ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ Α΄3MHNO 2015

ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ

KΩ∆IKOΣ 094587

Tαχ. Γραφείο Iωαννίνων Aριθµός. Aδείας 14

ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOY b ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN b ETOΣ 32ο u AP. ΦYΛ. 125 u ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2015 TAX. ∆/NΣH: AΠOΛΛΩNIAΣ 21 u 45332 IΩANNINA u e-mail: [email protected] u www.dolo.gr

Χριστός Ανέστη, Χρόνια Πολλά Μηνύµατα αγάπης, ελπίδας και αισιοδοξίας στέλνει η Μεγάλη Γιορτή και ο καθένας µας πρέπει να γίνει αποδέκτης αυτών. Τα Άγια Πάθη και τη Σταύρωση του Χριστού διαδέχεται η Ανάσταση. Είναι η νίκη της ζωής επί του θανάτου. Μέρα Αγάπης και ψυχικής ανάτασης. Και ο καθένας από εµάς µπορεί να χαρίσει αγάπη, ένα χαµόγελο στα παιδιά και στους συνανθρώπους µας. Γύρω µας, πλησίον µας, υπάρχει τόσος κόσµος που αντιµετωπίζει προβλήµατα. Αυτές ειδικά τις µέρες... µπορούµε και πρέπει να βρεθούµε κοντά τους. Παιδιά που έχουν πρόβληµα, ηλικιωµένα άτοµα, ασθενείς, µοναχικά άτοµα και τόσοι άλλοι. Το µήνυµα της Αναστάσεως του Κυρίου είναι µήνυµα νίκης, ελευθερίας, χαράς, αγάπης, αλληλεγγύης, ελπίδας και αισιοδοξίας, µήνυµα αληθινής ζωής που µας ενώνει όλους σε αυτή τη δύσκολη κοινωνική και οικονοµική κρίση. Χρειάζεται πίστη, θέληση και αγώνας. Το µεγάλο µήνυµα της Αναστάσεως πρέπει να παραµείνει ζωντανό για να φωτίζει την ψυχή µας, στις δυσκολίες και τις δοκιµασίες της ζωής, να µαλακώσει τις καρδιές µας και να γίνουµε πιο ανθρώπινοι, µακριά από αντιπαραθέσεις και διενέξεις. Υπάρχουν πολύ µεγαλύτερες αξίες στη ζωή µας και δεν πρέπει να το ξεχνάµε. Χριστός Ανέστη, Χρόνια Πολλά µε Υγεία, Ευτυχία, Αγάπη και Αισιοδοξία σε όλο τον κόσµο!

K O Y B E N TO Y ΛE Σ

Tου ∆HM. ΠOTΣH

ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΕΝΑ «ΣΤΕΚΙ», ΜΙΑ ΖΕΣΤΗ ΑΓΚΑΛΙΑ τα Γιάννινα, όπου και

Σεδρεύει ο Σύλλογός µας,

µε τη δυνατή του φωνή, τα ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ, και όπου οι ∆ολιώτες είµαστε και πολλοί αλλά και κοντά ο ένας στον άλλο, κάπως θα πρέπει να µας απασχολήσει και το θέµα των τακτικών συναντήσεών µας. Συναντήσεις που είναι και σηµαντικές αλλά και απαραίτητες. Αφού, έχουµε πολλά να θυµόµαστε, να νοσταλγούµε, αλλά και να να διηγούµαστε και να... ονειρευόµαστε. Σήµερα, αυτές οι συναντήσεις είναι από αρκετές ως σπάνιες. Κι αυτό, γιατί λείπει ένας χώρος σνάντησης, ένα στέκι των ∆ολιωτών στα Γιάννινα. Κι όλοι, όταν βρισκόµαστε, τονίζουµε την ανάγκη να υπάρξει ένας τέτοιος χώρος, ένα στέκι για τους ∆ολιώτες. Ο Σύλλογός µας, ας εξετά-

