asdef terinden terinden kald›r›lmas› lında hiç ihtiyaç duyulmadığı halde çaWindows XP lıştırılan, lıştırılan, bellek kapasitesinin kapasitesinin ve işlemci Süre: Etki: 5 dakika gücünün harcanmasına neden olan çok sayıda sayıda hizmet mevcuttur. mevcuttur. Bu hizmetlehizmetleBilgisayarınıza denemek için kurduğu- rin kapatılması, kapatılması, sistem kaynakları kaynaklarından ndan nuz veya kullanım süresi dolduğu için tasarruf ve genel olarak olarak bilgisayar bilgisayar perperkaldırılması gereken programlar, sistem formansında formansında artış sağlar sağlar.. Listeyi sıralasıralakayıtları, kayıtları, veritabanınd veritabanındaa izler bırakarak bırakarak manızı ve hangi hizmetlerin gerekli olbilgisayarınızın açılışında gereksiz veri- duğuna kişisel olarak karar vermenizi lerin gözden gözden geçirilmesin geçirilmesine, e, açılışın açılışın ya- öneririz. öneririz. Kapatılan Kapatılan hizmetlerin istediğiistediğivaşlamasına ve kaynakların kaybına ne- niz zaman tekrar başlatılabileceğini den olur. unutmayın. Hizmetleri aşağıdaki biçimKayıt Defteri Düzenleyicisi’ni (Rege- de kapatabilirsiniz: dit) çalıştırın. çalıştırın. Diğer ipuçlarında ipuçlarında açıklaBaşlat / Çalıştır penceresinde Çalıştır penceresinde Aç satınan biçimde HKEY_CURRENT_USER\ rına services.msc yazın ve Tamam’a Tamam’a tıkSoftware\Microsoft\Windows\Current- layın. Hizmetler penceresinde kapatabiVersion\Run değerine değerine ulaşın. Bu pence- leceğiniz hizmetler listelenir. Örnek olarede, ekranın sağında sağında değerler görecekgörecek- rak Taşınabilir Ortam Seri No hizmetini No hizmetini siniz. Programlar Programlarıı klasörlerinden klasörlerinden ya da kapatalım. kapatalım. Öncelikle Öncelikle listede bu hizmeti hizmeti çalıştırılır dosya adlarından tanımlaya- bulun ve fare ile işaretleyin. işaretleyin. Farenin Farenin sağ
11
10
CHIP | ÖZEL
8
GEREKS‹Z H‹ZMETLER: Windows’un standart olarak aç›k bulunan birçok hizmeti asl›nda gerekli de¤il.
Dosyaya çift tıklayıp bir editörde açılmasını sağlayın. Options bölümünde “Logo=0” “Logo=0” satırını satırını girin. Windows Windows 95 ile ile çalışıyorsanı çalışıyorsanızz “Logo=Off” “Logo=Off” girin. Dosyayı Dosyayı kaydedin ve yazma korumasını tekrar etkinleştirin. Windows XP altında ise C:\ klasörü altında bulunan boot.ini dosyasını düzenleyin ve "/fastdetect" tanımının hemen sağına " /noguiboot" komutunu ekleyin. Bir sonraki Windows açılışında artık logolar görünmeyecektir.
nelde açıktır, açıktır, ancak bazı sürümlerde sürümlerde devre dışı bırakılmasına rağmen nasıl açılacağı da belirtilmemiştir. Kayıt Düzenleyicisi’ni başlatın. HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Dfrg\BootOptimizeFunction anahtarına anahtarına geçin. geçin. Sağdaki Sağdaki listeden Enable kaydını Enable kaydını seçin. Boot birleştiricisini etkinleştirmek için bu değeri Y ile değiştirin, devre dışı bırakmak bırakmak için için ise N yazın ve bilgisayarı baştan başlatın.
13
16
Messenger’› kapatman›n en h›zl› yolu
tuşuyla üzerine tıklayın ve Özellikler ’i’i seWindows XP çin. Özellikler Özellikler penceresi penceresi ekrana ekrana geldigeldiSüre: Etki: ğinde Başlangıç türü listesinden Devre 1 dakika Dışı ’nı ’nı seçin. Tamam’a Tamam’a tıklayarak pencereyi kapatın. Bilgisayarınızı Bilgisayarınızı tekrar başlat- C:/Program Files/Messenger klasörüne tığınızda servis artık başlatılmayacaktır. gidin. Messenger Messenger klasörünü "Messenge"MessengerOFF" olarak yeniden yeniden adlandırın. adlandırın. ÜsteGereksiz Windows lik bu işlem Outlook Express’i yavaşlatlogolar›n› iptal etmek maz ya da sistem performansını da düWindows 95, 98, ME, XP şürmez.
Daha h›zl› Windows XP aç›l›fl›
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
Bilgisayarınızın başlatılmasından veya oturum açılmasının ardından kullanılabilir konuma geçmesi çok uzun sürüyorsa, bu, açılışta açılışta bir takım temizlik işlemleişlemleri yapılması gerektiği anlamına gelir: Başlat/ Çalıştır penceresinde Çalıştır penceresinde “msconSüre: Etki: fig” komutunu komutunu çalıştır çalıştırın. ın. Başlangıç Başlangıç sek5 dakika Outlook Express aç›l›fl›n›n mesinde Tümünü Tümünü Devre Dışı Bırak tuşuBırak tuşuh›zland›r›lmas› Sistem açılışındaki Windows logosu sana ve Hizmetler sekmesinde Hizmetler sekmesinde Tüm MicroWindows XP dece gereksiz gereksiz bir reklam reklam değildir, değildir, aynı soft Hizmetlerini Gizle seçeneğine tıklaSüre: Etki: zamanda işletim sisteminin açılışını da dıktan sonra Tümünü Devre Dışı Bırak 5 dakika geciktirir. Bunları iptal etmek için WinWinüzerine tıklayın. dows 95, 98 ve Me Me sürümlerinde Explo- Eğer Messeng Messenger’ı er’ı 13. ipucunda ipucunda anlatıYeniden Başlat ’a ’a tıklayıp Winrer’da C:\ kök dizinindeki MSDOS.SYS landan farklı bir biçimde devre dışı bı- dows’un tekrar başlatılması sağlandığındosyasına sağ tuşla tıklayın ve Özellikler rakmayı denediyseniz bu yöntem Outlo- da, hızlı açılışa açılışa imkan imkan tanıyan tanıyan sistem komutunu komutunu çalıştırın. çalıştırın. Bu dosya dosya Gizli ok Express açılışının yavaşlamasına ne- hizmetlerinin ve uygulamalarının başlaözelliğine özelliğine sahiptir, sahiptir, bu yüzden gerekirse gerekirse den olabilir. olabilir. Bu sorunu ortadan kaldırkaldır- tıldığını göreceksiniz. Araçlar / Klasör Seçenekleri / Görünüm mak için “regedit” “regedit” komutuyla Kayıt DefUyarı: Uyarı: Bu işlem sistem başlangıç başlangıç hizhizaltındaki Tüm (Gizli) dosyaları ve klasör- teri Düzenleyicisi’ni başlatın. Düzen meDüzen me- metleri ve uygulamaları haricindeki tüm leri göster seçeneğini seçeneğini işaretleyin. işaretleyin. Daha nüsünden Bul ’a ’a tıklayın. tıklayın. Arama satırına satırına uygulamaların başlatılmasını engelleyesonra dosyanın Salt okunur özelliğini “ F B 7 1 9 9 A B - 7 9 B F - 1 1 D 2 - 8 D 9 4 - ceği için, örneğin arka planda çalışan ankaldırın ve Tamamdüğmesine Tamamdüğmesine tıklayın. 0000F875C541” 0000F875C541” yazın ve Sonrakini Bul tivirüs benzeri programların çalışması tuşuna tıklayın. tıklayın. Kayıt Kayıt bulunduğunda bulunduğunda kesintiye uğrayabilir. önündeki artı işaretine tıklayın, InProcServer32 ve LocalServer32 kayıtlarını bulun. Herhangi Herhangi birine tıklayın tıklayın ve sağdaki pencerede Ad sütununda Ad sütununda Varsayılan değeri değiştirin ve Değer verisi ’ni ’ni silin. Diğer kayıt için de aynı işlemi tekrar edin.
12
14
15
Boot birlefltiricisinin kapat›lmas› veya aç›lmas›
Windows XP Süre:
Etki:
3 dakika
EN HIZLI YÖNTEM: Messenger uygulamas›n› kapatman›n en h›zl› ve basit yolu klasörün adland›r›lmas›. adland›r›lmas›.
CHIP | ÖZEL
Microsoft Windows Windows XP’nin yeni özelliklerinden biri de boot birleştiricisidir. Bu sayede boot dosyalarının hepsi sabit disk üzerinde art arda yerleştirilerek açılışın hızlandırılm hızlandırılması ası sağlanır. sağlanır. Bu seçenek ge-
HIZLI AÇILIfi: Windows aç›l›fl›nda bafllat›lan programlar› temizlemek performans art›fl› sa¤lar.
9
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
17
Oyun Bilgisayar›: Sistem kaynaklar›n›n boflalt›lmas›
Windows XP
Süre:
Etki:
6 dakika
Donanımların devre dışı bırakılması ve hizmetlerin durdurulması yerine oyunlarınıza özel donanım profilleri de oluşturabilirsiniz. Bilgisayarım simgesine sağ tuşla tıkla yın ve Özellikler ’i’i seçin. Donanım sekmesine geçin ve Donanım Profilleri ’ne ’ne tıklayın. Profile 1 kaydını kaydını işaretleyin, işaretleyin, kopyalakopyala yın ve adını “Oyun” olarak değiştirin. Şimdi bilgisayarınızın açılışı sırasında görüntülenecek bir menü oluşturdunuz. Donanım profilleri seçimi listesinde seçimi listesinde özellikleri belirleyin. belirleyin. Normal Normal zamanlarda zamanlarda sistemi orijinal ayarlarla başlatın. PC’nizi başka bir profilde başlatmak isteseniz de asla eski profili (Profil 1) silmeyin. Yapılan değişikliklerin etkisini görmek için bilgisayarınızı baştan başlatın. Şimdi oyun bilgisayarı için diğer ince ayarları tamamlayalım: 11. ipucundaki ipucundaki adımları izleyerek izleyerek gereksiz tüm hizmetleri kapatarak sistem kaynaklarınd kaynaklarından an tasarruf sağlayın. sağlayın. Dikkat: Şimdi Aygıt Aygıt Yöneticisi’ndek Yöneticisi’ndekii bazı donanımları devre dışı bırakabilirsiniz. siniz. Oyunlarda Oyunlarda sorun olabilecek olabilecek ya da gereksiz kaynak harcanmasına neden olan herhangi bir donanımı seçin ve Özellikler penceresinde Genel sekmesi kullanımı listesinden devre altında Aygıt kullanımı listesinden dışı bırakılmasını sağlayın. Eğer sistemdeki fiziksel bellek miktarı 256 MB veya daha düşük ise küçük bir ayar değişikliği ile sabit diskin RAM olarak simüle edilmesini sağlayabilirsiniz. Bu ipucu, bilgisayarını bilgisayarınızda zda kullanılan kullanılan RAM miktarının artmasını sağlar.Anca k uygulanan yöntem aslında sabit disk alanının RAM olarak simüle edilmesidir. Microsoft tarafından “The Virtual Paging File Size” Size” olarak adlandırılan bu işlem, önbellekleme olarak da bilinir. 1 Denetim Masası’nda Performans ve Bakım kategorisine geçin. 2 Sistem simgesine tıklayın ve Gelişmiş sekmesine geçin. 3 Performans alanında Performans alanında Ayarlar ’a ’a tıklayın. 4 Performans Seçenekleri penceresinde Gelişmiş sekmesine Gelişmiş sekmesine geçin. 5 Sanal Bellek alanında Değiştir ’e ’e tıkla yın.
ÖZEL OYUN PROF‹L‹: Oyunseverler, baz› donan›mlar› kapatarak kapatarak daha h›zl› bir sistem elde edebilirler.
6 Bu pencerede RAM miktarını belirle yebilirsiniz. İdeal değer, bellek miktarının 1,5 katı alınarak hesaplanabilir hesaplanabilir.. Örneğin 256 MB RAM’e sahipseniz 384 MB disk belleği kullanmanız tavsiye edilir (256MBx1.5=384M (256MBx1.5=384MB, B, Microsoft.) Microsoft.) Son olarak sabit diskinizde Disk Temizleme aracını ve ardından Disk Birleştiricisi’n leştiricisi’nii çalıştırın. çalıştırın. PC’deki PC’deki perforperformans artışını hissedeceksiniz.
18
Daha fazla ifllem gücü
Windows XP Süre:
Etki:
3 dakika
Başlat menüsü Başlat menüsü üzerinden erişilen Çalıştır penceresinde, Aç satırına “Rundll 32.exe advapi32.dll,ProcessIdleTasks” Tamam’a tıklayarak işlemi yazın ve Tamam’a onaylayın. Bu komut her seferinde WinWindows XP’nin arka planda görülen “sistem boşta işlemi” için maksimum işlemci gücü ayrılmasını ayrılmasını sağlar. sağlar. Böylelikle, Böylelikle, örneğin grafik işlemleri gücü gerektiren oyunları daha rahat oynayabilirsiniz
19
NTFS ile performans›n›z› performans›n›z› art›r›n
Windows XP Süre:
6 dakika
Etki:
1. Kısa adların oluşturulmasını devre dışı bırakın. bırakın. Varsayılan arsayılan ayarlar ayarlar altında altında NTFS, dosyaları dosyaları MS-DOS ve Microsoft Microsoft Windows 3.x istemcileri uyumluluğu açısından sekiz karakter uzunluğunda dosya adı ve üç karakter uzunluğunda dosya uzantısı standardına uygun şekilde biçimlendirir. biçimlendirir. Eğer bu tür istemcileri desteklemiy desteklemiyorsanı orsanız, z, Kayıt Kayıt Defteri’ndek Defteri’ndekii “NtfsDisable8dot3NameCreation” (HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentContr NE\SYSTEM\CurrentControlSet\ContolSet\Control\Filesystem anahtarı altında) değerini 1 yaparak fonksiyonu devre dışı bırakabilirsiniz. 2. Son erişim güncellemesini devre dışı bırakın. Varsayılan ayarlar altında NTFS, klasörlere son erişim tarihini ve zamanını günceller. günceller. Büyük boyutlardaki boyutlardaki NTFS sabit disklerd disklerde, e, güncelleme güncelleme işlemi işlemi performansın formansın düşmesine düşmesine neden olur. Otomatik güncellemeyi kapatmak için Kayıt Defteri’ndeki “NtfsDisableLastAccessUpd sUpdat ate” e” (HKE (HKEY_ Y_L LOCAL OCAL_M _MA ACHICHINE\SYSTEM\CurrentContolSet\Control\Filesystem) rol\Filesystem) değerini değerini 1 yapın. Eğer veritabanında böyle bir kayıt bulunmuyorsa, anahtarı ekleyerek ekleyerek değeri değeri düzenleyin. düzenleyin. 3. “Master file table” table” için uygun bir alan belirleyin. belirleyin. Sistem Sistem kayıt veritabanınd veritabanındaa HKEY_LOCAL_MACHINE\ SYSTEM\CurrentControlSet\Control\FileSystem anahtarı altında “NtfsMftZoneReservation neReservation”” kaydını kaydını REG_DW REG_DWORD olarak ekleyin. ekleyin. Bu kaydı kayıt kayıt defterine defterine eklediğinizde sistem disk alanı üzerinde “master “master file table” için alan ayırır. ayırır. Bu sa yede master file table performans artışı sağlar. Eğer sabit diskinizdeki dosyaların ortalama boyutu çok yüksek ve miktarı az ise 1 değerini kullanın. kullanın. Dosya miktamiktarındaki rındaki artışa göre göre 2, 3 veya 4 (maksi(maksimum) değerlerini de kullanabilirsiniz. Ancak her şeye rağmen 2’nin üzerindeki değerleri değerleri tercih etmeyin, çünkü bu değerler master file table için kullanılan sabit disk bölümü boyutunu artırır. artırır. Değişikliklerin onaylanması için bilgisayarın yeniden başlatılması gerektiğini unutmayın.
NTFS dosya sistemi tüm profesyonel CPU öncelik ayar› ile kullanıcılara tavsiye edilir, çünkü ortaya h›z art›fl› art›fl› konan sağlamlık ve güvenlik avantajları Windows XP büyük boyutlu sabit diskler için vazgeSüre: Etki: çilmez bir unsurdur. Ancak sağlanan bu 4 dakika avantajlar bazen gereğinden fazla özellik sunabilir. Bazı fonksiyonlar üzerinde üzerinde de- Öncelikle Kayıt Defteri Düzenleyicisi alğişiklik yaparak NTFS performansını ar- tındaki CPU Priority ayarının düzenlentırabilirsiniz: mesi mesi gereki gerekirr. Regedi Regedit’i t’i başla başlatın tın ve ve
20
CHIP | ÖZEL
10
HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \ CurrentControlSet \ Control \ PriorityControl\ Control\ anahtarını anahtarını bulun. Penceren Pencerenin in sağındaki bölümde Win32PrioritySeparation değerini “38" olarak değiştirin. Ardından son olarak Bilgisayarım klasörü üzerinden Araçlar menüsüne, oradan da Klasör Seçenekleri ’ne ’ne tıklayın. Klasör Seçenekleri penceresinde Görünüm sekmesine geçin ve Gelişmiş Ayarlar listesinden Klasör pencerelerini ayrı bir işlemde başlat seçeneğini başlat seçeneğini işaretleyin. Windows XP, XP, artık her pencereyi ve uygulamayı, uygulamayı, kendine kendine özel bellek alanında ve özel özel proseslerde çalıştırır. çalıştırır. Bu sayede sağlamlık ve ve hız artışı sağlanır, ancak bilgisayarınız eskisine göre çok daha fazla RAM gerektirir. Not: Yukarıda anlatılan anlatılan iki ipucu, ipucu, bazen Counter Strike altında klavye ve farenin devre dışı kalmasına neden olabilir.
21
Intel Uygulama H›zland›r›c› Disk eriflimini h›zland›r›n
Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP
Süre:
Etki:
5 dakika
Sabit diskinizde yüzde 10 değerinde hız artışı için yeni sürücü kurmaya sizce de değmez mi? Intel firması gerekli sürücüleri (Application Accelerator (IAA)) internet sitesi üzerinden Eylül ayında bu yana sunuyor. sunuyor. Bu program duyurulduğu üzere “storage sub-system bottleneck”leri, yani darboğazları darboğazları azaltıyor azaltıyor.. Eğer Intel chipsetli bir anakart (810 - 860 arası) ve Pentium Pentium Celero Celeron, n, III, 4 ya da Xeon Xeon işişlemciye sahipseniz aşağıdaki adresi ziyaret edin: http://www.intel.com/support/ chipsets/iaa
Dosyayı indirip kurulum işlemlerine başlamadan başlamadan önce, önce, bu sayfada sayfada yer alan alan uyarıları ve önerileri mutlaka okuyun.
UYGULAMA HIZLANDIRICI: Intel Application Accelerator Intel’in sitesinde ücretsiz olarak sunuluyor.
CHIP | ÖZEL
Eğer 830 veya 845 chipset’li ve Windows XP kurulu bir sistem üzerinde çalışıyorsanız öncelikle “Intel Chipset Software Installation” uygulamasını kurmakurmanız gerekir. gerekir. Eğer chipset’in chipset’in modelinden modelinden emin olamıyorsanız, yine aynı sayfa üzerinde chipset’in tanımlanmasını sağla yan bir araç bulabilirsiniz. Açılış ve uygulamaların başlatılma süresinde gözle görülür bir artış olduğunu hissedeceksin hissedeceksiniz. iz. Sürücüleri Sürücüleri yüklemeyüklemeden önce açılış süresini kronometre ile ölçerek farkı tespit etmenizi tavsiye edi yoruz.
22
IRQ IRQ önceli öncelikk performans› performans›
Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP
Süre:
Etki:
5 dakika
Bu ipucuyla, ipucuyla, bir IRQ IRQ değerine değerine verilen önceliğin artırılarak, ilgili bileşenin performansının formansının artırılması artırılması sağlanabilir sağlanabilir.. Bu işlem sırasında en sık kullanılan bileşen, tüm anakartın performansının artırılmasını sağlayan “Sistem CMOS/Gerçek Zaman Saati”dir. Saati”dir. Kayıt Defteri Defteri Düzenle yicisi’nde HKEY_LOCAL_MACHINE \SYSTEM\CurrentControlSet\Control\PriorityControl anahtarına ulaşın. Sağdaki alana farenin sağ tuşuyla tıkla yarak yeni bir DWORD DWORD değeri oluşturun ve “IRQ8Priori “IRQ8Priority” ty” olarak adlandırın. adlandırın. Oluşturulan değer üzerine çift tıklayıp 1 değerini değerini girin. Oluşturulan Oluşturulan değer, değer, aşağıdaki biçimde görülür: IRQ8Priority REG_DWORD REG_DWORD 0x00000001 (1) Değişikliklerin onaylanması için bilgisayarı baştan başlatmanız gerekir.
HIZLI GÖRÜNÜM: Resimde görülen seçene¤i kapatarak a¤ klasörlerine daha h›zl› eriflebilirsiniz.
3 Klasör Seçenekleri penceresinde Seçenekleri penceresinde Görü-
nüm sekmesine geçin. 4 Gelişmiş Ayarlar altında ikinci sırada yer alan ala n Ağ klasörlerini ve yazıcıları otomatik olarak tara seçeneğini devre dışı bırakın. 5 Uygula veya Tamam’a Tamam’a tıklayarak işlemlerin onaylanmasını sağlayın. Windows’un, Windows’un, simgelerin gösterilmesi sırasında muhteşem hız kazandığını göreceksiniz.
24
IDE sürücülerde DMA’n›n etkinlefltirilmesi
Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Süre:
Etki:
5 dakika
Pentium IV 3Ghz+ işlemcili yeni PC’nizde kare atlayan DivX;-) filmlerin veya takılan MP3 dosyaların canınızı sıkması gayet doğal. doğal. Oysa ki çözümü oldukça basit: basit: Muhtemelen Muhtemelen XP, XP, IDE sürüA¤da simgelerin daha h›zl› cülerinizi DMA yerine PIO modu altıngörüntülenmesi da çalıştırmayı tercih ediyor. BilgisayaWindows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP rım simgesine farenin sağ tuşuyla tıklaSüre: Etki: dıktan hemen sonra Özellikler ’i’i ve Do4 dakika nanım sekmesini seçerek Aygıt YöneticiKlasörlerde gezinmek üzere (i)Bilgisaya- si ’ne ’ne geçin. rım(i) klasörünü açtığınızda, XP otomaBirincil IDE Kanalı kaydına Kanalı kaydına ve ardıntik olarak ağ klasörleri ve yazıcıları da dan Gelişmiş Ayarlar sekmesine Ayarlar sekmesine çift tıkaranır. aranır. Bu işlem, simgelerin simgelerin görüntülengörüntülen- layın. Burada birincil birincil IDE kanalı üzerinmesini geciktirebil geciktirebilir ir.. Eğer varsayılan varsayılan deki master ve slave sürücülerin ayarlaWindows simgelerini kullanmayı tercih rını görebilir ve aktarım modunu seçebiediyorsanı ediyorsanız, z, bu fonksiyonu fonksiyonu durdurabidurdurabi- lirsiniz. lirsiniz. Eğer aktarım modu modu Salt PIO ise PIO ise lirsiniz. DMA kullanılabiliyorsa seçeneğini seçin 1 Bilgisayarım klasörüne çift tıklayarak ve PC’nizi baştan başlatın. Bilgisayarınıaçılmasını sağlayın. zın açılışın ardından da hala PIO mo2 Araçlar menüsü raçlar menüsü üzerinden Klasör Seçe- dunda diretiyorsa, Aygıt Yöneticisi ’nden ’nden nekleri ’ni ’ni seçin. birincil IDE kanalını kaldırın ve sistemi
23
11
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
baştan başlatın. başlatın. Ardından Ardından aynı aynı işlemi işlemi ikincil IDE kanalı için de tekrarlayın. Artık akıcı DivX;-) filmlerin ve mp3’lerin keyfini çıkarabilirsiniz.
sistem performansında nispeten hız ar- üzerinden bir kısayol oluşturun. (i)Kısatışı sağlanır. yol Oluştur(i) penceresi ekrana gelir. İlgili satıra “shutdown” “shutdown” (tırnak işaretli olXP’nin h›zl› madan) yazıp bir karakter boşluk bırakapat›lmas› kın ve aşağıdaki parametrelerden birini Windows XP Scandisk süresini 10 yazın. Süre: Etki: saniye k›salt›n Kullanımı: shutdown [-i | -l | -s | -r | -a] 5 dakika Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP [-f] [-m \\bilgisayaradı] [-t xx] [-c "açıkSüre: Etki: Windows XP’nin kapatılması sırasında, lama"] [-d up:xx:yy] 5 dakika sistem öncelikle çalışan tüm hizmetlerin -i Grafik arabirimini arabirimini görüntüler, görüntüler, ilk paBaşlat/Çalıştır menüsü Başlat/Çalıştır menüsü üzerinde “CMD” sonlandırılmasını sağlar. Eğer hizmetler rametre olması gerekir komutunu yazarak MS DOS komut satı- hemen kapatılamazsa, Windows tarafın- -l Oturumu kapatır (-m parametresiyle rına rına geçi geçin. n. Komut omut penc pencer eres esin inde de dan sonlandırılmadan önce kapatılması kullanılamaz) “CHKNTFS/T:4“ yazın ve [Enter] tuşu için bir şans daha tanınır. tanınır. Bu işlem, Win- -s Bilgisayarı kapatır ile işlemi onaylayın.“4” onaylayın.“4” yazan alana bek- dows’un sistem kayıt veritabanında be- -r Bilgisayarı kapatır ve baştan başlatılleme süresini süresini girebilir girebilirsiniz. siniz. Daha fazla lirtilen süre kadar beklemesine neden masını sağlar bilgi için “CHKNTFS/?” komutunu kul- olur. olur. Eğer bu ayarları ayarları değiştirir değiştirirseniz, seniz, -a Sistemin kapatılmasını engeller lanabilirsiniz. Windows hizmetlerin daha kolay son- -m \\bilgisayaradı Bilgisayarın uzaktan landırılmasını sağlayacaktır. Gerekli de- kapatılmasını kapatılmasını,, baştan başlatılm başlatılmasını asını ya H›z için grafik kalitesinden ğişiklikleri aşağıda bulabilirsiniz: da iptal edilmesini sağlar. taviz verin 1 Başlat/Çalıştır menüsü üzerinden “re- -t xx Sistemin belirlenen xx saniye soWindows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP gedit” programını çalıştırın. nunda kapatılmasını sağlar Süre: Etki: 2 HKEY_LOCAL_MACHINE / SYS- -c "açıklama" Kapanış açıklaması (en 3 dakika TEM / CurrentControlSet / Control fazla 127 karakter) XP, XP, yeni eklenen grafik özellikleri ile bü- anahtarına ulaşın. -f Çalışan uygulamaları uygulamaların n hiçbir uyarı ol yük miktarlarda bellek harcanmasına 3 Control anahtarına Control anahtarına tıklayın. maksızın kapatılmasını sağlar neden olur. olur. Bazen çok önemli önemli görülen görülen 4 Pencerenin sağındaki alanda "WaitTo- -d [u][p]:xx:yy Kapanış için sebep kodu bu miktar, miktar, çok ince bir ayrıntı için israf KillServiceTimeout" değerini seçin. u kullanıcı kodu 5 Üzerine çift tıklayarak değeri 2000’den p planlanan kapanış kodu ediliyor olabilir. Renk kalitesinin ve ekranda görüntü- daha düşük bir değere ayarlayın (Örne- xx Büyük sebep kodu (256’dan daha külenen bit sayısın sayısının ın düşürülm düşürülmesi, esi, yeni ğin 200). çük pozitif pozitif değer) yy Küçük sebep kodu (65536’dan daha başlayanlar başlayanlar için için önemli önemli bir tasarruf tasarruf ve hız artışı sağlayabilir. küçük poziti pozitiff değer) 1 Masaüstü’nde boş bir alana tıklayarak Aşağıdaki komut satırı kapanış komutuaçılan menüden Özellikler ’i’i seçin. na iyi bir örnektir: 2 Görüntü Özellikleri penceresinde Özellikleri penceresinde Ayarlar sekmesine geçin. Renk kalitesi listeshutdown -s -t 0 sinden en düşük kaliteyi seçin (genellik2 Bu komut bilgisayar kapanış komutule 15 veya 16 bit). Bu işlem renk yoğunyoğunluğunu, simgelerin kalitesini düşürür ve ve nu çalıştırılmasını ve bilgisayarın kapaHIZLI SONLANDIRMA: Kay›t defteri üzetılmasını tılmasını sağlar (-s parametresi parametresi ile). Sarinde sonland›rma süresini azaltmak kapan›fl› h›zland›r›r. yaç, bilgisayarın en hızlı biçimde kapatılması için sıfır değerine ayarlanmıştır XP’nin klavye üzerinden (–t 0 parametresi ile) kapat›lmas› 3 Özelleştirilmiş shutdown komutunuzu Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP oluşturduktan sonra (i)İleri(i)’ye tıklaSüre: Etki: yın. Kısayola bir isim verin ve işlemi biti4 dakika rin. Bilgisayarınızın klavye üzerinden basit 4 Oluşturulan kısayol üzerine farenin bir tuş kombinasyonu ile kapatılması ya sağ tuşuyla tıklayın ve özelliklerini göda baştan başlatılması işlerinizi kolaylaş- rüntüleyin. tırmaz mıydı? [CTRL]+[ALT]+[DEL] 5 Kısayol tuşu satırı tuşu satırı üzerinde programın tuş kombinasyonunu herkes biliyor, biliyor, peki kısayolunu belirleyebilirsiniz. ya [CTRL]+[ALT]+[END]’i? [CTRL]+[ALT]+[END]’i? [CTRL]+[ALT]+[END] tuş kombinasYapmanız gereken işlemler oldukça yonunu kullanabilirsiniz, ancak tabii ki basit ve zararsız. seçim size kalmış. DÜfiÜK RENK KAL‹TES‹: Ço¤u zaman performans art›fl› için renk kalitesinden taviz 1 Masaüstü’nde boş bir alana farenin sağ 6 Tamam’a Tamam’a tıklayın. Kapanış komutu komutu arverilebilir. tuşuyla tıklayın. Yeni/Kısayol menüsü tık kullanıma hazır! Bilgisayarınızın ka-
25
27
26
28
CHIP | ÖZEL
12
patılması için [CTRL]+[ALT]+[END] tuşlarına basmanız yeterli olacaktır. olacaktır. Ancak öncelikle öncelikle üzerinde çalıştığınız dosyaları kaydetmeyi unutmayın. Aksi takdirde çalışmalarınız kaydedilmeden kapatılır.
29
nımları devre dışı bırakın ve PC’nizi baştan başlatın.
32
Çoklu sabit disklerde kal›c› takas dosyas›
Windows XP Süre:
A¤da h›z için sistem hatas›n›n önlenmesi
3 dakika
Windows 98SE, ME, NT4, 2000 ve XP Süre:
Etki:
3 dakika
Windows Windows 2000’de görülen bir hata, Zamanlanmış manlanmış Görevler klasörünün, klasörünün, kullanıcının ağda klasörleri görüntülemesi sırasında da taranmasına neden neden olur. Microsoft bu hata için bir düzeltme öneri yor. yor. Düzeltme sadece hatayı gidermekle kalmıyor, aynı zamanda zamanda Microsoft ağlarında gezinti sırasında önemli derecede hız artışı da sağlıyor. Hatanın giderilmesi için gerekli aşağıdaki adımları izleyin: 1. “Regedit” “Regedit” komutu komutu ile Kayıt Kayıt Defteri Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. 2. HKEY_LOCAL_MACHINE / Software / Microsoft / Windows / CurrentVersion / Explorer / RemoteComputer / NameSpace anahtarına geçin. 3. {D6277990-4C6A-11CF-8D87-00AA0060F5BF} olarak tanımlanan anahtarı bulun. 4. Üzerine sağ tuşla tıklayın ve silin. 5. Sistemi baştan başlatın.
çeneğini işaretleyin. Ağ Bağlantıları penceresinde geri döndüğünüzde Yüksek Hızda Internet bağlantılarınıza sağ tuşla tıklayın ve yukarıdaki adımları bu bağlantı için de tekrarlayın. Bu ayarların ağ bağlantılarınızda muhteşem bir hız artışı sağladığını göreceksiniz. ceksiniz. Ancak yapılan yapılan değişiklik, değişiklik, bazı durumlarda küçük ev ağlarında Internet Bağlantı Paylaşımı (ICS) fonksiyonunun çalışmasında sorunlara neden olabiliyor. Bu durumda yapılan işlemleri sorunsuz biçimde geri alabilirsiniz.
30
31
H›zl› a¤ eriflimi sa¤lanmas›
Windows 2000, XP Süre:
Etki:
4 dakika
Eğer 29. ipucunda ipucunda açıklanan ağ bilgisabilgisa yarları için zamanlanmış görevlerin denetlenmesi anahtarını da silmenize rağmen Ağ Bağlantılarım üzerinden diğer ağ bilgisayarlarına erişiminiz dayanılamayacak kadar yavaşlıyorsa ve birden fazla ağ donanımına sahipseniz (kablo ve ADSL modem ya da dahili ağ için ikinci bir NIC) aşağıdaki adımları izle yin: Ağ Bağlantılarım üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçin. Kablo ve ADSL modem bağlantısını sağlayan NIC üzerine sağ tuşla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçin. Internet İletişim Kuralları (TCP/IP) kaydına tıklayın ve tekrar ve Özellikler ’i’i seçin. Gelişmiş tuşuna Gelişmiş tuşuna tıklayın, WINS sekmesine geçin ve TCP/IP üzerinde NETBIOS’u devre dışı bırak sebırak se-
CHIP | ÖZEL
Etki:
HIZLI A⁄ ER‹fi‹M‹: NETBIOS’un devre d›fl› b›rak›lmas› a¤daki bilgisayarlara eriflimi k›s›tlayabilir.
Kullan›lmayan portlar›n portlar›n kapat›lmas›
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
Yukarıda anlatılan diğer ipuçlarında başlangıç uygulamalarını kapatarak, prefetch dosyalaırnı silerek veya DLL’leri kaldırarak Windows XP açılışını hızlandırmayı denemişsinizdir. Kuşkusuz tüm bu yöntemler gerçekten hız artışı sağlar. Ancak açılış hızının artırılması için önemli bir diğer ayarı da unutmamak gere gereki kirr. Bu yön yönte tem, m, Aygıt Yöneticisi ’nden ’nden kullanılmayan aygıtların kapatılmasına dayanır. Örneğin bilgisayarınızdaki USB ya da COM portlarına bağlı bir aygıt bulunmuyorsa bunların kapatılması sistemin açılış hızına ekstra katkı sağlar. Denetim Masası / Sistem / Donanım penceresi üzerinden Aygıt Yöneticisi ’ne geçin. Bilgisayarınızda kullanılmayan dona-
Şimdi okuyacağınız okuyacağınız ipucu, sisteminizd sisteminizdee şaşırtıcı bir hız artışı sağlamanıza yardımcı olacak. İnternette İnternette ve tartışma tartışma gruplarında kalıcı takas dosyasının paylaştırılması konusunda çok sayıda ipucuyla karşılaşabilirsiniz. Eğer özellikle ayrı IDE kanallarına bağlı iki veya daha çok sabit diske sahipseniz kalıcı takas dosyasını bu iki sürücü üzerine yayabilirsiniz. yayabilirsiniz. Windows XP, XP, RAID-Type Stripping fonksiyonunu destekler ve sahip olduğu algoritmalar ile bilgilerin farklı sürücülere paylaştırılmasını da sağlar. Böylelikle her iki sürücüye de aynı anda erişilmesi (verilerin okunması ve yazılması) gerektiğinde, Windows XP bu özelliği sayesinde performans artışı sağlar. Gerekli ayarları yapmak için Bilgisa yarım simgesi üzerine sağ tuşla tıklayın, Özellikler ’i ’i seçin. seçin. Açılan pencer pencerede ede Gelişmiş sekmesine geçin ve Performans alanı altındaki Ayarlar ’a ’a tıklayın. Performans Seçenekleri penceresi Seçenekleri penceresi altında Gelişmiş sekmesine geçin ve Değiştir ’e ’e tıkla yın. Sanal Bellek penceresinde Bellek penceresinde her iki sabit diskiniz için de disk belleği boyutunu ayarlayın. Örneğin her biri üzerinde çift disk bölümü bulunan iki farklı sabit diskiniz
ÇOKLU SANAL BELLEK: Çift sabit disk üzerinde oluflturulacak sanal bellek eriflimi h›zland›r›r.
13
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
olduğu olduğu varsayalım. varsayalım. Bu durumda ekranda toplam 4 farklı disk alanı görülür. Eğer 512 MB sabit disk alanına sahipseniz örneğin ikinci disk alanını 1.5 GB boyutunda oluşturabilir ve kalıcı takas dosyası boyutunu 764-1500 MB arası ayarlayabilirsiniz. Bu yöntemi yöntemi mutlaka deneyin. deneyin. “Page “Page file stripping” olarak da adlandırılan bu yöntem işlem gücünün artmasını sağlar.
üzerine tıkladıktan sonra kapatılması uzun zaman alır. Eğer yukarıda anlatılan daha karmaşık ipuçlarını uygulamaktan çekiniyorsanız, açılış ve kapanış seslerini devre dışı bırakarak nispeten hız artışı sağlayabilirsiniz. Denetim Masası üzerinden Ses Efekti ve Ses Aygıtları simgesine tıklayın. Ses Efekti sekmesine Efekti sekmesine geçin ve Program olayları listesi ları listesi altında Windows’tan Çık kayÇık kaydını seçin. Ses Efekti listesinde Efekti listesinde Windows XP’nin h›zl› kapat›lmas› XP Kapat.wav dosyası dosyası görülür. görülür. Listenin Listenin için alternatif öneri hemen yanındaki ok tuşuna tıklayarak Windows XP listenin en üstünde yer alan “(Yok)” “(Yok)” kaySüre: Etki: Tamam’a tıklayarak işlemleri dını seçin. Tamam’a 4 dakika onaylayın. onaylayın. Sonraki açılışlar açılışlarda da sistemin sistemin Windows’un önceki sürümleri gibi, gecikmesine neden olan ses efektleri kaWindows XP’nin de Bilgisayarı Kapat patılır.
33
karşılaşmanız karşılaşmanız mümkündür mümkündür.. Ancak bu bu tür durumlarda sistem çökmelerinin atlatılması için kullanılabileceğiniz bir önerim önerimiz iz var: Bu işlem, işlem, mavi mavi ekran ekranla la karşılaşıldığında sistemin baştan başlatılmasını sağlar. Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. HKEY_LOCAL HKEY_LOCAL_MAC _MACHINE HINE \ SYSSYSTEM \ CurrentControlSet \ Control \ CrashControl anahtarına geçin. Ekranın sağındaki listeden AutoReboot değerini seçin ve üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak Değiştir ’i ’i seçin. Fonksiyon Fonksiyonu u devre dışı bırakmak için ekrandaki değeri 0 ile, açmak içinse içinse 1 değeriyle değeriyle değiştirin. değiştirin. Ardından bilgisayarınızı baştan başlatın.
37
IE 6’da yavafllama ve çökmelerin engellenmesi
Windows XP
Kilitlenmeleri Engelleyin
Süre:
Windows kilitlendi¤inde, ço¤unlukla saatlerce saatlerce süren bir çal›flman›z da bofla gitmifltir. Birkaç önlemle sisteminizin stabil çal›flmas›n› sa¤layabilirsiniz.
34
Aç›l›flta tak›lmalar›n engellenmesi
Windows XP Süre:
35
Uygulama sonland›rma süresinin ayarlanmas›
Windows XP Etki:
4 dakika
Eğer sistem açılış sırasında 2 veya 3 dakika takılıyorsa ve bu esnada Başlat menüBaşlat menüsüne veya Görev Çubuğu programlarına da erişilemiyorsa bunun tek bir sebebi olabilir: olabilir: Arka planda çalışan “Arka “Arka Plan Akıllı Aktarım Aktarım Hizmeti”. Microsoft Microsoft bu hatanın giderilmesi için güncellemeler yayınladı, ancak bazı sistemlerde etkili olmayabilir. 1 Başlat / Çalıştır menüsü üzerinden “msconfig” komutunu çalıştırın. 2 Hizmetler sekmesine geçin. Hizmetler başlığına tıklayarak hizmetlerin isme göre sıralanmasını sağlayın. Ardından “Arka Plan Akıllı Aktarım Hizmeti”ni bulun, devre dışı bırakın ve işlemleri onaylayarak bilgisayarınızı baştan başlatın.
Süre:
Etki:
4 dakika
İşletim sistemi, sistemi, uygulamaların donmaladonmalara karşı otomatik olarak kapatılmasını sağlayacak sağlayacak bir süre tanımlar tanımlar.. Bu değer çoğu zaman gereğinden yüksek olabilir. Bazen de çok düşük tanımlanmıştır. tanımlanmıştır. Uygulamaların arka planda çok sayıda işlem yapması, yapması, bilgisayarın bilgisayarın uygulamanı uygulamanın n kilitlendiğini düşünerek onu sonlandırmasına neden olabilir. olabilir. Bu durumu önlemek için kayıt defterindeki sonlandırma süresini artırmanız gerekir: Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni (regedit.ex dit.exe) e) başlat başlatın. ın. HKEY_C HKEY_CURR URRENT ENT _USER \ Control Pane\ Desktop anahtarına geçin. geçin. Ekranın sağındaki sağındaki listeden listeden HungAppTimeout değerini HungAppTimeout değerini seçin ve üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak Değiştir ’i ’i seçin. Sonlandırma Sonlandırma süresini değiştideğiştirin ve bilgisayarınızı baştan başlatın.
36
Otomatik yeniden bafllatma seçene¤i
Windows XP
Süre:
Etki:
4 dakika AKILLI AKTARIM H‹ZMET‹: Aç›l›flta aktif olan bu hizmet sistemin tak›lmas›na enden olabilir.
Etki:
6 dakika
Her ne kadar Windows XP sürümünün en sağlam işletim sistemi olduğu söylense de, bazı durumlar durumlarda da mavi mavi ekranla ekranla
Eğer Internet Explorer (IE) 6 dayanılamayacak kadar yavaşlıyor, yavaşlıyor, çökmelere neden oluyorsa ve CPU kullanım oranı yüzde 100’e kadar tırmanıyorsa, bunun nedeni zarar görmüş Temporary Internet Files klasörü olabilir. Genelde TemTemporary Internet Files klasöründeki dos yalar, Internet Seçenekleri menüsünden ya da özel yazılımlar ile temizlenmeye çalışılır çalışılır.. Ancak bu klasör klasör çoğu çoğu zaman boş gibi görünse de aslında boş olmayabilir. Bu durum Temporary Temporary Internet Files klasörü veritabanındaki bozukluktan kaynaklanır. Temporary Internet Files aslında gerçek dosyal dosyalar ar deği değildi ldirr, %syste %systemdr mdriive%\Documents and Settings\%username%\Local Settings\Temporary Internet Files\Content.IE5\index.dat altına yer alan kayıtlardır. Bu dosyanın silinmesi, sorunu da çözecekt çözecektir ir.. Aynı sorun NT kullanıcılarını kullanıcılarını da tehdit eder. eder. Sorunun giderilmesi için aşağıdaki adımları izleyin: 1 (i)Başlat / Çalıştır(i) penceresine “CMD” yazarak komut komut satırı penceresi penceresi açın. 2 Internet Explorer’ı ve Windows Gezgini’ni kapatın ([CTRL] + [ALT] + [DELETE] tuşlarına basarak Görev Yöneticisi’ni açın ve İşlemler sekmesinden iexplore.exe ve explorer.exe dosyalarını İşlemi Sonlandır üzerine tıklayarak kapatın. 3 Hasarlı dosyayı silmek için komut satırında aşağıdaki komutu yazın.
CHIP | ÖZEL
14
WINDOWS’UN TEMEL‹: ‹fllemler s›ras›nda kapat›lan Explorer’›n kesinlikle tekrar bafllat›lmas› gerekiyor.
arch companion cannot be found. You may need to run setup." setup." ). Bu hatanın giderilmesi için XP Service Pack 1 güncellemesini ya da Q319949 kodlu hata güncellemesini kurmanız gerekir. Eğer güncellemeleri yüklemek istemiyorsanız, Administrator haklarına sahip bir kullanıcı ile oturum açın. Başlat / Çalşıtır penceresine penceresine “c:\W “c:\Windo indows\in ws\inff “yazın ve Tamam’ a tıklayın. Ekrana gelen klasörde klasörde Srchasst.in Srchasst.inff dosyasını dosyasını bulup üzerine sağ tuşla tıklayın ve Yükle’ yi seçin. Bu işlem işle m arama rehberi için gerekli dosyaların yeniden yüklenmesini yüklenmesini sağlar sağlar.. Ancak bu bu yöntem ile giderilen hata, ileride ISS’e bağlantı kurarken arama penceresi açık ise tekrar tekrar görülebilir görülebilir.. Bu durumda, durumda, bağlantı kesildiğinde sorun devam edecektir, çünkü bozuk dosyalar dosyalar bellekte kalır. kalır.
ARAMA HATASI: Microsoft ürün destek del "%systemdrive%\Documents and merkezi hatan›n düzeltilmesi için bir Settings\%username%\Local Setgüncelleme sunuyor. tings\Temporary Internet Files\Content.IE5\index.dat" (%systemdrive% = İlgili dosyaları not defteri ile görüntülesistemin kurulu olduğu sabit disk örne yerek hatanın kaynağını bulmaya çalışağin “C:” “C:”,, %username% = oturum açılan bilirsiniz. Göz atmanız gereken dosyalar kullanıcı adı) şunlar: Balloon.xsl, Balloon.xsl, Bar.xsl, Bar.xsl, Lclsrch.xml. Lclsrch.xml. 4 Görev Yöneticisi üzerinden Windows Tabii ki bu kadar zahmete katlanmakGezgini’ni tekrar başlatın ([CTRL] + tansa, XP SP1’i kurmanızı tavsiye ederiz. [ALT] + [DELETE] tuşlarına basarak Görev Yöneticisi’ni açın, Uygulamalar sekmesinde Yeni Görev ’e ’e tıklayın. ArdınArdından Gözat ’a ’a tıklayın ve C:\Windows\explorer.exe üzerinden Windows ‹ster ifl arkadafllar›n›z, ister çocuklar›n›z olsun, verilerinizi merakl› korumal›s›n›z. Bu da birkaç ipucu ile çok kolayd›r. Gezgini’ni çalıştırın) veya yine Görev Yö- gözlerden korumal›s›n›z. neticisi üzerinden bilgisayarınızı baştan çiler böylelikle hangi dosyalar üzerinde FAT32 disk biçiminin başlatın. IE artık gerçek gerçek hızında hızında çalışır. çalışır. çalıştığ çalıştığınız ınızıı rahatlıkla rahatlıkla görebili görebilirler rler.. Bu NTFS’e döntfltürülmesi ipucu sayesinde dosyaların bu listeye (reWindows 2000, XP Infinite Look Fix cent files) eklenmesini engelleyebilirsiniz. Süre: Etki: (Hacked Driver) Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni açın, 5 dakika Windows 2000, XP öncelikle HKEY_CURRENT_USER \ Süre: Etki: FAT32 disk sisteminin NTFS’e dö- Software \ Microsoft \ Windows \ Cur5 dakika nüştürülmesi, nüştürülmesi, sağlamlığın sağlamlığın ve güvenliğin güvenliğin rentVersion rentVersion \ Policies \ Explorer anahtaBu ipucunda sonsuz döngü hatasının artırıl artırılmas masını ını sağlar sağlar.. Komut Komut satır satırına ına rına ulaşın ve ekranın sağındaki alan çözümünü bulabilirsiniz. Aslında bu ha- "Convert "Convert C: /FS:NTFS" /FS:NTFS" komutunu komutunu ya- üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak yeta, yetersiz güç kaynağının neden olduğu zın.“C:” ile “/”arasında bir karakter karakter boş- ni bir DWORD DWORD değeri oluşturun. Yeni bir sağlamlık sorunu olarak bilinse de, luk bıraktığınızdan emin olun ve [Enter] oluşturulan değerin adını “NoRecentsorunun gerçek kaynağı sürücülerle ilgi- tuşu ile işlemi onaylayın. onaylayın. Sorulan sorusoru- DocsHi DocsHisto story” ry” olarak olarak değişt değiştirin irin.. ArdınArdınlidir. ları [E] tuşuna basarak onaylayın (ya da dan üzerine tıklayarak kısıtlamayı açCPU AGP kontrol sürücüleri özellik- Y). Tekrar sorulan sorulan soruya [E] yanıtını yanıtını mak için 1 değerini, değerini, sistemi sistemi eski konule VIA chipset’li sistemlerde hatalara ne- vererek sistemin baştan başlatılmasını muna getirmek için 0 değerini girin. Ayden olabilir. olabilir. Ancak bu sorundan rahatsız sağlayın. sağlayın. İşlemin İşlemin tamamlanarak tamamlanarak sabit nı işlemleri kullanıcı anahtarı yerine sisolan bir programcı, programcı, sorunun sorunun sürücüden diskin NTFS’e dönüştürülmesi bir saat tem anahtarı üzerinde gerçekleştirmek kaynaklandığını çözmüş ve sürücü üze- ile 15 dakika arasında değişir. Artık dos- için, yeni değeri HKEY_LOCAL_MA HKEY_LOCAL_MACCrinde ufak bir değişiklik yaparak gideri- yalarınızın güvenliği için parolalar ta- HINE \ Software \ Microsoft \ Windows lebileceğini ispatlamış. Sürücüyü indire- nımlayabilir ve şifreleme kullanabilirsi- \ CurrentVersion CurrentVersion \ Policies \ anahtarı albileceğiniz adres aşağıda: niz. Bu komut Windows Windows XP Home sürü- tına da da ekleyebilir ekleyebilirsiniz. siniz. Kayıt Kayıt Defteri Defteri h t t p : / / m e m b e r s . o p t u s h o - mü altında da çalışır. Düzenleyicisi’ni kapattıktan sonra değime.com.au/dicee6/NVLoopFix.zip şikliklerin onaylanması için bilgisayarıSon kullan›lan belgeler nızı baştan başlatmanız gerekir.
Verileri Koruyun
40
38
39
Arama penceresi hatas›n›n engellenmesi
41
listesinin silinmesi
Windows XP
Windows XP
Süre:
Süre:
5 dakika
5 dakika
Etki:
Etki:
Standart ayarlarda, bir belge veya veya dosyaWindows XP’de arama yapmak iste- ya eriştiğinizde ya da açtığınızda bu dosdiğinizde bir hata mesajıyla karşılaşabi- yanın ismi Başlat menüsü üzerindeki lirsiniz ("A file that is required to run se- özel menüye eklenir. eklenir. İstenmeyen ziyaret-
CHIP | ÖZEL
42
XP Home’da Administrator hesab› parolas›
Windows 2000, XP Süre:
Etki:
4 dakika
Windows XP Home sürümünde admin hesabına sadece Güvenli Kip (SafeMo-
15
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
de) altından altından erişilebilir erişilebilir.. Bu hesabın parolası varsayılan olarak boştur. boştur. Evet doğru duydunuz, duydunuz, sizce de tehlikeli görünü yor, değil mi? Daha güvenli bir sistem için yapmanız gerekenleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: 1 Bilgisayarınızı kapatın. 2 PC’nizi tekrar başlatın ve BIOS’un denetlenmesinin ardından [F8] tuşuna basın. Listeden Güvenli Kip’i seçin. 3 Sonraki pencerede [Enter] tuşuna basın. 4 Başlat menüsü üzerinden Denetim Masası ’na ’na geçin. 5 Kullanıcı Hesapları simgesine Hesapları simgesine çift tıkla yın. 6 Listeden Administrator hesabını seçin. 7 Yeni bir parola pa rola belirleyin. Artık bilgisayarınızı baştan başlatabilirsiniz.
43
Kay›tl› kullan›c› adlar› veparolalara eriflim
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
Depolanan Kullanıcı Adı ve Parolaları penceresind penceresinde, e, açılan oturumdan oturumdan farklı farklı olarak etki alanı servislerine bağlantı için kullanılan kullanıcı adları ve parolalarına erişilebil erişilebilir ir.. Bu pencereye pencereye erişim normal yollarla biraz zor olabilir, ancak aşağıdaki komutu kullanarak masaüstüne kısayol oluşturabilirsiniz: “rundll32.exe
44
keymgr.dll,KRShowKeyMgr”
fiifreli dosyalar›n flifrelerinin çözülmesi
Windows XP Süre:
Etki:
6 dakika
Öncelikle Administrator hesabıyla oturum açın. Başlat / Çalıştır üzerinden “CMD” “CMD” yazarak komut komut satırına satırına geçin. geçin. Komut satırında “cipher /r:Eagent “yazın ve [Enter]’a [Enter]’a basın. .PFX dosyasının dosyasının korunması için parolanın yazılması gerekir. Administrator parolanızı parolanızı yazın ve ve onaylamak onaylamak için için tekrar yazın. .CER ve ve .PFX dosyalarınızın oluşturulduğu uyarısı ekranda ekranda görülür. görülür. Eagent.cer Eagent.cer ve Eagent.pfx gent.pfx dosyaları, dosyaları, yukarıdaki yukarıdaki komutu komutu yazmadan önce bulunduğunuz klasöre kaydedilir kaydedilir.. Örneğin komut komut satırında satırında C:\Documents and Settings\admin> görülüyorsa, iki dosya da admin klasörüne
Artık Administrator olarak siz yerel bilgisayar üzerinde varsayılan “Şifrelenmiş dosyaları dosyaları kurtarma yetkilisi” yetkilisi” olarak tanımlandınız. Şifreli dosyaları kurtarmak için: 1. Senaryo
Eğer yukarıdaki işlemleri sistemde mevcut kullanıcılar dosyalarını şifrelemeden önce gerçekleştirdiyseniz artık Administrator hesabında oturum açarak şifrekaydedilir (güvenlik nedeniyle bu dosya- li dosyaları dosyaları görüntüleyebilirsiniz. Açmak ları Administrator klasöründe ya da dis- istediğiniz dosya üzerine çift tıklamanız kette saklamanız önerilir). yeterli olacaktır. Başlat/Çalıştır üzerinde “certmgr 2. Senaryo Tamam’a tıklayın. .msc” yazarak Tamam’a tıklayın. Bu koko- Eğer gerekli gerekli işlemleri, işlemleri, mevcut kullanıcı kullanıcı mut Sertifikalar penceresinin Sertifikalar penceresinin ekrana ge- dosyalarını şifreledikten sonra tamamlatirilmesini sağlar. Kişisel kaydı üzerine dıysanız, dıysanız, öncelikle öncelikle işlemin işlemin uygulanacağı uygulanacağı sağ tuşla tıklayın ve açılan menüden kullanıcı hesabıyla oturum açmalı ve arTüm Görevler / All ’ı ’ı seçin. Sertifika Sertifika Alma dından oturumu kapatarak bu defa da Sihirbazı açılacaktır. İleri’ ye tıklayın ve Administrator hesabınızla oturum açC:\Documents and Settings\admin kla- malısınız. malısınız. Artık şifreli şifreli dosyaları görüngörünsörünü hedef gösterin. gösterin. Aç( penceresin- tüleyebilirsi tüleyebilirsiniz. niz. Dosyalar Dosyalar üzerine çift de, pencerenin pencerenin hemen hemen altındaki altındaki Dosya tıklamanız içeriğin görüntülenmesi için Türü ’nü ’nü “Personal Information Exchan- yeterli olacaktır. ge (*.pfx, (*.pfx,*.P *.P12)” 12)” olarak olarak değişti değiştirin rin.. EaDikkat: Şifreli Şifreli dosyalarını kurtarmak kurtarmak gent.pfx dosyasını seçin ve Aç ’a ’a tıklayın. istediğiniz kullanıcı hesabının adını deİleri ’ye ’ye tıkladıktan sonra Administrator ğiştirmeyin ya da silmeyin. Aksi takdirde parolanızı girin (aşağıdaki iki onay ku- yukarıdaki adımları izleyerek dosyaların tusunu da boş bırakın) ve tekrar İleri’ye şifrelerinin çözülmesi mümkün olamaz. tıklayın. tıklayın. İlk seçeneğin seçeneğin aktif aktif olduğundan olduğundan emin olun ve İleri ’ye ’ye tıklayın. tıklayın. Ardından Ardından Guest hesab›na flifre Son ’a ’a tıklayın. tıklayın. Alma işleminin işleminin tamamtamamatanmas› Windows XP landığını belirten bir mesaj ekrana gelir. Süre: Etki: Alma işlemini onaylamak için Sertifika 4 dakika penceresini kapatın ve tekrar tekrar açın. Kişisel klasörüne tıkladığınızda Sertifikalar adında yeni bir alt klasörün oluşturul- XP Home ve Professional sürümleri alduğunu göreceksiniz. Sertifikalar ’a ’a tıkla- tında Guest hesabı için kullanılan parola dığınızdaysa ekranın sağındaki sütunda boştur.Y boştur. Yani kısacası parola tanımlanma yeni kayıt görülür. görülür. Sertifikalar penceresiSertifikalar penceresi- mıştır. mıştır. Oysa ki Guest Guest hesabı hesabı güvenlik güvenlik ni kapatın. açıklarına açıklarına neden olabilir olabilir.. Bu durumda Başlat / Çalıştır penceresi üzerinden parola atanması da isteğe bağlı olmama“secpo “secpol.m l.msc” sc” komutun komutunu u çalıştı çalıştırın rın.. Bu lı. Guest hesabına şifre verilmesi için önkomut komut “Yerel “Yerel Güvenlik İlkesi” uygulauygula- celikle bilgisayarınızda Administrator masının ekrana getirilmesini sağlar. sağlar. Or- hesabıyla oturum açın ve guest hesabına tak Anahtar İlkeleri klasörünü açın ve geçin. Şifreleme Dosya Sistemi alt klasörü üzeBaşlat / Çalıştır üzerind Çalıştır üzerindee “CMD” “CMD” yarine farenin farenin sağ tuşuyla tıklayın. tıklayın. Açılan zıp Tamam’ a tıklayarak komut satırına menüden Veri Kurtarma Aracısı Ekle seEkle se- geçin. çeneğini seçin. Sihirbaz ekrana gelir. İleKomut satırında aşağıdaki komutu ri’ ye tıklayın. Gözat tuşuna tıklayın ve yazıp [Enter]’a basın. C:\Documents and Settings\admin klasörüne geçin. Eagent.cer Eagent.cer dosyasını dosyasını seçip Aç “Net user guest password” tuşuna tıklayın (Sihirbaz “User_Unknown” nown” durumunu durumunu gösterir). gösterir). İleri’ ye ve Denetim Masası klasöründe Kullanıcı Son’ a tıklayın. tıklayın. Pencereni Pencerenin n sağındaki sağındaki sü- Hesapları ’na ’na tıkl tıklayı ayın. n. Guest Guest hesabı hesabına na tunda yeni kayıtlar göreceksiniz. Yerel Gü- tıkladığınızda artık parolayı değiştirebivenlik İlkesi penceresini İlkesi penceresini kapatın. lirsiniz. EKSTRA GÜVENL‹K: Yeni oluflturulacak güvenlik sertifikas› ile flifreli dosyalara eriflim sa¤lanabilir.
