2 TEHNIČKI OPIS
8
2.1 Opšti podaci Prema projektnom zadatku predviđa se izgradnja montažno – betonske transformatorske stanice (trafostanice) instalisane snage 2×1000 kVA, prenosnog odnosa transformatora 10(20)/0,4 kV i priključnih kablovskih 20 kV vodova. Naziv trafostanice: Tip trafostanice: Dimenzije: Nazivni primarni napon: Nazivni sekundarni napon: Nazivna snaga transformatora: Sprega: Priključni vod na SN mreži: Broj izlaza na NN bloku trafoa T1: Broj izlaza na NN bloku trafoa T2: Položaj trafostanice u SN mreži:
TRAFOSTANICA 10(20)/0.4 kV, 2×1000 kVA FABRIKA DUVANA – BANJA LUKA „EBB D1-E 2x1000“ Elektroizgradnja Bajina Bašta 5,15×4,30×2,75 m (D׊×V) 10(20) Kv 400/231 V 2×1000 Kva Dyn5 XHE 49-A 3×(1×150/25 mm²) 12 12 Prolazna (u petlji)
Oprema trafostanice u sklopu proizvodnog kompleksa Investitora je sljedeća: - dva uljna energetska transformatora nazivnog prenosnog odnosa 10(20)/0,4 kV, nazivne snage 2×1000 kVA, - srednjenaponski (SN) rasklopni blok sa pet polja: dva vodna polja, jedno mjerno polje i dva transformatorska (trafo) polja, - niskonaponski (NN) razvodni blok sa pet polja: dva dovodno-razvodna polja sa 2×12 NN izlaza, jedno spojno polje i dva ormara kompenzacije reaktivne snage čija je pojedinačne snaga svakog od ormara 400 kVAr, - ormar mjerenja. 2.1.1 Svrha izgradnje Izgradnjom nove trafostanice i priključnog kablovskog SN voda stvaraju se uslovi za priključenja na mrežu kompletnog kompleksa Investitora sa ciljem obezbjeđenja kvalitetnog napajanja postojećih i budućih objektnih jedinica Investitora, a sve prema uslovima nadležne Elektrodistribucije datim u elektroenergetskoj saglasnosti, lokacijskim uslovima i projektnim zadatkom.
2.2 Lokacija i priključak 2.2.1 Lokacija Lokacija trafostanice je u sklopu kompleksa Investitora. Prostor na kom se predviđa pozicioniranje trafostanice je slobodna travnata površina uz internu pristupnu saobraćajnicu u kompleksu Investitora odnosno na dijelu k.č.1646/1 (n.p.), k.o. Banjaluka 6. Pristup lokaciji se ostvaruje iz dva smjera, preko glavne kapije kroz pasaž jednog od centralnih objekata i preko pomoćne kapije na sjevernom dijelu kompleksa, koja se koristi po potrebi. 9
Lokacija trafostanice je određena uzimajući u obzir dispoziciju i snagu novog dijela proizvodnog pogona kao i poštovanjem urbanističko-tehničkih uslova izrađenih od strane preduzeća „Urbis centar“ d. o. o. Banja Luka od decembra 2013. godine. Na lokaciji trafostanice ne smije biti podzemnih instalacija (vodovod, kanalizacija, gas, toplovod, PTT i sl.), i drugih elemenata koji mogu ugroziti sigurnost i stabilnost objekta. Ukoliko isti postoje potrebno ih je izmjestiti van lokacije trafostanice prije početka građenja iste. Sve kablovske veze (trasa napojnih kablova trafostanice i kablovske veze od trafostanice do potrošača) moraju se uvesti u objekat kroz specijalno predviđene otvore u objekat za ulaz/izlaz kablova srednjeg i niskog napona. 