ALAMAT NG GUBAT May akda: Roberto “Bob” Ong
Talasalitaan
a)
Kumari Kumaripas pas-- mabil mabilis is at at bigla biglaang ang pagtak pagtakbo bo •
b)
Makisi Makisigg- matapa matapang ng at mati matipun punong ong lalak lalakii o nilalang nilalang •
c)
Ang mga baboy ay tinutuhog bilang paghahanda sa paglelechon nito.
Gara Garalg lgal al-- kala kalant ntog og,, kala kalamp mpag ag •
e)
Isang makisig na lalaki ang nagligtas sa dilag na muntik ng masagasaan.
Tutu Tutuhu hugi ginn- tutu tutusu suki kin n •
d)
Ang mga magnanakaw ay nagmamadaling kumaripas nang makita sila ng pulis.
Ako’y nakarinig ng mga garalgal ng mga daga sa kusina.
Namumudm Namumudmodod- nanlili nanlilimos, mos, nagbibigay nagbibigay,, nagkakal nagkakaloob, oob, namamaha namamahagi gi •
Siya ay namumudmod ng pera para maiahon ang kanyang pamilya.
. Pagsusuri
Ang nobelang Alamat ng Gubat ay isang simpleng kwentong gustong gumising sa ating natutulog na lipunan. Ang librong mukhang pambata at may makulay na larawan ay nagsisilbing salamin sa ating bansa. Ang bawat hayop sa gubat ay sumisimbolo sa bawat karakter sa lipunan gaya ng crab mentality, ang panlalamang at pagsasamantala sa mga ibang di gaanong nakakaintindi, ang di lubos na pagtuturo sa mga mang-mang upang habang buhay silang umaasa at maloko maloko ng mga taong mas nakakaintindi, nakakaintindi, ang pagnanais pagnanais na makamit makamit ang kapangyari kapangyarihan han at impluwens impluwensya. ya. Maraming Maraming nakapaloob na mensahe at simbolo sa nobela na maihahambing natin sa ating lipunan ngayon. Ang paggamit at pananamantala sa kakayahan at kahinaan ng iba ay makikita sa Alamat ng Gubat. Ito ay matatanaw nang inutusan si Tong ni Aso na dalhin ang itlog kina Manok at Pagong. Dito ipinakita ang pagiging mautak ng iba upang upang makami makamitt sa huli huli ang kanila kanilang ng totoon totoong g pakay. pakay. Sinama Sinamanta ntala la nila nila ang pagkapagka-ino inosen sente te ni Tong Tong upang upang makalaman makalamang. g. Nanlilinlla Nanlilinllang ng sila upang makamit makamit ang pansariling pansariling kagustuhan. kagustuhan. Ang pakitangpakitang-tao tao nina Aso, Kuneho, at Pagong sa pagtulong kay Tong sa pagpitas ng puso ng saging ay isang paraan upang malamangan ang isa’t isa. Kung tutuusin, hindi pa ng puno ng saging ang ipinakita nila Aso kay Tong; hindi man lang nila naisip ang kapakanan ng kanilang kapwa. Gaya sa kasalukuyan, marami sa atin ang nanlalamang para sa ating pansariling kapakanan. Ang Crab Mentality Mentality na isang di makaka-ilan makaka-ilang g katangian katangiang g Pilipino Pilipino ay makikita makikita rin sa nobela. Ito ay ang hindi pagpapatalo sa ibang tao; ito ay maipapaliwanag sa mga salitang ito: “Kung hindi ko makukuha ang isang bagay, hindi mo rin ito makukuha.” Ito rin ay nagpapakita ng kakitiran ng isip at ninanais ang ibang taong bumagsak kaysa sa maabot nito ang kanilang gustong makamit. Ito ay makikita noong nag-aaway at nagkakagulo ang mga hayop dahil sila ay nagaagawan kung sino ang dapat makakuha ng puso ng saging. Hindi nagpapatalo ang hayop sa kapwa nila hayop. Kung anong meron ang iba, ginagwan nila ng paraan upang hindi makuha ng iba ang isang bagay. Ito’y nagagawa nila sa
pamamagitan ng panlilinlang at panloloko. Sa ngayon, ito’y lagi nating nakikita sa ating mga opisyal na laging nagsisiraan na tila nag-aagawan sa isang kapangyarihan. Isa pang sakit ng lipunan na makikita sa nobela ay ang pagtingin nila ng mababa sa “maliliit”. Ito ay nakita noong nagbobotohan ng hari ang mga hayop at di nila tinuturing hayop ang mga insekto. Nang manalo si Langgam sa paligsahan, maraming di naniniwala sa kakayahan niya dahil lang siya’y maliit. Ang mga insekto ay hindi nagpapatalo sa mga ibang hayop sa loob ng kagubatan. Ang pagbabalak nilang paghihimagsik ay isang paraan upang magkaroon sila ng maayos na papel at pagkakakilanlan sa gubat. Nais nilang makamit at maipakita na may taglay silang kakayahan at abilidad. Kaya din nilang gawin ang mga bagay na nagagawa ng ibang hayop. Ang kanilang hubog at struktura ay hindi naging hadlang upang mamuhay ng mamayapa. Nangyayari rin ito sa ating bansa, kung saan ang mga makapangyarihan ay minamaliit ang ibang tao. Naiiba ang tingin natin sa tao dahil sila ay mahirap, hindi matalino, pangit o may kapansanan. Hindi sila nabibigyan ng pagkakataon maipakita ang kanilang kakayahan dahil sa panghuhusga ng iba. Naipakita rin sa nobela ang maruming politika na umiikot rito. Nandito na ang mga paninira sa ibang mga opisyal at pambibili ng boto sa p anahon ng eleksyon at pangangampanya. Ito ay makikita noong binili ni Kuneho ang boto ng mga langaw sa pamamagitan ng pagbibigay sa mga ito ng dumi na gustong-gusto nila. Ito ay nakikita sa Pilipinas ngayon sa paraan ng pagdagdag-bawas sa mga boto. Punong-puno ng kontrobersiya ang eleksyon sa atin dahil maraming pandarayang nangyayari dito. Ang nobela ay nagpakita sa kasalukuyang estado ng ating lipunan. Gaya ng gubat sa kwento ni Bob Ong, ako, ikaw, tayo, ay isa sa mga hayop na naninirahan dito . Si Tong, ang talangka, ay sunisimbolo sa mga kabataan na masasabing pag-asa ng ating bayan. Inaasahan sila na, gaya ni Tong, ay mamulat sa kung anumang mga maling sistemang gumagalaw sa ating pamahalaan at bansa. Sila dapat ay handing magsakripisyo para sa minimithing pagbabago. Ang mga insekto ay sumisimbolo sa mga taong may paninindigan ngunit hindi naririnig ang kanilang mga boses. Sila ay maaring mga aktibista na pilit ipinaglalaban ang kanilang sari-sariling paninindigan. Datapwa’t sila ay matapang, hindi pa rin maiiwasan na sila ay maliitin ng mga taong may mas makapangyarihan. Sina Leon, Buwaya, Kuneho, Aso at Pagong ay sumisimbolo sa mga taong sakam sa kapangyarihan. Masasabing sila ang mga opisyal sa ating gobyerno na, gaya sa kwento, ay mapagsamantala at mapanlinlang upang makamit ang pansariling hangarin. Si Maya naman ay sumisimbolo sa mga taong walang boses sa lipunan. Sila ay sunud-sunuran sa mga taong makapangyarihan. Ang mga nagtatakip sa mga kasalanan ng mga opisyal ay pwedeng maihambing kay Maya dahil kahit hindi sila sang-ayon sa desisyon o gonawa ng opisyal, pinagtatakpan nila ito sapagkat maraming pera ang naghihintay sa kanila. Si Ulang naman ay ang mga taong tamad at walang paki sa mundong kanilang ginagalawan. Si Matsing ay sumisimbolo sa isang matapat na Pilipino na walang ibang hangarin kundi maisaayos ang ating bansa. Sila ay mulat sa katotohanan at walang-takot magmulat ng tao. Siya ay handang magbigay-hamon sa mga kabataan para gumawa ng aksyon para makamit ang minimithing pagbabago. Ito ay ang minimithing kalayaan laban sa mabababangis na naghahari sa gubat. Higit sa lahat, ang minimithing pagkakapantay-pantay.
