INDICE 1. INTRODUCCION
3
2. MARCO TEORICO 3
2.1. FORMULA 3 2.2. NOMENCLATURA
4
2.3. PROPIEDADES 4 2.4. EFECTOS
5
2.5. REACCIONES DE OBTENCION
7
2.6. PROCESOS DE FABRICACION
10
2.7. EJEMPLOS DE APLICACIONES
11
3. ASPIRINA EN EL PERÚ Y EL MUNDO 14 MUNDO 14 4. GLOSARIO 15 5. BIBLIOGRAFIA BIBLIOGRAFIA16 16
1
1. INTRODUCCIÓN
En la ac!al"#a#$ la% &'(%)na% "'n'n !na *'+)( cal"#a# #' ,"#a. L)% a,anc'% #' la 'cn)l)-a /an &'(*""#) !' &)#a*)% #"%(!a( !n *a)( "'*&) #' '%a$ '% &)( '%) !' ca#a ,' %' "n'na #'%c!("( !na *a)( can"#a# #' (*ac)%$ %' c('an n!',a% ,ac!na%$ 'c. El c"#) ac'"l%al"cl"c)$ ) *a)(*'n' c)n)c"#) c)*) a%&"("na$ '% !n) #' l)% (*ac)% *% an"-!)%$ !n) #' l)% *% !%a#)% 'n la %)c"'#a# 'l #' *a)( '*&l') al *)*'n) #' la a!)*'#"cac"n$ %"'n#) ca(ac'("a#) &)( %!% &)'n'% &()&"'#a#'% an"&"("ca% 8('#!c'n la 9'(': an""n;a*a)("a% 8al",") #' "n;a*ac")n'%$ c)*) la ('lac")na c)n la a((""% /'("#a% *'n)('%:$ %l) 'n la a%&"("na %a% %' c)*"nan c)n !n ca(c'( an"&"("c) an""n;a*a)("). P)( '%a (an$ la a%&"("na %' !%a 'n *!c/a% &('&a(ac")n'% c)n+!na*'n' c)n !n -(an n<*'() #' )()% *'#"ca*'n)%. La (an #' %! ''c","#a# %' c)n)c" !n !'n "'*&) #'%&!% #' /a'( %"#) #'%c!"'(a 8a=)% 70:$ c!an#) %' 'nc!'n(a !' "n/"' !na %n'%"% #' &()%a-lan#"na% E% 'l %'( %al"cl"c) 'l c"#) ac"c) !' !' "n()#!c"#) al *!n#) #' l)% *'#"ca*'n)% 'n 'l a=) 1>?? %"'n#) !"l"a#a c)*) anal-%"c) an""n;a*a)("). An"-!a*'n'$ 'l c"#) %al"cl"c) '(a '@(a#) #' la c)('a #'l Sa!c' ll)(n$ '% &)( '%) !' an'% %' #'n)*"naa c"#) %&"(a'"c)$ la a%&"("na '(a 'l c"#) ac'"l'%&"(%'"c). El &("nc"&") ac",) #' '%)% '@(ac)% '(a 'l c"#) %al"cl"c). P)%'(")(*'n'$ %' l)-( %"n'"a( 'n 'l la)(a)(")$ #'"#) a la n'c'%"#a# #' &()#!cc"n a -(an '%cala. A!n!' '(a !n anal-%"c) *! '9ca$ ca!%aa -(an#'% &()l'*a% -%("c)% 'n c"'(a% &'(%)na%. P)( '%)$ %' !%ca()n al'(na",a% a '%' (*ac)$ !' n) &('%'na ''c)% %'c!n#a(")% n) #'%'al'% #' a/ %!(-' 'l c"#) ac'"l%al"cl"c) #' a/)(a. E%' c)*&!'%) )(-n"c) (aa ) &(',"'n' la an-"na #' &'c/)$ l)% aa!'% ca(#ac)%$ l)% aa!'% "%!*"c)% (an%")(")% l)% aa!'% c'('(al'%. En la %"-!"'n' *)n)-(aa %' a*&l"a( la "n)(*ac"n %)(' la a%&"("na$ n)*(an#) %!% #"'('n'% &()&"'#a#'%$ %! n)*'ncla!(a$ 'n(' )()%.
2. MARCO TEÓRICO 2.1 FÓRMULA 2
Fórm!" M#!$%!"r& C?>O4 Fórm!" S$m'()$*"rr#!!")"& C648OCOC 3:COO Fórm!" E*+r%+r"!