2.2.2 Srednjenaponski priključak U neposrednoj blizini trafostanice pozicioniran je 20 kV podzemni SN kablovski vod koji povezuje trafostanice „Kino Kozara“ i „Fabrika duvana“ u vlasništvu ZP „Elektrokrajina“ a.d. Banja Luka. Na ovaj vod potrebno je izvršiti priključenje novoprojektovane MBTS „FABRIKA DUVANA – BANJA LUKA“ 20/0,4 kV, snage 2x1000 kVA. Priključenje će se izvršiti tako što će se postojeći SN kablovski vod presjeći i ugraditi kablovske spojnice kojima će se taj vod jednim krajem povezati sa ulaznim SN kablovskim vodom u trafostanici, a drugi kraj sa izlaznim kablovskim vodom iz trafostanice. Priključenje je potrebno izvesti sa kablovima čije su karakteristike: Tip kabla: XHE 49-A Konfiguracija i presjek voda: 3×(1×150/25 mm2) Nazivni napon: 12/24 kV Dužina trase kablovskog kanala: 90 m Dužina SN kablovskog voda: 200 m koji predstavlja tipsko rješenje na području preduzeća ZP „Elektrokrajina“ a.d. Banja Luka. Trasa kablovskih vodova je prikazana u grafičkom dijelu projekta, na crtežu br. 7.1, koji je i sastavni dio UT uslova. Kablovi se polažu u prethodno iskopan kablovski rov dimenzija 0,40×1,00 m ispod kao što je prikazano u grafičkom dijelu projekta. Prije polaganja kablova u rov potrebno je očistiti kablovski rov od šuta i krupnog otpada, a zatim postaviti posteljicu od sitne zemlje ili pijeska sitne granulacije. Nakon polaganja kablova, rov zatrpati sitnom zemljom ili pijeskom sitne granulacije na visini do 15 cm od kabla. Gornji dio rova (15 cm od kabla pa do površine zemlje) zatrpati iskopanom zemljom iz rova. Pri polaganju kabla treba STROGO PAZITI da ne dođe do bilo kakvog oštećenja kablova. Potrebno je položiti dva sistema kablova (jedan sistem za ulaz drugi za izlaz napojnih kablova iz trafostanice). Iznad kablova potrebno je postaviti plastične gal štitnike, pocinčanu traku uzemljenja i upozornu traku sa natpisom „PAŽNJA ELEKTROENERGETSKI KABL – 20 kV“. Nakon polaganja kablova potrebno je izvršiti obilježavanje kablova i kablovskih trasa prema propisima i preporukama ZP „Elektrokrajina“ a.d. Banja Luka. Uvod SN kablova u trafostanicu biće izveden kroz, za to predviđene, otvore. Na dijelu trase napojnih kablova koji prolaze ispod asfaltne površine kablove položiti u cijevima. Nakon polaganja kablova i uvođenja u transformatorsku kućicu potrebno je izraditi kablovske glave na oba kraja napojnih kablova i to: na mjestu presjecanja postojećeg SN kablovskog voda (oba sistema kablova) i unutar transformatorske kućice (oba sistema kablova). Kablovske završetke potrebno izraditi kvalitetnim priborom za završavanje SN kablova tip XHE 49-A kao što su proizvođača „Raychem“ ili slične i to: na mjestu presjecanja postojećeg SN kablovskog voda POLT24D/1XI-ML-2-13 za presjek kabla 150 mm², napona U/Uo=12/24 kV ili slične i unutar trafostanice upotrijebiti kablovske završetke tipa POLT24D/1XI za presjek kabla 150 mm², napona U/Uo=12/24 kV ili slične. 10
Nakon završenog polaganja kablova potrebno je izvršiti geodetsko snimanje podzemnih instalacija, a dobijenu tehničku dokumentaciju (geodetski snimak) je potrebno priložiti uz projekat izvedenog stanja.