Halagang Pangkatauhan
Marami tayong makukuhang aral sa nobelang Alamat ng Gubat. Una-una, hinahakayat tayo ng manunulat na imulat ang ating mga mata sa mga maling sistemang nasa ating lipunan. Sa pagmulat ng ating mga mata, kailangan din natin manindigan at matutong umaksyon para sa ating pinaglalaban. Hindi dapat tayo lagi magpa-api sa mga ibang tao dahil sila ay mas makapangyarihan. Gaya ni Tong, na mas piniling ipaglaban ang karapatan ng bawat hayop sa gubat. Ang pagiging hindi makasarili ni Tong ay kitang-kita sa nobela. Una, walang alinlangan niyang tinanggap ang misyon ng paghanap ng puso ng saging na magpapagaling sa kanyang ama, si Haring Talangka. Siya rin ay nagpakita ng ganoong katangian noong mas iniisip niya nag hangad nina Aso, Kuneho at Pagong. Sa pagbasa ng nobelang ito, kitang-kita ang pagiging maalalahanin ni Tong sa kapwa niyang hayop. Sabi nga ni Tong, “Hindi kailangan lahat ng gagawin natin ay para sa ating lamang, dapat ay isaalang-alang rin natin ang susunod
na henerasyon.” Kailangan tayong mag-ingat sa lahat ng ating gagawing mga bagay at desisyon. Dapat lagi natin isipin ang mga taong maapektuhan at huwag maging sarili sa mga gagawing desisyon. Ang pagiging matapat at mapagmalasakit ay ipinamalas ni Matsing. Walang siyang ibang hangad kundi tulungan at imulat si Tong sa mga nangyayari sa gubat. Hindi niya kalianman inisip na lamangan at pagsamantalahan ang pagka-inosente ni Tong.
Buod
Ang Alamat ng Gubat ay tungkol kay Tong na anak ni Haring Talangka at sa kanyang paglalakbay para hanapin ang puso ng saging sa gubat. Ang puso ng saging ang tanging gamot na makakapagpagaling sa kanyang ama na may sakit. Sa kanyang paglalakbay una niyang nakita si Buwaya. Mabilis niyang tinanong ito kung nasaan ang puso ng saging ngunit sa bawat tanong ni Tong ay ipinagbabayad siya ng tatlong perlas. Si Maya, ang kanang-kamay ni Buwaya ay ganon din ang gusto. At nang wala ng mabigay si Tong, biglang umatake si Buwaya at gusto siyang kainin kaya dali-dali siyang tumakbo. Kasunod niyang nakita si Leon na inutusan siyang magbigay ng mga itlog na inakaw ni Buwaya kina Manok at Pagong kapalit ng pagturo sa kanya kung nasaan ang puso ng saging. Habang naglalakbay, di na mapigilan ni Tong ang tawag ng kalikasan. May nakita siyang pulang bato at nalaman ito pala ay si Ulang. Si Ulang ay nasa tabing dagat abala sa paggawa ng wala. Hindi siya gumagalaw at walang balak gumalaw anumang oras.Papunta na si Tong kina Manok at Pagong nang may marinig siyang nagpupulong. Ito ang mga insekto na nag-aaway dahil sa planong paghihimagsik ni Tipaklong. Ang paninindigan ni Tipaklong ay dapat sila rin ay matanggap bilang hayop. Sila ay minamaliit ng ibang hayop dahil sa kanilang laki. Si Langgam naman ay di sang-ayon dito dahil marami raw maapektuhan sa paghihimagsik ni Tipaklong. Gugulo lang raw ang maayos niyang mga negosyo at pagmamay-ari. Nakarating na rin siya kina Manok at Pagong. Mabilis niyang binigay ang mga itlog sa kanila at itinanong kung saan makikita ang puso ng saging. Si Aso daw ang makakapagturo kay Tong kung nasaan ang puso ng saging. Sinamahan ni Pagong si Tong papunta kay Aso. Nang makarating sila kay Aso, itunuro agad nito ang puno kung nasaan ang puso ng saging. Maibibigay lang daw ito ni Aso ito kung magkakaroon sila ng kasunduan. Ibibigay ni Aso ang puso ng saging kay Tong para mapagaling nito ang kanyang Amang Hari at ang kahilingan na nakapaloob sa puso ng saging ay mapupunta kay Aso. Narinig ito lahat ni Kuneho na tutol sa mga sinasabi ni Aso. Gusto ni Kuneho na sa kanya mapunta ang kahilingan. Maya-maya ay nagkagulo na at naisipan kung sino ang magiging hari siya ang makakapagdesisyon kung kanino mapupunta ang kahilingan. Nagbotohan kung sino ang gusto nilang maging hari ng kagubatan. Nauna si Aso na marami ang bumoto. Sumunod naman si Langgam na binoto ng mga insekto. Siya na dapat ang hari ng gubat ngunit dumating si Tipaklong kasama ang kanyang mga libo-libong alagad na mga langaw. Mabilis niyang nahigitan si Langgam dahil sa dami ng langaw na bumoto sa kanya. Hindi nagpatalo si Kuneho at binili ang boto ng mga langaw at ni Aso sa pamamagitan ng pagbibigay ng dumi para sa langaw at suka para kay Aso. Sa pag-iisip na hindi matatapos ang botohang ito, naisipan ni Langgam na magpaligsahan na lang sila para matapos ang gulo. Ang nanalo sa paligsahan ay si Langgam na agad na tinanghal na hari ng gubat. Ngunit sa di inaasahang pangyayari, may nakatapak kay Langgam at ito ay namatay. Hindi malaman kung ito ay maruming pulika o aksidente. Hindi nagtagal pumunta na sina Aso, Pagong, Kuneho at Tong sa puno ng puso ng saging. Doon nag-isip sila kung paano maaabot ang puso ng saging. Hindi na nila inisip kung sino ang makakakuha ng kahilingan. At nagsimula na ang kanilang pagkuha sa puso ng saging na laging nauudlot dahil lahat ay gusto makakuha nito. Nakuha na nila ang puso ng saging ngunit hindi namalayan na nandyan na sina Buwaya at Leon kasama ang kapatid ni Tong. Ang kanyang kapatid ay matagal ng may galit kay Tong dahil laging siya ang panapaboran ng kanyang magulang. Pinagsamantalahan ng kanyang kapatid ang nobya ni Tong na lubos niyang ikinalungkot. Dali-daling humiling si Kuneho na maayos at mailigtas ang lahat ng hayop ngunit inagaw ito ni Aso at humiling ito ng suka. Sabay-sabay ang mga gulong nangyayari bigla na lang nandilim ang paningin ni Tong. Pagmulat niya ng kanyang mata, napadpad siya sa pampang ng isang tabing-dagat. Doon meron siyang nakita na pula na nilalang sa may tabing-dagat. Lumapit siya at natukalasan na ito ay si Ulang. Ginising niya ito ngunit ayaw sumagot ni Ulang. Doon lang niya nahinuha na si Ulang ay pumanaw dahil sa hindi paggalaw at paggawa ng wala. Siya ay nabilad sa araw at di nakayanan ang init nito. Sa pagdadalamhati niya, siya ay nagisip-isip sa kanyang mga nagawang pagkakamali at nagdesisyon kailangan niyang magpatuloy sa paglalakbay niya. Sa kanyang paglalakad ay
may nagtapon sa kanya ng saging. Ito ay si Matsing, tinanong niya ito kung ano ang kailangan nito. Sinabi ni Tong na hinahanap niya ang puso ng saging. Si Matsing ay dali-saling tumulong sa kanya. Ibinigay niya ang puso ng saging kay Tong pero sinabi niya na wala naman karamdaman ang kanyang ama. Ginagawa lang niya ito para mapagtakpan ang kanyang kamalian. Ang puso ng saging ay nagsisilbing pampamanhid sa mga nararamdaman ng Amang Hari. Sinabi rin ni Matsing na dapat di siya basta naniwala kahit kanino. Hindi dapat siya magpagamit sa mga tao at matuto siyang manindigan. Namulat si Tong sa mga pangaral ni Matsing at gusto niya ipaglaban ang karapatan ng mga hayop sa gubat. Hindi siya natatakot sa kahit anuman ang mangyari, basta ang mahalaga lang ay maipaglaban niya ang kanyang pinaniniwalaan. At dito nagtatapos ang kwento.
[1]
Ang nobela o kathambuhay ay isang mahabang kuwentong piksyon na binubuo ng iba't ibang kabanata. Mayroon itong 60,000-200,000 salita o 300-1,300 pahina. Noong ika-18 siglo, naging istilo nito ang lumang pag-ibig at naging bahagi ng mga pangunahing literary genre. Ngayon, ito ay kadalasan may istilong artistiko at isang tiyak na istilo o maraming tiyak na istilo.
