ANALISIS KANDUNGAN FOSFAT DALAM AIR SUNGAI SEKARBELA SECARA SPEKTROFOTOMETRI UV-Vis
DISUSUN OLEH ETTY NURUL WAHIDAH (G1C013015 HUSNUL KHATIMAH KHATIMAH (G1C0130!0 UMAM FAHRORO"I FAHRORO"I (G1C0130#$
PROGRAM STUDI KIMIA FAKULT FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM UNIVERSITAS UNIVERS ITAS MATARAM MATARAM !01%
ANALISIS KANDUNGAN FOSFAT DALAM AIR SUNGAI SEKARBELA SECARA SPEKTROFOTOMETRI UV-Vis
A. PELAKSANAAN PRAKTIKUM 1. Tujuan Prakiku! Unuk !"n#"a$ui a%an&a kan%un#an '(s'a %a)a! air sun#ai. *. +aku Prakiku! S")asa, * M"i *1/ 0 Ka!is, */ M"i *1/ . T"!2a Prakiku! Lanai II %an III La3(ra(riu! Ki!ia Dasar, Faku)as Ma"!aika %an I)!u P"n#"a$uan A)a!, Uni4"rsias Maara!. B. LANDASAN TEORI Air a%a)a$ s"n&a5a ki!ia &an# !"ru2akan $asi) ikaan %ari unsur $i%r(#"n 67*8 &an# 3"rs"n&a5a %"n#an unsur (ksi#"n 6O8 %a)a! $a) ini !"!3"nuk s"n&a5a 7*O. Air !"ru2akan s"n&a5a ki!ia &an# san#a 2"nin# 3a#i k"$i%u2an !ak$)uk $i%u2 %i 3u!i ini. Fun#si air 3a#i k"$i%u2an i%ak %a2a %i#anikan ()"$ s"n&a5a )ain. P"n##unaan air &an# ua!a %an san#a 4ia) 3a#i k"$i%u2an a%a)a$ s"3a#ai air !inu!. 7a) ini "rua!a unuk !"n9uku2i k"3uu$an air %i %a)a! u3u$ !anusia iu s"n%iri. K"$i)an#an air unuk 1:; %ari 3"ra 3a%an %a2a !"n#aki3akan k"!aian &an# %iaki3akan ()"$ %"$i%rasi. Kar"nan&a (ran# %"5asa 2"r)u !"!inu! !ini!a) s"3an&ak 1,: 0 * )i"r air s"$ari unuk k"s"i!3an#an %a)a! u3u$ %an !"!3anu 2r(s"s !"a3()is!". Di %a)a! u3u$ !anusia, air %i2"r)ukan unuk rans2(rasi
%(!"si9, %an k"#iaan )ain 3"r%a!2ak n"#ai4" "r$a%a2 su!3"r %a&a air, anara )ain !"n&"3a3kan 2"nurunan kua)ias air. K(n%isi ini %a2a !"ni!3u)kan #an##uan, k"rusakan, %an 3a$a&a 3a#i s"!ua !a$)uk $i%u2 &an# 3"r#anun# 2a%a su!3"r %a&a air. O)"$ kar"na iu, %i2"r)ukan 2"n#()a$an %an 2"r)in%un#an su!3"r %a&a air s"9ara s"ksa!a 6R. R(sni%a, *=8. S"2"ri &an# kia k"a$ui, 3"r3a#ai k"#iaan &an# %i)akukan ()"$ !anusia !"n&"3a3kan 2()usi air. >an# 2"n&"3a3 ua!an&a a%a)a$ 2"n9"!aran air !")a)ui )i!3a$ 2a3rik, %an )i!3a$ ru!a$ an##a &an# 3"ru2a