2.3 Dispozicija i opis objekta trafostanice Trafostanica je predviđena kao tipski samostojeći građevinski objekat u sklopu proizvodnog kompleksa Investitora, koji se sastoji od: kablovskog prostora, prostora za smještaj SN i NN razvodnog postrojenja i prostora za smještaj dva energetska transformatora maksimalne snage 1000 kVA. Građevinski projekat trafostanice nije predmet ovog projekta. S obzirom da se radi o tipskom objektu, proizvođač i isporučilac trafostanice je dužan da dostavi građevinski projekat transformatorske kućice kao i atestnu dokumentaciju. Lokacija i SN priključak prikazani su u grafičkom dijelu projekta, na crtežu br. 7.1. Dispozicija opreme unutar transformatorske kućice je prikazana u grafičkom dijelu projekta, na crtežu br. 7.7. Dimenzije objekta su 5,15×4,30×2,75 m (D׊×V). Ulaz u prostor za smještaj SN i NN razvodnog postrojenja trafostanice je planiran kroz jedna jednokrilna aluminijumska vrata dimenzija 960×2440 mm. Radi hlađenja ove prostorije, ugrađene su žaluzine na vratima dimenzija 2×(830×500 mm) te fiksne žaluzine dimenzija 2×(1520×620 mm) koje su smještene na zidu prostorije. Ulaz u prostor za smještaj energetskih transformatora je planiran kroz dvoje dvokrilna aluminijumska vrata dimenzija 1860×2440 cm (po jedna za svaki transformator). Radi hlađenja ove prostorije, ugrađene su žaluzine na vratima dimenzija 2×(1660×600 mm), te fiksne žaluzine dimenzija 2×(1520×620 mm) na zidu sa obe bočne strane prostorije. Na svim žaluzinama trafostanice potrebno je montirati zaštitnu mrežicu (komarnike) za sprečavanje ulaska zmija, insekata i sitnih glodara u trafostanicu. Pošto se u trafostanici planira ugradnja uljnih energetskih transformatora u transformatorskoj kućici ispod svakog tranformatora predviđeno je da se nalazi po jedna uljna kada odgovarajućih dimenzija za prihvatanje ulja iz transformatora. Na mjestima prolaska SN kablova iz kablovskog prostora prema transformatorima je potrebno planirati otvore dovoljnih dimenzija za nesmetano polaganje i fiksiranje SN kablova. U kablovski prostor trafostanice se ulazi kroz dva reviziona otvora koja su zatvorena metalnim poklopcima i nalaze se u prostoru za smještaj SN i NN razvodnog postrojenja. Unutar objekta trafostanice predviđa se ugradnja „U profila“ koji će služiti kao nosači transformatora, metalne konzole koje služe za pričvršćivanje SN kablova transformatora te crveno-bijela psihološka letva na ulazu u transformatorske boksove. Na ulaznim vratima u odjeljke trafostanice je potrebno montirati natpisne i upozorne pločice (NN odjeljak, transformator 1, transformator 2, pločice koje označavaju prisustvo napona, pločice „Opasno po život“ te ostale pločice u skladu sa tehničkim pravilnicima i propisima). Takođe, unutar trafostanice je potrebno postaviti tablicu sa 5 zlatnih pravila, uputstva za pružanje prve pomoći u slučaju električnog udara i jednopolnu shemu trafostanice. Pored toga, trafostanice je potrebno opremiti i sa pločicama „Ne uključuj – radovi u toku“.
11
2.4 Oprema trafostanice 2.4.1 Energetski transformator U trafostanici je predviđena ugradnja dva uljna energetska transformatora sljedećih tehničkih karakteristika: Nominalna snaga: Nominalni prenosni odnos: Nominalna frekvencija: Spoj: Napon kratkog spoja: Regulacija napona: Ispitni napon: Hlađenje: Gubici u praznom hodu: Gubici pod opterećenjem (75 °C): Temperaturna klasa: Stepen zaštite:
1000 kVA 20 (10)/0,4 kV 50 Hz Dyn5 6% 2×2,5 % 125/50 kV ONAN 1750 W 13500 W A IP00.
