Ang Kahalagan at Mga Kadahilanan Kung Bakit Wikang Filipino Ang Wikang Pambansa at Ang Kaugnayan Nito Sa Unlad Pang-ekonomiya

UNIBERSIDAD NG SANTO TOMAS FACULTAD NG SINING AT PANITIK A.Y. 2012-2013

ANG KAHALAGAN AT MGA KADAHILANAN KUNG BAKIT WIKANG FILIPINO ANG ATING WIKANG PAMBANSA AT ANG KAUGNAYAN NITO SA UNLAD PANG-EKONOMIYA Gellian Grace Baaco, Anne Marie Belgira, Klaen Nicole Bautista, Cedric A yvan Billoso, Alyssa Nicole Buendia, Althea Bianca Cabasco, Mark Martin Celino, John Christian Cenal, An gelica Cruzcosa, Kristien Celce Coquia Group I Mula sa Klase ng 3Economics2, T.A. 2012-2013 Sa Patnubay ni: Professor Milagros C. Aquino Ika-04 ng Oktubre, 2012 ABSTRACT Ang pagkakaroon ng Wikang Pambansa ay may layuning pag-ugnayin ang bawat mamamayan sa isang pagbansa na siya namang nagbibigay tulay tungo sa pag- unlad nito iba’t ibang aspeto. Angkop lang na sa pagaaral na ito ay maiparating ang hangaring lalong maintindihan ang kaalaman ng nakararami tungkol sa mga kadahilanan at kasulukuyang kalagayan ng Wikang Filipino bilang ating Pambansang Wika at lubos na matukoy ang kahalagahan, kaugnayan, at epekto nito sa unlad pang-ekonomiya. Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa pagpapalawak pang lalo ng intelektwalisasyon sa ating Inang Wika at sa ating Makabansang Ekonomiya. Sa pamanahong papel na ito ay tinalakay at sinuri ang paggamit ng ating sariling wika bilang midyum ng komunikasyon sa loob ng ekonomikal na aspeto ng ating lipunan. Napatunayan sa aming pagaaral na ang pagpapaunlad sa sariling wika ay may tuwirang epekto sa pagpapaunlad ng ekonomiya ng isang bansa. Sa kabuuan, hangarin ng pag-aaral na ito na lalong pagbuklurin ang matibay na identidad, nagkakaisang pambansang mithiin at damdaming nasyonalismo ng mga Pilipino bilang isang puwersang magbibigkis sa tunay na kapayapaan, pagkakaunawaan at higit sa lahat kaunlaran.

ANG KAHALAGAN AT MGA KADAHILANAN KUNG BAKIT WIKANG FILIPINO ANG ATING WIKANG PAMBANSA AT ANG KAUGNAYAN NITO SA UNLAD PANG-EKONOMIYA 1

I. PANIMULA/INTRODUKSYON

Ang pagkakaroon ng wikang pambansa ay nagbibigay daan sa pagkakaisa ng mga mamamayan at nagbibigay tulong sa pag- unlad ng iba’t ibang aspeto sa isang bansa. Ang wikang pambansa ay nagiging isang malaking daan ng komunikasyon upang mapalago at mapagbuti ang takbo ng politikal, sosyolohikal, at maging ang ekonomikal na aspeto ng lipunan. Ang pamanahong papel na ito ay magtatalakay ng epekto ng pagkakaroon ng sariling wikang pambansa sa ekonomikal na aspeto. Ang wika ang ginagamit komunikasyon ng mga tao sa lipuna bilang instrumento ng komunikasyon. Ito rin ang ginagamit sa paggawa ng mga transaksiyon, na maituturing na isa sa mahahalagang salik ng isang ekonomiya.Hindi magiging matagumpay ang alinmang klase ng transaksiyon kung hindi tayo nagkakaintindihan at kung hindi tayo gagamit ng iisa at sarili nating wika. Sa pag gamit ng ating sariling wika sa mga tranksaksiyon sa ekonomiya, mas magiging madali para sa mga mamamayang Pilipino ang mahikayat upang makisali sa pakikipagtalastasan at mga transaksiyon sa loob ng ating ekonomiya. Paglalahad ng Suliranin

Mahalagang maintindihan muna ang kasaysayan ng ating Wikang Pambansa – kung paano ito nagsimula bilang Tagalog, naging Pilipino, at ngayon nga ay Filipino.Hanggang sa kasalukuyang panahon, ang Filipino ang wikang pambansa na ginagamit ng Pilipinas sa kabila ng napakaraming katanungan ukol sa pagpili dito. Naging batayan ng mga mambabatas ay ang mga sumusunod: 1.) Sinasalita ang Tagalog ng napakaraming tao at ito ang wikang pinakanauunawaan sa lahat ng mga rehiyon ng Pilipinas. Papadaliin at pabubutihin nito ang komunikasyon sa mga taumbayan ng kapuluan. 2.) Hindi ito nahahati sa mga mas maliliit at

Baaco, Belgira, Bautista, Billoso, Buendia, Cabasco, Celino, Cenal, Cruzcosa, & Coquia 3Economics2, Facultad ng Sining at Panitik, Unibersidad Unibersidad ng Santo Tomas, A.Y. 2012 -2013


hiwa-hiwalay na wika, tulad ng Bisaya. 3.) Ang tradisyong pampanitikan nito ang pinakamayaman at ang pinakamaunlad at malawak (sinasalamin ang dyalektong Toskano ng Italyano). Higit na mararaming aklat ang nakasulat sa Tagalog kaysa iba pang mga katutubong wikang Awstronesyo. 4.) Ito ang wika ng Maynila, ang kabisera ng pampulitika at pangekonomiya ng Pilipinas. 5.) Ito ang wika ng Himagsikan at ng Katipunan — dalawang dalawang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas. Napakahalaga ng sariling wika sa isang lipunan. Unang una, ito ay ginagamit ng tao ang wika sa pagpapahayag ng damdamin at kaisipan. Pangalawa, ang pagkakaroon ng isang pambansang wika ay mahalaga upang magkaisa at mabuklod ang mga mamayan nito. Ang sariling wika ang isa sa mga bagay na kumikilala sa isang lahi, kung ano sila, saan sila nagmula, kung sino sila at ano ang kanilang kaibahan sa ibang lahi. At pangatlo, ayon kay Reynaldo L. Aguilar (1994), ito ang pinakamahalagang tungkuling ng wika, sapagkat dito pinaiiral ang malikhaing paglalang ng mga bagong pamamaraan at bagong paniniwala. Sa tungkuling ito, ang wika ay kinakailangang matatas at maunlad. Importanteng maintindihan natin kung paano nakakaapekto ang pagpapaunlad ng sariling wika sa ekonomikal na aspeto ng lipunan. Napakahalaga ng komunikasyon sa upang magkaroon ng transaksyon sa pagitan ng mga tao, upang mapaunlad nila ang kanya-kanya nilang gawaing pang-ekonomiya; gaya na lamang sa gobyerno, mga pribadong negosyo, at iba pa.Ayon kay Christoper Cabughay (2012) isang importanteng salik sa paglago ng ekonomiya ay ang paggamit ng wika na maiintindihan ng mga maralita. Taliwas naman ang kasalukuyang estado ng wikang Filipino sa sinasabi ng ilang ekonomistang pabor sa paggamit ng wikang Filipino. Marami ngayon ang nababagabag sa panukala ng dating administrasyon kung saan kanilang isinusulong ang paggamit ng wikang