Kahulugan Mahabang kathang pampanitikan na naglalahad ng mga pangyayari na pinaghahabi sa isang mahusay na pagbabalangkas na ang pinakapangunahing sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at ng hangarin ng katunggali sa kabila -isang makasining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring magkasunod at magkakaugnay. Ang mga pangyayaring ito ay may kanya-kanyang tungkuling ginagampanan sa pagbuo ng isang matibay at kawili-wiling balangkas na siyang pinakabuod ng nobela.
Layunin 1.
gumising sa diwa at damdamin
2.
nananawagan sa talino ng guni-guni
3.
mapukaw ang damdamin ng mambabasa
4.
magbigay ng aral tungo sa pag-unlad ng buhay at lipunan
5.
nagsisilbing daan tungo sa pagbabago ng sarili at lipunan
6.
nagbibigay inspirasyon sa mambabasa
Katangian 1.
maliwanag at maayos na pagsulat ng mga tagpo at kaisipan
2.
pumupuna sa lahat ng mga larangan ng buhay
3.
dapat maging malikhain at maguni-guni ang paglalahad
4.
pumupukaw ng damdamin ng mambabasa kaya ito nagiging kawili-wili
5.
kailangang isaalang-alang ang ukol sa kaasalan
6.
maraming ligaw na tagpo at kaganapan
7.
ang balangkas ng mga pangyayari ay tumutukoy sa kaisahang ibig mangyari
8.
malinis at maayos ang pagkakasulat
9.
maganda
10.
maraming magagandang tagpuan kung saan nakikilala pa ng lalo ang mga
tauhan
Bahagi 1.
tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihan
2.
tauhan - nagpapagalaw at nagbibigay buhay sa nobela
3.
banghay - pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari sa nobela
4.
pananaw - panauhang ginagamit ng may-akda a. una - kapag kasali ang may-
akda sa kwento b. pangalawa - ang may-akda ay nakikipag-usap c. pangatlo - batay sa nakikita o obserbasyon ng may-akda 5.
tema - paksang-diwang binibigyan ng diin sa nobela
6.
damdamin - nagbibigay kulay sa mga pangyayari
7.
pamamaraan - istilo ng manunulat
8.
pananalita - diyalogong ginagamit sa nobela
9.
simbolismo - nagbibigay ng mas malalim na kahulugan sa tao, bagay at
pangyayarihan
Ang Teksto: Pagtalakay sa Nilalaman, Pagtatakda ng Genre at Pagsusuri sa Bisa
Ang Alamat ng Gubat ni Bob Ong ay tungkol sa pakikipagsapalaran ng isang talangkang nagngangalang Tong na binigyan ng dakilang tungkuling kunin ang puso ng saging mula sa lupa upang mapag`aling ang maysakit niyang amanghari. Sa paghahanap ni Tong ng daan patungo sa lunas na kanyang hinahanap, iba’t ibang nilalang ang nakilala niya sa gubat na bawat isa’y may sariling mga kuwento. Si Buwayang humihingi ng suhol kapalit ng bawat tulong na kanyang ibinibigay ang malansang si Palakang napipilitang pakisamahan ng magandang si Bibe dahil lamang sa kanyang kayamanan; si Leong nagpanggap na mabuti kay Tong ngunit sa huli’y ginamit lang pala ang talangka upang matunton niya ang pinagtataguan ng ibang hayop sa gubat; sina Langgam at Tipaklong na nagtatalo ukol sa binabalak na pag-aalsa ng mga insekto laban sa mga hayop dahil ang una’y natatakot na maapektuhan ang kanyang mga naipundar na negosyo habang ang pangalawa nama’y nakakapagpamalas ng tapang dahil wala namang mawawala sa kanya; ang iba pang insektong may kani-kanyang paninindigan tungkol sa binabalak na pag-aalsa; si Ulang na binabayaran umano para gumawa ng wala at siyang lumikha ng malawak na baybaying namamalas ni Tong; sina Manok at Pagong na ninakawan ni Daga ng itlog ngunit pinagmagandahang-loob ni Tong na pagsaulian ng kanilang mga anak; si Aso na kilala sa pagsuka at muling pagkain ng kanyang suka na nag-alok kay Tong ng
tulong para makuha ang hinahanap niyang gamot; si Kuneho na nakikipagtagisan kina Aso at Pagong sa pagkuha ng puso ng saging upang magamit daw niya ang kapangyarihan nito; si Katang, ang kapatid ni Tong na ipinagkanulo siya sa mga kaaway bilang paghihiganti sa ginawang pagpapahamak ng huli sa kanya; at si Matsing, ang nilalang na nagbunyag kay Tong ng tunay na sakit ng kanyang ama at dahilan kung bakit siya nito pinahahanap ng puso ng saging. Bukod sa paghahanap ni Tong ng lunas sa karamdaman ng kanyang ama, isa pang mahalagang suliraning itinampok sa akda ang pagpapakilala ng iba’t ibang karakter ng paghahari nila sa kagubatan, gaya nina Buwaya, Leon, Aso, Kuneho, Pagong, Tipaklong at ng ama ni Tong. Nagwakas ang akda na nahanap ni Tong ang puso ng saging sa tulong ni Matsing ngunit natuklasan niya mula rito na ang tunay na karamdaman ng kanyang ama’y ang kawalan ng pakialam sa kahirapan sa kanyang paligid at ginagamit niya ang puso ng saging bilang pampamanhid sa mga suliraning kanyang namamalas. Wala raw puso ang ama ni Tong kaya puso ng saging ang ipinampapalit niya rito. Sa huli, nalansi ni Matsing si Tong at napakain ito ng puso ng saging gayong mangangahulugan ito ng kawalan din niya ng pakialam sa mga problema. Sa pagtukoy ng genre ng panitikang ito, pinagtabi ang mga katangian ng isang maikling kuwento at nobela sapagkat kapwa ito nagtataglay ng mga katangian ng dalawa. Ang maikling kuwento ay isang uri ng masining na pagsasalaysay na maikli ang kaanyuan at ang diwa ay napapalaman sa isang buo, mahigpit at makapangyarihang balangkas na inilalahad sa paraang mabilis ang galaw.1 Sa isang banda, maituturing na maikling kuwento ang Alamat ng Gubat sapagkat sing-ikli lamang ito ng isang tipikal na maikling katha na maaaring matapos sa isang upuang pagbabasa. Hindi nito naaabot ang bilang ng mga salitang dapat taglayin ng isang nobela na 60, 000 – 200, 000 salita o 300 – 1, 300 pahina2 sapagkat binubuo lamang ito ng 90 pahina, kalahati pa rito’y nagtatampok lamang ng guhit sa buong pahina. Tuwiran din ang paggamit nito ng wika kaya kapag binasa’y mabilis ang nagiging galaw ng mga pangyayari. Sa kabilang banda, maituturing namang nobela ang Alamat ng Gubat sapagkat masalimuot ang banghay nito na nagpapamalas ng iba’t ibang pakikipagsapalaran. Sa pagpasok ng pangunahing tauhan sa bawat natatanging yugto ng kanyang paghahanap, ibang kuwento ang nagaganap sa kanyang buhay na makailang ulit nagpataas-baba sa punto ng kawilihan sa akda (sa halip na iisang pagtaas lamang sa kasukdulan sa isang maikling kuwento). Nagtatampok din ang Alamat ng Gubat ng maraming tauhan na ang bawat karakter ay nabigyan naman ng sapat na pag-unlad upang ituring lamang na mga suporta. Marami rin ang tagpuang ipinapamalas sa akda na nagbabagu-bago sa pagpasok ng tauhan sa bagong pakikipagsapalaran. Ang nobela ay isang akdang pampanitikang naglalahad ng kawil-kawil na mga pangyayaring pinaghabi-habi sa isang mahusay na pagkakabalangkas, kung saan binibigyang-diin ang pagtutunggali ng hangarin ng isang bayani at ng kanyang mga kalaban.3 Sa pagitan ng