45
CHIP | ÖZEL
16
46
IE’de flifreli verileri sabit diske kaydetmeyin
Windows 2000, XP Süre:
Etki:
4 dakika SINIRLI KULLANICI: Özel olarak yarat›laInternet Internet Explorer’ı Explorer’ın n son sürümü, yeni cak zorunlu kullan›c› hesab› ile birçok bir takım güvenlik özellikleri içerir. Örfonksiyon k›s›tlanabiliyor. k›s›tlanabiliyor. neğin şifreli veri transferi gerçekleştiren bir siteye bağlandığınızda, bağlandığınızda, ağ üzerinden üzerinden üzerine üzerine tıklayın. tıklayın. Ekranın solunda solunda yer aktarılan aktarılan dosyalar dosyalar da şifrelidir şifrelidir.. Bu du- alan listeden Yerel Kullanıcılar ve Gruplar rumda browser verilerin şifrelerinin çö- kaydını bulun. Yanındaki artı simgesine zülmesi için gerekli anahtara sahiptir. tıklayarak kaydın açılmasını sağlayın. Neden birilerine şifrelerinizi çözme şan- Hemen altında yer alan Users klasörüne sı tanıyasınız ki? Eğer Internet Explo- farenin sağ tuşuyla tıklayın ve Yeni Kulrer’a sabit diske yazma izni verilmezse lanıcı seçeneğ lanıcı seçeneğini ini seçin. “Defuser” “Defuser” adında birilerinin bu dosyayı alma şansı da ne- bir kullanıcı oluşturun. redeyse imkansız hale gelir ve brute forAdministrator hesabından çıkın ve ce saldırılarla güvenliğin kırılması da yeni oluşturduğunuz defuser hesabıyla zorlaşır. oturum açın. açın. Ardından Ardından bu defa defuser Internet Explorer’ı başlatın. Araç meme- hesabı oturumunu kapatın ve Administnüsünden Internet Seçenekleri ’ni ’ni seçin. rator hesabıyla oturum açın. Tekrar YöGelişmiş sekmesine Gelişmiş sekmesine geçin ve Güvenlik al- netimsel Araçlar / Bilgisayar Yönetimi tında Şifreli sayfaları diske kaydetme seçeseçe- üzerinden Yerel Kullanıcılar ve Gruplar neğini bulun ve ve işaretleyin. işaretleyin. Ardından Ardından klasörüne geçin. Users( klasörüne tıklaTamam’a Tamam’a tıklayarak yapılan değişiklikle- yın. Yeni kullanıcı Defuser üzerine çift ri onaylayın. tıklayın. Profil sekmesine geçin. Profil yolu ’na ’na “X:\WINDOWS\All Users\Defuser” yazın (x sistem sistem sürücüsü sürücüsü harfi. harfi. Genelde C:\ şeklindedir). Tamam’a Tamam’a tıklayın ve Bilgisayar Yöneticisi penceresini Yöneticisi penceresini kapatın. Bilgisayarım simgesi üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçtikten sonra Gelişmiş sekmesi altından Ayarlar tuşuna Ayarlar tuşuna tıklayın. tıklayın. Listede Listede Defuser tanımını seçin ve Kopyala tuşuna tıkla yın. Profilin kopyalanacağı yer satırına” X:\WIN X:\WINDOW DOWS\A S\All ll Users Users\De \Defuse fuser” r” (x sistem sürücüsü sürücüsü harfi. harfi. Genelde C:\ şekşeklindedir) yazın. Kullanımına izin verilen profiller alanında profiller alanında Değiştir tuşuna Değiştir tuşuna tıklayın ve nesne adı olarak “Authenticated fi‹FRELER‹N GÜVENL‹⁄‹: fiifreli dosyalar›n sabit diske kaydedilmesi kaydedilmesi hacker’lara Users” Users” yazın, Adları Denetle tuşuna tıksald›r› imkan tan›r. layın ve ardından iki kez Tamam’a Tamam’a tıkla yarak pencerelerin kapanmasını sağlaSistemde XP Pro zorunlu kullan›c› profili oluflturmak yın. Windows Gezgini üzerinden X:\WINDOWS\All Users\Defuser klasöWindows XP Pro rüne geçin. Ntuser.dat Ntuser.dat dosyası dosyası üzerine Süre: Etki: farenin sağ tuşuyla tıklayın ve menüden 5 dakika Ad Değiştir ’i ’i seçin. Dosyayı Dosyayı ntuser.man ntuser.man Bu ipucu, internet kafeler ve üniversiteüniversite- olarak yeniden adlandırın. ler başta olmak üzere, üzere, kullanıcı kullanıcı hataları Yukarıda anlatılanlar sadece DefUser nedeniyle sistem çökmeleri yaşanan sis- zorunlu kullanıcı profilinin oluşturultemler için çok önemli ve kalıcı bir çö- masını sağlar. Yeni yaratılacak veya mevzümdür. Denetim Masası Masası üzerinden Yö- cut kullanıcılar arasında Defuser profilinetimsel Araçlar simgesine tıklayın ve ne bağlananlar kesinlikle masaüstünde açılan pencerede Bilgisayar Yönetimi ya da çevre birimlerinde yapacağı deği-
47
CHIP | ÖZEL
şiklikleri şiklikleri saklayamaz. saklayamaz. Bir kullanıcının kullanıcının her yeni oturum açılışında tüm değişiklikler geri alınır. alınır. Bu sayede masaüstü düdüzeninin korunması sağlanır. Defuser kullanıcı profilinin yeni kullanıcılara atanması: Örnek: Denetim Masası ’nda ’nda yer alan Yönetimsel Araçlar / Bilgisayar Yönetimi üzeYönetimi üzerinden Yerel Kullanıcılar ve Gruplar klasörünü açın. Users klasörü Users klasörü üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve yeni bir kullanıcı oluşturun. oluşturun. Kullanıcı Kullanıcı adını “User1” “User1” olarak olarak belirl belirleyin eyin.. Ekranın Ekranın sağı sağında ndaki ki alanda kullanıcı tanımı üzerine çift tıklayın ve Profil sekmesine Profil sekmesine geçin. Profil yolu satırına “C:\WINDOWS\All Users\Defu Users\Defuser” ser” yazın. Artık “User1” “User1” oturum açtığında C:\WINDOWS\All Users\Defuser klasöründeki ntuser.man dosyasını üstüne alır. Defuser kullanıcı profilinin mevcut kullanıcıya atanması: Örnek: Mevcut kullanıcı kullanıcı User2 Yönetimsel Araçlar / Bilgisayar Yönetimi üzerinden mi üzerinden Yerel Kullanıcılar ve Gruplar klasörünü klasörünü açın. açın. Ekranın sağındaki sağındaki alanda User2 kullanıcısı üzerine çift tıklayın. Profil sekmesine Profil sekmesine geçin. Profil yolu satırına “C:\WINDOWS\All Users\Defuser” yazın. Artık User2 User2 kullanıcısı oturum açtığında C:\WINDOWS\All Users\Defuser klasöründe yer alan ntuser.man dosyasını devralır ve oluşturulan şartlar altında çalışır.
48
IE geçici dosyalar›n›n dosyalar›n›n kapan›flta silinmesi
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
Bu ipucuyla, Internet Internet Explorer Explorer uygulamasının her kapanışında geçici internet dosyalarının nasıl silinebileceğini göreceksiniz. ceksiniz. Bu sayede sabit sabit diskinizin diskinizin kapasitesinden pasitesinden tasarruf tasarruf ve gezdiğiniz gezdiğiniz web sayfalarının gizliliğini sağlayabilirsiniz. Tüm HTML dosyaları standart olarak “Temporary “Temporary Internet Internet Files” Files” klasörüne klasörüne kaydedilir. Çok az bilgisayar bilgisi bulunan bir kullanıcı bile bu dosyaları farklı bir klasöre kopyalayarak görüntüleyebilir. lir. Gerçekten Gerçekten de, en az göründüğü kadar güvensiz. güvensiz. Bu durumu durumu engellemek engellemek için için öncelikle Internet Explorer’ı başlatın. Araçlar( menüsünden Internet Seçenekleri ’ne ’ne geçin. Gelişmiş sekmesinde Gelişmiş sekmesinde Ayarlar listesinde lar listesinde Güvenlik başlığı Güvenlik başlığı altında Ta-
17
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
senger üzerinden dosya atabileceklerini ve ilgili portların açık olması gerektiğini de unutmayın. Aksi takdirde hiçbir iletişim kuramayabilirsiniz.
50
XP’nin davetsiz misafirlerden korunmas›
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
GEÇ‹C‹ DOSYALAR: Ço¤u zaman arkada b›rakt›¤›n›z dosyalar hakk›n›za bilgi edinilmesine imkan tan›r..
rayıcı kapatıldığında Temporary Internet Files klasörünü boşalt seçeneğini boşalt seçeneğini işaretle yin veTamam veTamam’a ’a tıklayın.
49
Sisteme yap›lan sald›r›lar› engelleme
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
Gelen bağlantıları engelleyerek dış dün yaya olan açıklarınızı kapatabilirsiniz. Başlat / Denetim Masası klasörü Masası klasörü üzerinden Ağ Bağlatıları ’na ’na tıklayın. tıklayın. InterInternet bağlantınızın sağlandığı Yerel Ağ Bağlantısı üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçin. Bu bağlantı öğeleri aşağıdaki öğeleri kullanır listesinkullanır listesinden Internet İletişim Kuralları (TCP/IP) ’nı seçin ve Özellikler ’e ’e tıklayın. Yeni açılan pencerede Gelişmiş tuşuna tıklayın. Gelişmiş TCP/IP Ayarları penceresinde ise Seçenekler( sekmesine geçin. TCP/IP Süzme İşlemi ’ni ’ni seçin ve Özellikler ’e ’e tıklayın. TCP/IP Süzme İşlemini Etkinleştir (Tüm bağdaştırıcılar için) seçeneğini işaretleyin. TCP Bağla... seçeneğinin hemen üzerinde yer alan Seçilene İzin Ver seçeneğini seçeneğini işaretleyin ve kullanıcıların erişebileceği erişebileceği portları belirleyin. belirleyin. Eğer web sunucu çalıştırıy çalıştırıyorsanı orsanızz 80, ftp sunucusu çalıştırıyorsanız 21 portunu ekTamam’a tıklayarak tüm pencereleyin. Tamam’a leri kapatın ve bilgisayarınızı baştan başlatın. Bu sayede ihtiyaç duyulmayan tüm bağlantılar bağlantılar kapatılır kapatılır.. Bu ipucuna alteralternatif olarak bir firewall’ firewall’dan dan da yardım yardım alabilirsiniz alabilirsiniz.. Kuşkusuz Kuşkusuz portların portların süzülmesini sağlarken örneğin diğer bilgisa yarların size ICQ veya Windows Mes-
Davetsiz misafirlerden korunmanız için bir çok yöntem önerebiliriz. Tabii ki tecrübeli hacker’lar isterlerse zaman harca yarak tüm bu engelleri exploit’ler yardımıyla da aşmayı aşmayı başarabil başarabilirler irler.. Ancak aşağıda bulabileceğiniz öneriler bu saldırıları olabildiğince yavaşlatacaktır. Eğer dosya paylaşımı ve uzaktan bağlantı fonksiyonlarından yararlanıyorsanız yerel kural değişiminden de uzak durmalısınız. 1 İşlemlere başlamadan önce Guest ve Administrator hesapları için parola belirlemeyi lirlemeyi unutmayı unutmayın. n. Standart ayarlar altında Guest hesabı parolası parolası boştur. Parolanızı harflerden ve sayılardan oluşan ve sözlükte yer almayan bir kelime seçin. 2 Kullanılma Kullanılmayan yan hesapları, hesapları, özellikle özellikle de “uzaktan erişim” hesaplarını silin. 3 Guest hesabını silemeyeceğiniz için devre dışı bırakmayı deneyebilirsiniz. 4 Guest ve Administrator hesaplarının isimlerini farklı tanımlarla değiştirin. Bu hesapların tanımlarını silin (yerel kullanıcı ve hesaplarda). Denetim Masası / Yönetimsel Araçlar / Yerel Güvenlik İlkesi / Yerel Yerel İlkeler / Güvenli k Seçenekleri . SıraSırasıyla Guest ve Administrator hesapları üzerine çift tıklayarak yeniden adlandırın. 5 Eğer bilgisayarınıza uzaktan bağlantı kurmanız gerekmiyorsa bu fonksiyonu kapattığınız kapattığınızdan dan emin emin olun. olun. (i)Denetim Masası / Yönetimsel Araçlar / Yerel Güvenlik İlkesi / Yerel Yerel İlkeler / Kullanıcı Hakları Ataması / Bu bilgisayara ağ üzerinden eriş kaydı eriş kaydı üzerinden tüm kullanıcıları ve grupları grupları kaldırabilirs kaldırabilirsiniz. iniz. Hatta bu seçeneğin boş olması önerilir. Bu bilgisayara ağ üzerinden erişime izin verme seçeneği altına ise tüm kullanıcı ve grupların eklenmesi eklenmesi gerekir. gerekir. Bu ilke üzerine çift tıklayın, tıklayın, ardından ardından sırasıyla Kullanıcı ya da Grup Ekle , Gelişmiş ve Şimdi Bul tuşlarına tuşlarına tıklayın. Tüm hesapları işaretişaretleyin ve Tamam’a Tamam’a tıklayın. 6 Eğer kullanılmıyorsa Ağ Bağlantılarım
üzerinden Microsoft dosya paylaşımı ’nı ’nı kapatın. 7 Bilgisayarım simgesine farenin sağ tuşuyla tıklayarak Sistem Özellikleri penceÖzellikleri penceresine resine ulaşın. Bu pencerede Uzak sekmeUzak sekmesine geçin ve Uzak Yardım desteğini kapatın. 8 Bir Firewall yazılımı kullanın. 9 Sürekli olarak WindowsUpdate sayfasını ziyaret ederek son güncellemeleri yükleyin.
51
Son aç›lan belgeler geçmiflinin silinmesi
Windows XP
Süre:
Etki:
4 dakika
Başlat menüsü üzerinden Çalıştır ’a ’a tıklayın. Aç satırına "gpedit.msc" "gpedit.msc" yazın yazın ve [Enter]’a basın. Ardından Kullanıcı Yapılandırması altındaki Yönetim Şablonları ilkesine ilkesine tıklayın. tıklayın. Açılan menüden Başlat menüsü ve Görev Çubuğu ’nu ’nu seçin. seçin. Ekranın sağındaki listeden Son açılan belgelerin geçmişini tutma seçeneğine tutma seçeneğine çift tıkla yın, Etkin seçeneğini işaretleyin ve Tamam’ a tıkladıktan sonra tüm pencereleri kapatın.
SON KULLANILAN BELGELER: Bu sayede izinsiz ziyaretçilerin çal›flt›¤›n›z dosyalar› bulmas› engellenebilir.
52
Bilgisayar›n güvenlik amaçl› kilitlenmesi
Windows XP Süre:
Etki:
4 dakika
XP’de bilgisayarınızı kilitlemek için Windows kısayollarından [Windows] tuşu ile [L] tuşlarına aynı anda basmanız yeterli olacaktır. Eğer bilgisayarınızı örneğin Remote Administrator ile uzaktan kilitlemek kilitlemek istiyorsa istiyorsanız, nız, bu tuşlara basbasmanız mümkün mümkün olamaz. olamaz. Bu imkandan imkandan yararlanabilmek için masaüstüne bir kısayol yaratmanız yeterli olacaktır. olaca ktır. Hedef: %windir%\System32\rundll32.
➔
exe user32.dll,LockWorkStation Bafllama yeri: %windir%
CHIP | ÖZEL
18
53
http://grc.com/ http://hackerwhacker.com/ http://scan.sygatetech.com/ http://www.testmyfirewall.com/ http://www.auditmypc.com/ http://www.iggyz.com/Test.html http://online.securityfocus.com/cgibin/sfonline/links.pl?cat=43&offset=60
IIS 5.0’›n önemli güvenlik deli¤i
Windows 2000 / XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
File File Transfer Protocol Protocol (FTP) ağda dosyaların ların TCP/IP üzerinden üzerinden kopyalanması için için kull kullan anıl ılır ır.. Eğer anonymous’dan farklı farklı kullanıcı adları adları tanımlamayı düşünü yorsanız, kolay tahmin edilebilir açık metinlerden kaçınmaya kaçınmaya dikkat edin. Hatta çok zorunlu bir hizmet olarak kullanılmıyorsa FTP hizmetinin devre dışı bırakılmasın bırakılmasınıı da öneririz. öneririz. Eğer FTP hizmeti çalıştığınız departman ve okulda hizmet amaçlı bir zorunluluksa FTP hizmetini ve dosyaları tek başına çalışan özel bir sunucuya sunucuya transfer transfer edin. Böylelikle diğer servislere ve ağınızdaki verilere erişim sınırlanır sınırlanır.. İşletim İşletim sisteminize sisteminize bağlı olarak aşağıdaki adımları izleyerek FTP hizmetini devre dışı bırakabilir veya sistem güvenliğinizi artırabilirsiniz. Windows XP Professional ve Windows 2000 işletim sistemlerinde (i)Denetim (i)Denetim Masası(i ) penceresinde (i)Windows (i)Windows Bileşeni Ekle/Kaldır(i ) altından Internet Information Server 5.0 (ISS 5.0) eklenebilir durumdadır. IS 5.0’un kurulumunun ardından ne yazık ki bilgisayarınızda çok önemli güvenlik boşluğu yaratacak olan FTP’ye anonim erişim erişim imkanı, otomatik otomatik olarak başlatılır. Bu servisi devre dışı bırakmak için aşağıdaki adımları izleyin: 1 Denetim Masası üzerinden Masası üzerinden Yönetimsel Araçlar simgesine Araçlar simgesine tıklayın ve Hizmetler ’i’i başlatın. 2 FTP publishing hizmetini publishing hizmetini bulun. 3 Bu hizmet üzerine sağ tuşla tıklayarak Özellikler ’i’i seçin. 4 Durdur üzerine Durdur üzerine tıklayın. 5 Başlangıç türü listesinden türü listesinden Devre Dışı ’nı ’nı seçin. 6 Uygula ’ya ’ya ve ardından Tamam’ a tıkla yın.
54
Syskey komutunun harikalar›
Windows XP Professional Professional ProSüre:
Etki:
3 dakika
Bu ipucunda sisteminizin güvenliğini artırmanın ilginç bir yolunu göreceksiniz. Bu ipucunu uyguladıkt uyguladıktan an sonra istenmeyen ziyaretçilere karşı gerçek an-
CHIP | ÖZEL
an ahtar S‹STEM K‹L‹D‹: K‹L ‹D‹: Bu komut ile anahtar olarak kullanabilece¤iniz kullanabilece¤iniz bir disket di sket oluflturulur. oluflturulur.
lamda bir koruma sağlanmış olur ve açılış sırasında sürücüye özel bir disket yerleştirilmediğ leştirilmediğii takdirde, takdirde, bilgisayarın bilgisayarınızda ızda oturum açılması engellenir. Başlat / Çalıştır üzerinden Çalıştır üzerinden Aç satırına Aç satırına “SYSKEY” “SYSKEY” yazıp [Enter] [Enter] tuşuna tuşuna basın. Ekrana gelen ilk pencerede Güncelleştir üzerine tıklamanız gerekir. Sonraki pencerede Sistemin Ürettiği Parola seçeneğiParola seçeneğinin seçili olduğundan emin olmalısınız. Ardından Başlangıç Anahtarını Diskette Sakla seçeneğini Sakla seçeneğini işaretleyin ve disket sürücüye boş bir disket yerleştirdikten sonra Tamam’a Tamam’a tıklayın. tıklayın. İşlem tamamtamamlandıktan sonra disketi sürücüden çıkarın ve bilgisayarı baştan başlatın. Peki ama tüm bu yapılan işlemlerin ne tür bir yararı olacak? Tam anlamıyla ekstra bir güvenlik güvenlik katmanı. XP sisteminizi baştan başlattığınızda oturum açma ekranına ulaşmak için güvenlik disketini sürücüye sürücüye yerleştirmeniz yerleştirmeniz istenir istenir.. Ancak oluşturduğunuz bu disket eğer bilgisayarı açtığınızd açtığınızdaa yanınızda yanınızda yoksa, yoksa, bu, sisteminizi hack etmek isteyen ziyaretçiler kadar sizin için de kötü demektir. demektir. Çünkü bilgisayarınıza artık hiçbir şekilde ulaşamazsınız ulaşamazsınız.. Bu nedenle disketi güvenilir bir yerde saklamaya ve yanınızdan ayırmamaya özen gösterin.
55
İyi testler!
56
”net send” spam’cilerini engelleyin
Windows XP ProSüre:
Etki:
3 dakika
Eğer siz de sık sık net send spam’leri alı yorsanız (istenmeyen mesaj kutuları) ve bu mesajlardan kurtulmak istiyorsanız, öncelikle Bilgisayarım simgesi üzerine sağ tuşla tıklayın ve Yönet ’i ’i seçin. PencePencerenin solundaki Hizmetler ve Uygulamalar kaydının yanındaki artı simgesine tıklayın. tıklayın. Açılan listeden listeden Hizmetler ’i’i seçin. Penceren Pencerenin in sağındaki Hizmetler listesinden Messenger hizmetini bulun. Üzerine sağ tuşla tıklayarak Özellikler’ i türü olarak Devre Dışı ’nı seçin. Başlangıç türü olarak ’nı seçin. Dikkat: Bu hizmet MSN/Windo MSN/Windows ws Messenger Messenger ile karıştırılmam karıştırılmamalı. alı. MessenMessenger hizmeti, hizmeti, DOS komut satırından satırından net send ile ağ üzerinden gönderilen mesajların, Windows Windows penceresi penceresi altından altından görüntülenmesini sağlar ve kapatıldığında net send spam’cilerini engeller.
Sistem güvenli¤inin test edilmesi
Windows XP ProSüre:
4 dakika
Etki:
SPAM’E SON: Messenger hizmeti engellenerek internetten gelen netsend spamleri durdurulabilir. durdurulabilir.
Aslında Aslında bu bir ipucu ipucu sayılmaz. sayılmaz. Ancak güvenlik için mutlaka bilmeniz gereken Güvenlik ve online sistem güvenlik testleri gerçektesti leştirebilen web sitesi adreslerini aşağıda Windows XP bulabilirsini bulabilirsiniz. z. Eğer bir firewall kullanıkullanıProSüre: Etki: yorsanız yeterli güvenliğe sahip olup ol4 dakika madığınızı görebilirsiniz. Unutmayın, eğer hacker’lar isterlerse Bu ipucu, Windows Windows NT, NT, 2000 ve XP alalmutlaka sisteminize girecek bir yol bu- tında güvenliğin test edilmesi için lurlar! önemli bir yöntemi açıklıyor. açıklıyor. Uygulama
57
19
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
paylaşımlar paylaşımları, ı, hizmetler hizmetler ve benzeri diğer tehlikeler hakkında zengin bilgiler sunu yor. yor. Bu tür fonksiyonlar için kullanılan Microsoft Personal Security Advisor (MPSA) (Microsoft Kişisel Güvenlik Danışmanı) Danışmanı) aracının aracının yerini, Nisan 2002 tarihinden itibaren Microsoft Baseline Security Analyzer (MBSA) (Microsoft Temel Güvenlik Çözümleyicisi) aracı alıy alıyor or.. MB MBSA, SA, Windo indows ws NT 4.0, 4.0, Winindows 2000 ve Windows XP sistemleri altındaki genel güvenlik gediklerinin taranmasını ranmasını sağlıyor sağlıyor.. MBSA, MPSA ile aynı güvenlik güvenlik kontrollerini kontrollerini içeriyor, içeriyor, ancak Windows Server ve Workstation gibi yerel ve uzak bilgisayarların taranmasında oldukça etkili fonksiyonlar içeriyor. MBSA aracını aşağıdaki adresten indirebilir ya da da eCHIP CD üzerinden sisteminize direkt kurabilirsiniz:
olacaktır: (Not: (Not: Eğer disk bölümünün bölümünün (partiti(partition) en dış (root) klasöründe değilseniz varsayılanları şu komut ile değiştirin CD /D sürücü_adı:) Ardından komut satırında: CACLS * /e /t /c /g Administrators:F System:F
Yazın ve [Enter] tuşu ile onaylayın. Not: Eğer ekranda, ekranda, ''Cacls komutu komutu yal-
nızca NTFS dosya sistemini kullanan disk sürücülerde sürücülerde çalıştırıla çalıştırılabilir” bilir” mesajı görülürse komutu FAT FAT biçimlendirilmiş sabit diskten çalıştırdığınız anlamına gelir. Sabit diskinizi NTFS’e dönüştürmeniz gerekir. Bu komut /e parametresi ile ACLs’nin yerini almak yerine düzenlenmesini sağlar. lar. /t parametresi parametresi ise değişikliklerin değişikliklerin alt http://www.microsoft.com/tech- klasörlere uygulanmasını sağlar. CACLS net/security/tools/Tools/mbsaho- komutunun ardından gelen /c parametme.asp resi dosya açık olsa bile işlemin sürdürülmesini rülmesini sağlar. sağlar. /g parametresi, parametresi, ardınardınWindows 2000 tipi dan gelen Hesap:İzin tanımına imkan güvenlik ayarlar› sağlar.
58
Windows XP ProSüre:
Etki:
3 dakika
Windows XP altında basitleştirilen ayarların Windows 2000 tipi ayarların yerini tutmayacağını düşünenlerden misiniz? Windows 2000 tipi erişim hakları ayarlarını mı özlediniz? Ayarların eski görünümüne kavuşmak için öncelikle Windows Gezgini’ni başlatın. başlatın. Bunun için [Windo [Windows] ws] + [E] tuşlarına aynı anda basmanız yeterli olacaktır. caktır. Araçlar menüsü menüsü üzerinde Klasör Seçenekleri ‘ne ‘ne tıklayın. Görünüm sekmesine geçin. Gelişmiş ayarlar listesinden "Basit dosya paylaşımını kullan (önerilen)" seçeneğini len)" seçeneğini devre devre dışı bırakın. AyarAyarların ların değişti değiştiği ğini ni görece göreceksi ksini niz. z. Not: Not: Bu önerimiz Home sürümünde de çalışır.
59
Tüm klasör güvenli¤inin “reset”lenmesi
Windows XP
ProSüre:
Etki:
4 dakika
Genellikle buradaki problem Windows Gezgini altında disk alanları, klasörler ve dosyaların güvenlik ayarlarında görülür. rülür. Çoğu zaman basit basit bir çözümden çözümden daha fazlası gerekir gerekir.. Örneğin aşağıdaki aşağıdaki komut satırını disk bölümünün en dış klasöründen çalıştırmak daha uygun
60
Oturum Oturum açma penceresinde kapat simgesini kald›r›n
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Windows XP ve Windows 2000 altında Oturum Açma penceresinde Açma penceresinde yer alan Ka pat simgesinin kaldırılması için Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni (regedit) başlatın ve HKEY_LOCAL_MACHINE \ SOFTWARE \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion CurrentVersion \ policies \ system anahtarına ulaşın. DWORD DWORD değeri olarak görülen “shutdown “shutdownwithout withoutlogon logon”” üzerine çift tıklayarak değerini '0' ile değiştirin ve Kayıt Defteri Düzenleyicisi penceresini kapatın. İşte hepsi bu kadar.
61
XP Home Home alt›nd alt›nda a XP Pro Pro dosya güvenli¤i
Windows XP
ProSüre:
Etki:
5 dakika
Her ne kadar gelişmiş dosya güvenliğinin sadece Windows XP Professional sürümü altında kullanılabilir olduğu söylense de, aslında Windows Windows XP Home Home sürümünde de uygulamak mümklündür. Burada aslında Araçlar/Klasör Seçenekleri üzerinden Basit dosya paylaşımı kullan seçeneği kapatıldıktan sonra
XP PRO GÜVENL GÜVENL‹⁄‹: ‹⁄‹: Microsoft’un bile aç›klamad›¤› aç›klamad›¤› bu özellik güvenli mod alt›ndan kullan›labiliyor. kullan›labiliyor.
Özellikler menüsü altında görülen Güvenlik sekmes sekmesind inden en bahsedi bahsediyor yoruz. uz. Bu bölüm, dosya ve ve klasörler klasörler için özel tanımlar yaparak gruplara ve kullanıcılara okum okuma, a, yazm yazma, a, çalış çalıştı tırm rmaa ve benz benzeri eri haklarının haklarının tanımlanabil tanımlanabildiği, diği, Windows Windows NT ve Windows 2000 altında da görülen fonksiyon fonksiyon ile aynı aynı işlevi görür. görür. Ancak Microsoft bu fonksiyonun Windows XP Home sürümünde yer aldığını ileri sürüyor. Öncelikle dosya sisteminizin FAT değil NTFS olması gerekir. gerekir. Gelişmiş güvenlik ayarlarının ayarlarının aktif hale getirilmesi getirilmesi için XP Home işletim sisteminizi Güvenli Mod altında başlatın (Açılış sırasında [F8] tuşuna tuşuna basılı tutun). tutun). Herhangi Herhangi bir dosya veya klasör üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın, tıklayın, bu koşullar altında Güvenlik sekmesinin XP Pro sürümündeki gibi etkin olduğunu göreceksiniz. niz. Değişik Değişiklik likleri leri gerçek gerçekleşt leştird irdikt ikten en sonra sistemi tekrar normal olarak başlatın. Eğer bilgisayarınızd bilgisayarınızdaa sınırlı sınırlı sayıda sayıda kullanıcıya sahipseniz bu yöntem oldukça kullanışlıdır ve sınırlı kullanıcıların bazı uygulamaları çalıştırmalarını engelleyebilirsiniz. Tek yapmanız gereken gereken sistemi güvenli mod altında tekrar başlatmak, gerekli gerekli sınırlamaları sınırlamaları gerçekleştir gerçekleştir-mek ve bilgisayarı baştan başlatmak. Üstelik ayrıntılı ayarlar yapabileceğiniz Gelişmiş tuşunu lişmiş tuşunu da yine bu pencerede görebilirsiniz. Sabit diskinizin NTFS dosya sistemine dönüştürülmesi için gerekli bilgileri 40. ipucu ipucund ndaa bulab bulabil ilir irsi sini niz. z. İşlem İşlemler ler yaklaşık bir saatte tamamlanır.
CHIP | ÖZEL
20
62
Kullan›c› ad›n›n Bafllat’tan kald›r›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
5 dakika
KULLANICI ADI: Bafllat menüsündeki kullan›c› ad› gözlemcilere ilham verebilir
Klasör korumas›n›n tekrar aç›lmas›
Windows XP
ProSüre:
Etki:
4 dakika
Windows klasörü ya da Program Files içerisinde yer alan dosyaları görüntülemek istediğin istediğinizde, izde, bu dosyaların dosyaların gizli dosyalar veya sistem dosyaları olduğunu belirten saçma uyarı mesajlarıyla mutlaka karşılaşmışsınız karşılaşmışsınızdır dır.. Çoğu zaman bu uyarılar profesyonel kullanıcılar için bir baş belasıdır, belasıdır, ancak bilgisayar kullanma ya yeni başlayan tecrübesiz kullanıcılar için hayat kurtarıcı olabilir. olabilir. Bu ipucunda aşağıda yer alan yöntem ile sistem kayıtları veritabanı üzerinden bu korumanın tekrar nasıl açılacağını göreceksiniz. Öncelikle Başlat / Çalıştır / Regedit komutu ile Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. başlatın. Ardından Ardından HKEY_CU HKEY_CURRRENT_USER \ Software \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ Explorer \ WebView \ BarricadedFolders anahtarına ulaşın. Ekranın sağındaki sağındaki alanda tekrar korumalarını etkinleştirebileceğiniz klasörleri klasörleri görebilirsi görebilirsiniz. niz. Değiştirmek Değiştirmek istediğiniz değerlerden biri üzerine sağ tuşla tıklayın, tıklayın, Değiştir Değiştir komutunu komutunu seçin ve değeri 1 olarak değiştirin. değiştirin. DeğişiklikDeğişiklik-
CHIP | ÖZEL
64
Kay›t def terinin terinin uzaktan düzenlenmesi
Windows XP
Başlat / Çalıştır penceresi üzerinden “gpedit.ms “gpedit.msc” c” yazıp Tamam’a Tamam’a tıklayarak Grup İlkesi penceresini açın. Kullanıcı Yapılandırması / Yönetim Şablonları / “Başlat Menüsü ve Görev Çubuğu üzeriÇubuğu üzerine tıklayın ve ekranın sağındaki listede Başlat Menüsü’nden kullanıcı adını kaldır seçeneğini seçeneğini bulun. bulun. Bu kayıt kayıt üzerine üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayıp Özellikler ’i’i seçin. Etkin seçeneği işaretledikten sonra Tamam’a Tamam’a tıklayarak değişiklikleri onaylayın.
63
lerin uygulanması için bilgisayarınızı baştan başlatmanız gerekir.
ProSüre:
Etki:
4 dakika
4. adımlar arasını tekrarlayın. tekrarlayın. Artık hizmetin çalışmadığını görebilirsiniz.
65
Oturumu kapat seçene¤inin kapat›lmas›
Windows XP ProSüre:
Windows XP çalıştırılabilir bir hizmet yardımıyla kayıt defterinin uzaktan düzenlenebilmes zenlenebilmesine ine imkan tanır. tanır. Oldukça Oldukça önemli bu güvenlik deliğini kapamak için yapmanız gerekenleri adım adım aşağıda bulabilirsiniz: 1 Başlat menüsü üzerinden Denetim Masası’ nı nı açın. 2 Yönetimsel Araçlar ’ı ’ı seçin. 3 Ekranın sağında Ağ kaydına bağlan hizmetini bulun. 4 Kayıt üzerine farenin sağ tuşuyla tıkla yın ve Özellikler’ i seçin. 5 Başlangıç türü alanından Devre Dışı seçeneğini işaretleyin. 6 Bilgisayarınızı baştan başlatın ve 1 ile
Etki:
3 dakika
Öncelikle Başlat / Çalıştır / Regedit komutu ile Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başl başlatı atın. n. Ardı Ardınd ndan an HKE HKEY_ Y_CUR CUR-RENT_USER \ SOFTWARE \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ Policies \ Explorer anahtarını bulun. bulun. “StartMenuLogoff” Logoff” adında adında bir DW DWORD değer değerii oluşturun. Ardından bu değere 1 verisini girin ve bilgisayarınızı baştan başlatın. Artık Başlat menüsü Başlat menüsü üzerinde Oturumu Kapat seçeneğinin yer almadığını göreceksiniz. ceksiniz. Böylelikle Böylelikle kullanıcıların kullanıcıların farklı farklı tanımlarla oturum açma girişimleri de engellenmiş olacaktır.
Daha Verimli ve Rahat Çal›fl›n Windows ile h›zl› çal›flmak sözkonusu oldu¤unda kullan›m ve menü geniflletmeleri ile ilgili ipuçlar›, ipuçlar›, sistemdeki ince ayarlardan daha çok ifle yarar.
66
Gezgin alt›nda AVI dosyalar›n›n yaratt›¤› yaratt›¤› sorun
Windows XP
ProSüre:
Etki:
5 dakika Windows’un Windows’un AVI dosyalarının okunması sırasında gerçekten önemli sorunlarla karşılaştığın karşılaştığınıı görebilirsi görebilirsiniz. niz. Windows Windows Gezgini’nde herhangi bir AVI dosyasına tıklandığında boyutun ve uzunluğun belirlenmesi için tüm dosyanın okunmasını gerektirir (Özellikler penceresinde). Ancak Windows altındaki gerçek sorun yarıda kesilmiş ve tamamı indirilmemiş AVI dosyaları dosyalarında nda görülür görülür,, çünkü bu bu dosyaların dosyaların bilgi verileri eksiktir eksiktir.. Bu durumda Windows tüm AVI dosyasını tarayarak gerekli bilgilerin toplanmasını sağar, sağar, ancak bu işlemler işlemler 100% 100% işlemci işlemci kullanımını gerektirir. Performans düşüşüne yol açan bu sorunun çözümü için öncelikle Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. HKEY_CLASSES_ROOT \ SystemFileAssociations \ .avi \ shellex \ PropertyHandler anahtarını bulun. "{87D62D94-71B3-4b9a-94895FE6850 5FE6850DC73 DC73E}” E}” biçimi biçiminde nde görülen görülen
varsayılan değeri silin. Ancak bu işlemin ardından kazanılacak sistem kaynaklarının karşılığında bir AVI AVI dosyasının Özellikler pence likler penceresind resindee artık uzunluk, uzunluk, boyut ve bitrate gibi verileri bulamayacağınızı unutmayın. unutmayın. Ancak kuşkusuz kuşkusuz tüm tüm bu katlandığınız zahmete değecektir.
AVI DOSYASI SORUNU: Kay›t defteri üzerinde yap›lacak ifllemlerde dikkatli davranman›z önerilir.
67
IE’da komut dizisi hata ay›klamas›n›n kapat›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
İnternette sörf yaparken Internet Internet Explorer’ın karşılaştığı hatalı pencerelerde her seferinde size bir soru yönelterek hata ayıklanması işlemi gerektirmesi sizce de
21
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
çok sıkıcı ve gereksiz değil mi? Siz de aynı görüşteyseniz bu fonksiyonu kapatmanın oldukça kolay bir yolu var: Internet Explorer’ı başlatın. Araçlar menüsünden Internet Seçenekleri ’ni ’ni seçin. Gelişmiş sekmesine geçin. Ayarlar listesinde Tarama alt başlığı altında Komut dizisi hata ayıklamasını devreden çıkar seçeneğ seçeneğini ini işaret işaretleyi leyin. n. Artık Artık DeDebug’sız sörfün tadını çıkarabilirsiniz.
Windows XP’nin birçok gizli özelliğine erişebilirsiniz. Örneğin: Örneğin: En az parola geçerlilik geçerlilik süresi, hesap kilitlem kilitlemee süresi, süresi, ayrıntılı ayrıntılı kullakullanıcı hakları hakları ataması ataması işlemler işlemleri, i, oturum açma saatlerinin belirlenmesi ve daha birçok önemli özellik… Hatta gpedit.msc uygulaması için masaüstüne bir kısayol oluşturabilirsiniz.
68
70
Aramada ZIP dosyalar›n›n devre d›fl› b›rak›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Eğer sabit diskinizde çok sayıda sıkıştırılmış dosya bulunuyorsa Windows XP arama işlemi sırasında büyük oranda yavaşlar. vaşlar. Arama sonuçlarının sonuçlarının görüntülengörüntülenmesini hızlandırmak için bu dosyalara göz atılmasını engelleyebilirsin engelleyebilirsiniz. iz. Başlat üzerinden Çalıştır ’a ’a tıklayarak aşağıdaki komutları yazın: regsvr32 c:\winnt\system32\zipfldr.dll /u
veya regsvr32 c:\windows\system32\zipfldr.dll /u
(Eğer Windows klasöründe kayıtlı ise) Bu fonksiyonu tekrar açmak için ise: regsvr32 c:\winnt\system32\zipfldr.dll
veya regsvr32
c:\windows\system32\zipfldr.dll
(Eğer Windows klasöründe kayıtlı ise)
69
Grup ‹lkesi düzenleyicisi ile gizli ayarlara eriflim
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Windo Windows ws XP, XP, sistem sistem yöne yönetic ticiler ilerine ine önemli imkanlar sağlayarak çok sayıda Windows özelliğinin değiştirilmesini sağlayan sağlayan bir program içerir: Grup İlkesi Düzenleyicisi. Düzenleyicisi. Programı Programı başlatmak başlatmak için aşağıdaki yolu izleyebilirsiniz: Başlat menüsü üzerinden Çalıştır ’ı’ı seçin ve Aç satırına “gpedit.msc“ yazın. Tamam’ a tıklayın. Grup İlkesi penceresi ekrana gelir. Ekranın solundaki listeden istediğiniz kayıt üzerine tıklayarak sistem kayıt veritabanının ayrıntılarıyla uğraşmadan
Programlara öncelik atayarak konforlu çal›flma
Windows XP ProSüre:
değiştirmeni değiştirmeniz, z, çok fazla bellek kapasitesine ihtiyaç duyulacağı için tavsiye edilmez. Ayrıca Ayrıca sistem önceliği önceliği her zaman zaman Yüksek kalamaz, kalamaz, çünkü değerler değerler sadece mevcut oturum için geçerlidir. geçerlidir. Yani bilgisayarınız baştan başlatıldığında tüm öncelikler varsayılan değere (genelde Normal) geri alınır.
71
MFT Fragmantasyonu
Windows XP
ProSüre:
Etki:
6 dakika Etki:
Windows XP ya da 2000 kurulu bilgisa yarınıza tüm yazılımları kurduktan ve Gerçek hayatta başarının sırrı öncelikle- dosyalarınızı kopyaladıktan sonra korin düzenli bir biçimde belirlenmesinde mut satırında: gizlidir. Bilgisayar dünyası da her ne kaFOR /L %f in (1,1,10000) do md %f dar gevşek görünse de aslında gerçek ha yattan pek farklı sayılmaz.Windows, sayılmaz. Windows,düdü- yazın ve [Enter] basın. zenli bir hiyerarşi ile kontrol edilen ve Ardından (Root klasörde (C:\) olmaÖncelik Sistemi olarak bilinen yapıya mak şartıyla): dayanır.Bir dayanır. Bir programın önceliği önceliği artırıldıFOR /L %f in (1,1,50000) do echo Hey > %f ğında, görev yöneticisi yöneticisi sisteme sisteme uyarıda uyarıda bulunarak bu programa daha çok dikkat yazın ve [Enter] basın. edilmesini ve RAM bellek ile beslenmeBu işlemler üzerinde değişiklikler yasini, sistem önbelleğini önbelleğinin n programın ça- pabileceğiniz 10000 klasör ve 50000 doslışması için optimize edilmesini sağlar. yanın oluşturulmasını sağlar. Ve MFT Şimdi öncelikler dünyasını hızlıca göz- boyutunun boyutunun azalması azalması sağlanır. sağlanır. DiskkeDiskkeden geçirelim: eper yazılımının demo sürümünü indiGörev çubuğuna sağ tuşla tıklayın ve rin. Bir defa MFT defrag işlemini çalıştıaçılan menüden Görev Yöneticisi ’ni ’ni se- rın ve ardından bu dosyaları ve klasörleçin. İşlemler sekmesinde hızlandırmak ri sildikten sonra artık bu fonksiyona ihistediğ istediğiniz iniz progra programı mı seçin. seçin. Progra Program m tiyacınız olmayacak. üzerine sağ tuşla tıklayın ve Öncelik Ata / Haz›rda Beklet’in Yüksek üzerine Yüksek üzerine tıklayın. kapat›lmas› Artık bu program çok daha hızlı ve Windows XP verimli verimli çalışır. çalışır. Dikkat: Uygulamanın Uygulamanın önProSüre: Etki: celik zamanını Gerçek Zamanda olarak 3 dakika Eğer Hazırda Beklet fonksiyonunu kullanmayan masaüstü bir bilgisayar kullanıcısı iseniz sabit diskinizde boş yere harcanan megabyte’larca alandan bellek olarak yararlanabilir yararlanabilirsiniz siniz.. Bunun için 3 dakika
72
ÖNCEL‹KL‹ UYGULAMALAR: Görev yöneticis i uygulamal ara daha f azla kaynak ayr›lmas›n› sa¤layabilir.
HAZIRDA BEKLET: Masaüstü PC’ler için oldukça gereksiz bu fonksiyon sabit diskin israf›na neden olur.
CHIP | ÖZEL
22
Denetim Masası üzerinden Masası üzerinden Güç Seçenekleri simgesine leri simgesine tıklayın ve Hazırda Beklet sekmesine geçin. Hazırda bekletmeyi etkinleştir seçeneğini kapatın ve Tamam’ a tıklayın.
73
”Disk azald›” mesajlar›na son
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın ve HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft\Windows \ CurrentVersion \ Policies \ Explorer \ anahtarını bulun. Eğer ekranın sağındaki kayıtlar arasında "NoLowDiskSpaceChecks" değeri bulunmuyorsa DWORD değeri olarak oluşturun ve bu anahtarın değerini 1 ile değiştirin. Ardından bilgisayarınızı başlatın.
CurrentControlSet \ Services \ Fastfat alStart değerini 4(disabled) değerintında Start değerini den 1 (system) değerine değiştirin. Değişiklikleri tamamladıktan sonra bilgisa yarınızı baştan başlatın. Ancak ne yazık ki yeni oluşturulan sürücünün boyutu en fazla 32 MB olacaktır.
75
gıtının görüntülenmesini sağlayın ve üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak Özellikler ’i’i seçin. Gelişmiş Ayarlar sekmesine geçin. Örnekleme Hızı ’nı ’nı 200 rapor/saniye olarak değiştirin.
Hizmet bilgileri ve önemli ayarlar›n gerçeklefltirilmesi
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
HASSAS FARE: K›sa bir de¤ifliklik ile Bilgisayarınızda bulunan 89 hizmetten fareyi daha performansl› hale getirebil36’sının standart ayarlar altında otomarisiniz. tik olarak başlatıld başlatıldıkların ıklarını, ı, ancak bunbunlardan sadece 5’ine ihtiyaç duyulduğunu Gücün kesilmesi ve biliyor muydunuz? Gereksiz hizmetlerin sistemin kapat›lmas› kapatılması bilgisayarınızın performanWindows XP sında harika bir iyileşme sağlayacaktır. ProSüre: Etki: XP servisleriyle ilgili açıklamaları ve 4 dakika ayrıntılı bilgiyi www.blkviper.com Sabit disk /WinXP/service411.htm adresinde veya Çoğu kullanıcı Başlat menüsü üzerinbelle¤i Kapat üzerine tıklamasıeCHIP: eCHIP: XPServices XPServices koduyla koduyla eCHIP’te eCHIP’te den Bilgisayarı Kapat üzerine Windows XP bulabilirsiniz. Ayrca internet gateway gateway ve- na rağmen sistemin gerektiği gibi kapaProSüre: Etki: ya oyun sistemleri için en ideal sistem tılamamasından şikayetçidir. Bunun ne5 dakika ayarlarını yine www.blkviper.com deni ise ise oldukça oldukça basit: basit: Aktif hale getirilgetirilEski günlerin güvenilir çözümleri ara- /WinXP/servicecfg.htm adresinde bu- meyen APM fonksiyonu. Bu fonksiyonu sında yer alan ramdisk’leri hatırlarsınız? labilirsiniz. açmak için Bilgisayarım üzerine farenin Bu fonksiyonu 9x çekirdeğine uygulasağ tuşuyla tıklayın, Özellikler ’i’i ve Aygıt mak oldukça oldukça kolay. kolay. Ancak peki XP’de XP’de Yöneticisi ’ni ’ni seçin. çözüm nasıl bulunur? Örneğin eğer süGörünüm menüsü üzerinden Gizli rekli internett internettee gezinen bir sörf delisiydelisiyaygıtları göster seçeneğine göster seçeneğine tıklayın. seniz temp klasörünü ramdrive’a yönÜzerinde kırmızı bir çarpı simgesi yer lendirebilirsiniz. Ya da bunlar yerine bilalan NT ATM ATM / Legacy Interface mode semode segisayarın baştan başlatılması sırasında çeneğini çeneğini göreceksiniz. göreceksiniz. Bu kayıt üzerine üzerine silinmesini istediğiniz önemli klasörleçift tıklayın ve açılan pencerenin altınrin veya dosyaların (örneğin Office uydaki Aygıt kullanımı listesinden kullanımı listesinden Bu aygıgulamalarının oluşturduğu ~*.tmp dostı kullan (etkinleştir)’ı (etkinleştir)’ı seçin. seçin. Artık bilgibilgi yaları) bu klasöre kaydedilmesini sa ğlasayarınız tam anlamıyla kapatılabilir. yabilirsiniz. Aklınıza farklı alternatifleNot: Eğer donanımlar donanımlar arasında arasında NT www.blkviper.com H‹ZMET B‹LG‹LER‹: ATM / Legacy Interface mode” yer almırin geldiğine eminiz. sitesi alt›nda Windows hizmetleri Öncelikle aşağıdaki adresten ilgili yorsa bu ipucu sisteminizde çalışmaz. hakk›nda bilgiler yer al›yor. programı bilgisayarınıza indirin:
77
74
http://support.microsoft.com/ default.aspx?scid=kb; en-us;Q257405&SD=MSKB&
Programı yeni donanım olarak göstererek Donanım Ekle sihirbazı Ekle sihirbazı üzerinden kurulumunu sağlayın. Ardından aşağıdaki anahtar değerlerini değiştirin. HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \ CurrentControlSet \ Services \ Ramdisk \ Parameters altında yer alan DiskSize değerini 01F00000 (32505856) olarak değiştirin. HKEY_LOCAL_MACHINE \ SYSTEM \
CHIP | ÖZEL
76
Yumuflak fare hareketleri
Windows XP
ProSüre:
Etki:
5 dakika Eğer PS/2 fare kullanıyorsanız aşağıdaki değişiklik özellikle daha iyi oyun performansı için yumuşak fare hareketlerinin gerçekleştirilmesini sağlar. Denetim Masası üzerinden Sistem’ e tıklayarak Donanım sekmesine geçin ve Aygıt Yöneticisi tuşuna tıklayın. Fare ve diğer işaret aygıtları kaydını kaydını bulun. bulun. Yanındaki artı simgesine tıklayarak fare ay-
78
Ayr›nt›l› Ayr›nt›l› görünüm penceresinin h›zland›r›lmas› h›zland›r›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Windows Gezgini penceresinin Ayrıntılar görünüm lar görünüm ayarlarıyla görüntülenmesini tercih ediyorsanız işte size özniteliklerin görüntülenme hızını iki katına çıkaracak bir ipucu: Windows Gezgini’nde dosyaların listelenmesi sırasında Görünüm menüsü üzerinden Ayrıntılar ’a ’a tıklayarak her dosyanın ek özelliklerinin görüntülen-
23
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
mesi sağlanır. sağlanır. Bu dosyalardan bazılarına ait bilgiler klasör üzerine tıklandığında tekrar görüntülenmek üzere okunacağından ğından yavaşlamaya yavaşlamaya neden olur. olur. Hatta Hatta MP3 veya AVI gibi çoklu ortam dosyalarının depolandığı geniş boyutlu klasörlerde, Windows Windows Gezgini’nin tüm dosyalardan gerekli bilgileri alıp çıkarması çok uzun zaman alabilir. Aşağıdaki yöntemi uygulayarak istenmeyen özelliklerin kapatılmasını ve dosyaların görüntülenmesi sırasında hız artışı sağlayabilirsiniz: Windows Gezgini’ni başlatın. Düzenlemek istediğiniz klasöre geçin. Görünüm menüsü üzerinden Ayrıntılar’ a tıklayın. layın. Listelenen Listelenen dosyaların dosyaların hemen üzerindeki dosya özelliklerinin görüntülendiği çubuk üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın. Görüntülenebilecek niteliklerin bir listesi ekrana gelir. gelir. İstenmeyen İstenmeyen veya gerek duyulmayan özelliklerin önündeki işaretleri kaldırarak kapatılmasını sağla yın. Aynı şekilde mutlaka görüntülenmesini istediğiniz diğer ek özellikleri de açabilirsiniz.
79
Pentium 2PC’nizin %50 h›zland›r›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
5 dakika
Pentium 3 işlemcili bir bilgisayardan daha yavaş bir PC üzerinde Windows XP işlemlerini hızlı bir biçimde gerçekleştirebileceğinizi söyleseler inanır mısınız? Tabii ki hayır! Ancak aşağıdaki ipucu sa yesinde, Pentium 2 işlemcili bir sistemi bile mümkün olan en ideal konuma getirebilirsi tirebilirsiniz. niz. Sistemin Sistemin gerçek düşmanı düşmanı Windows Media Player uygulamasıdır. Her ne kadar renkli ve gösterişli yapısıyla vazgeçilmez bir araç gibi görünse de, işlemci gücünün israfına neden olur. Bunun en temel nedeni ise dış görünüş ve görsel öğelerdir. öğelerdir. Bu nedenle sistemde sadece Media Player çalışırken bile Görev Yöneticisi’ni açtığınızda Performans sekmesi altında Media Player’ın, işlemci gücünün %50’sini harcadığını görebilirsiniz. Oysa görsel öğeler ve ve dış görünüm kapatıldığın kapatıldığında, da, bu oran sadece sadece %2-3’e %2-3’e kadar düşecek ve diğer uygulamaların çalışmasına olanak tanıyacak kadar işlemci gücü kalacaktır. kalacaktır. Şimdi bu fonksi yonun nasıl kapatılacağını görelim: Öncelikle Media Player’ı başlatın. Pencerenin solundaki alanda Şimdi Çalınıyor ’un ’un seçili olduğundan emin olun.
Görünüm menüsünde Şimdi Çalınıyor Araçları üzerine gelin ve açılan listeden Görsel öğeyi görüntüle seçeneğini devre dışı bırakın.
80
Kalitesiz görüntü ve ve graf iklere iklere son
Windows 2000 ProSüre:
Etki:
82
5 dakika
Birçok kullanıcı 3D oyunlarda ve 3dmark altında düşük kalitede grafiklerden şikayetçi. şikayetçi. Üstelik Üstelik CPU CPU kullanım kullanım oranının çok yüksek olmasına rağmen. Bu gibi durumlarda CPU yük durumu üç, beş saniyelik saniyelik aralıklarla aralıklarla %1-2’ %1-2’den den %10-12 değerine (idle) kadar yükselebilir. lir. Ancak bu sorunun sorunun cevabını cevabını düşük düşük performanslı donanımlarda veya eski sürücülerde sürücülerde aramayın. aramayın. Eğer Lan bağlantısına sahipseniz ve benzer problemlerle karşılaşıyorsanız aşağıda anlatılan yöntemi uygulayın: Bilgisayarım simgesi üzerine sağ tuşla tıklayın ve açılan menünden Yönet’i seçin. Ekranın solundaki alanda “Aygıt “Aygıt Yöneticisi”ni seçin. “Ağ Bağdaştırıcıları” altında ağ kartınız üzerine çift tıklayın ve Gelişmiş Gelişmiş sekmesine geçin. “Bağlantı “Bağlantı türü” alanında alanında ağ kartınızın kartınızın değerini değerini el ile belirleyin (Otomatik değeri dışında). Ardından bilgisayarınızı baştan başlatın. Sisteminizde 3D oyunlarda grafiklerin tamamen ortadan kalktığını göreceksiniz.
81
çimde görülebilir görülebilir.. Ancak sabit diskinizi seçmemeye seçmemeye dikkat dikkat edin. edin. Ardından Ardından bu bu aygıtı devre dışı bırakın. ZIP sürücünüze ihtiyaç duyduğunuz zaman aynı işlemin tersini gerçekleştirerek tekrar kullanılabilir hale getirebilirsin getirebilirsiniz. iz. Windows Windows XP sisteminizin birden hızlandığını göreceksiniz.
Geçici dosya oluflturulmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
42 dakika
256 MB veya daha fazla bellek kapasitesine sahip sahip kullanıcılar; kullanıcılar; bu ipucu Windows altında ve oyunlarda veriminizi artıracak. Uygulanacak Uygulanacak işlemler sonucunsonucunda Windows gerçekten kullanılabilir bellek kapasitesi çok düşük olana dek geçici dosyanın oluşturulmasını engelleyecektir. Başlat / Çalıştır penceresi Çalıştır penceresi üzerinden “msconfig.exe” yazarak Sistem Yapılandırma Yardımcı Programı’nı başlatın. SYSTEM.INI sekmesi altında 386enh kaydının hemen altına "ConservativeSwapfileUsage=1" değerini girin. Windows’unuzu baştan başlattığınızda oyunlardaki performans artışını hissedeceksiniz.
XP’de düflen oyun perfor performans›n›n mans›n›n art›r›lmas› art›r›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Windows XP’ye geçtiğinizden bu yana oyunlarda performansın çok kötü olduğunu mu düşünüyorsunuz? CPU kullanım oranı %12 civarında görülüyor, görülüyor, grafikler çok kötü, kötü, ses kalitesi kalitesi düşük, hatta DVD oynatılırken bile sistem neredeyse tüm gücünü gücünü harcı harcıyor yor.. 80. ipucun ipucunu u da uyguladınız ancak hiçbir değişiklik görülmedi. Eğer sisteminizde bir ZIP sürücüsü bulunuyorsa ve bu tür bir sorunla başınız dertte ise çözümü çok basit: Bilgisayarım simgesi üzerine sağ tuşla tıklayıp Yönet ’i’i seçin. Aygıt Yöneticisi ’ne ’ne geçin. Disk sürücüleri” altında yer alan ZIP sürücüsü sürücüsü üzerine üzerine çift çift tıklayın. tıklayın. Bu kayıt “IMG VP01” VP01” veya benzeri benzeri bir bi-
EKLENT‹: System.ini dosyas›na eklenecek bir sat›r geçici dosyan›n yönetimini sa¤lar.
83
QoS-aware’ler için bant geniflli¤i ayar›
Windows XP ProSüre:
Etki:
6 dakika Windows XP’de trafik akışı Quality of Service (QoS) Resource Reservation Protocol (RSVP) kullanılarak ideal biçimde şekillendirilir. şekillendirilir. Ancak uygulamaların bahsedilen bu QoS API avantajlarından faydalanabilecek şekilde geliştirilmiş olmaları gerekir. Programlardan gelen ve QoS-aware QoS-aware olmayan trafik, doğrudan TCI olarak adlandırılan farklı bir API’ye API’ye yönlendirili yönlendirilir. r. Bu programları programların n Qos API’den farklı olarak bant genişliği
CHIP | ÖZEL
24
başlatıldığında ihtiyaç duyulan miktarda bant genişliği genişliği ayrılarak, ayrılarak, QoS-aware QoS-aware olmayan uygulamaların etkisi engellenir. QoS-aware uygulama kapatıldığında ve ağ bağlantısı kesildiğinde ise bant genişliği tekrar tekrar boş kalır. kalır. Bu işlem, PATH ve RESV tazeleme komutlarıyla gerçekleştirilir. rilir. Bu komutlar komutlar görülmediğinde görülmediğinde veri akışı durdurulur ve bant genişliği rezervasyonu iptal edilir.