Ingles bilang midyum ng pagtuturo sa mga estudyante. Ayon sa kanila, ang paghahasa sa mga Pilipino sa wikang Ingles ay may malaking maitutulong sa pagpapaunlad ng ekonomiya sapagkat ang mga banyagang kumpanya ang nagnanais magkaroon ng mga manggagawang may kakayahang makapagsalita ng Ingles kung kaya’t marami ang mahihikayat magtayo ng mga negosyo sa bansa. Malaki ang suliranin ng pagdadahilang ito dahil napapawalang bahala na ang sariling wika ng bansa at nagiging prioridad ng mga tao, lalo na ng ating gobyerno ang mga dayuhan sa pagpapaunlad ng ating ekonomiya. Hindi nila nakikita ang kahalagahan ng sariling wika na nagsisilbing identidad ng bawat Pilipino at isa ring insrumento sa maayos na daloy ng komunikasyon at bawat transaksyon sa loob ng ating ekonomiya sa kadahilanang mas marami ang nakakaintindi nito sa ating bansa. Iskop at Delimitasyon

Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa wikang Filipino at ang epekto ng paggamit nito sa pagpapaunlad ng ekonomiya ng Pilipinas. Ito ay isasagawa upang makasagap ng kaalaman o ideya patungkol sa mga mahahalagang epekto ng paggamit ng ating sariling wika para sa komunikasyon sa loob ng ekonomikal na aspeto ng lipunan. Kahalagahan ng Pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay ginawa upang lalong maitindihan ang mga dahilan kung bakit Filipino ang napiling wikang pambansa, malamaman ang mga katangian ng wikang Filipino at ang pinagkaiba nito sa ibang mga diyalekto, at matukoy ang kaugnayan at kahalagahan ng wikang ito sa pagpapaunlad ng ating ekonomiya. Depinisyon ng mga Salitang Ginamit

Ekonomiya. Ang ekonomiya ay binubuo ng mga sistesmang ekonomiko ng isang bansa

o ibang area: ang trabaho, puhunan, at mga pinagkukunang lupain at ang pagmamanupaktura,



produksiyon, pangangalakal, distribusyon, at konsumpsiyon ng mga kalakal at serbisyo ng areang ito. Filipino.Ang wikang Filipino ang pambansang wika at isa sa mga opisyal na wika ng

Pilipinas — ang ang Inggles ang isa pa — pa — ayon ayon sa Saligang Batas ng 1987. Diyalekto. Natatanging paraan ng pananalita ng iisang wika. Tinutukoy lamang nito ang

pagkakaiba-iba sa punto, diin at pagbigkas. Wika. Ang tawag sa isang lengguwahe kung mayroon itong sistema sa pagbubuo ng tunog

(ponolodyi), ispeling (morpolodyi) at pangungusap (sintaks). Binubuo ito ng mga salita para sa komunikasyon ng mga tao. II. MGA KAGAMITAN AT PAG-AARAL

Ang pag-aaral na ito ay isinagawa sa pamamagitan ng pag-iinterbyu pag-ii nterbyu sa isang kilalang awtoridad sa larangan ng Ekonomiks na si Propesor Alvin P. Ang, Ph.D. at ilang piling mga estudyante ng Facultad ng Sining at Panitik ng Unibersidad ng Santo Tomas. Naghanda

ang

mga

mananaliksik

ng

limang

mga katanungan

upang

mangalap

ng mga ideya at opinyon ukol sa paksa ng pag-aaral. Ang mga mananaliksik ay naghanda

ng

isang interbyu

kwestyoneyr kwest yoneyr

na

naglalayong

mak apangalap makapangalap

ng

mga

datos upang masuri ang mga ideya at damdamin ng mga naturang propesor at mga estudyante sa pananaliksik at ang korelasyon k orelasyon sa s a ilang mga piling personal pangkaligirang pan gkaligirang varyabol. Nagsagawa rin ng pangangalap ng n g mga impormasyon impormas yon sa pamamagitan ng mga iba’t ibang artikulo sa internet, aklatan katulad ng mga aklat, tesis, at iba pang mga pamanahunang papel. III. MGA RESULTA NG PAG-AARAL



Para sa mas siyantipiko at impormatibong presentasyon ng aming pag-aaral tungkol sa mga kadahilanan, kahalagahan, kaugnayan, epekto at kalagayan ng Wikang Filipino bilang ating Pambasang Wika at bilang instrumento tungo sa makabansang unlad pang-ekonomiya, nagsagawa kami ng isang komprehensibong interbyu sa isang kilalang propesor ng Ekonomiks at sa ilang mga mag-aaral ng nasabing kurso sa Fakultad ng Sining at Panitik Unibersidad ng Santo Tomas ng kasalukuyang T.A. 2012-2013 sa pamamagitan ng pagbibigay ng ilang mga mahahalagang tanong ukol sa paksa na maaaring tumugon at maihalintulad sa aming mga nasaliksik na kaalaman. TABLE 1. Transcript ng panayam kay Professor Alvin P. Ang, Ph.D.:

Tanong: Bilang propesor po ng Ekonomiks, ano po ang inyong masasabi sa kahalagahan, kaugnayan at epekto ng pagkakaroon pagkakaroon ng isang Wikang Pambansa Pambansa sa pagbibigkis pagbibigkis ng isang maunlad na pambansang ekonomiya? ekonomiya? Tugon: Ang problema kasi sa bansa natin, mayroon nga tayong National Language pero hindi naman ito naiintidihan ng lahat. Lahat tayo ay may kanya-kanya at iba-ibang sariling pagkakaunawa [ng mga mahahalaga at pangunahing konsepto] ng ekonomiks gamit ang ating sariling wika. Sa ating ekonomiya kasi nagkaka-iba-iba ang ating pagkakaintindi. pagkakaintindi. Ang isang magandang halimbawa halimbawa na lang nito ay ang magkakaibang termino na ating ginagamit para sa pagsusukat ng bigat o timbang. May iba ang ginagamit ay ang salitang kilo. Iyong iba naman ang ginagamit na salita dito ay dangkal. Nagkakaiba-iba iyong istandard. Sa isang ekonomiya, mahalaga ang ―standards to compare.‖ Hindi mo maikukumpara ng maayos at epektibo ang mga aspetong ito ng ating ekonomiya kung magkakaiba iyong lenguahe na ating ginagamit. Dito na rin papasok ang ating kaalaman sa ekonomiks sa wikang Filipino. Gaya nalang nga kung tatanungin kung ano ang GDP sa Tagalog. Hindi natin matutukoy ang kabuuang GDP ng ating ekonomiya kung hindi natin lubos nauunawaan kung anong mga nilalaman nito [sa diwang makaPilipino]. Isang malaking hamon ito sa mga taong hindi nakapag-aral ng English o kaya hindi nakakaintindi ng teknikal na Tagalog, halimbawa nalang sa ating mga ordinaryong Pilipino na kulang sa edukasyon. Kaya mahalaga din na maunawaan na ang paglago ng isang bansa ay naaapektuhan ng kung paano natin nauunawaang lahat ang ekonomiya [sa ating inang wika kung saan ang lahat ay nakakaintindi nito.] Ang kaugnayan ngayon ng Wika sa pagkakaroon ng maunlad na bansa ay makikita sa pagkakaroon ng pagkakaintindihan, nagkakatugma-tugmang nagkakatugma-tugmang pananaw, at nagkakaisang lokal na wikang ating gagamitin. Kasi nga gaya nalang sa mga naging simula nitong mga bansa na nabuo, lumago sila dahil sa kanilang ―common understanding‖. Tinitingan natin dyan ang mga bansang Japan (Japanese language), China (Mandarin), South Korea (Korean) at Germany (German).

Makikita sa tugong ito ng aming nakapanayam na tinalakay ang mga mahahalagang punto sa mga tanong sa kahalagahan, kaugnayan at epekto ng pagkakaroon ng isang Pambansang Baaco, Belgira, Bautista, Billoso, Buendia, Cabasco, Celino, Cenal, Cruzcosa, & Coquia 3Economics2, Facultad ng Sining at Panitik, Unibersidad Unibersidad ng Santo Tomas, A.Y. 2012 -2013


Wika sa ating ekonomiya. Ipinaliwanag din ng respondente ng pag-aaral na ito na mahalagang magkaroon ng pagkakaunawaan, pagkakaisa ng pananaw at malawakang paggamit ng sariling wika bilang instrumento ng komunikasyon na naiintindihan ng lahat upang masabi na ang isang bansa ay tumatahak sa isang tunay na makabansang pag-unlad. Nilinaw din niya na dapat na pagtuunan ng pansin ang edukasyon sa mga taong hindi naaabot at labis naapektuhan ng ilan sa malalaking hamon sa paghahatid ng pagkakaunawaan at pagkakaintindihan at sa lalong pagpapaunlad ng Wikang Pambansa at Ekonomiks sa bansa. Kung susumahin, iisa lamang ang nais ipunto ng maikling bahagi ng panayam na ito, iyon ang intelektwalisasyon ng Wikang Filipino na may kaugnayan sa pagpapalawig pa lalo ng nagkakatugmang pag-unawa tungo sa pagbibigkis ng isang maunlad na pambansang ekonomiya. TABLE 2. Resulta ng Pangangalap ng Opinyon mula sa ilang piling estudyante ng AB Ekonomiks sa Unibersidad ng Santo Tomas, T.A. 2012-2013:

Mga Tanong (Variables)

1. Makatwiran bang Filipino ang ating Pambansang Wika at hindi ibang dayalekto?

2. Gaano kahalaga ang p agkakaroon ng Pambansang Wika sa pagkakaroon ng isang maunlad na bansa? Anu-ano ang mga kahalagahang ito?

3. Mayroon bang kaugnayan ang Filipino bilang ating Pambansang Wika sa unlad pang-ekonomiya? Anuano ang mga kaugnayang ito?

4. Mayroon bang tuwirang epekto sa sitwasyong pang-ekonomiya ng mga lokalidad na hindi gaanong kahusay sa paggamit ng wikang Filipino kumpara sa mga Pilipinong marunong makipagtalastasan makipagtalastasan gamit ang ating Wikang Pa mbansa?

5. Ano na ang kasalukuyang kalagayan ng pagpapaunlad sa ating Wikang Pambansa bilang isang malawakang wika ng komunikasyon sa modernong panahon? Paano nito naapektuhan ang modernisasyon at ekonomiya ng bansa?

Affirmative Answers Oo Makatwiran 13 (81.25%)

Negative Answers Hindi Makatwiran 1 (6.25%)

No Response Walang komento 2 (12.5%)

Napakahalaga

Mahalaga

3 (18.75%)

13 (81.25%)

Hindi Mahalaga 0

Mayroong kaugnayan 10 (62.5%)

Walang kaugnayan 0

Walang Tugon 6 (37.5%)

Mayroong epekto 10 (62.5%)

Walang epekto 0


Positibong komento 3 (18.75%)

Negatibong komento 7 (43.75%)



Total Responses

16 (100%)

16 (100%)

16 (100%)

16 (100%)

16 (100%)


Ang talahanayang ito sa taas ay nagpapakita ng buod ng aming nakalap ng opinyon mula sa ilang mga estudyante ng ekonomiks sa Facultad ng Sining Panitik. Hindi nito ipinahihiwatig ang opinyon ng nakararaming Pilipino subalit ito ay maari na ring maging basehan ng umiiral na pananaw at persepsyon ng mga Pilipinong mag-aaral ng ekonomiya sa Unibersidad ng Santo Tomas. Sa unang katanungan, mapapansin na karamihan ay sumagot na makatuwirang Filipino ang ating Wikang Pambansa. Ito ay sa pagsasabing ang Filipino ang pinakamadali at pinakaalam na wikang ginagamit ng nakararami sa ating populasyon. Bukod pa dito, ang Filipino ay hindi lamang sumasakot sa iisang dayalekto bagkos ito ay nagsisilbing instrumento na kumakatawan sa pagkakaisa at pagkakaintindihan ng lahat ng mga grupong etniko sa Pilipinas sa kabila ng ating mga pagkakaiba sa pinaniniwalaang pang- relihiyon, kultural at pulitikal. Nakakatuwa ring malamang maalam ang mga respondente sa kasaysyan ng wikang pambansa sa pagsasabing ang wikang Filipino ay isang pangkalahatang ngalan ng iba't ibang wika dito sa Pilipinas. Hindi lamang ito binubuo ng dayalektong Tagalog kundi ito ay ang pagsasama- sama ng iba’t iba pang dayalekto at wika na naiintindihan ng karamihan ng Pilipino. Ayon pa sa isang respondente, ang Wikang Pambansa ay isa sa mga sumisimbulo sa pagka-Pilipino ng bawat mamamayan ng ating bansa. Kanyang binaggit ang kahalagahan ng paghuhubog sa kamalayang makabayan at nasyonalismo sa puso’t isipan ng mga Pilipino bilang pu wersa ng kaunlaran. Sabi pa ng isang nakapanayam na kung ang batayan ng pagiging makatuwiran ay ang pakakaroon ng isang wikang naiintindihan ng higit na nakararami, ito ay makatuwiran sapagkat hinahayaan nito na makipag-kapwa ang isang indibidwal mula sa isang dako ng ating bansa sa isa pang indibidwal sa iba namang dako. Samantala, may isa namang nagsabi na ang Wikang Filipino ay hindi dapat lalong pagtuunan ng pansin bilang wika ng komersyo at pakikipagtransakyon sapagkat sa Baaco, Belgira, Bautista, Billoso, Buendia, Cabasco, Celino, Cenal, Cruzcosa, & Coquia 3Economics2, Facultad ng Sining at Panitik, Unibersidad Unibersidad ng Santo Tomas, A.Y. 2012 -2013