3uan#an 2"n%u%uk %an in%usri &an# !"n##unakan 3a$an %""r#"n &an# !rn#an%un# '(s'a, s"2"ri in%usri )(#a! %an s"3a#ain&a. F(s'a (r#anik "r%a2a %a)a! air 3uan#an 2"n%u%uk %an sisa !akanan. F(s'a (r#anik %a2a 2u)a "rja%i %ari (r('(s'a &an# "r)aru !")a)ui 2r(s"s 3i()(#is kar"na 3aik 3ak"ri !au2un ana!an !"n&"ra2 '(s'a 3a#i 2"ru!3u$ann&a. K"3"ra%aan s"n&a5a '(s'a %a)a! air san#a 3"r2"n#aru$ "r$a%a2 k"s"i!3a#an "k(sis"! 2"rairan. Bi)a ka%ar '(s'a %a)a! air r"n%a$ 6?,1 !#P@L8, 2"ru!3u$an #an##an# akan "r$a)an#, k"a%aan ini %ina!akan ()i#(r(2. S"3a)ikn&a 3i)a ka%ar '(s'a %a)a! air in##i, 2"ru!3u$an ana!an %an #an##an# i%ak "r3aas )a#i 6k"a%aan "ur(28, s"$in##a %a2a !"n#uran#i ju!)a$ (ksi#"n "r)aru air. 7a) ini "nu san#a 3"r3a$a&a 3a#i k")"sarian "k(sis"! 2"rairan. K"#unaan '(s'a &an# 2"nin# a%a)a$ %a)a! 2"!3uaan 2u2uk %an s"9ara )uas %i#unakan %a)a! 3a$an 2")"%ak, k(r"k a2i, 2"sisi%a, (%() %an %""r#"n. S")ain iu ju#a %i2"r)ukan unuk !"!2"rkua u)an# %an #i#i. Da)a! )in#kun#an $i%u2 ini i%ak %i"!ukan s"n&a5a '(s'(r %a)a! 3"nuk #as, unsur '(s'(r &an# "r%a2a %a)a! a!(s'"r a%a)a$ 2arik")-2arik") '(s'(r 2a%a. P"n#uraian s"n&a5a (r#anik 3aik 3"ru2a u!3u$-u!3u$an %an $"5an &an# !ai s"ra %""r#"n )i!3a$
ru!a$an##a
akan
!"n#$asi)kan
s"n&a5a-s"n&a5a
'(s'a
&an#
%a2a
!"n&u3urkan ana$ unuk 2"ranian. S"3a#ai s"n&a5a '(s'a &an# "r)aru %a)a! air ana$ akan "r3a5a ()"$ a)iran sun#ai !"nuju k" )au aau k" %anau k"!u%ian !"n#"n%a2 2a%a %asar )au aau %asar %anau 6Mu9$sin, *18. S2"kr('((!"ri !"ru2akan sa)a$ sau !"(%" %a)a! ki!ia ana)isis &an# %i#unakan unuk !"n"nukan k(!2(sisi suau sa!2") 3aik s"9ara kuaniai' %an kua)iai' &an# %i%asarkan 2a%a in"raksi anara !a"ri %"n#an 9a$a&a. P"ra)aan &an# %i#unakan %a)a! s2"kr('((!"ri %is"3u s2"kr('((!""r . Ca$a&a &an# %i!aksu% %a2a 3"ru2a 9a$a&a 4isi3"), UV %an in'ra!"ra$, s"%an#kan !a"ri %a2a 3"ru2a a(! %an !()"ku) na!un &an# )"3i$ 3"r2"ran a%a)a$ ")"kr(n 4a)"nsi. Sinar aau 9a$a&a &an# 3"rasa) %ari su!3"r "r"nu %is"3u ju#a s"3a#ai ra%iasi ")"kr(!a#n"ik. Ra%iasi ")"kr(!a#n"ik &an# %iju!2ai %a)a! k"$i%u2an s"$ari-$ari a%a)a$ 9a$a&a !aa$ari. Da)a! in"raksi !a"ri %"n#an 9a$a&a aau ra%iasi ")"kr(!a#n"ik, ra%iasi ")"kr(!a#n"ik k"!un#kinanan %i$a!3urkan, %ia3s(r3si aau %i$a!3urkan s"$in##a %ik"na) a%an&a s2"kr(sk(2i $a!3uran, s2"kr(sk(2i a3s(r3si aau2un s2"kr(sk(2i "!isi. P"n#"rian s2"kr(sk(2i %an s2"kr('((!"ri 2a%a %asarn&a sa!a &aiu %i %asarkan 2a%a in"raksi anara !a"ri %"n#an ra%iasi ")"kr(!a#n"ik. Na!un 2"n#"rian s2"kr('((!"ri )"3i$ s2"si'ik aau