σει κι’ ας βρει την προσφορότερη λύση, ξεπερνώντας τις αντικειµενικές δυσκολίες, για ένα τέτοιο στέκι, που θα σηµάνει και το τακτικό αντάµωµα των

ΤΟΥ KΩΣTA ANAΣTAΣIOY ∆ολιωτών στα Γιάννινα. Ένα αντάµωµα, που δεν είναι µια απλή, κοινωνική υποχρεώση. Είναι τρόπος ζωής. Αφού, όσο και τα χρόνια περνούν, ιδιαίτερα για τους παλιότερους και η µοναξιά παραµονεύει, αυτές οι συναντήσεις είναι µια ανάγκη. Ανάγκη ψυχική. Ένα αποκούµπι για όλους µας. Μια ζεστή αγκαλιά. Μια ζεστή αγκαλιά, που θα ανοίξουν και τα νεότερα µέλη µας, εδώ στα Γιάννινα που τα χρειαζόµαστε. Και τα έχουµε ανάγκη.

Το ∆ιοικητικό Συµβούλιο της A∆EΛΦOTHTAΣ ∆OΛOY THΣ HΠEIPOY

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣ∆ΟΚΙΕΣ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΑ «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ; το καφενείο που πάω,

Σδυο φορές την εβδοµάδα

είναι κάτω στο Κουρµανιό, ήρθε ένας φίλοςµου απ’ τα γύρω χωριά των Ιωαννίνων, που είχα πολύ καιρό να τον δω, που του στέλνω τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ». Πρώτα µε συνεχάρει για την εφηµερίδα και δεύτερον, µε την κουβέντα και το τσιπουράκι, µου έκανε διάφορες ερωτήσεις! Κράτησα µία που µου έκανε

εντύπωση µεγάλη: «∆εν µου λες ρε Μήτσο, πόσα χρόνια θα γράφεις ακόµα στην εφηµερίδα, δε βαρέθηκες; Και απ’ εδώ και πέρα ποιες είναι οι προσδοκίες σου για το µέλλον της εφηµερίδας;» Αγαπητέ µου φίλε Παναγιώτη Κ. σου υποσχέθηκα ότι θα σου απαντήσω στο φύλλο του Μαρτίου του 2015 και κρατώ * Συνέχεια στη 2η σελίδα

«O AΓIOΣ XPIΣTOΦOPOΣ» εύχεται στα µέλη του και σε όλους του συγχωριανούς µας

Καλή Ανάσταση H εφηµερίδα µας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ», και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ιωαννίνων εύχονται στους όπου γης πατριώτες

Καλή Ανάσταση Χρόνια Πολλά!

MAPTIOΣ 2015

« ∆OΛ I Ω T I K A »