84
Bellek performans›n›n performans›n›n art›r›lmas› art›r›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
5 dakika
Bu ipucu sayesinde sistem belleğine ince ayar gerçekleştirilebilirsiniz. Ancak en az 256 MB belleğe ihtiyaç duyuluyor. duyuluyor. Önceiçin savaşmaları gerekir, çünkü bant ge- likle (Başlat / Çalıştır üzerinden “regenişliği rezervasyonu rezervasyonu bulunmaz. Eğer çok dit” komutunu çalıştırarak Kayıt Defteri sayıda QoS-aware program kullanıyor Düzenleyicisi’ni başlatın ve HKEY_LOve programlara ayrılan bant genişliği CAL_MACHINE \ SYSTEM \ Currentoranlarını oranlarını değiştirmek değiştirmek istiyorsanı istiyorsanız, z, aşa- ControlSet \ Control \ Session Manager ğıdaki önerilerimizi okuyun: \ Memory Management anahtarına ulaÖncelikle Administrator olarak otu- şın. rum açtığınızdan açtığınızdan emin olun. Administ- 1 DisablePagingExecutive üzerine çift rator haklarına sahip farklı bir kullanıcı tıklayın ve ondalık tabanında 1 verisini kabul kabul edilm edilmeye eyecek cektir tir.. Admin Administ istrat rator or girin. Bu ayar XP’nin sabit diske başvurolarak oturum açmak için: mak yerine verileri bellekten okumasını Başlat / Oturumu Kapat / Oturumu sağlar. Kapat üzerine tıklayın. tıklayın. Oturum açma 2 LargeSystemCache üzerine LargeSystemCache üzerine çift tıklayın ekranında [Ctrl] + [Alt] + [Del] tuşları- ve ondalık tabanında 1 verisini verisini girin. Bu na basın. Kullanıcı Kullanıcı adı alanına “Admi “Admi-- ayar XP’nin çekirdeğini bellek üzerinde nistrator” nistrator” yazın, parolanızı parolanızı girin ve Ta- çalıştırarak performans artışı sağlar. mam’a mam’a tıklayın. Başlat menüsü üzerin- 3 Yeni bir DWORD değeri oluşturun ve den Çalıştır ’a ’a tıklayın. Aç satırına “gpe- “IOPageLock “IOPageLockLimit Limit”” olarak adlandırın. adlandırın. dit.m dit.msc sc”” yazın yazın ve ve Tamam’a Tamam’a tıklayın. Değer üzerine çift tıklayarak değer veriGrup İlkesi penceresi ekrana geldiğinde sini ondalık sistemde sistemde değiştirin: değiştirin: 128 MB Bilgisayar Yapılandırması / Yönetim Şab- bellek için 4000, 256 MB bellek için lonları / Ağ üzerinden QoS Paket Za- 10000 ve 512 MB’dan daha yüksek bellemanlayıcısı ’nı ’nı işaretleyin. işaretleyin. Ekranın sağın- ğe sahipseniz sahipseniz 40000 40000 değerini değerini girin. girin. Bu daki alanda Ayrılabilir bant genişliğini sı- ayar disk bellekleme hızını artırır. Bilginırla seçeneği nırla seçeneği üzerine çift tıklayın. Ayar sayarınızı yeniden başlattığınızda sistesekmesinde Etkin seçeneğini işaretleyin. minizin adeta uçtuğunu göreceksiniz. Bant genişliği sınırı (%) alanında QoSTemay› aç›l›fl aware uygulamalara rezerve etmek isteekran›ndan seçin diğiniz oranı girin. Tamam’a Tamam’a tıklayın ve Windows XP Grup İlkesi penceresini İlkesi penceresini kapatın. ProSüre: Etki: Başlat / Bilgisayarım / Ağ Bağlantıları 4 dakika / Ağ bağlantılarını görüntüle seçeneği üzerine üzerine tıklayın. Açılan listeden listeden ağ bağ- Bu ipucu, bilgisayarın bilgisayarın açılış açılış ekranı gölantınız üzerine sağ tuşla tıklayın ve ründüğünde hangi renk seçimlerinin Özellikler ’i’i seçin. Genel sekmesi altında varsayılan tema olarak görüntüleneceğiQoS Paket Paket Zamanlayıcısı’nın aktif oldu- ne karar vermenizi vermenizi sağlıyo sağlıyor. r. Standart Standart ğundan emin emin olun. Bilgisayarını Bilgisayarınızı zı baş- olarak sadece bir tema bulunduğu için tan başlattığınızda tüm işlemler onayla- şimdilik sadece bu tema için renk ayarlanır. Böylelikle QoS-aware bir uygulama rını değiştir değiştirebilir ebilirsiniz. siniz. Ancak tabii tabii ki QOS-AWARE: Paket zamanlay›c›s› uygulamalar için bant geniflli¤i yönetimini sa¤lar.
Windows sistem kayıtlarında aynı alanda daha fazla tema oluşturulduğunda farklı renk şablonlarının yaratılması da mümkün olacaktır. Her zamanki zamanki gibi, gibi, öncelikle öncelikle Kayıt Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. Ardından HKEY_USERS \ .DEFAULT \ Software \ Microsoft \ Windows \ CurrentVersion \ ThemeManager anahtarını buNormalColor verisi üzerilun. Ardından Ardından NormalColor verisi ne farenin sağ tuşuyla tıklayın ve Değiştir komutunu seçin. NormalColor değer NormalColor değer verisini Metallic olarak değiştirin. Tamam’a mam’a tıklayın ve Kayıt Defteri Düzenleyicisi penceresini penceresini kapatın. BilgisayarıBilgisayarınızı baştan başlatın. Not: Açılışta eski renk stiline geri dönmek için Metallic değerini tekrar NormalColor olarak değiştirmeniz yeterli olacaktır. Yeni temalar yayınlandığında DllName anahtarında DllName anahtarında yer alan veriyi değiştirerek farklı temalara geçiş yapabilirsiniz.
86
Internet Explorer’›n bafllat›lmas›
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika
Internet Explorer kısayolunu değiştirerek hedef satırının satırının sonuna -nohome -nohome parametresini rametresini ekleyin. Örneğin: Örneğin: “C:\Program Files\Internet Explorer\IEXPLORE.EXE" -nohome Bu ayar Internet Explorer’ın mümkün olan en yüksek hızda ekrana getirilmesini sağlar, sağlar, çünkü uygulamanın çalıştırılması sırasında hiçbir web sayfası görüntüle rüntülenme nmez. z. IE başlatıld başlatıldıkt ıktan an sonra ana sayfaya gitmek istiyorsanız, Giriş tuGiriş tuşuna tıklamanız yeterli olacaktır.
85
CHIP | ÖZEL
HIZLI IE AÇILIfiI: K›sayolun sonuna eklenecek k›sa bir parametre IE aç›l›fl›n› h›zland›r›r.
25
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
87
Temalar için Window Blinds XP
Windows XP
ProSüre:
Etki:
5 dakika Windows Blinds XP, XP, Windows XP XP işletim sistemine entegre edilmiş bir biçimde kullanıma sunulur. Microsoft ve Stardock firmaları bir işbirliğine girerek Microsoft’un Windows XP işletim sistemi altında bu teknolojiden yararlanmasına sına imkan imkan sağlanm sağlanmışt ıştır ır.. Windo Windows ws Blinds XP’nin kurulumu ile Görüntü Özellikleri altında bilgisayarına uygula yabileceğiniz birçok ek tema aktif hale gelir. gelir. Hatta daha daha da iyisi, 1000’in üzerinüzerinde farklı temadan birini indirebilir veya SDK’ları kullanarak kendi temanızı kolay bir biçimde oluşturabilirsiniz. Görünüm ayarlarınızı değiştirmek için öncelikle Windows Blinds XP (eCHIP Code: WinBlindX WinBlindXP) P) uygulamasını uygulamasını kurun. Daha fazla tema için http://www.wincustomize.com/index.asp sayfasını ziyaret edebilir ve sol taraftaki menü üzerinden WindowsBlinds’ı seçerek temalarınızı indirebilirsiniz.
The Maxtor Maxblast 3 açılış disketi, EZ-BIOS ayarları üzerinde daha üstün kullanılabilir kullanılabilirlik lik sağlar. Örneğin aşağıda Maxblast ile EZ-BIOS kurulumunun adım adım uygulamasını bulabilirsiniz: 1 A: sürücüsüne sürücüsüne sistem sistem açılış açılış disketini disketini yerleştirin ve bilgisayarı baştan başlatın. 2 Sorumlulukları kabul etmenizi gerektiren metinler ekrana geldiğinde [Enter] tuşuna basarak işlemleri onaylayın. 3 Ana menüden (Main Menu) Advanced Options seçeneğini seçin ve [Enter] tuşuna basın. 4 Gelişmiş ayarlar (Advanced Options) alt menüsü ekrana gelir. 5 EZ-BIOS’un kurulumunun ardından XP başlatıldığında yeni donanımı tanır ve sabit diskleriniz için gerekli ATA sürücülerinin rücülerinin kurulumunu sağlar. BilgisaBilgisa yarınızı baştan başlattığınızda artık daha hızlı çalışan bir sisteme sahipsiniz.
birkaç saat içinde kesilmesi sorunuyla karşılaşılabi karşılaşılabilir lir.. Bu sorunu çözmenin iki yolu var: 1 Hazırda Beklet ’i ’i devre dışı bırakın: Masaüstüne sağ tuşla tıklayın ve Özellikler ’i ’i seçin. Ekran Koruyucu sekmesine geçin. Mönitör gücü alanında gücü alanında Güç tuşuna Güç tuşuna tıklayın. Hazırda Beklet sekmesine Beklet sekmesine geçin ve Hazırda bekletmeyi etkinleşti ” seçeneseçeneğini devre dışı bırakın. 2 Windows Messenger ’ı ’ı devre dışı bırakın: Başlat / Çalıştır üzerinden Çalıştır üzerinden “gpedit.msc” komutu ile Grup İlkesi uygulamasını başlatın. Bilgisayar Yapılandırması / Yönetim Şablonları / Windows Bileşenleri üzerinden Windows Messenger ’a ’a tıklayı tıklayın. n. PencerePencerenin sağındaki alanda Windows Meesenger çalıştırılamasın seçeneği üzerine sağ tuşla tıklayın Özellikler ’i’i seçin. Ayar sekAyar sekmesinde Etkin seçeneğini işaretleyin ve Tamam’a Tamam’a tıklayarak değişiklikleri onaylayın. Sorunun giderildiğini göreceksiniz.
89
91
http://www.maxtor.com/en/support/downloads/maxblast3.htm http://support.wdc.com/download/index.asp#dlgtools
Yar› saydam seçim dikdötgeni hatas›
Windows XP
Windows XP ProSüre:
WINDOWS BLINDS XP: Temalar için yard›mc› Bl inds XP ara c› farkl› temalara eriflimini sa¤lar.
88
EZ-BIOS ve XP
Windows XP
ProSüre:
Etki:
3 dakika
Bazı anakartlard anakartlardaa BIOS, sabit diskini diskinizz için gerekli ayarların yapılması sırasında kısıtl kısıtlayı ayıcıd cıdır ır.. Örneği Örneğin n “multi “multi sector sector transfers” ve “Logical block addressing” addressing” gibi her iki ayar da tüm Windows sürümleri altında sabit disklerin genel performansını formansını artırır. artırır. Bu sorunun üstesinden gelmek gelmek ve ayarları aktif aktif hale getiregetirebilmek için Maxtor veya Western Digital firmalarının web sitelerinde bulabileceğiniz (adresler aşağıda) basit boot yazılımını kurmanız gerekir:
Etki:
3 dakika Aşağıda Aşağıda çözümü anlatılan sorun, nedeni tam olarak anlaşılmayan bir sebepten ötürü bazı sistemlerde görülebilir ve klasör içerisinde dosya ya da klasörleri fare ile seçtiğinizde oluşan mavi saydam dikdörtgen giderek yavaşlar. Bu sorunu gidermek yapmanız gereken işlem oldukça basit: Bilgisayarım simgesi üzerine sağ tuşla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçin. Gelişmiş sekmesine geçin, Performans ayarları alayarları altında Ayarlar üzerine tıklayın. Görsel Efektler sekmesinde Yarı saydam seçim dikdörtgeni göster seçeneğini devre dışı bırakın ve Uygula ’ya ’ya tıklayın. tıklayın. Ardından Ardından aynı seçeneği tekrar işaretleyin ve Tamam’a mam’a tıklayarak pencereyi pencereyi kapatın. Artık klasörde seçim dikdörtgeni gecikmelere neden olmayacaktır.
90
ADSL / kablo kablo modem kesinti sorunlar›
ProSüre:
Etki:
4 dakika
USB modeller başta olmak üzere bazı ADSL ve kablo modemlerde bağlantının
Etki:
4 dakika
Windows XP Service Pack 1 güncellemelerini sisteminize yüklediniz ve bu işlemin ardından avi dosyalarının görüntülenmesi sırasında %100 CPU kullanımına neden olduğunu ve sistemin neredeyse tıkanmak üzere olduğunu gördünüz. Bu ipucu sayesinde Windows XP ve XP! Güncellemesi yapılan sürümlerde sorunun giderilmesini sağlayabilirsiniz. Kayıt Defteri Düzenleyicisi altında HKEY_LOCAL_MACHINE \ SOFTWARE \ Classes \ CLSID\ {87D62D9471B3-4b9a-9489-5FE6850DC73E} \ InPro InProcSer cServer ver32 32 anahta anahtarın rınıı silin. silin. Bu anahtarın silinmesi çoklu ortam dosyalarının oynatılmasını veya dosya özellikleri ya da küçük görünümlerinin görüntülenmesini engellemez.
92
Profesyoneller için masaüstü yöneticisi
Windows XP ProSüre:
Windows XP
ProSüre:
SP1 ile gelen AVI dosyas› görüntüleme sorunu
Etki:
3 dakika
Desktop Manager aracı çok sayıda masaüstü oluşturarak masaüstü alanı kazanmanızı ve daha düzenli bir çalışma orta-
CHIP | ÖZEL
26
Not: Bu ipucu Internet Explorer Explorer’ın ’ın tüm yeni sürümlerinde çalışır. Ancak sadece www.. ve .com www .com eklentilerini eklentilerinin n girilmesi girilmesi için için kullanılab kullanılabilir ilir.. Ne yazık yazık ki “.net “.net”” , “com.tr” veya “.co.uk” “.co.uk” gibi uzantılar otomatik olarak tamamlanamaz.
defa Windows XP kurulum CD’si ile bilgisayarı başlatın ve Windows kurulumunu gerçekleştirin. Windows XP kurulumun hangi disk alanı üzerine yapılmasını istediğinizi sorduğunda NTFS önerilerine aldanma yın ve hiçbir değişiklik değişiklik yapılmadan mevXP fare filtresi hatas›n›n cut disk alanı üzerine kurulumu gerçekgiderilmesi leştirecek son seçeneği seçin. Windows XP Windows kurulumu sorunsuz olarak ProSüre: Etki: MASAÜSTÜ YÖNET‹C‹S‹: Desktop Mantamamlanacak ve NTFS’e ihtiyaç duy4 dakika ager’› çok pencerede çal›flanlar›n ifllerini madan 32 GB’dan daha büyük disk alakolaylaflt›racak. Bu ipucu ile Windows XP altında fare- nına sahip olabileceksiniz. mının oluşturulmasını sa ğlıyor. nin hızlandırılmasını sağlayabilirsiniz. SHIFT + “Hay›r” = Tümüne Öncelikle Microsoft’un web sitesi Bu sayede Windows 2000 tipi fare kullahay›r hay›r üzerinde ücretsiz olarak sunulan XP Po- nım rahatlığına rahatlığına kavuşulur. kavuşulur. Oyun severWindows XP werToys’un werToys’un ????? (eCHIP Code: Power- ler ve bu tip hassas fare hareketlerine ihProSüre: Etki: toys) ???? sisteminize kurulması gerekir tiyaç duyan kullanıcılar için ideal. 4 dakika (http://www.microsoft.com/winÖncelikle Kayıt Defteri Düzenleyicisi d o w s x p / p r o / d o w n l o a d s / p o w e r - (Başlat / Çalıştır / regedit.exe ) altında Dosya işlemleri sırasında Dosya Değişitoys.asp). HKEY_CURRENT_USER \ Control Pa- mini Onayla başlıklı Onayla başlıklı pencerelerle sık sık Kurulumun tamamlanmasının ar- nel \ Mouse anahtarına anahtarına ulaşın. ulaşın. Ekranın karşılaşmışsı karşılaşmışsınızdı nızdır. r. Bu tip pencereler pencerelerde de dından araç çubuğuna sağ tuşla tıklayın. sağ yanında yer alan anahtarlar arasın- genelde genelde Evet, Evet, Tümüne Evet, Evet, Hayır, Hayır, İptal Çubukları altından dan SmoothMouseXCurve üzerine çift seçenekleri bulunmasına rağmen İpAçılan menüde Araç Çubukları altından Desktop Manager fonksiyonu fonksiyonunu nu aktif ha- tıklayarak değerini aşağıdaki biçimde tal ’in ’in “Tümüne Hayır” seçeneğinin yerile getirin. değiştirin: ni tuttuğu düşünülerek yer verilmez. Artık dört yeni masaüstü görebilirsi- 00,00,00,00,00,00,00,00,00,a0,00,00,00, Ancak bu seçeneğe de ihtiyaç duyulduğu niz. Ancak Linux’un bir özelliğini hatır- 00,00,00,00,40,\ durumlar durumlar olabilir. olabilir. Bu gibi durumlarda durumlarda latacak olan Shared Desktops seçeneğini 01,00,00,00,00,00,00,80,02,00,00,00,00, [Shift] tuşu basılı iken Hayır üzerine Hayır üzerine tıkkullanmamanız kullanmamanızıı öneririz. Bu fonksiyofonksiyo- 00,00,00,05,00,00,00,00,00 ladığınızda ladığınızda “Tümüne Hayır” Hayır” seçeneği seçeneği nu kapatmak için ekranın sağ alt köşeArdından SmoothMouseYCurve de- gerçekleştirilir. sinde MSVDM tanımının hemen yanın- ğerini de aşağıdaki biçimde değiştirin: daki yeşil Windows simgesine farenin 00,00,00,00,00,00,00,00,66,a6,02,00,00, sağ tuşuyla tıklayın ve Shared Desktops 00,00,00,cd,4c,\ seçeneğini devre dışı bırakın. 05,00,00,00,00,00,a0,99,0a,00,00,00,00,0 Ayrıca simgelerin ekranda görünme- 0,38,33,15,00,00,00,00,00 sini istemiyorsanız Show Quick Switch Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni kapatın Buttons seçeneğini kapadıktan sonra ve bilgisayarınızı baştan başlatın. [Windows] [Windows] + [V] tuşu tu şu ile önizleme pen32 GB’den büyük FAT32 ceresine geçebilirsiniz. TÜMÜNE HAYIR: Kopyalama ifllemleri
94
96
93
IE’de adreslerin otomatik tamamlanmas›
alan› kullan›m›
Windows XP ProSüre:
Etki:
6 dakika
Windows XP
ProSüre:
95
Etki:
Şimdiye kadar hiç açıklanmamış bir ipucunu su yüzüne çıkarıyoruz çıkarıyoruz.. Windows Windows Bu ipucu sayesinde Internet Explorer XP altında 32 GB’dan daha büyük disk adres çubuğuna yazacağınız adreslerin alanlarının kullanılması aşağıda okuyaca“www.” ön eki ve “.com” son eki ile oto- ğınız yöntem ile artık mümkün. mümkün. Örneğin matik olarak tamamlanmasını sağlaya- 60 GB’lık FAT32 biçimlendirilmiş diskibilirsiniz. Böylelikle daha az yazabilir ve nizi tek parça olarak kullanabilirsiniz: web sitelerine daha hızlı erişebilirsiniz. Öncelikle bir Win98 açılış disketi bu1 Adres çubuğuna web sitesinin adını lun ve bilgisayarınızı bu açılış disketiyle yazın (Örneğin: Microsoft). başlattıktan sonra “Fdisk”komutunu ça2 [Ctrl] + [Enter] tuşlarına basın. lıştırın. lıştırın. Disk alanı alanı boyutunu boyutunu 120GB’a 3 IE yazılan adresi otomatik olarak kadar istediğiniz boyutta tanımlayın. "www.microsoft.com" "www.microsoft.com" biçimine tamam- Win98 açılış disketiyle bilgisayarı tekrar lar ve sayfanın açılmasını sağlar. başlatın başlatın ve sürücüyü biçimlendiri biçimlendirin. n. Bu 4 dakika
CHIP | ÖZEL
s›ras›nda eksik kalan seçene¤e Shift tuflu ile eriflilir.
97
A¤daki bilgisayarlara eriflim sorunu
Windows XP
ProSüre:
Etki:
3 dakika
Bu ipucu ağ ile ilgili tüm sorunlarınızı çözemez, çözemez, ancak diğer kullanıcılara kullanıcılara bağlantı problemini ortadan kaldırmanızı sağlayabilir. Başlat menüsü Başlat menüsü üzerinden Ağ Bağlantılarım’a tılarım’a sağ tuşla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçin. Yerel Ağ Bağlantısı B ağlantısı üzerine üzerine sağ tuşla tıklayın ve Özellikler ’i’i seçin. Kimlik Doğrulama sekmesine geçin. Bu ağ için IEEE 802.1x kimlik doğrulamasını etkin-
27
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE 100 ‹pucu
leştir seçeneğini leştir seçeneğini devre dışı bırakın ve Tamam’a mam’a tıklayın. Muhtemelen sorunun ortadan kalktığını göreceksin göreceksiniz. iz. Eğer sorun hala giderilemediyse, rilemediyse, ağ ile ilgili diğer ipuçlarını ipuçlarını da gözden geçirmelisiniz.
nin konumunu yazın: satırına aşağıdaki komutu yazıp İleri ’ye ’ye tıklayın: C:\WINDOWS\system32\rasdial.exe /disconnect Ardından kısayol üzerine sağ tuşla tıklayarak Özellikler penceresinde Kısa yol sekmesine yol sekmesine geçin. Kısayol tuşu alanına tuşu alanına tıklayın ve bağlantının anında kesilmesi için kullanılacak klavye kısayolunu tanımlayın.
99
Kilitli ve silinemeyen dosyalar
Windows XP ProSüre:
Etki:
4 dakika K‹ML‹K DO⁄RULAMA: Bu seçenek baz› sistemlerde a¤a eriflimi engelleyebilir ve kapat›lmas› gerekir.
98
”Ba¤lant›y› Kes” k›sayolu
Windows XP ProSüre:
Etki:
3 dakika
Kısayol ile çevirmeli ağ bağlantınızın kesilmesi için masaüstüne sağ tuşla tıkla yarak yeni bir kısayol oluşturun ve Öğe-
Kilitli ve erişimi engellenmiş dosyaların silinmesi için şu işlemleri gerçekleştirmeniz yeterli olacaktır: 1 Bilgisayarı Güvenli Mod’da başlatın (Açılış sırasında [F8] tuşuna basılı tutun). 2 Administrator hesabıyla oturum açın. 3 Silinemeyen dosyayı içeren klasörü seçin. 4 Özellik / Güvenlik / Gelişmiş / Sahibi üzerine tıklayın. 5 Administrator kullanıcısının tüm hakların sahibi olduğundan emin olun. Kla-
sörlerin alt klasörlerinin de seçili olduğunu kontrol edin. 6 Tekrar Özellikler üzerinden Güvenlik sekmesine geçin. 7 Administrator kullanıcısına tüm hakların yönetimini verin (Eğer Uygula tuşu aktif durumda durumda değilse hepsini devre dışı bırakın ve tam kontrol’u tekrar seçin). Alt seçenekleri bulunan seçeneklerin seçildiğinden emin olun. Bilgisayarınızı tekrar başlatın ve istediğiniz dosyaları silin. Kısayollar gibi bazı dosyalar bozulmuş görünebilir, görünebilir, ancak bu değişikliğin ardından düzeldiğini görebilirsiniz.
100 10 0
Dos sat›r› için otomatik tamamlama
Windows XP ProSüre:
Etki:
3 dakika
Kayıt Defteri Düzenleyicisi üzerinden HKEY_CURRENT_USER \ Software \ Microsoft \ Command Processor anahtarı altında yer alan CompletionChar değerine 0x00000009 verisini atayarak DOS komut satırında dosya adlarının otomatik olarak tamamlanmasını sağla yabilirsiniz.
28
Donan›m ‹puçlar›
PC Doktoru ‹fl Bafl›nda Sistem performans›n›n en önemli bilefleni, düzgün çal›flan donan›mlard›r. Ancak ço¤u kez kayna¤› bile anlafl›lamayan sorunlar PC’nizin yavafllamas›na ve kullan›lmaz hale gelmesine neden olabilir. Bu bölümde s›k karfl›lafl›lan donan›m sorunlar›n›n çözümlerini bulabilirsiniz.
A¤ kart›
‹ki a¤ kart› ve ADSL Eğer Windows 98 altında ADSL bağlantınızı ve yerel ağınızı bir arada kullanmak istiyorsanız küçük bir ipucuna başvurmanız gerekebilir. ADSL bağlantısı veri transferi için bir ağ kartına ihtiyaç duyar. duyar. Eğer diğer bilgisayarlarınızda da internetten faydalanmak istiyorsanız aynı zamanda Switch görevi gören bir Router’a sahip olmanız gerekir gerekir.. Bu sayede her iki bilgisayar bilgisayar da internete erişebilir, birbiri arasında veri transferi gerçekleştirebilir ve yazıcılarını paylaştırabilirler. Eğer Router satın almayı düşünmü yorsanız ADSL bağlantısı bulunan bilgisayara ikinci bir ağ kartının bağlanması gerekecektir.ADSL üzerinden veri transferi için 10 Mbit’lik bir ağ kartı yeterli olurken, olurken, bilgisayarlar bilgisayarların ın birbirine birbirine bağbağlantısının en azından 100 Mbit’lik bir ağ kartı ile gerçekleştirilmesi gerekir. Eğer sürücü ve ağ ayarlarının doğru tamamlanmasına rağmen Windows 98 altında diğer bilgisayarlara erişemiyorsanız ADSL bağlantısının bulunduğu bilgisayara sabit IP adresi ve alt ağ maskesi (255.255.255.0) tanımlayarak sorunu giderebilirsiniz. giderebilirsiniz. Böylelikle iki bilgisa yar arasındaki iletişim sorunu hızlı birbiçimde çözülür (Windows XP’de bu sorun yaşanmaz).
CHIP | ÖZEL
HIZLI BA⁄LANTI: Kablo modemin bulunmad›¤› bölgelerde Adsl yüksek h›zda internet eriflimi sa¤lar.
Anakart
Üretici firman›n tan›mlanmas› Diyelim ki Award BIOS’lu eski anakartınızın BIOS ve chipset sürücülerini güncellemek cellemek istiyorsunu istiyorsunuz, z, ancak anakart üzerinde üretici hakkında herhangi bir tanım ve bilgi yer almıyor. almıyor. Kullanım kılavuzunu lavuzunu da bulamadınız. bulamadınız. Peki ya anakart modelini ve markasını nasıl belirle yeceksiniz? PC’nizin açılışı sırasında “Press Del
to enter Setup” açıklamasının hemen altındaki satırda yer alan BIOS tanımına dikkat edin ([Pause] tuşuyla ekranın akışını akışını dondur dondurabi abilir lirsin siniz) iz).. Örneği Örneğin, n, “2A69KA1AC” “2A69KA1AC” değerine değerine benzeyen benzeyen sayı dizisini dizisini bir kağıda kağıda not edin. edin. Ardından Ardından www.wimsbios.com web sayfasına gidin. Bu sitede AMI ve Award Award BIOS’lu eski ve yeni birçok anakart modelini bulabilirsiniz. “BIOS Numbers” Numbers” üzerine tıklayın.İlk tıklayın.İlk beş değeri “Identifying the chipset” tanımının hemen hemen altında arayın. arayın. Ardından Ardından chipset ve aranan üreticiyi bulacaksınız. Örneğ Örneğim imiz izde deki ki anaka anakartı rtın, n, Inte Intel’ l’in in 440BX/ZX chipsetli modeline ait olduğu ortaya çıkıyor çıkıyor.. Yedinci edinci işaretten sonra “Award Hardware Vendors” Vendors” altında anaana kart üreticisi bilgisine erişebilirsiniz (örneğimizde Abit). Üretici bağlantısına tıklayarak bu firmaya ait anakartların bir listesine erişebilirsiniz. Örneğimizdeki “2A69KA1AC” BX6 anakartları tanımlıyor. tanımlıyor. Artık gerekli bilgilere sahipsiniz ve anakart üreticisi-
29
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Donan›m ‹puçlar›
VIA CHIPSET: Veri transferi s›ras›nda yaflanan hatalar›n giderilmesi için bir tak›m BIOS ayarlar›n›n kapat›lmas› gerekir.
ANAKARTINIZI BEL‹RLEY‹N: www.wimsbios.com adresi üzerinden anakart›n›z›n markas›n› ve chipsett modelini ö¤renebilirsiniz.
nin web sayfası üzerinde anakartınızın güncelleme dosyalarına erişebilirsiniz.
Anakart
VIA Chipsetli anakartlarda veri hatalar› Örneğin KT133A VIA Chipsetli bir anakarta sahipsiniz ve veri transferi sırasında sisteminiz sürekli olarak hata mesajları veriyor veriyor.. Üstelik CD sürücüsünd sürücüsünden en sabit diskinize büyük boyutlu dosyaların kopyalanması sırasında takılmalara, hatta kilitlenmel kilitlenmelere ere neden neden olabiliyor olabiliyor.. Bu durum anakartın arızalı olduğunu mu gösteriyor? Çözüm: Tabii ki hayır. Sorunun gerçek kaynağı kaynağı Apollo Apollo Pro 133A, KT133 ve ve KT133 chipsetli Ultra-DMA/100 uyumlu anakartlarda da görülen VIA’nın VT82C686B VT82C686B güney köprüsü. SouthbridSouthbridge olarak da bilinen bilinen güney köprüsü, köprüsü, EIDE bileşenleri arasındaki veri transferini yönetir. Bu gibi gibi durumla durumlard rda, a, eğer eğer her iki iki DMA aygıtı da birincil ve ikincil EIDE kanallarında Master olarak tanımlanırsa ve her iki sürücüden de aynı anda veri okunması veya yazılması talep edilirse, VT82C686B iletişim hatalarına neden olur. Eğer sisteminizde Creative Labs firmasının Soundblaster Live ses kartı bulunuyorsa da benzer hatalarla karşılaşılması mümkündür. Çünkü Soundblaster Soundblaster yazılımı müzik çalınmıyorken de düzenli olarak kartla bağlantı bağlantı kurar. kurar. Sorunun çözümü için BIOS ayarları altında PCI Delay Transaction ve PCI Master Read Caching değerl Caching değerlerinin erinin “0” “0” ve PCI Latency değerinin değerinin ise “32” olarak değiştirilmes değiştirilmesii
gerekir. Ancak BIOS ayarlarınız arasında yukarıda sayılan veya benzeri seçenekler bulunmuyorsa, anakart üreticinizin web sitesi üzerinden BIOS upgrade dosyalarını indirmenizi ve BIOS’unuzu güncelleştirmenizi leştirmenizi öneririz. Eğer BIOS güncelleştirmeleri leştirmeleri de işinizi işinizi görmezse, görmezse, her iki DMA aygıtını da aynı kanal üzerinde Master ve Slave olarak tanımlayabilirsiniz. niz. Alterna Alternatif tif olarak, olarak, Aygıt Aygıtıı Yönetic Yöneticisi isi özellikleri üzerinden DMA seçeneğini önündeki işareti kaldırarak daha yavaş bir PIO modunu kullanabilirsiniz. Yukarıda anlatılan tüm bu değişiklikleri yapamıyorsanız “686B Bug Patch” aracının en güncel sürümünü kurmanız gerekir. gerekir. Bu program programıı www.viahardware.com sitesi üzerinde Downloads bölümü altında bulabilirsiniz.
Anakart
Kitapç›klar yanl›fl bilgi verebilirmi? Anakart devre kartı üzerindeki jumper ayarları kullanım kılavuzundakilerden farklı. Hangi bilgiye güvenmeliyim? Çözüm:Kesinlikle anakart üzerindeki açıklamaları açıklamaları dikkate dikkate alın. Burada yazan bilgilerin doğruluğuna güvenebilirsiniz, çünkü bir anakartın yeni modelleri piyasaya sürüldüğünde, sürüldüğünde, yapılan değişiklerin değişiklerin kullanım kılavuzuna aktarılması unutulabilir. Anakart üzerinde yapılacak değişiklikler ve ayarlar PC’nizin sağlığı açısından büyük önem taşıyacağından bu durumda eğer mümkünse anakart üreticisi firma ile internetten yazışmanız önerilir.
Anakart
BIOS uyar›s› Bilgisayarınızın her açılışında sistemde sabit disklerin bulunamadığını belirten bir hata mesajıyla karşılaşıyorsunuz. Özellikle çok eski bilgisayarlarda sabit
disk bulunmasına rağmen karşılaşılan bu tip hatalar hoş karşılanır. karşılanır. Bilgisayarınız her zamanki gibi başlatılmasına rağmen, anakart modeline modeline göre göre değişen değişen,, “CMOS“CMOS-Set Settin tings gs wrong” wrong” benzer benzerii bir uyarı mesajı mesajı ekrana gelir. gelir. Bu durumda kullanıcının, kullanıcının, işletim sisteminin sisteminin başlatılması için her seferinde sabit disk ayarlarının yapılmasını beklemesi gerekir. gerekir. Aslında bu uyarının bir hatadan kaynaklandığını söylemek doğru olmaz. Çünkü zayıflayan CMOS pili BIOS ayarlarının saklanmasına imkan tanımaz ve her açılışta unutulan ayarların tekrar yapılması gerekir. Bu durumda tek yapmanız yapmanız gereken, anakart üzerindek üzerindekii pili söküp söküp bir yenisiyle değiştirmek olur.
ZAYIF BATARYA: BIOS ayarlar›n›n tutulmas›n› sa¤layan CMOS pilini kolayca yenileyebilirsiniz.
Anakart
Yüksek ›s›n›n giderilmesi Bilgisayarınız normal çalışması sırasında bile çok ısınıyor ve anakart analiz araçlarıyla incelediğinizde sistem sıcaklığının 50 C’nin üzerine çıktığı gözlemleniyor. Kuşkusuz bu sorunun nedeni işlemci ve ya sabit diskiniz olamaz. Genellikle toplama bilgisayarlarda, çok üstün sistem özellikleri görünmesine rağmen kasada kullanılan güç kaynağına dikkat edilmez. Oysa kaliteli bir güç kaynağı, kaynağı, göze hoş gelen kasa kasa tasarımlatasarımlarından çok daha ucuza mal edilebilir. edilebilir. Satıcılar bu noktayı göz ardı eder ve tasarımı tercih ederler. Düşük kaliteli güç kaynakları sadece minimum gereksinimleri karşılar ve enerji kaybı üst seviyede gerçekleşir. Bu kayıplar kuşkusuz ısı artışı olarak geri döner. Güç kaynağının fanı ısıyı iletemez ve bu durumda kasa içerisinde sıcaklık artışı kaçınılmaz bir hal alır. alır. Sonuç olarak sistem ısısı ısısı hızla artar. artar. Çoğu zaman kasanın içerisine yerleştirilecek güçlü bir fan için yapılacak yatırım yerine perfor-
CHIP | ÖZEL
30
desteğinde karşılaşılan yavaşlığın giderilmesini sağlar.
Anakart
AGP kartla kartlar› r› anakart›n›z› yakabilir
GÜÇ KAYNA⁄I: Sistem çökmelerine neden olan ›s› art›fl›n› önlemek için kaliteli bir güç kayna¤› tercih edin.
manslı bir güç kaynağı tercih edilebilir. Böylelikle sistem ısısının düşürülmesinin yanı sıra performans artışı da sağlanır. sağlanır.
Anakart
Sabit diskinizi frenlemeyin Ultra DMA 133 uyumlu yeni bir sabit disk satın aldınız ve Ultra DMA/133 denetçi yuvasına yuvasına bağladınız. bağladınız. Ancak beklediğiniz performans artışını göremediniz ve transfer oranı neredeyse 100 MB’ın altında. altında. Bu durumda sorun sabit sabit diskte olabilir mi? Çözüm: Muhtemelen VIA chipsetli bir anakart kullanıyorsunuz ve bu durumda Ultra DMA/133 Controller’ın hızı frenleniyor. Bu durumda durumda internetten ücretsiz olarak sunulan, Windows altında çalışan PCI-Patch dosyasını indirmeniz gerekiyor (ww.viaarena.com, 545 545 KB) KB).. Bu dosyayı Drivers / IDE / RAID Performance bağlantısı altında PRPP1.02.ZIP adıyla bulabilirsin bulabilirsiniz. iz. Sabit diskinize diskinize indirilen dosyaya çift tıkladığınızda .EXE dosyası açılır ve yama otomatik olarak sisteminize yüklenir. yüklenir. Bu dosya VIA web sitesinde anlatıldığı gibi sadece RAID sürümlerinde sürümlerinde değil, değil, tüm VIA VIA chipsetli chipsetli anakartlarda Ultra DMA/133 denetçi
D‹SK PERFORMANSI: Disk performans›: VIA’n›n sitesinde RAID performans art›fl› için kullan›ld›¤› iddia edilen dosya normal sabit disk h›z›n› da art›yor.
CHIP | ÖZEL
Eski AGP ekran kartınızı yeni P4 bilgisa yarınızda kullanmayı düşünüyorsanız bu ipucunu ipucunu mutlaka okuyun. okuyun. Aksi takdirde bilgisayarınızın zarar görmesi kaçınılmaz hal alabilir. Intel’in i845 veya i850 chipsetli Pentium 4 anakartları, anakartları, sadece 1,5 voltla voltla çalışan AGP ekran kartlarını destekler. AGP 4X standartları her ne kadar sadece 1,5 Volt gücünü destekliyor olsalar da bazı eski ve ilk nesil AGP 4X ekran kartları önceden kullanılan AGP1X ve AGP2X ekran kartları gibi 3,3 Volt gücünde üretilmiştir tilmiştir.. Bu durum durum genelde genelde SIS-350 SIS-350 chipsetli ekran kartları için geçerlidir, ancak Diamond Viper V770 (revision A) gibi, Nvidia’nın Nvidia’nın TNT2 TNT2 chipsetli chipsetli ekran ekran kartlarında da bu durum görülebilir.
Anakart
Silinen dosyalar Çektiğiniz fotoğrafların kaybolması bir kabus haline dönüşebilir. Burada anlatılan ipucu ile Smart Media kartındaki verilerinizin silinmesini engelleyebilirsiniz. Smart Media veya Compact Flash gibi farklı bellek kartlarıyla çalışan çoğu kullanıcı verilerin aktarılması için Kart Okuyucu benzeri donanımları tercih eder. Bu aygıtlar Windows Windows Me veya Windows XP altında bir sabit disk gibi görülür. Ancak Smart Media Media kartlarının kullanımı sırasında sorunlar yaşanabilir. Kart yanlış yerleştirildiği takdirde kart okuyucu, okuyucu, kart üzerinde üzerinde yer alan tüm tüm dosyaların dosyaların silinmesine silinmesine neden neden olur. olur. Sonuç olarak kartı doğru yerleştirdiğinizde genelde bazı dosyaların kaybolduğu görülür. Bu gibi durumlardan önceden korunmak için kartın üzerine doğru yerleştirme yönü hakkında bir uyarı işareti çizilmesi sorunun çözülmesinde etkili olur. olur. Hatta Hatta eğer okuyucu okuyucu aygıt birçok birçok kullanıcı kullanıcı tarafından tarafından kullanılıyor kullanılıyorsa, sa, bu çözüm çok faydalı olacaktır.
AKILLI BELEKLER: Smart Media Card’lar yanl›fl o kutuldu ¤unda v eri kayb› na neden olabilir.
Bios
Yap›lan hatal› de¤ifliklikten kurtulun BIOS ayarları altında yapılan değişiklikler her zaman doğru olmayabilir ve ayarların kaydedilmesinin ardından bilgisa yarınızı tekrar başlattığınızda sabit diskten sesler gelmesine rağmen monitör ekranı karanlık kalabilir kalabilir.. Bu durumda BIOS’un tekrar başlatılabilmesi için doğru ayarların ayarların geri yüklenmesi gerekir gerekir.. Olası hatalara karşı aşağıdaki işlemleri gerçekleştirin: 1 Eğer başlangıcın ardında monitöre görüntü gelmiyorsa Reset tuşuna basın. Bu durumda bazen hatalı ayarlanan BIOS’un standart ayarlara geri dönmesi sağlanabilir. Böylelikle önceki gibi BIOS ayarları penceresine ulaşabilir ve standart ayarların görüntülenmesini sağla yabilirsiniz. 2 PC’nizi kapatın ve ardından ekran kartını ve RAM modülünü modülünü sökün. Bu bileşenlere zarar gelmesini engellemek için öncelikle metal bir parçaya ya da radyatör peteğine dokunarak üzerinizdeki statik elektriğin boşalmasını sağlayın. Bilgisayarı başlatın ve birkaç saniye sonra tekrar kapatın. kapatın. Söktüğünüz Söktüğünüz parçaları parçaları tekrar anakart üzerine üzerine yerleştirin. yerleştirin. BIOS konfigürasyon değişikliği algılayarak ayar menülerine ulaşmanıza imkan tanı yacaktır. 3 Anakartınızın BIOS ayarlarının silinmesi için bir jumper’a sahip olup olmadığını öğrenin (Kullanım kitapçığında gerekli gerekli bilgi yer alır). Eğer böyle bir imkan varsa jumper’ jumper’ıı yerleştirin. yerleştirin. Bu konumda bilgisayarınızı başlattığınızda açılış süreci süreci ekranda ekranda görülür görülür.. PC’nizi PC’nizi tekrar kapatın ve reset jumper’ını sökün. 4 PC’nizin güç kaynağına giden elektrik kablosunu sökün. Çünkü ATX ATX kasalarda
31
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Donan›m ‹puçlar›
JUMPER AYARI: BIOS üzerinde Reset Jumper’›n› belirtilen konuma yerlefltirdi¤inizde tüm BIOS ayarlar› silinir.
anakarta giden elektriğin kesilmesi için kasa üzerinde kapatma tuşuna basmak yeterli olmaz ve elek trik kablosunun sökülmes külmesii gerekir gerekir.. Anakart Anakart üzerind üzerindeki eki CMOS bataryasını sökün ve yaklaşık 3 saat bekleyin. bekleyin. Bataryayı tekrar tekrar yuvasına yuvasına yerleştirin, elektrik kablosunu takın ve bilgisayarın bilgisayarınızı ızı başlatın. başlatın. Artık BIOS menüsüne ulaşabilirsiniz. 5 Eğer yapılan hiçbir işlem sonuç vermi yorsa yetkili teknik servise başvurarak BIOS’unuzun değiştirilmesini talep etmekten başka çözü m görülmüyor.
rulumunu rulumunu tamamlayın tamamlayın ve başlatın. Hemen ardından Mode sekmesine geçin. Parıldamayı engellemek için Macro off seçeneğini etkinleştirin. Fullscreen seçeneği ile siyah çerçevelerden de kurtulabilirsiniz. Resize sekmesi üzerinde ekrandaki görüntüyü uygun biçimde bo yutlandırın. Adjust / Flickerfilter ayarıyla Flickerfilter ayarıyla titremeleri titremeleri azaltabilirsi azaltabilirsiniz. niz. Buradaki Buradaki değer ne kadar yüksek olursa titreşim düzeltme efekti de o kadar etkili olacaktır. Ayarları bir defa yaptığınız takdirde artık film keyfinizi kimse bozamaz.
TV ARACI: ‹nternetten indirilebilen TV Tool kullan›fll› fonksiyonlara sahip.
Ekran Kart›
Ekran kart› arac›yla yüksek çözünürlük Tatil günlerinde ya da iş aralarında yapılan kaçamaklarda PC’de DVD izlemenin keyfine doyum doyum olmaz. olmaz. Ancak ailenizle ailenizle birlikte oturma odanıza aldığınız dev ekranda televizyonunuzda film seyretmeye gelince gelince iş iş değişir değişir.. Nvidia ekran ekran kartınızın TV çıkışından alınan görüntü tam ekranı kaplamaz, kaplamaz, siyah çerçevelerin çerçevelerin görüntülenmesine neden olur ve tüm keyfiniz bir anda kaçar. Programı kurmadan önce aşağıdaki soruları cevaplayın: ❿ Ekran kartınız TNT1 ile Geforce 3 arasında Nvidia grafik işlemcisine sahip mi? ❿ Eğer ilk sorunun cevabı evet ise TV chip hip’ini ’inizz BT86 BT868, 8, BT86 BT869, 9, CX25 CX2587 871, 1, CH7003 ile 7008 7008 arası, arası, SAA7102 veya SAA7108 modellerinden birine uyuyor mu? Eğer yukarıdaki iki soruya evet yanıtını verebiliyorsanız Shareware Tvtool aracını aracını kurabil kurabilirs irsini iniz. z. Bu program programın ın güncel sürümlerini http://tvtool.info web sitesi üzerinden sunuluyor. sunuluyor. Programı Programı sabit diskinize diskinize indirin, ku-
‹fllemci
Athlon XP gerçek h›z›nda çal›flm›yor Anakartınıza yeni aldığınız AMD Athlon XP 1600+ işlemcisini yerleştirdi yerleştirdiniz, niz, ancak bilgisayarın açılışı sırasında ekranda 1600 MHz yerine 1050 MHz hızı görünüyor. nüyor. Acaba yaptığı yaptığınız nız onca onca yatırım yatırım boşa mı gitti? Muhtemelen anakartınız yeni işlemciyi desteklemediği için ekranda yanlış saat hızı görüntüleniyor. görüntüleniyor. Yine de ekranda 1400 MHz hızı görünmesi gerekirdi, çünkü Athlon 1600+ bu saat hızında çalışır. lışır. “+” eklentisine eklentisine sahip tüm tüm AMD işlemcilerin (+1500’den (+1500’den itibaren) itibaren) işlemci modelinde gerçekte çalıştığından daha hızlı olduğu belirtilir belirtilir.. Çünkü üretici üretici AMD firması dahili komut çalışması üzerinde yaptıkları değişikliklerle bu işlemcinin 1600 MHz hızında bir işlemci gibi çalışacağını iddia eder. Her ne kadar anakart üzerinde doğru saat çarpanı olan “10.5” değeri seçilmiş seçilmiş olsa da FSB’nin de gerçek saat hızında yani 100 MHz yerine 133 MHz olarak değiştirilmesi gerekir.
ATHLON XP CPU: ‹fllemci tan›m›nda “+” simgesi bulunan tüm ifllemciler gerçekte CPU’nun kulland›¤›ndan daha yüksek saat h›z›na sahip oldu¤unu iddia eder.
Her şeyden önce anakart kitapçığını gözden geçirin ve anakartınızın 133 MHz destekleyip desteklemediğinden emin olun. Aksi takdirde anakartınız daha hızlı çalıştırılamaz. Anakart modeline bağlı olarak saat hızı BIOS menüsü üzerinden veya jumper’lar aracılığıyla değiştirilebilir ğiştirilebilir.. Örneğin Elitegroup Elitegroup firmasının K7S5A modeli BIOS Setup menüsü üzerinde CPU PnP Setup Page altında Page altında Cpu Speed değerinin değerinin “133/133” “133/133” olarak değiştirilmes değiştirilmesiyle iyle ayarlanır. ayarlanır. Bazı üreticiler web sayfaları üzerinde Athlon XP işlemcileri için BIOS güncellemelerini sunarlar (Örneğin MSI: www.msi-computer.com ). Ancak çoğu zaman zaman BIOS güncellemesine gerek duyulmadan sistem hızının değiştirilmesi mümkün olur. Buna en iyi örnek MSI firmasının K7 Master modelini gösterebiliriz.
‹fllemci
VIA CPU’lara Overclock Şu günlerde 1 Gigahertz hızında bir VIA işlemci işlemci bulmak bulmak gerçekten gerçekten güç. Ancak halihazırda 933 MHz hızında bir işlemciye sahipseniz aşağıdaki ipucunu uygulayarak sisteminizin performansını artırabilirsiniz. Hızlı bir Office bilgisayarı için Socket 370 destekli bir anakart üzerine yerleştirilen VIA işlemciyle oluşturulan sistem yeterli olur. olur. Üstelik bu sistem rakiplerine oranla çok daha ucuza mal edilir. Ancak eğer performansın yeterli gelmediğini düşünüyorsanız CPU hızını hiçbir ek ücret ödemeden arttırabilirsiniz. Bu durumda durumda 933 MHz hızında hızında bir işlemci 1050 MHz hızında bir CPU gibi çalıştırılabi çalıştırılabilir lir.. Bu sonuca ulaşmak ulaşmak için
CHIP | ÖZEL
32
Front Side Bus değerinin yükseltilmesi yeterli olacaktır. olaca ktır. Örneğin Gigabyte GA6 G A6 modeli bir anakart üzerinde yer alan küçük anahtarlarla bu değişikliğe imkan tanıyor. FSB değerini 133 yerine 150 olarak değiştirdiğinizde önceki 933 MHZ hızı yerine 7 x 150 = 1050 MHz hızına kolayca erişmek mümkün oluyor. oluyor. Üstelik bu işlemcide ısınma sorunu yok denecek kadar az.
Monitör
Oyunlar için hangi monitörü seçmeli Bilgisayarınızı oyun oynamak için kullanıyorsunuz ve yeni bir monitör almaya karar verdin verdiniz. iz. Peki Peki ama tüplü tüplü klasik monitörleri monitörleri mi, mi, yoksa yeni yeni TFT monimonitörleri mi tercih etmeli?
UZUN ÖMÜRLÜ: E¤er dizüstü bilgisayar›n›z› kurallara uygun kullan›rsan›z ömrünü uzatabilirsiniz.
da kullanıyor ve pek sık seyahat etmi yorsanız bataryadan vazgeçmelisiniz. Hatta bataryayı bilgisayarınızdan çıkarın. Eğer bilgisayarınız bilgisayarınız elektrik kaynağına bağlı olarak çalışıyorsa bu esnada bataryanın bir kısmının sürekli olarak boşalıp tekrar doldurulmasına engel olun. Tüm batarya tipleri bu durumda yıpranır ve zaman içerisinde bozulur. Her şe ye rağmen çıkarmadan önce bataryayı tamamen doldurmalı ve her ay yükleme durumunu kontrol etmelisiniz. Aksi takdirde bataryanız zarar görebilir.
(sistem klasörleri bilgisayarınızdaki dizin yapısına bağlı olarak farklılık gösterebilir). terebilir). Disketin Disketin önceden önceden sürücüye sürücüye yerleştirilmesi gerektiğini unutmayın, aksi takdirde gerekli veriler kaydedilemez. Bu komut sayesinde disket disket üzerinde tüm Bootloader’lar tarafından okunabilecek olan boot sektörü oluşturulur. Bootsect.lin adını taşıyan dosya disketten ketten C: sürücüsüne sürücüsüne kopyalandı kopyalandığında ğında ve boot.ini dosyası aşağıdaki biçimde değiştirildiğinde boot sektör kayıtları Windows XP tarafından da görülür. Boot.ini dosyasının aşağıdaki biçimde görülmesi gerekir: [boot loader] timeout=5 default=multi(0)disk(0)rdisk(0)partiti on(0)\WINDOWS [operating systems] multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(2)\WIN DOWS=”Microsoft Windows XP Professi onal” /fastdetect c:\bootsect.lin=”SuSE Linux 7.2 Professional”
RAID
Linux alt›nda RAID deste¤i HANG‹S‹N‹ SEÇMEL‹?: Oyunlar için eski tip monitörlerden vazgeçmemeli.
Çözümü oldukça oldukça basit. basit. Oyunlar sık sık hareketli ve değişken görüntüler içerir. Bu durumda tüplü monitörlerde monitörlerde sorun yaşanmaz. TFT’lerde ise görüntü geçişleri ayırt edilemez, çünkü her görüntü görüntü noktası aynı transistör üzerinden yönetilir ve aydınlatılır. aydınlatılır. Kuşkusuz bu durumda yeni görüntünün oluşturulması için yenileme zamanına ihtiyaç duyulur. Bu nedenle tüm oyunseverlere yeni teknolojiler kullanıma geçene tek şimdilik klasik tüplü monitörleri tavsiye ediyoruz.
Notebook
Bataryaya özen gösterin Eğer dizüstü bilgisayarınızı genellikle evinizde sürekli olarak çalışma masanız-
Eğer onboard RAID denetçisi desteği AÇILIfi MENÜSÜ: Sistem Yap›land›rma bulunan bir anakart ile aynı anda WinYard›mc› Program› alt›nda normal bir XP iflletim sistemi bu flekilde görünür. dows ve Linux kullanıyorsanız muhtemelen Linux’un RAID ile sorunlara neden olduğunu öğrenmeniz kısa sürmüş- Başlangıç sırasında RAID’in MBR’sinde tür. Bu sorunun giderilmesi için üzerin- kayıtlı kayıtlı XP Loader başlatılır başlatılır.. Bu sayede de iki işletim sistemi sistemi çalışan, çalışan, Athlon Athlon Linux sisteminin başlatılması için için 1200 işlemcili Asus A7v133 anakart ve kök (veya boot) Partition’da yer alan LoRAID denetçisine sahip test bilgisayarı- ader yüklenir. XP işletim sistemi NT olamızda aşağıdaki çözümü uyguladık: rak tanımlandığı ve Windows sistem Gerekli RAID sürücülerini internet- dosyası config.sys’de gerekli bilgiler yer ten indirdikten sonra (Bu örnekte Pro- aldığı için artık Loader’lar arasında geçiş mise firmasının RAID denetçisi bulunu- yapabilir. yor) açılış (Boot) ve Image disketleri oluşturun. oluşturun. Sürücüler Sürücüler mevcut kurulu kurulu bir bir USB Ayg›tlar sisteme yüklenebilir ya da yeni kurulum Elektrik da¤›t›m›n› için kullanılabilir kullanılabilir.. Sistem Sistem kurulumu tagarantileyin mamlandığında (Bootpoint disketi) bilgisayarı disketten başlatın ve root-User satırında aşağıdaki komutu yazın: Eğer bir bilgisayara bir çok USB aygıtı bağlamayı bağlamayı düşünüyo düşünüyorsanız rsanız,, en iyi çöçözüm bir USB hub almak olacaktır. olacaktır. Fakat ➔ dd if=/dev/hdb1 bs=512 böyle bir durumda enerjilerini USB üzecount=1 of=/mnt/floppy/bootsect.lin Not: ➔ iflareti komutun bir alt sat›rda devam etti¤ini gösteriyor.
CHIP | ÖZEL
33
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Donan›m ‹puçlar›
rinden çeken aygıtlarda sorunlar baş gösterebili gösterebilirr (örneğin (örneğin tarayıcılar). tarayıcılar). Aygıtı Aygıtı görmemek, görmemek, yavaşlatmak yavaşlatmak veya veya hata mesajları alarm sinyalleri anlamına gelir. İlk olarak sorunun gerçekten enerji problemi problemi olduğundan olduğundan emin olun. olun. Bunun için XP’de Başlat / Denetim Masası / Sistem (çift tıklama) / Donanım / Aygıt Yöneticisi adımlar Yöneticisi adımlarını ını izleyin. (Win98’ (Win98’de de Bilgisayarım’a Bilgisayarım’a sağ tuşla tıklayın, Özellikler üzerinden Aygıt Yöneticisi’ne geçin) Evrensel Seri Yolu Denetleyicisi ’nde ’nde bulunan USB-Root-Hub üzerine USB-Root-Hub üzerine sağ tıklayın ve Özellikler seçeneğini seçeneğini seçin. Güç sekmesini öne getirdiğinizde kaç miliamper hizmetinize sunulmuş ve her bir aygıt kaç miliamper çekiyor, görebilirsiniz. Diğer hub’lar hub’lar ile ilgili bilgileri de burada bulabilirsi bulabilirsiniz. niz. Eğer bir USB aygıtına elektrik yetmiyorsa onu bilgisayara doğrudan bağlamayı düşünebilirsiniz. Hiç boş yer yoksa ikinci bir usb kartı bilgisayara takılabilir.
sorunlu aygıtların hangi USB bağlantı mayabilir mayabilir.. Ancak kuşkusuz masaüstüne masaüstüne noktasında kurulduklarına dikkat et- yaratılacak doğru kısayol ile işinizi meli veya not etmelisiniz. kolaylaştırabilirsiniz: 1 Windows Başlat menüsünü açın ve Ayarlar ’dan ’dan Yazıcılar ’a ’a tıklayın. Yaz›c› Yazıcınızın simgesi üzerine sağ tuşla tıkEski yaz›c› ladıktan sonra Kısayol Oluştur seçeneğini seçeneğini ve XP seçin. Eğer çok sayıda sürücü sürücü kuruluysa varsayılan yazıcıyı seçmeniz gerekir. Nec Superscript 3000 Color gibi eski 2 Windows, yazıcı penceresinde kısayol yazıcılar Windows XP tarafından des- oluşturulamayacağını belirten bir uyarı teklenmez. teklenmez. Eski sürücüler sürücülerin in yüklenme yüklenme penceresi görüntüler ve masaüstüne girişimi girişimi her zaman sonuçsuz sonuçsuz kalır. kalır. Bu kısayol oluşturulması için bir alternatif sürücüleri ve yazıcınızı hala kullanmak sunar. sunar. Bu soruyu Evet ile Evet ile onaylayın. istiyorsanı istiyorsanız, z, tek çözüm XP işletim işletim sis- 3 Şimdi Windows arabiriminde yeni teminize paralel olarak bir de Windows simgeyi görebilirsi görebilirsiniz. niz. Window Windowss Gez98 kurma kurmakk ola olacak caktı tırr. Eğer Eğer bilbil- gini’nde bir dosyayı fare ile işaretleyip gisayarınızın açılışını yavaşlatmak ve sis- sürükleyerek bu kısayol üzerine bıraktem karışıklığına neden olmak is- tığınızda ilgili uygulama otomatik temiyorsanız Windows XP altında olarak başlatılır, başlatılır, yazdırma işlemi gerçekVMware Workstation veya VirtualPC leştirilir ve uygulama tekrar kapatılır. benzeri araçlardan yararlanabilir ve işletim sistemi altında çalıştırılabilecek işSes kart› letim sistemleri kurabilirsiniz.
USB Ayg›tlar
Çift kurulumu önleyin USB aygıtların aygıtların pratik pratik bir özelliğ özelliği: i: Bilgisayarınız çalışırken de USB aygıtları söküp takabilirsiniz ve bilgisayar durumu hemen hemen algılar. algılar. Tarayıcı, arayıcı, yazıcı veya herhangi bir USB aygıt bu sayede hemen kullanılabili kullanılabilir. r. Ancak önceden önceden kurulu olan aygıtın tekrar takılması sırasında kurulumu rutini tekrar başlatılabilir. Eğer sürücü CD’si yanınızda değilse bu durum sıkıcı ve sinir bozucu olabilir. Çözü Çözüm: m: USB aygı aygıtla tları rı kurulu kurulum m
Yaz›c›
Ses kart› sistemi kilitliyor
Ka¤›t alm›yor
Eski tip yassı ve çok kanallı IDE kablosunu ince Ultra DMA kablosuyla değiştiren kullanıcıların bilgisayarlarınYazıcının kağıt rafında yeterli miktarda da kilitlenmeler kilitlenmeler görülebilir görülebilir.. İnce Ultra kağıt bulunmasına rağmen yazdırma iş- DMA kabloları kabloları sadece şık değil, değil, aynı lemi sırasında kağıt hatası görülüyor. Sık zamanda zamanda oldukça oldukça pratik. pratik. Ancak eğer karşılaşılan bu durum genelde yazıcının Frontpanel BreakoutBox özelliğine kağıtları yüklemek için kullandığı lastik sahip Terratec DMX 6fire ses kartına tekerleklere yapışan toz ve kirden kay- sahipseniz, bu değişikliği yapmadan önnaklanır. naklanır. Bu nedenle nedenle lastik lastik tamburlar tamburlar ce tekrar düşünmeli ve çok dikkatli olkağıdı kavrayamaz. malısınız. malısınız. Ses kartı ve Breakout Breakout Box’ın Box’ın Bu durumda kayganlaşan tambur- bağlantısı için eski tip yassı bağlantı kabların temizlenmesi için yazıcınızı açın ve losunun losunun kullanılması kullanılması gerekir. gerekir. Aksi takkağıt alma tuşuna basılı tutarak lastik dirde ses kartında cızırtılara neden olatekerleklerin dönmesini sağlayın. Ardın- bilir bilir ve hatta hatta daha daha da kötüs kötüsü, ü, bilbildan ince zımpara kağıdını hafifçe kir- gisayarınızın açılmasına engel olabilirlenen lastik tekerlek üzerine bastırın ve siniz. Bu durumda durumda tek bir bir çözüm var: tekerleklere yapışan kiri temizleyin. Tekrar eski tip yassı kabloları tercih etYazıcınızın eskisi g ibi çalıştığını görecek- meli ve Breakout Box’ı Slave prortuna siniz. bağl bağlam amalı alısı sını nız. z. Ancak Ancak gen genel elde de bu durumda kablo uzunluğu yeterli gelmez.