2"n#"riann&a )"3i$ s"!2i kar"na %iunjukan 2a%a in"raksi anara !a"ri %"n#an 9a$a&a 63aik &an# %i)i$a !au2un i%ak "r)i$a8. S"%an#kan 2"n#"rian s2"kr(sk(2i )"3i$ )uas !isa)n&a 9a$a&a !au2un !"%an !a#n" "r!asuk #")(!3an# ")"kr(!a#n"ik 6E!") S"ran, *118. S2"kr('((!""r s"suai %"n#an na!an&a a%a)a$ a)a &an# "r%iri %ari s2"kr(!""r %an '((!""r. S2"kr(!""r ia)a$ !"n#$asi)kan sinar %ari s2"kru! %an 2anjan# #")(!3an# "r"nu, s"%an#kan '((!""r a%a)a$ a)a 2"n#ukur in"nsias 9a$a&a &an# %irans!isikan aau &an# %ia3s(r2si. a%i s2"kr('((!""r a%a)a$ a)a &an# %i#unakan unuk !"n#ukur "n"r#i s"9ara r")ai' jika "n"r#i "rs"3u %irans!isikan, %ir"')"ksikan aau %i"!isikan s"3a#ai 'un#si %ari 2anjan# #")(!3an#. K")"3i$an s2"kr(!""r %i3an%in#kan '((!""r a%a)a$ 2anjan# #")(!3an# %ari sinar 2ui$ %a2a )"3i$ "rs")"ksi %an ini %i2"r()"$ %"n#an a)a 2"n#urai s"2"ri 2ris!a, #rain# aau2un 9")a$ (2is. Pa%a '((!""r 'i)"r, sinar %"n#an 2anjan# #")(!3an# &an# %iin#inkan %i2"r()"$ %"n#an 3"r3a#ai 'i)"r %ari 3"r3a#ai 5arna &an# !"!2un&ai s2"si'ikasi !")"5akan ra&"k 2anjan# #")(!3an# "r"nu. Pa%a '((!""r 'i)"r, i%ak !un#kin %i2"r()"$ 2anjan# #")(!3an# &an# 3"nar-3"nar !(n(kr(!ais, !")ainkan suau ra&"k 2anjan# #")(!3an# - n!. S"%an#kan 2a%a s2"kr(!""r, 2anjan# #")(!3an# &an# 3"nar-3"nar "rs")"ksi %a2a
%i2"r()"$
%"n#an
3anuan
a)a 2"n#urai 9a$a&a
s"2"ri
2ris!a.
Suau
s2"kr('((!""r "rsusun %ari su!3"r s2"kru! a!2ak &an# k(nin&u, !(n(kr(!a(r, s") 2"n#a3s(r2si unuk )aruan sa!2") aau 3)ank( %an suau a)a unuk !"n#ukur 2"r3"%aan a3s(r2si anara sa!2") %an 3)ank( aau2un 2"!3an%in#. 6K$(2kar, 18 S2"kr('((!"ri u4-4is a%a)a$ 2"n#ukuran s"ra2an 9a$a&a %i %a"ra$ u)ra4i()" 6* n!8 %an sinar a!2ak 6-= n!8 ()"$ suau s"n&a5a. S"ra2an 9a$a&a u4 aau 9a$a&a a!2ak !"n#aki3akan ransisi ")"kr(nik, &aiu 2r(!(si ")"kr(n-")"kr(n %ari (r3ia) k"a%aan %asar &an# 3"r"n"r#i r"n%a$ k" (r3ia) k"a%aan "r"ksiasi 3"r"n"r#i )"3i$ in##i. Panjan# #")(!3an# 9a$a&a u4 aau 9a$a&a a!2ak 3"r#anun# 2a%a !u%a$n&a 2r(!(si ")"kr(n. M()"ku)- !()"ku) &an# !"!"r)ukan )"3i$ 3an&ak "n"r#i unuk 2r(!(si ")"kr(n, akan !"n&"ra2 2a%a 2anjan# #")(!3an# &an# )"3i$ 2"n%"k. M()"ku) &an# !"!"r)ukan "n"r#i )"3i$ s"%iki akan !"n&"ra2 2a%a 2anjan# #")(!3an# &an# )"3i$ 2anjan#. S"n&a5a &an# !"n&"ra2 9a$a&a %a)a! %a"ra$ a!2ak 6s"n&a5a 3"r5arna8 !"!2un&ai ")"kr(n &an# )"3i$ !u%a$ %i2r(!(sikan %ari 2a%as"n&a5a &an# !"n&"ra2 2a%a 2anjan# #")(!3an# )"3i$ 2"n%"k. A3s(r2si s2"kr('((!"ri UV-Vis a%a)a$ isi)a$