K OY B E N T O Y Λ E Σ * Συνέχεια από την 1η σελίδα

την υπόσχεσή µου. Όσο θα ζω και το µυαλό µου θα δουλεύει και τα µάτια µου θα βλέπουν θα γράφω. Γράφοντας περνώ την ώρα µου καλύτερα και χαίροµαι διότι µε το γράψιµό µου εξυπηρετώ το ελάχιστο, το αγαπηµένο µου χωριό το ∆ολό. Τώρα οι προσδοκίες µου για την εφηµερίδα είναι: Πρώτον: Να µπορέσουµε να αυξήσουµε τους συνδροµητές µας για νάχουµε περισσότερα ευρώ, για να εκδώσουµε για πάρα πολλά χρόνια και µε περισσότερα φύλλα τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ». ∆εύτερον: Να επικοινωνήσουµε µε όλους τους χωριανούς µας όπου γης, που έζησαν τα παιδικά τους χρόνια, στο αγαπηµένο τους χωριό, ότι θυµούνται, για νάχουµε απτά γεγονότα, και αφού συλλέξουµε αρκετά, µπορούµε νε εκδώσουµε ακόµη ένα βιβλίο µε την ιστορία του χωριού µας, αφού θα πάρουµε τα πιο σπουδαία κείµενα από τους τρεις τόµους των τριάντα ετών εκδόσεως της εφηµερίδας που έχουν γράψει οι χωριανοί µας αναµνήσεις, ποιήµατα κ.τλ. Έτσι οι χωριανοί µας, θα µπορέσουν να µας αγκαλιάσουν και να µας ενισχύσουν (όσο τους γίνεται καλύτερα) για την πλήρη ιστορία του χωριού τους. Αυτά τα λίγα αγαπητέµου φίλε Παναγιώτη, νάσαι καλά και τα ξαναλέµε. ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΤΕΣ ΜΑΣ Σίγουρα διαβάζετε την εφηµερίδα µας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» και για µας είναι µεγάλη τιµή και σας ευχαριστούµε πάρα πολύ. Όµως πάρα πολύ µεγάλες είναι και οι εκδοτικές δυσκολίες µας. Πρέπει όπωσδήποτε και σεις να µας στηρίξετε µε όλες σας τις δυνάµεις, τώρα που έχουµε µια πολύ δύσκολη οικονοµική εποχή. ΜΗ ΜΑΣ ΞΕΧΝΑΤΕ Στείλτε την µικρή έστω συνδροµή σας, όσο δύναται ο καθένας σας, την έχουµε ανάγκη µεγάλη. Πρέπει όλοι µαζί ∆ολιώτες

και γνωστοί φίλοι του χωριού µας και φίλοι ατοµικοί µας που σας στέλνουµε τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» στηρίξτε µας όσο µπορείτε. Επίσης, λίγα λόγια, για όσους θυµούνται κάτι απ’ το χωριό µας, όταν ήτανε παιδιά, όπως παιχνίδια τραγούδια, διάφορα γεγονότα, από γάµους, πανηγύρια, από καιρικές συνθήκες κ.τ.λ. στείλτε µας είναι όλα πολύ χρήσιµα. Γράψτε στο τέλος, από την ζωή σας, πώς περνάτε αυτού στην ξενιτιά, και ότι άλλο σας είναι εύκολο. ΤΟ ΑΝΕΚ∆ΟΤΑΚΙ ΜΑΣ Απ’ το περιοδικό του Κυνηγετικού Συλλόγου Ιωαννίνων (Τεύχος 62). Ένας παππούς 80 χρονών πάει στο γιατρό για ένα τσεκάπ και ο γιατρός τον ρωτάει: – Πώς αισθάνεστε; – Ποτέ δεν ένιωσα καλύτερα! Είµαι παντρεµένος µε µια 25χρονη ξανθά Θεά, µε την οποία περνάω θαυµάσια και µάλιστα είναι και έγκυος! Μου ετοιµάζει παιδί! – Είσαι σίγουρος ότι είναι δικό σου το παιδί; – Βεβαίως γιατρέ µου! Ο γιατρός αφού τον κοιτάει για λίγα δευτερόλεπτα, του λέει; – Να σας πω µια ιστορία.. Ήταν ένας φίλος µου κυνηγός ο οποίς καθώς έφυγε απ’ το σπίτι του αντί να πάρει το όπλο του πήρε την οµπρέλα. Αφού περπατούσε για κάµποση ώρα στο δάσος είδε ξαφνικά µπροστά του µια αρκούδα. Σηκώνει λοιπόν την οµπρέλα του και κάνει να πυροβολήσει, αλλά φράπ! Ανοίγει η οµπρέλα. Παρόλα αυτά η αρκούδα έπεσε κάτω νεκρή τέζα! – Αποκλείεται! Φωνάζει ο παππούς, κάποιος άλλος την πυροβόλησε!! – Και εγώ βασικά εκεί το πήγαινα... του λέει και ο γιατρός!!! Πιστεύω να γελάσετε. Το γέλιο είναι µακροζωία. Εύχοµαι σ’ όλους σας το Πάσχα µε υγεία, µε υποµονή και το καλοκαίρι έρχεται και το όµορφο χωριό µας µας περιµένει όλους εκεί.