dalawang ito, masasabi kong higit na kumikiling ang nil alaman ng Alamat ng Gubat sa isang nobela bagamat ang haba nito’y katulad lamang ng sa isang maikling kuwento. Ang Alamat ng Gubat ay isang kuwentong pambatang para sa matanda.4 Nasabing kuwentong pambata ito sapagkat kinakasangkapan nito ang mga tauhang karaniwang matatagpuan lamang sa mga kuwentong pambata, gaya ng mga hayop na kumikilos na parang tao, na ipinamalas sa makukulay na larawan. Kawili-wiling basahin ang akda sapagkat may tamang timpla ito ng kabuluhan at katatawanan. Naglalahad ito ng makakabuluhang kaisipan tungkol sa buhay at pulitika ngunit hindi itinatanghal ang mga ito sa seryosong himig na nag-iiwan ng mabigat na pakiramdam sa mga mambabasa. Hindi ito tulad ng mga palasak na akdang romantisado na pinasisidhi ang mga kahirapan sa buhay upang magdulot ng natatanging bisa sa puso’t kaluluwa ng mga mambabasa o ng mga akdang pangkaisipan na bumubugbog sa mga mambabasa ng sunud-sunod na pilosopiyang tanging mapanuring pag-iisip lamang ang makalulusaw. Hindi iniintimideyt ng Alamat ng Gubat ang mga mambabasa nito. Sa halip, ipinapaloob ng akda ang mga dakilang kaisipan nito sa mga pangyayaring katawa-tawa gamit ng pananalita ng karaniwang mambabasa. Binabasag nito ang pormalidad ng isang teksto, pinahihintulutan ang mga mambabasang maging sila lamang na nakapagbubukas ng kanilang isip at pinasasaya sila nang hindi namamalayang natututo na pala. Ang Estilo ng Awtor: Pagsusuri sa Promulang Ginamit
Isa sa mga tiyak na estilong ginamit ng may-akda sa paggawang-masaya ng kanyang teksto ang pagpapatawa, na ginawa niya sa iba’t ibang paraan. Una’y ang paghihimig-seryoso sa pagsasalaysay na bigla niyang binabawi kung kailan nakuha na niya ang kalooban ng mga mambabasa at nakondisyon ang kanilang isip. Ilang halimbawa ng mga pagpapatawang kanyang isinunod sa seryosong pagsasalaysay ang sumusunod: Noong unang panahon, sa isang liblib na kaharian sa ilalim ng dagat, ay may nakatirang maganda at mabait na sirena. Pero wala siyang kinalaman sa kuwentong ito. Kaya ang pagtutuunan na lang natin ng pansin ay si Tong, ang pinakabatang anak ni Haring Talangka na tulad ng maraming hari ay walang ibang papel sa kuwento kundi ang magkasakit.5 “Wag ka nang humirit, Langgam!” putol ni Tipaklong. “Takot ka lang dahil maaapektuhan ng kilusan ang mga negosyo mo. Palibhasa, maraming mawawala sa’yo pag nagkagulo!” “Anong mali doon? Natural lang na protektahan ko ang bunga ng pagod ko!” pagtatanggol ni Langgam sa sarili. “At ikaw, kaya ka lang din matapang ay dahil walang mawawala sa’yo! Wala ka kasing pinagpaguran. Nagpapatalsik ka lang ng laway habang ang iba ay nagpapatulo ng pawis!”
“Lagot, personalan na!” sabat ni Langaw. “Sige nga, hawakan nga sa tenga! O, ha… sino matapang? Hawakan nga sa tenga!” gatong ng isa pang langaw.6 Pero hindi siya sinagot ng mapangahing talangka na abalang-abala sa pagbabanlaw ng sarili sa dalampasigan – Naks, dalampasigan! Anlalim ng Tagalog!7 Pangalawa, nagpapatawa ang may-akda sa pamamagitan ng paglalatag ng magkakaugnay na kaisipan at pagsisingit ng isang konseptong wala namang lohikal na kaugnayan o may labas na paralelismo sa mga nabanggit. Halimbawa: "Ayken biyur hiro, Bibe…ayken tekawey yor peyn…”patuloy na pag-awit ni Palaka, pero hindi s’ya pinapansin ni Bibe man o ni Boy Abunda.”8 Umalingawngaw sa buong kapaligiran ang habilin ni Pagong. Halu-halong emosyon naman ang naramdaman ni Tong. May tuwa dahil sa palapit na s’ya nang palapit sa kinaroroonan ng puso ng saging. May takot dahil sa mahabang paglalakbay na maaaring puno ng panganib. At may lumbay dahil sa mga oras na ‘yon ay wala nang signal ang kanyang Nokia 3210.9 “Pero hindi ba pwedeng ako na lang ang kumuha para hindi na sila mag-awayaway?” tanong ni Tong kay Aso. “Magandang ideya ‘yan,” ani Kuneho. “Pero ang kapal mo naman! Mapapagaling na nga ang tatay mo, kukunin mo pa ‘yung libreng kahilingan. Saka yari ka rin dahil maraming nakabantay sa bunga, hindi ka uubra. May tigre, may ahas, may pating, may dinosaur, may holdaper, may aswang, may SARS…ngyay, nakakatakot! Kung ako sa’yo hindi ako pupunta doon mag-isa!”10 Pangatlo, gumamit ang may-akda ng mga tayutay, gaya ng pagwawangis, pagmamalabis, kabalintunaan, at iba pa upang malagay ang mga tauhan sa lalong nakatatawang sitwasyon bilang karagdagan sa pagsasataong isinasakatuparan na nila, gaya ng sumusunod: "Syatap!” sigaw ni Bibe kay Palaka, sabay tingin kay Tong. “Laging nagpapahalik ‘yan, magiging makisig na talisain daw s’ya, e kaso naman ilang beses ko na s’yang hinalikan, walang nangyayari. Malansa na nga ako, eh!”11 “Hoy! Sinong Ipis?” hirit ni Ipis. “Paruparo ako…kulay brown lang ang pakpak!”12 “Nangingitlog ako.” “Pasensya ka na, hindi ko alam.” “Ngayon alam mo na… hmp!” ismid ni Manok. “Kaya nga ‘ko, pumuputak, para malaman ng lahat na nangingitlog ako!” “Ganon ba?” napakamot si Tong sa ulo n’yang kalbo. “Ilan na itlog mo?” “Booook! Bok-bok-bok…bokokok! Marami.” “Ilan nga?” May pagmamalaking tumayo si Manok para ipakita sa talangka ang dalawang itlog nsa pugad nito. “Limang piso isa. Bibili ka ba?”13
Sa gitna ng mabilis na takbo ng mga pangyayari sa akda at mga pagpapatawang nagpapasaya sa mga mambabasa nito, ipinapasok ng may-akda ang makakabuluhang kaisipang bumubusog sa diwa o di kaya’y umaakay sa pagninilay. Ilan sa mga ito ang sumusunod: "Pero paano s’ya nagkaroon ng perlas dito sa gubat?” pagtataka ng talangka. “Wag kang maingay, ha…”pangiting lumingon muna si Bibe sa paligid bago bumulong: “Sa mga taga-dagat…ahihihi!!!” “Pero hindi ba pagnanakaw ‘yon?” wika ni Tong. “Shhh…hindi naman! Noon lang ‘yon nung perstaym n’yang ginawa. Pero nung inulit-ulit na n’ya, hindi na!” “Huh?!...Nasaan ang katapatan n’ya?” “Ang pinakamainam na paraan para maging dukha ay ang maging matapat!” namewang na si Bibe.14 “Mahirap ‘yang gagawin mo, talangka. Baka hindi mo magawa, wala ring mangyayari.” “Pero mas mabuting mabigo sa paggawa ng isang bagay kesa magtagumpay sa paggawa ng wala.” marahang paliwanag ni Tong.15 Nagpatuloy si Matsing: ”Bigyan mo sila ng isda, mabubusog mo sila nang pangisang araw. Turuan mo sila mangisda, mabubusog mo sila nang panghabangbuhay at hindi ka na nila kakailanganin. Mawawala ang kamangmangan nila at hindi na sila magiging inutil. Wala ka nang kapangyarihan. Kaya bakit mo sila tuturuang mangisda?” “Hindi ko kailangan ng kapangyarihan, Matsing!” sagot ni Tong. “Ang kapangyarihan ay tatagal lang ng ilang taon – anim, sampu, dalawampu….Pero ang impluwensya, daangtaon.”16 Ang Karakterisasyon: Pagsusuri sa mga Nilikhang Tauhan sa Konteksto ng Lipunan
Ang teoryang sosyolohikal sa panunuring pampanitikan ay nakatuon sa pagunawa ng isang literatura ayon sa mas malawak na kontekstong sosyal nito . Itinuturing nito ang sining bilang salamin ng lipunan na nagtataglay ng mga pagwawangis at kaisipang tuwirang makikita sa mundong ginagalawan ng akda. Ayon kay Kenneth Burke, ang mga likhang-sining gaya ng panitikan ay mga “estratehikong pagpapangalan sa mga pangyayari” na nagpapahintulot sa isang mambabasa upang higit na maunawaan ang mga kaganapan sa lipunan at “magkaroon ng tiyak na kontrol sa mga ito.”17 Sa pagsusuri ng Alamat ng Gubat, mamamalas na ang mga sitwasyong tinatalakay dito ay makikita rin sa kasalukuyang kalagayan ng ating bansa. Ang mga tauhang itinatampok dito, bagamat mga hayop na nasasangkot sa mga katawa-tawang sitwasyon at nakaguhit sa makukulay na larawan, ay kumakatawan sa mga tiyak na taong gumagalaw sa ating kapaligiran o sa isang ugaling matagal nang nakatalamak sa ating kultura. Gumamit ang may-akda, si Bob Ong, ng mga pagwawangis upang punahin ang maraming sakit sa mundong kanyang ginagalawan at iniwan sa mga mambabasa ang hamon kung kikilos tungo sa kalutasan ng mga ito.