&an# %i#unakan k"ika ra%iasi u)ra4i()" %an 9a$a&a a!2ak %ia3s(r2si ()"$ !()"ku) &an# %iukur. A)an&a %is"3u UV-Vis s2"kr('((!""r. S2"kr('((!""r UV-Vis 6U)ra Vi()"-Visi3)"8 a%a)a$ sa)a$ sau %ari s"kian 3an&ak insru!"n &an# 3iasa %i#unakan %a)a! !"n#ana)isa suau s"n&a5a ki!ia. S2"kr('((!""r u!u! %i#unakan kar"na k"!a!2uann&a %a)a! !"n#ana)isa 3"#iu 3an&ak s"n&a5a ki!ia s"ra k"2rakisann&a %a)a! $a) 2r"2arasi sa!2") a2a3i)a %i3an%in#kan %"n#an 3"3"ra2a !"(%" ana)isa 6Da9$ri&anus, *8. C. ALAT DAN BA7AN PRAKTIKUM 1. A)a-a)a Prakiku! a. C(r(n# k"9i) 3. S2"kr('((!""r UV-Vis 9. La3u ukur : !L %. La3u ukur *: !L ". Pi2" ""s '. Pi2" 4()u! 1 !L #. Pi2" #(n%(k : !L $. G")as ar)(ji i. G")as ki!ia *: !L j. G")as ki!ia : !L k. G")as ukur : !L ). Baan# 2"n#a%uk !. Pi2" ""s n. K"ras sarin# *. Ba$an-3a$an Prakiku! a. Sa!2") 6air sun#ai8 3. K7*PO 6Ka)iu! 7i%r(#"n F(s'a8 9. 7*SO N 6asa! su)'a8 %. 7*SO : N 6asa! su)'a8 ". 6N78/M(O* 6A!(niu! M()i3%a8 1; '. C/7=O 6Asa! Sira8 #. In%ika(r 22 6'"n()'a)"in8 $. Aua%"s 67*O8 D. PROSEDUR KERA 1. P"n#a!3i)an sa!2") a. Sa!2") %ia!3i) 2a%a %ua 3a#ian &aiu air 2a%a "2i sun#ai %an air 2a%a 2"r"n#a$an 3a%an air sun#ai. 3. K"!u%ian %ia!3i) !asin#-!asin# i#a iik &aiu air 2a%a 2"r!ukaan, 2a%a 2"r"n#a$an %an 2a%a %asar air sun#ai.
9. Sa!2") %ia!3i) %"n#an !"n##unakan 3(() &an# %i3"ri 2"!3"ra. Cara 2"n#a!3i)an air &aiu %"n#an !"!3iarkan 3(() &an# !asi %a)a! k"a%aan "ruu2 sa!2ai k" %asar aau 2a%a 3a#ian &an# %iin#inkan 6%asar, 2"r"n#a$an, 2"r!ukaan8 k"!u%ian 2"nuu2 3(() %i3uka %an s"")a$ 2"nu$ %iarik 2"r)a$an)a$an %an %iuu2 an2a a%an&a #")"!3un# u%ara. *. Ta$a2 Ana)isis Ana)isis %"n#an S2"kr('((!""r UV-Vis 6Kuaniai'8 P"!3uaan )aruan A!(niu! M()i3%a • Dia!3i) , !L A!(niu! M()i3%a 1;, k!u%ian %i)arukan %a)a! : !L air •
su)in# )a)u %i"n9"rkan sa!2ai 1 !L. P"!3uaan Asa! Sira Dii!3an# *,11 #ra! Asa! Sira k"!u%ian %i)arukan %a)a! 1 !L air
•
su)in#. P"!3uaan 2"r"aksi 9a!2uran Di9a!2urkan : !L 7*SO : N, 1: !L A!(niu! M()i3%a %an !L Asa!