2

OI «ΤΑΪΜΣ» ΤΟΥ ∆ΟΛΟΥ... Έτσι αποκαλούν την εφηµερίδα µας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» οι τυπογράφοι του Τυπογραφείου ∆ούβαλη Αποστόλου, όπου 30 χρόνια τώρα τυπώνονται µας απαντούν όταν τους ρωτάµε εάν έχει τυπωθεί η εφηµερίδα µας. Και πράγµατι έχουν δίκιο, διότι µας λένε, δεν υπάρχει χωριό στην Ήπειρο που να εκδίδει σήµερα εφηµερίδα τριάντα χρόνια συνέχεια και µάλιστα µε 10-12 σελίδες! Τι υπέροχο για το δωδεκασέλιδο του Γενάρη του 2015, που λάβαµε. Ήταν κάτι το ανεπανάληπτο, µε τόσα ωραιότατα κείµενα, όπου κάλυψαν 12σέλιδες, όπου έγραψαν εννέα άτοµα σύνολο και µε πλούσιο φωτογραφικό υλικό, 18 τεµαχίων. Τι να πρωτοδιαβάσεις και τι να πρωτοθαυµάσεις από παλιές αναµνηστικές φωτογραφίες και από νεότερες. Πάρα πολλά συγχαρητήρια για τα κείµενα απ’ την αρχή της πρώτης σελίδας: Κώστα Αναστασίου, Ελένης Καλαγκιά, Κώστα Τσιλιµαντού, κείµενα µε υπογραφή Ζ.Α. ∆έσποινας Πορίκη και Μαριάνθης-Ανθούλας Ζέρβα-Ράπτη. Όλους τους ευχαριστούµε πολύ και τους ευχόµαστε να µην µας ξεχάσουν, γιατί όλους τους χρειαζόµαστε για να πάµε τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» για την δεύτερη τριακονταετία. Εδώ µου δίνεται η ευκαιρία να γράψω ένα κείµενο αφιερωµένο στην εξαίρετη χωριανή µου Ανθούλα Ζέρβα-Ράπτη, για το κείµενό της, που µε συγκίνησε για τον µεγάλο πόθο που έχει για την Πατρίδα και µεγαλύτερο για το ∆ολό µας, καθώς και όλους τους ξενιτεµένους ∆ολιώτες όπου γης, για να τους απαλύνω τον πόνο εκεί στην ξενιτιά που είναι. Αρχίζω µ’ ένα παλιό δηµοτικό τραγούδι που λέει: «Ξενιτεµένο µου πουλί και παραπονεµένο, η ξενητειά σε χαίρεται κι εγώ έχω τον καηµό σου». ∆εν είστε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι που ξεριζωθήκατε απ’ τον τόπο σας και ξενιτευτήκατε τόσο µακριά απ’ τα πολυαγαπηµένα σας χωριά, ίσως µερικοί από σας για πάντα, απ’ τον άτυχο τούτο τόπο. Είναι κάτι το καθολικό και το τετριµµένο. Από την εποχή των Βυζαντινών ακόµη χρόνων η φτωχή Πατρίδα µας και πολύ περισσότερο η Ήπειρός µας, µαστίζονταν απ’ το ξεκλήρισµα αυτό. Νοµίζω όµως ότι, όσο µακριά κι’ αν ταξιδέψει κάποιος όσο κι’ αν θελήσει και προσπαθήσει να εξαλείψει το κάθε τι απ’ το µυαλό του, είναι ένα πράγµα πολύ δύσκολο. Παντού και πάντα θα τον συνο-

δεύει και θα τον ακολουθεί η σκιά µιας ολόκληρης αλυσίδας ΑΝΑΜΝΗΣΕΩΝ απ’ την Πατρίδα, απ’ τον τόπο που γεννήθηκαν, απ’ το χωριό του. Ας µη σας πλανέψουν λοιπόν αγαπητοί µου χωριανοί οι σειρήνες της ξενιτειάς. Νάχετε πάντοτε στο µυαλό σας την ΠΑΤΡΙ∆Α και το ∆ΟΛΟ ΣΑΣ. Τον τόπο που πρωτοα-