2.2 NOMENCLATURA
La a%&"("na )(*a &a(' #' l)% c"#)% ca()@l"c)%$ %'-
#' /"#(-'n). La *'n)( can"#a# #' %!%anc"a !' c)n%'(,a %!% &()&"'#a#'% '% !na *)lc!la. La% *)lc!la% %' )(*an al !n"(%' l)% )*)%. Pa(a 'll) /ac' ala !' '%)% %' ac'(!'n c)n 'n'(-a %!9c"'n' c)*) &a(a %!&'(a( la ('&!l%"n '@"%'n' 'n(' %!% n!'% 'l'c(n"ca% a*"n %' n'c'%"a !' la 'n'(-a !' %' #'%&('n#' c!an#) %' a&()@"*an a c"'(a #"%anc"a &!'#a %'( l"'(a#a. La *)lc!la #' la a%&"("na &('%'na !n )al #' 21 )*)%
2.3 PROPIEDADES
Pr#,'$)")$* -m'%"* El c"#) ac'"l%al"cl"c) %' #'%c)*&)n' (&"#a*'n' 'n
%)l!c")n'% #' ac'a) #' a*)n") ) #' l)% ac'a)%$ c"(a)%$ ca()na)% ) /"#(@"#)% #' l)% *'al'% alcal"n)%. ASA '% '%al' 'n a"(' %'c)$ &'() /"#()l"a -(a#!al*'n' 'n c)nac) 3
c)n la /!*'#a# a l)% c"#)% ac"c) %al"cl"c). En %)l!c"n c)n lcal"%$ la /"#(l"%"% (an%c!((' (&"#a*'n' la% %)l!c")n'% cla(a% )(*a#a% &!'#'n c)n%"%"( 'n'(a*'n' #' '"l) %al"c"la). Pr#,'$)")$* /*'%"* La a%&"("na$ !n #'(",a#) #' ac'"l) #' c"#) %al"cl"c)$ '% !n
lanc)$ c("%al"n)$ %!%anc"a #"l*'n' c"#)$ c)n !n &!n) #' !%"n #' 136 C$ !n &!n) #' '!ll"c"n #' 140 C.
2.4 EFECTOS
S!% ''c)% anal-%"c)%$ an"&"("c)% an""n;a*a)(")% %' #''n a la% a%)c"ac")n'% #' la% &)(c")n'% ac'"l) %al"c"la) #' la *)lc!la "naca$ c)*) a*"n a la acc"n #'l *'a)l") ac",) %al"c"la). El ''c) an"a-('-an' &la!'a(") %' #'' a %! ca&ac"#a# c)*) #)nan' #'l -(!&) ac'"l) a la *'*(ana &la!'a("a a la "n/""c"n "((','(%"l' #' la 'n"*a c"cl))@"-'na%a. In/"' la ac","#a# #' la 'n"*a c"cl))@"-'na%a l) !' #"%*"n!' la )(*ac"n #' &('c!(%)('% #' la% &()%a-lan#"na% ()*)@an)% a &a("( #'l c"#) a(a!"#n"c). A!n!' la *a)(a #' %!% ''c)% '(a&!"c)% &!'#'n #''(%' a la "n/""c"n #' la %n'%"% #' &()%a-lan#"na% 'n #"'('n'% '+"#)%$ /a )(a% acc")n'% !' a*"n c)n("!'n.
E/$%+# "0"!*'%#& L)% AINE% %)n l','% a *)#'(a#)%
anal-%"c)%. C)*) ,"*)%$ 'l ''c) anal-%"c) &a('c' #'&'n#'( la "n/""c"n #' la %n'%"% #' la% &()%a-lan#"na%. La% &()%a-lan#"na% &a('c'n %'n%""l"a( l)% ('c'&)('% #'l #)l)( a la '%"*!lac"n *'cn"ca ) a )()% *'#"a#)('% !*"c)% 8'+ (a#"!"n"na$ /"%a*"na:. La% &()%a-lan#"na% &()#!c'n /"&'(al-'%"a$ '% #'c"( %' &()#!c' #)l)( c)n *an")(a% c)*) la '%"*!lac"n *'cn"ca !' c)*
%n'%"% #' &()%a-lan#"na% "n,)l!c(a#a% 'n 'l #)l)(. Pa('c'(a !' l)% ''c)% anal-%"c)% %)n &("nc"&al*'n' &'("("c)%$ a!n!' '%a% #()-a% &!'#'n 'n'( ac","#a# %'*'+an' ! )() *'can"%*) #' acc"n %"*"la( 'n 'l SNC$ &)%"l'*'n' 'n 'l /"&)la*). A#'*% %! *'can"%*) #' acc"n an""n;a*a)(") &!'#' c)n("!"( a %!% ''c)% anal-%"c)%. N) '@"%'n ',"#'nc"a% !' #!(an' 117 'l !%) c(n"c) #' l)% AINE% %' #'%a(()ll' #'&'n#'nc"a &%!"ca ) %"ca a '%)% a-'n'%.