•
Sira %a)a! "r)"n!a&"r 1 !L. P"!3uaan )aruan san%ar 1 22! Dii!3an# *1,: !# K7*PO %i)arukan %a)a! = !L air su)in#. K"!u%ian
•
%ia!3a$kan 1 !L 7*SO N %i"n9"rkan sa!2ai 1 !L. P"!3uaan Laruan In"r!"%i" 1 22! Dia!3i) 1 !L %ari )aruan "rs"3u %an %i"n9"rkan %"n#an aua%"s sa!2ai 1
•
!L. P"!3uaan Laruan K"rja a. Di3ua )aruan k"rja %"n#an 4ariasi k(ns"nrasi s"3a#ai 3"riku ,: 2! ,1 22! ,: 22! ,1 22! ,* 22!. 3. Laruan "rs"3u %i3ua %"n#an 9ara !"n#a!3i) ,: !L ,1 !L ,: !L
•
,1 !L ,* !L. 9. Di"n9"rkan %"n#an aua%"s sa!2ai 1 !L 2a%a )a3u ukur. %. Dik(9(k %an %i3iarkan s")a!a 1: !"ni. P"!3uaan kur4a ka)i3rasi a. O2i!asikan a)a S2"kr('((!""r s"suai %"n#an 2"unjuk unuk 2"n#ujian ka%ar '(s'a. 3. Di2i2" : !L )aruan k"rja &an# ")a$ %ik"a$ui ka%arn&a !asin#-!asin# k" #")as ki!ia 1 !L. 9. Dia!3a$kan 2"r"aksi 9a!2uran %an %ia%uk. %. Di!asukkan k" %a)a! ku4" 2a%a a)a S2"kr('((!""r, %i3a9a s"ra2an !asukn&a 2a%a 2anjan# #")(!3an# == n!.
". Di3ua kur4a ka)i3rasi %ari %aa &an# %i2"r()"$ aau %i"nukan 2"rsa!aan #aris •
)urusn&a. P"n&ia2an )aruan sa!2") %an 2"n#ujian a. Sa!2") %ia!3i) s"3an&ak : !L %an %i!asukkan k" %a)a! "r)"n!a&"r. 3. Unuk !"n#uji k"a%aan sa!2") asa! aau 3asa !aka %ia!3a$kan 1 ""s in%ika(r '"n()'a)"in, jika a%a 5arna !"ra$ &an# "r3"nuk !aka %ia!3$kan 7*SO sa!2ai 5arna !"ra$ $i)an#. 9. Dia!3a$kan = !L )aruan 2"r"aksi 9a!2uran, k(9(k $in##a $(!(#"n
•
%ia!kan s")a!a 1-1- !"ni. %. Di!asukkan k" %a)a! ku4" 2a%a a)a s2"kr('((!""r. ". Di3a9a s"ra2an !asukn&a 2a%a 2anjan# #")(!3an# == n!. P"n"nuan Ka%ar F(s'a P"n"nuan ka%ar '(s'a %ik"a$ui 3"r%asarkan kur4a 3aku &aiu %"n#an 9ara !"!2)( ni)ai a3s(r3ans sa!2") "r$a%a2 k(ns"nrasi k"rja aau %"n#an !"n##unakan 2"rsa!aan #aris )urus &aiu & a H 3 %i!ana & A3s(r3ans a k(nsana 3 k("'isi"n r"#r"si k(ns"nrasi
E. 7ASIL PENGAMATAN 1. Ta3") a3s(r3ansi )aruan k"rja K(ns"nrasi )aruan k"rja 622!8 ,: ,: ,1 ,1 ,*
A3s(r3ansi ,/= ,/: , ,/ ,*
*. Ta3") a3s(r3ansi sa!2") Sa!2") Air Sun#ai 1 * : /
A3s(r3ansi ,1 ,/ ,1 ,/1 ,1 ,/1