Si Tong ay isang talangkang inatasan ng kanyang mga magulang na magtungo sa lupa upang hanapin ang puso ng saging na makapagpapagaling sa kanyang ama. Sa paglalakbay niya sa gubat upang hanapin ang naturang gamot, iba’t ibang hayop na nagpapakilalang hari ang kanyang nakatagpo at nasangkot din siya sa kuwento ng bawat isa. Kinakatawan ni Tong ang mga karaniwang Pilipino, mga taong kapwa nagtataglay ng magaganda at di-magagandang ugali. Ilan sa mga positibong katangiang Pilipinong ipinamalas ni Tong ang pagsunod sa mga magulang at pagtanaw ng utang na loob sa kanila, gaya ng ginawa niyang paghahanap sa puso ng saging sa kabila ng napakaraming hirap na kanyang dinanas; pagmamalasakit sa kapwa at pagtulong dito, tulad ng ginawa niyang paghahanap kina Manok at Pagong upang ibalik sa kanila ang mga itlog na ninakaw nina Leon at Daga; at ang pagiging ideyal (tipikal sa isang kabataan) na ipinamalas niya sa engkuwentro nila ni Matsing kung saan nangako siyang babaguhin ang gubat sa pamamagitan ng pagtuturo ng wastong pamumuhay at pagbibigay ng matinong edukasyon at magandang trabaho sa mga nilalang na nabubuhay rito. Sa kabilang banda, ilan naman sa mga kahinaang ipinakita niya ang pagpapaubaya sa ngalan ng pakikisama kahit nakakasangkapan na siya sa kasamaan ng ibang tao, gaya ng ipinakita niya sa patuloy na pagbibigay ng mga perlas kay Buwaya kahit iniisahan na siya nito; ang paggawa ng di-maganda, lalo na kapag walang nakakakita, tulad ng ginawa niyang pag-ihi sa baybayin nang matiyak na wala nang ibang nilalang ang naroon; ang pagpapadala sa kaisipang kolonyal, tulad ng pagpapamalas ng mga impluwensyang banyaga sa pamumuhay, gaya ng paggamit ni Tong ng “siyet” pag nagugulat siya sa halip na dating gamit na “nanaykupu”: ang pag-aangkin ng lahat ng merito sa isang gawain upang masarili ang kadakilaan, tulad ng ginawa niyang pagpapatae sa kapatid na si Katang sa Ibong Adarna upang mapalabas na siya lang ang gumawa ng paraan upang mailigtas ang kanilang ama kahit halos isakripisyo na ng huli ang kanyang buhay; at ang pagkahigop sa sistemang ginagalawan, tulad ng pagtanggi sa una ni Tong na kainin ang puso ng saging ngunit paggawa rin niya nito sa huli sa panghihikayat ni Matsing kahit gagawin siyang manhid ng kanyang ginawa sa kahirapan sa paligid. Si Buwaya, tulad ng tipikal na metaporang itinatawag sa mga pulis na nangongotong, ay sapilitan ding humihingi ng suhol bago ibigay ang tulong na hinihingi sa kanya. Sa kuwento, makatlong ulit siyang nangotong ng tatlong perlas kay Tong bago sagutin ang itinatanong nito na sumasalamin sa mga tiwaling kawani ng pamahalaan na sinasamantala ang kanilang posisyon upang magpayaman. Bukod sa mga pulis, masasalamin din kay Buwaya ang mga opisyal at empleyado ng gobyernong humihingi ng suhol bago pabilisin ang isang transaksyon o mamagitan sa isang aplikante at nakatataas na pinuno upang makuha ng una ang anumang nilalakad niya, gaya ni dating Comelec Chairman Benjamin Abalos na humingi umano ng ilang daang milyong piso mula sa kumpanyang NBN – ZTE sa Tsina kapalit ng pagtulong upang maaprubahan ang isang multi-bilyong pisong kontrata sa pagitan nito at ng gobyerno. Samantala,
si Maya naman na katulong ni Buwaya at sa ilang pagkakatao’y nagsisilbi nitong tagapagsalita ay maihahalintulad sa mga kawani ng pamahalaan na dumidikit sa mga taong makapangyarihan dahil napapakinabangan nila ang mga ito (sa tunay na buhay, may ekolohikal na ugnayan ang ibong Egyptian plover at buwaya sapagkat tinutuka at kinakain ng una ang mga tingang nakasingit sa mga ngipin ng huli). Kahit malay silang wala sa katuwiran ang kanilang amo, patuloy pa rin nila itong ipinagtatanggol dahil nabubusog sila rito sa mga biyaya, na hindi singsagana ng isang matuwid na pamumuhay. Maibibigay na mga kongkretong halimbawa rito ang mga mambabatas sa Mababang Kapulungan ng Kongreso na sa tuwina na lang hinahainan ng impeachment complaint ay ibinabasura ang mga reklamo at nagagawa pang ipagtanggol ang “katuwiran” sa kanilang mga boto. Ito’y dahil mas mabilis daw inilalabas ang pork barrel ng mga kongresista kapag kaalyado sila ng pangulo at pahirapan naman kapag kanyang mga kritiko, tulad ng minsan nang idinaing ni Bayan Muna Rep. Teodoro Casiño. Kinakatawan naman ni Palaka ang mga nakaririwasang tao sa lipunan na hinahango ang kanilang kayamanan mula sa nakaw. Sa kuwento, bagamat pangit, napakayaman naman daw ni Palaka sapagkat marami itong perlas, na sa huli’y ibinunyag ni Bibeng ninanakaw lang pala ng una sa mga tagadagat. Maaaring salaminin ni Palaka ang mga pulitikong nagpapayaman sa pamamagitan ng tuwirang pagnanakaw sa kaban ng bayan (di tulad ni Buwaya na sa mga suhol), gaya ni Pangulong Arroyo na nagpalabas umano ng multimilyong pisong pondo para sa pataba bago ang nakalipas na halalang pampanguluhan ngunit hindi naman nakarating sa mga magsasaka o ang mga opisyal ng militar na ibinunyag ni Navy Lt. Nancy Gadian na ibinulsa umano ang pondong nakalaan para sa Balikatan exercises. Tulad ng mga moluskong naghihintay ng mahabang panahon bago makapagbunga ng tunay na perlas, ang mga mamamayang Pilipino’y pinaghihirapan din ang buwis na kanilang ibinabayad sa pamahalaan ngunit ang mga taga-gobyerno’y madali naman itong inuumit. Samantala, si Bibe naman ay sumasalamin sa mga taong ginagamit ang kanilang anyo upang makadikit sa mayayaman at mapaahon sila sa kahirapan, kahit wala naman talaga silang nararamdaman para sa mga ito. Sa kuwento, makikita ang inis ni Bibe kay Palaka dahil hindi naman daw ito nagiging talisain sa kabila ng paulit-ulit niyang paghalik ngunit dahil sa yaman ng huli, napipilitan siyang pakisamahan ito. Wala itong ipinagkaiba sa mga artistang napapabalitang “kabit” ng mga pulitiko o mga putang nagpapagamit sa mayayamang parokyano kapalit ang pagpuno sa kanilang mga pangangailangan kahit karnal lamang at hindi pag-ibig ang relasyong namamagitan sa kanila. Si Leon ay maihahalintulad sa mga pulitikong nagpapanggap na tagapagtaguyod ng katarungan o kakampi ng mga mamamayan upang makuha ang kanilang loob at mapakinabangan sila. Ito ang tinatawag sa midya na “pagpapapogi”. Sa kuwento, inutusan ni Leon si Buwaya na ibalik kay Tong ang mga perlas na ninakaw ng huli na nagparamdam kay talangka ng pagmamalasakit ng una. Gayunpaman, hindi naman ito bukal sa puso ni Leon sa halip, ginawa lamang