Oprema transformatora: - termički relej sa PT 100 sondom, - konzervator, - buholc relej, - priključak za uzemljenje, - kuke za dizanje, - natpisna pločica, - točkovi. Prilikom montaže transformatora potrebno je obezbjediti autodizalicu dovoljne nosivosti za bezbjedan istovar i montažu transformatora. Predviđeno je da se transformator smjesti u prostoriju dimenzija dovoljnih za smještaj transformatora snage 1000 kVA. Transformator sa točkovima se postavlja na dva čelična nosača UNP 140 koji su ankerisani za pod trafo boksa. Nakon postavljanja transformatora potrebno je usidriti točkove (montirati metalne kočnice i klinove). Prilikom postavljanja nosača neophodno je voditi računa o razmaku između točkova na transformatoru. Hlađenje transformatora vrši se prirodnom cirkulacijom hladnog i toplog zraka kroz žaluzine postavljene na vratima prostorije za smještaj transformatora i kroz fiksne žaluzine postavljenje na zidu prostorije. Proizvođač energetskog transformatora dužan je da uz isporučeni transformator dostavi svu neophodnu ispitno – atestnu dokumentaciju. Izvođač radova je dužan da ugradi samo opremu i materijale koji posjeduju odgovarajući atestno – tehničku dokumentaciju. 2.4.2 Srednjenaponski 24 kV rasklopni blok Po konstrukciji, SN rasklopni blok je samostojeći ormar izrađen od nehrđajućeg čelika, potpuno oklopljen i zaštićen od dodira opreme pod naponom, s lako pristupačnim priključcima i elementima upravljanja, izolacioni medij je SF6 gas. Prednja strana je opremljena slijepom shemom sa signalizacijom uklopnog stanja pojedinih sklopnih aparata. Tehničke karakteristike SN rasklopnog bloka: 12
Nominalni napon: Nominalna frekvencija: Stepen zaštite: Nominalna struja sabirnica: Kratkotrajna podnosiva struja: Podnosivi napon indu. frekvencije: Podnosivi atmosferski udarni napon izolacije 1,2/50 μs:
24 kV 50 Hz IP3X 630 A 16kA/1s 50 kV/1 min 125 kV.
Predviđena je ugradnja rasklopnog bloka 24 kV u konfiguraciji 2×VP+1×MP+2×TP (dva vodna, jedno mjerno i dva trafo polja). Ukupne dimenzije modularnog SN bloka su 2250×1600×960 mm (D×V׊). 2.4.3 Razvodni niskonaponski blok Trafostanica će biti opremljena sa jednim razvodnim NN blokom. Razvodni NN blok treba da sadrži po dva dovodno-razvodna polja, dva polja kompenzacije i jedno spojno polje. Osnovne tehničke karakteristike razvodnog NN postrojenja: - nazivni napon: 400 V - materijal i presjek Cu sabirnica: o fazni vodič: 80×10 mm o neutralni vodič: 60×10 mm - nazivna struja sabirnica 80×10: 1500 A - nazivna frekvencija: 50 Hz. Dimenzije razvodnog NN bloka su 4540×1840×500 (D×V׊). U NN razvodnom bloku treba da bude ugrađena oprema dimenzionisana prema jednopolnoj shemi. Povezivanje sa transformatorima se izvodi sa Cu sabirnicama, a odvodi iz NN bloka sa PP00 vodovima odgovarajućeg presjeka i broja žila. Vodovi se za konstrukciju bloka pričvršćuju sa lakim obujmicama od perforirane trake. Ovim projektom se ne predviđa paralelan rad transformatora sa uključenim spojnim poljem. U vezi s tim, prilikom izrade NN ormara potrebno je izvesti blokadu uklopa spojnog polja kada su uklopljena oba trafo prekidača. 2.4.4 Kompenzacija reaktivne snage U sklopu razvodnog NN bloka predviđena je i ugradnja dva ormara kompenzacije reaktivne energije. Ormari kompenzacije su samostojeći dimenzija 650×1840×500 (D×V׊). Kompenzacija je automatska sa 12 stepeni uključenja i odabrana je na osnovu pune snage transformatora i očekivanog faktora snage cos φ. U ormaru kompenzacije predviđene su baterije snage od 25 kVAr i 30 kVAr, pri čemu je ukupna snaga svakog od ormara 400 kVAr. Pored baterija, predviđeno je da se u svakom od ormara nalazi i 12-stepeni automatski regulator sa kontaktorima i ostalom pripadajućom opremom za uključenje i isključenje kondenzatorskih baterija i međusobnim povezivanjem. Snaga kondenzatorskih baterija i stepena uključenja prikazana je na jednopolnoj shemi trafostanice. 13