F. ANALISIS DATA 1. P"rsa!aan R"aksi 6N78/M(O*7*OJ6a8 H 7*O6)8 6N78/M(O*7*OJ6a8 H 7*O6)8 C/7=O6s8 H 7*O6)8 C/7=O6a8 H 7*O6)8 K7*PO6s8 H 7*O6)8 K7*PO6a8 H 7*O6)8 K7*PO6a8 H 7*SO6a8 7PO6a8 H K7SO6a8 *. Kur4a ka)i3rasi
Kurva Hubungan antara Absorbansi dengan Konsentrasi 0.07 f(x) = 0.47x R² = 0.52
0.07 0.07 0.07
Absorbansi
Y-Values
0.07
Linear (Y-Values)
0.06 0.06 0.06 0.06 0
0.05 0.1 0.15 0.2 0.25
Konsentrasi (ppm)
. P"n"nuan K(ns"nrasi Sa!2") F(s'a Dik"a$ui
(0,071 + 0,064 + 0,071+ 0,061 + 0,071 + 0,061) A3s(r3ansi sa!2") raa 0 raa
6
,//: 2a%a == n! P"rsa!aan )in"ar %ari kur4a ka)i3rasi & , D"n#an !"nsu3iusikan ni)ai a3s(r3ansi 9u2)ikan 2a%a 2"rsa!aan )in"arias kur4a ka)i3rasi s"3a#ai ni)ai &, !aka akan %i %a2a ni)ai k(ns"nrasi 9u2)ikan s"3a#ai ni)ai & , ,//: , ,1 !#@!L a%i, k(ns"nrasi sa!2") air sun#ai a%a)a$ ,1 !#@!L
G. PEMBA7ASAN Pa%a 2rakiku! ka)i ini &aiu ana)isis kan%un#an '(s'a 6PO 8 2a%a air sun#ai s"9ara s2"kr('((!""r UV-Vis. S2"kr('((!"ri !"ru2akan suau !"(%" ana)isa &an# %i%asarkan 2a%a 2"n#ukuran s"ra2an sinar !(n(kr(!ais ()"$ suau )aruan 3"r5arna 2a%a 2anjan# #")(!3an# s2"si'ik %"n#an !"n##unakan !(n(kr(!a(r 2ris!a %"n#an %""k(r '((u3". S2"kr('((!"rik !"ru2akan sa)a$ sau !"(%" ana)isa kuaniai' suau
"k(sis"! 2"rairan. Bi)a ka%ar '(s'a %a)a! air r"n%a$, s"2"ri 2a%a air a)a! 6? ,1 !# P@L8, 2"ru!3u$an %an #an##an# akan "r$a)an#. F(s'a &an# 3"rasa) %ari air sun#ai aau )i!3a$ a)a!i 3iasan&a 3"r3"nuk s"3a#ai s"n&a5a '(s'a saja. S"n&a5a '(s'a %a2a %ik)asi'ikasikan s"3a#ai (r$( '(s'a, '(s'a &an# "rk(n%"nsasi 62&r(, !"$a, 2()i'(s'a )ainn&a8, %an s"n&a5a '(s'a &an# "rika s"9ara (r#anik. S"n&a5a-s"n&a5a '(s'a &an# 3iasa %i%""ksi %"n#an 9ara 9()(ri!"r& an2a $i%r()isis aau (ksi%asi %"n#an 2"!anasan sa!2") %is"3u s"3a#ai '(s'(r r"aki' aau (r$( '(s'a. 7i%r()isis asa! 2a%a iik %i%i$ air !"n#u3a$ '(s'a "r)aru aau '(s'a 2ariku)a &an# 3"rk(n%"nsasi !"nja%i (r$('(s'a "r)aru. Isi)a$ '(s'a &an# "r$i%r()isis asa! )"3i$ %isukai %ari 2a%a '(s'a "rk(n%"nsasi. Fraksi-'raksi s"n&a5a '(s'a &an# "rk(n4"rsi !"nja%i (r$('(s'a $an&a ()"$ 2r(s"s (ksi%asi &an# %"ksruki' %ari
)i!3a$
%"n#an
!"n##unakan
!"(%"
asa!