niya ito upang makuha ang tiwala ni Tong at magamit siya upang tuntunin ang ang pinagtataguan ng mga hayop sa gubat. Wala itong ipinagkaiba sa mga pulitikong nagpapalabas ngayon ng mga infomercial upang ilahad ang mga nagawa nila sa tungkulin o itaguyod ang kanilang kredibilidad bilang isang bayaning tumutulong sa mga nangangailangan at magtatanggol sa mga naaapi. Nagpapabango sila sa publiko at kinukuha ang kanilang loob upang pagdating ng halalan ay siyang iluklok nila sa puwesto. Gayunpaman, pagdating ng panahong iyon, maaaring bawiin nila ang ilang malaking halagang pinuhunan nila sa nakalipas sa pamamagitan ng pagnanakaw sa kaban ng bayan dahil malaking pera ang nawala sa kanila na hindi naman nila makukuha sa liit ng suweldong matatanggap sa pamahalaan. Samantala, tulad ni Maya, kinakatawan naman ni Daga ang mga taong kadikit ng malalaking tao at tulad ng isang langaw na nakatuntong sa kalabaw ay may pakiramdam na makapangyarihan na rin sila. Isang kongkretong halimbawa nito ang mga kapamilya ng mga pulitikong nagpapamalas ng pagkaarogante, tinatakdaan ang mga tao sa kontekstong kinapapalooban nila na bigyan sila ng priyoridad o ituring na hari at tahasang lumalabag sa mga karapatang-pantao ng kanilang kapwa sa pag-aakalang “sila ang kanilang mga kamag-anak”. Umaabuso sila dahil komo’t malapit sa tunay na makapangyarihan, maaari nilang bulungan ang huli at balikan ang mga taong hindi kikilala sa kanila, gaya na lamang ni Unang Ginoo Jose Miguel Arroyo na nasangkot na sa napakaraming kontrobersya dahil sa pakikialam sa mga operasyon ng pamahalaan kahit konsorte lang naman siya ng pinakamakamataas na tao sa bansa at walang malinaw na kapangyarihang itinatakda sa kanya ang Saligang Batas. Si Langgam ay kumakatawan sa pangkaraniwang Pilipinong ayaw masangkot o makibahagi sa mga pagkilos sa pangambang magambala ang kanyang tahimik na buhay o maperwisyo ang kanyang mga naipundar. Sa halip na maging laman ng kalsada sa tuwinang may bagong anomalyang pinapasabog laban sa pamahalaan, mas mamatamisin nilang magpatuloy sa kanyang trabaho at hindi magpaapekto sa mga negatibong pangyayari sa kanyang kapaligiran. Para sa kanya, sapat nang may kamalayan siya sa mahahalagang isyung nagsasangkot sa kanya ngunit hindi kinakailangang aktibo pa siyang makialam dahil may sarili rin siyang buhay na pinatatakbo at mundong ginagalawan. Si Tipaklong ay sumisimbolo naman sa mga sektor ng lipunang pakiramdam ay “naaapi” sila at laging dinadala ang laban sa kalsada o di kaya’y nagpapanimula ng marahas na pag-aalsa. Makikita siya sa mga aktibistang nagrarali sa kalsada upang tuligsain ang pagmamalabis ng mga nasa kapangyarihan, sa mga rebeldeng nagtatago sa bundok at gumagamit ng dahas upang isulong ang kanilang paniniwala at sa ilang mga puwersang Muslim sa Mindanao na ipinaglalaban ang pagtataguyod nila ng sariling estado dahil sa nararamdamang di-patas na pagtrato umano ng “naiibang” naghaharing-uri, na mahihinuha sa winika ni Tipaklong na “Hayup sila…insekto kami!”.
Kinakatawan naman ng iba pang ekstrang insekto sa kuwento ang mga karaniwang Pilipino. Kinakatawan ni Bulate ang mga naghaharing-uring hindi kumikilala sa mga narating ng mga taong di nabibilang sa kanila. Sa kuwento, “binara” ni Bulate si Langgam nang sabihin nitong “nasa pagsisikap lang ng tao ang lahat” sa pamamagitan ng pagkuwestyon sa “pagkatao” ng huli. Ibinibida pa naman noon ni Langgam ang pagsisikap nila ng mga kapwa insektong sina Bubuyog at Gagamba at ang mga naipundar nila dahil sa “pagsisikap”. Si Paruparo naman ay sumasalamin sa mga taong inililigtas ang kanilang mga sarili kapag naiipit na sa kapahamakan at nawawalan na ng pakialam sa kanilang kapwa kapag nasa mabuti na silang kalagayan. Sa kuwento, nagdayalogo si Paruparo ng “Haaay, ewan ko sa inyo. Basta ako, I can go anywhere I want. Wala na ‘kong pakialam sa bulok ninyong sistema!” habang nagtatalu-talo ang lahat ukol sa binabalak na pag-aalsa. Makikita sa kanya ang mga Pilipinong kapag nasasadlak na ang bansa sa mga kaguluhang pampulitika o pangekonomiya ay tumatalilis patungo sa ibang bansa kung saan may higit na kapayapaan at kaayusan. Dahil tulad ng parurapong may kakayahang lumipad, ginagamit nila ang kanilang kakayahang makahulagpos sa isang magulong sistema at ibukod ang kanilang sarili sa mga kauring wala namang ibang pamimilian kundi ang manatili. Kinakatawan naman ng iba pang mga langaw ang karaniwang reaksyon ng mga Pilipino sa tuwing may bagong isyung nagaganap sa lipunan. Sa kuwento, di “nag-iingay” ang mga langaw sa gitna ng usapin ukol sa binabalak na pagkilos dahil “nakakatamad magsalita” o “nakakatamad manahimik”. Nangangahulugan ang una na wala namang saysay kung ibahagi pa nila ang kanilang mga saloobin sapagkat “hindi naman na mababago ang isang sistema at mas mainam na gamitin nila ang kanilang lakas sa ibang kapakipakinabang na gawain” samantalang ang ibig namang sabihin ng pangalawa’y “makikisangkot sila sa isyu ngunit ginagawa lang nila ito upang may mapaglibangan tulad ng pakikipagtsismisan ngunit huwag asahang magiging malalim ang kanilang pakikisangkot dito, tulad ng kongkretong pagkilos.” Kinakatawan nina Manok at Pagong ang mga magulang na anak nang anak ngunit sa huli, dahil marahil sa kahirapan ng buhay, ay pinagkakakitaan na lamang ang mga ito. Sa kuwento, nagsikap si Tong na mahanap sina Manok at Pagong upang maibalik ang mga itlog nilang ninakaw ni Daga ngunit hindi naman pala ito ganoon kahalaga sa kanila sapagkat ipinanghahanapbuhay lamang nila. Ibinebenta ni Manok ang kanyang mga itlog ng limampiso isa samantalang ginagawa namang leche flan ni Pagong ang sa kanya na maaaring kumatawan sa mga magulang na ipinagbibili ang kanilang mga anak sa mga taong nais mag-ampon, ibinubugaw sila o di kaya’y pinagtatrabaho upang makatulong sa pagbuhay ng pamilya. Si Ulang ay kumakatawan sa mga kawani ng gobyernong binabayaran upang manahimik at hayaan lamang ang bulok na sistema na magpatuloy sa pag-inog. Sa kuwento, sinabi ni Ulang na binabayaran daw siya upang gumawa ng wala at