Yaz›c›
KULLANIfiI: USB ayg›tlar performans›n yan› s› ra oldu kça yüks ek kulla n›m kol ayl›¤› sa¤lar.
Süper h›zl› bask›
sırasında iki USB bağlantı noktasından sadece biri biri için kurulmuş olabilir olabilir.. Aygıtın kablosunu söktükten sonra diğer USB yuvasına taktığınızda bu tip bir duru duruml mlaa karşıl karşılaşı aşılı lırr. Bu durum durumda da
Bazen bir belgenin yazıcıdan yazdırılması çok hızlı biçimde gerçekleştirilebilir tirilebilir.. Ancak bazen bazen de mevcut uygulamalarda tek tuşla erişim bulunmadığı madığı için, işlemler işlemler bu kadar kolay ol-
IDE KABL KABLOSU OSU:: Eski tip IDE kablolar› kullan›fls›z olmalar›na ra¤men bazen vazgeçilmez olurlar.
CHIP | ÖZEL
34
Gizli Komutlar
Windows’un Bilinmeyen Dünyas› Avrupa’da büyük flirketler aras›nda yap›lan bir araflt›rma, firmalarda sadece Windows içerisinde yer alan komutlardan haberdar olunmad›¤› için yap›lan harcamalar›n yüzbinlerce dolar› aflt›¤›n› gösteriyor. Profesyonelli¤e uzanan yolda sizlare yard›mc› olacak tüm gizli komutlar› bu yaz›da bir araya getirdik.
W
indows’un herkes tarafından da, programlar programlar arası özel iletişim kanalı kanalı bilinen basit ve kullanışlı ara- sayesinde performans artışı sağlayan yüzünün gerisinde, paramet- Ddeshare’e kadar çok sayıda kullanışlı relere dayalı çok sayıda komut yatar. yatar. Bu araç yer alıyor. alıyor. Profesyon Profesyonelliğe elliğe uzanan uzanan nedenle, profesyonellerle amatörleri bir- yolda sizlere yardımcı olacak ola cak tüm Winbirinden ayıranın aslında çok ince bir dows komutlarını bu yazıda sizler için çizgi olduğunu olduğunu söyleyebiliriz. söyleyebiliriz. Sizlerden Sizlerden bir araya getirdik. gelen mektuplar ve e-postalar da gösteriyor riyor ki, ki, Windo Windows ws içeris içerisind indee sunulan sunulan Programlar aras›nda birçok birçok komut, gerçekte gerçekte pek az kişi taraveri al›flverifli fından biliniyor ve bu nedenle çoğu basit sorunun çözümü, farklı firmaların geliş- DDESHARE.EXE: Micro crosoft, Winintirdiği, tirdiği, hatta bazen bir bir hayli yüksek fi- dows’un önceki sürümlerinde program yatlarla satılan araçlarda aranıyor. Bu lar arasında veri alışverişini sağlamak durumda ortaya çıkan tablo ise kullanı- üzere Dynamic Data Exchange (DDE) cıların bilinçsiz davranışları sonucu kat- tekniğini geliştirdi. Bu sayede sayede programprogramlandıkları maliyetleri ortaya koyuyor: lar bir ya da daha fazla DDE kanalı üzeGeçtiğimiz yıl Avrupa’da büyük şirketler rinden birbirleriyle iletişim kurabiliyor. arasında arasında yapılan yapılan bir araştırma, araştırma, firmalarfirmalar- İletişim için gerekli görülen tek şart ise da sırf Windows Windows içerisinde içerisinde yer alan koko- programların aynı bilgisayar üzerinde mutlardan haberdar olunmadığı için ya- çalışıyor çalışıyor olması. olması. Çünkü ağ üzerinden üzerinden pılan harcamaların yüzbinlerce doları iletişime önceleri önceleri izin verilmiyordu, anaştığını gösteriyor. gösteriyor. Windows’un Windows’un sadece cak daha sonra Windows uyumlu bir uzmanlarca tanınan bu komutları ara- araç yardımıyla buna da imkan sağlandı. sında yerel ağda konforlu biçimde soh- DDE tekniğinin kullanımı, yeni geliştiribet etmeyi sağlayan Winchat’ten tutun len programlar ile birlikte her geçen gün
1
CHIP | ÖZEL
yaygınlaşıyor. Bu yüzden, Windows XP altında da ağ erişimi için DDE paylaşım araçlarına (DDESHARE.EXE) yer verili yor. Programın başlatılmasının ardından, belirli programların programların aynı bilgisayar üzerinde veya ağ üzerindeki diğer bilgi-
I
PAYLAfiIM: DDE Paylafl›m›, programlar aras›nda veri al›flverifline imkan tan›yor.
35
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Gizli Komutlar
sayarlarda çalışan programlarla iletişim kurmasını ve dosyaları ortak kullanmalarını sağlayabilirsiniz. Araç ile uzaktan erişim için güvenlik sınırlamaları oluşturabilir veya belirli kullanıcıların ya da kullanıcı gruplarının DDE paylaşımına katılabilmelerini sağlayabilirsi layabilirsiniz. niz. DDE paylaşımı, paylaşımı, başlı başına NETDDE hizmeti gibi çalışır. Paylaşım aracına ise sadece ayarlar için ihtiyaç duyulur.
2
I
Sürücünün do¤rulama yöneticisi
VERIFIER.EXE: Çoğu zaman sistem
çökmelerinin veya programların sorun çıkarmasının başta gelen nedeni hatalı sürücülerdir sürücülerdir.. Windows Windows altında altında çalışan “Sürücü “Sürücü Doğrulama Doğrulama Yöneticisi” Yöneticisi” (VERIFIER.EXE) FIER.EXE) yardımıyla, yardımıyla, sorunları sorunları analiz ederek üstesinden gelebilir ve hatalı sürücüleri silebilirsiniz. Dikkat! Sürücü doğrulama yöneticisi ile çalışırken Windows’un Windows’un derinliklerine etki edebileceğinizi unutmayın.
3
I
Başlat / Çalıştır penceresi üzerinde komut satırına satırına “winchat.exe “winchat.exe”” yazıp Tamam’a tıklayarak programı başlatın.
Programın çalıştırılmasının hemen ardından, ardından, ekrana iki adet boş boş ve farklı alandan oluşan program penceresi gelir: Pencerenin üstündeki alanda kendi yazdığınız metinler, metinler, altındaki alanda ise iletişim kurulan diğer kullanıcının yazdığı metinler metinler görülür. görülür. Çevirmeli Çevirmeli tuş takımı simgesine tıkladığınızda tıkladığınızda ise, ağ üzerinde mevcut tüm bilgisayarların sıralandığı bir liste karşınıza karşınıza gelir. gelir. Bağlantı Bağlantı kurulmasını istediğiniz bilgisayarı seçip Tamam’a tıklayın. Karşı yöndeki bilgisayar kullanıcısının iletişim kurması için, aktif hale gelen Gelen bir aramayı yanıtla simgesine tıklaması gerekir. gerekir. Artık ağ üzerindeki kullanıcılarla daha hızlı iletişim kurabilirsiniz. Sohbeti sonlandırmak içinse en sağdaki simgeye tıklamanız yeterli olacaktır.
Yerel a¤da dahili sohbet arac›
WINCHAT WINCHAT.EXE: Yerel ağınızda dahili e-
posta alt yapısı kurulu bulunmasına rağmen, XP ağ üzerinden iletişim kurulması için gerekli araçları da sunuyor. sunuyor. Bu gibi durumlarda, durumlarda, pek çok kullanıcı kullanıcı tarafından bilinmeyen sohbet aracı (WINCHAT.EXE) yardımınıza koşuyor.
E-POSTAYA ALTERNAT‹F: Sohbet arac› sayesinde a¤ üzerinden kolayl›kla iletiflim kuruluyor.
4
I
Winodows’un bilinmeyen sistem kilidi
kötü niyetli biri, NT sisteminin güvenliğini aşabilir. Windows NT ve 2000 altında bu parolalar Security Managers (SAM) veritabanında veritabanında saklanır. saklanır. Parolalar %windir%\System32\Config klasöründe yer alan SAM S AM dosyasında, karışık değerler halinde yer alır. Bu nedenle Windows Windows XP, XP, 2000 ve Windows Windows NT4’ün Service Service Pack 3 güncellemesinden itibaren sistem güvenliği için yenilikler gündeme geli yor. SAM veritabanını şifreleyen SYSKEY.EXE SYSKEY.EXE programı, sistem için kilit oluşturur. Programı başlattıktan hemen sonra Güncelleştir üzerine tıkladığınızda, SYSKEY.EXE üç farklı güvenlik seçeneği sunar: Başlatma Parolası altında bir parola belirle belirleyeb yebili ilirsi rsiniz niz.. Bu saye sayede, de, sistem sistemin in açılışı sırasında oturum açma parolasından önce Syskey parolanızın girilmesi gerekir. gerekir. Buna karşılık karşılık Sistemin ürettiği parola alanında yer alan Başlangıç Anahtarını Yerel Olarak Sakla” seçeneğ seçeneği, i, yüksek konfora rağmen düşük güvenlik sunar. Burada Syskey tarafından tarafından parola sorgulaması yapılır, yapılır, doğru yanıt alındığında alındığında SAM dosyası otomatik olarak deşifre edilir ve oturumun açılması sağlanır. Diğer seçeneklere kıyasla, Başlangıç Anahtarını Diskette Sakla seçeneği daha güvenlidir. Bu seçenek işaretlendiğinde, Syskey, SAM şifresini bir diskete kaydeder. Anahtar, ar, 16KB boyutund undaki STARTKEY.KEY dosyasından oluşur. Ancak ileride PC’nizin açılışı için bu dosyanın yer aldığı diskete ihtiyaç duyulur. lur. Güvenlik Güvenlik açısından açısından,, bu disketin disketin bir kopyasını oluşturun ve güvenilir bir ortamda saklamalısınız saklamalısınız.. Bu, unutkan kullanıcılar lanıcılar için büyük bir risk: Eğer Syskey Syskey disketinizi disketinizi evde unutursan unutursanız, ız, yolculuk yolculuk sırasında dizüstü bilgisayarınız sizin için büyük bir yükten başka bir şey olmayacaktır.
Windows XP XP, NT4 veya SYSKEY.EXE: Windows
SÜRÜCÜLERDE SORUN: Sürücü Do¤rulama Yöneticisi, hatal› sürücüleri ve sistem çökmelerinin sebebini ortaya ç›kar›yor.
2000 gibi NT tabanlı diğer işletim sistemleri, temleri, nispeten nispeten “basit” “basit” Windows Windows olarak adlandırılan adlandırılan Windo Windows ws 95, 98 veya Me’den Me’ den farklı olarak, kullanıcının kullanıcının mutlaka oturum açmasını açmasını gerekti gerektiriyor riyor.. Bu durumda durumda bile, örneğin örneğin dizüstü bilgisabilgisa yarınız çalındığında sisteme kayıtlı parolaların güvenliğinden şüphe edebilirsiniz. Çünkü bu bilgisaya bilgisayara ra erişimi olan olan
ETK‹N KORUMA: Windows aç›l›fl›nda kullan›lmak üzere bir aç›l›fl disketi oluflturulmas›n› sa¤lar.
CHIP | ÖZEL
36
5
I
Tüm karakterlerin görüntülenmesi
miş Görünüm tuşuna tıklayarak karak-
terlerin gruplanmasını kolaylaştırabilirsiniz. Grupla menüsünden Unicode Alt ’nı seçin. seçin. Bu sayede sayede ekrana gelen gelen CHARMAP.EXE: Trademark simgesin- aralığı ’nı den Ohm işaretine, Peseta’dan Peseta’dan Euro ve Grupla penceresinden, örneğin yazı tipiYen para birimi işaretlerine kadar birçok ni oluşturan karakterler arasından sadekarakter, karakter, çoğu zaman zaman klavye klavye üzerinde üzerinde ce Latin Latin harflerin harflerinin, in, genel noktalama noktalama direkt olarak erişim tuşları bulunmadığı işaret işaretleri lerinin nin,, para birim birimleri lerinin nin,, üst/alt üst/alt için yazılamay yazılamayabilir abilir.. Ancak Windo Windows, ws, simgelerin, simgelerin, sayı biçimlerinin, biçimlerinin, matematik matematik yazı tipleri içerisinde yer alan bu karak- işlemlerinin, işlemlerinin, sembol sembol ve dingbat’le dingbat’lerin, rin, terlerin kullanılması için basit bir araç Yunanca veya Arapça harflerin görüntüsunuyor sunuyor.. Karakter Karakter Eşlem aracı, yazı tiptip- lenmesini lenmesini sağlayabilirsin sağlayabilirsiniz. iz. Ayrıca Ayrıca seçileri içinde yer alan tüm karakterlerin gö- len karakterin tanımı, tanımı, pencerenin pencerenin altınrüntülenmesini ve kopyalanarak farklı daki bilgi bilgi satırında görülebilir. Aradığımetinlerde kullanılmasını sağlar. Geliş- nız karakteri listede bulduktan sonra üzerine tıklayarak seçmeniz ve Kopyala tuşuna tıklamanız yeterli olacaktır.
6
I
Pano defteri görüntüleyicisi
CLIPBRD.EXE: Kullanıcılar Windows
KARAKTER TAHL‹L‹: Bu uygulama arac›l›¤›yla, yaz› tipleri içerisinde yer alan karakterlere eriflim kolaylafl›r.
[C] tuşlarına tıklayarak kopyaladığınız içeriği sonradan kullanmak üzere bir dosyaya kaydetmek için Başlat / Çalıştır üzerinden “clipbrd.exe “clipbrd.exe”” komutunu çalıştırmanız ve Pano Defteri Görüntüleyicisi penceresinden Dosya menüsünden Farklı Kaydet üzerine tıklamanız yeterlidir.
panosunu çoğu kez farkına varmadan kullanırlar. Buna r a ğm e n CLIPBRD.EXE komutu ve CLP dosyaları pek bilinmez. Oysa Windows Windows Gezgini veya uygulamalar üzerindeki Düzen / Kopyala ve Düzen / Kes komutları tamamen Windows panosu üzerinden gerçekleştirilir çekleştirilir.. [Print [Print Scrn] tuşuna basılarak alınan ekran görüntüleri de yine bu panoda panoda saklanır.Window saklanır.Windows, s, bu araç sayesinde aynı zamanda hafızaya kopyalanan içeriğin, içeriğin, ileride kullanılm kullanılmak ak üzere CLP uzantılı dosyalar biçiminde saklanmasına da olanak olanak sağlar. sağlar. Örneğin Örneğin [Ctrl] +
PANO: Kopyalanan veriler Pano Defteri Görüntüleyicisi’nde Görüntüleyicisi’nde görüntülenir.
7
I
Komut sat›r›n›n bilinmeyen yüzü
Windows 2000, XP ve Server CMD.EXE: Windows 2003 altında komut satırına erişim için kullanılan bu komutun Windows 98 / Me işletim sistemleri altındaki karşılığı, command.com olarak bilinir.Genelde Başlat / Çalıştır( menüsü üzerinden DOS komut satırına erişim için kullanılır. lır. Ancak kullanışlı kullanışlı birçok birçok parametreparametreden pek az kişi yararlanab yararlanabilir ilir.. Aşağıda
ADIM ADIM
» Kurulum Yöneticisi ile sistem kurulum otomasyonu Windows XP CD’si üzerinden \SupWindows Kur Yöneticisi Sihirbaz›’n› ’yi seçin port\Tools klasörüne geçin. DEPbafllatmak için klave hemen ard›ndan ’ye ’ye t›klay›n. 1 2 3 LOY.CAB dosyas› üzerine farenin sa¤ tusöründe Setupmgr.exe dosyas›na çift ‹flletim sistemi sürümü sorusunda WinYönetim Araçlar›
fluyla t›klay›n ve dosyalar› örne¤in masaüstünde, Yönetim Araçlar› klasörüne aç›n.
CHIP | ÖZEL
t›klay›n ve ard›ndan ‹leri ’ye ’ye t›klay›n. Yeni bir yan›t dosyas› oluflturun ve ‹leri ’ye ’ye t›klay›n.
Windows Kat›l›ms›z Yükleme ‹leri
dows XP Home veya Professional sürümlerini seçin, ard›ndan tekrar ‹leri ’ye ’ye t›klay›n.
37
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Gizli Komutlar
parametreleri ve açıklamalarını bulabilirsiniz: /C Dizenin belirttiği komutu yürütüp
sonlandırır /K Dizenin belirttiği komutu yürütüp kalır /S Dizenin /C ya da /K (bkz aşağı) sonrasında davranışını değiştirir /Q Yankıyı kapatır Kayıt defterinden defterinden (bkz. aşağı), aşağı), AutoAuto/D Kayıt Run komutlarının çalıştırılmasını devre dışı bırakır /A Bir boru ya da dosyaya giden iç komutların çıktısının ANSI olmasını sağlar /U Bir boru ya da dosyaya giden iç komutların çıktısının Unicode olmasını sağlar /T:fg Ön plan/arka plan renklerini ayarlar (daha çok bilgi için için bkz. COLOR COLOR /?) /E:on Komut uzantılarını etkinleştir (bkz. aşağı) /E:off Komut uzantılarını devre dışı bırak (bkz. (bkz. aşağı) /F:on Dosya ve dizin adı tamamlama karakterlerini rakterlerini etkinleştir etkinleştir (bkz. aşağı) /F:off Dosya ve dizin adı tamamlama karakterlerini karakterlerini devre dışı bırak (bkz. (bkz. aşağı) /V:onGeciken çevre değişkeni genişlemesini sınırlayıcı kullanarak etkinleştir /V:off Geciken çevre değişkeni genişlemesini devre dışı bırak '&&' komut ayırıcısı tarafından ayrılmış birden çok komutun, komutun, tırnak işaretiyle belirlenmişse kabul edileceğini unut-
seçene¤ini iflaretleyin ve ye t› klay›n. Kurulumun yürü4 tülece¤i konumu belirleyin ve ’ye ’ye Tam Otomatik ‹leri’
‹leri t›klay›n. Lisans sözleflmesini dikkatlice okuyarak onaylay›n ve tekrar ‹leri ’ye ’ye t›klay›n.
mayın. mayın. Ayrıca, Ayrıca, uyumluluk uyumluluk için /X, /E:on ile aynı; aynı; /Y, /Y, /E:off ile aynı; aynı; /R ise /C ile aynıdır. Diğer tüm anahtarlar göz ardı edilir. lir. /C ya ya da /K belirtili belirtilirse, rse, anahtardan anahtardan sonraki komut satırının kalanı bir komut satırı satırı olarak işlenir; işlenir; tırnak (") (") karakterleri rakterleri işlenirken, işlenirken, aşağıdaki aşağıdaki mantıktan yararlanılır: 1. Aşağıdaki koşulların tümü yerine getirilirse, rilirse, komut komut satırındaki satırındaki tırnak karakterleri tutulur: ❿ Hiçbir /S anahtarı yok ❿ En azından iki tırnak karakteri ❿ İki tırnak karakteri arasında hiçbir özel karakter yok; yok; <>()@^| <>()@^| ❿ İki tırnak karakterleri arasında bir ya da birden çok boşluk karakteri var ❿ İki tırnak karakteri arasındaki dize çalıştırılabilir bir dosyanın a dıdır. 2. Yoksa, eski davranış davranış ilk karakterin karakterin bir tırnak karakteri olup olmadığını görüp, bu durumda öncü karakteri sıyırıp toplu iş dosyasındaki son tırnak karakterini kaldırar kaldırarak, ak, son karakt karakterd erden en sonraki sonraki metni tutar. Komut uzantıları aşağıdaki komutlara değişiklik ve/veya eklemeyi içerir: DEL ya ya da ERAS ERASE, E, COLOR, COLOR, CD ya ya da CHDIR, MD ya ya da MKDIR, PROMPT PROMPT,, PUSHD, PUSHD, POPD, POPD, SET, SET, SETLOCAL, SETLOCAL, ENDLOCAL, LOCAL, IF, IF, FOR, FOR, CALL, CALL, SHIFT SHIFT,, GOTO, GOTO, START START,, ASSOC, FTYPE Not : Belirli ayarları almak için komutadı /? yazıp özelliklerini görüntüleyin. Geciken çevre değişkeni genişletmesi varsayılan olarak etkinleştirilmemiştir.
KOMUTSATIRI: Eski günleri hat›rlatan si yah pencere , komutla r›n çal›flt ›r›lmas›n › sa¤lar.
Geciken çevre değişkeni genişletmesini, /V:ON ya da /V:OFF anahtarıyla tüm CMD.EXE'nin belirli etkinleşmelerini etkinleştirip devre dışı bırakabilirsiniz. Tamamlama /F:ON anahtarıyla etkinleştirildi leştirildiyse, yse, kullanılan kullanılan iki denetim denetim karakterinde rakterinden, n, [Ctrl-D], [Ctrl-D], dizin dizin adı tamamlaması laması için kullan kullanılırk ılırken, en, [Ctrl-F] [Ctrl-F] ise ise dosya adı tamamlaması için kullanılır. Denetim karakterlerinden birini girdiğinizde, tamamlama etkin duruma getirilir. Tamamlama fonksiyonu, yol dizesini imlecin imlecin sol yanına yanına getirip, getirip, hiçbiri hiçbiri hazırda değilse bir joker karakteri ekle yip eşleşen bir yol listesi oluşturur. Ardından ilk eşleşen yol yol görüntülenir. Hiçbir yol eşleşmezse, eşleşmezse, bip sesi verir verir ve görüntüden rüntüden çıkar. çıkar. Sonra, aynı denetim denetim karakterine tekrar basılırsa eşleşen yol listesinde tesinde ilerlenir. ilerlenir. Shift tuşuyla tuşuyla denetim karakterine basmak, listede geriye doğru ilerlemeye ilerlemeye neden olur olur.. Satırı herhangi herhangi bir şekilde düzenleyip denetim karakterine yeniden yeniden bastığınızd bastığınızda, a, kaydedilmi kaydedilmişş
Windows Kur Yöneticisi penceresi 5. ad›mda belirledi¤iniz klasöre geüzerinden özel kurulum ayarlar›n›z›n çin ve kurulumu bafllatmak için 5 6 tamamlanmas› sa¤lan›r. Tüm gerekli unattend.bat unattend.bat dosyas›n› çal›flt›r›n. Bu iflbilgileri seçenekler üzerine t›klayarak s›ras›yla doldurun ve ard›ndan Son tufluna t›klay›n.
lem s›ras›nda Windows XP kurulum dosyalar›n›n belirlenen konumda olmas› gerekir.
CHIP | ÖZEL
38
eşleşen yol listesi bırakılıp yeni bir tanesi üretilir. Dosya ile dizin tamamlama arasında geçiş yaptığınız yaptığınızda da aynısı olur. olur. İki denetim karakteri arasındaki tek fark, dizin tamamlama karakteri yalnızca dizin adlarıyla eşleşirken, eşleşirken, dosya tamamlatamamlama karakteri hem dosya hem dizin adlarını eşleştirir eşleştirir.. Dosya tamamlaması, tamamlaması, (CD, (CD, MD ya da RD gibi) herhangi bir yerleşik dizin komutunda kullanılırsa dizin tamamlaması kabul edilir. Tamamlama kodu, boşluk ya da diğer özel karakter içeren dosya adlarını, eşleşen yolun başına ve sonuna tırnak işareti koyarak doğru doğru şekilde işler. işler. Ayrıca, Ayrıca, yedekledikten sonra bir satırdan tamamlamayı etkin duruma getirirseniz, tamamlanma noktasındaki imlecin sağındaki etkinleşmiş metin atılır. Tırnak gerektiren özel karakterler ise şunlardır: şunlardır:
&()[]{}^=;!'+ &()[]{}^=;!'+,`~ ,`~
8
I
hatalarla karşılaşıldığında raporlarının Microsoft’a gönderilmesini sağlar. Microsoft Destek Uzmanlarının bilgisayarınızda oluşturulan hata raporlarına erişimi mümkün mümkün olmadığından, tüm hatalar gizli ve kimliksiz biçimde saklanır ve hata raporlama hizmeti sayesinde, sayesinde, internet üzerinden Microsoft’a gönderilir.
9
I
Yaz› tiplerini kendiniz tasarlay›n
uygulama, sistemsistemEUDCEDIT.EXE: Bu uygulama, de kurulu yazı tipleri üzerinde yer alan karakterlerin değiştirilmesine olanak tanır. nır. Örneğin Örneğin bir yazı tipi dosyası içeriiçerisinde derece derece simgesi yer almıyors almıyorsa, a, bir tane yaratabilir ve sanal olarak TTF dos yasına bağlayabilirsiniz. Hatta kendi resminizi bile biraz küçültüp yazı tipi karakterleri arasına ekleyebilirsiniz.
Windows hatalar›n›n denetimi
Dr. Watson, atson, bilgisa bilgisa-DRWTSN32.EXE: Dr. yarınızda çalı ştırılan herhangi bir programda hata hata oluştuğunda, oluştuğunda, hata ile ilgili ilgili bilgilerin görüntülenmesini sağlayan bir hata kodlayıcısıdır. kodlayıcısıdır. Teknik destek grupları bu bilgiler ışığında program hatasının kaynağını kaynağını öğrenebilirl öğrenebilirler er.. Dr. Dr. Watson, hata ile ile karşılaşıld karşılaşıldığında ığında “Drwtsn32.log” adında bir dosya oluşturur ve bu dosya teknik servis sorumlularına CH‹P ÖZEL KARAKTER‹: Yaz› tipleri aras›na istedi¤iniz karakteri çizip ekleyebilirfarklı yollarla ulaştırılabilir. siniz. Windows XP, XP, bilgisayarını bilgisayarınızın zın Not: Windows hem kullanıcı modu hem de çekirdek modu (“stop” (“stop” hata mesajları mesajları veya mavi Görme bozukluklar› ekranda görüntülenen hata mesajları) için büyüteç hatalarının gözlenmesini sağlayan bir hata bildirim hizmeti sunar. sunar. Bu hizmet, MAGNIFY.EXE: Gerçek hayatta büyüteç, görme bozukluğu bozukluğu olan kullanıcılara kullanıcılara en az seviyede işlevsellik sağlamak için hazırlanmış hazırlanmış pratik pratik bir bir araçtır. araçtır. Görme bozukluğu bozukluğu olan birçok kullanıcı, günlük kullanım için Windows altında daha fazla işlevselliği olan bir büyütme hizmetine ihtiyaç duyar. Büyüteç aracını başlattığınızda ekrana gelen ayar penceresi üzerinden, üzerinden, büyütme büyütme düzeyi ve büyütebüyütecin izlediği odak noktası belirlenebilir. Ayrıca Başlat / Çalıştır menüsü üzerinden ACCWIZ komutunu çalıştırarak, Erişilebilirlik Sihirbazı üzerinden Windows’un dows’un görme, görme, duyma ve hareket hareket gePC DOKTORU: Dr. Watson oluflan hatalareksinimleriniz için yapılandırılmasını r›n analizine olanak tan›yor. sağlayabilirsiniz.
10
CHIP | ÖZEL
I
BÜYÜTEÇ: Windows, görme bozuklu¤u olan kullan›c›lar› memnun edecek bir özellik sunuyor.
11
I
Özel arflivlerin haz›rlanmas›
IEXPRESS.EXE: Windows Millennium
sürümü içerisinde de yer alan bu araç, geliştirdiğiniz uygulamaların otomatik olarak açılmasını ve sisteme kurulmasını sağlayacak bir sihirbaz sunuyor. Başlat / Çalıştır penceresi üzerinden IEXPRESS.EXE uygulamasını uygulamasını çalıştırın. çalıştırın. Eğer hata mesajıyla karşılaşırsanız Windows sürümünüzde bu programın yer almadığı anlaşılır. anlaşılır. Program Program başlatıldığında, başlatıldığında, kurulum paketi hazırlamak için başka bir yazılıma ihtiyacınız olmadığını göreceksiniz. receksiniz. Hatta bu programı programı Winzip Winzip benzeri arşiv programları yerine kullanabilirsiniz.
PAKETLEME H‹ZMET‹: IExpress 2.0 arac›, otomatik kurulan uygulama paketlerinin oluflturulmas›n› sa¤l›yor.
12
I
Sistem bilgisi
komut, bilgisayarıbilgisayarı WINMSD.EXE: Bu komut, nızda yer alan donanımlar ve uygulamalar hakkında ayrıntılı bilgiler sunar. “Donanım Kaynakları”, Kaynakları”, “Bileşenler”, “Bileşenler”, “Ya“Yazılım Ortamı”, Ortamı”, “Internet Ayarları” Ayarları” ve Office sürümlerin sürümlerinee bağlı olarak, olarak, örneğin örneğin “Office “Office 10 Uygulamalar Uygulamaları” ı” benzeri benzeri ana başlıklar başlıklar içerir.“Sistem özeti” ana başlığı altında ise Windows ve sistem kaynakları hakkında genel bilgilere ulaşılabilir.
39
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Gizli Komutlar
soruları önceden bir kez yanıtlayarak fiifre ve veri unattend.bat adlı dosya altında toplatemizleme arac› manızı manızı sağlar. Windows Windows Kur YöneticiYöneticisi’nin adım adım kullanımını aşağıdaki SYSPREP.EXE: Deploy.cab dosyası içekutucukta bulabilirsiniz. risinde yer alan Sistem Hazırlama Aracı, özellikle Windows XP Professional sürümünü tercih eden sistem yöneticilerinin işini kolayla kolaylaştırıy ştırıyor or.. Bu araç, tüm uyguuygulamaların kurulumu ve sistem ayarları tamaml tamamland andıkt ıktan an sonra, sonra, imaj imaj dosyası dosyası oluşturulmadan oluşturulmadan önce bilgisayar bilgisayar adı, seri numaraları ve SID bilgileri gibi tanımla yıcı verilerin veriler in silinmesini sağlıyor. Uygulama gerekli adımları tamamladığında işletim sistemi paketlenip yedeklenmeye hazır hale geliyor.
14
AYRINTILAR: Bilgisayar›n›z hakk›nda daha fazla bilgiye sahip olmak için bu araçtan yararlanabilirsiniz. yararlanabilirsiniz.
13
I
Windows XP kurulum yard›mc›s›
I
Kullanıcılar, r, işletim SETUPMGR.EXE: Kullanıcıla sisteminin kurulumu sırasında basit soruların yanıtlanması için bile çoğu zaman bir saate yakın zaman harcarlar. Üstelik yeni bilgisayar kullanıcıları veya büyük şirketler için bu süreç dayanılmaz bir hal alabilir. Windows ile standart olarak sisteme yüklenmeyen ancak Kurulum CD’sinde yer alan Windows Kur Kur Yöneticisi neticisi Sihirbazı Sihirbazı aracı, aracı, kurulum sürecinde karşılaşabileceğiniz bilgisayar adı , yönetici parolası, ağ ayarları ve benzeri
KURULUM: Kurulum sihirbaz› görevini tamamlad›¤›nda tamamlad›¤›nda cevaplar› içeren dosya unattend.txt unattend.txt ad› alt›nda saklan›r.
TEM‹ZL‹K: Sysrep arac› Windows XP’de yer alan tan›mlay›c› bilgiler in yedekle nmeden önce silinmesini sa¤l›yor.
40
Komut Ad›
Windows 98/Me
acinipud Active Directory Etki Alanlar› Aç›l›fl Disketi Olufltur AD Kurulum Sihirbaz› AD Kullan›c› ve Bilgisayarlar› Adres Defteri Adres Defteri Alma Sihirbaz› AD Siteleri ve Hizmetleri Append At ATM Administrator Administrator Ayg›t Yöneticisi Backup Ba¤lant› Sihirbaz› Ba¤lant› Yöneticisi Profil Yükleyicisi Bileflen Hizmetleri Bilgisayar Yönetimi Books Online Bootcfg Bootdisk Cabbit Cacls certreq certsrv cerutil change
Chat (Sohbet) chkntfs chkroot choice cipher Class pack cleanmgr clspack Cluster Administrator Administrator
sys.com format a: /s Denetim Masas› wab.exe wabmig.exe sysagent.exe atmadm.exe backup.exe msbackup.exe inetwiz.exe netconn.exe cmstp.exe control.exe winhelp.exe helpctr.exe sys.com format a: /s cabbit.exe
winpopup.exe scandisk.exe chkdsk.exe choice clspack.exe cleanmgr.exe clspack.exe
Cmd
command.com
Comp compact comrepl connect convert convlog cprofile csvde Çevirmeli A¤ Da¤›t›k COM Ayarlar› Da¤›t›k Dosya Sistemi
fc.exe cmpagent.exe
dbgtrace dectohex defrag deltree DDE Paylafl›m› dfscmd DHCP Yöneticisi Direct X Yönetim Arac› discover Disk Birlefltiricisi
CHIP | ÖZEL
cvt.exe
dectohex defrag.exe deltree.exe
dxdiag welcome.exe defrag.exe
Windows 2000
Windows XP
Tan›m
acinipud.exe domain.msc compmgmt.msc makeboot.exe
acinipud.exe domain.msc compmgmt.msc makeboot.exe
.INI dosyalar›n› düzenler. Etki alan› modlar›n› yönetir.
dcpromo.exe dsa.msc compmgmt.msc usrmgr.exe wab.exe wabmig.exe dssite.msc append.exe at.exe atmadm.exe devmgmt.exe ntbackup.exe
dcpromo.exe dsa.msc compmgmt.msc usrmgr.exe wab.exe wabmig.exe dssite.msc append.exe at.exe atmadm.exe devmgmt.exe ntbackup.exe
Active Directory kurulumu. Kullan›c› ve grup yönetimi.
inetwiz.exe
cmak.exe inetwiz.exe cmstp.exe
Internet ba¤lant›s› ayarlar›n› sunar.
dcomcnfg.exe compmgmt.msc net user help.exe helpctr.exe bootcfg.exe makeboot.exe
COM uygulamalar› ayarlar›n› içerir. Bilgisayar›n yönetimini sa¤lar.
cmstp.exe dcomcnfg.exe compmgmt.msc net user help.exe ntbooks.exe makeboot.exe makecab.exe cacls.exe certreq.exe certreq.exe certutil.exe change.exe chgusr.exe chgport.exe chglogon.exe winchat.exe chkntfs.exe chkdsk.exe chroot.cmd choice cipher.exe clspack.exe cleanmgr.exe clspack.exe cluadmin.exe cluster.exe cmd.exe command.com comp.exe compact.exe comrepl.exe tscon.exe convert.exe convlog.exe cprofile.exe csvde.exe rasautou.exe dcomcnfg.exe dfsgui.msc shrpubw.exe dbgtrace.exe calc.exe compmgmt.msc ddeshare.exe dfscmd.exe dhcpmgmt.msc dxdiag.exe discover.exe dfrg.msc
makecab.exe cacls.exe certreq.exe certreq.exe certutil.exe change.exe chgusr.exe chgport.exe chglogon.exe winchat.exe chkntfs.exe chkdsk.exe cipher.exe clspack.exe cleanmgr.exe clspack.exe cluadmin.exe cluster.exe cmd.exe command.com comp.exe compact.exe comrepl.exe tscon.exe convert.exe convlog.exe cprofile.exe csvde.exe rasphone.exe dcomcnfg.exe dfsgui.msc shrpubw.exe calc.exe defrag.exe compmgmt.msc ddeshare.exe dfscmd.exe dhcpwiz.exe dxdiag.exe tourstart.exe dfrg.msc
Aç›l›fl disketi oluflturur.
E-posta adreslerini yönetir Adres defterini al›r. Active Directory sitelerini yönetir. Veri dosyalar› klasörlerini belirler. Komutlar› listeler. ATM istatistiklerini görüntüler. Donan›m ayarlar›n› yönetir. Dosyalar› yedekler.
Ba¤lant› Yöneticisi profillerini yükler.
Windows yard›m› sunar. Aç›l›fl seçeneklerini ayarlar. Aç›l›fl disketi yarat›r. .CAB dosyalar›n› oluflturur. Dosya haklar›n› yönetir. Sertifikalar› talep eder. Sertifika hizmetlerini bafllat›r. Sertifika hizmetlerini yönetir. Terminal hizmetlerini yönetir.
Sohbet uygulamas›n› bafllat›r. Sabit disk hatalar›n› denetler. Uygulamalar için sürücü tan›mlar. Kullan›c›ya seçim sunar. NTFS flifreleme durumunu yönetir. Java Class dosyalar›n› paketler. Silinen dosyalar› kal›c› olarak yok eder. Java Class dosyalar›n› paketler. Cluster'lar› yönetir. Komut sat›r›n› ça¤›r›r. Dosyalar› s›k›flt›r›r. Dosya sistemini s›k›flt›r›r. COM uygulamalar›n› kopyalar. Kullan›c› oturumuna ba¤lan›r. Dosya sistemlerini dönüfltürür. dönüfltürür. ISS log dosyalar›n› dönüfltürür. Kullan›lmayan profilleri kald›r›r. Kullan›c› al›r ve gönderir. Uzak a¤ ba¤lant›s› için kullan›l›r. A¤ paylafl›mlar›n› yönetir. DNS sunucusunu ayarlar. Terminal oturumlar›n› ay›klar. Onluk / onalt›l›k sistem dönüflümü. Disk performans›n› optimize eder. Tüm klasörü siler. DDE dönüflümlerini yönetir. Da¤›t›k dosya sistemini ayarlar. DHCP sunucusunu yönetir. DirectX bilgilerini görüntüler. Windows Turu’nu bafllat›r. Disk performans›n› optimize eder.
41
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Gizli Komutlar
Komut Ad› diskcomp diskperf Disk Temizleme Disk Yönetimi Dosya Yöneticisi Dosya ‹mza Kontrolü driverquery DriveSpace 3 DVD Player edlin Enterprise - Lisanslama Eriflilebilirlik Sihirbaz› esentutl Güvenlik ‹lkesi
Windows 98/Me cleanmgr.exe fdisk.exe winfile.exe sigverif.exe drvspace.exe dvdplay.exe write.exe wordpad.exe accwiz.exe
Etki Alan› Güvenlik ‹lkesi eudcedit Ev A¤› Sihirbaz› Event - Trap Çevirisi evntcmd exe2bin expand extract fastopen Faks Hizmet Yönetimi fdisk findstr finger flattemp forcedos fortutil fpremadm Frontpage TCP/IP Testi getmac graftabl graphics Grup Yönetim Sihirbaz›
netconn.exe inetwiz.exe
hostname iissync Indeksleme Hizmeti Internet Authentication Hizmeti Internet Ba¤lant› Sihirbaz› Internet Information Services IP Ayarlar› IP Güvenlik Monitörü ipseccmd ‹stemci Ba¤lant› Yöneticisi
extract.exe fdisk.exe
faxserv.msc diskmgrnt.msc
find.exe
arp -a
winhelp.exe helpctr.exe
inetwiz.exe netconn.exe winipcfg.exe
Klasör Özellefltirme Sihirbaz› Kullan›c›y› De¤ifltirir, chgusr
ieshwiz.exe
Kullan›c› Hesab› Ekleme Sihirbaz›
Denetim Masas›
Olay Görüntüleyicisi Görüntüleyicisi Oturumu De¤ifltirir, chglogon
wbemcntl.exe
Paylafl›lan Klasörler Oluflturur Port'u De¤ifltirir, chgport Sertifikalar Yard›m ve Destek Merkezi
diskcomp.com diskperf.exe cleanmgr.exe diskmgmt.msc explorer.exe sigverif.exe verifier.exe compact.exe dvdplay.exe edlin.exe write.exe llsmgr.exe accwiz.exe esentutl.exe secpol.msc poledit.exe dompol.msc dcpol.msc secpol.msc eudcedit.exe inetwiz.exe evntwin.exe evntcmd.exe exe2bin.exe expand.exe expand.exe
Grup ‹lkesi help
Windows 2000
helpctr.exe
findstr.exe finger.exe flattemp.exe forcedos.exe fortutil.exe fpremadm.exe tcptest.exe arp -a graptabl.exe graphics.com compmgrnt.msc wizmgr.exe usrmgr.exe gpedit.msc poledit.exe help.exe winhelp.exe hostname.exe iissync.exe ciadv.msc ias.msc inetwiz.exe inetmgr.exe ipconfig.exe ipsecmon.exe secpol.msc conman.exe mstsc.exe ieshwiz.exe chgusr.exe change user compmgmt.msc net user eventvwr.exe chglogon.exe change logon shrpubw.exe chgport.exe change port certmgr.msc winhelp.exe
Windows XP diskcomp.com diskperf.exe cleanmgr.exe diskmgmt.msc explorer.exe sigverif.exe driverquery.exe compact.exe edlin.exe write.exe llsmgr.exe accwiz.exe esentutl.exe secpol.msc poledit.exe dompol.msc dcpol.msc secpol.msc eudcedit.exe cmak.exe inetwiz.exe evntwin.exe evntcmd.exe exe2bin.exe expand.exe expand.exe fastopen.exe faxserv.msc diskmgrnt.msc diskpart.exe findstr.exe finger.exe forcedos.exe fortutil.exe fpremadm.exe tcptest.exe getmac arp -a graptabl.exe graphics.com compmgrnt.msc wizmgr.exe usrmgr.exe gpedit.msc poledit.exe help.exe winhelp.exe hostname.exe iissync.exe ciadv.msc ias.msc inetwiz.exe cmak.exe inetmgr.exe ipconfig.exe mmc ipseccmd conman.exe mstsc.exe chgusr.exe change user compmgmt.msc net user wizmgr.exe eventvwr.exe chglogon.exe change logon shrpubw.exe chgport.exe change port certmgr.msc winhelp.exe
Tan›m Floppy disketleri karfl›laflt›r›r. Disk performans›n› yönetir. Silinen dosyalar› kal›c› olarak yok eder. Disk alanlar›n› yönetir. Dosya yöneticisini bafllat›r. Microsoft imzas›n› kontrol eder. Tüm donan›m sürücülerini görüntüler. Dosya sistemini s›k›flt›r›r. DVD filmlerini görüntüler. Metin düzenleme için kullan›l›r. Lisanlar› yönetir. Engelliler için fonksiyon ayarlar›. Windows veritabanlar›n› yönetir. ‹lkeleri yönetir. Karakter tasar›m› için kullan›l›r. Internet ba¤lant›s› ayarlar›n› sunar. Olaylar› yakalar. Snmp olaylar›n› dönüfltürür. Çal›flt›r›labilir dosyalar› dönüfltürür. S›k›flt›r›lm›fl dosyalar› açar. .cab dosyalar›n› açar. Dosya yap›s›n› önbelle¤e yazar. Faks hizmetini yönetir. Disk alanlar›n› yönetir. Dosyalardaki dizgileri arar. Kullan›c›lar› görüntüler. Flat temp klasörünü açar. Uygulamay› MS-DOS kipinde bafllat›r. Sertikalar› ISS'e tafl›r. FrontPage eklentilerini yönetir. TCP/IP kural›n› denetler. MAC adresini görüntüler. Özel karakterleri açar. Ekrandaki görüntüyü yazd›r›r. Kullan›c› ve grup yönetimi. ‹lkeleri yönetir. Yard›m bilgilerini görüntüler. Ana makine adlar›n› görüntüler. Metabase'leri Metabase'leri kopyalar. ‹ndeksleme hizmetini yönetir. ‹nternet kimlik denetimini yönetir. Internet ba¤lant›s› ayarlar›n› sunar. ISS hizmetini yönetir. TCP/IP ayarlar›. IP güvenli¤ini görüntüler. IP güvenli¤i ayarlar›n› sunar. Terminal hizmetini bafllat›r. Klasörleri özellefltirir. Yürütme ve kurulum modunu açar. Kullan›c›lar› yönetir Sistem olay günlü¤ünü görüntüler. Oturum açma penceresi açar. Klasörleri paylaflt›r›r. COM port adreslemesini yönetir. Sertifikalar› yönetir. Yard›m bilgilerini görüntüler.
CHIP | ÖZEL
42
Windows Klavyesi
K›sayol Tufllar›yla H›zl› Eriflim Windows alt›nda çal›fl›rken birço¤umuz farenin büyük bir kolayl›k oldu¤unu, hatta faresiz bir PC’nin asla kullan›lmayaca¤›n› düflünürüz. Oysaki klavye k›sayollar›n›n kullan›m› çok daha pratik ve h›zl› olabilir. Bu bölümde, önemli tüm klavye k›sayollar›n› ve kombinasyonlar›n› sizler için bir araya getirdik.
E
ğer Windows işletim sistemi için özel olarak üretilen klavye modellerinde lerinden n birine sahipse sahipseniz niz,, özel özel kısayollar ile çok daha performanslı bir biçimde çalışarak işlerinizi kolaylaştırabilir ve ve hızlandırabi hızlandırabilirsin lirsiniz. iz. Peki Peki ama Windows klavyesine sahip olup olmadığınızı ğınızı nasıl anlarsınız? anlarsınız? Çok kolay. kolay. Eğer klavyenize baktığınızda klavyenin en alt satırında üzerinde Windows logosu yer alan bir veya iki tane özel Windows tuşu görebi görebiliy liyors orsanı anız, z, klavye klavyeniz niz Windo Windows ws tuşlarını tuşlarını destekliyor destekliyor anlamına gelir. gelir. Bu basit tuşlar aslında günlük işlerinizi kolaylaştıracak çok önemli fonksiyonlarını beraberinde getirirler. Örneğin, [Windows] + [E] tuş kombinasyonu en popüler Windows tuşu fonksiyonlarının başında gelir. gelir. Windows 95, 98 ve Me işletim sistemleri altında bu tuşlara basarak Windows Gezgini’ni, Windows XP altında ise Bilgisayarım klasörünü klasörünü ekrana getirebilirsiniz getirebilirsiniz.. Bu sa yede sabit diskinizdeki dosyalarınıza da-
CHIP | ÖZEL
ha hızlı erişim sağlanır. [Windows] tuşuna tek başına bastığınızda ise Başlat menüsü direkt olarak ekrana gelir. gelir. Eğer parmaklarınız parmaklarınız klavye klavye üzerinde üzerinde ise, bu işlem elinizi elinizi fareye götürüp imleci Başlat tuşu üzerine sürüklemekten çok daha pratik ve hızlıdır. Windows tuşu ile birlikte kullanılan tüm kısayolları ve açıklamalarını aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.
Fonksiyon Tufllar› Nas›l Çal›fl›r? Daktilo klavyesi ile bilgisayar klavyesi arasındaki arasındaki en büyük farklılık, farklılık, klavyenin klavyenin en üst satırında yer alan F1 ile F12 arasında sıralanan fonksiyon tuşlarıdır. Bu tuşlara “Fonksiyon Tuşları” adı verilir. verilir. Bu tuşlar özellikle eski DOS programlarında rında sıkça sıkça kullanı kullanılır lırdı. dı. Günümüz Günümüzün ün Windows bilgisayarlarında ise bunlar muhtemelen birçok kullanıcı tarafından tanınmıyor tanınmıyor.. Oysaki fonksiyon fonksiyon tuşlarını bilgisayar başında günlük işlerini kolay-
laştıracak araçlar haline getirebilirsiniz. Fonksiyon Fonksiyon tuşları tuşları örneğin örneğin [Ctrl], [Alt] veya [Shift] gibi farklı tuş kombinasyonlarıyla kullanılırlar kullanılırlar.. Bu durumda ortaya çıkan kombinasyonun mevcut tüm kısa yollardan bile daha fazla fa zla olduğunu söylemek mümkün. mümkün. Çoğu uygulama uygulama farklı farklı tuş kombinasyonlarıyla fonksiyon tuşlarının kullanılabilirliğini arttırır. arttırır. Örneğin Microsoft Word altında herhangi bir metin alanı seçildiğinde [F3] tuşuna [Shift] tuşu ile birlikte basıldığında seçili metnin kelimelerin ilk harflerinin veya tüm harflerinin büyük harflerle değiştirilmesi sağlanıyor sağlanıyor.. [Shift] [Shift] + [F7] [F7] tuş kombinasyonları “Eş Anlamlılar Sözlüğü”nü ekrana getiriyor. getiriyor. Tüm bu kısayolkısayollar üç ya da dört fare tıklaması ile gerçekleştirilebilecek işlemlerin sadece tek hamlede gerçekleştirilmesini sağlıyor. Diğer kullanışlı kısayol kombinasyonları “Standart Erişim Tuşları ve Kısayol Kombinasyonları” kutucuğunda yer yer alı yor. Uygulamalara özel hızlı erişim tuş-
43
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE H›zl› Eriflim
larını ise uygulamaların yardım bölümlerinden lerinden öğrenebilirsin öğrenebilirsiniz. iz. Aşağıda Aşağıda sırasıyla tüm fonksiyon tuşlarının ve birlikte kullanılan tuş kombinasyonlarının işlevlerini bulabilir bulabilirsiniz. siniz. İlk bakışta bakışta karışık karışık gibi görünse de çalışmanıza hız kattığını gördükçe kullanımına alışacağınızdan hiç şüphemiz yok:
[F1] Fonksiyon Tuflu Eski DOS günlerine dönüp baktığımızda [F1] tuşunun genelde yardım menüsü için kullanıldığın kullanıldığınıı görürüz. Herhangi Herhangi bir uygulama penceresinde çalışırken [F1] tuşuna bastığınızda o uygulama ile ilgili yardım penceresi ekrana gelir. gelir. Eğer Windows masaüstünde ya da Windows Gezgini üzerinde [F1] tuşuna basarsanız, Windows Windows yardım penceresine erişilir. lir. Bir uygulama uygulama üzerinde üzerinde çalışırken çalışırken masaüstüne geçmeden Windows yardımını görüntülemek istiyorsanız [Windows] tuşu ile birlikte [F1] tuşuna basmanız yeterli yeterli olur. olur. Ayrıca Ayrıca DOS komut satırında satırında son girilen komutun komutun harf harf tekrar yazılmasını sağlar. Shift + : İçerik duyarlı Yardım başlatma veya biçimlendirmeyi gösterir. alana gitmek için için kullaAlt + : Sonraki alana nılır. Önceki alana gitmek gitmek için Alt + Shift + : Önceki kullanılır. Microsoft Sistem BilgileriBilgileriCtrl + Alt + : Microsoft ni görüntüler.
[F1] tuflu tüm uygulamalar alt›nda yard›m menülerini ekrana getirir. YARDIM:
[F2] Fonksiyon Tuflu Windows altında çalışırken [F2] tuşunu dosyaları yeniden adlandırmak için kullanabilirsin lanabilirsiniz. iz. Herhangi Herhangi bir klasörü klasörü ya da dosyayı seçin ve sadece [F2] tuşuna basın. Artık dosyanın yeni adını yazabilirsiniz. lirsiniz. Dosya adını girdikten girdikten sonra farklı bir alana tıklamanız veya [Enter] tuşuna basmanız işlemin onaylanması için yeterli olur. olur. Bu işlem bir dosya ya da
‹PUCU
» Windows tuflu k›sayollar› Windows tuflunu bas›l› tutarak afla¤›da listelenen fonksiyonlara eriflim sa¤lanabilir: Windows + R “Çal›flt›r” penceresini ekrana getirir. Windows + E Windows Gezgini’ni ya da Bilgisayar›m klasörünü ekrana getirir. Windows + F Bilgisayardaki Dosya ve klasörler için arama penceresi ekrana gelir. Windows + Break “Sistem Özellikleri” penceresini penceresini ekrana getirir. Windows + F1 Windows Yard›m› veya Yard›m ve “Destek Merkezi” penceresipenceresi-
ni ekrana getirir. Windows+D Tüm pencerelerin simge durumuna küçültülmesini ve Windows masaüstünün görüntülenmesi sa¤lar. Tekrar bas›ld›¤›nda pencereler eski konumuna geri döner. Windows + TAB Görev çubu¤unda yer alan tufllar ve uygulamalar aras›nda geçifl yapar. Windows + M Tüm pencereleri simge durumuna küçültür. Windows + Shift + M Tüm pencereleri simge durumuna küçültme ifllemini geri al›r.
klasör üzerine farenin sağ tuşuyla tıkla- Alt + : Otomatik Metin girdisi girdisi oluşturur. yıp açılan menüden Ad Değiştir ’i’i seçmekten çok daha daha hızlı ve pratiktir. Mic[F4] Fonksiyon Tuflu rosoft Word altında ise seçilen metin alanının ya da grafiklerin taşınması için Bu tuş çoğu kullanıcı tarafından bilinkullanılır. meyen birçok önemli fonksiyona sahipkopyalar. tir. tir. Internet Internet Explorer Explorer altında çalışırken çalışırken Shift + : Metin alanını kopyalar. Önizleme komutunu çalış- [F4] tuşuna basarak adres çubuğu listeCtrl + : Baskı Önizleme komutunu tırır. sinin açılmasını açılmasını sağlayabilirsini sağlayabilirsiniz. z. Bu saAlt + Shift + : Kaydet komutunu Kaydet komutunu çalıştı- yede önceden erişilen web sayfalarına rır. kolay ulaşım sağlanır. [Alt] tuşu ile bir: Aç komutunu çalıştırır. likte basıldığ basıldığında ında ise ekranda ekranda aktif aktif duCtrl + Alt + rumdaki uygulama penceresinin ya da bilgisayarın kapatılması sağlanır. sağlanır. Microsoft Word altında [F4] tuşuna basıldığında son gerçekleştirilen eylem tekrarlanır. Örneğin son erişilen pencere ekraAl tuşuna basıldına getirilir ya da Geri Al tuşuna ğında geri alınacak işlem tekrar uygulanır. nır. Bu; bir metnin tekrar tekrar yazılması biçimininde de olabilir. Bul veya Git eylemini Git eylemini yineleme Shift + : Bul veya ADLANDIR: [F2] tuflu h›zl› adland›rma iflCtrl + : Pencereyi Pencereyi kapatma kapatma lemi için kullan›labilir. uygulama pencer penceresinin esinin kaAlt + : Aktif uygulama patılmasını sağlar. sağlar . Eğer ekranda herhan[F3] Fonksiyon Tuflu gi bir uygulama görünmüyorsa BilgisaKapat komutunu çağırır. Windows masaüstünde veya Windows yarı Kapat komutunu Gezgini altında arama penceresini ekrana getirir. getirir. Ayrıca Ayrıca DOS komut satırında satırında son girilen komutun tekrar yazılmasını sağlar. Microsoft Word Word altında ise girdinin görüntülenmesinin ardından Otomatik Metin girdisinin eklenmesini sağlar. Büyük küçük küçük harf harf değişi değişikli kliği ği Shift + : Büyük yapar. nesneyi bulunduğu bulunduğu kokoCtrl + : Seçilen nesneyi HATIRLATMA: [F4] tuflu IE alt›nda önceden kullan›lan adreslerin hat›rlanmas›n› numdan keserek panoya kopyalar. sa¤lar. ekler. Ctrl + Shift + : Panoya içindekileri ekler.
CHIP | ÖZEL
44
[F5] Fonksiyon Tuflu Bu tuş yenileme tuşu olarak da bilinir. Herhangi bir web sayfası üzerindeyken [F5] tuşuna basıldığında sayfanın en güncel hali tekrar web sunucusu üzerinden yüklenir. Windows altında ekrandaki görüntünün tazelenmesi için de kullanılır. nılır. Örneğin disket disket sürücünüzdeki sürücünüzdeki bir disketin içeriği görüntülenirken disketi çıkarıp başka bir disket yerleştirdiğinizde de ekranda eski disketteki veriler görülür. rülür. Bu durumda [F5] [F5] tuşuna basılarak ekrandaki görüntü ile birlikte pencerenin içeriğinin de yenilenmesi ve sürücüdeki disketin içeriğinin görüntülenmesi sağlanır sağlanır. Aynı Aynı işlem, işlem, örneğin örneğin CDROM gibi diğer çıkarılabilir sürücüler için uygulanabilir. uygulanabilir. Ayrıca Outlook altında [F5] tuşuna basıldığında iletilerin tekrar kontrol edilmesi ve Word altında da Bul ve Değiştir penceresinde Değiştir penceresinde Git sekGit sekmesinin ekrana getirilmesi sağlanıyor. önceki bir düzeltm düzeltmeye eye Shift + : İmleci önceki taşır. penceresinii önceki boyuboyuCtrl + : Belge penceresin tuna getirir. işareti düzenler. düzenler. Ctrl Ctrl + Shift Shift + : Bir yer işareti Alt + : Program Program penceresini penceresini önceki önceki bo yutuna getirir.
[F6] Fonksiyon Tuflu Bu tuş çoğu kez imlecin program yapısı içerisinde hareket ettirilmesi için kullanılır. Nadiren de olsa pencereler pencereler arasında geçiş sağlar. sağlar. Ayrıca Ayrıca DOS ortamında ortamında çalışan programlarda veya komutlarda işlemin yarıda sonlandırılmasına neden olur. önceki bir bölmeye bölmeye veya Shift + : İmleci önceki çerçeveye taşır. Ctrl + : Bir sonraki pencereye pencereye geçer. geçer. Önceki pencereye geçer. geçer. Ctrl + Shift + : Önceki
DENET‹M:
Bu tufl Shift ile kullan›ld›¤›nda “Efl Anlaml›lar Sözlü¤ü”nü ekrana getirir. Shift + : Eş
anlamlılar komutunu anlamlılar komutunu ekrana
getirir. : Taşı komutunu Taşı komutunu seçer. : Word kaynaklı kaynaklı belgede belgede bağlantılı bilgileri güncelleştirir. Alt + : Bir sonraki sonraki yazım veya dilbilgis dilbilgisii hatasını bulur.
herhangi özel bir kullanım alanı bulunmuyor. muyor. DOS komut satırında satırında ise önceden kullanılan komutlara atanan numaralar ile erişim sağlanmasına olanak tanıyor. Microsoft Word Word altında ise seçili alan güncelleştirilir. Shift + : Alan kodu kodu ile sonucu sonucu arasında arasında geçiş yapar. ekler. Ctrl + : Boş alan ekler. Ctrl + Shift + : Alanın bağlantısını keser. Alt + : Tüm alan alan kodları kodları ve ve sonuçları sonuçları arasında geçiş yapar. sonuçlarını görüntüAlt + Shift + : Alan sonuçlarını leyen alandan GOTOBUTTON veya MACROBUTTON'ı çalıştırır.