panahon ngayon ng globalisasyon mas mahalaga pa ring pagtuunan ng pansin ang pagsasanay sa wikang Ingles bilang wika ng komunikasyong gagamitin sa mga usaping pang-ekonomiya. Sa mga susunod na tanong tungkol sa kahalagahan, kaugnayan at epekto ng Wikang Pambansa sa ekonomiya, marami ang sumagot ng pagsang-ayon sa mahalagang papel na ginagampan nito sa pagbibigkis ng isang maunlad na bansa. May nagsabing kailangan ito sa kalakalan, paghango at pagbibigay ng impormasyon, at iba pang importanteng aspeto ng modernong komersiyo at ekonomiya. May mga nagsabi din namang ang kasalukuyang kakulangan sa lalo pang pagpapalawak ng wikang Filipino bilang wikang pambansa ay nagiging isang dahilan kung bakit hindi masyadong umuusad ang Pilipinas bilang isang maunlad na ekonomiya. Nabanggit ang mga dahilan gaya ng pagkakaroon ng diskriminasyon, kawalan ng integrasyon, pagkakawatak-watak ng mga rehiyon at grupong etniko sa kabuuang kalakaran ng ating makabansang ekonomiya. Dito mapapansin ang epekto ng language barrier sa pagsusulong ng ekonomiya ng bansa. Kung walang mabuti at maayos na pakikipagtalastasan ay imposible ang pagkakamit ng kaunlaran sa ating bansa. Dahil ang karamihan sa atin ay hindi sanay maski sa wikang Filipino ay nahihirapan tayong makipagtalastasan sa ibang tao at ito din ay isang malaking hadlang para sa ekonomiya dahil ang paggamit ng wikang Filipino ay kaylangan sa pang-lokal na komersiyo. May isa ding nagkomento na ang transaksyon sa loob ng bansa ay mas mapapaigting, at makapagbibigay ng mabilis na epekto sa ekonomiya. Iikot ang bawat produkto sa bansa kung lahat ay nagkakaintindihan. Ang interaksyon ng consumer at producer ay isang mahalagang aspeto sa pag-usad ng ekonomiya ng bansa. Kung may pambansang wikang naiintindihan ng dalawang panig, hindi magiging suliranin ang kanilang relasyon. Kung titingnan ang sitwasyon, masasabing maaaring makaapekto ang bagay na ito sa pakikipagkalakalan ng ilang lokalidad na hindi gaanong mahusay sa Wikang Filipino. Ayon naman sa isang pang mag-



aaral ng ekonomiks ang pagkakaroon ng isang batayan ng wika ay maaaring mAghatid ng maunlad na bansa sa kadahilanang ang isang pambansang wika ay nagpapatatag ng relasyon ng bawat Pilipino at dito nabubuo ang ugnayan at ang pagkakaroon ng isang naiibang kultura. Maganda ding punto ang tugon ng isang respondente na nagbanggit na muli’t muli ang pangunahing layunin ng wika ay ang mapag-ugnay ang bawat mamamayan. Ang matiwasay na samahan ng mamamayan ang siya namang susi sa pag-unlad na kabuuan ng bansa, kasama na ang pag-unlad ng ekonomiya nito. Sa huling katanungan naman hati ang opinyon ng mga nakapanayam na mga estudyante. May mga nagsabi na sa kasalukuyan, ang wikang pambansa ay lalo pang lumalaganap at ito ay unti-unti nang lumalago kasabay ng modernisasyon. Subalit marami pa rin ang naniniwala na dapat pang mas paigtingin ang paggamit sa Wikang Pambansa bilang komunikasyon sa modernong panahon. Ayon sa kanila, kulang pa ang pagpapahalaga sa pagtuturo ng wastong wikang Pilipino. Kung mapapansin, ang ating pambansang wika ay mas nabibigyang-pansin lamang tuwing buwan ng Agosto. Chart 1. Narito ang isang grapikal na presentasyon ng aming nakalap na datos ukol sa mga opinyon ng ilang piling mag-aaral:

37.5 Kalagayan

18.75

Epekto

0

Kaugnayan

0

43.75

37.5 62.5 37.5 62.5

0 Kahalagahan

81.25

18.75 6.25

Makatwiran 0

10

12.5 81.25 20

No Response

30

40

Negative Answer

50

60

70

Affirmative Answer


80

90


IV. MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA/PAGTALAKAY Kahalagahan ng Wikang Pambansa

Ang wika ay salamin ng bayan at siyang bumibigkis tungo sa pagkakaisa ng mga mamamayan. Ang kaisipang ito ay isinaad ni Manuel Luis Quezon, ang tinaguriang Ama ng Wikang Pambansa (Cabrera, 2009). Ang wikang pambansa ay isang mahalagang instrumento sa pagkakaroon ng pambansang pagkakaisa o nasyonalismo. Ang pagtatag ng isang pambansang wika ay isang simbolo ng pagkakaroon ng iisang hangarin. Ayon kay Catacataca, Espiritu, at Villafuerte (2001), lubhang importante ang adapsyon ng panlahat na pambansang wika sapagkat ito ay makapangyarihang kasangkapan sa pagbuo ng pangkalahatang unawaan at pagkikintal ng pambansang pagmamalaki ng sambayanan. Nabanggit sa talumpati ni Felipe R. Jose noong Agosto 16, 1934 na kinakailangang ―ipakilala ―ipakilala sa mundo na ang mga Pilipino ay wala na sa ilalim ng bandilang Espanyol o – ang wikang sarili. Amerikano. Kailangan nang mahalin ang kalayaan at kaluluwa ng bayan – ang Sapagkat ang wika, alin mang bansa sa sangsinukob ay siyang ginagamit na mabisang kasangkapan sa pagpapahayag ng kanilang damdamin, sa pagtuklas ng karunungan at pagtatanggol ng karapatan‖ (Almario, 2011). Ang wika ay nakatali sa ating kultura. Ito ay nagsisilbing instrumento sa pagkakaroon ng sariling pagkakakilanlan. Ang wika ang kasangkapan sa pagpapadaloy ng kultura, ang kultura naman ang humuhubog sa kung paano gumagana ang wika sa tiyak na lipunan o pangkat- tao, at ang wika naman ang lingguwistikong sagisag ng mamamayang nagsasalita nito na nagbubuklod ng kalinangang pinagsasaluhan (Empaynado, 2012) . Ngunit ang sinasabing ―cultural identity‖ ay nag-iiba na rin dahil sa malawakang impluwensya ng ibang kultura. Kung lahi ang magiging basehan, hindi nagkakalayo ang hitsura ng isang Pilipino sa isang taga- Indonesia, Myanmar,



Malaysia at iba pang Asyanong lahi. Ang wikang Filipino ay isa sa mga tanging patunay ng pagiging isang bansang malaya. Ang bawat Pilipino ay may tungkulin na pahalagahan at mahalin ang sariling wika. Ito na lamang ang maaring pagkakaiba sa ibang lahi. Ang wikang Filipino ay ang nalalabing diwa ng ating damdaming makabayan at pambansang pagkakaisa at kailangan itong bigyan ng kaukulang pagpapahalaga. Mga Katangian ng Filipino bilang Wikang Pambansa 

Filipino bilang “lingua franca (common language)”

Isa sa pinakaesensyal na konsepto ng wikang Filipino ay ang pagiging pambansang lingua franca nito. Ito ay nangangahulugan na nagsisilbi itong pangalawang wika ng mas nakararami sa buong bansa na karaniwang ginagamit sa pakikipagtalastasan at pakikipagugnayan sa iba kahit na mayroong mga unang wika o katutubong wika tulad ng Bisaya, Ilokano, Kapampangan at iba pang dayalekto, ay nagkakaunawaan pa rin ang bawat isa. Ayon kay Komisyoner Wilfrido Villacorta (sa Catacataca, et al., 2001), ang Filipino ay isang ―umiiral na wikang pambansa, at ang nukleo nito ay Pilipino. Ang pormalisasyon nito ay kailangang isagawa sa sistemang pang- edukasyon at iba pa subalit hindi nangangahulugan na dahil hindi pa ito pormalisado ay a y hindi ito umiiral. Ito ay lingua franca.‖ Sa pagkakadeklara ng Filipino bilang Wikang Pambansa noong 1987, pinaniniwalaan nila na ang Wikang Filipino ay isang ―tunay, natural at dinamikong wika na ginagamit at naiintindihan ng karamihang Pilipino sa buong bansa mula sa iba’t ibang etnolingguwistikong grupo‖. (Catacataca, Espiritu, & Villafuerte, 2001) Maraming akademiko ang nagpatunay na ang wikang Filipino ang pambansang lingua franca. Ayon kay Dr. Ernesto A. Constantino, ―ang pinili naming wika na idedebelop bilang



wikang pambansa natin, ang tinawag nam ing lingua franca o Filipino‖ (Constantino, 1996). Ang wika naman ayon kay Atienza (1996) ay inilarawan niya na isang ―wikang compromise o lingua franca‖. Pinunto naman ni Flores (1996) na ang Filipino ay isang lenggwahe ng ―kulturang popular na nagmula sa Metro Manila at pinalaganap sa buong kapuluan‖. Kaugnay nito, dahil sa mabilis na paglaganap ng impormasyon sa pamamagitan ng masmidya, hindi maiiwasang maging pambansang lingua franca ang wikang Filipino dahil ito ay nagsimula sa Sentro o Metro Manila. Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino (1992), binigyang kahulugan nila ang wikang Filipino: ― Ito ay katutubong wikang sinasalita at isinusulat sa Metro Manila, sa National Capital Region at sa iba pang urbanisadong sentro s entro ng kapuluan na ginagamit na midyum ng

komunikasyon ng iba’t ibang etnikong grupo. Tulad ng alinmang buhay na wika, nadedebelop ang Filipino sa pamamagitan ng panghihiram mula sa wika ng Pilipinas at ebolusyon ng iba’t ibang barayti ng wikang angkop sa mga sitwasyong panlipunan ng mga grupong may iba- ibang kinagisnang lipunan at para sa paksa ng pag- uusap at mga pandalubhasang talakayan‖. 

Filipino vs. Pilipino

Nararapat na ituring ang Filipino bilang wikang pambansa hindi Pilipino. Ang Pilipino ay itinuturing na mono- based national language (Bernales, et.al, 2011) sapagkat ang nilalaman at istruktura nito ay hango sa Tagalog. Nagbunga ito ng di- magandang reaksyon sa mga diTagalog sapagkat hindi sila nagiging bahagi ng pagpapayaman at pagpapaunlad ng wikang pambansa. Ayon kay Geruncio Lancuesta, Filipino ang dapat idebelop hindi Pilipino dahil ito ay wikang nakabase sa mixed Tagalog ng Maynila. Iginiit nya na ang Filipino ay gumagamit ng mga alpabeto ng Kastila kabilang dito ang c, ch, f, j, ll, n, q, m, y , x and z samantalang ang



Pilipino ay gumagamit ng mga alpabeto sa balarila ni Lope K. Santos na siyang purong Tagalog. Ang mga hiram na letra ay pananatilihin sa kanyang orihinal na anyo at hahayaan ang publiko sa pagbabago ng mga baybay ayon sa kanilang ararw- araw na paggamit (Catacataca, et.al, 2001). Ang pagbabago mula Pilipino sa Filipino ay ginawa hindi lamang para sa representasyon ng mga di- Tagalog. Higit pa rito ang kadahilanan ng pagpapalit ng P sa F. Kinailangang gawin iyon upang magkaroon ng kongkretong sagisag ng modernisasyong pinagdaraanan ng ating wikang pambansa tulad ng pagdaragdag ng walong titik sa alpabeto at ang paglinang dito salig sa mga umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika. Ito ay mga pagbabagong iba sa wikang Pilipino. Sa pamamagitan ng pagpapalit ng P sa F, nakakaptyur ng Filipino ang bagong konsepto ng wikang pambansang nililinang salig hindi sa Tagalog lamang kung hindi maging sa iba pang wikang katutubo, kasama ang Ingles, Kastila at iba pang nakakaimpluwensya sa ating kabihasnan (Bernales,et al., 2011). Mula rito, bukod sa pagiging lingua franca at dinamikong wikang may iba’t ibang barayti, malinaw ang kabatirang ang Filipino ang wikang panlahat na likas sa mga Pilipino at sumasalamin sa mayamang kalinangan ng Pilipinas bilang bansang multikultural at multilingguwal; na isa itong mainam na wikang sasapat sa pangangailangan ng mga mamamayan upang talakayin ang masaklaw na aspekto ng buhay- Pilipino at bilang wikang panlahat na impukan ng karunungan ng bansa na mag- aalaga sa pambansang pag- unlad. 