E/$%+#* "0+''0"m"+#r'#*& D'"#) a la c)*&l'+"#a# #' la
('%&!'%a "n;a*a)("a$ 'l *'can"%*) '@ac) #' l)% ''c)% an""n;a*a)(")% n) '% )al*'n' acla(a#). La% &()%a-lan#"na% &a('c'n *'#"a( *!c/)% ''c)% "n;a*a)(")% /an *)%(a#) &()#!c"( #"('ca*'n' *!c/)% #' l)% %n)*a% %"-n)% #' la "n;a*ac"n$ l)% ''c)% an""n;a*a)(")% &!'#'n #''(%' 'n &a(' a la "n/""c"n #' la %n'%"% l"'(ac"n #' '%)% a!ac)"#'% #!(an' la "n;a*ac"n. S"n '*a(-) &a('c'(an '@"%"($ c)*) ,"*)%$ )()% *'can"%*)% !' c)n("!'n a '%' ''c). La &a)l)-a "n;a*a)("a '% a'n!a#a &)( l)% AINE%$ a!n!' 'n l)% &()c'%)% ('!*"c)% n) %' ',"an la% l'%")n'% #' l)% '+"#)% 8a("c!la('%: n" %' #'"'n' 'l &()-('%) #' la 'n'(*'#a#. E'c)% an"&"("c)% La a%&"("na l)% a-'n'% AINE% ('#!c'n la '*&'(a!(a 'l',a#a$ *"'n(a% !' la '*&'(a!(a c)(&)(al n)(*al '% %)l) %!a,'*'n' a'ca#a. La #"%*"n!c"n #' la '*&'(a!(a -'n'(al*'n' %' ('lac")na &)( !n "nc('*'n) 'n la #"%"&ac"n ca!%a#) &)( ,a%)#"laac"n #' ,a%)% %an-!n')% %!&'(9c"al'% &!'#' ac)*&a=a(%' #' %!#)(ac"n &()!%a. El *'can"%*) #' acc"n an"&"("c) '% &)( "n/""c"n #' %n'%"% l"'(ac"n #' &()%a-lan#"na% 'n 'l /"&)la*). Ca%" )#a% la% &()%a-lan#"na% c)n '@c'&c"n #' la I2 %)n &a-'na%. Pa(a#+"ca*'n' la 5
"n)@"cac"n c)n %al"c"la)% &!'#' &()#!c"( 'l',ac"n #' la '*&'(a!(a c)(&)(al$ &)( a!*'n) #'l c)n%!*) #' )@-'n) #' la a%a *'al"ca$ a&a('n'*'n' &)( #'%ac)&l' #' la )%)("lac"n )@"#a",a.