Ctrl +
Ctrl + Shift +
[F8] Fonksiyon Tuflu Bilgisayarın açılışı sırasında basıldığında ekrana gelen açılış menüsü üzerinden Güvenli Mod’a Mod’a geçiş sağlanabiliyor. sağlanabiliyor. Ayrıca DOS komut satırı altında bir önce yazılan komut tekrarlanarak üzerinde değişiklik yapılmasına olanak tanınıyor. Parametreler üzerinde sürekli değişiklikler gerektiren komutlarda oldukça pratiklik sağlıyor. Microsoft Word Word altında seçili alan genişletilir. daraltır.. Shift + : Seçimi daraltır Boyut komutunu çalıştırır. Ctrl + : Boyut komutunu veya bloğu genişgenişCtrl + Shift + : Seçimi veya letir. Alt + : Bir makro çalıştırır çalıştırır..
[F9] Fonksiyon Tuflu Bu fonksiyon tuşunun Windows altında
[F10] Fonksiyon Tuflu Bu fonksiyon tuşu menü çubuğun etkinleştirilmesini sağlıyor. sağlıyor. Örneğin [F10] tuşuna basıldığında imleç menüler üzerinde aktif hale geliyor geliyor ve ok tuşlarıyla tuşlarıyla menü seçenekleri üzerinde hareket sağlanabiliyor. biliyor. Ayrıca herhangi bir dosya ya da klasör simgesi üzerindeyken [Shift] tuşu ile birlikte basıldığında alt menü görüntüleniyor. Bu menü simgeler üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak da görüntülenebiliyor. Kısayol menüsü görüntüler görüntüler.. Shift + : Kısayol : Belge penceresin penc eresini i en büyük boCtrl + yuta getirir. Ctrl + Shift + : Cetveli Cetveli etkinleştirir etkinleştirir.. Program penceresini penceresini ekranı kapAlt + : Program layacak hale getirir.
[F11] Fonksiyon Tuflu Internet Explorer penceresi üzerinden internette gezinirken [F11] tuşuna bastığınızda pencerenin tam ekran görüntülenmesi lenmesi sağlanıyor sağlanıyor.. Böylelikle Böylelikle araç çu-
[F7] Fonksiyon Tuflu Bu fonksiyon tuşunun Windows altında herhangi özel bir kullanım alanı bulunmuyor. muyor. Uygulamalara bağlı olarak farklı fonksiyonların çalıştırılması için kullanıldığı nıldığı görülüy görülüyor or.. Örneğin Örneğin Microso Microsoft ft Word altında [F7] tuşuna basıldığında Yazım Denetimi ve Dilbilgisi denetleme penceresi penceresi ekrana ekrana geliyor geliyor.. Ayrıca Ayrıca DOS komut satırı altında önceden yazılan komutların bir listesini ekrana getiriyor. Böylelikle sık kullanılan komutlara erişim kolaylaşıyor. kolaylaşıyor.
CHIP | ÖZEL
TAM EKRAN:
Özellikle düflük çözünürlüklerde IE alt›nda [F11] tufl oldukça kullan›fll›.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE H›zl› Eriflim
bukları gizlenerek web sayfası üzerinde- Ctrl + Shift + : Yazdır komutunu Yazdır komutunu çalıştıki bilgilerin daha geniş bir alanda gö- rır. rüntülenmesi mümkün oluyor. oluyor. Tam ekH›zl› eriflim önerileri ran modundayken [F11] tuşuna tekrar basıldığında ise normal moda geri dö- 1 [Alt] tuşuyla kullanılan bazı tuş komnülüyor. binasyonları, ikinci tuşa basılmadan önShift + : Önceki alana alana gider. gider. ce [Alt] tuşunun basılı tutulmasını gekilitler.. rektirir. Ctrl + : Alanı kilitler kilidini açar. açar. veya nesneler, klavCtrl + Shift + : Alanın kilidini 2 Seçilen metin alanı veya Alt + : Microsoft Microsoft Visual Basic Basic kodunu kodunu ye üzerinden herhangi tuşa basıldığında görüntüler. silinir. Microsoft Visual Visual Studio Studio 3 Windows panosu sadece bir nesne baAlt + Shift + : Microsoft kodunu görüntüler. rındırabilir. Herhangi bir nesnenin kop yalanması ya da kesilmesi öncekinin silinmesine neden olur. [F12] Fonksiyon Tuflu 4 Menü seçeneklerinin sağındaki böBu fonksiyon tuşunun Windows altında lümde hızlı erişim kısayollarını görebiherhangi özel bir kullanım alanı bulun- lirsiniz. Ayrıca alt çizili karakterler [Alt] muyor. muyor. Office uygulamaları altında me- tuşu birlikte basıldığında fonksiyon menülerde belirtilmemiş olsa da Farklı Kay- nüsü açılır. det seçeneğine det seçeneğine hızlı erişim sağlıyor. tıklama” işlemi tek tıklama 5 Çoğu “çift tıklama” Kaydet komutunu çalıştırır. ile veya [Enter] tuşuna basılarak yerine Shift + : Kaydet komutunu Aç komutunu çalıştırır. getirilebilir. Ctrl + : Aç komutunu
HIZLI ER‹fi‹M
» Eriflim Tufllar› ve K›sayol Kombinasyonlar› dan kelimenin sonuna kadar olan bölümü siler. panoya kopyalar. Ok Tufllar› Sayfan›n kayd›r›lmas›n›, uy- Ctrl + End ‹mleci listenin ya da dokügulamaya ba¤l› olarak seçili nesnenin man›n sonuna tafl›r. Ctrl + EscWindows tuflunun bulunmahareket ettirilmesini sa¤lar. BackSpace Windows Gezgini’nde ve d›¤› klavyelerde Bafllat menüsünün Bilgisayar›m klasöründe klasör seviye- aç›lmas› için kullan›l›r. Ctrl + Home ‹mleci listenin ya da doküsini de¤ifltirir. man›n bafl›na tafl›r. Delete Seçilen nesneyi siler. Esc Son ifllemi iptal eder veya menüyü Ctrl + A Etkin pencere üzerinde yer alan seçilebilir tüm nesnelerin ya da metnin açar. Shift + Tab Tufllar aras›nda ileri do¤ru seçilmesini sa¤lar. Ctrl + C Seçilen nesneyi panoya kopyahareket sa¤lar. Alt + Enter Seçili dosya veya klasör için lar. Ctrl + N Yeni bir pencerede yeni dosya Özellikler penceresini ça¤›r›r. Alt + Esc Pencereler aras›nda geçifl ya- oluflturur. Internet Explorer’da ise yeni browser penceresi açar. par Alt + Tab Pencereler aras›nda geçifl ya- Ctrl + O Aç penceresini ekrana getirir. Ctrl + P Etkin doküman› yazd›r›r. par Alt + Print Screen Seçili uygulama pen- Ctrl + S Etkin doküman› kaydeder. ceresinin görüntüsünü panoya kopya- Ctrl + V Panoya kopyalanm›fl metin ya da grafi¤i imlecin bulundu¤u konuma lar. yap›flt ›r›r. Alt + Spacebar Seçili dosya için Özellik- yap›flt›r›r. Ctrl + X Seçilen nesneyi bulundu¤u koler penceresini ekrana getirir. Alt + S Bafllat menüsünü ekrana getirir. numdan keserek panoya kopyalar. Ctrl + Alt + Delete Çal›flan Çal›flan uygulamauygulama- Ctrl + Z Son ifllemi geri al›r. lar›n bir listesi ekrana getirir. Tekrar Shift + Delete Seçili dosyalar›n Geri Dö- ’na gönderilmeden dibas›ld›¤›nda bilgisayar› bafltan baflla- nüflüm Kutusu ’na rekt olarak silinmesini sa¤lar. t›r. Ctrl + Delete Metin düzenleme uygula- Shift + Tab Tufllar› aras›nda ters yönde malar›nda imlecin bulundu¤u konum- hareket sa¤lar. Print Screen Ekrandaki tüm görüntüyü
46
Microsoft PowerToys
XP için pratik çözümler
Windows XP Powertoys, iflletim s isteminin piyasaya sürülmesinin ard›ndan programc›lar›n gelifltirdikleri küçük ve yararl› uygulamalard›r. Bu araçlar Windows ortam›nda gizli ayarlar› etkinlefltirerek genifl fonksiyonellik katar ve daha keyifli bir çal›flma ortam› oluflturulmas›n› sa¤lar.
M
icrosoft, PowerT PowerToys oys araçlarının fonksiyonları ve çalışması üzerine büyük özen gösteriyor. gösteriyor. Ancak bu programlar Windows’un bir parçası olmadığı için Microsoft tarafından ne yazık ki desteklenmiyor. desteklenmiyor. www.microsoft.com/windowsxp/pro/downloads/powertoys.asp adresinden indirebileceğiniz ya da eChip CD’den direkt olarak sisteminize kurabileceğiniz PowerToys araçlarının işlerinizi kolaylaştıracağını ve PC’nizin çalışmasına performans katacağını göreceksiniz.
Tweak UI’nin Windows XP alt›ndaki gücü Menüler Menüler,, dosyalar dosyalar,, klasörler klasörler ve sistem sistem ile ilgili ayarlar Windows XP’de eski sürümlere kıyasla daha fazla gizlenmişler. Bu nedenle, söz konusu gizlenmiş gizlenmiş ayarlara daha rahat ulaşılmasını sağlayan Tweak UI for Windows Windows XP aracı, Windows XP Powertoys paketinin en önemli
CHIP | ÖZEL
parçalarından biri olarak göze çarpıyor. da ekrana gelen gel en “Where “Where is my favorites?” Windows 95’den 95’den itibaren her işletim sis- gibi açıklama pencerelerinin görüntütemi için özel olarak sunulan Tweak UI lenmesini engelleyebilirsiniz. aracı, kullanışlı kullanışlı ve basit arayüzü ile kullanıcıların işletim sistemi ayarlarına ra- Mouse: Denetim Masası içerisinde yer hatlıkla hatlıkla ulaşabilmeleri ulaşabilmelerini ni sağlıyor sağlıyor.. ProgProg- alan Mouse öğesinden öğesinden farklı olarak, olarak, fare ram penceresinin altında yer alan açıkla- imlecinin bir nesne üzerine taşındığınmalar sayesind sayesinde, e, istenilen istenilen değişiklikl değişiklikler er daki algılama hassasiyetini ve süresini rahatlıkla gerçekleştirilebiliyor ve yapı- belirleyebilir veya fare imlecinin üzerine lan değişikliklerin sonuçları önceden geldiği geldiği pencerenin pencerenin aktif olmasını olmasını sağlakestirilebiliyor. Windows XP ile yeni bir görünüm kazanan Tweak UI aracında sıkça karşılaşmak zorunda kalabileceğiniz en önemli fonksiyonları aşağıda görebilirsiniz. General: General penceresi üzerinde bulunan liste yardımıyla Başlat menüsü animasyonlarını kapatarak ve menülerin ekrandan yavaş yavaş kaybolmalarını engelleyerek Windows’un biraz daha hızlı çalışmasını çalışmasını sağlayabili sağlayabilirsiniz rsiniz.. Yine buradan, buradan, Windows Windows’un ’un çok seyrek kulkullandığınız menü öğelerini kaldırdığınız-
‹PUÇLARI: TweakUI birçok özel ayar›n yan› s›r a kullan ›fll› ipu cu ön erilerin de bulunuyor.
47
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE PowerToys
yan Xmouse yani “Activation follows mouse” mouse” fonksiyonun fonksiyonunu u aktif hale getirip gerekli gerekli ayarları ayarları yapabilirsin yapabilirsiniz. iz. Bunun haricinde çift tıklama ve taşıma ayarlarını değiştirebilir ve eğer farenizin Scroll özelliği varsa, bir seferde seferde atlayacağı satır sayısını belirleyebilir veya bunun yerine sayfa kaydırılmasını sağlayabilirsiniz.
bilirsiniz. bilirsiniz. Microsoft Microsoft Powerto Powertoys ys for XP paketi içerisinde yer yer alan Tweak Tweak UI, ilk defa tek başına çalıştırılabilir bir dosya içerisinde sunuluyor. Bu nedenle problemlere neden olabilecek tüm eski versiyonları kaldırmalısınız. Daha önceleri önceleri sadece Denetim MaMasası içerisinden çalıştırılan Tweak UI aracını artık “TweakUI.exe” “TweakUI.exe” dosyası saExplorer: Windows masaüstünün bir yesinde istediğiniz konumdan çalıştıraweb sayfası gibi görüntülenmesini sağla- bilirsiniz. yan Active Desktop fonksiyonunu buradan çalıştırabilir ve Windows’un son Powertoys ile dijital resimler kullanılan dosyaların bir listesini tutmakontrol alt›nda sını sağlayabi sağlayabilirsin lirsiniz. iz. Bunun haricinde haricinde kısayolların önüne “Shortcut to” ön eki- Windows Windows XP XP, dijital dijital kamera bağlantı bağlantı nin koyulmasını ve simgelerinde ok res- noktalarının entegrasyonu ve web sayfaminin bulunmasını engelleyebilir, çeşitli ları için resim hizmetleri sayesinde dijiözelliklerdeki (sıkıştırılmış ve şifrelen- tal fotoğrafçılık için uygun bir platform miş dosyalar, dosyalar, imlecin üzerinde bulundu- sunuyor sunuyor.. Bu nedenle Powerto Powertoys ys progğu nesneler) dosyaların daha kolay fark ramcıları, ramcıları, XP arayüzünü dijital fotoğraf fotoğraf edilmelerini sağlamak için görüntülene- dostları için iki yeni özel eklenti ile gelişcekleri renkleri belirleyebilir, resimlerin tirmişler tirmişler.. Bunlardan Bunlardan ilki Dosya Nesne önizleme kalite ve büyüklüğünü değişti- menüsüne eklenen ve resim boyutlarırebilir ve klavyenizdeki özel tuşlar için nın hızlı bir şekilde değiştirilmesini sağ(şayet mevcutsa) çeşitli görevler atayabi- layan Image Resizer komut komutu. u. Bu aracı aracı lirsiniz. kullanabilmek için bir veya daha fazla resmi seçin ve farenin sağ düğmesini Taskbar: Görev çubuğu üzerindeki ben- kullanarak Nesne menüsün menüsünü ü açın. açın. Buzer pencerelerin tek bir düğme üzerinde nun sonucunda ekrana gelen pencere toplanmasını Grouping altından kontrol üzerinde bulunan aşağıdaki büyüklükedebilir ve XP Start Menu penceresinde lerden birini seçebilir ve daha sonra söz bulunan “Frequently Used Programs” konusu dosyaların seçili büyüklük de(Sık Kullanılan Programlar) listesindeki ğerlerine sahip kopyalarını oluşturabiöğelerden istediğinizin Başlat menüsün- lirsiniz. lirsiniz. İstenen İstenen herhangi bir büyüklüğü büyüklüğü de yer almasını sağlayabilirsiniz. seçin. Advanced düğmesine düğmesine tıklayarak, tıklayarak, ekMy Computer: Autoplay altından CD, rana gelen seçenekler yardımıyla resimDVD MP3 dosyaları veya fotoğrafların lerin kopyalarını kopyalarını oluşturmak yerine, dehangi programlar kullanılarak açılacağı- ğişikliklerin orijinal dosyalar üzerinde nı belirleyebilir ve Special Folders pence- yapılmasını sağlayabilir ve küçük resimresini resini kullanarak kullanarak “Favorites “Favorites”” veya “My “My lerin seçilen büyüklük değerine göre büDocuments” Documents” gibi sistem dosyalarının dosyalarının yütülmesini engelleyerek sadece büyük konumların konumlarınıı değiştireb değiştirebilirsi ilirsiniz. niz. Bunlar resimlerin küçültülmesini de sağlayabiharicinde haricinde Desktop Desktop altından, altından, normalde normalde hiçbir simge bulunmayan Windows XP masaüstünde görüntülenmesini istediğiniz özel simgeleri işaretleyebilir, Control Panel penceresindeki listeden Denetim Masası’nda görüntülenmesini istemediğiniz simgeleri kaldırabilir, kaldırabilir, Templates penceresinden sağ tuşla açılan nesne menüsündeki New alt menüsündeki dosya şablonlarını kaldırabilir veya yenilerini ekleyebilir, Internet Explorer penceresinden Browser ve Windows Gezgini BOYUTLANDIRMA: Karmafl›k uygulamalarla bafl edemeyenler için oldukça prapenceresindeki araç çubuklarında kullatik bir araç. nılacak pencere art alanlarını belirleye-
EKLENT‹LER: Microsoft’un sitesinde yeni gelen her PowerToy Download alan›na ekleniyor.
lirsiniz. lirsiniz. Bu işlem sonrasında küçültülen küçültülen veya büyütülen kopyaların isimleri de seçilen büyüklük değerine uygun olarak değiştirilecek değiştirilecektir tir.. Örneğin “Sunset.jpg “Sunset.jpg”” resmi Small boyutlarına küçültüldüğünde ismi de otomatik olarak “Sunset (Small) (Small).jpg .jpg”” biçimi biçiminde nde değişec değişecekti ektirr. Web kameralarının otomasyonu için
SUNUM: HTML Slide Show Wizard ile haz›rlanan sayfalar internet sunumlar› olarak da kullan›l›r .
kullanılabilecek olan Timershot aracı ise kameranızla otomatik olarak fotoğraf çekiyor, daha sonra bu resmi istenen şekilde ölçeklendiriyor ve bir web sayfası veya FTP sunucusu da dahil olmak üzere herhangi bir yere kaydedebil kaydedebiliyor iyor.. Ek seçenekler sayesinde çekilme zamanını, kaydedilecek resmin büyüklüğünü ve saklama yerini belirlemek de mümkün.
‹nternet için resim ve dijital foto¤raf galerileri Çeşitli CD yazma programları ve HTML editörleri otomatik olarak dijital fotoğraf galerile galerileri ri oluştur oluşturabi abiliy liyorl orlar ar.. Powerowertoys ile sunulan iki yeni araç sayesinde bunun için gereken fonksiyonlar doğrudan Windows XP sistemine entegre olu yor ve üçüncü parti yazılım ihtiyacını
CHIP | ÖZEL
48
ortadan kaldırmayı planlıyor. Bunlardan main’e dahil olmayan bilgisayarlarda, bir tanesi olan CD Slide Show Genera- sistemi kapatmaya gerek kalmadan aktif tor, tor, XP içerisinde içerisinde bulunan bulunan CD yazma yazma kullanıcıyı değiştirmek mümkündür. Bu fonksiyonuna dahil oluyor. oluyor. Şayet bir fo- sayede çalışan programları kapatmadan, toğraf toğraf CD’si CD’si oluşturmak oluşturmak isterseniz, isterseniz, ayrı birden birden çok kullanıcı, tek bir bilgisayarı bilgisayarı bir adım olarak ortamdaki resimlerin eşzamanlı olarak paylaşabilirler. ekrana getirilebilmesi için basit bir göSuper Fast User Switcher’ın kullanılarüntüleme aracının da beraber CD’ye bilmesi için kullanıcıların kayıtlı olması yazılmasını isteyip istemediğiniz soru- yeterlidir. Yeni bir Login işlemi ve kayıt lur. CD’ye yazılan resimleri söz konusu animas animasyon yonund undan an tasarruf tasarruf etmek etmek için araç sayesinde bir dia şov halinde incele- Başlat menüsünde yer alan Log Off düğ yebilirsiniz. mesine ve ardından ekrana gelen penceAyrı bir araç olarak kullanılabilen Sli- re üzerindeki Switch User düğmesine tıkde Show Wizard ise HTML biçiminde layın veya [Windows]+[L] tuş kombidia şovlar hazırlamak için kullanılabilir. nasyonunu nasyonunu uygulayın. uygulayın. Bunun sonucunBunu özellikle tatil resimlerinizi arka- da ekrana gelen liste üzerinden kayıtlı daşlarınıza veya akrabalarınıza göster- kullanıcıları ve halen kaç tane program mek için kullanabilirsin kullanabilirsiniz. iz. Bu resim su- çalıştırdıklarını görebilir ve istediğiniz nusunu hazırlarken resim büyüklüğü ve kullanıcı üzerine tıklayarak çalışmaya resim galerisinin tipini belirleyebilirsi- başlayabilir başlayabilirsiniz siniz.. Bu sayede seçilen kulniz. niz. Bunun Bunun için için Start/All Programs/Po- lanıcının çalışma ortamı (masaüstü, wertoys for Windows XP/Slide Show Wi- Başlat menüsü ve özel ayarları ile) ekrazard komutunu komutunu kullanarak, sihirbazı sihirbazı ça- na gelecektir. Dikkat! Fast User Switching fonksilıştırın ve ilk olarak sunuda kullanmak istediğiniz resimleri tek tek seçin veya yonunun kullanılabilmesi k ullanılabilmesi için Denetim resimlerin içerisinde bulunduğu klasörü Masası’ndaki Accounts aracı kullanılaseçerek tüm resimleri otomatik olarak rak istenen kullanıcılar kullanıcılar için aktif hale geekleyin ekleyin.. Son olarak olarak sunu sunu ismini, ismini, saklasakla- tirilmelidir tirilmelidir.. Ancak bu bu işlemi işlemi yapacak yapacak nacağı konumu, resim büyüklüklerini ve ve kullanıcının Administrator haklarına sasunu tipini belirleyin ve Next düğmesine hip olması gereklidir. gereklidir. İşletim sistemi olatıklayarak tıklayarak sunuyu oluşturun. oluşturun. Daha son- rak Windows XP kullanmasına rağmen ra bu sunuyu izlemek için yapmanız gereken tek şey oluşturulan HTML dosyasını çalıştırmak olacaktır.
Powertoys paketiyle XP’de kolay kullan›c› yönetimi Windows XP altında kullanıcı profilleri için masaüstü, Başlat menüsü ve verilerin saklanacakları ortamlar özel olarak belirlenebili belirlenebilir. r. Ayrıca Ayrıca Powertoys Powertoys paketi içerisinde yer alan Super Fast User Switcher (Süper hızlı kullanıcı değiştirici) ve nesne menüsüne eklenen “Open Command Windows Windows here” araçları sayesinde XP altında kullanıcı değiştirme işlemi daha da hızlandırılabilir. hızlandırılabilir. İlk olarak Windows XP Home ve Professional sürümlerinde karşımıza çıkan Fast User Switching fonksiyonu sayesinde, sayesinde, bir do-
KOMUT SATIRI: H›zl› komut sat›r› eriflimi komutu sayesinde uzun klasör adlar›n› yazman› z gerek mez.
CHIP | ÖZEL
ÖN‹ZLEME: Task Switcher sayesinde ayn› uygulamalar aras›nda geçifl yaparken karmafla ortadan kalk›yor.
Tecrübeli kullan›c›lar için oyuncaklar
Şu ana kadar tanıttığımız Powertoys araçlarını göz boyamak için hazırlanan eklentiler olarak düşünenler Virtual Desktop’ı ve Windows XP ile çalışmayı daha da kolaylaştırmak için hazırlanan Task Switcher ve Taskbar Magnifier araçlarını araçlarını incelemeli incelemeliler ler.. Windows Windows NT 4.0 ve 2000’de de bulunan ancak Resource Kit içerisinde saklanan Virtual Desktop, Desktop, yani sanal masaüstü masaüstü aracını tüm Linux kullanıcıları kullanıcıları bilirler. bilirler. Virtual Virtual Desktop Manager yardımıyla çalışma alanınızı sanal da olsa genişleterek Windows XP masaüstünden daha etkili şekilde faydalanabilirsiniz. Söz konusu PoPowertoy’u kullanarak sadece bir tıklama ile maksimum dört farklı sanal masaüstü oluşturabilirsi oluşturabilirsiniz. niz. Bunların Bunların her biri, Başlat düğmesi, görev çubuğu ve tüm kısayolları ile, aslında tek bir masaüstünün kopyasıdır. kopyasıdır. Buralarda farklı programları çalıştırabilir ve sadece tek bir fare tıklaması ile söz konusu çalışma ortamları arasında arasında gezinebilirsiniz. gezinebilirsiniz. Virtual Virtual Desktop Manager bir yüklendikten sonra farenin sağ düğmesini kullanarak görev çubuğu üzerine tıklayın ve ToolUZMANLAR ‹Ç‹N: Desktop Manager dört bars/Desktop Manager komutunu çalıştıfarkl› masaüstü görünümüyle yüksek rın. rın. Bunun Bunun sonucun sonucunda da ekrana ekrana gelen gelen performansl› çal›flma ortam› sa¤l›yor. pencereyi pencereyi kullanarak, farklı çalışma çalışma ortamlarını sanal masaüstü olarak kaydehalen DOS’tan kopamamış kullanıcıla- debilir ve ister yine aynı pencereyi kulların ise, Powertoys’un Powertoys’un daha önceki versi- narak önizleme görüntüleri yardımıyla yonlarında bulunan Nesne menüsü üze- istediğiniz masaüstüne geçebilir veya dirinden DOS komut satırına ulaşması rekt olarak numarasının görüntülendiği mümkün mümkün.. Kullanıc ullanıcıla ılarr, Explor Explorer er kabuk kabuk düğmeye tıklayabilirsiniz. Powertoys Powertoys paeklentisinden eklentisinden epey faydalanabi faydalanabilirler lirler.. Bu ketinde kullanışlı araçların yanında bir sayede klasörlerin Nesne menüsüne ek- dezavantaja sahip olduğunu söyleyebilelenen Open Command Windows here ko- ceğimiz Task Switcher sayesinde mutu ile açılan DOS penceresinden [Alt]+[Tab] tuş kombinasyonuyla çalıDOS oyun ve programlarını rahatlıkla şan programlar arasında geçiş yapmak çalıştırmak mümkün. istediğiniz istediğinizde, de, söz konusu programların programların
49
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE PowerToys
simgesi ile beraber ekranların ön izleme resimleri resimleri de ekrana gelecektir. gelecektir. Bu ekran görüntüleri gerçek zamanlı oluşturuldukları için Task Switcher sistemi oldukça yavaşlatıyor. yavaşlatıyor. Windows ile beraber sunulan ve fare imlecini takip ederek ekran görüntüsünü büyüten aracı Start/All Programs/Accessories/Accessibility/Magnifier komutu yardımıyla çalıştırabilirsi-
niz. Powertoys paketi içerisinde yer alan Taskbar Magnifier ise görev çubuğuna
ekleniyor ve ekranın herhangi bir alanını sekiz sekiz kata kadar büyütebiliy büyütebiliyor. or. Bu büyüteci etkinleştirmek için görev çubuğuna farenin sağ düğmesini kullanarak tıklayın ve Nesne menüsündeki Toolbars / Taskbar Magnifier komutunu çalıştırın. lıştırın. Bunun sonucunda sonucunda görev çubuçubuğu üzerinde ekrana gelecek küçük bir pencere üzerinde fare veya klavye hareketi takip takip edilecek edilecek aktif olan bölge bölge bü yütülerek görüntülenecektir. görü ntülenecektir.
Son olarak profesyonel hesap makinesi Power Toy Calculator,Windows XP donatıları arasında yer alan ve sadece standart ve gelişmiş versiyonlarına sahip olan hesap makinesi makinesinin, nin, grafik fonksifonksi yonları ile donatılmış hali. Bu sayede matematik fonksiyonlarının grafiklerini oluşturabilir oluşturabilirsiniz. siniz. Ayrıca Ayrıca uzunluk, uzunluk, ağırlık, sıcaklık ve zaman birimleri birimleri ile de çalışabilirsiniz. Sorunsuz bir şekilde kurulan, sadece 1 Mbyte büyüklüğündeki Powertoys paketi, paketi, Windows XP’yi bir dizi kullanışlı yeni fonksiyon ile donatı yor.Aslında yor.Aslında işletim sistemine entegre olarak da sunulabilecek paketin en önemli parçası ise Windows XP’nin ince ayarlarına rahatlıkla ulaşma imkanı sağlayan Tweak Tweak UI aracı. Tüm araçların ayrıntılı listesini “Windows “Windows Araçları” kutucuğunda bulabilirsiniz.
HIZLI BAKIfi
» Tüm Power Toys Eklentileri Alt-Tab Replacement Dosya Ad›: Taskswitch.exe Boyutu: 534 KB Tan›m: Programlar aras› geçifl s›ras›nda, uygulama penceresinin simge boyutunda görüntülenmesini imkan tan›yor. CD Slide Show Generator Dosya Ad›: Slideshow.exe Boyutu: 548 KB Bu araç CD’ye kaydedilen resimleri slayt flov biçiminde görüntüleyebilir. CD Slide Show Generator, Windows 98 ve Me alt›nda da sorunsuz biçimde çal›fl›yor. Desktop Wallpaper Changer Dosya Ad›: CreativityFunPack.exe Boyutu: 1.570 KB The Wallpaper Changer PowerToy masaüstü duvar ka¤›d›n›n önceden belirlenen periyotlarda otomatik olarak de¤ifltirilmesine imkan tan›yor. Image Resizer Dosya Ad›: ImageResizer.exe Boyutu: 521 KB Resim dosyalar›n›n h›zl› bir biçimde yeniden boyutland›r›lmas›n› sa¤lar. Program içerisinde yer alan standartlar haricinde özel boyut tan›mlamak da mümkün. HTML Slide Show Wizard Dosya Ad›: Htmlgen.exe Boyutu: 771 KB Dijital foto¤raflar›n›z›n web sitenizde kullanabilece¤iniz biçimde bir HTML dos yas› üz erine yerlefl tirilme sini sa ¤lar. Open Command Window Here Dosya Ad›: CmdHere.exe Boyutu: 514 KB Alt klasörler üzerine sa¤ tuflla t›kland›¤›nda ekrana gelen alt menüde kendi ad›n› tafl›yan seçenek arac›l›¤›yla do¤rudan komut sat›r›na geçilmesini sa¤lar. Power Calculator Dosya Ad›: PowerCalc.exe Boyutu: 624 KB Bu araç sayesinde fonksiyonlar›n grafiklerini çizebilir, farkl› denklemlerin çözümünü bulabilir veya birçok dönüflümü kolay bir biçimde gerçeklefltirebilirsiniz.
GRAF‹K HESAPLARI: Profesyonel hesap makinesi art›k fonksiyon grafiklerini ekrana getirebiliyor.
Super Fast User Switcher Dosya Ad›: FastSwitch.exe Boyutu: 550 KB Bir etki alan›na kay›tl› olmayan ve ayn› bilgisayar üzerinde yarat›lan kullan›c› oturumlar› aras›nda h›zl› geçifl imkan› sa¤lar. Taskbar Magnifier Dosya Ad›: Magnifier.exe Boyutu: 515 KB Bu araç, görev çubu¤una eklenen büyüteç ile ekran›n bir bölümünün yak›nlaflt›r›lmas›n› sa¤layarak, görme bozuklu¤u olan kullan›c›lar›n iflini kolaylaflt›r›r. Tweak UI Dosya Ad›: TweakUI.exe Boyutu: 564 KB Bu araç Windows XP alt›nda standart kullan›c› arabirimi üzerinden eriflileme yen, örn e¤in f are, W indows G ezgini , araç çubu¤u ayarlar›na eriflim sa¤lar. Webcam Timershot Dosya Ad›: Timershot.exe Boyutu: 610 KB Powertoys paketinin kullan›fll› araçlar› aras›nda yer alan Webcam Timershot, web kameran›zla önceden belirlenen aral›klarda otomatik olarak görüntü kaydedilmesini sa¤lar. Video Screen Saver Dosya Ad›: CreativityFunPack.exe Boyutu: 1.570 KB Bu sayede 64. sayfada ayr›nt›l› biçimde aç›klanan Windows Movie Maker 2 uygulamas›yla oluflturdu¤unuz ev videolar›n›z› ekran koruyucusu olarak izleyebilirsiniz. Virtual Desktop Manager Dosya Ad›: Deskman.exe Boyutu: 550 KB Bu araç sayesinde sanal olarak oluflturulan dört farkl› masaüstüne Windows görev çubu¤u üzerinden eriflebilirsiniz.
EKRAN KORUYUCU: Movie Maker 2 ile haz›rlad›¤›n›z videolar›n›z› bu sayede ekran koruyucu olarak tan›mlayabilirsiniz.
CHIP | ÖZEL
50
2
I Adobe Photoshop
Photoshop’tan Özgün çal›flmalar
Profesyonel grafik çalışması: Geliştiricilerinin sakladıkları resimleri görebilmek için ilk olarak Help/About Photoshop komutunu çalıştırın ve ekrana gelen penceredeki resme dikkat edin. Bu pencereyi kapattıktan sonra, Help/About Photoshop komutu komutunu, nu, ancak ancak bu sefer sefer [Shift] ve [Ctrl] tuşlarını basılı tutarak, bir kez daha daha çalıştırın. çalıştırın. Adobe Adobe PhotosPhotoshop’un 5 sürümünden itibaren bulunan bu fonksiyon ile, her program sürümünsürümünde farklı resimler ekrana geliyor. geliyor. Oldukça etkileyici. Sürpriz Yumurtalar
Programlar›n Gizli Sürprizleri Excel 2000’de gizlenmifl bir araba yar›fl›, yonca yapra¤› fleklindeki Word 2000 fare imleci, Adobe Premiere 6.0 alt›ndaki resimler ve çok daha fazlas›. Bu bölümde sizler için en popüler sürpriz yumurta örneklerini bir araya getirdik .
Y
Bir uygulama geliştirme projesinde emeği geçen tüm programcıların isimleri isimlerinin, nin, uygulama uygulama içeriiçerisinde görüntülenm görüntülenmesi, esi, yazılım geliştirigeliştiriciler arasında gelenek halini almıştır. almıştır. Bu işlem, filmlerden filmlerden alışıldığı alışıldığı üzere, üzere, isimleisimlerin ekranda listelenmesi ile gerçekleştirilir. lir. Ancak programcılar programcılar isimlerinin isimlerinin görüntülenmesi için, uygulamalar içerisine günlük işlerden yorulan Office ve Windows kullanıcılarını rahatlatacak eğlenceli araçlar da saklayabilirler. saklayabilirler. Bu tür esprili eklentiler, eklentiler, literatürde literatürde Easter Egg, yani “Sürpriz “Sürpriz Yumurta Yumurta”” olarak adlandırılıradlandırılırlar. Bu isim,söz isim, söz konusu konusu eklentilerin ne el kitabı ne de yardım dosyalarında bulunmadığı, karşınıza sadece tesadüfen çıkabileceğini gösteriyor. gösteriyor. Excel 2000’de gizlenmiş bir araba yarışı, yonca yaprağı şeklindeki Word Word 2000 fare imleci, Adobe Premiere Premiere 6.0 altındaki resimler resimler ve çok daha fazlası. fazlası. Bu bölümde sizler için en popüler sürpriz yumurta örneklerini bir araya getirdik:
CHIP | ÖZEL
ETK‹LEY‹C‹: Bu görüntü Photoshop kullan›c›lar› kadar programc›lar›n›n da grafik konusunda uzman oldu¤unu gösteriyor.
1
I ACDSee 4 ve Fotocanvas ACD Systems Çal›flanlar›
3
I Adobe Premiere 6.0
Programc›lar ve Ev Hayvanlar›
FotoCanvas logosu: FotoCanvas’ı açın Help menüsü üzerinden About FotoCan- Sürpriz yumurta cenneti: Adobe Prevas Lite seçeneğine seçeneğine tıklayın. tıklayın. Ardından Ardından miere 6.0’da tamı tamına dört sürpriz ACD Systems logosu üzerine tıklayın. yumurta var. İlkine ulaşmak için Help Son olarak ekrana gelecek küçük Win- menüsünü açtıktan sonra [Shift] tuşu dows logosunu izleyin. basılı durumdayken About Premiere kokomutunu çalıştırmak yeterli oluyor. Benzer şekilde, About Premiere komutukomutunu çalıştırmadan önce [Shift] ve [Ctrl] tuşları basılı durumda olursa, üzerinde muhtemelen çalışanların ev hayvanlarının resimlerinin bulunduğu bir pencere ekrana gelecektir. About Premiere komutunu komutunu çalıştırmadan [Shift], [Ctrl] ve [Alt] tuşlarını basılı tutacak olursanız geliştirici geliştirici takımın, takımın, [Shift] [Shift] ve [Alt] tuşlarına basılı tutacak olursanız da daBAS‹T: ACDSee Windows logosunun görüntülendi¤i rüntülendi¤i basit bir sürpriz yumurta ha geniş bir takımın resmine ulaşabilirsunuyor. siniz.
51
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Easter Egg
5
I Cool Edit Pro
‹lginç Bir Oyun
Anlamsız ama eğlenceli: Cool Edit Pro 2.0’ın sürpriz yumurtasını görebilmek için, Help menüsündeki About komutunu çalıştırın. çalıştırın. Ekrana gelen penceredek penceredekii logo üzerinde iki tane yuvarlak top göreceksiniz. Hareket edebilen bu topları fare ile tutup ekran üzerinde bir yere atabilir veya birbirlerine çarptırarak oyun oynayabilirsiniz. Belli bir süre sonra bir ses efekti eşliğinde aynı yerde ve şekilde başka bir top daha ekrana gelecektir. gelecektir. Ayrıca About penceresine farenin sağ tuşu ile tıklayarak, tıklayarak, topların topların çarpıp geri döndönmeleri için duvarlar oluşturabilirsiniz. FARKLI KOMB‹NASYONLAR: Adobe Premiere 6.0 alt›nda Help menüsü alt›nda farkl› tufllara basarak farkl› pencerelerin görüntülenmesi görüntülenmesi sa¤lanabilir. 4
I Borland Delphi 5/6
ya kaydırın. Welcome to Foghorn's Home Page! seçeneğini seçin ve Macromedia’nın siz sürpriz yumurta meraklıları için hazırladığı görsel sürprizin tadını çıkarın. 8
I Macromedia Dreamweaver Yaz›l›m Gelifltiricileri Görün
Programcılar bir arada: Dreamweaver yazılım geliştiricilerinin fotoğraflarını görmek için aşağıdaki işlemleri yerine getirin: Web sayfanız üzerinde bir bir resim seçi seçin. n. Resm Resmin in Properties penceresini açın. [Ctrl] tuşuna tuşuna basılı basılı tutun ve Pro perties penceresi üzerindeki önizleme görüntüsün görüntüsünee çift tıklayın. tıklayın. Geliştiriciler Geliştiriciler ekranda adlarıyla birlikte görüntülenir. [Ctrl] tuşuna basılı tutarak resim üzerine çift tıklayabilir, tıklayabilir, böylece diğer geliştiricileri de görebilirsiniz. 9
I Macromedia Flash
Flash’ta Alt›n Av›
Yaz›l›m Gelifltiricileri OYUN: Cool Edit can s›k›nt›n›z› biraz ol-
Güç sizinle olsun: Stars Wars serisinin fanatiklik düzeyinde hayran kitlelerine sahip olması, olması, bu serinin fanatikleri fanatikleri arasında yer alan Delphi geliştiricilerini de etkilemiş olacak ki, ilginç bir sürpriz yumurta ile karşımıza karşımıza çıkıyorlar. çıkıyorlar. Borland Borland Delphi 5’in geliştiricilerinin isimlerini listelemek için ilk olarak Help/About kokomutunu çalıştırın ve daha sonra [Alt] tuşunu basılı tutarak sırasıyla “TEAM, DEVE DEVELO LOPE PERS RS,, QUAL QUALIT ITY Y, JEDI” JEDI” keli keli-melerini melerini yazın. Ayrıca Ayrıca sadece “JEDI” “JEDI” yazacak olursanız About penceresinde www.delphijedi.org adresini gösteren bir bağlantı ekrana gelecektir.
DELPHIC‹LER: Y›ld›z Savafllar› fanati¤i programc›lar›n adlar› filmdeki gibi uzayda kay›yor
sun hafifletecek ilginç bir sürpriz yumurta sunuyor. 6
I Internet explorer 5.0
Ç›lg›n Arama Menüsü
Eski anılar canlanıyor: Flash geliştiricilerinin bizler için hazırladıkları hızlı, eğlenceli ve bağımlılık yapabilecek bu oyuna ulaşmak için, için, Flash ana penceresi penceresinndeki Help/About Flash komutunu çalıştırın ve ekrana gelen pencerenin sağ altındaki Macromedia logosuna iki kez tıkla yın. Elinizi çabuk ça buk tutmanızda fayda var, çünkü bu logo kısa bir süreliğine aktif oluyor oluyor.. Son olarak sol taraftaki taraftaki Thanks düğmesine tıklayarak oyuna geçebilirsiniz.
Eğlenceli bir sürpriz: Internet Explorer’ı başlatın. Araçlar / Internet Seçenekleri menüsünden Genel sekmesi altında Diller tuşuna tıklayın. Ekle tuşuna tıkladıktan sonra Kullanıcı tanımlı satırına “ie-ee” “ie-ee” yazın ve Tamam’a tıklayın. “Kul“Kullanıcı Tanımlı Tanımlı [ie-ee]” [ie-ee]” kaydını kaydını listenin Macromedia Fireworks en üstüne taşıyın. Ardından tekrar Inter- 10 I Macromedia net Explorer penceresine geri dönün. Çal›flanlar› Ara simgesine simgesine tıklayın. tıklayın. Penceren Pencerenin in sol yanında Arama penceresi açılır. Yeni seçeneklerin sizi güldüreceğine eminiz. İlginç resimler: Macromedia Fireworks Ardından Sonraki tuşuna tıklayın. geliştiricilerinin ilginç resimlerini görmek isterseniz, program ana penceresindeki Help/About komutunu çalıştırın. 7 I Macromedia Dreamweaver Ardından ekrana gelen penceredeki Lastik Macromedia yazısının üstünde bulunan Tavuk M logosuna, [Ctrl] ve [Alt] tuşlarını basılı tutarak tıklayın. Ekrana gelen penceGörsel şölen: Dreamweaver programını re, arkasında arkasında çalışanların ilginç resimleresimlebaşlatın ve Help menüsüne tıklayın. rini bırakarak kısa bir süre sonra kaybo"Target" "Target" sözcüğünü aratın. Listeyi aşağı- lacaktır.
CHIP | ÖZEL
52
makro oluşturun ve “Magic Eight Ball” adını verin. verin. Daha sonra bu makro makro için Yaz›l›m araç çubuğunda bir düğme oluşturun. Gelifltiricileri Oluşturduğunuz düğme üzerine her tıklandığında Access size özlü(!) bir söz ile Bu sefer resimli: Şu ana kadar karşımıza cevap verecektir. verecektir. Bu hile yalnızca Access çıkan yumurtaların bir çoğu program 97’de kullanılıyor. kullanılıyor. 2000 ve 2002 versiyogeliştiricilerinin kendilerini tanıtmak nundaki nundaki denemelerimi denemelerimizz maalesef hayal amacıyla hazırladıkları küçük sürpriz- kırıklığı ile sonuçlandı. lerdi. lerdi. İşte, Macromedi Macromediaa Fireworks Fireworks gelişgeliştiricileri, isimleri ile yetinmeyip resimleresimlerinin de bulunduğu bir yumurta hazırlamışlar. mışlar. Bunun Bunun için ilk olarak program program ana penceresinde Help/About komutunu çalıştırın ve ekrana gelen penceredeki ilginç resmin üzerine [Alt] tuşu basılıyken iki kere tıklayın. Bunun sonucunda sonucunda program geliştiricilerinin isimleri ile beSAÇMALIK: Access’in sürpriz yumurtas› raber resimleri de ekrana gelecektir. saçma sözlerden oluflan bir listeden 11
I Macromedia Fireworks
ibaret. 12
I Macromedia HomeSite 5 Sürpriz Oyun
Adı üzerinde, üzerinde, Easter Egg: Egg: Macromedia programcılarının HomeSite 5 programına gizlediği sürpriz oyuna ulaşmak için ilk olarak Options / Customize komutunu çalıştırın ve ekrana gelen penceredeki Toolbuttons listesinin en altında bulunan Easter Egg öğesini, öğesini, istediğiniz istediğiniz bir araç çubuğuna taşıyın. Bu düğmenin size sunacağı sürprizleri görmek için, öncelikle pencereleri kapatın ve biraz önce eklediğiniz Easter Egg düğmesine tıklayın. Artık ekrana gelen oyunu başlatarak kod avlamaya başlayabilirsiniz.
14
15
I Microsoft Excel 2000
Gerçek Sürpriz Yumurta
Araba yarışı: Excel 2000’i 2000’i başlatın. Dos ya menüsünden Web Sayfası Olarak Kaydet ’i ’i seçin. Açılan pencered penceredee Yayımla ’ya ’ya tıklayın. Eklenecek etkileşim öğesi ve Ya yımlanmış Web sayfasını tarayıcıda aç seçeneklerini işaretleyin. Yayımla tuşuna tıklayın. tıklayın. Açılan tablo üzerind üzerindee 2000. satırın WC WC sütunu üzerine üzerine gelin. 2000 satırının yanındaki satır başlığına tıklayarak tüm satırın seçilmesini sağlayın (WC2000 hücresi üzerindeyken [Shift] tuşuna basılı tutarak gri 2000 başlığına tıklayın). [Ctrl] + [Shift] + [Alt] tuşlarına basılı tutun ve tablonun sol üstündeki Office simgesine simgesine tıklayın. Spy Hunter Hunter benzeri araba yarışının keyfini çıkarabilirsiniz.
I Microsoft Excel 97 Flight Simulator
Uzayda yolculuk: Excel 97 altında boş bir çalışma çalışma sayfası açın. [F5] tuşuna tuşuna basarak Git penceresini görüntüleyin ve başvuru başvuru satırına satırına “X97:L97” “X97:L97” yazıp Tamam’a tıklayın. Ardından bir defa [Tab] [Tab] tuşuna basın. Böylelikle imleç M97 hücresine gelir. gelir. [Ctrl] + [Shift] tuşlarına basılı tutarak araç çubukları üzerinden grafik sihirbazına sihirbazına tıklayın. tıklayın. Kendinizi Kendinizi vektörel bir yüzey üzerinde uçarken bulacaksınız. Yönünüzü fare fare ile bulabilirsibulabilirsiniz. Uçuş ekranından çıkıp Excel’e Excel’e dönmek için [Esc] tuşuna basmanız yeterli.
16
I Microsoft Excel 2000 Programc›lar Listesi
Çalışanlar iş başında: Excel 2000’de boş bir çalışma sayfası sayfası açın. [F5] tuşuna tuşuna basarak Git penceresini görüntüleyin ve başvuru başvuru satırına satırına “X2000:L2000” “X2000:L2000” yazıp Tamam’a tıklayın. tıklayın. Ardından Ardından bir defa [Tab] [Tab] tuşuna tuşuna basın. basın. Böylelikle Böylelikle imleç imleç M2000 hücresine hücresine gelir. gelir. [Ctrl] + [Shift] [Shift] tuşlarına basılı tutarak araç çubukları üzerinden grafik sihirbazına tıklayın. Ekrana tüm çalışanların bir listesi gelir. Pencereyi kapatmak için [ESC] tuşuna basmanız gerekir. 17
I Microsoft Powerpoint 97 Yaz›l›m Gelifltiricileri
B‹R OYUN DAHA: HomeSite alt›nda HTML kodlar›yla oynayabilece¤iniz gizli bir oyun gizli.
13
I Microsoft access 97
Access’den Saçma Sözler
Uzun dilli: Veritabanı yönetim programı olan Access’in saçmalamasını sağla yabilirsiniz. Bunun için herhangi bir
CHIP | ÖZEL
ÖZGÜRLÜKK: Excel’in alt›nda bir uçufl simülatörü bulmak gerçekten flafl›rt›c›.
Microsoft geliştiricileri imza atmayı seviyor: Microsoft Powerpoint geliştiricilerinin isimlerini görmek için ilk olarak programı açın ve Yardım/Microsoft Powerpoint Hakkında komutunu çalıştırın. Ardından Ardından ekrana gelen pencereni pencerenin n sol tarafında bulunan kare şeklindeki Powerpo Powerpoint int simgesine simgesine tıklayın. tıklayın. Bunun Bunun sonucunda program geliştiricilerinin isimleri ekran koruyucuyu andırır şekilde görüntülenecekt görüntülenecektir ir.. Pencereyi Pencereyi kapatmak için farklı bir alana tıklayın.
53
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Easter Egg
nıcıları için hazırladığı sürprizi görmek için, için, ilk olarak olarak prog programı ramı açın ve Word’den Bir Help/About Paint Shop Pro komutunu Sürpriz Daha çalıştırın. çalıştırın. Bunun Bunun sonucunda ekrana gelen pencerenin sol üst köşesinde buluWord 2000 açılış ekranı: Normalde nan Jasc Software logosuna, [Shift] tuşu Word açılışında ekrana gelen selamlama basılı durumdayken, fare ile iki defa tıkpenceresini görüntülemek için Yardım / layın. Daha sonra hiçbir hiçbir işlem işlem yapmayapmaMicrosoft Word Hakkında komutunu ça- dan “JASCSOFTWARE” “JASCSOFTWARE” kelimesini tuşlıştırın ve ekrana gelen penceredeki Ta- layacak olursanız, karşınıza ağzında kedi mam düğmesinin üzerinde bulunan silik tutan bir köpek resmi ekrana gelecektir. çizgiye [Ctrl]+[Shift]+[Alt] tuşları basılı durumdayken farenin sol tuşunu kulPaint Shop Pro 7 lanarak tıklayın. Word 97 altında da ge- 23 I Programc›lar›n çerli olan bu işlem sonrasında ekrana Toplu Resmi gelen açılış penceresinden kurtulmak için, Word’ün kapatılması gereklidir. Hatıra fotoğrafı: Paint Shop Pro 7 geliştiricilerinin toplu bir resmini görmek 21 I Nero Burning Rom için ilk olarak Jasc web sitesinden AddiYaz›l›m tional Frame olarak Antique Marble ’ı ’ı inGelifltiricileri dirin ve Frames klasörüne (Standart olarak “C:\Program Files\Jasc Software Nero Burning Rom sürprizi: En çok Inc\Paint Shop Pro 7\Frames\”) kopyakullanılan CD yazma programlarından layın. Paint Paint Shop Pro’yu Pro’yu çalıştırdıktan çalıştırdıktan biri olan Nero Burning Rom’un geliştiri- sonra File/New komutunu kullanarak cilerinin isimlerini görmek için 1022x817 piksel ölçülerine sahip yeni bir Help/About komutunu çalıştırın ve ekra- dosya oluşturun. oluşturun. Daha sonra Image/Picna gelen pencere üzerindeki herhangi ture Frame komutunu çalıştırın, Frames bir noktaya iki kere tıklayın. tıklayın. Bunun so- klasöründen Antique Marble ’ı’ı seçtikten nucunda geliştiricilerin isimleri pence- sonra, sonra, sırasıy sırasıyla la Next ve Frame Inside of renin altından geçmeye başlayacaktır. Image seçili seçili durumdayken Finish düğİsimlerin geçiş stillerini değiştirmek için melerine melerine tıklayın. tıklayın. Son olarak Eraser Topencere üzerindeki herhangi bir yere iki ol ’u ’u seçmeli, Tool Options ’tan ’tan fırça bükere daha tıklamanız yeterli olacaktır. yüklüğünü maksimuma getirmeli geti rmeli ve fareyi, sağ düğmesi düğmesi basılı basılı durumda durumdayken yken çerçeve içerisinde hareket ettirerek geliştirici takımın toplu halde çekilmiş resminin görüntülenmesini sağlamalısınız. 20
TAKIM ÇALIfiMASI: PowerPoint 97 programc›lar› kendilerinden söz edilmesini seviyor.
18
I Microsoft Visual Basic Yaz›l›m Gelifltiricileri
Visual Basic product team: Visual Basic geliştiricilerinin listesini görmek için ilk önce View/ Toolbars/Customize komutunu çalışt çalıştırı ırın. n. Ekrana Ekrana gelen gelen Customize penceresindeki Commands kartı üzerinde bulunan Categories listesinden Help ve Commands listesinden de About Microsoft Visual Basic... öğesini öğesini seçin. seçin. Daha sonra, bu komut komutu, u, fare yardımıyla yardımıyla standart araç çubuğu çubuğuna na taşıyarak, taşıyarak, yeni bir bir düğme düğme oluştur oluşturulm ulması asını nı sağlayın sağlayın.. Bu düğmenin ismini değiştirmek için üzerine sağ tuşla tıklayın ve Name alanına “Show “Show VB Cred Credits its”” yazın. yazın. Son olarak olarak Customize penceresini kapatın ve Visual Basic geliştiricilerinin listesini görmek için biraz önce oluşturduğunuz düğme üzerine tıklayın. 19
I Microsoft Word 97 Tilt Oyunu
I Microsoft Word 2000
Eğlenceli bir oyun: Tabii ki Word 97 içerisinde gizlenmiş olan Tilt oyunu da kısa bir mola için tercih edebileceğiniz bir oyun. Bu oyuna ulaşabilmek için (Direct X mutlaka yüklü olmalıdır) aşağıdaki işlemleri yerine getirin: KAYAN YAZI: Nero 5 kayan yaz›ya t›klaWord belgesine “Blue” yazın, 1 Boş bir Word d›¤›n›zda farkl› flekillerde dalgan›yor. kelimeyi kalın olarak biçimlendirin ve yazı rengi olarak mavi atayın. 2 Kelime sonunda bir karakter boşluk 22 I Paint Shop Pro 7 bırakın ve Yardım/Microsoft Word HakKedi Tutan kında komutunu çalıştırın. Köpek 3 Tilt oyununu çalıştırmak için ekrana gelen bilgi penceresi üzerindeki Word simgesine simgesine tıklayın. tıklayın. Bu basit oyunu oyunu [Z] İlginç görüntü: Yaygın olarak kullanılan ve [M] tuşlarını kullanarak oynayabilir- resim düzenleme programlarından Jasc siniz. Paint Shop Pro 7 geliştiricilerinin kulla-
24
I Reg Cleaner
Özlü Sözler
Yumurtadan çıkan anlamlı sözler: Windows’un Kayıt Defteri’ni temizleyerek işletim sisteminin performansını arttıran Reg Cleaner’ın geliştiricileri, program içerisine eğlendirici sözler entegre etmişler. etmişler. Bunları Bunları görebilmek için, ilk olarak, hemen tüm sürpriz yumurtayumurtalarda olduğu gibi Help/About komutunu çalıştırın ve ekrana gelen pencerenin sol üst köşesindeki RegCleaner logosuna [Ctrl] ve [Shift] tuşları basılı durumdayken farenin sol düğmesini kullanarak tıklayın. tıklayın. Bu işlemi işlemi her her yaptığın yaptığınızda, ızda, ek-
CHIP | ÖZEL
54
26
I Turbo Pascal 7.0
Yaz›l›m Gelifltiricileri
Programlamaya giriş: Şu anda üniversitelerde programlamaya giriş dersi olarak gösterilen Turbo Turbo Pascal 7.0, ilk üst seviSÜRPR‹Z KURAB‹YE: Bu seferki sürprizim yeli programlama dillerinden biridir. RegCleaner programc›lar›n›n anlaml› Bilgisayar dünyasının gelişmesine tanıkmesajlar›n› içeriyor. lık eden Turbo Pascal 7.0’ın geliştiricilerandaki pencerede farklı bir söz görün- ri de, kendilerini kendilerini tarihe tarihe geçirmek geçirmek için tülenir. küçük bir sürpriz yumurta hazırlamışlar. Turbo Pascal 7.0 geliştiricilerinin al25 I Stuffit fabetik sıralı listesini görmek için ilk olaProgramc›lar ve rak programı açın, Help/About komutuSürpriz Hikayeleri nu çalıştırın ve son olarak [Alt]+[I] tuş kombinasyonunu uygulayın. Aladdin’in sürpriz yumurtası: Şu ana kadar karşılaştığınız sürpriz yumurtalaWinOnCD rın hemen hepsi geliştiricilerinin listesi- 27 I Gizli Boulder ni ekrana getiriyor getiriyor,, farklı resimler resimler göDash Oyunu rüntülüyor veya saklı oyunları açığa çıkartıyorlard kartıyorlardı. ı. Ancak içerisinde içerisinde bunlardan tamamen farklı bir sürpriz barındı- Düşünceli programcılar: CD yazma işran Aladdin Systems’in sıkıştırma aracı lemi biraz uzun sürebilir. sürebilir. Bu sırada yazStuffIt’in sürpriz yumurtasını etkinleş- ma programının sizi eğlendirmek için tirmek için, program ana penceresinde- bir şeyler yapması iyi olabilir. WinOnCD (www.cequadrat.com), kull ki Help/About komutunu komutunu çalıştırın. Ta- (www.cequadrat.com), kullanı anıcı cıyı yı bir bir kip eden pencere üzerindeki Credits Boulder Dash oyunuyla teselli ediyor. ediyor. Bu düğmesine normal tıklandığında prog- oyunu oynayabilmek oynayabilmek için, ilk olarak herram geliştiricilerinin listesi ekrana gele- hangi bir proje açın ve Help/About kocektir. cektir. Ancak bu düğmeye düğmeye [Shift] tuşu mutunu mutunu çalıştırı çalıştırın. n. Bunun Bunun sonucund sonucundaa basılı durumdayken tıklarsanız ekrana ekrana gelen pencere üzerinde bulunan gelen sürpriz hikayeyi okuyabilirsiniz. WinOnCD simgesine iki kere tıklayın ve İlginizi çekeceğine hiç şüphe yok. ekrana gelen kısa animasyonu izleyin. Bir kez daha tıklarsanız oyun başlatılır. Oyun kahramanını yön tuşları ile hareket ettirebilir ve Exit kapısından kapısından çıkarak, bir sonraki oyun seviyesine ulaşabilirsiniz. 28
NEDEN: StuffIt, WinZip’ten neden daha iyi oldu¤unu anlatan 10 maddelik bir savunma sunuyor.
CHIP | ÖZEL
I WinRar
LOGO: WinRar logosu üzerine t›kland›¤›nda logo düflüfle geçiyor.
için kesinlikle doğru sürüm altında doğru tanımı yazmanız gerekiyor. gerekiyor. Lotus Notes 5.0 Personal Edition altında öncelikle Help menüsü üzerinden “About Notes” ardından küçük harflerle “i am superman” man” yazın. yazın. Ardında Ardından n Notes Notes programıprogramının O harfine tıklayın. Lotus Notes’un Notes’un sırıklı atlayıcısı ekranda kısa bir süre görülür ve ardından geliştiricilerin adı ekrana gelir. Bu yöntem Notes Notes 4 sürümünüden bu yana kullanılabiliyor. kullanılabiliyor. Ancak 4.6 sürümünde “notes is not dead” ve 4.5 sürümünde “yes he is” yazmanız gerekiyor gerekiyor.. 29
I 3D Mark 2001
S›k›c› h›z testlerine son
Çok gelişmiş olmamasına karşın can sıkıntınızı giderebileceğiniz oyunda tenis topu fırlatma aracı ile havada uçan inekleri vurmanız vurmanız gereki gerekiyor yor.. Eğer doğru noktadan doğru açıyla atış yapabilirsiniz inekler havada yok yok ediliyor. ediliyor. Oyunu denemek için programın başlangıç menüsünde Project menüsü üzerinden Edit’e tıklayın. tıklayın. “Project “Project Name” Name” alanına “Holy Cow!” Cow!” yazın. Pencereyi Pencereyi kapatın kapatın ve ve “Ga“Game Demo” seçeneği seçeneği üzerine tıklayın. tıklayın. Ardından ekrana tuşların kullanımının anlatıldığı latıldığı bir tanıtım tanıtım ekranı gelir gelir.. Oyun ise otomatik olarak başlatılır.