Kaugnayan ng Wikang Filipino bilang pambansang wika sa unlad pang- ekonomiya.

Ang wika ay may malaking epekto sa pagpapaunlad at pagpapatatag ng ekonomiya sa isang bansa. Ito ay isang instrumentong ginagamit sa ugnayan at transaksiyon ng bawat tao sa isang ekonomiya. Kung wala nito, makakaroon ng hindi pagkakaunawaan at maaring humantong pa sa pagbagsak ng ekonomiya ng isang bansa.



Ayon kay Christopher Cabuhay, isang mag- aaral ng ekonomiks sa La Salle, ―Kapag walang transaksiyon, walang ekonomiya at kung isiipin natin, kung walang lipunan, walang transaksiyon, wala tayong ekonomiya.‖Ang ekonomiya.‖Ang wika umano ay isang paraan ng paggawa ng transaksyon. Binanggit din niya na lahat ng nangyayari sa ekonomiya ay base sa kung paano mo ito naintindihan kung kaya’t dapat ay maipahayag mo rin ng malinaw sa iba ang iyong naintindihan tungkol doon. Dahil dito, masasabi na ang wikang pambansa ay may malaking papel na ginagampanan sa pagpapaunlad ng ating bansa. Ayon kay Santos, malaki ang kahalagahan ng wikang pambansa sa pang-araw-araw na gawain ng bawat Pilipino. Gawin na lamang na halimbawa ang pagbili ng isang ordinaryong Pilipino sa tindahan. Ang ginagamit na wika sa transaksiyong ito ay Filipino. Sa ganitong paraan ay nagkakaroon ng pagkakaintindihan ang bawat isa at nagkakaroon ng satispaksyon sa pagitan nila dahil natamo nila ang pangangailangan ng bawat isa. Ayon kay Macinas, ang bawat bansa ay may sariling wika na ginagamit upang magsilbing daan tungo sa landas ng pagkakaisa, pagkakaunawaan at pagmamahal. Kapag ito’y natamo, magkakaroon ng katahimikan at kaayusan ang isang bansa. Masasabi rin na ang katiwasayan ng isang bansa ay isa ring salik sa pag-unlad ng ekonomiya nito. Kapag nagkakaroon ng kaayusan ang isang bansa ay maaiwasan ang gulo at mas mapapaunlad pa lalo ang kanilang ekonomiya. Para naman kay Tacbad, bagaman Ingles ang wika ng komersyo, hindi pa rin ito ang susi sa kaunlaran ng bansa. Binigyan niyang halimbaawa ang mga bansang Japan, South Korea, Thailand, at China. Di tulad sa bansang Pilipinas, ang mga bansang ito ay masasabing mahina sa wikang Ingles. Ngunit hindi ito naging dahilan upang paunlarin nila ang kanilang b ansa. ―Ang Japan ang isa sa pinakamayamang bansa sapagkat ginagamit nila ang wikang sarili. Hindi



ginamit ng Japan para umunlad ang wikang Ingles,‖ ani Tacbad. Sa bansang ito na Ingles ang itinuturing na pangalawang lengguahe, malaking bagay ang paggamit nito sa usaping pangekonomiya. Ngunit kung ikukumpara ang Pilipinas sa ibang bansa, mas magkakaroon ng malaking posibilidad na mapaunlad ang ekonomiya sa pamamagitan ng paglinang sa kung anong sariling atin, Filipino, ang wikang pambansa. V. KONGKLUSYON

Napatunayan sa aming pag-aaral na ang paggamit ng sariling wika ay makatutulong sa pagpapaunlad ng ekonomiya ng isang bansa. Ang wikang Filipino ay hindi lamang nagbubuklod o nagbibigay ng pagkakakilanlan sa ating mga Pilipino, kundi ito rin ay nagbibigay ng positibong epekto sa ating ekonomiya. Sa paggamit ng ating sariling wika sa bawat transaksyon sa gobyerno at iba pang pribadong sektor sa lipunan ay lalong nakakapagbigay sigla sa kadahilanang mas madaling gamitin at magkaintindihan ang mga tao. Bilang mga estudyante ng economics, aming nalalaman na ang isa sa nagbibigay sigla sa ekonomiya ng isang bansa ay ang dami ng produktibong transaksyon dito. Kaya sa paggamit nito, mas maraming Pilipino ang ma eengganyo na makipag transaksyon sa iba’t ibang sektor sa sektor sa ekonomiya dahil mas madali at komportable silang gamitin ang Filipino bilang wika sa komunikasyon. Dapat nating bigyang halaga ang ating sariling wika, lalo na sa paggamit nito sa iba’t ibang sektor ng lipunan gaya nalang ng ating ekonomiya. (Alyssa Nicole Buendia) Ang isang bansa ay hindi lamang binubuo ng mga tao, pamahalaan, teritoryo, at kapangyarihan. Ang isang bansa ay kinakailangan din ng wika upang magkaroon ng pagkakaintindihan at pagkakaisa ang mga nasasakupan nito. Filipino ang wika ng Pilipinas na pinili di lamang sa ito ay ginagamit ng halos lahat mga mga mamamayan kundi ito ang sumisimbolo sa pagiging Pilipino nating lahat. Ito ang nagbibigay sa ating lahat ng