Tου ∆HM. ΠOTΣH ντικρύσατε το φως, το φως που µεγαλώσατε µαζί µε τους δικούς σας, τους γονείς σας, τους αδελφούς σας, τις παιδικές αναµνήσεις καλές ή κακές και πάντοτε να µην ξεχνάτε ότι είναι οι ρίζες σας, είναι στο κάτω-κάτω η γη των προγόνων, και νάρχεστε κάπου-κάπου στο χωριό σας να ανανεώνετε τις παιδικές σας αναµνήσεις έστω και για λίγες µέρες... Αυτά τα λίγα τα γράφω από µεγάλο πόνο ψυχής για το χωριό µας το ∆ολό και για όλα τα χωριά της Πατρίδος µας που µένουν έρηµα και απροστάτευτα, µε την κρυφή ελπίδα πάντοτε ότι αυτή τη στιγµή που διαβάζετε αυτά που γράφω, να δηµιουργηθεί µέσα σας ένα λιµάνι αναµνήσεων, που να µη µπορεί ο χρόνος, που όπως λένε «δαµάζει τα πάντα» να εξαλείψει την αγάπη σας την αγνή και την αδελφική σας συµπόνοια για τον τόπο σας για το χωριό σας το ∆ολό. Εύχοµαι ολόψυχα σ’ όλους τους ξενιτεµένους χωριανούς µου νάναι καλά όλοι τους και νάχουν πάντοτε στο µυαλό τους, πρώτα την πατρίδα και να θυµούνται ένα κοµµάτι γαλανό ουρανό, ένα δαυλό του Κανάρη, µια µατωµένη φουστανέλλα, ένα γιαταγάνι του Παπαφλέσσα και ένα ξεσχισµένο φουστάνι µιας γκρεµισµένης Σουλιώτισσας. Και για το ∆ΟΛΟ µας εκεί που γεννηθήκαµε και αντικρύσαµε το φως και γνωρίσαµε τους γονείς µας, τους παιδικούς µας φίλους, τους χωριανούς, τα πανηγύρια, τα τραγούδια, τους χορούς, τους γάµους µας µε την επίσηµη εκείνη γυναικεία φορεσιά (που δεν υπάρχει η ίδια πουθενά αλλού) µε την µεταξωτή οµπόλια, το άσπρο µακρύ σεγκούνι, τον ντουλαµά και την ποδιά κεντηµένα όλα µε το µετάξι και τα παπούτσια «κοντούρες» φτιαγµένα µε δέρµα, λουστρίνι και από πάνω µ’ ένα λουράκι. Την περίφηµη χαράδρα µας τον Κουβαρά µε το κρυσταλένιο του νερό, τα εξωκλήσια µας, και τόσα άλλα µικρά και µεγάλα που ζήσαµε σαν παιδιά και πάντα όσο ζούµε θα τα θυµόµαστε.