E/$%+#* "0+'"r$"0+$* ,!"-$+"r'#*& La a%&"("na l)%
#'*% a-'n'% an""n;a*a)(")% n) '%'()"#'% "n/"'n la a-('-ac"n &la!'a("a &()l)n-a 'l "'*&) #' %an-(a #'"#) a !na "n/""c"n #' la %n'%"% #' ()*)@an) A2 'n la% &la!'a%. En -'n'(al$ 'l a-'n' #' 'l'cc"n &a(a '%' ''c) '% la a%&"("na &)( %'( "n/""#)( "((','(%"l' #' la c"cl))@"-'na%a$ '% #'c"($ !' ac'"la la 'n@"*a. C)*) la% &la!'a% %)n (a-*'n)% c'l!la('%$ la c"cl))@"-'na%a !'#a "n/""#a &)( 'l ('%) #' la ,"#a #' '%a% &la!'a% 87 11 #a%: /a%a !' n!',a% &la!'a% %)n )(*a#a%$ %"n '*a(-) la PGI2 ) &()%ac"cl"na !' %' %"n'"a 'n 'l 'n#)'l") ,a%c!la( &!'#' %'-!"( l"'(n#)%' &()#!c"'n#) %! ''c) an"a-('-an' ,a%)#"laa#)($ %)(' )#) c!an#) %' !"l"an #)%"% a+a% #' a%&"("na 8350 /a%a 100 *-H#a:. N!*'()%)% 'n%a)% cln"c)% /an a&)(a#) ',"#'nc"a% !' la a%&"("na ('#!c' la "nc"#'nc"a #' ()*)%"% a('("al c)()na("a 'n !n &()l)n-a#) '%!#") *!l"cn("c) !' )%'(,a#) !' 325 *- #' a%&"("na &)( #a ('#!+'()n 'n !n 40 la "nc"#'nc"a #' "na() 'n *#"c)% ,a()n'%. E%a acc"n #' l)% AINE% c)*) an"a-('-an'%$ *!c/a% ,'c'% &!'#' %'( !n ''c) c)la'(al %)(' )#) c!an#) l)% &ac"'n'% #''n %'( %)*'"#)% a c"(!-a.
E/$%+#* " 0'$! "*%!"r& L)% AINE% "n/"'n la %n'%"% #'
&()%ac"cl"na !' &)%''n &()&"'#a#'% ,a%)#"laa#)(a%$ &!#"'n#) #' '%' *)#) #"%*"n!"( 'l ''c) /"&)'n%)( #' l)!'a#)('% 'a$ "n/""#)('% #' la 'n"*a #' c)n,'(%"n #' an-")'n%"na 8IECA:$ #"!("c)%$ 'n(' )()%.
6
E/$%+#* 0#%'#*& A la% #)%"% /a"!al'%$ l)% ''c)%
a#,'(%)% *% c)*!n'% #' la a%&"("na %)n la "(("ac"n -%("ca$ n!%'a%$ ,*")%$
2.5 REACCIONES DE OBTENCIÓN SINTESIS DE LA ASPIRINA El c"#) ac'"l%al"cl"c) %' %"n'"a a &a("( #' c"#) %al"cl"c) an/#("#) ac"c) 'n &('%'nc"a #' c"#)$ %'-
7
1: P()#!c"( "(("ac"n #' la *!c)%a -%("ca$ &)( l) !' '% c)n(a"n#"ca#) 'n &ac"'n'% c)n
Reacción de formación del Anhídrido Acético
8
2.6 PROCESOS DE FABRICACIÓN
Pa(a %"n'"a( 'l c"#) Sal"cl"c)$ 'l 'n)l %' *'cla c)n !na #"%)l!c"n ac!)%a #' %)%a cal"'n' 812 'n '@c'%) *)la(:$ cal'nn#)%' /a%a 130C$ ',a&)(n#)%' /a%a %'!'#a# 'n !n a!)cla,'$ ) "'n 'n !n *)l"n) #' )la% '%&'c"al. A% %' &()#!c' 'n)la) %#"c)$ 'n )(*a #' &)l,) *! %'c)$ n) )%an'$ 'l %'ca#) #'' %'( ("-!()%) a !' la &('%'nc"a #' a-!a #"%*"n!' 'l ('n#"*"'n)$ la '*&'(a!(a %' ('#!c' a !n)% 100C$ %' "n()#!c' al a!)cla,' CO2 %'c) 8c)n *'n)% #' 0$1 #' O2$ &a(a ',"a( #'c)l)(ac"n:$ a 5 a('%. La ca()@"lac"n '% '@)(*"ca 8D K ?0 JH*)l:. C!an#) la can"#a# a&()&"a#a %' 9
/a a%)("#)$ la ca(-a %' cal"'na a 150 170C #!(an' ,a("a% /)(a%$ &a(a c)n,'("( 'l 'n)la) 'n %al"c"la) %#"c). La *a%a #' ('acc"n %' 'n(a %' ll',a a !n an!' #' (aa*"'n)$ #)n#' %' #"%!'l,' c)n !na can"#a# a&()@"*a#a*'n' "-!al #' a-!a$ %' 9l(a$ %' #'c)l)(a c)n ca(n ac",) !' c)n"'n' &a(c!la% #' "nc. S' ll',a a )() an!' #' &('c"&"ac"n$ a=a#"'n#) %!l<("c) &a(a &('c"&"a( 'l c"#) %al"cl"c). La c)na*"nac"n c)n /"'(() #'' ',"a(%' 'n '%a% 'a&a%. El &('c"&"a#) %' c'n("!-a %'ca$ #' la *"%*a *an'(a !' '@&l"!' an'%$ )'n"n#)%' c"#) %al"cl"c) #' ala &!('a 8!' &!'#' &a%a( a '%&'c"9cac"n UPS %!l"*an#) ('c("%al"a#):. A &a("( #'l c"#) Sal"cl"c)$ %)l) /a !' *)#"9ca(l) a c"#) ac'"l %al"cl"c)$ "n()#!c"'n#) !n -(!&) ac"c) 'n la *)lc!la.