ask(r3a
%"n#an
a)a
s2"kr('((!""r 2a%a 2anjan# #")(!3an# == n!. Pa%a 2rakiku! ini %i)akukan 3"3"ra2a 2"r9(3aan &aiu anara )ain 2"n#a!3i)an sa!2") %an a$a2 ana)isis %"n#an s2"kr('((!""r UV-Vis 6kuaniai'8, s"ra !"n"ukan a%an&a kan%un#an '(s'a. Pa%a 2"r9(3aan 2"ra!a &aiu 2"n#a!3i)an sa!2") 6air sun#ai8. Sa!2") %ia!3i) 2a%a %ua 3a#ian &aiu air 2a%a "2i sun#ai %an air 2a%a 2"r"n#a$an 3a%an air sun#ai. K"!u%ian %ia!3i) 2a%a !asin#-!asin# i#a iik &aiu air 2a%a 2"r!ukaan, 2"r"n#a$an, %an 2a%a %asar air sun#ai. L(kasi 2"n#a!3i)an sa!2") 6air sun#ai8 &aiu %ia!3i) %i k"9a!aan s"kar3")a. Di2i)i$n&a )(kasi ini kar"na %i%u#a air sun#ain&a 3an&ak !"n#an%un# '(s'a 6PO8 kar"na 3an&ak k"#iaan in%usri &an# !"!un#kinkan air "r9"!ar, s"$in##a !"n%(r(n# ka!i unuk !"n#ana)isis a%an&a kan%un# an '(s'a 6PO8. Pa%a 2"r9(3aan k"%ua &aiu a$a2 ana)isis %"n#an s2"kr('((!""r UV-Vis. Pa%a 2"r9(3aan ini %i)akukan 3"3"ra2a a$a2 &aiu 2"!3uaan 2"r"aksi 9a!2uran, 2"!3uaan )aruan san%ar PO, 2"!3uan )aruan k"rja, 2"!3uaan kur4a ka)i3rasi, 2"n&ia2an )aruan sa!2") %an %i)akukan 2"n#ujian. Pa%a a$a2 2"ra!a, )aruan 2"r"aksi 9a!2uran %i3ua
%"n#an !"n##unakan 3a$an-3a$an anara )ain )aruan a!!(niu! !()i3%a, asa! ask(r3a, 7*SO : N, %an $i%ra
a3s(r3ansi )aruan sa!2"). K"!u%ian %ia!3i) !asin#-!asin# : !L 6%ari / sa!2") &# "rs"%ia8 %an %i!asukkan k" %a)a! "r)"n!"&"r. Unuk !"n#uji k"a%aan sa!2") asa! aau 3asa !aka %ia!3a$kan !asin#-!asin# 1 ""s in%ika(r 22 6'"nn()')a"in8, jika "r3"nuk 5arna !"ra$ %ia!3a$kan 7*SO sa!2ai 5arna !"ra$ $i)an#. Na!un, 2a%a 2"r9(3aan ini )aruan i%ak "r3"nuk 5arna !"ra$. S"$in##a sa!2") )an#sun# %ia!3a$kan 2"r"aksi 9a!2uran %an %i%ia!kan s")a!a 1-1 !"ni. S")anjun&a %i)akukaan 2"n#ukuran a3s(r3ansi sa!2"). Dari 2"r9(3aan, %i2"r()"$ a3s(r3ansi sa!2") s"9ara 3"ruru &aiu ,1 ,/ ,1 ,/1 ,1 ,/1. B"r%asarkan 2"r$iun#an %i2"r()"$ k(ns"nrasi sa!2") air sun#ai s"3"sar ,1 !#@L. $a) ini s"suai "(ri SNI &an# !"n&aakan ka%ar '(s'a !aksi!un %a)a! suau air a%a)a$ s"kiar ,1 !#@L sa!a2ai 1, !#@L. s"$in##a %a2a %isi!2u)kan 3a$5a 2a%a air sun#ai s"kar3")a "r%a2a kan%un#an '(s'a 6PO8.
7. KESIMPULAN B"r%asarkan 2rakiku! &an# ")a$ %i)akukan %a2a %isi!2u)kan 3a$5a unuk !"n#"a$ui a%an&a kan%un#an '(s'a 2a%a air sun#ai %i s"kar3")a %a2a %i)akukan %"n#an !"n##unakan !"(%" s"9ara s2"kr('((!""r
UV-Vis. Kar"na
S2"kr('((!"rik
!"ru2akan sa)a$ sau !"(%" ana)isa kuaniai' suau
DAFTAR PUSTAKA
An(ni!. *1. Fosfat . Diaks"s %i $2@@i%.5iki2"%ia.(r#@ 2a%a uni *1/. Da9$ri&anus, Dr. *. Analisis Struktur Senyawa r!anik Se"ara S#ektrosko#i. Pa%an# An%a)as Uni4"rsi& Pr"ss. K$(2kar, S.M. 1. $onse# Dasar $i%ia Analitik . akara UI-Pr"ss.
Mu9$sin, >u)ian(. *1. Fosfat . Diaks"s %i $2@@555.9$"!-is-r&.9(!@ 2a%a uni *1/. S"ran, E!"). *11. Air. Diaks"s %i $2s@@5ani3"sak.5(r%2r"ss.9(!@*11@@@2"n#"rian%asar-s2"kr('((!""r-4is-u4-u4-4is@ 2a%a uni *1/.