MAPTIOΣ 2015 «Πού ήσουν, µωρέ χρουσούζικο; Πότε καϊπώθηκες και δε σε κατάλαβα; Ακόµα δεν άνοιξε ο Θεός τα µάτια του κι εσύ αρεντεύεις στις Τσιρωνιές και µαζεύεις όλο τ’ αγιάζι; Γι’ αυτό δεν λες να βάλεις κρεάσι στα µούτρα σου κι είσαι σα λιγόσκυλο, µωρέ χρουσούζικο!» «Είπα να προλάβω το Μανόλη, µωρ’ µάνα, που ξυπνάει χαράµατα, ν’ αρµέξει τις προβατίνες και µου σκώνει τις πλάκες και µου κλέβει τα κοτσίφια και τις τσίχλες και µ’ αφήνει τις ουρές για να µε σκάσει!» «Και γιατί, µωρέ άσκεφτο, δεν πήγες να πεις τα κάλαντα να µάσεις καµιά δεκάρα; Πού είναι τα κοτσίφια πό’κανες τις µπότες ντριµόνι, ακόµα δεν έκλεισαν τρία χρόνια που σου τις πήρα και χωριά τα παντελόνια σιντόρι, µεσ’ τις βατσουνιές που χώνεσαι για τα µαυροκότσιφα;» «Τον πρόλαβα σήµερα το Μανόλη, αλλά ήµουν άτυχος, µάνα. Μου χάλασαν τις παγίδες τα ποντίκια, πέντε ήβρα πλακωµένα. Ήµουν άτυχος!» «Άτυχος; Φεύγα, µωρ’ ασυλόιστο, που κρένεις κι όλας!» Αλλόκοτα τσιρίγµατα διέκοψαν το διάλογο κι ο Τσιάβος πετάχτηκε απ’ το σπίτι κι αµέσως εντόπισε µια κίσσα στην απέναντι αµυγδαλιά και βαδίζοντας αθόρυβα κάτω απ’ το δέντρο τέντωσε το λάστιχο κι έριξε. Η κίσσα σκούζοντας πέταξε στη διπλανή µουριά και καταδιωκόµενη, απ’ τη µουριά στην καρυδιά κι από ’κει πιο µεγάλο κλενό της εκκλησίας κι ο Τσιάβος λαχανιασµένος και µε την πικρή γεύση δέκα αποτυχηµένων βολών βρέθηκε στο γήπεδο του χωριού, όπου κι εγκατέλειψε την καταδίωξη! Ήταν µια ολόλαµπρη µέρα µε τον ήλιο, ένα βουκέντρι πάνω από το Κουτσόκρανο, να µετριάζει το ψύχος, που κατέβαζε το βοριαδάκι απ’ τη Νεµέρτσικα, κατάλευκη ως κάτω στα ριζά. Τα παιδιά απολάµβαναν την πρώτη µέρα των διακοπών παίζοντας γουρίτσες, τσολέγκα, τόπι της δόγας κι άλλα «τριανταµία» προσδοκώντας στον διπλασιασµό των κερµάτων τους, που είχαν


Πάρτα όλα απο κάµει τραγουδώντας τα κάλαντα. Κείνη την ώρα άφηνε ο Βασίλης το κατώφλι του σπιτιού του καρδαµωµένος µε δυο πιάτα τραχανά καταβουρδισµένο µε ξίγκι και κοκκινοπίπερο και κατηφόριζε χοροπηδώντας το σοκάκι. Πληµµύριζε από µια υπέρµετρη αυτοπεποίθηση, προερχόµενη από τις πετυχηµένες δο κιµές του «ΠΑΡ ΤΑ ΟΛΑ» που είχε προµηθευτεί απ’ το ψιλικατζίδικο του Γιώργο-Μάνθιου και τραβούσε στο γήπεδο για τον εντοπισµό θυµάτων της µαγικής του σβούρας. Φτάνοντας συνάντησε τον Τσιάβο την ώρα που σηµάδευε σπουργίτια στο ψηλό κυπαρίσσι κι αµέσως του πρότεινε, να δοκιµάσουν την τύχη τους, σύµφωνα και µε το πνεύµα των ηµερών κι εκείνος αποδέχτηκε την πρόταση, αφού, στη χειρότερη περίπτωση, θα γινόταν φτωχότερος κατά ένα πενηνταράκι. Και το παιγνίδι αρχίζει. «Βάλε δύο» ο Βασίλης, «Πάρε δύο» ο Τσιάβος. «Βάλτε όλοι» και µε πεντέξι «Πάρτα όλα» του Τσιάβου έµεινε ο Βασίλης ρέστος και ταπί! Κατακόκκινος, µε βουρκωµένα µάτια σηκώθηκε και µε θλιµµένο ύφος ψιθύρισε. «Έχασα όλα τα λεφτά µου. Σαράντα δραχµές»! *** «Μάνα, µάνα!». «Ω µάνα», «Μάνα, πού είσαι;» «Εδώ είµαι, µωρέ Τσιάβο. Τί έπαθες; Γιατί λαχάνιασες; Πάλε κοτσίφια κυνηγάς;» «Μάνα, κέρδισα σαράντα δραχµές!» «Σαράντα δραχµές; Τί λές µωρέ Τσιάβο µου; Να σε πιστέψω;» «Νάτα, µάνα, εδώ τα’χω. Πενηνταράκια και δραχµές και τρία-τέσσερα τάληρα!» «Ψυχή µου, έλα να σε φιλήσω, που σε µάλωσα χρονιάρα µέρα! Πώς τα κέρδισες; Εσύ δεν παίζεις χαρτιά» «Έπαιξα ΠΑΡΤΑ ΟΛΑ, µάνα, και τα κέρδια όλα». «Και τα κέρδισες όλα;» «Όλα µάνα ήµουν τυχερός!» «Αχ, µωρέ Τσιάβο, µου εσύ Τυχερός!» «Ναι, µάνα πολύ τυχερός: Πάρτα, πάρτα όλα µάνα» «Πού