D$* %r',%'ó0 )$! ,r#%$*# )$ ,r#)%%'ó0 )$ %')# "%$+'!*"!'%!'%#
10
2. E7EMPLOS APLICACIONES
La a%&"("na '% c)n%"#'(a#a !n) #' l)% -(an#'% "n,'n)% ) #'%c!("*"'n)% #'l %"-l) $ '%) '% &)( %! -(an can"#a# #' !%)% !' %' l' &!'#'n #a($ n) %)l) 'n 'l *") *#"c)$ %"n) a*"n &!'#' %'( !%a#a 'n !%)% #)*%"c)% C#m# m$)'%"m$0+#& 1. Anal-%"c) '% c)n%!*"#a &a(a l)% #)l)('% #' ca'a$ #)l)('% #' *!'la%$ %')%$ *!%c!la('% #' )#)%. 2. An"a-('-an' &la!'a(") U"l"a#a &a(a ',"a( acc"#'n'% ca(#"),a%c!la('%$ !' %)n la ca!%a &("nc"&al #' *!'(' ' 11
"n,al"#'. )$ l)% '%&'c"al"%a% a9(*an !' '% 'l *% ''c",)$ %'-!() a(a) #' l)% *'#"ca*'n)% !' &!'#' #"%*"n!"( 'l ("'%-) ca(#"),a%c!la(. 3. An""n;a*a)(") E% !n (*ac) '%&'c"al*'n' "n#"ca#) &a(a (aa( la a((""% ('!*a)"#'a$ la a(()%"% la 9'(' ('!*"ca. 4. An"&"("c) El c"#) ac'"l%al"cl"c) a*"n '% '*&l'a#) &a(a #"%*"n!"( la 9'('. 5. An"(('!*"c) S' !"l"a &a(a #)l'nc"a% c)n #)l)( ' "n;a*ac"n$ c)*) la a((""% ('!*a)"#'$ l!&!% '("*a)%)$ a(()&aa% %)("%"ca%$ )%')a(()&aa% "n;a*a)("a%$ 'c. 6. Cnc'( ('#!c' 'l ("'%-) #' cnc'( #' c)l)n ('c). E@"%'n '%!#")% !' (','lan a*"n !n &)%"l' ''c) 'n'9c")%) 'n la &(','nc"n #'l cnc'( #' *a*a. In,'%"-a#)('% a%'-!(an !' &!'#' a!#a( a &()'-'( ('#!c"( 'l ("'%-) #' cnc'( #' &"'l. 7. Al/"*'( T"'n' !n ''c) n'!()&()'c)( %)(' la% cl!la% #'l c'('()$ ',"an#) la *!'(' #'l >3 #' la% n'!()na%$ l) !' ('#!c' 'l ("'%-) #' %!("( Al/"*'(. >. Ina() En &ac"'n'% !' a /an %!("#) al-
12
6. !"a *anc/a% #' n"c)"na$ ca$ -(a%a #'%"n'ca J!n) c)n 'l +!-) #' l"*n 'l"*"na la% *anc/a% #' n"c)"na #' la ()&a #'#)% a*a("ll'n)%. 7. An"ca%&a. >. An"
OTROS USOS