2.4.5 Mjerenje Obračunsko mjerenje vrši se preko mjernog polja u sklopu SN bloka i trofaznim trosistemskim multifunkcionalnim brojilom koje je sa sekundarnom opremom (trofazno brojilo+priključna kutija „Šajda“) smješteno u zaseban ormar. Dispozicija mjernog ormara sa sekundarnom opremom je prikazana u grafičkom dijelu projekta, na crtežu br. 7.7 dok je shema ormara mjerenja prikazana na crtežu br. 7.6. Tip brojila potrebno je usaglasiti sa nadležnom Elektrodistribucijom. Pored obračunskog mjerenja, predviđeno je da se vrši i mjerenje pogonskog napona na NN strani i faznih struja. Pogonsko mjerenje napona na NN strani vrši se direktno preko multifunkcionalnog mjernog uređaja, montiranog na vrata razvodnog NN bloka dok se mjerenje faznih struja vrši preko strujnih transformatora prenosnog odnosa 1500/5 A čiji su sekundari povezani na multifunkcionalni mjerni uređaj, što je i prikazano na jednopolnoj shemi.
2.5 Zaštita transformatora i niskonaponskih odvoda Transformator se štiti od: - preopterećenja pomoću sistema PT 100 sondi koje su ugrađene na mjesto najtoplijeg dijela transformatora i koje preko termičkog releja djeluju na isklop glavnog zaštitnog prekidača u NN rasklopnom bloku; - kratkog spoja na SN strani pomoću visokonaponskih visokoučinskih osigurača 50 A sa udarnom iglom. U slučaju pregaranja samo jednog osigurača, aparat se tropolno isključuje preko udarne igle na topljivom ulošku i polužnog pogona rastavne sklopke u 20 kV transformatorskom polju; - unutrašnjih kvarova regulacione preklopke pomoću Buholc releja koji je ugrađen u cjevovod između poklopca kućišta transformatora, regulacione preklopke ili reaktanse i pripadajućeg konzervatora. Buholc relej reaguje na sakupljanje gasa, nestanak ulja i pojačanu cirkulaciju gasa prema konzervatoru. Zaštita pojedinih odvoda na NN rasklopnom bloku ostvaruje se pomoću visokoučinskih osigurača montiranih u rastavne-osigurač sklopke, u zavisnosti od naznačene nominalne struje potrošača. Zaštita SN kablova XHE 49-A 1×150/25 mm2 i priključnog dalekovoda se ne tretira ovim projektom jer je ostvarena u napojnoj trafostanici.
2.6 Spoj transformatora sa postrojenjem srednjeg napona Spojni vod između visokonaponskih strana transformatora i odgovarajućeg SN trafo polja treba izvesti sa šest (dva transformatora) jednožilnih kablova izolovanih umreženim polietilenom nazivnog napona 12(24) kV, XHE 49 3×(1×95/16) mm2. Kablovi se polažu od odgovarajućeg trafo polja, kroz kablovski prostor gdje se ostavlja dovoljna količina kabla (šlinga) kao rezerva i završava na SN strani transformatora. Na izlazu kablova iz kablovskog prostora prema SN strani transformatora potrebno je monirati metalni nosač (konzolu) za koju će kablovi biti fiksirani preko plastične šelne. Kablove obavezno fiksirati čvrstim plastičnim šelnama. Prije priključenja kablova na SN blok i transformator potrebno je izraditi kablovske završnice (kablovske glave) za nominalni napon 20 kV. Za izradu kablovskih završetaka upotrijebiti kablovske glave renomiranih proizvođača kao što je „Raychem“, tip IXSU-C5131 ili sličan.