pagkakakilanlan na lagi nating dala saan man sulok na mundo tayo mapadpad at hinding-hindi mananakaw ng iba lahi mula sa atin. (Cedric Ayvan Billoso) Ang sariling wika ay mahalaga at kinakailangan ng isang bansa sapagkat ito ang ginagamit sa pakikipag-ugnayan at pakikipag-talastasan ng bawat mamamayan. Ang mga mamamayan ang bumubuo at may kapangyarihan sa isang ekonomiya, sila ang nagpapatakbo sa bawat sektor nito. Sila ang nagpapaikot ng produksyon at paggamit ng bawat produkto o serbisyo sa isang bansa. Ang ekonomiya ay hindi lalago o uunlad kung ang mga tao ay hindi nagkakaisa o nagkakaintindihan. Dahil diyan, marapat lamang na ang mga bansa ay magkaroon ng sariling wika na tutulong sa kanila upang magkaintindihan. Sa tulong nito, mas mapapadali ang mga transaksyon, maraming mga mamamayan ang makikisali sa mga talastasan at gawaing pang ekonomiya, ito ay makakatulong sa pag usad at pag unlad ng mga mamamayan at ng ekonomiya. (Angelica Cruzcosa) Isa sa mga importanteng aspeto upang umunlad ang bansa at ang ekonomiya ay ang pagkakaroon ng isang wika na naiintindihan at nagagamit ng lahat, sapagkat ang paggamit ng isang wika ay nangangahulugan na merong pagkakaisa at unawa ang bawat isa. Ang wikang Filipino ang napiling wikang pangbansa sapagkat dito nagkakaintindihan, nagkakakomunikasyon at interaksyon ang bawat Pilipino, magkaiba man ng estado sa buhay. Ang pagkakaroon ng unawa sa isa’t isa ay nangangahulugan ng pagkakaroon ng interaksyon at komunikasyon na mahalaga upang magkaroon ng bigayan ng mga ideya at paraan upang mas lalo tayong umunlad. At ang kakulangan nito ang magiging rason sa pagbaba ng progreso sa bansa at ekonomiya. (Anne Marie Belgira) Sa aming palagay ang paggamit ng sariling wika o ng wikang Filipino ay mahalaga upang mapaunlad ang ating ekonomiya. Una sa lahat, madali ito naiintindihan ng ating mga



kababayan maging kahit sa ano pa mang rehiyon sila galing dahil itinituro ito sa ating mga paaralan. Dahil rito, nagging mas madali ang kalakalan sa pagitan ng ating mga kababayan. Isa pang dahilan ay ang nagpapakita rin ito n gating pagkakilalan at ng ating sariling ―identity‖ sa ibang bansa . Dahil dito nagkakaron sila ng kompyansa sa ating bansa at naakit na mag tayo ng negosyo sa ating bansa. Ang ating pambasang wika ay nagpapadali rin nito ang transaksyon. Madali rin ito matutunan at maintindihan. Ito rin an gingamit na wika sa Maynila kung saan sentro ang transaksyon at negosyo. Batid man natin na sa mundo ng komersyo at pandaigdigang kalakalan ay mas ginagamit ang wikang Ingles, hindi parin matatawaran ang tulong at epekto na naidudulot ng sarili nating wika sa local na merkado at pain a rin sa pangkalahatang ekonomiya ng ating bansa. Marapat lamang na pag-igtingin pa natin ang pag-gamit at pagpapalaganap ng wikiang Pilipino bilang maging tulay sa pag unlad n gating ekonomiya nang sa gayon ay makilala pa ito at maging isang makabuluhang instrument ito maliban sa pagiging isang uri ng pakikipagkomunikasyon at talastasan. (Althea Bianca Cabasco) Samantala, nasananay na ang mga Pilipino na gamitin ang wikang Ingles sa kanilang araw- araw na pamumuhay, dahil itinuturing na itong lenggwahe ng globalisasyon. Isang patunay sa pagiging mahusay sa Ingles ng mga Pilipino ay ang pagrekognisa ng buong mundo sa bansa na ―Highest Standard in English‖. Subalit, nagpapatuloy pa din ang paglinang ng Filipino bilang pambansang wika sa pag-unlad ng Pilipinas. Sa pananaliksik ng grupo, masasabi na kahit na Ingles na ang halos lumalabas sa mga isipan at bibig ng mga Pilipino, mahalaga pa din para sakanila ang sariling pambansang wika. Sa pag-unlad ng bansa,hindi lamang ang import, export, at GDP ang binibilang. Kinokonsidera din ang araw- araw na transaksyon ng mga Pilipino sa bansa. Sa transakyon na ito, nangangailangan ng pagkakaunawaan at pagkakaintindihan gamit ang ating wika. Ano ang koneksyon nito sa ekonomiya? Kung nadebelop na natin ang



pagkakaunawaan gamit ang Filipino, magkakaintindihan na din tayo at magkakaroon ng karunungan sa ekonomiyang kalagayan ng bansa. Paano naman ang mga dayuhan dito sa bansa? Ang mga dayuhan sa Pilipinas ay naging maigi sa pagnanais na matuto ng wikang Filipino at nagiging parte na sila sa pagpapayaman pa nito. Marami na din mga dayuhan ang naninirahan sa bansa at di makakaila na nakaambag na sila sa pag-unlad lalo na sa turismo. (Klaen Nicole Bautista) Ang wika ay sagisag ng pagkakaisa, isang elementong kinakailangan ng bawat isa o grupo, lalong-lalo na ng isang buong nasyon o bansa. Ang wika ay pangunahing instrumentong nagpapatibay ng malawak na komunikasyon ng bawat Pilipino. Kung walang komunikasyon sa sistema ng ating pamumuhay, maraming aspeto ng buhay ang mawawalan ng kaayusan. Pulitika, mass media, edukasyon, komersyo at higit sa lahat, ang ekonomiya. Bilang isang estudyante, malaki ang kontribusyon ng wika sa ekonomiya. Ito ang nagsisilbing daan tungo sa mabuting negosasyon. Kasama na rin rito ang pamamahala ng bansa, kung wala ang ating sariling wika, magiging mabagal at magulo ang transaksyon ng bawat produkto at ang pagsasagawa nito. Isa ang wika sa mga bagay na dapat pagtuunan pansin ng pamahalaan tungo sa mabuting kaunlaran. (John Christian Cenal) Ang Wikang Filipino ay nagsisilbing tulay upang magkaintindihan ang bawat Pilipino sa ating bansa. Ang Wikang Filipino din ay bumubo sa isa sa mga pinakamatibay na bigkis na naguugnay sa tao at nagpapayaman sa pagkakaisa ng pambansang mithiin, hangarin at damdamin. Ang pagkakaiba ng diyalekto ay isa sa mga dahilan sa hindi pagkakaunawaan at hindi pagkakaintindihan ng mga nasasakupan ng bansang Pilipinas. Kung ka ya’t ang wikang ito rin ay ang nagreresolba sa mga problemang napapaloob sa hindi pagkakaunawaan at hindi pagkakaintindihan. Ito rin ay mabisang paraan sa pagtuturo sa elementarya upang maging