C"'()% '%!#")% '&"#'*")l-"c)% %!-"'('n !' 'l !%) a la(-) &la) #' la a%&"("na a a+a% #)%"% %' a%)c"a c)n !na ('#!cc"n 'n la "nc"#'nc"a #'l cnc'( c)l)(('cal$ a% c)*) 'l cnc'( #' &!l*n$ &)%"l'*'n' &)( %! a%)c"ac"n c)n ''c)% "n/"")(")% %)(' la CO &()#!c"#a &)( a#'n)ca(c"n)*a%$ ''c)% %!&('%)('% #' &()%a-lan#"na% ) "ncl!%) ''c)% #"('ca*'n' an"*!a-n"c)%. Ta*"n %' /a '%!#"a#) 'l &a&'l !' +!'-a la a%&"("na 'n ('#!c"( la "nc"#'nc"a #' )(a% )(*a% #' cnc'(. En ,a(")% '%!#")% %' #'*)%( !' la a%&"("na n) ('#!c' la a&a("c"n #'l cnc'( #' &(%aa. S!% ''c)% 'n la &(','nc"n #'l cnc'( #' &nc('a% %)n *"@)%$ !n '%!#") #' 2004 'nc)n( !n a!*'n) '%a#%"ca*'n' "*&)(an' 'n 'l ("'%-) #' c)n(a'( cnc'( &anc('"c) 'n *!+'('% !' )*aan a%&"("na$ *"'n(a% !' !n *'aanl"%"% #' ,a(")% '%!#")% &!l"ca#) 'n 2006 n) 'nc)n( ',"#'nc"a% c)ncl!'n'% #' !' la a%&"("na ! )()% AINE 8an"n;a*a)(")% n) '%'()"#')%: '%!,"'(an a%)c"a#)% a !n ("'%-) a!*'na#) #' '%a )(*a #' cnc'(. E% &)%"l' !' la a%&"("na a*"n 'n-a ''c)% &)%"",)% %)(' 'l cnc'( #'l (ac) #"-'%",) %!&'(")($ &'() la% ',"#'nc"a% %"-!'n a
S' /a /"&)'"a#) !' la a%&"("na '% ca&a #' ('#!c"( la )(*ac"n #' caa(aa% 'n &ac"'n'% #"a"c)%$ a!n!' 'n al *'n)% !n '%!#") %' #'*)%( !' n) '% '9ca 'n '%a acc"n. S'-
3. ASPIRINA EN EL PERÚ Y EL MUNDO En al-!n)% &a%'%$ c"'(a% "n%"!c")n'% #'#"ca#a% a la %al!# #"%("!'n 'n la% a(*ac"a% )ll')% 'n l)% !' "n)(*an %)(' l)% *'#"ca*'n)% !' %' &!'#'n a#!"("( %"n ('c'a *#"ca. C)l)*"a 'l &()#!c) %' c)*'n a a("ca( ,'n#'( 'n 1?30 la ac!al"#a# la a%&"("na %' 'nc!'n(a 'n *% #' 70 &a%'% ,'n#'n a&()@"*a#a*'n' 25 *"ll)n'% #' al'a% *'n%!al'%
En 'n %' 11
*"l *"ll)n'% #' !n"#a#'% 'n )#a% %!% &('%'nac")n'% 8a#!l)% ''(,'%c'n' n"=)%:. El c)n%!*) *!n#"al '% #' 75$000 *"ll)n'% #' c)*&("*"#)% al a=). ) 'n #a la a%&"("na %' c)n,"(" 'n 'l *'#"ca*'n) *% c)*
&('c") #'&'n#' an) #' la %"!ac"n 'c)n*"ca #'l &a%$ c)*) 'l &('c") #'l &'(l').