14
2.7
Spoj transformatora sa niskonaponskim razvodom
Spojni vod između NN strane transformatora i NN razvodog bloka treba izvesti bakarnim obojenim sabirnicama presjeka 80×10 mm čija je nominalna struja 1500 A za fazne provodnike u uslovima kada je temperatura ambijenta 35 °C i temperatura provodnika (bakarne sabirnice) 65 °C, a za nulti provodnik upotrijebiti bakarnu obojenu sabirnicu 60×10 mm čija je nominalna struja 1070 A pod istim uslovima. Vodovi se polažu u zraku oslonjeni na plastična postolja koja su ankerisana u plafon trafostanice i preko navojnih šipki montirana na visinu vješanja bakarnih sabirnica.
2.8 Uzemljenje Dimenzionisanje uzemljenja trafostanice izvodi se prema odredbama Pravilnika o tehničkim normativima za zaštitu pripadajućih trafostanica („Službeni list SFRJ“ broj 13/78). Na osnovu člana 48 ovog pravilnika u trafostanici će se izvesti združeno uzemljenje. Združeno uzemljenje je uzemljenje koje se postiže spajanjem zaštitnog i radnog uzemljenja u trafostanici. Zaštitno uzemljenje izvešće se u obliku pravougaonih potencijalnih prstenova (tri prstena). Prvi prsten je potrebno postaviti na rastojanju 0,3 m od MBTS i dubini 0,3 m. Drugi prsten se postavlja na rastojanju od 0,8 m od unutrašnjeg prstena, na dubini od 0,5 m dok se treći prsten postavlja na udaljenosti 1,2 m od drugog prstena na dubini 0,8 m. Vanjske konture uzemljivača je potrebno međusobno povezati na minimalno četiri mjesta. Prema pravilniku ukupna otpornost zaštitnog uzemljenja u trafostanici treba da bude manja od 4,50 Ω. Unutar trafostanice izvešće se zaštita od previsokog napona dodira izjednačenjem potencijala, tj. spajanjem svih metalnih dijelova postrojenja (koji u normalnom radu nisu pod naponom) na sabirni uzemljivač koji je izveden unutar trafostanice na zidnim „T“ nosačima i koji se na glavnoj sabirnici za uzemljenje spaja sa zaštitnim uzemljenjem. Na sabirni uzemljivač je potrebno spojiti sljedeće elemente: - sva metalna kućišta elektroopreme, - sva vrata trafostanice, - sve kablovske glave (metalni dijelovi koji se u normalnom pogonu nalaze na nultom potencijalu), - zaštitne plašteve energetskih kablova, - profilne nosače u transformatorskom boksu, - sve metalne dijelove konstrukcija, nosača i pokrovnih metalnih ploča, - noževe za uzemljenje u sklopu visokonaponskih sklopnih blokova, - kućište energetskog transformatora, - sekundarne strujne krugove mjernih transformatora, - ostale metalne mase koje nisu pod naponom u normalnom pogonu. U slučaju potrebe odvajanja radnog od zaštitnog uzemljenja trafostanice, radno uzemljenje se odvaja od zaštitnog pri čemu treba da se zadovolje uslovi TN-S zaštite. Radno i zaštitno uzemljenje su efikasno razdvojeni ako se na jednom uzemljenju ne može pojaviti potencijal koji je veći od 40% potencijala drugog uzemljenja, s tim što uzemljivači ova dva uzemljenja treba da budu međusobno udaljeni najmanje 20 m. Pri tome, moraju biti ispunjeni i sljedeći uslovi: - NN kablovski pruključci iz trafostanice do prvog stuba, odnosno priključne kutije, moraju biti izolovani sa kablovima sa izolovanim plaštom, a kablovske glave na ovim priključcima u trafostanici moraju biti od izolacionog materijala; - u instalaciji za sopstvene potrebe trafostanice ne smije se primjeniti nulovanje; 15
-
neutralni provodnik u trafostanici mora biti postavljen odvojeno u odnosu na metalne dijelove vezane na zaštitno uzemljenje.