Z›playan Logo
WinRAR’dan basit bir sürpriz: WinRAR’ın, şu ana kadar karşılaştığımız diğer sürpriz yumurtalara kıyasla çok daha basit olan yumurtasını etkinleştirmek için Help/About WinRAR komutunu çalıştırın ve ekrana gelen penceredeki program simgesine bir kere tıklayın. Bunun sonucunda simge bir top gibi serbest düşüşe geçer ve birkaç kere sektikten sonra tamamen ta mamen durur. Bu programın sürprizini görebilmek
‹NEK AVCISI: 3D Mark 2001 alt›nda sürpriz yumurta biçimde sunulan oyunu mutlaka deneyin.
56 ‹Ç‹NDEK‹LER
56
Windows: Sistem ayarlar›n›n yedeklenmesi
58
Outlook: E-postalar ve adres defteri
59
Office: fiablonlar ve sözlükler
60
Uygulamalar: Firewall, ICQ ve Winamp
Önemli bilgilerin bir k›sm› baz› ipuçlar›yla kolayca korunurken, di¤erleri unutulma tehdidiyle karfl› karfl›ya kalabilir. CHIP, güvenilir yöntemlerle bilgileri eksiksiz tafl›man›n yollar›n› aç›kl›yor.
Ayarlar›n ve Verilerin Yedeklenmesi
Eski Bilgisayardan Yeni Bilgisayara Tafl›nma H
ayır, ayır, olamaz! olamaz! Onca çalışmam çalışmam boşa mı gitti?” Ayrıntılı bir klasör yapısı altında aylarca süren bir çalışma sonucunda oluşturduğunuz güvenilir güvenilir sisteminiz, sisteminiz, tüm ayarlarınız, ayarlarınız, Office şablonlarınız, Windows Windows adres defteri ve e-postaların otomatik olarak kategorilere ayrılması için kullanılacak kuralların yaratılması için gereken tüm o zahmetli işlemler… Ancak çok geçmeden kara bulutlar bilgisayarınızın üzerinde dolanmaya başlıyor ve Windows’un çöküşüyle her şey son buluyor. buluyor. Artık sistemi en baştan kurmanız gerekli ve tüm ayarlar ayarlar bir yana, sizin için çok çok önemli olan dokümanlar dokümanlar,, son alınan e-postalae-postala-
CHIP | ÖZEL
rınız da dahil olmak üzere tüm e-posta arşiviniz dijital çöplüğü boyladı. Bu tür felaket durumlarına önceden hazırlıklı zırlıklı olan kullanıcılar kullanıcılar,, verilerini verilerini düzenli olarak yedekleyerek sorunlarla karşılaşıldığında tekrar geri alabilirler. alabilirler. Kaybolan verilerin geri yüklenmesi yarım saati aşmaz. aşmaz. Bu bölümde bölümde önemli önemli tüm ayarların ve verilerinizin adım adım yedeklenme yöntemini bulabilirsiniz. Hiçbir verinin unutulmaması için 57. sayfadaki “Kontrol Listesi”ni mutlaka gözden geçirin. geçirin. Ayrıca Ayrıca dosya dosya uzantılarının uzantılarının en en önemlilerini makalenin sonunda 61. sayfada sayfada bir araya araya getirdik. getirdik. Size sadece sadece boş CD’leri satın a lmak kalıyor.
Windows Bafllang›ç menüsü ve çevirmeli a¤ ba¤lant›s› kay›tlar›, sistem ayarlar›, ekran Koruyucular ve S›k Kullan›lanlar… ‹stemeyerek de olsa geride b›rakt›¤›m›z bilgiler bunlar. Sistemin derinliklerinde gizlenen söz konusu dosyalar› nerede araman›z gerekiyor sorusunun yan›t›n› bu bölümde bulabilirsiniz.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
57
UYGULAMA » ATÖLYE Do¤ru Yedekleme
1
I
Masaüstü ayarları epey uğraştırıcıdır. Başlat menüsü kayıtlarının eksik oluşu ise en can sıkıcı durumlardan durumlardan biri. Herhangi bir aksaklığın önüne geçmek için sağ fare tuşuyla Başlat düğmesine Başlat düğmesine ve açılan nesne menüsünden Aç ’a ’a tıklayın. Saklamak istediğiniz klasörleri sürükle ve bırak yöntemiyle herhangi bir klasöre kopyalayabilirsiniz. Yeni sistemde kullanılabilmeleri için aynı adımları ters sırayla uygulamalı ve klasörleri kaydettiğiniz konumdan Başlat menüsüne Başlat menüsüne geri taşımalısınız.
2
I
KONTROL L‹STES‹
Bafllang›ç menüsü kay›tlar›
Çevirmeli a¤ ba¤lant›lar›
Yalnızca çevrilecek numaralar değil, aynı zamanda kullanıcı adı ve parolalar da burada yer alır. alır. Birden fazla servis sağla yıcıdan yararlanmaktaysanız, bağlantı bilgilerinin saklanması gereği artacaktır. Win98/Me’den Win98/Me’den Win2000’ye: Win2000’ye: Normal koşullarda Kayıt Sihirbazı ile bir hayli uğraşmanız raşmanız gerekiyor gerekiyor.. Ancak “DUN “DUN Bac-
Windows
EKRAN KORUYUCULAR: Windows Gezgini’nde .scr dosyalar›n› aratarak ekran koruyuculara ulaflabilirsiniz.
menin ötesinde bir vazgeçilmezlik taşırlar. lar. Alışageldiğin Alışageldiğiniz iz ekran koruyucudan koruyucudan yeni PC’nizde de uzak kalmak istemi yorsanız, öncelikle Windows Ara’ ya başvurmalısınız. vurmalısınız. [F3] ile pencereyi pencereyi açın ve aranacak ifade satırına “*.scr” işaret sırasını girin. Window Windows, s, sistemdeki sistemdeki koruyukoruyucuları listeler listeler.. Dosya adları adları üzerinden üzerinden kendi yüklediklerinizi ayırt edememeniz durumunda, durumunda, tümünü saklamak saklamak en en güvenlisi venlisi olacaktır olacaktır.. Hedef bilgisayarda bilgisayarda da bazı koruyucuların zaten var olduğu uyarısıyla karşılaşırsanız, mevcut dosya yı yedeklediğinizle değiştirebilirsiniz. Yeni PC’ PC’dek dekii hedef hedef konum konum C:\WIN C:\WIN-DOWS\SYSTEM32 klasörü.
4
HP’DE YEDEKLEME: “Dosya Aktarma Sihirbaz›” tafl›nmay› kolaylaflt›r›yor.
kup Tool“ (eCHIP-Code DUN) adlı ücretsiz araç sayesinde çevirmeli ağ bağlantılarının tümünü kolayca kaydetmek mümkün. mümkün. Win98/M Win98/Me/2000’ e/2000’den den WinXWinXP’ye: Ağ bağlantılarının Windows-XP’ye Windows-XP’ye aktarımı aktarımı biraz daha kolay kolay.. “Dosya ve ve Ayar Aktarma Sihirbazı” adlı XP aracını kullanmanız yeterli.
3
I
Ekran koruyucular
Ekran koruyucul koruyucular, ar, bilgisayarın bilgisayarın kişisel kişisel kullanıcı tercihlerine göre belirlenen unsurlarındand surlarındandır ır.. Monitörün Monitörün uzun süreli kullanımdan zarar görmesini engelle-
I
Internet s›k kullan›lanlar
Kimi kullanıcılar kullanıcılar,, genelde genelde ziyaret ettiği ya da en sevdiği web adreslerini aylar hatta yıllar boyunca biriktirir ve web gezgininin Sık kullanılanlar menüsünde kullanılanlar menüsünde katalog formunda s ınıflandırır. Favori web sayfalarını koleksiyoncu tutkusuyla saklamayan kullanıcılar dahi, kaydettikleri arasında ihtiyaç duyduğu anda hemen bulamayacağı adreslerin yer aldığını fark edecektir. Yedekleme her iki durumda da gerekli. Win98/Me Win98/Me’d ’den en Win2000/ Win2000/XP’y XP’ye: e: C:\ WINDOWS\Sık Kullanılanlar’daki bütün dosyaları dosyaları yedekleyin. yedekleyin. Bu sayede söz konusu adresleri Windows 2000 ve XP altından kullanmaya devam edebileceksiniz. Dosyaları doğru konuma kopyalamak, tek ön koşul. Hedef bilgisayar bilgisayar üzerindeki aktarım klasörü C:\Documents and Settings \\Sık Kullanılanlar olmalı. Win2000/XP’den Win2000/XP’ye: Windows 2000/XP’den 2000 ya da XP sürümlerinin kurulu olduğu bilgisayara
Bafllat menüsü kay›tlar›: En önemli masaüstü ayarlar› Çevirmeli a¤ ba¤lant›lar›: ba¤lant›lar›: Telefon numaralar›, kullan›c› ad ve parolalar› Ekran koruyucular: En renkli çal›flma molalar› ‹nternet - S›k kullan›lanlar: En sevdi¤iniz web sayfalar› XP araçlar›yla veri transferi: XP’nin dahili programlar› ile dosya aktar›m›
Outlook Outlook-expres bilgileri: E-postalar›n yedeklenmesi Adres Defteri:Önemli iletiflim bilgilerinin korunmas› Filtreler ve kurallar: Size özel kurallar›n yedeklenmesi
Office Bireysel Antetler: Word ve ifl arkadafllar› için elektronik kartvizitler, dijital imzalar Office-Biçim flablonlar›: Mektup, faks iletisi ve benzerleri Önemli belgeler: De¤erli metinler, örne¤in kendi doktora teziniz Özel sözlükler: Bireysel do¤ru yaz›m tan›mlamalar›
Uygulamalar Firewall Ayarlar›: Özel internet program› yap›land›rmalar› ICQ Ayarlar›: ‹nternet arkadafllar› arkadafllar› listesi Trillian-Kullan›c› ad›: Bireysel iletiflim listenize eriflim ve kay›t WinAmp fiark› Listeleri: Kiflisel müzik listesi ve MP3’ler
ARfi‹V: Uzun sürede bir araya getirilen “S›k Kullan›lanlar“ ba¤lant›lar› tafl›nma s›ras›nda yok olmamal›.
CHIP | ÖZEL
58
taşınmasında Sık Kullanılanlar bilgilerinin aktarımı, aktarımı, güç yanı bulunmayan bulunmayan bir işle işlem. m. C:\Do C:\Docum cumen ents ts and Sett Settin ings gs \\Sık Kullanılanlar klasöründe bulacağınız dosyaları yeni sistemde de aynı adrese kopyalayın.
5
I
XP araçlar›yla veri yedekleme
Kararınız Windows XP’ye terfi yönündeyse, üzerinize üzerinize düşen düşen yük daha daha hafif olacaktır olacaktır.. XP, XP, kullanıcıya kullanıcıya geniş çaplı yardım sağlayan kendi yazılımına sahip. Win98/Me/2000’den Windows XP’ye: Windows-XP CD’sini sürücüye yerleştirin ve başlangıç penceresinin belirmesini bekleyin bekleyin.. Önce Önce Ek görevleri uygula , sonra Dosya ve Ayarları Aktar ’a ’a tıklayın. Tüm önemli dosya ve ayarları kolaylıkla yedeklemenizde yardımcı olacak sihirbaz başlatılacaktır. Windows XP kurulumunun ardında ardından, n, bu işletim sistemin sistemin-den Dosya ve Ayarları Aktar programını Aktar programını çalış çalıştı tırı rın. n. Araca Araca,, Başlat menüsündeki Başlat/Tüm Programlar/Donatılar/Sistem Araçları komutlarıyla Araçları komutlarıyla ulaşabilirsiniz. Windows XP’den Windows XP’ye: XP yüklü bir bilgisayardan bir diğerine aktarım daha da kolay. kolay. Dosya ve Ayarları Aktarma sihirbazı ’nı ’nı başlatın ve talimatları ları izleyin izleyin.. Uygulam Uygulamayı ayı hedef hedef bilgis bilgisaa yarda yeniden başlatın ve bu defa Yeni Bilgisayar ’ı’ı seçin.
Outlook Outlook Express 5.5 ve 6 sürümlerinde e-postalar›n›z› özel dosyalar alt›nda bir araya getirebilir ve standart klasörün ya da önceden belirleyebilece¤iniz bir klasör içerisinde basit bir biçimde yedeklenmesini sa¤layabilirsiniz.
1
I
E-postalar›n yedeklenmesi
Öncelikle Outlook Express’de (Sürüm 5.5 ve 6) Araçlar menüsü üzerinden Seçenekler komutuna tıklayın. Bakım sekmesine geçin ve İletileri Temizleme Şekilleri bölümü leri bölümü altında yer alan Depo Klasörü üzerine rü üzerine tıklayın. Saklama Yeri penceYeri pence-
CHIP | ÖZEL
ri yüklenmesi gerekir. Öneri: Sistemin yeniden kurulmasından önce eğer birçok kimlik ile çalışıyorsanız yedeklerin tekrar alınması sırasında sadece asıl kimliğin yaratılacağını unutmayın: Öncelikle Dosya / Al menüsü Al menüsü üzerinden İletiler seçeneğine tıklayın. Outlook Express Yoluyla Al penceresinde Al penceresinde İleti veya adres defterini almak istediğiniz… listesinde kullanılan sürümü seçin ve İleri’ye tıklayın. tıklayın. E-postaların E-postaların alınacağı alınacağı kimliği kimliği seçin ve Tamam’a Tamam’a tıklayın. tıklayın. Eğer bu kimkim‹LET‹LER: E-postalar›n›z›n sakland›¤› yelik bir parola ile korunuyorsa ilgili alana re ulaflmak bu bilgi olmadan neredeyse parolayı yazmanız gerekir. Gözat üzerine Gözat üzerine imkans›z. tıklayarak verilerin yedeklendiği klasörü resi altında iletilerinizin standart olarak seçebileceğiniz pencereye ulaşabilirsiniz. saklandığı saklandığı klasör görülür. görülür. Şimdi klasör klasör Tekrar Tamam’a Tamam’a tıklayarak işlemi onayadının yazıldığı satıra tıklayın ve satırın layın. İleri ’ye ’ye tıkladıktan sonra sadece başından sonuna doğru seçerek klasörü seçilen klasörlerin mi, yoksa tüm klasörişaretleyin. Ardından seçili alana farenin lerin mi alınacağını belirleyebilir ve sırasağ tuşuyla tıklayarak açılan alt menü- sıyla İleri / Son ’a ’a tıklayarak geri yükleme den Kopyala ’yı ’ yı seçin. seçin. Altern Alternat atif if olar olarak ak işlemini başlatabilirsiniz. [Ctrl] + [C] tuşlarına da basabilirsiniz. Şimdi Başlat menüsü üzerinden ÇaAdres defterinin lıştır ’ı’ı seçin. Aç satırına farenin sağ tu yedeklenmesi şuyla tıklayın ve açılan alt menüden Ya pıştır ’ı ’ı seçin. Panoya Panoya kopyalanan kopyalanan klasör E-postalarınızı güvence altına aldıktan satırı bu alana yapıştırılır yapıştırılır.. Alternatif Alternatif ola- sonra şimdi Windows adres defterinin rak [Ctrl] + [V] tuşlarına basarak da ay- yedeklenmesine sıra geldi. İyi haber: nı sonuca sonuca ulaşabi ulaşabilir lirsin siniz. iz. Şimdi Şimdi Ta- Outlook Express tüm adres defterlerini özel bir WAB WAB dosyası altında saklar. Böymam’a mam’a tıklayın. “Outlook “Outlook Express” Express” adını taşıyan taşıyan kla- lelikle sadece bir dosyayı yedeklemeniz sör penceresinde öncelikle [Ctrl] + [A] yeterli olur: tuşlarına tuşlarına basın. Böylelikle Böylelikle klasörde klasörde yer Sırasıyla Başlat / Ara / Tüm dosya ve alan nesneler seçilir. seçilir. Ardından Ardından [Ctrl] + klasörler seçeneklerini seçin. Dosya Adı [C] tuşlarına basarak dosyaları kopyala- (Windows XP altında “Dosya adının ta yın. Windows Gezgini yardımıyla farklı mamı ya da bir kısmı”) alanına “*.wab” bir disk alanına veya sabit diske geçin ve yazın. Konum alanında sistemin boot örneğin “OEYedek1” “OEYedek1” adında yeni bir kla- edildiği sürücünün bulunduğundan sör oluşt oluşturun urun.. Öncede Önceden n kopyal kopyalanan anan emin olun. Ardından Ardından Başlat (XP’de Başlat (XP’de Ara) dosyaları bu klasöre yapıştırmak için üzerind üzerindee tıklayı tıklayın. n. Bulunan Bulunan sonu sonuçla çlarr [Ctrl] + [V] tuşlarına ba sın. Eğer birçok üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayın ve kimliğe (Identities) sahipseniz aynı Kopyala komutunu komutunu seçin. seçin. Şimdi WinWinadımları tüm kullanıcılar için tekrarlamanız gerekir gerekir.. Ancak bu durumda durumda her bir kullanıcıya özel yedekleme klasörleri kullanmayı kullanmayı ihmal ihmal etmeyin. İlgili seçim seçim penceresine, Dosya menüsü Dosya menüsü üzerinde yer alan Kimlik Değiştir seçeneği üzerinden erişebilirsiniz. Eğer Windows Windows XP altında çok sayıda kullanıcı bulunuyorsa ilgili seçimlere direkt olarak oturum açma penceresinden de ulaşabilirsiniz. E-postaları geri yükleme: Eğer Outlook Express veya işletim sisteminin yeniden KURALLAR: Outlook Express alt›nda oluflturulan kurallar› tekrar yaratman›za kurulması gerekirse öncelikle yedeklegerek kalmad›. nen e-postaların program üzerinden ge-
2
I
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
59
UYGULAMA » ATÖLYE Do¤ru Yedekleme
dows Gezgini yardımıyla farklı bir disk alanı veya sabit disk üzerine geçerek yeni bir klasör oluşturun ve [Ctrl] + [V] tuşlarına basarak kopyalanan adres defterini yeni klasöre yapıştırın. Yedeklenen adres defterinin geri ger i aktarılması ise çok daha basit: Dosya / Al meAl menüsü üzerinden Adres Defteri üzerine üzerine tıklayın ve WAB dosyasının bulunduğu klasörü klasörü seçin. seçin. Son olarak olarak Aç ’a ’a tıklayın.
3
I
Filtreleme kurallar›n›n yedeklenmesi
Bir sonraki sonraki aşama, filtreleme filtreleme kurallarıkurallarının aktarımı olduğundan işlemler biraz daha karmaşık bir görünüme bürünecektir. cektir. Kayıt Kayıt Defteri’ni açmak için Başlat/Çalıştır menüsündeki lat/Çalıştır menüsündeki Aç satırına Aç satırına “regedit” komutunu girin ve [Enter]’a tıklayın. layın. HKEY_CURREN HKEY_CURRENT_USER T_USER\Ide \Identintities\\Software\Microsoft\OutlookExpress\5.0\Rules anahtarına yönelin. genellemesine, bilgisayardan bilgisayara farklılık gösteren rakam sırası yerine başvurduk. Anahtarı eksiksiz halde kaydetmek için Dosya menüsünden Ver ’e ’e tıklayın. Dosya adı ve konum konum belirterek Kaydet ile işlemi onaylayın. onaylayın. FiltreFiltreleme kurallarını, daha sonraki sonraki aşamalarda iki kez tıklayarak bu adımda oluşturduğunuz dosyaya ekleyebilirsiniz.
4
I
OE backup ile komple komple yedekleme
Eğer Outlook Express dosyalarınızın güvenliği için bir miktar para harcamayı gözden çıkarabilirseniz, 15 günlük deneme sürümünü CD’de bulabileceğiniz Outlook Express Backup 6.0 (eChip-Code: OEBackup) OEBackup) programını programını satın satın alabilirsiniz. Alterna Alternatif tif araçlar araçlar,, zamanla zamanlanmı nmışş yedekleme, dekleme, parola koruması koruması ve benzeri ek özelliklere de sahip programlar hakkında ayrıntılı bilgiyi sağdaki Outlook kutucuğunda tucuğunda bulabilirsin bulabilirsiniz. iz. Şimdi program ile örnek bir yedekleme işlemi yapalım: Program penceresinde ilk sırada yer alan Backup Now tuşuna tıklayın. Backup Job Name penceresinde Name penceresinde en üst sırada yer alan ala n alana a lana oluşturulacak yedek dos yasının adını yazın. Backup Description alanına ayrıntılı bir açıklama yapabilirsiniz. Ardından Ardından Next ’e ’e tıklayın. tıklayın. Bu pencerede yedeklemenin yapılacağı medyanın
OUTLOOK
Yedekleme Programlar› Çok Yönlü
CD YAZ YAZMA: MA: Outlook Express Backup yedeklerinizin direkt olarak CD’ye kaydedilmesini sa¤l›yor.
seçilmesi gerekir. gerekir. Yukarıdan aşağıya seçenekler Sabit disk veya veya yerel ağ, çıkarılabilir disk sürücüler, yedekleme üniteleri ve CD-RW ya da CD-R olarak görülür. Her bir seçeneğe tıkladığınızda pencerenin altındaki seçeneklerin değiştiğini görebilirsi görebilirsiniz. niz. İstediğiniz İstediğiniz bir yedekleme yedekleme biçimini seçin (Örneğimizde ilk seçenek). Yedekleme klasörünü belirleyin ve ’e tıklayın. Next ’e Backup Items penceresinde yedeklenecek öğelerin seçilmesi gerekir. Asıl Kimlik ve Kimlik ve Windows Adres Defteri (WAB) seçeneklerini işaretleyin. Total data to save alanında save alanında yedeklenecek dosyalarınızın boyutu görülür. Password Settings alanında yedekleriniz için bir parola belirleyebilirsiniz. Compression Level alanında yedeklerin sıkıştırılma oranı belirlenir. Backup Now tuşuna tıkladığınızda yedekleme işlemi başlar. Quit tuşuna tıklayarak program penceresini kapatabilirsiniz.
Office Belge ve di¤er önemli dosyalar›n yedeklen yede klenmesi mesi s›ras›nd s›ra s›ndaa sorun s orun yaflanmas yafla nmasaa bile b ile aceleyle acel eyle hareket har eket edildi¤inde, di¤er yap›land›rma ayarlar› genellikle gözden kaçar. Dikkat edilmesi gereken en önemli noktalar› bu bölümde bulabilirsiniz
Outlook Express Backup 6.0 e-postalar›n, adres defterinin ve ayarlar›n yedeklenmesi için en önemli seçenekleri sunuyor. Ayr›ca bu program e-postalar›n direkt olarak yedeklerden okunmas›na da olanak tan›yor. Önemli bir eksi¤ini bulmak mümkün de¤il. Bilgi: www.genie-soft.com Fiyat: 30 Dolar De¤erlendirme: 4/5 Ak›ll›
Express Assist 6.0 program›n›n ‹ngilizce sürümünde OE’in 4.0 sürümünden sürümünden itibaren oluflturulan yedekler destekleniyor. Ayr›ca program güncel e-posta klasörlerinin senkronizasyonu ve önceki yedeklerin baflar›l› biçimde okunmas›n› da sa¤l›yor. Bilgi: www.ajsystems.com Fiyat: 30 Dolar De¤erlendirme: 4/5 Profesyonel
Outlook 2000/XP Backup 5.0 profes yonel e-posta programlar›n› n verileriveri lerinin yedeklenmesini sa¤l›yor. Tipik dosya yedekleme seçeneklerinin yan› s›ra s›k›flt›rma tekni¤i de oldukça baflar›l›. Yaz›l›m 1 Gbyte boyutundaki yedekleri 650 Mbyte’›n da alt›na düflürüyor. Bilgi: www.genie-soft.com Fiyat: 30 Dolar De¤erlendirme: 4/5
ok. rtf adresinde adresinde saklar, saklar, Outlook 2000 ve ve XP’de konum C:\Documents and Settings\\Application Data\Microsof ta\Microsoft\Sign t\Signatures atures’d ’dır ır.. Antetli Antetli kağıtlarsa , C:\Program Files\Common Files\Common Files\Microsoft Shared\Stationary klasöründedir. Dosyaları yeni bilgisayarın sabit diskinin uygun klasörüne taşıyın.
2
I
Office-Biçim fiablonlar›
Biçim şablonları, şablonları, mektup, mektup, faks iletisi iletisi ve benzerlerini pratik yollarla şekillendirKiflisel antetli meye yardımcı olurlar. olurlar. Mevcut şablonları .DOT dosya uzantısından tanıyabilirka¤›t sini siniz. z. Micr Micros osof oftt Wor Word, d, bu dos dosya yalar larıı İmza ve antetli kağıtları yeniden kurmak TEMPLATES klasöründe barındırır. zahmetlidir zahmetlidir.. Oysa şablonları şablonları kopyalayakopyalaya- Klasör konumunu alttaki tablodan öğrerak zaman kazanabilirsiniz kazanabilirsiniz.. Outlook Outlook 97; nebilirsiniz nebilirsiniz.. Dosyaları, Dosyaları, yeni bilgisay bilgisayarda arda imzaları C:\Windows\Microsoft Outlo- tablodaki doğru klasörlere kopyalayın.
1
I
CHIP | ÖZEL
60
NORMAL.DOT’u yeni bilgisayara yüklemek için mevcut dosyayı NORMAL.OLD olarak yeniden adlandırın ve kaydedilen dosyayı bu klasöre kopyala yın. Kopyalanan DOT dosyasıyla işlerin yolunda gitmemesi riski karşısında ka rşısında yeni sistemin orijinaline hala erişebilirsiniz.
3
I
Önemli belgeler
OFFICE SÜRÜMLER‹: Kay›t Defteri’ndeki Office klasörü, sürüme göre 8.0 (97), 9.0 (2000) , 10.0 (XP) ve 11.0 (2003) olarak farkl›l›k gösterir.
kaydeder kaydeder.. Window Windowss 98/Me’de 98/Me’de konum C:\WINDOWS\\Application Data\Microsoft\Office’dir. Otomatik Düzelt iletişim Düzelt iletişim penceresinde ayrıca Otomatik metin sekmesini metin sekmesini göreceksiniz. Buradaki seçenekler seçenekler sık kullanılan kullanılan söz kalıplarını önceden sezer ve [Enter] tuşuna tıklayarak metne eklemenize imkan tanır. tanır. Kalıp ifadelerin listesi değiştirilebilir niteliktedir. Otomatik metin düdüzeltmeye yönelik değişiklikler genel NORMAL.DOT dosyasında saklanır. Bilgileri nasıl kaydedeceğinizi ???.??? sayfadaki sayfadaki “Office “Office Biçim Şablonları” Şablonları” bölümünde bulabilirsiniz.
Dokümanlarınız standart ayarlarda Belgelerim klasörüne konur. konur. Kayıt için yalnızca bu klasörü kullandıysan kullandıysanız, ız, alt kla- maya devam etmek istiyorsanız, istiyorsanız, az önce sörleriyle birlikte yedeklemeniz yeterli- yarattığınız REG dosyasına iki kez tıkladir. dir. Klasörün Klasörün nerede nerede yer aldığı aldığı yüklü yın. Kayıtlar kayıt defteri veri tabanına Windows Windows sürümüne göre göre değişir. değişir. Mev- kendiliğinden kendiliğinden aktarılır ve işlerlik kazanır. kazanır. cut işletim sistemi için geçerli konumu alttaki tabloda bulacaksınız. Hiçbir dosOtomatik Yeni bilgisayar›n kurulumu yayı unutmadığınızdan yüzde yüz emin düzeltme olmak için Windows Ara ’ya ’ya DOC dosyasürecinde zaman tasarrufu larını bulma görevini verebilirsiniz. [F3] Office program programları, ları, özel kullanıcı kullanıcı sözsöz- sa¤layabilecek ayarlamalar, ile arama motorunun başlangıç sayfası- lükleri gibi, otomatik otomatik düzeltme listelerilistelerina erişin. Arama ifadesi boşluğuna *.doc ni de paylaşır. paylaşır. Otomatik düzeltme kayıtkayıt- Windows ve Office’inkilerle s›n›rl› harf dizisini girdiğinizde Word Word belgeleri- larının tümü .ACL uzantılı dosyalarda de¤ildir. Messenger ve firewall nizi nizi bulacak bulacaksın sınız. ız. .rtf .rtf gibi gibi farklı farklı dosya dosya tutulur. tutulur. Bir Office programın programının ın ilk kez yap›lan yap› land›rm d›rmalar alar›n› ›n› yedeklem yede klemek ek de uzantılarının da verilerinizi barındırabi- başlatılması sırasında Office 97, kayda de¤er yard›m sa¤lar. leceğini aklınızdan çıkarmayın. çıkarmayın. Yeni sis- MSO97.ACL standart listesini otomatik temde Belgelerim klasörünü kullanma- olarak [Kullanıcı adı].ACL yeni adıyla Firewall nız yedeklemeyi kolaylaştıracaktır. Windows Windows klasörüne klasörüne kopyalar kopyalar.. Office Office ayarlar› 2000/XP MSO MSO.ACL .ACL ise, ise, kendi kendi listesini listesini C:\Documents and Settings\\Application Data\Microsoft\Office Firewall yapılandırmalarının oluşturulayarlar› klasöründeki MSO1031.ACL dosyasına ması zaman alır. alır. Özellikle ilk birkaç saat Word’ün otomatik biçimlendirme özelliği, tablo oluşturma oluşturma sırasında sırasında başvuraOFFICE AYARLARINI BULMAK bileceğiniz en değerli yardımcılarınızOffice 97 Office 2000/XP dan biridir. biridir. Sık ihtiyaç duyduğunuz bi- Ayar Format fiablonu C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ çimlendirmeleri otomatik olarak yerine NORMAL.DOT OFFICE\TEMPLATES MICROSOFT\TEMPLATES getirmesi getirmesi en büyük artısı. artısı. Word, ayarlaayarlaDi¤er biçim C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT rınızın tümünü registry adıyla anılan fiablonlar› OFFICE\TEMPLATES OFFICE\TEMPLATES kayıt defterinde HKEY_CUR- Kullan›c› sözlü¤ü C:\PROGRAM FILES\MICROSOFT C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ RENT_USER\Software\Microsoft\Offi- CUSTOM.DIC OFFICE\OFFICE MICROSOFT\PROOF ce\10.0\Word anahtarı altında saklar Otomatik C:\WINDOWS\[Kullan›c›_Ad›].ACL C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ MICROSOFT\OFFICE\ (buradaki 10.0 anahtarı sisteminizde düzeltme MSO1031.ACL yüklü Office sürümüne göre farklılık Otomatik HKEY_CURRENT_USER\Software\ HKEY_CURRENT_USER\Software\ gösterir). gösterir). Office Office progra programları mlarıyla yla ilgili ilgili biçim Microsoft\Office\8.0\Word Microsoft\Office\9.0\Word ayarlar \10.0\Common alt anahtarındaDi¤er ayarlar HKEY_CURRENT_USER\Software\ HKEY_CURRENT_USER\Software\ dır. dır. Diğer konumları da aşağıdaki kutuda Microsoft\Office\8.0\Common Microsoft\Office\9.0\Common bulabilirsiniz. Ayarları yedeklemek için Kiflisel klasör C:\WINDOWS\APPLICATION C:\[Profil*]\LOCAL SETTINGS\ Başlat düğmesine Başlat düğmesine tıklayın. Çalıştır ’ı’ı seçin OUTLOOK.PST DATA\MICROSOFT\OFFICE APPLICATION DATA\MICROSOFT\ ve girdi satırına satırına “regedit”yazın, “regedit”yazın, sonra TaOUTLOOK mam’a mam’a tıklayın. Registry’de Registry’de yukarıda be- ‹mzalar C:\WINDOWS\MICROSOFT C:\[Profil*]\APPLICATION DATA\ OUTLOOK. RTF MICROSOFT\SIGNATURES lirtilen anahtarı işaretleyin ve editörler Antetli Ka¤›t C:\PROGRAM FILES\SHARED C:\PROGRAM FILES\SHARED penceresinde Dosya/Ver ’e ’e tıkla tıklayın yın.. KlaKlaFILES\MICROSOFT SHARED\ FILES\MICROSOFT SHARED\ sör ve dosya dosya adı seçin. seçin. Kayıt Kayıt dosyaları dosyaları STATIONARY STATIONARY REG uzantısını uzantısını taşır. taşır. Ayarlarınızı Ayarlarınızı daha Belgelerim C:\[Profil*]\BELGELER‹M C:\[Profil*]\BELGELER‹M sonra yeni bilgisayar üzerinde de kullan-
Uygulamalar
5
I
1
4
I
CHIP | ÖZEL
I
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
61
UYGULAMA » ATÖLYE Do¤ru Yedekleme
OFFICE AYARLARINI S‹H‹RBAZ YAZILIMIYLA KAYDETMEK
Ayarlar› online yedeklemek Office 2000 kullan›c›lar›, tüm bireysel yap›land›rmal ar›n› konforlu araçlar yard›m›yla sanal ort amda saklayabilir . Sözünü etti¤imiz kay›t konumu, Microsoft web sayfalar›d›r. http://office.microsoft.com/turkiye/downloads/2000/o2ksmsdd.aspx linkinden Office 2000 Ayarlar›m› Kaydet Sihirbaz›’n› (eCHIPCode: Office) yükleyin ve
UZANTILAR: Dosya uzant›lar›n›n görüntülenmesi için “Bilinen dosya türleri için uzant›lar› gizle” seçene¤ini kapat›n.
boyunca, kullanıcıyı saldırı olasılığından haberdar eden yüzlerce pencere görüntülenecektir. Peki ya yeni bilgisayara taşınma sırasında karşılaşacağınız manzara? Üreticilerin Üreticilerin ifadesiyle, ifadesiyle, önceki yapıyapılandırmayı yeni sisteme aktaramıyorsunuz. Oysa transfer transfer imkansız imkansız değil. değil. Firewall yazılımları genellikle yapılandırmanın saklandığı saklandığı bir dosya dosya içerir. içerir. Dosya, kurulum klasöründe yer almasa dahi yapılandırmada değişikliğe gitmek ve en yeni değiştirilme tarihine sahip dosyayı aramak onu bulmak için yeterli. Verileri yeni sistemin sabit diskindeki aynı adlı klasöre taşıyın.
2
I
ICQ ayarlar›
ICQ 2002a kullanıcılarının yedekleme için kaygılanmaları gerekmez. Listenizde kayıtlı arkadaşlarınızın adları ICQ sunucularında saklanır. Yani ICQ’yu yeni bilgisayarınıza kurmak istediğinizde kulla-
kurulum talimatlar›n› yerine getirin. Ayarlar›n›z ve e-posta adresiniz, kendi belirledi¤iniz bir parola ile izinsiz eriflimlerden korunacakt›r. Ancak sunucu üzerinde saklanan profili düzenli olarak yenilemek zorundas›n›z. Aksi takdirde bilgileriniz üç ay›n sonunda sunucudan silinecektir. Sürenin dolmas›ndan iki hafta önce e-posta adre-
‹NTERNET’TE YEDEK: Microsoft, Office 2000 ayarlar›n› online kaydedilmesine olanak tan›yor.
nıcı adı ve parolanızı girmeniz yeterlidir. Program, Program, listeyi ICQ ağına ilk bağlanma denemesinde otomatik yükleyecektir.
3
I
WinAmp Playlistler
sinize bu konuyla ilgili bir mektup gönderilir. Microsoft, kesin silme iflleminden önce posta kutunuza son bir uyar› mesaj› daha b›rak›r. Sihirbaz afla¤›daki ayarlar› kaydeder: ❿ Simge çubuklar›ndaki de¤ifliklikler ❿ Menü düzenlemeleri ❿ Araçla r menüsü Seçenekler iletiflim penceresinin ayarlar› ❿ fiablon, dosya ve küçük resimler için atanan standart klasörler. ❿ Dosya kayd›yla ilgili standart biçimler ❿ Otomatik hata düzeltme listeleri ❿ Özel kullan›c› sözlükleri ❿ Office k›sayol çubu¤u uyarlamalar› ❿ fiablonlar Microsoft Outlook’ta kendi oluflturdu¤unuz biçim flablonlar› kapsam d›fl›nda kalaca¤›ndan, bu bilgileri kendi çaban›zla kaydetmeniz gerekir. At›lmas› gereken ad›mlar› ???. sayfadaki Office Biçim fiablonlar› ve Önemli belgeler bafll›klar› alt›nda bulabilirsiniz. Araç her koflulda, evdeki PC’nin ayarlar›n› ofis sistemine aktarmak için baflvurulabilecek baflar›l› bir yard›mc›d›r. Ayn› firman›n tüm bilgisayarlar›ndaki bilgisayarlar›ndaki Office kurulumlar›n› eflitleyebilmesi de di¤er dikkate de¤er özelliklerindendir.
turmuş durumdasınız durumdasınız.. Bu nedenle nedenle en kolay yoldan Windows Ara ile ulaşabileceğiniz tüm M3U uzantılı dosyaları yedekleyin. dekleyin. Araca [F3] tuşu ile ulaşabileceulaşabileceğinizi yineleyelim yineleyelim.. Çalma listelerinde listelerindeki ki MP3 dosyalarını kopyalamanız gerektiğini hatırlatmaksa gereksiz...
Müzik dinlemek için MP3 dosyalarını kullanıyorsan kullanıyorsanız, ız, büyük ihtimalle ihtimalle onlara kolay erişim sağlayacak playlistler oluş-
EN ÖNEML‹ DOSYA UZANTILARI Yaz›l›m
Uzant›
Yaz›l›m
Uzant›
MS Word MS PowerPoint MS Access MS Excel MS Project Resim formatlar› Metin dosyalar› RTF metin dosyas› Wordperfect Workbook Lotus Tablolar›
.DOC .PPT .MDB .XLS .MPP .TIF / .JPG / .BMP / .GIF .TXT .RTF .WP+Sürüm No .WKB .WKE
MP3 Zip Arfliv dosyalar› Ayarlar Yap›land›rma Oyun dosyalar› CD-Image’lar› Adres Defteri Filmler Ses Dosyalar› Photoshop Evrak Çantas›
.MP3 .ZIP .CFG .INI .SVG .NRG / .IMG / .C2D .DBF .MPG / .MOV / .AVI .WMV / .WAV .PSD .BRC
EN ‹Y‹ PARÇALAR: Zevkinize göre oluflturdu¤unuz parça listelerinin kaybolmamas› için mutlaka yedekleyin.
CHIP | ÖZEL
62 ‹Ç‹NDEK‹LER
63
Windows Faks: Bedava faks makinan›z
64
MovieMaker 2: Evinizdeki film stüdyosu
68
‹lk yard›m CD’si: Aç›l›fl CD’sinin haz›rlanmas›
70
Service Pack 1’li XP: XP’ye Service Pack entegrasyonu
72
Ücretsiz PDF: Web belgelerinin oluflturulmas›
H›zl› ‹puçlar› Mini Atölye
Hiç bofl zaman›n›z olmad›¤›n› düflünseniz bile bu bölümdeki ipuçlar›n› uygulayabilirsiniz. Ad›m ad›m anlat›mlar befl dakikadan fazla sürmüyor, üstelik zaman kazanman›z› sa¤l›yor.
‹
yi şeyler uzun zaman ge rektirir! Bu bazen doğrudur, doğrudur, bazen yanlış. Çünkü Hızlı Atölye bölümündeki uygulamaları gerçekleştirmek için harcayacağınız kısa süre sayesinde belki de saatler süren işlemlerden kurtulabilirsiniz. Bilgisayarınızda kurulu bulunan ve internet bağlantısı için yararlandığınız modem donanımının faks özelliğini Windows XP içerisindeki ücretsiz bir yazılımla kullanabileceğinizi biliyor muydunuz? Ya bir açılış CD’si oluşturmayı veya XP kurulum CD’sine Service Pack 1 güncellemelerinin entegre edilebileceğini? Ayrıca internet ortamının önemli dosya biçimlerinden olan PDF’leri ücretsiz araçlarla oluşturabilir, spyware’lerden kurtulabilir ve amatör videolarınızı montajlayabilirsiniz. Gerekli programları Chip Özel CD’sinde bulabilirsiniz.
CHIP | ÖZEL
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
63
UYGULAMA » ATÖLYE Faks Konsolu
» G‹ZL‹: DAH‹L‹ FAKS MODÜLÜ XP’nin Faks Program›
Bedava Faks Makineniz Ço¤u kullan›c› bu fonksiyonu bilmez: XP ayn› zamanda ücretsiz bir faks program› da sunar. Üstelik bu program basit olmas›na karfl›n oldukça fonksiyonel. Windows XP Kurulum CD’sinde yer alan program›n kurulumun ard›ndan faks›n›z yaz›c› kadar kolay kullan›labiliyor. Tek ‹htiyac›n›z olan bir modem veya ISDN kart›.
1. Faks modülünün kurulumu
Windows XP kurulum CD’sini haz›rlay›n ve Denetim Masas› / Program Ekle veya Kald›r üzerinden Windows Bileflenlerini Ekle/Kald›r üzerine t›klay›n. Faks Hizmetleri bileflenini seçin, ‹leri’ye t›klay›n ve istendi¤inde Windows XP kurulum CD’sini sürücüye yerlefltirin. Tamam’a t›klad›¤›n›zda kurulum otomatik olarak tamamlan›r.
2. Verilerin girilmesi Ayarlar›n tamamlanmas› için gereken program› Bafllat / Tüm Programlar / Donat›lar / ‹letiflim / Faks / Faks Konsolu alt›nda bulabilirsiniz. Bu komut, ayarlar›n yap›laca¤› yap›land›rma sihirbaz›n› ekrana getirir. ‹lk pencerede gönderenin bilgilerini girin. ‹leri’ye t›kland›¤›nda modem seçim ekran› görünür. Bu pencerede modem veya ISDN kart›n›z›n gelen fakslar›n al›nmas›n› için de etkinlefltirilmesini sa¤layabilirsiniz. Alma ifllemi elle veya belirl enen say›da çald›ktan sonra otomatik olarak da gerçeklefltirilebilir.
3. Alma ve gönderme Faks iletinizi istedi¤iniz herhangi bir programla haz›rlay›n ve belirlenen faks yaz›c›s›na yazd›r›n. Bu ifllemin hemen ard›ndan ekrana al›c› bilgilerinin girilece¤i ve gönderimin bafllat›laca¤›n› belirten bir pencere gelir. E¤er modem ayarlar›nda gelen fakslar›n otomatik olarak kabul edilmesini ayarlad›ysan›z iletinin al›nmas›n› dert etmeyin. Modemin ba¤l› oldu¤u telefon numaras›na gönderilen tüm iletiler konsolda listelenir. Konsol penceresi e-posta araçlar›na benzer biçimde gelen ve giden kutusu klasörlerini içerir.
4. Faks izleyicisi Faks iletilerinin gönderilmesini ve al›nmas›n› gizlenmesini istemiyorsan›z (ISDN kartlar›nda bu ifllem sessiz gerçeklefltirilir) faks izleyicisinin otomatik olarak görüntülenmesini sa¤layabilirsiniz: Faks Konsolu penceresini aç›n ve Araçlar menüsünden Faks ‹zleyicisi...’ne ‹zleyicisi...’ne t›klay›n. Ekrana gelen pencerede Bu iletiflim kutusunu her zaman görünür yap seçene¤ini iflaretleyin. Bu ifllemin ard›ndan araç çubu¤unda faks görevlerini görebilece¤iniz bir simge belirir. Simge üzerine çift t›klad›¤›n›zda Faks konsolu aç›l›r.
CHIP | ÖZEL
64
» ÜCRETS‹Z PROFESYONEL V‹DEO ‹fiLEME
Windows XP MovieMaker 2
Film Stüdyosuna hofl geldiniz Windows XP’ye entegre edilen MovieMaker arac› henüz dijital videolar için kullan›lan ticari kay›t ve makaslama yaz›l›ml yaz› l›mlar›y ar›yla la yar›flabi yar› flabilece lecekk düzeyde de¤il. Her ne kadar WMV dosya biçiminin s›n›rland›rmalar› baz› kullan›c› rahats›z ediyor olsa da evde kaydetti¤iniz k›sa videolar› h›zl› bir biçimde makaslay›p birlefltirmek için MovieMaker’›n yeni sürümü sür ümü yeterli yet erli olacakt› olac akt›r. r.
CHIP | ÖZEL
1. Kay›t modunun bafllat›lmas›, kaynak seçimi Video kay›t cihaz› veya video kamera üzerinden analog görüntü materyallerini PC’de kurulu uygun bir TV kart› ya da video kay›t donan›m› ile say›sallaflt›r›lmas› için gerekli ifllemler MovieMaker ve MovieMaker 2 ile de sorunsuz gerçeklefltirilir. Pencerenin sa¤›ndaki “Video Yakala” alan›nda “Video ayg›t›ndan yakala” üzerine t›klay›n. Aç›lan sihirbaz penceresinde mevcut ayg›tlar aras›ndan video yakalama ayg›t›n› seçin. Ayn› pencerede ses kayna¤› için de gerekli ayarlar görülür.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
65
UYGULAMA » ATÖLYE MovieMaker 2
2. Hedef dosyas›n›n belirlenmesi
Kay›t öncesinde dosyas›n›n otomatik olarak kaydedilece¤i konum ve dosya ad›n›n belirlenmesi gerekir. Video’nuz için uygun bir dos ya ad› ve klasörü seçin. Yakalanan video’nun kaydedilece¤i dosya biçimi Windows uyumlu .WMV olacakt›r. Kliplerin parça parçam› yoksa tek dosya olarak m› kaydedilece¤i ileriki ad›mlarda belirlenecek. Ayr›ca kaydedilecek dosyan›n boyutunu göz önünde tutarak Gözat üzerinden yeterli alana sabit bir sabit disk seçmeniz önerilir.
4. Klip oluflturma ve süre s›n›r›
3. Biçimin belirlenmesi
Movie Maker çözünürlük ve renk derinli¤i için çok fazla seçenek sunmuyor. Gerekli seçenekleri “Di¤er Ayarlar”a t›klad›ktan sonra aç›lan listede ayr›nt›l› tan›mlar›yla birlikte (örne¤in “çevirmeli eriflim için video” gibi) bulabilirsiniz. En yüksek çözünürlük “Yüksek kalitede video (büyük)” seçene¤i ile sa¤lan›r. Ancak ortalama bir sistem için “Yükse kalitede video (küçük)” seçene¤ini tercih edebilirsiniz. Bu sayede 320 x 240 piksel çözünürlükte saniyede 30 kare kay›t yap›labilir.
5. Video’nun kaydedilmesi
Pencerenin alt›nda yer alan “Yakalama süre s›n›r›” seçene¤ini ifla- Örne¤in kamera veya video kay›t cihaz› gibi bilgisayar›n›za ba¤l› retleyerek kay›t süresinin üst s›n›r›n› belirleyebilirsiniz. Deneme bulunan görüntü kayna¤›n› çal›flt›r›n. Pencerenin sa¤›ndaki alanda amaçl› olarak süreyi 2 dakika olarak de¤ifltirin. “ Sihirbaz bitti¤inde video’nun bir önizlemesi görülür. E¤er kaynak olarak bir web cam klip olufltur” seçene¤i ile de kliplerin otomatik oluflturulmas›n› kullan›l›yorsa kameran›n konumunu kontrol edin. Video’nun say›sa¤lan›r. Son seçenek klip geçifllerinde Movie Maker’›n otomatik sallaflt›r›lmas›n› sa¤lamak için “Yakalamay› Bafllat” tufluna t›klaefekt uygulamalar›yla geçifller yaparak kesikliklerinin engellenme- y›n. Ayn› pencere üzerinde kaydedilen görüntünün süresi ve sabit sini olanak tan›r ve klipler böylelikle ard arda görüntülenir ve ge- disk üzerinde kaplad›¤› alan görülür. Video kay›t ifllemini sonlançifller gözü rahats›z etmez. d›rmak için “Yakalamay› Durdur”a t›klay›n.
CHIP | ÖZEL
66
6. Haz›r klip ekleme
7. Kliplerin birlefltirilmesi
Dosya menüsünden “Koleksiyonlar’ Al” seçene¤ine t›klamak yeri- Ana pencerede üç önemli bölüm görülür. Bunlar› ekran›n en alt›nne arabirim üzerinde yer alan “Video Yakala” seçenekleri üzerin- daki zaman çizelgesi ve Storyboard, sa¤ tarafta yer alan Koleksiden “Video Al”a da t›klayabilirsiniz. Aç penceresinin en alt›nda yer yonlar ve önizleme penceresi ve ayr›ca ayr›ca sol tarafta yer Film GörevleGörevlealan “Video dosyalar› için klipler olufltur” seçene¤i etkinlefltirildi¤i ri bölümü. Koleksiyonlar aras›nda yer alan herhangi bir video dostakdirde program AVI veya MPG gibi farkl› video dosya biçimleri- yas›n› fare yard›m›yla sürükleyerek Zaman Çizelgesi üzerine b›ranin eklenmesine de olanak tan›r. Projenize sabit resimler veya mü- k›n. Storyboard olarak da adland›r›lan alanda videolar›n›z›n uzunzik ve ses dosyalar› da ekleyebili r ve ayn› anda bir çok dosyay› seçe- luklar›yla orant›l› olarak yer kaplad›klar›n› ve s›raland›klar›n› görebilirsiniz. bilirsiniz.
8. Makaslama ve birlefltirme
Video yakalama s›ras›nda, her zaman beklenen sonuçlar elde edilmeyebilir ve önemli sahnelerin ön plana ç›kar›lmas› için video ka y›tlar› aras›ndan baz› sahnelerin ç›kar›lmas› gerekir. Zaman çizelgesi üzerindeki saydam mavi kutucu¤u sürükleyerek ya da [Ctrl] + [W] tufllar›na basarak zaman çizelgesinin otomatik yürütülmesini sa¤layarak videolar›n gereksiz bölümlerini belirleyin. ‹mleci geçifl noktalar› aras›na getirin, k›rm›z› ok simgesi göründü¤ünde sa¤a veya sola sürükleyerek silin.
CHIP | ÖZEL
9. Kliparas›nda geçifller
Video geçifl efektleri bulundurmayan bir program video makaslama program› olarak adland›r›lamaz. Movie Maker 2 uygulamas›nda da önceki sürümden farkl› olarak birçok geçifl efektine yer veriliyor. Efektlerin etkilerini görmek için “2. Filmi Düzenle” seçene¤ine t›klay›n ve ekran›n sa¤›ndaki efektlerden birini seçin. Ard›ndan seçti¤iniz geçifl efektini uygulamak için fare ile sürükleyip iki klip aras›na getirin ve art› simgesi göründü¤ünde farenin tuflunu b›rak›n uygulay›n.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
67
UYGULAMA » ATÖLYE MovieMaker 2
10. Ses dosyalar›n›n eklenmesi
11. Ses ayarlar›n›n yap›lmas›
Arka plan müzi¤i gibi bir ses dosyas› da yine 6. ad›mdaki gibi Dos- E¤er arka planda çalan müzi¤in orijinal video seslerinden daha ya menüsü üzerinden filminize eklenebilir. Film Görevleri alan›n- yüksek duyulmas›n› istiy orsan›z öncelikle Film Görevleri alan›n›n dan “Ses veya müzik al” seçene¤ine t›klay›n ve sabit diskinize yer hemen alt›nda sol tarafta yer alan ayar çubu¤u simgesine t›klay›n. alan müzik dosyalar›ndan birini seçin. Movie Maker 2 WAV, MP3 Ekrana gelen pencerede görülen ayar çubu¤unu sa¤a do¤ru hareve WMA gibi en popüler ses dosyas› biçimlerini destekliyor. Kolek- ket ettirin. Böylelikle arka plan müzi¤inin sesi yükselir ve visiyonlara eklenen müzik dosyas›n› sürükleyerek zaman çizelgesi deo’nun orijinal sesleri k›s›l›r. Tam tersini yaparak video seslerini üzerindeki “Ses / Müzik” alan› üzerine b›rak›n. Sa¤a sola hareket yükseltebilirsiniz. ettirerek bafllang›ç noktas› belirlenebilir.
12. Dublaj ve konuflma ekleme
13. Videonun kaydedilmesi
Sabit diskten ses dosyalar›n›n yüklenmesinin yan› s›ra video üzeri- Bitti seçene¤ine t›klayarak düzenleme penceresine geri döndü¤üne konuflmalar ile yorumunuzu ekleyebilirsiniz. Bunun için ses ses nüz art›k s›ra videonuzun kaydedilmesine geldi. Tamamlanan vikart›n›za ba¤lanacak bir mikrofona ihtiyac›n›z olacak. Film Görev- deo dosyas›n› saklamak için “3. Filmi Bitir” seçene¤ine t›klay›n ve leri alan›nda alt› yer alan mikrofon simgesine t›klayarak “Zaman aç›lan listeden “Bilgisayar›ma Kaydet”i seçin. Film Kaydetme SihirÇizelgesi ile Anlat” komutunu bafllat›n. “Anlat›m› bafllat” üzerine baz› penceresinde filminizin kaydedilece¤i çözünürlü¤ü belirleyin t›klad›¤›n›zda zaman çizelgesinde görüntü ilerlerken mikrofondan ya da boyutu tan›mlayarak kay›t biçiminin otomatik olarak seçil yapaca¤›n›z konuflmalar›n›z kaydedilir. “Anlat›m› Durdur” üzerine mesini sa¤lay›n. ‹leri’ye t›kald›¤›n›zda kay›t tamamlan›r ve video t›klad›¤›n›zda dosyan›n kaydedilece¤i pencere ekrana gelir. dosyan›z Media Player’da otomatik olarak oynat›l›r.
CHIP | ÖZEL
68
» HIZLI: AÇILIfi CD’S‹N‹N HAZIRLANMASI ‹lkyard›m CD’si
Acil Durumlar ‹çin Boot CD Kendiniz için mükemmel bir boot CD’si haz›rlay›n! Bu CD ile, ister sistem çökmesi ister sadece yepyen yep yenii bir bi r sabit sa bitdisk disk kurulumu kuru lumu sonras›nda olsun, gerekti¤inde bilgisayar›n›z› hayata geri döndürebilirsiniz.
A
çılış disketi, donanım donanım fanatiklerifanatiklerinin alet çantasında en az tornavida kadar önemli bir yere sahiptir. Bu disket, disket, hayat belirtisi göstermeyen bilgisayarları yeniden çalıştırabilir ve sabit diskleri biçimlendirip, bölümleyebilir. Ancak CD çağının başlangıcından itibaren uzun bir süre geçti ve Windows Me’nin sıkıştırılmış biçimde elde edilen açılış disketi üzerinde donanım fanatiklerinin ihtiyaç duyabilecekleri tüm araçlar için yeterli alan bırakmıyor. bırakmıyor. Ayrıca günümüzün bilgisayarının bir kısmının halihazırda 3,5 inçlik sürücü yuvası bile yok. Açılış disketinizi üzerinde ihtiyaç duyabileceğiniz tüm araçların bulunduğu açılış CD’si ile değiştirmenin tam zamanı. Bu gümüş diskler üzerlerinde üzerlerinde sadece FDisk ve ve Format’ı saklamaz, aynı zamanda virüs tarayıcılar, sürücü dos yaları ve bölümleme araçları için de yeterli alana sahiptirler. Açılış CD’si hazırlamak için bazı programlara programlara ihtiyacınız ihtiyacınız olacak. Açılış için gerekli dosyaları ise sadece işletim sisteminizin kurulum CD’sinden temin edebilirsiniz edebilirsiniz.. Eğer Windows Windows 2000/XP altında NTFS dosya sistemini kullanıyorsa kullanıyorsanız, nız, açılış CD’sindek CD’sindekii DOS söz konusu diskleri okuyamayacaktır. Bu durumda orijinal kurulum CD’sini kullanmalısını kullanmalısınız. z. Windows Windows 2000/XP kurulum CD’leri sistemi tek başlarına açabilirler.
CHIP | ÖZEL
1 Gerekli programlar›n indirilmesi
Öncelikle internet üzerinden BCD full package v1.1.1 (http://www.nu2.nu/nu2files/ bcd111.zip) dosyas›n› bilgisayar›n›za indirin ve sabit disk üzerinde uygun bir klasöre aç›n (örne¤in c:\bcd). E¤er dosyalara di¤er ifltemciler taraf›ndan eriflilmesini istiyorsan›z sunucu üzerinde paylafl›ma aç›n. E¤er bilgisayar›n›zda Nero kuruluysa wnaspi32.dll dosyas›n› arat›n ya da web sitesi üzerinden Nero Aspi Library dosyas›n› indirin (ftp://ftp6.nero.com/wnaspi32.dll).
2 Windows CD’sinin kopyalanmas›
Yukar›daki dosyalar› indirdikten sonra son olarak Windows XP package v1.0 dosyas›n› indirin ve dosyalar› BCD klasörüne aç›n. Ard›ndan Windows XP kurulum CD’sinde yer alan i386 klasörlerini BCD klasörüne kop yalay›n. Home Edition için c:\bcd\cds\wxphome\ ve Pro için d:\bcd\cds\wxppro\). E¤er ???? sayfadaki SP1’li XP CD’sini oluflturduysan›z win51ic.SPx yada win51ip.SPx dosyalar›n›n da alt klasörleriyle kopyalanmas› gerekir.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
69
UYGULAMA » ATÖLYE Aç›l›fl CD’si
3 SP1’li CD önerileri
Aç›l›fl CD’si için gerekli görülmese de autorun.inf, okubeni.htm ve setup.exe dosyalar›n› da CD’ye kopyalayabilirsiniz. Service Pack 1’in 70. sayfada anlat›lan yöntem ile kurulum CD’sine eklenmesinin ard›ndan ayn› klasörde win51ic.sp1 ya da win51ip.sp1 dosyalar› oluflturulur. Kurulum s›ras›nda “put the SP1 CD into drive A:” uyar›s› almamak için bu dosyalar›n varl›¤›n› kontrol edin. Aksi takdirde oluflturulan CD kurulum tamamlanmas› için yeterli olmaz.
5 Aç›l›fl CD’sinin kopyalanmas›
Bir sonraki ad›mda örne¤in Nero Buring Rom gibi Image dosyalar›n›n kaydedilmesine imkan tan›yan CD ka y›t yaz›l›m›n› bafllat›n. File menüsü üzerinden “Burn Image” seçene¤ine t›klay›n. Ekrana gelen Aç penceresinde oluflturulan ISO dosyas›n› bulun ve aç›n. CD kay›t sihirbaz› ekrana geldi¤inde CD yazma h›z›n› olabildi¤ince düflük tutun ve CD yaz›c›n›za deneme amaçl› bofl bir CD-R yerlefltirip dosyay› yaz›n. E¤er çal›fl›rsa bofl bir CD-R tekrar yazabilirsiniz.
4 ISO’nun oluflturulmas›
CD-Rom’da bulunmas›n› istedi¤iniz di¤er tüm dosya ve klasörleri ayn› klasör içerisine kopyalay›n. Bu durumda dosyalar Windows SP kurulumuna entegre edilmez sadece CD içerisinde sonradan kullan›m›n›z için yedeklenir. Son güncellemeleri, IE6.0, MP9.0 ya da Directx9.0 sürümlerine sürümlerine klasörler alt›nda kopyalay›n. Ard›ndan c:\bcd komut sat›r›nda Windows XP Home edition için: bcd wxphome wxphome ve Windows XP Professional için ise bcd wxppro komutlar›n› yaz›n. Art›k bootable ISO dosyas›n› CD’ye yazabilirsiniz.