4. GLOSARIO •
c"#) ca()@l"c) L)% c"#)% ca()@l"c)% %)n !nc")n'% c)n -(a#) #' )@"#ac"n ('%$ '% #'c"($ 'n !n *"%*) )*) #' ca()n) %' "n%'(an !n -(!&) )@) 8KO: !n -(!&) /"#()@"l) 8O:$ )(*an#)
•
!n -(!&) ca()@"l). E+'*&l) c"#) )l'"c). Ac'a) C)n%"%' 'n !n *a'("al (an%&a('n' !' %' '*&l'a 'n
•
la "n#!%("a -(9ca. En la !*"ca$ 'l ac'a) c)n%"!' la %al !' %' )(*a al *'cla( 'l c"#) ac"c) c)n al-!na a%'. "#(l"%"% '% !na ('acc"n c"#)a%' !' %' &()#!c' al #"%)l,'(
•
#''(*"na#a% %al'% 'n a-!a. Ca()@"lac"n P()c'%) !*"c) 'n 'l c!al !n -(!&) ca()@"l) 8
• •
COO: %!%"!' a !n )*) #' /"#(-'n). F'n)la) 'l 'n)l %' #"%!'l,' 'n lcal"% #"l!"#)% c)*) 'n)la). P()%a-lan#"na La% &()%a-lan#"na% %)n !n c)n+!n) #' %!%anc"a% #' ca(c'( l"&#"c) #'(",a#a% #' l)% c"#)% -(a%)% #' 20 ca()n)% 8'"c)%an)"#'%:$ !' c)n"'n'n !n an"ll) c"cl)&'nan) c)n%"!'n !na a*"l"a% #' *'#"a#)('% c'l!la('%$ c)n ''c)%
•
#",'(%)%$ a *'n!#) c)n(a&!'%)%. "#()l"a( Dc'%' #'l &()c'%) !' %!('n la% %!%anc"a% c!an#)
•
"n'(ac
15
)%(!cc"n #' !n ,a%) %an-!n') &)( !n ()*). D",'(%)% *'#"ca*'n)% &!'#'n "n/""( la &()#!cc"n #' ()*)@an)%. •
In/""c"n La "n/""c"n '% %!%&'n#'( ) "*&'#"(. S' a&l"ca 'n ,a("a% %"!ac")n'% En M'#"c"na$ c)n%"%' 'n %!%&'n#'( &)( !n c"'() la&%) #' "'*&) al-!na !nc"n )(-n"ca ) la acc"n #' !n *'#"ca*'n)$ an' #''(*"na#)% '%*!l)%. P)( '+'*&l)$ &a(a ',"a( &a()% &('*a!()% %' a&l"can a la *a#(' c"'()% *'#"ca*'n)% !' "n/"'n 8"n'((!*&'n: la% c)n(acc")n'%. Al-!n)% (*ac)% c"'()% al"*'n)% &!'#'n "n/""( 'l *'a)l"%*) #' )()% (*ac)%.
•
P()%ac"cl"na P'('n'c"'n' a la a*"l"a #' l)% '"c)%an)"#'%$ la &()%ac"cl"na '% %'c('a#a &)( la% cl!la% #'l 'n#)'l") -(ac"a% al 'n"*a &()%ac"cl"na %"n'a%a$ !' ac
5. BIBLIOGRAFIA /&HH#()-a%a(*ac)l)-"ca%.l)-%&).&'H2013H11Ha%&"("nan)*('"!&ac %"%'*a"c)./*l
/&HH#'9n"c")n.#'Hac'a)H"@4>B7lA-5F /&HH*'#.!nn'.'#!.a(H%"")H*!l"*'#"aH"*a-'n'%Hc9n#'(H9l'%H9l'%H0 000ca&7a"n'%. /&HH#"cc")na(").*'#c"cl)&'#"a.c)*HcHca()@"lac")nH /&HHVVV.100c"a!"*"ca.n'H'*a%H'*a>H&!n)7./*
/&HHVVV.'/!.'!%H")*)l'c!la%H*)l'c!la%Hac"#)%./* /&HH!"*"ca.la-!"a2000.c)*H!"*"ca)(-an"caHlaa%&"("na /&HHVVV.a#'(*a'.c)*H%Ha#310206. /&HH/*l.("nc)n#'l,a-).c)*H%"n'%"%#'lac"#)ac'"l%al"c"l"c)1./*l 16
/&HHlaa%&"("na2.l)-%&).&'H2010H01Hca(ac'("%"ca%!"*"ca%#'la a%&"("na./*l /&%HHVVV.!c).'%Hc"'nc"a%H#",!l-ac")nc"'n"9caHW&K4?6 /&HHl)-%./).'%Hl"n'ac)n%!*)H2012H06H12Hl)%*!l"&l'%!%)%#'la a%&"("naH /&HHVVV.(,cl.'%HN)"c"aH60?AAB4BD527AA>D 65A5DC2471>6BA2BHa("caHa%&"("na Man!al #' !*"ca O(-n"ca B''( Xal'( PP. 526 /&HHVVV.'l*!n#).'%H%al!#H2015H0?H15H55731?26>'3'4a17>45c4 ./*l /&%HH%)(".c)*H%)9a("c)Hla"n()#!cc")n#'laa%&"("naal*!n#)
17