Radno i zaštitno uzemljenje je potrebno izvesti FeZn trakom 25×4 mm. Ukupna otpornost radnog uzemljenja nultog provodnika NN mreže kod trafostanice, mjereno bez odvajanja neutralnog provodnika od radnog uzemljenja, treba da bude manja od 5 Ω. Uslov za izvođenje združenog uzemljenja:
Rzdr
K d * U doz r * Ik
gdje je: Udoz - dozvoljeni napon dodira; Kd - sačinilac koji određuje odnos napona uzemljenja trafostanice i napona dodira na mjestu dodira; r - redukcioni faktor za kabl XHE 49-A 1×150/25 mm²; Ik - ukupna struja zemljospoja. Povezanost metalnih masa potrebno je provjeriti mjerenjem i potvrditi odgovarajućim atestom. Nakon izvođenja uzemljivača potrebno je izvršiti kontrolna mjerenja i po potrebi izvršiti korekciju uzemljivača (izvršiti dodatno polaganje pocinčane trake u vidu prstena ili postavljenje dodatnih št apnih uzemljivača - sondi). Trasu uzemljivača potrebno je geodetski snimiti, a dobijenu tehničku dokumentaciju potrebno je priložiti uz projekat izvedenog stanja trafostanice.
2.9 Električna instalacija rasvjete i utičnica U prostoriji za smještaj transformatora (unutar trafo boksova – iznad dvokrilnih ulaznih vrata) potrebno je ugraditi dvije zidne fluo svjetiljke IP65 snage 2×36 W, a komandovanje se vrši običnom instalacionom nadgradnom jednopolnom sklopkom montiranom kod ulaznih vrata i jednog i drugog transformatora. U prostoriji za smještaj SN i NN razvodnog postrojenja te ormara kompenzacije potrebno je ugraditi dvije fluo svjetiljke snage po 2×36 W, a komandovanje se vrši običnom instalacionom nadgradnom jednopolnom sklopkom montiranom kod ulaznih vrata u NN i SN odjeljak. Strujni krugovi rasvjete napajaju se iz razvodnog NN bloka preko automatskog osigurača 10 A, B karakteristike okidanja. Napajanje rasvjete trafostanice uzeto je poslije glavnog prekidača razvodnog NN bloka kako bi u slučaju otkaza jednog od transformatora postojalo napajanje rasvjete. Instalaciju rasvjete izvesti instalacijskim kablovima PP-Y 3×1,5 mm2 položenim u PNT cijevi φ16 mm i pričvršćenih na zid pomoću odgovarajućih obujmica. U razvodne NN ormare je potrebno ugraditi dvije monofazne OG utičnice i dvije svjetiljke snage 60 W koje se napajaju preko automatskog osigurača 10 A, B karakteristike okidanja. Instalaciju utičnica i svjetiljki izvesti instalacijskim kablovima PP-Y 3×2,5 mm2.
2.10 Transport Trafostanica se na lice mjesta doprema vozilom potrebne nosivosti. Na već pripremljen temelj za transformatorsku kućicu, autodizalicom istovaraju se pojedini segmenti 16
transformatorske kućice. Nakon uklapanja pojedinih segmenata vrši se njihovo međusobno spajanje (zavarivanje ili čvrsto vijčano spajanje). Oprema trafostanice se doprema vozilom na lice mjesta. Prilikom izvođenja pripremnih radova potrebno je osigurati pristupni put teškog tereta (do 20 t) i auto dizalice nosivosti preko 15 t.