dahil sa trabaho niyang ito, nalikha niya ang napakagandang kapaligirang kinaroroonan ni Tong. Kinakatawan ng magandang kapaligirang iyon ang katiwalian sa gobyerno na para sa mga kurakot na miyembro nito ay isang paraisong nagpapanagana sa kanila. Kung may mga kasamahan nila sa pamahalaan na magbubunyag ng kanilang mga nalalamang katiwalian, gaya nina Jun Lozada o Lt. Nancy Gadian, mabubulabog ang tahimik at masaganang pamumuhay ng mga tiwaling pulitiko kaya upang mapanatili ito, binabayaran nila ang mga taong sangkot upang “gumawa ng wala”. Si Aso ay isang hayop na sumusuka at kumakain din ng kanyang suka pagkaraan. Ang suka ay mga tunaw na pagkaing labis sa kayang panghawakan ng ating mga sikmura at lumalabas mula sa loob ng katawan. Sinisimbolo ng suka ang mga salaping ibinibigay bunsod ng kagandahang-loob ng isang tao, mga labis na salapi sa sadyang kailangan kaya nagiging madaling pakawalan. Nakikita ko kay Aso ang mga pinunong panrelihiyon na mabubuting pananalita lamang ang pinupuhunan na bumabalik sa kanila bilang mga salapi o donasyong mapapakinabangan nila o ng kanilang sekta. Naihalintulad ko si Aso sa mga pinunong panrelihiyon sapagkat sa mahabang panaho’y hindi niya pinaginteresang kunin ang puso ng saging upang makuha ang kapangyarihan nito. Ngunit sa huli, nang dumating si Tong ay bigla niyang napagpasyahang kunin na ito, na nagpapaalala sa akin sa mga tulad nina Fr. Ed Panlilio, Bro. Eddie Villanueva at Bro. Mike Velarde na pagkaraan ng mahabang panahon ng pagpapakabuti at pangangasiwa lamang sa kanilang mga sekta’y (di pagiging interesado sa puso ng saging at pagsusuka-kain lamang) biglang nagsipagpalaot sa pulitika at nag-asam na makamit ang pinakamataas na puwesto sa bansa. Gayunpaman, tulad ni Asong iniatras na ang planong maging hari kapalit ng malaking “donasyong” ibinigay sa kanya ni Kuneho, “nahihilot” din ang ilang mga pinunong panrelihiyong nagpapahayag ng pagtakbo kapalit ng “tulong” sa kanila o sa kanilang samahan. Kinakatawan ni Kuneho ang karaniwang pulitiko. Batay sa ating karanasan, pag nalalapit na ang halalan, lalo nating nararamdaman ang “kagandahang-loob” ng ating mga tagapaglingkod-bayan. Nariyang batiin tayo sa iba’t ibang okasyon; magpakita sa atin sa mga larawang nakapaskil sa kung saan-saan o sa kaliwa’t kanang mga pagtitipong dinadaluhan din nila; pagawaan tayo ng mga gusali, daanan, tulay at iba pang proyektong pang-impraestruktura; at paulanan tayo ng mga iskolarsyip, pabigas, Philheath card, at iba pa. Pinapaalalahanan tayo ng mga pulitiko kapag kailangan na nila tayo kaya naman hindi natin nakakalimutan ang kanilang mga pangalan pagdating ng halalan. Ganito rin ang ginawa ni Kuneho na nagpamudmod ng mga biyaya sa mga botante, tulad ng pagbibigay ng taeng may mga mani pa sa mga langaw at suka para kay Aso. Dahil sa pagtulong niya sa mga mamamayan kung kailan nalalapit na ang ele ksyon, di siya nakalimutan ng mga ito at siyang inihalal bilang hari ng kagubatan.
Si Matsing naman ay kumakatawan sa relidad. Sa kuwento, siya ang huling nilalang na nadatnan ni Tong sa paggalugad niya sa puso ng saging. Ibinunyag ni Matsing kay Tong ang ilang katotohanan, tulad ng kawalan ng pakiramdam ng kanyang ama sa mga paghihirap na namamalas nito sa paligid kaya puso ng saging ang ginagawa niyang pamalit sa tunay na puso. Si Matsing din ang humikayat sa talangka na kumain ng puso ng saging bagamat magdudulot ito ng pagkawala rin ng kanyang pakialam sa paligid. Noong una, nakipagtalo pa si Tong sa unggoy at binigkas dito ang ilang mabubuting prinsipyo niya sa buhay, na mga bakas ng isang ideyal na kabataan, tulad ng “hindi raw niya pagkasikmura sa sistemang namamalas niya at pangangailangang niyang kumilos upang magkaroon ng pagbabago at kaunlaran sa kagubatan”, ang “pagiiwan ng mabuting impluwensya sa mga nilalang dahil ito raw ang higit na nagtatagal kaysa kapangyarihan” at ang “paggawa ng mga bagay, hindi lamang para sa sarili kundi para rin sa susunod na mga salinlahi”. Ngunit sa huli, nahulog din si Tong sa matatamis na pananalita ng matsing at kinain ang puso ng saging na nahahalintulad sa isang taong isinantabi na ang kanyang mga dating paniniwala nang aktuwal na madamang higit palang magaan kapag maginhawa ang pamumuhay (kahit mangahulugan ito ng pagiging patas, kung minsan). Hindi nangangahulugan ang pagliliwanag ng araw nang pagkagandaganda sa gubat ng paghahari ng kapayapaan kundi ng pagiging mabuti lamang ng mundong ginagalawan ng talangka dahil sa pagiging tulad na rin niya ng marami. Naaalala ko tuloy sa kanya ang tulad ni Mike Defensor na hinahangaan dati noong kongresista pa lamang dahil sa pagsusulong ng makabagong pulitika sa Batasan at pagkakaroon ng paninindigan sa kabila ng kabataan (pagtuligsa noon sa administrasyon) ngunit sa huli’y naging bulag sa katiwalian ng pamahalaang pinagsisilbihan niya, nanguna sa pagtatanggol nito at nasangkot pa sa pagbubusal sa bibig ni Jun Lozada kaya hindi binigyan ng sapat na suporta nang tumakbo sa Senado. Gamit ng Wika: Ilang Puna sa Antas, Morpolohiya at Sintaks
Makikilalang isinulat ang akda para sa karaniwang tao, lalo na sa kabataan, dahil sa paggamit ng mga salitang bahagi na ng kanilang pang-araw-araw na pamumuhay, bukod pa sa pagpapaloob ng mga ito sa estruktura ng wikang sumasalamin sa likas na gamit nila sa pagpapahayag o pakikipagtalastasan. Marahil, ginawa ito upang maipantay ang akda sa antas ng mga mambabasa at maipadama sa kanilang “kanila” ang teksto nang sa gayo’y lalo nil ang buksan ang kanilang mga puso’t isip dito at tanggapin ang mga kaisipang isinusulong nito. Ang pagpili rin ng pangunahing tauhan na isang anak o isang bata ay nagpapahiwatig na sa kanila nakatuon ang akda at may tungkulin itong ipinababalikat sa kanila. Ilan sa mga salitang hinango ng may-akda sa pangaraw-araw na buhay ng mga mambabasa at ginamit niya upang lalong makaugnay sa kanila o makapagtaguyod ng rapport ang sumusunod:
Noon din ay nag-log-off si Tong sa Friendster at dali-daling nagtungo sa lupa. Inabot s’ya ng pitong araw at tatlong gabi sa paglalakbay bago narrating ang kakahuyan. Sa di-kalayuang ilog ay namataan n’ya kaagad si Buwaya na nagpapahinga.18 “Pero wala na ‘kong pambili ng load!” “Ano ba ang importante sa’yo, textmate o puso ng saging?” hirit ni Maya. Wala nang nagawa si Tong kundi iabot ang mga huling perlas.19 “Siyeht!” sigaw ni Bibe. “Yu asshol!”20 “Hindi, buti pa gawin natin itong 5-event competition,” sabi ni Langgam. “Laban tayong sky diving, quiz bee, pagalingan sa videoke, Ragnarok, at saka pabilisan kumain ng hissing cockroach, atay ng baboy, itlog ng ostrich at dugo ng kambing!” Syempre, nag-walk out sa audience ang mga ipis, baboy, ostrich at kambing. May balita pang naringgan daw si Baboy na nagsabing: “How gross!”21 Mamamalas sa akda ang dalawang ayos ng pangungusap na maaaring maging karaniwan o kabalikan. Karamihan sa mga pahayag ay nasa unang anyo, kung saan nauuna ang panaguri kaysa simuno at may himig na kolokyal o tila nakikipag-usap lang. Ilang halimbawa nito ang sumusunod: “Tong, anak, ang iyong ama ay may karamdaman.” wika ng reyna. “Hindi na s’ya nakakalangoy. Kailangan mong umahon ngayon din papunta sa lupa upang kumuha ng puso ng saging – ang tanging prutas na makapagpapagaling sa kanya.” Sumagot si Tong, “Ngunit inang reyna, hindi ba’t talaga namang hindi nakakalangoy ang amang hari?” “Dahil nga mayroon s’yang karamdaman!” ang sagot ng reyna.22 Inumpisahan