6 ‹lk yard›m CD’sini test etmek
BIOS’u açmak için kulland›¤›n›z anakarta ba¤l› olarak “Del” veya “F1” tufluna bas›n. Burada bulunan “First Boot Device” seçene¤ini etkinlefltirin, [Enter] tufluna basarak aç›n ve buradaki ayar› “CD-ROM” olarak de¤ifltirin. BIOS’tan ç›kmak için s›ras›yla [Esc] ve [Enter] tufllar›na bas›n ve yapt›¤›n›z de¤ifliklikleri de [Enter] veya [Y] (Yes) tufllar›na basarak onaylay›n. Bilgisayar, bir dahaki aç›l›fl›nda sabitdisk yerine haz›rlad›¤›n›z ilk yard›m CD’sini kullanarak aç›lacakt›r.
CHIP | ÖZEL
70
» PRAT‹K: HIZLI KURULUM ÖNER‹S‹ Tümleflik SP1’li XP
XP’ye Service Pack Entegrasyonu Windows XP için ard arda yay›nlanan çok say›da kritik güncellefltirme paketi son olarak SP1 güncellefltirme paketinin sunulmas›na neden oldu. Üstelik SP2 güncellefltirme paketi ise yolda. yold a. Service Serv ice Pack 1’in kurulumu kuru lumu birçok bir çok kullan›c› için can s›k›c› ve gereksiz bir ifllem. Üstelik sisteminizi tekrar kurman›z gerekiyorsa.
G
erekli uygulamaları ve sürücüleri kurmak zaten neredeyse bir bir iş gününü gününü dolduruyor dolduruyor.. Bu durumda Windows güncelleştirmeleri ya da Service Pack’ler için vakit harcamayı kim ister. Eğer sizde sabit diskinizi sık sık biçimlendiren ve XP’nin temiz kurulumunu tercih eden kullanıcılardansanız SP1 paketini XP’ye entegre ederek zaman tasarrufu sağlayabilirsiniz. Yeni oluşturulacak CD’ye Slipstreamed Sürüm adı verilir. Bu sayede SP1’i internetten indirip kurulması için beklemeniz gerekmez.
1 Gerekli parçalar›n toplanmas›
Slipstreamed XP CD’sinin oluflturulmas› için ihtiyac›n›z olanlar: ❿ Windows XP Kurulum CD’si (Windows XP Pro, Home Edition) ❿ Windows XP Service Pack 1 (‹flletim sisteminizin diline uygun 133 MB’l›k tam sürüm SP1 eChip’de bulabilirsiniz) ❿ CD Yazma program› ❿ ISO Buster program› www.smart-projects.net/isobuster
CHIP | ÖZEL
2 Klasörlerin toplanmas›
Öncelikle CD’nin oluflturulaca¤› ana klasörün belirlenmesi gerekir. Bu yap› bir ana ve üç alt klasörden oluflur. Oluflturulacak ana klasörü yeterli sabit disk alan›na sahip bir sürücü üzerinde seçin. Ard›ndan resimde görülen biçimde bir klasör ve alt klasörler oluflturun. ‹simleri siz belirleyebilirsiniz. Ancak sonraki ad›mlarda örne¤e göre yap›lan aç›klamalar› kendi yap›n›za çevirmeyi unutmay›n.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
71
UYGULAMA » ATÖLYE Service Pack 1
3 Dosyalar›n kopyalanmas› ve aç›lmas›
Windows XP CD’sini sürünüze yerlefltirin ve tüm içeri¤i SS-Root klasörü alt›na kopyalay›n. Ard›ndan s›ra Service Pack 1 dosyas›n›n kopyalanmas›na geldi. EChip CD’den ya da internetten indirdi¤iniz dosyay› XP-SS klasörüne kopyalay›n ve dosya ad›n› xp-sp1.exe olarak de¤ifltirin. Komut sat›r›nda SS-XP1 alt klasörü alt›nda afla¤›daki komutu yaz›n: C:\XP-SS\XP-SP1.EXE -U -X:C:\XP-SS\SS-XP1 Ard›ndan afla¤›daki komutu girerek güncellefltirmeyi sa¤lay›n: C:\XP-SS\SS-XP1\Update\Update.exe C:\XP-SS\SS-XP1\Update\Updat e.exe -S:C:\XP-SS\SS-Root
kay›t ayarlar› ayarlar› 5 CD kay›t
Art›k s›ra oluflturulan CD’nin yaz›lmas›na geldi. Bu ifllemi yapabilecek say›s›z CD yazma program› bulunuyor. Ancak kullan›c›lar›n bü yük ço¤unlu¤u Roxio Easy CD Creator ya da Ahead Nero Burning Rom’u tercih ediyor.Örne¤in Nero’yu bafllat›n ve yeni CD’de oluflturmak penceresinde SS-Root klasöründeki dosyalar› kopyalad›ktan sonra Boot sekmesine geçin ve resimdeki ayarlar› yap›n.
4 Dosyan›n paketlenmesi
Yeni CD’nin aç›l›fl CD’si haline dönüfltürülmesi için Microsoft Corporation.img dosyas›n›n SS-Boot klasörüne eklenmesi gerekir. Bu dosyay› kopyalaman›n birçok yolu vard›r ancak en kolay› Windows XP CD’siyle ISO Buster program›n›n kullan›lmas›. ISO Buster’› bafllat›n ve sol panel üzerinde Bootable CD görüntülendi¤inde Microsoft Computing.img dosyas› üzerine sa¤ tuflla t›klay›n “Extract Microsoft Corporation.img” seçene¤i seçerek SS-Boot klasörüne aç›n.
6 ISO ayarlar› ve CD kay›t
ISO sekmesine geçin ve yine resimde görülen ayarlar› girin. Son olarak Label sekmesine geçin “Volume Label” sekmesine Windows XP Professional için: WXPCCP_TR, Home sürümü için WXHCCP_TR ve OEM sürümlerinde ise Professional için WXPOEM_TR, Home sürümü için WXHOEM_TR tan›mlar›n› girin. Art›k Service Pack’li XP CD’nizi PC’nizin kurulumu için kullanabilirsiniz.
CHIP | ÖZEL
72
» BEDAVA: WEB BELGELER‹N‹N HAZIRLANMASI Word’den Acrobat’a
Ücretsiz PDF Doküman› Oluflturmak
1 Ghostscript ve Gsview kurulumu
Adobe’un PDF biçimi sayesinde, herkesin okuyabildi¤i, ancak üzerinde de¤ifliklik yapamad›¤› dokümanlar›n kullan›m› her geçen gün yayg›nlafl›yor. Ancak Adobe’un orijinal yaz›l›m› için oldukça büyük paralar yat›rmak gereki yor. CHIP, CHI P, beda va PDF dokü manlar› manl ar› oluflturman›z için bir çözüm sunuyor.
H
azırladığınız HTML veya Word dokümanlarını sadece bilgilendirmek amacıyla bir çok kişiye gönderdiğiniz zaman, bu belgelerdeki belgelerdeki metinlerin değiştirilmedeğiştirilme yeceğinden, kopyalanmayacağından veya kişilerin kendileri için kullanmayacağından emin olamazsınız. Gerçi Word Word dokümanlarını şifreşifreleyebilirsin leyebilirsiniz, iz, ancak bu durumda kullanıcılakullanıcıların pahalı Microsoft Office programlarını kullanmasını engelleyebilirsiniz. Bu noktada Adobe, Acrobat Acrobat ürün paleti ile kullanıcılar kullanıcıların ın söz konusu sorunlarını ortadan kaldırmayı hedefliyor. liyor. Daha çok PDF dosyaları (Portable Document Format) olarak bilinen Acrobat dosyaları üzerinde değişiklik yapılamaz, yapılamaz, dosya boyutları oldukça küçüktür ve belki de daha da önemlisi ücretsiz Reader programını Adobe web sayfasından ücretsiz olarak yükleyebilirsiniz. PDF, PDF, son zamanlard zamanlardaa bildiriler bildiriler ve ve kullakullanım kitapçıkları için kullanılan bir standart haline geldi. geldi. Ancak bu dosya türünün türünün en bü yük dezavantajı, PDF dosyalarının oluşturulabilmesi için kullanılan Acrobat programının fiyatının fiyatının çok yüksek olması... özellikle özellikle sadece bir veya iki kere kullanacağınız bir program için çok pahalı! Ancak, bilgisayar bilgisayar dünyasında, dünyasında, her programın olduğu gibi bunun da ücretsiz bir alternatifi mevcut. Bunun için kullanacağınız Ghost Script yazılımları ile Word dosyalarını kısa bir süre içerisinde PDF biçimine dönüştürebilir nüştürebilirsiniz. siniz. CHIP, CHIP, Word dokümanlarındokümanlarından PDF biçimlerini nasıl elde edebileceğinizi adım adım anlatıyor.
CHIP | ÖZEL
Word dokümanlar›n› PDF biçimine dönüfltürebilmek için, ilk olarak, Ghostscript ve asl›nda sadece komut sat›r› sat›r› olarak kullan›labilen Ghostscript uygulamas›n›n grafik arayüzü olarak adland›rabilece¤imiz GSView programlar›n›n yüklenmeleri gereklidir. Ghostscript’i kurmak kurmak için EXE dosyas› üzerine iki kere t›klay›n ve daha sonra aç›lan Winzip penceresindeki Setup dü¤mesine t›kla yarak kurulumu bafllat›n. Kurulum konumunu belirttikten ve Install Fonts seçene¤ini iflaretledikten sonra Install dü¤mesine t›klayarak kurulumu bafllat›n. Daha sonra benzer flekilde GSView program›n› da kurun. Kurulum esnas›nda sunulan dil seçeneklerinden istedi¤iniz birini seçebilirsiniz.
2 Postscript sürücüsü eklemek
PDF doküman› yüklemek için ayr›ca bir de Postscript sürücüsüne ihtiyaç vard›r. Bunun için Bafllat/Ayarlar/Yaz›c›lar komutunu çal›flt›r›n ve Yaz›c› Ekle simgesine iki kere t›klay›n. Yaz›c› Ekleme Sihirbaz› penceresinden “Yerel yaz›c›” seçene¤ini iflaretleyin ve ‹leri dü¤mesine t›klay›n. Bunun sonucunda ekrana gelen pencere üzerindeki Üreticiler listesinden “HP” ve Yaz›c›lar listesinden de “HP Laserjet 6P/6MP Postscript” seçene¤ini iflaretleyin. fiayet bu sürücü bulunamazsa daha eski bir model seçmelisiniz. Kurulumu tamamlamak için ilerleyin. Bu yaz›c›y› standart olarak atamay›n ve deneme sayfas› yazd›rmay›n.
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN »
73
UYGULAMA » ATÖLYE Ücretsiz PDF
3 GSview konfigürasyonu
Ghostscript’i kurmufl olman›za ra¤men, bazen Gsview program›, gerekli dosyalar›n yerini bulamayabilir. Gsview’in çal›flabilmesi için söz konusu dosyalar›n yerinin manuel olarak girilmesi gereklidir. GhostScript DLL ve yaz› tipi dosyalar›n›n yerini belirtmek için Options/Advanced Configure komutunu çal›flt›r›n ve ekrana gelen penceredeki kutulara dosyalar›n bulunduklar› adresleri girin. Ayr›ca “Associate .ps files with GSview” ve “Associate .pdf files with GSview” seçeneklerini iflaretleyerek söz konusu dosyalar›n GSview program› kullan›larak görüntülenmelerini sa¤layabilirsiniz. Buradaki dosya iliflkilendirme ve bafllat menüsüne eklenme ifllemleri kurulum program› taraf›ndan otomatik olarak gerçeklefltirilir ancak dört seçene¤inde geri alma fonksiyonu mevcut de¤ildir.
5 Word doküman› haz›rlamak
‹lk olarak PDF dosyas› olarak kullanmak istedi¤iniz belgeyi Word alt›nda çal›flt›r›n. Söz konusu PDF dönüflüm iflleminin ilk ad›m› olarak biraz önce yükledi¤iniz PostScritp yaz›c›s› yard›m›yla sabit disk üzerinde “.ps” uzant›l› bir dosya içerisine yazmal›s›n›z. Bunun için Dosya/Yazd›r komutunu çal›flt›r›n ve ekrana gelen pencere üzerindeki Yaz›c› listesinden PostScript yaz›c›s›n› seçin ve Dosyaya Yazd›r seçene¤ini iflaretleyin. Tamam dü¤mesine t›kland›¤›nda ekrana gelen pencere üzerinden dosyan›n oluflturulaca¤› yeri ve dosya ismini girmelisiniz. Oluflturulacak dosyan›n “.ps” uzant›s›na sahip olmas› için dosya ismini “test.ps” örne¤indeki gibi t›rnak iflaretleri aras›nda yazmal›s›n›z.
4 GSview ile PDF dönüflümü
fiayet dosyay› “.ps” uzant›l› olarak kaydedemedi¤iniz daha sonra gezgin yard›m›yla “.prn” olan dosya uzant›s›n› “.ps” olarak de¤ifltirebilirsiniz. Söz konusu dosyan›n GSview program› penceresinde aç›lmas› için üzerine iki kere t›klay›n ve File/Open komutunu çal›flt›r›n. Bu dosyay› PDF biçiminde kaydetmek için File/Convert komutunu çal›flt›r›n ve ekrana gelen penceredeki Device listesinden “pdfwrite” seçene¤ini iflaretleyin ve dosyan›n çok yer kaplamamas› için çözünürlük olarak “300” de¤erini seçin. E¤er doküman içerisindeki tüm sayfalar›n dönüfltürülmesi gerekmiyorsa Pages listesinden de istedi¤iniz sayfalar› seçebilirsiniz. Son olarak OK dü¤mesine t›kla y›n ve PDF dosyas›n›n oluflturulaca¤› ismi girin.
6 Acrobat Reader ve GSview
Art›k oluflturdu¤unuz PDF dosyalar›n›z› ister Acrobat Reader, ister GSview’da görüntüleyebilirsiniz. Ancak oluflturaca¤›n›z PDF dosyalar›ndan maksimum performans elde edebilmek için sayfa büyüklü¤ü, yaz› tipi gibi ayarlar› de¤ifltirerek PDF belgesi için en uygun de¤erleri elde etmeye çal›flmal›s›n›z. Dikkat! PDF dokümanlar›ndaki resimlerin kaliteleri kullan›lan yaz›c›ya ba¤l›d›r. fiayet haz›rlad›¤›n›z PDF belgelerinin kalitesinden memnun de¤ilseniz daha güncel, renkli PostScript yaz›c›lar›n› deneyebilirsiniz. Kullanmak istedi¤iniz yaz›c›n›n güncel sürücülerini üretici web sayfalar›ndan temin edebilirsiniz.
CHIP | ÖZEL
74 ‹Ç‹NDEK‹LER
74
Windows: Daha kullan›fll› ve sa¤lam
80
MS Office: Word, Excel, Powerpoint, Access
86
‹nternet: Browser ayarlar› ve Outlook
89
Uygulamalar: Norton, Winamp, Iso Buster, Nero
Gizli Ayarlar ve az bilinen fonksiyonlar
Her Konuda ‹puçlar› ‹lk bak›flta imkans›z gibi görülen ifllemler tecrübeli bir kullan›c› taraf›ndan tek t›klamayla tamamlanabilir. E¤er bilgisayardaki performans›n›z› artt›rmak istiyorsan›z ileriki sayfalarda CHIP’in sizler için bir araya getirdi¤i 50 ipucunu gözden geçirin. dosyaların hangi araçları temsil ettiklerini aşağıdaki küçük listeden öğrenebilirsiniz. İstediğiniz EXE dosyalarına ait kı1 I Windows 2000/XP sayolları masaüstünde rahatlıkla oluştuSistem araçlar›na rabilirsiniz. Bu sayede söz konusu denetim araçlarından birine ulaşmak için sah›zl› eriflim dece kısayol üzerine iki kere tıklamanız Eğer sistem üzerinde çok sık değişiklik yeterli olacaktır. yapıyorsanız, bazı programlara, örneğin Bilgisayar Bilgisayar Yönetimi’ne, Yönetimi’ne, diğer kullanıcıkullanıcıWindows 98/ME/2000/XP lardan daha çok ihtiyacınız var demek- 1 I Önbellek ayarlar›n›n tir. tir. Her seferinde seferinde uzun uzadıya aramak de¤ifltirilmesi yerine, hazırlayacağınız araç setini istediğiniz zaman kullanabilirsiniz. İpucu : Önemli sistem sistem araçları araçları için kısa- Microsoft, NT tabanlı (aynı zamanda XP) yollar oluşturun. Bu sistem araçlarının işletim sistemlerinde önbellek parametretümü Windows (normalde “C:\WIN- lerini değiştirdi. değiştirdi. Bu sayede PC’ler PC’ler WinWinDOWS) dizini içerisinde yer alan SYS- dows 98 ya da Me kurulu bilgisayarlardan TEM32 klasörün klasöründe de bulunur bulunur.. Buradaki daha hızlı çalışabiliyor. çalışabiliyor. Ancak yapılabileyapılabile-
WINDOWS
CHIP | ÖZEL
cek küçük bir ayarla sistemden daha fazla performans almak hala elinizde. İpucu : Başlat menüsü üzerinden Çalıştır ’a ’a tıklayın. Aç satırına satırına “regedit” “regedit” yazarak Kayıt Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. tın. HKEY HKEY_L _LOCA OCAL_ L_MA MACH CHIN INE\C E\CururrentControlSet\Control\SessionManager\MemoryManagament anahtarını bulun ve anahtar üzerine tıkladığınızda ekranın sağında görülen “DisablePagingExecutive” üzerine çift tıkladıktan sonra değeri değeri “1” olarak değiştir değiştirin. in. Aynı Aynı işlemi işlemi “LargeSystemCac “LargeSystemCache” he” değerinde ğerinde de tekrarlayın. tekrarlayın. Böylelikle Böylelikle Windows büyük bir önbellek dosyası oluşturur ve bundan böyle sistem çekirdeğinin parçalarının sabit disk üzerine kaydedilmesi gerekmez ve perpormans artışı sağlanır.
75
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
3
DOSYA S‹STEM‹ ARAÇLARI
I Windows XP
Çok say›da dosyan›n adland›r›lmas›
Windows XP altında çok sayıda dosyayı (örneğin JPG dosyaları) hızlı ve sıralı biçimde adlandırmanız mı gerekiyor? ‹NTERNET‹N YEN‹ ADI: Service Pack 2 ile IPv6’ya tam destek geliyor.
rilmelerinin kurulumunun ardından, ağ ayarları altında Ipv6 desteğini daha etkin biçimde yönetebilirsiniz. 5
TOPLU ADLANDIRMA: Windows XP çok say›dan dosyan›n ayn› anda adland›r›lmas›na ve s›ralanmas›na imkan tan›yor.
İpucu: Windows Windows XP bunun için çok kolay bir özellik sunuyor. sunuyor. Önce adlandırılacak dosyaların dosyaların tümünü tümünü seçin. ArdınArdından farenin sağ tuşuyla ilk dosya üzerine tıklayın. tıklayın. Açılan alt menüden menüden Ad Değiştir ’i’i seçin ve örneğin “Tatil_R “Tatil_Resimle esimlerim(1). rim(1).jpg” jpg” adını verin. verin. [Enter] tuşuna basarak işlemi onayladığınızda XP tüm dosyaları tekrar adlandırır ve sayılar parantez işaretleri içerisinde sıralanır. 4
I Windows XP
Yeni sürümde IPv6 deste¤i
Windows XP altında yeni nesil IP sürüm 6 desteği de bulunur bulunur.. Ancak bu hizmet hizmet henüz ISS’ler tarafından tam olarak desteklenmediğ teklenmediğii için, için, internet internet ortamında ortamında kullanı kullanılam lamaz. az. Dolayı Dolayısıy sıyla, la, ancak ancak kendi kendi yerel ağınız üzerinde deneyebilirsiniz. İpucu: Başlat/Çalıştır seçeneğini kullanarak Aç satırına Aç satırına ipv6 install
yazın ve [Enter]’a basın. Varolan yerel ağ ayarlarınız bundan etkilenmeyecektir. Komut Komut satırında satırında “ipv6 /?” komutunu komutunu kullanarak daha fazla bilgi alabilirsiniz. Ayrıca Microsoft XP SP 2 içerisinde Ipv6 ile ilgili daha geniş destek sunuluyor. sunuluyor. XP için sunulan Service Pack 2 güncelleşti-
I Windows ME
Windows alt›nda gerçek DOS modu
Halen Windows 9x mimarisine sahip olsa da, Microsoft’un DOS’tan DOS’tan yavaş yavaş yavaş kurtulmak için piyasaya sürdüğü bir ara ürün olarak nitelendirebileceğimiz Windows ME’de, ME’de, artık gerçek DOS moduna ulaşmak mümkün mümkün olmuyor olmuyor.. Peki Peki hem Me kullanmaktan vazgeçemiyor, vazgeçemiyor, hem de DOS modunu geri mi istiyorsanız ne olacak? İpucu: www.chip.com.tr/download adresi altından çekebileceğiniz “mfddme13.zip” adlı yama dosyasını kullanabilirsiniz. bilirsiniz. Bu yama, açılışta açılışta [Shift] + [F8] kullanarak gerçek DOS’a erişmenize olanak tanıyacak tanıyacaktır tır.. Ancak bu işlemin işlemin tehlikeli olabileceğini de önceden belirtelim. telim. Bu yüzden yüzden kurulum kurulum adımları adımlarını nı dikkatli dikkatli takip etmenizi etmenizi öneririz. öneririz. WinWin-
comexp exp.msc .msc cmd.exe regedit32.exe taskmgr.exe cleanmgr.exe cleanmgr.exe dxdiag.exe compmgm compmgmt.ms t.mscc disk diskmg mgmt mt.m .msc sc certmgr.msc ciadv.msc devmgmt.msc dfrg.msc eventvwr.msc eventvwr.msc fsmgmt.msc fsmgmt.msc gpedit.msc lusrmgr.msc ntmsmgr.msc perfmon.msc secpol.msc services.msc
Bile Bileflflen Hizm izmetle etlerri Komut Sat›r› Kay›t Defteri Görev Yöneticisi Disk Temizleme DirectX Tan› Arac› Bilgisayar Bilgisayar Yönet Yönetimi imi Disk Disk Yöne Yöneti timi mi Sertifikalar Dizin Oluflturma Ayg›t Yöneticisi Disk Birlefltiricisi Olay Görüntüleyicisi Görüntüleyicisi Paylafl›lan Klasörler Grup ‹lkesi Kullan›c›lar ve Gruplar Depolama Birimi Performans Yerel Güvenlik ‹lkesi Hizmetler
dows’unuz "C:\WINDOWS" tan daha farklı bir klasöre kurulu ise, örneklerdeörneklerdeki bu bölümü kendi bilgisayarınıza uygun olarak olarak değiştirin. değiştirin. İlk olarak Başlat/MS-DOS Komut İstemi seçeneği ile bir DOS penceresi penceresi açın. Windows Windows,, sistem dosyalarına doğrudan erişime izin vermeyeceği vermeyeceği için, öncelikle öncelikle sabit sabit disk disk içinde geçici bir klasör açıp aşağıdaki dosyaları üzerinde çalışmak üzere bu yeni klasöre kopyalamanız gerekir. "C:\WINDOWS\COMMAND.COM" "C:\WINDOWS\COMMAND\EBD\IO.SYS" "C:\WINDOWS\SYSTEM\REGENV32.EXE"
Bu üç dosyanın üzerindeki yazma koruma ve sistem dosyası özelliklerinin kaldırılması dırılması içinse, yeni açtığınız açtığınız klasörde klasörde
6-XP ANTISPY
» Tek t›klamayla temiz Windows XP Windows sistemine elle müdahale etmeye cesaret edemeyenlerin derdine, XP AntiSpy yaz›l›m› derman olabilir. Bu küçük araç, Windows XP’nin veri s›zd›rmas›n› önlemek için, yaz›da anlat›lan ço¤u ipucunu otomatik olarak sizin yerinize uyguluyor. Oldukça h›zl› bir gelifltirme süreciyle program flu anda 3. sürümüne ulaflt› ve Windows XP’nin izinsiz veri trafi¤ini s›n›rlayan popüler bir araç olmay› baflard›. Bunun yan›nda XP AntiSpy’la iflletim sisteminizi, Microsoft’a kay›t ettirildi¤i konusunda kand›rabilirsiniz, an-
cak elbette çok tart›fl›lan ürün etkinlefltirmesini (product activation) yine yapmak zorundas›n›z. Di¤er özelliklerde ise biraz dikkatli olmakta fayda var. XP AntiSpy ile Remote Desktop (Administration) deste¤ini iptal edenler, acil durumlarda en az›ndan nereden tekrar etkinlefltirildi¤ini bilmeliler. Gerçi yaz›l›m ayarlar› tekrar geri alabiliyor, ancak bu s›rada tüm de¤ifliklikler yine Microsoft’un önceden belirledi¤i de¤erlere getiriliyor. XP AntiSpy’› Chip Özel CD’sinde (eCHIP-Code Antispy) bulabilirsiniz.
CHIP | ÖZEL
76
iken “A “ATTRIB -R -H -S *.*” komutunu kullanı kullanın. n. Daha sonr sonraa mfddme1 mfddme13.z 3.zip ip dosyasını da bu bu klasöre açıp, “WINMEDOS.COM” DOS.COM” programını programını çalıştırın. çalıştırın. İşlemin sona sona ermesinin ermesinin ardından, ardından, üzerine yama uygulanmış dosyaları aşağıda belirtilen klasörlere geri kopyalayın. kopyalayın. Tabii ki bu işlemden önce her ihtimale karşı orijinal dosyaların bir yedeğini almayı da unutmayın. unutmayın. IO.SYS dosyasını C:\’ye, C:\’ye, COMMAND.COM’u ise hem C:\WINDOWS DOWS\\ hem hem de C:\ altın altına, a, REREGENV32.EXE’yi ise C:\WINDOWS\SYST DOWS\SYSTEM EM altına kopyalayın. kopyalayın. Son olarak da C:\CONFIG.SYS dosyası içine “DEVICE=C:\WINDOWS\IFSHLP. SYS” satırını satırını ve ve C:\AU C:\AUTOEX TOEXEC.BA EC.BAT T dosyası içine de “C:\WINDOWS DOWS\WI \WIN.CO N.COM” M” satırın satırınıı ekleyin. ekleyin. Tüm yapmanız yapmanız gereken gereken bu kadar; bilgisayarı bir sonraki açışınızda DOS kullanıma hazır hale gelecektir.
YEN‹L‹KLER: Windows 2000 Komut Sat›r› kullan›c›lar›n çal›flmalar›n› kolaylaflt›racak flekilde kayd›rma çubu¤u veya otomatik tamamlama fonksiyonlar› ile donat›lm›fl.
ACPI elektrikt elektrikten en tasarruf tasarruf etmek için kapanma işlemini adım adım düzenler. Windows 2000 tarafından desteklenen bu donanımsal fonksiyonun tanınmasında kurulum esnasında sorun oluşabilir, lir, bu da sonucunda yukarıda yukarıda anlatılan kilitlenmelere neden olabilir. Söz konukonusu problemin problemin çözümü çözümü şöyle: Windows Windows 2000 kurulum programını programını başlatın. başlatın. Bilgisayarın ilk kez yeniden başlatılması sonrasında sonrasında metin ekranında, ekranında, SCSI veya RAID sürücülerinin elle yüklenebilmesi için [F6] tuşuna basılması gerektiğini bildiren bildiren bir açıklama görünecektir görünecektir.. Bunun yerine [F5] tuşuna basın ve ekrana gelen seçenekler arasından Standart PC ’yi ’yi seçin. Bu seçim sonrasında sonrasında Windows 2000 kurulum programı sonuna kadar problemsiz olarak çalışacaktır. çalışacaktır. Tasarruf seçenekleri seçenekleri buna rağmen kullanıkullanılabilir.
turur. turur. Şayet bu karakterl karakterlere ere uyan isim isim bulunamazsa bir uyarı sesi duyulacaktır. Denetim karakterlerinin tekrar girilmesi, yani tuş kombinasy kombinasyonları onlarının nın tekrar tekrar uygulanm uygulanması ası durumunda, durumunda, WinWindows liste içerisindeki değerleri sırasıyla arka arkaya ekrana getirecekti getirecektir. r. Eğer bu esnada [Shift] tuşuna basılırsa, liste sondan başa, yani harf sırasının sırasının tersi yönünyönünde ekrana gelecektir. Eğer komut satırında değişiklik yapar ya da iki tamamlama Windows XP fonksiyonu arasında karar verecek olur- 9 I Windows 2000/XP 7I Gizli eriflimin sanız liste yeniden oluşturulur. Dosya isKomut sat›r› ile engellenmesi mi tamamlayan tuş kombinasyonu etkili çal›flma [Ctrl]+[F] hem dosya hem dizin isimlerinde kullanılabili kullanılabilir.Ek r.Ek bir bilgi: Eğer im- Windows XP altında bilgisayara erişim, Hızlı bilgisayar kullanıcıları Windows leci bir sütun sola kaydıracak ve daha kullanıcı hesaplarına göre tanımlanan 2000 altında da komut satırını sık sık sonra dosya ismi tamamlama fonksiyo- izinlerle gerçekleştirilir. gerçekleştirilir. Bu hesaplar önkullanırlar kullanırlar.. Ancak bu kullanıcıların kullanıcıların bir nunu kullanacak kullanacak olursanız, soldaki soldaki boş- ceden belirlenen haklar ve izinlere uykısmı uzun dizin isimleri nedeniyle ko- luk göz ardı edilecektir. gun biçimde bilgisayara erişim sağlar, mut satırın satırından dan çekini çekiniyor yorlar lar.. WinWinEğer isterseniz dosya tamamlama yani bu sayede kullanıcının programları dows’un izin verdiği uzun dosya ve dizin fonksiyonunun devamlı olarak aktif kal- silip silemeyeceği ya da parola değişikliği isimleri ile komut satırını kullanarak ça- masını sağlayabili sağlayabilirsiniz rsiniz.. Bunun için de- yapıp yapamayacağı belirlenir. lışmak gerçekten de zahmetlidir. netim karakterlerine karşılık gelen bu İpucu: Bilgisayarını başka bir kullanıcı İpucu: Microsoft bunun için bir çözüm değerleri Kayıt Düzenleyicisi’ne onaltı- ile paylaşmak zorunda olan her kullanıüretmiş. Eğer komut komut satırı “CMD.EXE” lık düzende düzende ekleyin: [Ctrl]+[D] [Ctrl]+[D] için "4" cı, Kullanıcı Kullanıcı Hesapları’ Hesapları’nı nı oturum açma komutu yardımıyla çalıştırılırken bir pa- ve [Ctrl]+[F] için de "6". ekranından ekranından tanır. tanır. Ancak ne yazık ki bu rametre kullanılırsa, dosya ve dizin isimpencerede pencerede tüm hesaplar görünmez. görünmez. DiHKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft leri arasında denetim tuşları yardımıyla ğer kullanıcı tanımları sistem yönetimi\Command Processor\CompletionChar gezinmek gezinmek mümkün mümkün olacaktır olacaktır.. Bunun nin derinliklerinde gizlenir: Denetim HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Microsoft için aşağıdaki işlemleri yerine getirin: Masası / Yönetimsel Araçlar / Bilgisayar (i)Başlat(i) menüsünü açın ve (i)ÇalışYönetimi altından Yönetimi altından sistem yöneticilerinin \Command Processor\PathCompletionChar tır(i) üzerine tıklayın. tıklayın. (i)Aç(i) kutusuna mevcut kullanıcıları yönetmesi için geaşağıdaki komutu girin. rekli araçlara erişilebilir. 8
cmd.exe /f:on
Bundan sonra en azından ilk harfini girdikten sonra [Ctrl]+[D] tuş kombinas yonunu kullanarak dizin isimlerinin, [Ctrl]+[F] tuş kombinasyonunu kullanarak da dosya isimlerinin otomatik olarak tamamlanmasını sağlayabilirsiniz. Windows Windows bu esnada imlecin solundaki karakterleri sabit tutar ve bunlara uyan konumları sağlayan bir liste oluş-
CHIP | ÖZEL
I Windows 2000
Kurulum s›ras›nda kilitlenme
Windows 2000 kullanmaya karar verdiniz. Ancak kurulum işlemi işlemi tam yolunda giderken giderken birden ekran kararıyor kararıyor,, yanıp sönen bir imleç görünüyor ve bilgisayar kilitleniyor. İpucu: Bu sorun büyük bir ihtimalle Gelişmiş Yapılandırma Yapılandırma ve Güç arabirimi (ACPI) desteğinden kaynaklanır.
GiZL‹ YARDIM: Support kullan›c›s› Windows taraf›ndan otomatik oluflturulur.
77
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
Bunun için Bilgisayar Yönetimi üze11 I Windows XP rinden Yerel Kullanıcılar ve Gruplar ’a ’a ve XP SP2’d SP2’dee ardından Users ’a ’a tıklayın. tıklayın. Burada kendi kendi uyar›n›n kald›r›lmas› oluşturduğunuz hesapların yanı sıra, Windows XP tarafından otomatik olarak oluşturulan örneğin “Sup- Eğer Microsoft’un web sitesinde yayınlaport_388945a0” port_388945a0” benzeri benzeri bir hesap göre- nacak Windows XP Service Pack 2’nin bilirsiniz. bilirsiniz. Bu hesap her ne kadar devre devre son sürümünü bekleyemediyseniz ve indışı ve tehlikesiz görünse de sistem yö- ternetin derinliklerinden edindiğiniz XP neticisi tarafından oluşturulmamış bir SP2’yi sisteminize kurduysanız bir çok kullanıcı hesabı hoş karşılanmaz. eklentiye rağmen ekranın sağ altında göBu hesap, hesap, firmaların firmaların kullanıcı kullanıcılarına larına rülen "For "For testing purposes purposes only. only. Build online online destek sağlamaları sağlamaları için aktif hale 2600.xpsp2.... " uyarısından rahatsız olagetirilebilir, ancak varsayılan parola kul- bili bilirs rsin iniz iz.. Sırf Sırf bu uyar uyarıı yüzü yüzünd nden en lanıldığında hacker’lara arka kapı açar. SP2’den vazgeçmeyin, çünkü sistem sistem kaBu hesabı silerek bir ucu sisteminize yıtlarında yapılacak küçük bir değişiklik uzanan güvenlik açığını kapatabilirsiniz. ile bu uyarıdan kurtulabilirsiniz. İpucu: Başlat / Çalıştır penceresi Çalıştır penceresi üzerinden “regedit “regedit”” komutu komutu ile Kayıt Defteri 10 I Windows XP Düzenleyicisi’ni başlatın. Ardından penSVCHOST.EXE cerenin solundaki dizin yapısında aşağıdosyas›n› gözden geçirin daki anahtarları bulun: İnternet ortamındaki haber panoları, Windows XP kullanıcılarından gelen yardım mesajları ve uyarılarla dolup taşıyor. Bunun sebebi ise küçük ve ve zararsız bir dosya: SVCHOST.EXE. SVCHOST.EXE. İpucu: [Ctrl]+[Alt]+[Del] tuşlarına basarak “Görev Yöneticisi”ni ekrana getirdiğinizde ilk bakışta hayrete kapılabilirsiniz. siniz. Listed Listedee hiçbir hiçbir program programın ın SVCHOST.EXE adındaki uygulama kadar çok prosese sahip olmadığı görülür. görülür. Örneğin ekranda ağ hizmetleri ya da sistem prosesleri olarak birçok işlem görülür. Bu durumda eğer Active Ports (www.ntutility.com/freeware.html) gibi bir programla iletişim portlarına göz attıysanız haklı paranoyalar ortaya çıkabilir. SVCHOST.EXE’nin web’e çıkış için kapı olarak kullanıldığı ve izlenildiğinizi düşüne düşünebil bilirs irsini iniz. z. Gerçekt Gerçektee ise SVCHOST.EXE oldukça zararsızdır ve kesinlikle tek başına bir tehlike oluşturamaz. maz. Çünkü Çünkü bir DLL dosy dosyası ası (DLL: (DLL: Dynamic Dynamic Link Library; Kütüphane Kütüphane biçiminde bir program rutini) tarafından çağrılan hizmetler için kullanılır. SVCHOST.EXE dosyasının hangi prosesler için kullanıldığı görmek için sistem kayıtları altında “HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\SvcHost”anahtarı on\SvcHost” anahtarı altına göz atabilirsiniz. Değişiklikleri yaptıktan sonra artık içiniz rahat olsun...
12
I Windows 98/Me/2000/XP
Kurumsal Winodows güncellemeleri Eğer tek bilgisaya bilgisayara ra sahipseniz, sahipseniz, işletim sistemi güncellemelerini Başlat menüsü üzerinden Windows Update üzerine Update üzerine tıklayarak sisteme otomatik olarak yüklemek mantıklı bir karar olur. Ancak aynı işlemi şirketinizdeki tüm bilgisayarlar için tekrarlamak, hem internet internet bağlantısının israfı hem de vakit kaybından başka bir şey değildir.
GÜNCELLEME PAKETLER‹: Microsoft’un sitesi üzerinden güncellemeleri sabit diskinize indirebilirsiniz.
WINDOWS SP2: Yeni güncelleme paketinin beta sürümü ekranda uyar› mesajlar›na neden oluyor.
[HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\SystemCertificates\CA\Certificates\FEE449EE0E3965A5246F000E87FDE2A065FD89D4] [HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\SystemCertificat e s \ R O O T \ C e r t i f i c a tes\2BD63D28D7BCD0E251195AEB519243C13142EBC3] Ardından her ikisini de silin ve bilgisayarınızı baştan başlatın. Test mesajının yok olduğunu göreceksiniz. Not: Tüm Kayıt Defteri değişikliklerinden önce önemli verilerinizi yedeklediğinizden emin olun. Bu ve diğer tüm ipuçlarındaki değişiklikler her ne kadar denenmiş olsalar da yapılabilecek hatalar sisteminizin çökmesine neden olabilir.
İpucu: Bu durumda Microsoft kurumsal müşterilerini ve sistem yöneticilerini de unutmamış. Windows güncellemelerini her bilgisayar için tek tek internetten indirmek yerine bir defa indirip güncelleme dosyalarını bir CD’ye kaydederek ya da ağ üzerinden paylaşarak, tüm bilgisayarlara kurulmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için standart Windows Windows Update sitesi yerine aşağıdaki adresi zi yaret etmeniz yeterli olacaktır: http://v4.windowsupdate. microsoft.com/en/default.asp? corporate=true
Ayrıca yine bu site üzerinden donanımlarınızın güncel Windows sürücülerine de ulaşabilirsiniz. Not: Windows işletim sistemlerinin diğer sürümlerinde kullanılabilecek Corporate güncellemeler içinse http://corporate.windowsupdate.microsoft.com/en/default.asp adresini ziyaret
etmelisiniz.
CHIP | ÖZEL
80
13
I Windows 98/Me/2000/XP Sistem veritaban›n› görüntüleyin
Sisteminize yüklenen tüm Windows programları ayarlarını Registry’de saklar, yani kayıt düzenleyicisinde değişiklik yaparlar. Eğer bir programın yaptığı değişiklikleri ğişiklikleri görmek görmek istiyorsanı istiyorsanız, z, kayıt düzenleyicisiyle çalışmak samanlıkta iğne aramaktan daha zordur. zordur. Ancak bu işlem için e-CHIP’te bulunan bir aracı kullanabilirsiniz. İpucu: Registry Monitor ismindeki bu araç, Windows Windows kayıt düzenleyicisin düzenleyicisinde de yapılan değişiklikleri ve bu modifikasyomodifikasyona neden olan programı gösteriyor. NTREGMON.ZIP dosyasını sabit diskinize kopyalayın ve daha sonra bir klasör içerisine içerisine açın. Programı Programı çalıştırmak çalıştırmak için yapmanız gereken tek şey REGMON.EXE MON.EXE dosyasını dosyasını çalıştırmak çalıştırmak.. Bundan sonra Registry Registry Monitor Monitor,, kayıt düzenleyicisine tüm erişimleri standart olarak kaydecek kaydecektir tir.. Bu, normal bir bir Windows oturumunda log defterinin hızlı bir şekilde dolmasına ve böylece Registry üzerindeki denetimin yeniden kaybedilmes kaybedilmesine ine neden neden oluyor oluyor.. Bu nedenle Edit/Filter/Highlight komutunu kullanarak süzgeçler oluşturarak programın çalışma alanını daraltmalısınız. Highlight altından dikkat etmek istediğiniz EXE dosyasını girin ve pencere altındaki tüm kutulardaki işaretleri kaldıWrites seçeneğ rın. rın. Sadece Sadece Log Writes seçe neğii aktif olmalı. Apply düğmesine Apply düğmesine tıklayın ve programı çalıştırın. Daha sonra programla normal olarak çalışın ve kapatın kapatın.. Bunun sonucunda sonucunda Registry Monitor penceresinde programın yazma erişimlerini kırmızı işaretli olarak görebilirsi görebilirsiniz. niz. Eğer anahtarı bulduysanız ve ve düzenlemek istiyorsanız, bu anahtarı Registry Monitor penceresinde seçin ve [Ctrl]+[J] tuş kombinasyonunu uygulayın. uygulayın. Bu, sizi direkt direkt olarak WinWindows kayıt düzenleyicisindeki doğru konuma götürecektir. 14
I Windows 98/Me
Güvenilir flifre koruma
Windows 98/Me sisteminin açılışında sorulan şifreyi geçmenin çocuk oyunca-
CHIP | ÖZEL
ğı olduğunu olduğunu herkes herkes bilir: [Esc] tuşuna tuşuna bir kere basmak yeterlidir. yeterlidir. Ama Registry dosyasında yapılacak bir kaç değişiklik ve (i)Microsoft Family Ağa Oturum Açma(i)’yı ma(i)’yı aktif hale getirmek sureti sureti ile bilgisayarın açılışına daha etkili bir Windows şifresi koyabilirsiniz. İpucu: Bu işlem için yeni bir kullanıcı kaydetmeniz gerekir. gerekir. Tabi bu yeni kullanıcı kaydetm kaydetmee gereksinim gereksinimi, i, bilgisayarı bilgisayarı sadece siz kullanıyorsanız geçerlidir. Başlat menüsünden Ayarlar / Denetim Masası ’nı ’nı seçin. seçin. Açılan pencer pencereden eden Kullanıcılar simgesinin Kullanıcılar simgesinin üzerine çift tıkla yın ve çıkan Kullanıcı Ekle sihirbazının adımlarını adımlarını izleyin. izleyin. Bilgisayarını Bilgisayarınızı zı yeniden başlatın ve isminizle sisteme girin. Denetim Masası’nı tekrar çağırın ve açılan pencereden bu sefer Ağ simgesinin üzerine çift tıklayın. Karşınıza çıkan listede Microsoft Family Ağa Oturum Açma varsa Tamam ile pencereyi kapatabilirsiniz. niz. Aksi Aksi takdird takdirdee 4. adıma adıma geçin. geçin. Ekle düğmesine tıklayın, İstemci ’yi ’yi seçip Ekle ’ye ’ye tıklayın. tıklayın. Açılan pencered penceredee üretici tarafında tarafında Microsoft’ Microsoft’u u seçin, sağ listede listede beliren Microsoft Family Ağa Oturum Açma” seçin Açma” seçin ve Tamam’ı Tamam’ı tıklayın. tıklayın. Gösterilen adımları yükleme bitinceye kadar izleyin.En sonunda sonunda Ağ penceresinde Ağ penceresinde bulunan Birincil Ağ Oturumu listesinden Microsoft Family Ağa Oturum Açma ’yı ’yı seçin ve Tamam ile pencereyi kapatın. Başlat menüsünden Çalıştır ’ı’ı seçin ve açılan pencereye pencereye “regedit” “regedit” yazıp Tamam’ı mam’ı tıklayın. Kayıt Düzenleyici Düzenleyici penceresinde HKEY_LOCAL_MACHINE\Network\Logon dizinine ulaşın. Pencerenin sağında bulunan listenin herhangi bir yerine sağ tıklayın ve açılan Yeni ve DWORD Değeri ’ni menüden Yeni ve ’ni seçin. Yeni oluşan simgenin ismini “Must“MustBeValidated” BeValidated” ile değiştirin ve [Enter] tuşuna basın. Şimdi yeni simgenin üzerine sağ tuşla tıklayın ve “Değer” kısmına “1” değerini girin. Kayıt menüsünden Çıkış ’ı’ı seçerek pencereyi kapatın. Bilgisayarı yeniden başlatın. Şimdi [ESC] tuşuna bastığınızda bir hata iletisiyle karşılaşacaksınız.
SLAYT GÖSTER‹S‹: Windows XP dahili ekran koruyucusu üzerinedn slayt gösterisi yaratman›za imkan tan›yor.
nızda saklıyor musunuz? Eğer Resimlerim klasöründe son tatilde çektiğiniz resimler duruyorsa duruyorsa,, neden ekran koruyukoruyucu olarak bu resimlerin dia gösterisini yapmayasınız? İpucu : Masaüstünde herhangi bir yere sağ tıklayın ve açılan menüden Özellikler ’i’i seçin. Ekran Koruyucu penceresini seçin. Ekran Koruyucu listesini açın ve Resimlerimin Dia Gösterisi ’ni ’ni seçin. Önizleme penceresinde resimlerinizin nasıl arka arkaya gösterildiğini izleyebilirsiniz. lirsiniz. Eğer sonuçtan sonuçtan memnunsanız memnunsanız pencereyi Tamam komutuyla kapatın. Değilseniz, Özellikler düğmesine tıkla yın. Açılan pencereden resimlerin geçiş süresini değiştirebilir, değiştirebilir, resimlerinizin bubulunduğu klasörün yerini belirleyebilir, başka bir klasör seçebilirs seçebilirsiniz. iniz. Arka arkaya iki kere Tamam’a Tamam’a tıklayarak masaüstüne dönebilirsiniz.
WORD 16
97/2000/20022 I Word 97/2000/200
Metinde en son düzenlenen konum
Daha önceden hazırlamış olduğunuz bir dokümanı Word altında çalıştıracak olursanız imleç standart olarak metnin en başına yerleştirilecekt yerleştirilecektir ir.. Ancak uzun süreler boyunca, boyunca, arka arkaya büyük do15 I Windows 98/Me kümanlarla çalışıyorsanız,Word’ün bu Dialarala davranışı hoşunuza gitmeyebilir. Çünkü ekran koruma aslında doküman açıldığında imlecin otomatik olarak metin üzerinde en son Dijital Dijital fotoğr fotoğraf af makine makineniz nizle le fotoğraf fotoğraf çalışılan noktada bulunması size kolayçekmeyi seviyor ve bunları bilgisayarı- lık sağlayacaktır.
81
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
dokümanlarda en son düzenlenen noktaya otomatik olarak atl ayacaktır. 17
I Word XP
Dahili sözlük fonksiyonunun kullan›lmas›
‹Y‹ KONUMLANDIRILMIfi: Tüm doküman flablonlar›nda kullan›lan k›sa bir otomatik bafllat makrosu imleci, dokümanlar›n aç›lmas› öncesinde en son düzenlenen pozisyona tafl›yor.
İpucu: Word, yazma esnasında devamlı olarak üzerinde en son çalışılan üç noktaya dikkat eder. eder. Söz konusu bu üç noknoktanın konumu, konumu, kaydetme sonrasında ve dosyanın yeniden açılması esnasında da kaybedilmez kaybedilmez.. [Shift]+[F5] [Shift]+[F5] tuş kombikombinasyonunu kullanarak metin içerisinde değişiklik yapılan son üç nokta arasında gezinebilirs gezinebilirsiniz. iniz. Bir dosyanın dosyanın açılması açılması sonrasında söz konusu tuş kombinasyonunu kullanarak, en son değiştirilen metin alanına alanına rahatlıkla rahatlıkla gidebilirsiniz gidebilirsiniz.. Bu fonksiyon örneğin doktora çalışması gibi uzun metinlerde yapılan değişikliklerin tutulması için yeterli değildir. Bu nedenle küçük bir “Otomatik başlat” makrosu hazırlayarak fonksiyonun sınırlarını genişletebilirs genişletebilirsiniz. iniz. Makroyu Makroyu hazırlamak için ilk olarak Araçlar/Makro/Makrolar komu rolar komutunu tunu çalıştırın. çalıştırın. Bunun sonucunda ekrana gelen Makrolar penceresi üzerindeki Makro Adı kutusuna “AutoOpen” Open” yazın ve Makro Yeri açılır Yeri açılır listesinden de Tüm etkin şablonlar ve belgeler öğesin öğesinii seçin. seçin. Böylece Böylece hazırl hazırladı adığın ğınız ız Otomatik başlat makrosunun tüm metinlerde, tinlerde, yani başkaları tarafından tarafından oluşturulan dosyalarda da kullanılabileceğinden ğinden emin emin olabi olabilir lirsin siniz. iz. Makro Makroyu yu oluşturmak için daha sonra Yarat düğmesine tıklayın ve bunun sonucunda ekrana gelen Microsoft Visual Basic Düzenleyicisi penceresine aşağıdaki üç satırlık kodu girin:
Çevirilerinizde yer alan terimleri anlamak için sürekli olarak bir sözlüğe ihti yacınız oluyor. oluyor. Bu durumda Word’ün desteğinden yararlanabilirsiniz. İpucu: Microsoft Microsoft Word, 2002 (diğer (diğer adıyla XP) XP) sürümünden sürümünden bu yana, yana, artık sözlük ve benzeri çeviri uygulamalarına ihtiyaç duymadan basit çevirilerin yapılması için de kul lanılabiliyor. Görünüm menüsü üzerinden Görev Bölmesi üzerine tıklayarak pencerenin sağındaki bölmenin açılmasını sağlayın. Bu alanın sağ üstünde yer alan küçük si yah üçgen simgesine ve açılan açıl an alt menüden Çevir seçeneğine Çevir seçeneğine tıklayın. Çevrilecek bölüm alanında Metin ’i’i seçin ve hemen yanındaki kutucuğa aradığınız kelimeyi yazın. Sözlük alanında yer alan kayıtlar arasından örneğin Almanca (Almanya) – İngilizce (A.B.D.) sözlüğü seçin. Git tuGit tuşuna tıkladığınızda Word, Word, eğer bu fonksiyon sistemine önceden kurulmadıysa Windows, Office 2002 kurulum CD’sini CD’sini sürücüye yerleştirmenizi ister ve ilgili pencere üzerinde Tamam’a tıkladığınızda gerekli dosyalar bilgisayarınıza kop yalanır. Ardından Word aradığınız kelimenin karşılığını Sonuçlar kutucuğunda Sonuçlar kutucuğunda görüntüler. Ayrıca aradığınız kelimeyi metin alanına el ile yazmak istemiyorsanız Geçerli seçim fonksiyonundan da yararlanabilirsiniz. Bu durumda Word, metin içerisinde seçilen alanın karşılığını gösterir. Eğer tek kelime yerine aynı anda birkaç keli-
Sub AutoOpen
18
I Word 97/2000/2002
Metin belgelerini dönüfltürün
Sonu “txt” “txt” ile biten bir metin belgesini belgesini Word ile açtığınız zaman “ö” veya “ğ”gi“ğ” gibi karakterler doğru görünmeyebilir. Bunun sebebi, sebebi, uzantısı uzantısı “txt” “txt” olan iki cins metin belgesi belgesi olmasıdır. olmasıdır. Bunlardan Bunlardan bir tanesi MS-DOS MS-DOS için, için, diğeri Windows Windows için tasarlanmıştır. İpucu: Bu yöntemi kullanarak doğru
PENCERE: Bir metin dosyas›n› Word’de açman›n iki yolu vard›r: “Sadece Metin” ya da “MS -DOS biç imi”
metin dönüştürme yapabilirsiniz. Araçlar menüsünden Seçenekler ’i ’i seçin seçin.. Açılan pencereden Genel sekmesine tıkla yın. Açılışta dönüşümleri onayla seçeneonayla seçeneğinin yanındaki kutucuğu tıklayarak işaretleyin. Ayarlar penceresini Tamam’a Tamam’a tıklayarak kapatın. Dosya / Aç komutunu Aç komutunu seçin ve sonu “txt” “txt” ile biten bir metin metin Dönüştür penceredosyasını açın. Dosya Dönüştür penceresinden Sadece metin seçeneğine tıklayın. Böylece Word Word bu belgenin Windows için hazırlanmış bir metin dosyası olduğunu düşünecektir. Tamam’ı Tamam’ı tıkl tıklay ayın ın.. Eğer Eğer belge ekranda sorunlu gözüküyorsa belgeyi kaydetmeden kapatın. Tekrar açtığınızda bu sefer MS-DOS metnini seçin. Tamam’a Tamam’a tıkladığınızda metin sorunsuz bir şekilde ekrana gelir. 19
Application.GoBack End Sub
Son olarak Dosya/Kapat ve Dosya/Kapat ve Microsoft Word Uygulamasına Geri Dön komutuDön komutunu çalıştırın. çalıştırın. İmleç, bundan böyle tüm
meyi seçerek Git tuşuna Git tuşuna tıklarsanız sonuç alanında Öneri yok yanıtı yanıtı görülür. görülür.Bu Bu durumda kelimeleri karşılıklarını tek tek aramalı ve çıkarılan sonuçlardan sonuçlardan metnin tam anlamı anlaşılmaya çalışmalıdır.
I Word 97/2000/2002 Biçimi devretme
XP SÖZLÜ⁄Ü: Word XP sürümü flimdilik sadece Almanca, ‹ngilizce ve Frans›zca sözlüklere sahip.
Her paragrafı ayrı ayrı biçimlemek çok zahmetli bir iştir. iştir. Özellikle bütün parag-
CHIP | ÖZEL
82
rafların biçimlerinin aynı olması gerektiği bu iş insanı canından bezdirir. bezdirir. Şansınıza, nıza, paragraf paragraf biçim biçim ayarlar ayarlarını ını özel özel bir komutla diğer paragraflara da uygulamanız mümkün. İpucu: Önce ilk paragrafın biçimiyle uğraşın. Biçimi beğendiğiniz zaman paragrafı seçin. Sonra görev çubuğunda bulunan Biçim Boyacısı ’na ’na tıklayın. Biçim Bo yacısı ’nın ’nın simgesi bir fırça şeklinde olduğundan, ğundan, tanınması tanınması kolaydır kolaydır.. Fare imleci imleci bir fırçaya fırçaya dönüşür. dönüşür. Bu fırça imleci imleci ile biçimi uygulamak istediğiniz yeni paragrafı seçiniz. Düğmeyi bıraktığınız anda paragrafınız yeni biçimine kavuşacaktır. İşlem bitince imleç tekrar eski konumuna numuna döner. döner. Eğer bu işlemi işlemi birden fazla paragrafa uygulamak istiyorsanız ikinci adımda anlatılan Biçim Boyacısı ’na ’na iki kere kere tıklayın. Bu sefer işlem bittiğinde imleç eski durumuna dönmez, yeni paragrafla r seçmenize olanak tanır. İşiniz bittiği zaman tekrar Biçim Boyacısı ’na ’na tıklarsanız imleç eski haline dönecektir. 20
I Word 97/2000/2002
Mevcut yaz› tiplerinin listelenmesi
Eğer bilgisayarınıza çok farklı yazı tipleri yüklediyseniz kontrolü kaybetmeniz işten bile bile değil. İsterseniz İsterseniz mevcut mevcut tüm yazı tiplerinin önizlemey i sağlayacak bir örnek metni yazdırabilir yazdırabilirsiniz. siniz. Gerekli Gerekli VBA kodlarına (Visual Basic for Applications) e-CHIP’den ulaşabilirsiniz (eCHIP-Code:VBAFont). HIP-Code:VBAFont). Bu bölümde kodları Word metni üzerine nasıl yapıştıracağınızı ve oluşturulan fonksiyonun simge çubuğuna eklenmesini öğreneceksiniz. İpucu: VBA kaynak kodlarını farenin sol tuşuyla tuşuyla seçin. Ardından Ardından Düzen menüsü
YAZI T‹P‹ SINAMASI: Yeni oluflturulan simge üzerine t›klayarak sistemdeki tüm yaz› tiplerini görebilirsiniz.
CHIP | ÖZEL
üzerinden Kopyala ’ya ’ya tıklayarak kodları arabelleğe arabelleğe kopyalayın. kopyalayın. Windows Windows Gezgini’ni kopyalayın kopyalayın ve ve “Normal.dot” adını taşıyan Word Word şablonunu şablonunu arayın. Ardından “Normal.dot” dosyası üzerine WinWindows Gezgini üzerinden tıklayarak veya Word uygulamasın Dosya / Aç komutuAç komutunu kullanarak kullanarak açın. açın. [Alt] + [F11] tuş tuş kombinasyonunu kullanarak VBA düzenleyici penceresine geçebilirsiniz. Düzen / Yapıştır menüsü ile VBAFont.Doc dosyasından kopyalanan VBA kodlarını boş pencereye “(Normal – ThisDocument ThisDocument (Code)” (Code)” yapıştırın yapıştırın Görev çubuğu üzer inden Word Word belgesi penceresine geri dönün ve Word Word ana penceresi üzerinde Araçlar / Uyarla üzerine tıklayın. Uyarla penceresinde Komutlar sekmesine geçin. Pencerenin solunda yer alan Kategoriler listesinden Makrolar kaydını kaydını seçin. seçin. Sağda yer yer alan Komutlar listesinde ise yeni oluşturulan “Normal. mal.Mo Modu dul1. l1.Y YazıT azıTip iple leri” ri” makr makros osun unu u aratın. Makroyu fare işaretçisi işaretçisi ile tutun tutun ve simge çubuğu üzerinde istediğiniz alana sürükleyin. Yaratılan simge üzerine farenin sağ tuşuyla tıklayarak görümünü değiştirebilirsiniz. değiştirebilirsiniz. Office uygulamalarınuygulamalarında simge çubuğundaki simgelerin değiştirilmesiyle ilgili ipuçları yer alıyor. alıyor. Kapat tuşuna tıklayarak ayar penceresini kapatın. Dosya / Kaydet menüsü üzerinden “Normal. “Normal.dot dot”” dosyasını dosyasını kaydedin. kaydedin. Artık yeni oluşturulan simge üzerine tıklayarak bilgisayarınızda kayıtlı tüm yazı tiplerinin bir listesini alabilirsiniz. 21
I Word 97/2000
Bofl belge açmadan bafllama
Word, programı açtığınız anda size boş bir belge sunar. sunar. Programı Programı boş bir sayfa açmada açmadan n da başlatab başlatabili ilirsi rsiniz niz.. Bunun Bunun için öncelikle masaüstünüzde bir kısayol yaratmalı ve ardından Word’un açılış parametresini değiştirmelisiniz. İpucu: Başlat menüsüne sağ tıklayın ve açılan menüden Araştır ’ı ’ı seçin seçin.. ArdınArdından C:\Program Files\Microsoft Office\Office ce\Office dizinine dizinine ulaşın. Bu klasörde klasörde bulunan “winword.exe” “winword.exe” adlı programın programın üzerini sağ tıklayın ve açılan menüden Kısayol Oluştur ’u ’u seçin. Bu kısayolu kısayolu farenin sol düğmesini basılı tutarak masaüstüne taşıyın ve orada farenin düğmesini bırakın. bırakın. Gezgini kapatın ve “Kısayol “Kısayol
HIZLI BAfiLANGIÇ: Yeni oluflturulacak k›sayola eklenecek parametre Word’Un h›zl› bafllat›lmas›n› sa¤lar.