2.11 Montaža -
Nakon završetka građevinskih radova trafostanice, potrebno je izvršiti i sljedeće radove: unos i postavljanje energetskog transformatora na nosače, unos, postavljanje, uravnavanje i ankerisanje SN bloka, unos, postavljanje, uravnavanje i ankerisanje NN razvodnog bloka i mjernog ormara, postavljanje i spajanje instalacije za zaštitu energetskog transformatora, postavljanje i spajanje električne rasvjete i utičnica, postavljanje sabirnog uzemljivača unutar trafostanice, spajanje svih metalnih dijelova postrojenja (koji u normalnom radu nisu pod naponom) i nosača aparata na sabirni uzemljivač, postavljanje cijevi za NN i SN kablove, postavljanje i spajanje NN odvoda na blok NN razvoda, postavljanje i spajanje SN odvoda na blok SN razvoda, iskop kanala i polaganje kablova za napajanje trafostanice, montaža rastavljača, izrada združenog uzemljenja, postavljanje izolacionog tepiha ispred SN i NN razvoda, montirati metalne kočnice na točkove transformatora kako bi se spriječilo pomjeranje transformatora usljed vibracija.
2.12 Zaštitna oprema Manipulacije i održavanje trafostanice će se izvoditi prema "Pogonskom uputstvu" uz upotrebu zaštitne opreme za operatora, koja obuhvata: - elektroizolacione zaštitne rukavice 24 kV, - elektroizolacione zaštitne čizme 24 kV, - zaštitni šljem, - zaštitne naočale. Trafostanica obavezno mora biti opremljena sa: - ormarićem sa prvom pomoći, - PVC izolacionim tepihom širine 1 m za napon ≥24 kV, - elektroizolacionim rukavicama i - elektroizolacionim čizmama.
2.13 Natpisi i upozorenja Oznake koje treba postaviti sa vanjske strane trafostanice su: - naziv i broj trafostanice i snaga transformatora, - oznake NN razvod, SN rasklopni blok, trafo boks (na vratima), - tablica upozorenja (POZOR - VISOKI NAPON) na svim ulaznim vratima.
17
Oznake koje treba postaviti unutar trafostanice su: - redni broj i naziv (na SN rasklopnom bloku), - tipska oznaka, broj kabla, mjesto priključka drugog kraja (na SN i NN kablovima), - naziv izlaza (na NN kompaktnim prekidačima i osiguračkim letvama), - jednopolna shema postrojenja, - tablica sa pet pravila za siguran rad, - uputstva za pružanje prve pomoći, - oznake i nazivi ormara.
2.14 Kvalitet isporučene opreme Kod isporuke opreme proizvođač je dužan dostaviti potvrde o kvalitetu opreme, fabričke ateste, ispitne listove, te uputstva za transport, montažu i korištenje opreme.
2.15 Puštanje trafostanice u rad Nakon izgradnje objekta, a prije vršenja tehničkog prijema i puštanja u pogon potrebno je obaviti sljedeća mjerenja i o njima izdati izvještaje (ateste): - Izvještaj o mjerenju otpora uzemljenja, - Izvještaj o funkcionalnom ispitivanju zaštite transformatora, - Izvještaj o ispitivanju kablovske veze transformator – SN blok, - Izvještaj o ispitivanju galvanske povezanosti metalnih masa unutar trafostanice. Osim toga potrebno je osigurati sljedeće ateste: - Fabrički atest SN bloka, - Fabrički atest transformatora, - Fabrički atest NN bloka, - Fabrički atest mjernih transformatora, - Fabrički atest ugrađenih kablova, - Fabrički atest ormara kompenzacije, - Garantni list ugrađenog brojila. Nakon izvršenog tehničkog prijema i otklanjanja eventualnih uočenih nedostataka može se pristupiti puštanju trafostanice pod napon. Ovlašćenje za manipulacije vodnim poljima trafostanice ima jedino kvalifikovano i obučeno osoblje lokalne Elektrodistribucije. Nakon završetka radova na izgradnji trafostanice, Investitor je dužan da imenuje odgovorno lice za vršenje manipulacija trafo poljima trafostanice. Imenovano lice mora biti odgovorno, obučeno, stručno i kvalifikovano za obavljanje manipulacija na SN opremi (uključivanje, isključivanje, uzemljavanje). Nekvalifikovanim, neobučenim i nestručnim licima se zabranjuje vršenje bilo kakvih manipulacija na SN i NN opremi.m
18