ang botohan. Tinanong ni Pagong kung sino ang mga pabor sa kanya bilang hari. Mabilis namang nagtaasan ng kamay ang lahat ng hayop. “Si Pagong ang gusto naming pagsilbihan!” wika nila. Sumunod si Langgam na nanghingi ng boto. Taas rin lahat ang kamay ng mga insekto. At dahil sa pinaboran si Langgam ng mga nilalang na may anim o higit pang kamay, natalo n’ya si Pagong. Si Tipaklong naman ang nanligaw sa madla. Landslide! Nagdilim ang kalangitan sa dami ng langaw na dumalo sa pagtitipon upang suportahan ang patalon-talon na kandidato. “Bwehehe!” pagmamalaki ng mga langaw. “Si Tipaklong namin ang nanalo!”23 Bukod dito, isina-Filipino rin ang morpolohiya ng ilang salitang banyaga sa pamamagitan ng pagpapasok ng mga panlaping Filipino sa salitang ugat nito, gaya ng pinaboran (-in-, -an, pabor/favor), sinuportahan (-in-, an, suporta/ suportar), idiniklara (i-, in-, diklara/declarar) at nag-walkout (nag-, walkout). May mga pangungusap na binuo na magkasanib na sa iisang estruktura ang Ingles at Filipino dahil sa kawalan ng panumbas sa mga banyagang termino sa ating katutubong wika, gaya ng “Laban tayong sky diving, quiz bee, pagalingan
sa videoke, Ragnarok, at saka pabilisan kumain ng hissing cockroach, atay ng baboy, itlog ng ostrich at dugo ng kambing!” at “Syempre, nag-walk out sa audience ang mga ipis, baboy, ostrich at kambing.” Gumamit din ng mga salitang balbal, tulad ng meron sa halip na mayroon at “Bwehehe!” Gumamit din ng mga alusyon sa akda o isang tagong pag-uugnay ng isang bagay sa ibang akdang-pampanitikan, sa ibang sining, sa kasaysayan, sa mga kilalang tao sa kontemporaryong panahon, at sa i ba pa (Preminger, 1965) upang higit na maging masining at katawa-tawa ang pangyayari, lalo pa at sa mga hayop ipinagawa ang mga ito.24 Isang halimbawa nito ang ginawang paghalik ni Katang sa kapatid niyang talangkang si Tong bilang pagkakanulo sa kanya sa mga kaaway at paghingi niya ng tatlumpung pirasong pilak bilang kapalit nito. Halaw sa akda: Hinalikan ni Katang si Tong sa pisngi. “Eto na ‘sya. Akin na ang tatlumpung piraso ng pilak na napagkasunduan natin.”25 Alusyon ito sa ginawang paghalik ni Hudas kay Kristo upang ipahiwatig sa mga sundalong siya ang dapat dakpin. Bilang kapalit ng pagkakanulo niya sa kanyang panginoon, pinagkalooban si Hudas ng tatlumpung piraso ng pilak ng mga pariseo. Panghuli, gumamit din ang akda ng mga pahayag na may ambigwiti o higit sa isang kahulugan upang magdulot pa rin ng saya sa mga manonood. Ilang halimbawa nito ang sumusunod: Sa mga sandaling ‘yon, naisipan na ni Tong na magparamdam. “Ahem, ahem…” Nagtinginan lahat sa kanya ang mga napatigil na insekto. Ilang tahimik na sandali pa ang lumipas bago nakapagsalita si Tipaklong. “Hayup!” “Huh?” nagulat si Tong. “Hayup ka!”26 May ambigwiti sa pahayag na ito dahil sa mga tao, ang masabihan ng hayop ay nangangahulugang may kasamaang taglay ang taong iyon na hindi nararapat para sa kanyang uri kundi tanging hayop lang ang makagagawa gaya ng pagsila ng leon sa isang walang labang katawan o pagtuklaw ng ahas habang nakatalikod ang isang walang-malay na nilalang. Gayunpaman, dahil literal namang hayop ang talangka, maaaring hindi siya talaga iniinsulto ng tipaklong sa halip ay payak na inilalarawan lang.
Tong Tong ay isang maliit na alimasag na naghahanap para sa isang saging na bulaklak (puso ng saging) sa kagubatan upang gamutin ang kanyang maputla ama. Siya ay ang anak ng hari ng dagat, kasama sa kanyang mga kapatid na hindi itinalaga sa
paghahanap. Siya ay nakatuon sa isang isda na pinangalanan Dalagang bukid. Tong ay pinkish red at ang bunso sa pack ng kanilang mga pamilya ng alimango. Tong ay mayroon ding isang kapatid na tinatawag na Katang na binalak na kumuha ng paghihiganti sa kanya sa gitna ng kuwento, ang Katang ay hindi magtagumpay sa paghihiganti sa kanya dahil Katang kayong pumatay sa pamamagitan ng Leon na stabbed sa kanya ng isang kawayan stick. [ edit ]Pagong
Ang Pagong ay isang pagong na pagtulong sa Tong sa kanyang pakikipagsapalaran. Siya amazes Tong sa kanyang koleksyon ng mga itlog ng pagong. Pagong ay isang napakalaking pagong na ay masyadong mabagal. Siya ay nalilito sa kanyang mga kasabihan at sinabi sa wisely bobo.
Aso Aso ay isang ligaw na aso. Siya ay isang nawala aso na nakatira sa isang gubat (na siya paggusto). Siya rin ay tumutulong sa Tong upang mahanap ang saging puso, ang buong kagubatan ay malamang mamatay. Aso ay isang lugar sa kanyang kaliwang mata at ng isang maliit na nalilito sa lahat sabi niya. Siya rin paggusto play.
Kuneho Kuneho ay halos inilarawan bilang isang Filipino sa bersyon ng kuneho. Din siya sumali sa Tong sa kanyang pakikipagsapalaran sa paghahanap ng saging puso. Kuneho ay isang maliit na hinihingi sa lahat sabi niya at isang maliit ng laging galit. Siya ay matangkad at kulay abo.
Villains Buwaya Buwaya ay isang buwaya na sa dulo, eats Tong ng mga kaibigan at Tong naiwan. Siya announces Tong kanyang "matalik na kaibigan". Subalit Tong ay hindi sumasangayon. Buwaya sumali ng isang masamang gang sa ang gubat na kasama ang Leon, ang hari, daga, at Maya, isang maliit na ibon, na din ang buwaya ay matalik na kaibigan at na ang pangunahing trabaho ay upang linisin ang mga buwaya ngipin ng.
Daga Daga, isang daga nakatira sa kagubatan ng Saging Republic. Siya ang maliliit na matalik na kaibigan ng Leon, Leon naiimpluwensyahan Daga sa dagundong tulad ng lions at ngayon, Daga ay isang bahagi ng gang ng mga masamang hayop sa kagubatan.
Leon Leon ay isang leon at ang lider at ang founder ng kasamaan na nakaimpake na gang. Siya naiimpluwensyahan Tong ang kapatid na lalaki, Katang, sa pagsali sa ang kasamaan na gang ng mga hayop sa kagubatan. Ngayon, sa kanya at sa kanyang gang ay isang balakid sa Tong ng paglalakbay sa paghahanap ng saging puso at pag-save ng kanyang minamahal ama.
Maya Maya ay isang maya na ang kanyang sariling mga misteryo sa ng libro: Magandang o masama. Pa, kahit na sa dulo ng libro, hindi alam kung ano ang bahagi ay siya. Siya ay Buwaya sa matalik na kaibigan ngunit dahil ang kanyang trabaho ay upang linisin ang mga Buwaya ngipin ng, siya palaging nagtatapos up na kinakain ng reptilya bagaman siya namamahala upang makatakas lamang sa oras.
Katang Katang ay ang kapatid ng Tong at nagpasyang sumali sa gang dahil sa Tong. Siya ay pagpaplano ng paghihiganti para sa Tong dahil sa Tong tricking sa kanya na ang pagkuha ng deficated sa isang ibon Adarna ay mabuti para sa kanyang hika. Ngayon siya ay ninakaw Tong ay ngayon bahagi ng ang gang. Ngunit sa dulo, siya nakuha lapirat sa pamamagitan ng isang kawayan stick.
balangkas