Winword.exe” Winword.exe” öğesinin üzerini sağ tıkla yarak Özellikler penceresini penceresini açın. Açılan pencerede Kısayol sekmes Kısayol sekmesine ine geçin. geçin. Hedef başlığındaki başlığındaki kutuya kutuya tıklayın. tıklayın. Yanıp sönen metin imlecini kutudaki metnin en sağına yerleştirin yerleştirin.. Bir kez boşluk boşluk tuşuna basın ve ve ardından ardından “/n” “/n” yazın. Pencereyi Tamam tuşu ile kapatın. kapatın. Masaüstünde bulunan kısayolu çift tıklayın. Word artık boş bir belge açmadan açılacaktır. 22
97/2000/20022 I Word 97/2000/200
Belli sayfalara atlamak
Uzun belgelerle çalışıyorsanız, istediğiniz sayfaya geçmek için çubuğu kaydırmak zorunda zorunda değilsiniz, değilsiniz, bunun yerine bir klavye kestirmesi ile istediğiniz sayfaya atlayabilirsiniz. Bunun için sadece sayfa numarasını bilmeniz yeterli. İpucu: [Ctrl] tuşunu basılı tutarak [F] tuşuna tuşuna basın basın.. Böylece Böylece Bul ve Değiştir Git sekmesine tıklayarak penceresi açılır. Git sekmesine ilgili kısmın ekrana getirilmesini sağla yın. Sayfa numarasını girin başlıklı girin başlıklı kutu ya gitmek istediğiniz sayfanın numarası-
HIZLI GEÇ‹fi: Önceden belirlenen sayfalar aras›nda h›zl› geçifl için Atla komutu kullan›labilir.
83
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
nı girin ve Sonraki ’ne ’ne tıklayın. Word sizi likleri yok sayacak. sayacak. Yeniden açmak istiistediğiniz istediğiniz sayfaya sayfaya ulaştıracakt ulaştıracaktır ır.. Eğer yor musunuz?” mesajı ekrana gelecektir. sayfa numarasını yanlış girdiyseniz 2. Tamam düğmesine tıklandığında doküadımı tekrarlayarak aradığınız sayfaya manın son sürümü açı lır. ulaşabilirsiniz. Sayfaya ulaştığınız zaman Kapat ile Kapat ile pencereyi kapatabilirsiniz. 25
23
Aç›l›flta önizleme gösterimi
I Word 97/2000/2002 Hecelemeyi kapat›n
Eğer heceleme heceleme özelliği aktif durumda durumda ise Word satır sonuna sığmayan kelimeleri tire ile ayırır. Program bazen doğru olmayan hecelemeler yapar. Böyle durumlarla karşılaşmamak için hecelemeyi kapatabilirsiniz. İpucu: Tirelemenin yapılmasını istemediğiniz bir paragrafı ya da tüm metni seçin. Biçim menüsünden Paragraf ’ı’ı seçin. Word 97’de Satır ve Sayfa Sonu sekmesiSonu sekmesini, Word 2000’de Satır ve Sayfa Değişimi , Word 2002’de ise Satır ve Sayfa Sonu sekmesine geçin. Heceleme Yok seçeneğiok seçeneğini devre dışı bırakın. Ardından Tamam’a Tamam’a tıklayın ve pencereyi kapatın.
97/2000/20022 I Excel 97/2000/200
Word’de ord’de bir belgeyi açarken, program program size belgenin içeriğinin bir kısmını pencerede gösterir. gösterir. Aynı özellik Excel’de Excel’de de mevcuttur ama önizlemede gösterilecek çalışma kitabının çeşidini bildirmeniz gerekir. PAZARTES‹ PAZARTES‹ PAZARTES‹: [CTRL] tuflundan yard›m alarak birden fazla sat›r›n ayn› metinle doldurulmas›n› sa¤layabilirsiniz
birine art arda tıklamak ve her defasında aynı metni yazmak zahmetli bir iş. İpucu: [CTRL] tuşu aradığınız yardımcı. [CTRL] tuşunu basılı tutun ve birden fazla hücreyi işaretleyin. işaretleyin. Bu esnada hücrelerin yan yana olması ya da aralarında boş olanların yer alması önemli değil. İşaretli hücrelerde yer alacak metni girin. [CTRL] + [Enter] tuş kombinasyo kombinasyo-nunu nunu kullanı kullanın. n. Girilen Girilen kelim kelime, e, işaretl işaretlii tüm satırlara kopyalanır.
EXCEL 24
I Excel
Zarar görmüfl dosyalar› kurtarmak
Eğer bir dosya, dosya, bağlantılı bağlantılı olduğu progprogram kullanılarak kullanılarak açılamıyorsa, açılamıyorsa, bunu bir de Word Word veya Excel Viewer ile test edebilirsiniz. Ancak bunun sonucunda sadece o an için hücrelerin içerisinde yer alan değerler elde edilir. İpucu: Zarar gören dosyayı açabildiyseniz, bunu SYLK biçiminde kaydedebilir, kaydedebilir, kapatabilir ve daha sonra tekrar açabilirsiniz.Buna alternatif olarak aynı aynı zamanda bir LOG dosyası oluşturan ve problemleri nesneleri tanımlayabilen Recovery makrosunu makrosunu kullanılabili kullanılabilir. r. Söz konusu makroyu, makroyu, Microsoft Microsoft Recovery Recovery Kit ile www.microsoft.com/office/ork/ 2000/appndx/toolbox/htm adresinden indirebilirsiniz. Eğer bir Excel Excel dokümanı kaydedilmeden önce zarar görecek olursa, orijinal orijinal çalışma kitabı yeniden yeniden oluşturulabilir turulabilir.. Bunun için Dosya/Aç komuDosya/Aç komutunu çalıştırın ve açılan iletişim penceresi üzerinden dokümanın ismini seçin. Bunun sonucunda “Dosyaİsmi.xls zaten açık. Yeniden açmak, açmak, yaptığınız yaptığınız değişikdeğişik-
ÖN‹ZLEME: “Önizleme resmini kaydet” Excel dosyalar›n›n küçük görüntülerinin kaydedilmesini sa¤lar.
İpucu: İstediğiniz bir çalışma kitabını açın. Dosya menüsünden Dosya menüsünden Özellikler ’i’i seçin. Özet sekmesini tıkayın. Önizleme resmini kaydet seçeneğinin yanına bir işaret koyun. Tamam tuşu ile pencereyi kapatın ve çalışma kitabınızı kapatın. Şimdi çalışma kitabınızı Dosya / Aç koAç komutu ile tekrar açın. Aç penceresinde Önizleme düğmesine Önizleme düğmesine tıklayın ve çalışma kitabınızı kitabınızı seçin. Not: Eğer çalışma çalışma kitakitabınızda birden fazla sayfa kullandıysanız, ön izlemede izlemede hep en son çalıştığınız çalıştığınız sayfanın ön izlemesi görüntülenir. 26
97/2000/20022 I Excel 97/2000/200
Birden fazla hücreye ayn› anda yazmak
Birden fazla hücreyi aynı metinle doldurmak istiyorsunuz. istiyorsunuz. Oysa satırların her
27
97/2000/20022 I Excel 97/2000/200
Hücredeki karakter say›s›n› bulmak
Hücrelerden herhangi birinin karakter sayısını bulmak istiyorsanız Excel bu görevi üstlenen basit bir araca sahip. sahip. Excel boşluk sayısını da karakterler sayımında göz önünde tutar. İpucu: A1 hücresine “Chip “Chip Özel” yazın. Ekle menüsünden İşlev ’e ’e tıkladığınızda işlev yardımcısı açılır. İşlev Yapıştır penapıştır penKategorisi listesinden Meceresinde İşlev Kategorisi listesinden tin kaydını kaydını işaretleyin. işaretleyin. Ardından Ardından İşlev adı” listesinden listesinden Uzunluk kaydını işaretleyin. Tamam’a Tamam’a tıklayarak yapılan işlemleri onaylayın. Metin satırına satırına A1 hücresini girin. Excel hemen sonrasında formülün sonucunu “9” (karakter) (karakter) olarak sunacaktır sunacaktır.. Tamam’a Tamam’a tıklayarak değeri hücreye aktarabilirsiniz. Formül sihirbazlarından yararlanmak istemiyorsanız “=UZUNLUK(A1)” LUK(A1)” formülünü formülünü hücreye hücreye doğrudoğrudan girebilirsiniz
CHIP | ÖZEL
84
altındaki altındaki hücreleri hücreleri 20, 150 , 75 ve 600 sa- mek istiyorsanız A1’deki tarihi değiştir yılarıyla doldurun. A1’den A5’e kadar meniz yeterli olacaktır. Sat›rlar› ve olan alanı işaretleyin. Veri menüsünden sütunlar› de¤ifltirmek Süz-Otomatik Süz komutlarını Süz komutlarını çalıştıraExcel 97/2000/200 97/2000/20022 rak gerekli iletişim penceresinin açılma- 31 I Yaz›m Bir tablo yarattınız ve bir süre sonra bir sını sağlayın. denetimi satırdaki bilgilerin sütun halinde yazılTutar kelimesinin yanı başında belimaları gerektiğine karar verdiniz. Bunun için tüm tabloyu baştan çizmek zorunda Excel tabloları genelde fazla metin içerdeğilsiniz. değilsiniz. Exc Excel el satır ve sütunların sütunların yer mez. Bu yüzden yapılan yapılan bir imla hatası hatası değiştirmelerine izin verir. Tek kısıtlama çok daha göze batıcı gözükür. gözükür. Bu yüzden ise yan yana bulunan hücreler için geçalışma defterlerinizin yazım denetiçerlidir. minden geçmesi çok önemlidir. İpucu: Tüm çalışmanızı yazım denetiminden minden geçirmek geçirmek istiyorsanı istiyorsanız, z, herhangi herhangi bir hücreyi tıklayın. Sadece belli bir kesikesimin bu denetimden geçmesini istiyorsanız bu bu bölgeyi bölgeyi seçi seçin. n. Klavye Klavyeniz nizden den [F7]ye basın. Böylece Böylece yazım denetimi denetimi penceresi açılacaktır. Yazım denetimine F‹LTRELEME ÖZELL‹⁄‹: Bu özellik sayesinde iflaretliler içindeki 75 d›fl›ndaki çalışmanızın herhangi bir yerinde başlatüm say›lar gizlenir ve tablo daha kolay dıysanız Denetime sayfanın başından deanlafl›l›r bir hal al›r. vam edilsin mi? sorusuna Evet yanıtını Evet yanıtını verin. Yazım denetiminin sonunda çıkan YER DE⁄‹fiT‹RME: Devrik komutu ile saren liste okuna tıklayarak (Özel...)’i se- ipucunu da Tamam’a Tamam’a tıklayarak kapatın. t›rlar› sütunlarla, sütunlar› da sat›rlarla çin. Sağ üstteki satıra 75 sayısını girin ve v e Ex Exce cel’ l’in in yazı yazım m dene deneti timi mi,, aynı aynı yer de¤i fltirebil irsiniz . Tamam’a Tamam’a tıklayı tıklayın. n. Excel işaretlenenle işaretlenenlerr Word’deki ord’deki gibi işler. Office paketini kuriçinde farklı değerleri barındıran diğer duğunuz zaman tüm Office programları İpucu: Öncelikle Satır-sütun değişikliği satırları saklar. aynı yazım denetimi veritabanını kulla yapacağınız hücreleri seçin. Düzen memeÖzel tanımlı hücre formatından bu nırlar. Böylece yazım denetimi Access ve nüsünden Kopyala ’yı ’yı seçin. Az önce seçseç- kez farklı farklı bir yol yol izleyin. C2’den C2’den C5’e PowerPoint gibi programlarda da hiztiğiniz tiğiniz hücreler, hücreler, şimdi yanıp yanıp sönen bir uzanan hücreleri yukarıdaki gibi seçin. metinize sunulmuş olur. çerçeve çerçeve ile gösterilecek gösterilecektir tir.. Tablonuzun ablonuzun Sağ fare tuşuyla işaretli alana ve HücreleExcel 97/2000/200 97/2000/20022 boş bir kesimine kesimine tıklayın. Buraya kopya- ri Biçimlendir ’e ’e tıkl tıklayı ayın. n. Tür satırın satırınaa 32 I Kesirleri ladığımız ladığımız hücreleri yapıştıracağı yapıştıracağız. z. İster- [=75]Genel metnini girin ve Tamam ile yazabilmek seniz başka bir tabloya da yapıştırabilir- onay verin. 75 dışındaki tüm sayılar gizsiniz. Bunun için sayfanın sayfanın altında bulu- lenir. nan “Sayfa2”gibi sekmeleri tıklayın.Yeni Excel kullanırken yazdığınız kesirler tabloda kopyalanan hücreleri yapıştırotomatik olarak metine dönüştürülürExcel 97/2000/2002 30 I mak için boş bir yeri tıklayın. Düzen meDüzen meler. Örneğin 15/12 yazdığınız zaman ExHaftan›n nüsünden Özel Yapıştır ’ı ’ ı seçin seçin.. Açıla Açılan n cel bunu otomatik olarak 15-Aralık olagünlerini bulma pencereden İşlemi tersine çevir seçeneğiçevir seçeneğirak değiştirecekti değiştirecektir. r. Bunu engellemenin engellemenin nin önüne bir işaret koyun ve Tamam’ı Tamam’ı yolu ise oldukça basittir. tıklayın. tıklayın. Exce Excell hücreleri satırlar satırlar ve sü- Doğum gününüzün gelecek sene hangi İpucu: Kesri yazmadan önce bir üstten tunlar yer değiştirmiş bir biçimde yapış- güne denk geldiğini öğrenmek istiyorsu- kesme işareti koyun ve bildiğiniz şekilde tıracaktır. nuz, ama elinizde elinizde bir bir takvim yok. yok. Şansı- yazın. Ekranda -‘15/12- olarak gözükenız var ki elinizin altında tüm tarihlerin cektir. cektir. [Enter]’a bastığınız bastığınız zaman hücregünlerini bulmanızı sağlayacak Excel de yazdığınız kesir normal haliyle görün29 I Excel 2000/2002 var. tülenecek ve tarihe dönüşmeyecektir. Yaln›zca belirli İpucu: A1 hücresini tıklayın ve doğum say›lar› görüntülemek gününüzü, gününüzü, örneğin örneğin 10.11.2003 şeklinde şeklinde girin. Bir yandaki yandaki B1 hücresini tıklayın tıklayın İçlerindeki bazı sayıları saklayarak tab- ve formül metni olarak =METNEÇE- 33 I Powerpoint 2000/XP Sunu esnas›nda loları daha anlaşılabilir hale getirebilirsi- VİR(A1;"GGGG" VİR(A1;"GGGG")) yazın. [Enter] [Enter] tuşuna niz. Yararlanabilece ararlanabileceğiniz ğiniz iki farklı yön- basın. Excel B1 hücresinde o günün hannot almak tem bulunuyor. gi tarihe geldiğini geldiğini gösterecektir gösterecektir.. Bu örİpucu: A1 ve C1 hücrelerine “Tutar” nekte yanıt “Pazartesi”. “Pazartesi”. Eğer başka bir ta- PowerPoint PowerPoint ile bir sunu esnasında, sanal sözcüğünü sözcüğünü girin. Örneğimiz Örneğimiz için hemen rihin hangi güne denk geldiğini öğren- işaretçiler ile istediğiniz bir slayda dikkat 28
I Excel 97/2000/2002
POWERPOINT
CHIP | ÖZEL
85
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
SUNUM NOTLARI: Kalem fonksiyonu sunumlar üzerinde gösterimi ve not alma y› kolay laflt›r›r .
çekebilir veya üzerine daire çizebilirsiniz. Bu sunu aracı, söz konusu konusu fonksiyofonksiyonu kullanmanızı sağlayan özel bir sanal kaleme sahiptir. sahiptir. Sunu esnasında farenin sağ düğmesini kullanarak tıklayın ve İşaretçi Seçenekleri/Kalem komutunu çalıştırın. Kalem ile işiniz bittiğinde bittiğinde [Esc] tuşuna basarak, normal moda geri geri dönebilirsiniz. 34
I Powerpoint 2000/XP
Gizli slaytlar› da görüntülemek
PowerPoint ile hazırladığınız sunularda görüntülenmesini istemediğiniz slaytları gizleyebilirs gizleyebilirsiniz. iniz. Ancak sunu esnasında esnasında bunlardan bir tanesini görüntülemeniz gerekebilir. Bunun için farenin farenin sağ düğmesini kullanarak tıklayın ve nesne menüsündeki Git/Slayt Gezgini komutunu çalıştırın. çalıştırın. Gizli slaytların numaraları numaraları ekrana gelen listede parantez içerisinde görüntülenir.
ACCESS 35
I Access 97/2000/2002
Sorgu verilerini kullan›c› tan›ml› s›ralamak
Hazırladığınız veritabanı içerisinde arkadaşlarınız ve tanıdıklarınızın doğum günleri günlerini ni saklıy saklıyors orsunu unuz. z. Bu tarihle tarihlerr GG.AA.YYYY biçiminde tutuluyorlar. Ancak doğum günlerinin içerisinde sadece aylara ve günlere göre düzenlendiği bir liste oluşturmak istiyorsunuz. İpucu: Access 97 ve 2000’de raporlar seçim sorgularını temel temel alırlar. Bunun için her bir veri grubunu istediğiniz sıralama biçiminde görüntüleyecek bir sorgu ta-
sarlam sarlamalıs alısını ınız. z. Verilerin erilerinizi izin n “Kisi” “Kisi” ismindeki bir tablo içerisinde saklandığından hareket ediyor ve gerekli alanlar için “İsim”, “İsim”, “Soyisim”ve “Soyisim” ve “Doğum Tarihi” adlarını kullanıyoruz. Yeni bir sorgu oluşturmak için içi n veritabanı penceresindeki Sorgular kartını Sorgular kartını aktif hale getiri getirin n ve Yeni düğmesine tıkla yın. Bunun sonucunda ekrana gelen iletişim penceresinden, Tasarım Görünümü ’nü ’nü seçin ve Tamam düğmesine tıkla yın. Şimdi Tabloyu Göster penceresi ekrana gelecek gelecektir tir.. Buradan Buradan “Kisi” “Kisi” isimli isimli tabloyu seçin ve Ekle düğmesine Ekle düğmesine tıklayın. Kapat düğmesine tıklayarak Daha sonra Kapat düğmesine Tabloyu Göster penceresini Göster penceresini ortadan kaldırın. dırın. Yeni sorgunun sorgunun üst kısmında, kısmında, sorgunun temelini oluşturacak olan tablo ve alanları görebilirsini görebilirsiniz. z. Bunun hemen altında ise verilerini göstereceğiniz ve seçim kriterlerini veya sıralamayı belirle yeceğiniz alanlar, sütunlar halinde ekrana gelir. gelir. Alt tarafa aktarmak istediğin istediğiniz iz alanlar olan “İsim” “İsim”,“Soyisim ,“Soyisim”” ve “Doğum Günü” Günü” üzerine iki iki kere kere tıklayın. tıklayın. Şimdi seçim ve sıralama kriterlerini belirlemelisini lirlemelisiniz. z. Alt tarafta bulunan bulunan Alan satırındaki ilk boş sütuna tıklayın ve “Month([Doğum Tarihi])” Tarihi])” yazın.Bu ifade, “Doğum Tarihi” Tarihi” tablo alanında alanında kullanılacak lanılacak olan “Month( “Month()” )” fonksiyon fonksiyonuunun sonucunu verecektir. verecektir. Bu fonksiyon fonksiyon girilen tarihin ayını sayısal değer olarak geri döndürecektir. döndürecektir. Bir sonraki boş sütunun Alan satırına da “Month([Doğum Tarihi])” arihi])” yazın. Son iki sütunu da Göster satırına denk gelen kutucuklardaki işaretleri silmek için üzerlerine tıklayarak kapatın ve Sırala satırından “Artan” “Artan” seçenekleri neklerini ni işaret işaretleyi leyin. n. Şimdi Şimdi sorgu sorguyu yu “Doğumgünülis “Doğumgünülistesi” tesi” adı altında kaydekaydedin. Biraz önce tanımladığınız tanımladığınız sorguyu, sorguyu, arkadaşlarınıza ve tanıdıklarınıza ait girdiğiniz tüm doğum günlerini en yakın olandan en uzağa doğru sıralayacak bir rapor hazırlamakta kullanabilirsiniz. 36
I Access 97/2000/2002
Esnek alt raporlar› do¤ru kullanmak
Access veritabanı içerisinde kullandığınız bir tablonun diğerleri ile arasında 1:n ilişkisi ilişkisi mevcut. Şimdi bu tablodaki tablodaki verileri, verileri, ilişkili ilişkili olduğu tablolardaki tablolardaki veri gruplarını da kullanarak bir rapor hazırlamak istiyorsunuz. İpucu: Bu sorunun çözümü en iyi şekil-
HEPS‹ B‹RARADA: Access’in tablo iliflkilerini kullanarak, farkl› tablolardaki bilgileri tek bir rapor üzerinde rahatl›kla görüntüleyebilirsiniz.
de bir örnek yardımıyla anlatılabilir. Bunun için “Kişiler”, “Kişiler”, “Müşteriler” ve “Sipariş” isminde tablolara sahip bir veritabanı oluşturun. oluşturun. Bu tablolar tablolar,, “FK_Person “FK_Person”” adındaki bir alana sahip olmalarına rağmen Kişiler tablosundaki “PK_Person” alanı kullanılarak ilişkilendirilmiş olsunlar. sunlar. Bu sayede sayede Access’i Access’in n “Kişiler” tablosundaki bilgileri isteğe bağlı olarak diğer tablolardaki bağlantı veri grupları ile birleştirmesi birleştirmesi sağlanabilir sağlanabilir.. Veritabanıneritabanındaki tüm kişileri, kişileri, müşteri ve sipariş sipariş bilgileri ile beraber bir rapor içerisinde yazdırmak istiyor olun. Bu isteğinizi alt rapor veya formlar yardımıyla yerine getirebilirsin tirebilirsiniz. iz. İlk olarak “Kişiler”tablosunu temel alan “rprKişiler” adında bir rapor oluşturun ve bunu tasarım görünümünde açın. Raporun Raporun veri kaynağı kaynağı olarak sadece “PK_perso “PK_person” n” alanı kullanılkullanılmalıdı malıdırr. Şimdi Şimdi “Müşte “Müşteri” ri” ve “Sipari “Sipariş” ş” tabloları için ayrı ayrı alt raporlar eklemelisiniz. melisiniz. Bunun için Araç Kutusu içeriKutusu içerisinde bulunan Alt Form/Alt Rapor( düğRapor( düğmesine tıklayın ve daha sonra ilk tablonun, örneğin örneğin “Sipariş”in, “Sipariş”in, rapor üzerinde görünmesini istediğiniz yere tıklayın. Bunun sonucunda Alt Rapor Sihirbazı ekrana gelecekti gelecektir. r. Henüz kullanıl kullanılabilir abilir bir raporunuz olmadığı için ilk pencere üzerindeki Varolan Tablolar’ı ve Sorgular’ı kullan seçeneğini işaretlemelisiniz. İleri düğmesine tıklayarak ulaşacağınız pencere üzerinden Access’in alt rapor için kullanmasını istediğiniz kaynağı Tablolar/Sorgular açılır listesinden seçmelisiniz. melisiniz. Burada örnek örnek olarak olarak “Tab“Tablo:Sipa lo:Sipariş” riş” i seçmelis seçmelisini iniz. z. Bunun Bunun hariharicinde pencerenin alt tarafındaki listeyi kullanarak rapor üzerinde görünmesini görünmesini istediğiniz istediğiniz alanları alanları seçmelisiniz seçmelisiniz.. Bu esnada “Sipariş” “Sipariş” tablosu tablosu ile “Kişiler” “Kişiler” tablo-
CHIP | ÖZEL
86
sunun bağlantısını sağlayan “FK_Person” son” alanını da seçmeyi unutmamalısıunutmamalısınız. Sihirbazın üçüncü sayfasında ise eklediğiniz alt raporu “rprKişiler” ile ilişkilendirmelisi lendirmelisiniz. niz. Bunun için Kendim tanımlayacağım seçeneğini işaretleyin ve ekrana gelen Form/rapor alanları ve Alt form/alt rapor alanları açılır listelerinden “PK_Person “PK_Person”” veya “FK_Person “FK_Person”” İleri düğmesine tıklayaalanlarını seçin. İleri düğmesine rak ulaşabileceğiniz dördüncü ve son sayfada ise raporunuz için bir isim girin ve Son düğmesine Son düğmesine tıklayın. Artık “rprKişiler” raporunda, raporunda, biraz önce oluşturduoluşturduğunuz alt raporu temsil eden yeni bir denetim elemanı ekrana gelecektir. gelecektir. Farenin sağ düğmesini kullanarak bu eleman üzerine tıklayın ve nesne menüsündeki Özellikler komutunu komutunu çalıştırı çalıştırın. n. Bu nesnenin sahip olduğu Büyüyebilir ve Büyüyebilir ve Küçülebilir özelliklerine özelliklerine “Evet” “Evet” değerini değerini ata yın. Bu özellik, Access’in tüm verileri görüntüleyebilmek için alt raporun yüksekliğini otomatik olarak ayarlayabilmesine imkan tanır. tanır. İlişki dahilinde dahilinde bulunan “Sipariş” “Sipariş” tablosundaki tablosundaki tüm bilgiler rapor üzerinde boş alan kalmayacak şekilde görüntüleneceklerdir. görüntüleneceklerdir. Access altında hazırladığınız raporlara, yukarıda anlatıldığı şekilde farklı tablolardaki, örneğin Müşteri bilgileri görüntülemek üzere yeni alt raporlar ekleyebilirsiniz.
‹NTERNET 37
I Internet explorer
Web’de bilgilerinizi yabanc›lardan koruyun
Internet Explorer’ın Explorer’ın bir fonksiyonu, kategorilere göre aramalarda daha hızlı sonuç elde edilmesini sağlar. Araçlar menümenüsü altında İlgili bağlantıları göster seçeneğine neğine tıklandığınd tıklandığında, a, önceden önceden yapılan yapılan araştırmalarla oluşturulan ve benzer konulardaki internet sitelerinin listelendiği, Alexa firmasının firmasının internet arşivi ekrana gelir. İpucu: Web’de gezinmeyi kolaylaştıran bu konforlu araç birtakım dezavantajlar içerir: İnternet İnternet arşivinin arşivinin güncel güncel tutultutulması ve sürekli olarak geliştirilmesi için Alexa hizmeti tüm web sayfalarını ve bunları ziyaret eden kullanıcıları analiz eder. Privacy Statements kurallarını bir anlamda yerinden oynatan Alexa , web sayfalarında da belirtildiği gibi aşağıda sıra-
CHIP | ÖZEL
38
I Internet explorer
Tüm resimler BMP olarak kaydediliyor
‹SP‹YONCU: Alexa sa¤lad›¤› yararlardan çok sisteminizdeki önemli bilgilerin ispi yonlanm as›na ne den olu yor.
Internet Explorer altında bir web sayfasını gezerken hoşunuza giden resimlere rastladınız ve sağ tuşla üzerlerine tıkla yarak kaydetmek istediğinizde gerçek resimlerinde farklı olarak tüm resimlerin adsız.bmp olarak kaydedilmek istendiğini gördünüz. Bu durum hem resim resim dos yalarının daha fazla yer kaplamasına, hem de gerçek dosya adının kaybolmasına neden olur. olur. Sorunun nedeni nedeni ise genelde indirilen programlar klasöründe yer alan hasarlı veya tanımlanamayan programlardır. İpucu: Sorunun giderilmesi için Internet Explorer penceresini kapatın ve ardından sırasıyla “Temporary “Temporary Internet Files” ve “Downloaded “Downloaded Program Files” Files” klasöründe yer alan dosyaları silin. Hatanın hangi dosyadan kaynaklandığı tahmin edemeyeceğiniz için tüm geçici dosyaları silmeniz önerilir. Tekrar Internet Explorer’ı başlatıp resim dosyasını sabit diske kaydetmek istediğiniz gerçek dosya adı ve uzantısıyla kaydedildiğini göreceksiniz. Not: “Downloaded “Downloaded Program Program Files” klasöründen silinen dosyalardan birine ihtiyaç duyduğunuzda dosyaların tekrar indirilmesi gerektiğini unutmayın.
lanan bilgileri toplar: ❿ Ziyaret edilen internet siteleri ile ilgili bilgiler ❿ Online tablolara girilen veriler ❿ IP adresiniz ve gerçek URL’lere ulaşmak için kullandığınız anahtar kelimeler ❿ İnternetteki alışveriş alışkanlıklarınızın belirlenmesi için gerekli analizler. Standart Internet Explorer kullanıcıları kişisel gizlilik kuralları çerçevesinde Alexa’nın bazı “fonksiyonları”ndan kurtulabilirler. Ancak Alexa browser browser eklentisini sisteminize kurduğunuzda yüklenen yazılım, kullanıcıya kişi sel tanım numarası içeren bir kalıcı kullanıcı verisi gönderir ve online alış veriş yaptığınız ürünler hakkında bilgi toplar. toplar. Ne yazık ki tüm Internet explorer bu bilgiler ancak Internet Explorer üze- 39 I Tüm ekran modda rindeki Yardım (Alexa penceresindeki IE bafll›k çubu¤undan kurtulmak bağlantıya tıklayarak) menüsü üzerinden öğrenebiliyor. öğrenebiliyor. İnternet gezintilerinizde kişisel gizli- Eğer Internet Explorer’ı tam ekran kulliğinizi tekrar geri kazanmak için ise lanmayı lanmayı seviyor, seviyor, ancak menü menü çubuğuWindows’un sistem kayıtları veritabanı nun görüntülenmesini istemiyorsanız, üzerinde gerekli değişiklikleri el ile yap- yine registry üzerinde küçük kü çük değişiklikdeğişikl ikmanız gerekiyor. gerekiyor. Başlat / Çalıştır pence- ler yaparak bu isteğinize ulaşabilirsiniz. resi üzerinde üzerinde “regedit” “regedit” yazarak Kayıt Kayıt Ancak, eski moda moda dönmek için için yine de Defteri Düzenleyicisi’ni başlatın. değiştireceğiniz anahtarın bir yedeğini Ekrana gelen dizin yapısı üzerinde sı- almayı unutmayın. rasıyla HKEY_LOCAL_MACHI- İpucu: Bu ipucunu 4.00 sürümünden NE\SOFTWARE\Microsoft\Internet başlamak üzere tüm Microsoft Internet Explorer\Extensions\ anahtarına ulaşın. Explorer sürümleri için kullanabilirsiBu kayıt altında yer alan “{c95fe080- niz. Bunun için önce regedit’i regedit’i çalıştırıp, 8f5d-11d2-a20b-00aa003c157a} “ anah- HKEY_CURRENT_USER\Softwatarını silin. silin. Her ne kadar artık Internet Internet re\Microsoft\Internet Explorer\Toolbar Explorer altındaki “İlgili bağlantıları anahtarını anahtarını bulun. bulun. Daha sonra bu anahanahgöster” göster” bağlantısı bağlantısı çalışmayacak çalışmayacak olsa da tarı işaretleyip, Kayıt Dosyası Ver seçeneer seçeneinternetteki farklı arama makinelerin- ği ile IE-ESKI.REG adıyla kaydederek den yararlanabilirsiniz. düzenleme işlemine başlayabilirsiniz.
87
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
Önce tüm açık IE browser’ları kapatın. Defteri açıp, aşağıdaDaha sonra bir Not Defteri açıp, aşağıdaki metni, metni, sayılarda sayılarda hata yapmadan, yapmadan, dikkatli bir şekilde buraya yazın ve IEBAR.REG adı altında altında kaydedin. kaydedin. Şimdi oluşturduğunuz bu dosyaya çift tıklayarak, verileri verileri registry içine ekleyebili ekleyebilirsirsiniz. Internet Explorer’ı bir daha başlattığınızda, ğınızda, tam ekran modda modda başlık çubuğunun yer almadığını göreceksiniz. göreceksiniz. Eğer bu moddan moddan sıkılırsanız, sıkılırsanız, daha önce önce yarattığınız IE-ESKI.REG dosyasına çift tıklayarak eski şekle geri dönebilirsiniz. REGEDIT4 [HKEY_CURRENT_USER\Software\ _ Microsoft\Internet Explorer\Toolbar] "Theater"=he "Theater"=hex:0c,00, x:0c,00,00,00,4c, 00,00,4c, _ 00,00,00 00,00,00,74, ,74,00,0 00,00,00 0,00,18, ,18,00,0 00,00,00 0,00,1b ,1b,, _ 00,00,00,5c,\ 00,00,00,01,00,00,00 00,00,00,01,00,00,00,e0,00,00, ,e0,00,00,00,a0,0f, 00,a0,0f, _ 00,00,05,00,00,00,22,00,00,00,26,00,\ 00,00,02,00,00,00,21,00 00,00,02,00,00,00,21,00,00,00,a0,0f ,00,00,a0,0f,00, ,00, 00,04,00,00,00,01,00,00,00,a0,0f,00,\ 00,03,00,00,00,08,00,00,00, 00,03,00,00,00,08,00,00,00,00,00,00,00 00,00,00,00 40
I Internet explorer
Adresleri birkaç tuflla tamamlamak
Web sayfalarının aranması için her seferinde arama motorlarına başvurmak gerekmez. rekmez. Genellikle Genellikle firmaların firmaların internet internet sayfalarını ziyaret edebilmek için söz konusu firma isminin girilmesi yeterli olacaktır caktır.. Ancak Ancak bu esnad esnadaa ilk olarak olarak "www" ve daha sonra da "com" ifadelerini elle yazmak gerekmesi sıkıcı bir durumdur. İpucu: Internet Explorer 5 sürümünden itibaren, girilen ifadeyi uygun bir adrese adrese çevirme işlemini gerekli eklentileri yaparak sizin yerinize otomatik olarak yerine getirebilir. Internet Explorer’ın adres çubuğuna ilk olarak istediğini istediğinizz bir isim girin. Örneğin Altavista. Altavista. Ancak [Enter] [Enter] tuşuna tuşuna basarak adresi onaylamadan önce [Ctrl] tuşuna basın ve bu tuş basılı durumdayken girdiğiniz adresin tamamlanması ve bağlanılması için [Enter] tuşuna basın. Internet Explorer girdiğiniz kelimenin önüne "http://" "http://" ve ve "www", arkasına arkasına da ".com" ifadelerini ekleyerek uygun bir internet internet adresi oluşturacaktır oluşturacaktır.. Adres Adres oluşturulduktan sonra da direkt olarak adres aranacak ve web sayfası görüntülenecektir.
41
I Internet explorer
HTML sayfalar›n› DOC olarak kaydetmek
Word dokümanı olarak kaydedilmek istenen HTML sayfasının sabit disk üzerinde bulunması gerekir. gerekir. Eğer bir sayfayı internetteyken Word dokümanı haline dönüştürmek isterseniz, ilk olarak diskinize kaydetmelisiniz. İpucu: Bunun için Internet Explorer penceresindeki Dosya/Farklı Kaydet komutunu mutunu kullanabilirsi kullanabilirsiniz. niz. Sabit disk üzerinde bulunan bir HTML dokümanını Word altında açmak için Dosya/Aç komutunu kullanabilirsiniz. Aç pencereAç penceresi üzerindeki Dosya Türü kutusunda Türü kutusunda açılacak dosya tipi olarak Word 2000’de Web Sayfaları ve Word 97 altında da HTML Belgeleri seçeneklerini işaretlemelisiniz. Word, HTML dokümanını açtıktan sonra Dosya/Farklı Kaydet komuKaydet komutunu kullanarak Word dokümanı olarak kaydedebilirsiniz. Kaydetme penceresinde Dosya Türü olarak Word Belgesi (*.doc) seçmeye dikkat dikkat etmelisiniz. etmelisiniz. Ancak bu yöntem sadece düz HTML dokümanlarında manlarında sorunsuz sorunsuz olarak çalışır. çalışır. Şa yet HTML kodu içerisinde JavaScript veya benzer programlama dilleri yardımıyla biçimlendirmeler gerçekleştirilmişse, bunlar dönüşüm dönüşüm esnasında esnasında kaybolacaklardır. 42
I Internet explorer
Bafll›k çubu¤unda istenen isimler
Internet Explorer ile bir internet sayfasına bağlanmak istediğinizde Internet Explorer 5’in başlık çubuğunda o an gösterilen internet sayfasının URL’sinin (Uniform Resource Locator) yanında "Microsoft Internet Explorer" ifadesi bulunur. Kayıt Düzenleyicisi’nde yapılacak küçük bir değişiklikle burada gösterilecek ifadeyi kendiniz belirleyebilirsiniz. İpucu: İlk olarak Kayıt Düzenleyicisi’ni Başlat / Çalıştır / “Regedit” “Regedit” / Tamam Tamamkokomutunu mutunu kullanarak kullanarak çalıştırın. çalıştırın. Ekrana gelen pencere üzerindeki HKEY_CURRENT_USER \SOFTWARE\Microsoft \ Internet Explorer \Main anahtarını aktif hale getirin. Burada "Window "Window Title" Title" girişini bulun. bulun. Başlık çubuğunda çubuğunda gösterigösteri-
ÖZELLEfiT‹R‹N: Kay›t defterinde yap›lacak de¤ifliklik ile IE bafll›k çubu¤unda istedi¤iniz tan›m› yazd›rabilirsiniz.
lecek ifadeyi belirlemek için üzerine iki kere tıklayın ve ekrana gelen Dize Düzenle penceresi zenle penceresi üzerindeki Değer kutusukutusuna istediğiniz değeri girin. Şayet bu WinWindow Title girdisi mevcut değilse, Düzen / Yeni / Dize Değeri komutunu kullanarak oluşturabilirs oluşturabilirsiniz. iniz. Kişisel: Kişisel: Internet Internet Explorer 6’nın başlık çubuğundaki ifadeyi Registry içerisinden istediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz. 43
I Internet explorer
Resim h›rs›zl›¤›n› zorlaflt›rmak
İnternette gezinirken hoşunuza giden bir çok resmi browser üzerinden basit bir şekilde kendi sabit diskinize kaydedebilirsiniz debilirsiniz.. Bunun için yapmanız gereken tek şey, şey, resim üzerine üzerine farenin farenin sağ düğmesini kullanarak tıklamak ve ekrana gelen nesne menüsü üzerindeki "Resmi farklı kaydet" komutunu çalıştırmaktır. tır. Ancak resimlerin resimlerin ve grafiklerin grafiklerin serbest kullanım için kopyalanabiliyor olması bir çok web sayfası tasarımcısının hoşuna gitmez. Ancak eğer isterseniz bir web sayfası sahibi olarak bu resim hırsızlığını küçük bir hile yardımıyla biraz olsun zorlaştırabilirsiniz. İpucu: HTML kodu kullanarak resmin büyüklüğünde bir tablo ve birinciyi gölgeleyen ikinci bir tablo daha oluşturmalısınız. İkinci tabloya tabloya saydam saydam ve sadece bir piksel büyüklüğünde bir GIF dosyası yerleştirmelisiniz. Bu resmi, büyüklüğünü "HEIGHT" ve "WIDTH" özelliklerini kullanarak orijinal resimle eşitlemelisiniz. Bu durumda durumda web sayfasını sayfasını ziyaret ziyaret edenler görülen resmi kaydetmek isterlerse nesne menüsünü kullanarak sadece aslında görünmeyen saydam GIF dosyasını kaydedebilirler. kaydedebilirler. Bunun için aşağıdaki HTML kaynak kodunu kullanabilirsiniz:
CHIP | ÖZEL
88
Resim Gizleme "0" CELLSPACING="0" -> WIDTH="144" HEIGHT="56" -> background="logochip.gif"> DING="0" CELLSPACING="0" -> WIDTH="144" HEIGHT= "56">  WIDTH="144" HEIGHT= -> "56" ALIGN="BOTTOM" -> BODER="0"> | |
Yukarıdaki HTML kodu, kodu, resminizi ikinci tablonun artalanı olarak görüntüleyecektir. Bu nedenle kodu kendi kendi resminize ve boyutlarına uygun olarak yeniden düzenlemelisin zenlemelisiniz. iz. Yukarıda ukarıda bulunan tablo
G‹ZL‹: Bu resmi nesne menüsünü kullanarak kaydetmek isteyenler sadece asl›nda bofl olan BLANK.GIF dosyas›n› kaydedebilirler.
resim ile aynı büyüklüğe sahip olacak ve boş saydam bir resim olan BLANK.GIF dosyasını görüntüleyecek.
OUTLOOK 45
I Outlook 2000
Minimum bafllangݍ ile kaynak tasarrufu
Yeni e-postalar hakkında bilgilendirilmek için Outlook’u devamlı olarak arka planda çalışır durumda tutmak zorundasınız. dasınız. Ancak Outlook’un Outlook’un kaynaklar kaynaklar konusunda pek de dikkatli olduğu söylenemez. Yani Outlook’u Outlook’u sırf iletileri kontrol etsin diye çalışır durumda tutuyorsa-
nız, daha düşük bir versiyonu da da çalıştırabilirsiniz. rabilirsiniz. Bu, sadece bir not bileşeni bileşeni çalıştıran bir program bağlantısı üzerinden çalışır. İpucu: Windows Windows masaüstündeki boş bir alana, farenin farenin sağ düğmesini kullanarak kullanarak tıklayın ve ekrana gelen nesne menüsü üzerindeki Yeni/Kısayol komutunu Yeni/Kısayol komutunu çalıştırın. Bunun sonucunda sonucunda açılan açılan Kısayol Oluştur penceresindeki Oluştur penceresindeki Komut Satırı kukutusuna Outlook program dosyası OUTLOOK.EXE’nin konumunu girin veya (i)Gözat(i (i)Gözat(i ) düğmesine tıklayarak arayın. Microsoft Office’in standart kurulumunda söz konusu dosyanın konumu "C:\Program Files\Microsoft Office\Office\Outlook.exe" şeklindedir. Dosyanın konumunu girdikten sonra bir boşluk bırakın ve "/c IPM.Sticky-Note" ifadesini ekleyin. ekleyin. Bunun sonucunda sonucunda Komut Komut Satırı aşağıdaki gibi görünmelidir. "C:\Program Files\Microsoft Office\Office\Outlook.exe" /c IPM.StickyNote"
Kısayol Oluştur sihirbazının bir sonraki adımına geçmek için İleri düğmesine tıklayın ve bunun sonucunda ekrana gelen pencere üzerindeki kutuya kısayol için uygun bir isim girin. Kısayolu oluşturmak için Son düğmes Son düğmesine ine tıklayın. Daha sonra bu kısayol simgesine farenin sağ düğmesini kullanarak tıklayın ve
44-WEB’DE GÜVENL‹K
» XP Firewall: Kullan›fls›z ve inatç› Microsoft, Windows XP ile birlikte internet kullan›c›lar›n›n güvenlik risklerine karfl› korunabilece¤i bir Firewall arac›n› iflletim sistemine entegre ediyor. Bu güvenlik arac› bir dereceye kadar iyi de çal›fl›yor: Firewall aktif hale getirildi¤inde internetten gelen birçok sorgu engelleni yor. Hatta bir sald›rgan›n bilgisayar›n internet adresine (IP) yapaca¤› basit taramalar, ilgili IP adresinin arkas›nda aktif bir PC bulunmad›¤›n› gösterebiliyor. Temel ayarlar alt›nda önceden aç›k olan yedi port gizlenebiliyor. Böylelikle bu portlar›n güvenli¤i sa¤lan›yor ve sald›r›lar karfl›s›nda önemli bir koruma sa¤lan›yor. Ancak yine de XP’nin Firewall’u kendi bafl›na bir güvenlik riski oluflturuyor: oluflturuyor: Uygulama gelen veri iletiflimini engellese de kullan›c›n›n bilgisayar›ndan gönderilen veriler kontrol edilemiyor. Bu durumda
CHIP | ÖZEL
bir trojan ya da benzeri zararl› programlar kullan›c›ya herhangi bir uyar› da bulunulmadan internet üzerinden bir ba¤lant› kurabiliyor. Aç›kças› XP Firewall gerçekte güvenli olmayan sanal bir güvenlik duvar› oluflturuyor. Ek olarak, Microsoft programlar›na web üzerinden eriflilmek istendi¤inde de Firewall ayarlar› ayarlar› devre d›fl› d›fl› kalabiliyor: Tüm iletiflim portlar› kapal› olmas›na ra¤men örne¤in Microsoft Messenger bafllat›labiliyor veya Media Player içerisinden online radyolar dinlenebiliyor. Yukar›da say›lan tüm bu nedenlerden ötürü Windows XP güvenlik duvar›na güvenmemenizi ve ek olarak firewall araçlar›ndan yard›m alman›z› öneriyoruz. Bu durumda örne¤in Chip Özel CD’sinde yer alan ZoneAlarm program›n› güvenilir bir biçimde kurabilir ve sistem güvenli¤inizi sa¤layabilirsiniz. sa¤layabilirsiniz.
ANLAMSIZ: Windows Firewall hangi programlar›n veri gönderdi¤iyle hiç ilgilenmiyor.
89
UZMAN ‹PUÇLARI » DANIfiMAN » UYGULAMA » ATÖLYE Her Konuda ‹puçlar›
DÜZELT‹LD‹: Kay›t Düzenleyicisi’ndeki zarar görmüfl bir girdi Outlook Express’in çal›flt›r›lmas›na engel olabilir.
G‹ZLENM‹fi: Yeni iletiler konusunda uyar›lmak için kaynaktan tasarruf eden bir Outlook modülünün çal›flt›r›lmas› yeterlidir.
Özellikler komutunu komutunu çalıştırın. çalıştırın. PencerePenceredeki Kısayol kartı Kısayol kartı üzerinde bulunan Çalıştır açılır listesinden Simge Durumuna Küçültülmüş öğesini seçin ve Tamam düğmesine düğmesine tıklayın. tıklayın. Şimdi ileti ileti alındıalındığında uyarılmak için Outlook penceresinde Araçlar/Seçenekler komutunu çaPosta kartı üzerinde lıştırın ve Elektronik Posta kartı bulunan Yeni Öğeler Geldiğinde başlığı altındaki Bir uyarı iletisi göster seçeneğigöster seçeneğini işaretleyin. işaretleyin. Şimdi Outlook’u Outlook’u kapatın kapatın ve program kısayolunu kullanarak tekrar çalıştırın. Programın minimum versiyonu yeni bir e-posta alındığında size bildirecektir. 46
I Outlook Express
Registry’deki bafllang›ç hatas›
Windows 2000 altında Outlook Express ile çalışırken, çalışırken, programın programın açılması esnasında etkin kimliğin, kimliğin, uygulamalarda uygulamalardan n biri değiştirilemediği için yenilenemediğine dair bir hata mesajı ile karşılaşabilirsiniz. Bu hatanın nedeni Kayıt Düzenleyicisi’ndeki eksik bir girdidir. İpucu: Söz konusu hatayı ortadan kaldırmak için ilk olarak Başlat / Çalıştır / Regedit / Tamam komutunu kullanarak Windows Kayıt Düzenleyicisi’ni açın. Daha sonra "HKEY_CURRENT_USER\Identities" anahtarını aktif hale getirin. getirin. Bu anahtarın anahtarın altında altında klasör şeklinde her bir kullanıcı için ayrı bir karakter dizisi, Account ID’si ID’si bulunur. nur. Daha sonra pencerenin pencerenin sağında, sağında, de-
ğeri ait olduğu Account ID ile aynı olması gereken "User ID" girdisini görene alt klasörleri açın. Eğer bu girdinin değeri Account ID ile aynı değilse değişken isimlerine iki kere tıklayın ve değerleri uygun şekilde düzeltin. düzeltin. Eğer birden fazla Account ID mevcutsa "User Name" altında kendi oturum açma isminizin bulunduğ lunduğu u hesap kimliğ kimliğini ini seçin. seçin. Eğe Eğerr "User ID" girdisi mevcut değilse Düzen/Yeni/Dize Değeri komutunu kullanarak yeni bir Dize Değeri oluşturun ve bunun ismini "User ID" olarak değiştirin. Daha sonra bu yeni dize dize değeri üzerine iki kere tıklayarak değer olarak "Account ID" değerini değerini kopyala kopyalayın. yın. Bunun için Account ID üzerine sağ tuşla tıkla yın, nesne menüsündeki Yeniden Adlandır( komutunu çalıştırın ve [Ctrl]+[C] tuş kombinasyonunu kullanarak anahtar değerini değerini panoya panoya kopyal kopyalayın. ayın. Daha sonra yeni değer üzerine iki kere tıklayın ve ekrana gelen pencere üzerindeki Değer Verisi kutusu kutusu aktif aktif durumd durumdayk ayken en [Ctrl]+[V] tuş kombinasyonunu kullanarak panodaki Account ID değerini buraya kopyalayın. 47
I Outlook 2000 XP
Kaybolan e-posta adreslerini tekrar görüntülemek Outlook Outlook 2000’in Kişiler klasörünü, klasörünü, özel ve iş bağlantıları olarak alt klasörlere ayırdınız. Ancak yeni bir ileti hazırlamak istediğiniz istediğinizde, de, sadece Kişiler Kişiler klasörü içerisindeki bağlantılar görüntüleniyor. görüntüleniyor. İpucu: Outlook’un, Kişiler ve Kişiler ve alt klasörlerindeki bağlantıların e-posta adres defterinde görüntüleyip görüntüleme yeceğini ayrı ayrı belirleyebilirsiniz. Yeni oluşturulan klasördeki kişiler yeni bir eposta hazırlamak istediğinizde görüntülenmeyecektir. Şayet belirli bir klasördeki kişiler, yeni bir e-posta göndermek göndermek is-
tediğinizde alıcı olarak kullanılamıyorlarsa, adres defteri defteri tarafından kullanılakullanılamıyorlar demektir. Alt klasörlerdeki kişileri de adres defterinde görebilmek için, söz konusu konusu klasörün üzerine üzerine farenin sağ düğmesini kullanarak tıklayın ve nesne menüsündeki Özellikler komutunu çalıştırın. çalıştırın. Bunun sonucunda sonucunda ekrana ekrana gelen pencere üzerinde bulunan Outlook Adres Defteri kartını hale getirin ve Bu klasörü elektronik posta Adres Defteri olarak görüntüle seçeneğini işaretleyin. Eğer isterseniz bu seçenekteki işareti kaldırarak, söz konusu konusu klasörde klasörde kişilerin kişilerin adres defterinde kullanılmasını engelle yebilirsiniz.
KARMAfiIK: Kifliler alt klasörlerindeki ba¤lant›lar›n kullan›lmak üzere adres defterine eklenmesi gereklidir.
UYGULAMALAR 48
I Norton Internet Security Aç›l›fltaki mesajlar› kapatmak
Kullanmış olduğunuz reklam kırıcılarına karşılık tanıtım banner’larından hala kurtulamadınız mı? Eğer bunlar devamlı olarak ekrana gelip, çalışmanızı çalışmanızı engelliyorlarsa, liyorlarsa, en çok kullanılan kişisel kişisel firewall’lardan biri olan Norton Internet Security’nin çöp kutusu size bu konuda yardımcı olabilir. İpucu: Bunun için ilk olarak Norton Internet Security penceresi üzerindeki Ad Blocking düğmesine düğmesine tıklayın. tıklayın. Bunun sonucunda üzerinde çöp kutusu simgesi bulunan aynı isimli pencere ekrana gelecektir. Norton Internet Internet Security’nin reklam bloğu birçok Browser ile beraber çalışabiliyor. Örneğin Eğer Internet Explorer kullanıyorsanız yapmanız gereken tek şey Windows’un sürükle ve bırak özelliğini kullanmak olacaktır. Yani görmek istemediğiniz reklamı fareyi kullanarak Internet Explorer penceresinden Norton Internet Security penceresindeki
CHIP | ÖZEL
90
KONTROL ALTINDA: Reklam bloklar› taraf›ndan otomatik olarak tan›namayan banner’lar› manuel olarak Norton Internet Security çöp kutusuna tafl›yabilirsiniz. Böylece, tüm banner’lar engellenebilir.
çöp kutusuna taşımanız ve daha sonra Add düğmesine tıklamanız yeterli olacaktır. Eğer Netscape Navigator kullanı yorsanız farenin sağ düğmesini kullanarak çalışmanızı engelleyen reklam üzerine tıklayın ve ekrana gelen nesne menüsü üzerindeki Kısayolu Kopyala komutuKopyala komutunu çalıştırın. çalıştırın. Daha sonra Internet Internet SecuAdd düğrity penceresine geri dönün ve Add düğmesine mesine tıklayın. tıklayın. Bundan böyle böyle bu reklamlar sizi kesinlikle rahatsız edemeyecektir, tabii ki Norton Internet Security aktif olduğu sürece. sürece. 49
I Winamp
MP3’ten audio CD’ye dönüflüm
Piyasadaki Mp3 çalarların sayısı her gün artsa da, uygun fiyatların fiyatlarınaa rağmen AuAudio CD’lerden vazgeçmek mümkün olmuyor muyor.. Bu nedenle nedenle Mp3 dinleyici dinleyicileri, leri, sevdikleri parçaları her ortamda dinle yebilmek için bunları ya bir Minidisc üzerine kaydediyor ya da Mp3 biçimindeki dosyaları Audio CD biçimine dönüştürüyorlar. Piyasada bir çok ticari yazılım bulunmasına rağmen bu işlevi en iyi yerine getirenlerden biri de eski dost Winamp. Winamp. WAV dosya yapısı ile CD Audio dosya yapısı arasında farklılıklar mevcut. İpucu: Başlık ve hata denetim bilgileri farklı. farklı. Mp3 dosyalarını dosyalarını Audio Audio CD için gerekli olan dosya biçimine dönüştürmek için "WaveOut Pug-in" yerine "Disk Writer Pug-in" isimli eklentiyi kullanın. Kullanılan eklentiyi değiştirmek ve gerekli ayarları yapmak için [Ctrl]+[P] tuş kombinasy kombinasyonuna onuna basın. Ekrana gelen Preferences penceresi üzerindeki PlugIns başlığı Ins başlığı altında bulunan Output kay-
CHIP | ÖZEL
ÜCRETS‹Z: Winamp eklentilerini kullanarak Mp3 biçimindeki dosyalar› CD Pla yer’da o kunabile cek bir hale get irebilirsiniz.
dına tıklayın. tıklayın. Sağdaki pencereden pencereden Nullsoft Disk Writer plug-in seçeneğini plug-in seçeneğini seçin. Configure tuşuna tıklayarak Output Directory seçeneği altında WAV dosyalarının kaydedileceği klasörü seçin ve daha sonra dönüştürme işlemini başlatın. Dikkat: Repeat fonksiyonunun kapalı olması gerekir. gerekir. Aksi takdird takdirde, e, parça dedevamlı olarak baştan çalınır ve aynı dos yalar tekrar Audio dosyası haline dönüştürülürler türülürler.. Bu dosyalar diskte diskte çok fazla yer (ortalama 60 Mbyte) kapladıkları için sabit diskiniz kısa bir süre içerisinde ağzına kadar dolabilir dolabilir.. Son olarak oluşturduğunuz bu dosyaları herhangi bir CD kayıt programı kullanarak Audio Track biçiminde C D’ye basın. 50
I Iso Buster 1.2
Sorunlu CD’leri okutun
CD’ler çiziklere ve toza karşı çok hassastırlar. tırlar. CD yazarken de bazen sorunlarla sorunlarla karşılaşılabi karşılaşılabilir lir.. Bu paylaşım paylaşım yazılımının ve biraz da şansın yardımıyla sorunlu yazılmış veya çizilmiş bir CD’deki dos yaları kurtarabilirsiniz. İpucu: www.isobuster.com adresinden Iso-Buster 1.3 sürümünü indirin. Yükleme sırasında sırasıyla Next / Yes / Next ve Next ve tekrar Next ’e ’e tıklay tıklayın. ın. Iso Buste Busterr size hangi dosya türlerini desteklemesi gerektiğini soracaktır. soracaktır. En iyisi hepsini işaretleyin retleyin.. Tekrar ekrar İleri ’yi ’yi tıklayın ve bir sonraki pencerede Create a desktop icon seçeneğini işaretleyin. İleri / Install / Finish düğmelerini tıklayarak yüklemeyi tamamlayın. Iso Buster bir Shareware’dir, Shareware’dir, yani ücretli deneme sürümüdür. sürümüdür. Bu yüzden çalıştırıldığında sizden bir şifre isteyecek-
tir. tir. Programı Programı denemek denemek için Free functions.only seçeneğini seçeneğini seçebilirsi seçebilirsiniz. niz. Kayıt Kayıt olmayı çok sonra da yapabilirsiniz. Options menüsünden Language ’i ’ i seçin seçin.. Buradaki Türk bayrağını bayrağını tıklayın. tıklayın. Böylece programın programın dili Türkçe Türkçe olur. olur. Çizikli Çizikli ve sorunlu CD’yi sürücünüze yerleştirin. Gereki Gerekirse rse CD sürücünü sürücünüzü zü seçin. seçin. Iso Buster CD’yi yapabildiği en iyi şekilde okumaya çalışacaktır. Bu araç CD’de CD’de ne varsa onu okur. Tamamı kaydedilmemiş bir müzik parçasının tamamı gözükse bile Iso Buster tarafından okunamaz. Kurtarmak istediğiniz tüm dosyaları işaretleyin ve herhangi birinin üzerini sağ tıklayın. tıklayın. Açılan menüden RAW Dosyaları kurtar ’ı’ı seçin ve kurtarılacak dosyaların yazılmasını istediğiniz bir klasör seçin. Ayrıca: Ayrıca: Bu durumda CD’deki CD’deki dosyalar “bit”ler halinde okunacaktır. Dolayısıyla bu kurtarma işlemi çok uzun zaman gerektirebilir.
HIZLI KURTARMA: Iso Buster ile çizik ve ya hasar l› CD’le rde bul unan do syalar› kurtarabilirsiniz. 51
I Nero burning Rom
CD’lere Overburn kay›t
Nero Nero Burning Rom, 5.5 sürümü altında 700 MB veri kaydetmenize izin vermi yor. Örneğin Lite-On LTR-12101B modeli CD yazıcınıza 90 dakikalık CD yerleştirdiğinizde CD-Info menüsü altında 80 dakika (700 MB) olarak görülüyor. Acaba CD yazıcınızda bir hata mı var? İpucu: CD kayıt yazılımlarının ve yazıcıların birlikte birlikte çalışması gerekir. gerekir. CloneCD ve Blindwrite, Blindwrite, 3.8c sürümünden sürümünden itibaren CDR-Wi CDR-Win, n, 5.0.13 sürümünden sürümünden itibaren Nero Burning Rom ve 3.8 sürümünden itibaren Win on CD yazılımları Overburn Overburn desteği sunarlar sunarlar.. Ancak Easy CD Creator’un güncel sürümleri bile en fazla 80 dakikalık CD’leri CD’leri destekler. destekler. Bu fonksiyona sahip bir sürücüye sahipseniz aşağıdaki işlemleri sırasıyla gerçekleştirerek fonksiyonu test edebilirsiniz.