edukado ang mga estudiyante sa mabilis na panahon. Nakakatulong ang wikang Filipino sa pagunalad ng ekonomiya ng Pilipinas sapagkat nagagamit ito sa iba’t ibang transaksiyon sa negosyo, gobyerno at mga pribadong sektor sa bansa upang mas madaling magkaintindihan at magkaunawaan ang bawat Pilipino. (Kristien Celse Coquia) Nararapat na hirangin na Pambansang Wika ang wikang Filipino sapagkat ito ay nagsisilbing lingua franca na nagbubukload sa mga Pilipino. Ang Wikang Filipino ay nagtataglaky ng mga katangian a naiiba sa ibang lenggwahe o dayalekto tulad ng Tagalog o Pilipino. Sa kabila ng maraming dayalekto sa bansa, patuloy na nagkakaunawaan pa rin ang mga Pilipino dahil sa ating Wikang Pambansa. Naiiba ito sa ibang mga lenggwahe sapagkat nagsisilbi itong kinatawan ng ibang mga lenggwahe sa bansa. Hindi ito Tagalog, hindi rin ito Pilipino. Ito bansa. Ang Wikang Filipino ay pinagsama-samang pinagsama- samang katangian ng mga iba’t ibang lenggwahe sa bansa. ay tumatayong instrument sa pang-unlad ekonomiya. Kinakailangan ang wika upang makabuo ng transaksyon. Anag pag-unlad ng isang ekonomiya ay makakamit kapag pinagtibay ang paggamit at pag-unawa ng isang wikang Pambansa. Sa kasalukuyan, ang wikang Filipino ay nagpapatunay sa wikang nagbabago. An gating Pambansang wika at patuloy na nadedebelop at sumasabay sa globalisasyon at modernong panahon. (Gellian Grace Baaco) Mahihinuha sa mga nasaliksik na kaalaman at mga nakalap naming opinyon na ang Wikang Pambansa ay may makahulugan at malawakang epekto sa kalagayang pang-ekonomiya ng isang bansa. Sa aming pag-aaral, aming napatunayan na malaki ang ginagampanang papel ng Inang Wika lalo na sa usapin ng makabansang ekonomiya na tumutukoy sa kalagayan ng mas malawakang sakop ng ating pagkabansa mula sa mga maliit na Pilipinong manggagawa, magsasaka’t mangingisda, maging ng ating mga grupong etniko na higit na dumidepende sa mga katutubong kasanayan hanggang sa mga mamamayang nagpupursiging maiangat ang mga lokal



na industriya sa isang modernong bansa. Nais ko lamang ipunto na ang resulta ng aming pagaaral ay may importanteng implikasyon sa kasalukuyang kalagayan ng ekonomiya kung susuriin lamang ang historikal na basehan ng pagkakaroon natin ng sariling wika. Wala namang nakikitang pagkukulang sa aspetong ito kung saan ang lahat ng mga dayalekto ng bansa ay komprehensibong naikatawanan sa iisang wika ng komunikasyon. Ang problema ay nagsisimula sa mga hakbain para lalong mapalawak ang intelektwalisasyon nito sa lahat ng mamamayang Pilipino. Ang suliranin sa pagkakaroon natin ng nagkakaisang wika ay nag-uugat sa kawalan ng pagkakaunawaan, pakakaintindihan at pagkakaisa sa paggamit nito. Kung ang mismong mga Pilipino ay hindi masyadong nasanay sa pakikipagtalastasan gamit ang wikang Filipino, paano natin masasabing tunay at dinamikong kumikilos ang mga mekanismo ng pag-unlad ng ating makabansang ekonomiya? Sa aspetong ito naapektuhan ng paggamit ng nagkakaisang Wika ang pag-unlad sa ekonomiya ng bansa. Masasabi ring ang mga kahalagahan, kaugnayan at epekto ng wika sa ekonomiya ay direktang nakikita sa uri ng pagkakaisa ng mga mamamayan nito sa pagkakaroon ng makanasyonalismong mithiin, nagkakatugma-tugmang pananaw na pilosopikal, at matatas na lebel ng edukasyon at intelektwalisasyon sa sariling wika at ekonomiya. Kung susumahin, nagsisilbing malaking hamon pa rin ang epektibo at kapaki-pakinabang na pagpapaunlad ng Wikang Pambansa kaugnay ng ekonomikal na usapin. Subalit, hindi naman nito ipinupunto na mas pahalagahan ang Filipino kumpara sa Ingles bilang wika ng komunikasyon lalo na sa ekonomiya. Bilang panghuling rekomendasyon, nais naming grupo ng mga mananaliksik sa paksang ito na lalong bigyang pansin ang pagpapalawig ng Wika bilang isang kasangkapan ng kaunlaran sa bansa. (Mark Martin Celino)



TALASANGGUNIAN:

Almario, V. S. (2011, April 19). Ang Pagpapalakas sa Wikang Filipino (Talumpati sa Pambansang Summit sa Wika 2011, UP Baguio). Retrieved September 12, 2012, from

www.sawikaan.com: www.sawikaan.com Bernales, R. A., Atienxa, G. A., Talegon, V., & Gonzales, E. S. (2011). Akademikong Filipino tungo sa Epektibong Komunikasyon. Malabon City: Mutya Publishing House, Inc.

Catacataca, P. D., Espiritu, C. C., & Villafuerte, P. V. (2001). Punla sa Linggwistikang Filipino: Handog para kay Alfonso O. Santiago. Makati City: Grandwater Publications and

Research Corporation and Samahan sa Linggwistikang Filipino, Inc. Constantino, E. A. (1996). Ang Ortografiya ng Wikang Filipino. Quezon City: CSSP Publications. Pineda, D. P. Ang Surian ng Wikang Pambansa, ang Pilipino at ang Filipino.

INTERNET:

Cabrera, V. S. (2009, August 16). Pilipino Express. Retrieved September 6, 2012, from Pilipino Express: http://www.pinoy-express.com Empaynado, J. I. (2012, August). Komisyon ng Wikang Filipino. Retrieved September 13, 2012, from www.kwf.gov.ph: www.kwf.gov.ph GMA Network Inc. (2009, August 31). Retrieved from GMA News Online:

http://www.gmanetwork.com/news/story/171158/news/nation/kasaysayan-ng-wikangfilipino Scribd. (2012, March 7). Retrieved from Kahalagahan Ng Wika Sa Kultura At Pag-Unlad Ng

Ekonomiya Sa Bansa: http://www.scribd.com/doc/84300169/Kahalagahan-Ng-Wika-SaKultura The Varsitarian. (2012, September 9). Retrieved from Varsitarian:

http://www.varsitarian.net/filipino/20110826/pagpapaunlad_ng_wika_nakatutulong_sa_e konomiya


Ang Kahalagan at Mga Kadahilanan Kung Bakit Wikang Filipino Ang Wikang Pambansa at Ang Kaugnayan Nito Sa Unlad Pang-ekonomiya

Recommend Documents