έπαιξες αλήθεια;» «Στο γήπεδο. Στο πεζούλι της εκκλησίας». «Και µε ποια παιδιά; Πού τά ’βραν τόσα λεφτά;» «Με το Βασίλη έπαιξα. Τά’χε µαζεµένα στον κουµπαρά, που τον άνοιξε σήµερα, για καλή µου τύχη». «Ποιόν Βασίλη;» «Της ∆έσποινας». «Της ∆έσποινας;

ΤΟΥ NIKOY TΣOYNH Αλήθεια, µωρέ Τσιάβο;» «Αλήθεια, µάνα». «Και του πήρες του παιδιού τόσα λεφτά; Α, Τσιάβο. ∆εν έκανες καλά. Έπρεπε να του τα γυρίσεις πίσω. Πώς του πήρες τα λεφτά του παιδιού. Πρώτα-πρώτα οι πατεράδες σας ήταν αδερφικοί φίλοι. Τι ’ταν αυτό, πό’καµες σήµερα; Πολύ µε στενοχώρησες. Να του τα πας τώραγια χωρίς άλλο». *** «Μάνααα! Μάναααα!» «Βασίλη µου, γιατί κλαίς; Ποιος σε µάλωσε; Σε βάρεσε κανένας; «Κανένας δε µε βάρεσε. Έχασα όλα τα λεφτά µου. Όλα τα λεφτά του κουµπαρά». «Πώς τά’χασες, µωρέ παιδάκι µου, και φαρµακώθηκες χρονιάρα µέρα;» «Έπαιξα» ΠΑΡΤΑ OΛΑ και αντί να τα πάρω όλα τα έχασα όλα!» «Τά’χα σες όλα; Και πόσα ήταν τα λεφτά;» «∆εν ήταν λίγα. Ήταν σαράντα δραχµές!» «Αχ µωρέ ψυχή µου!» «Στην αρχή έχανα λίγα κι είπα να σταµατήσω, αλλά, όταν έπιασα τη σβούρα, να τη βάλω στη τσέπη, σκέφτηκα πιο ψύχραιµα και αποφάσισα να συνεχίσω, αλλά ούτε µια φορά δε µου βγήκε «ΠΑΡΤΑ ΟΑΑ» και τα ’χασα όλα, µάνα!». «Και µε ποια παιδιά έπαιξες; Ποια στα πήραν; «Με τον Τσιάβο έπαιξα». «Με τον Τσιάβο; Ποιο Τσιάβο» «Της Μαρίκας»; «Αυτός στα κέρδισε; Στα κέρδισε ο Τσιάβος;» «Ναι. Αυτή η µαϊµού!» «Μαϊµού; Στα κέρδισε ο Τσιάβος κι έπεσες να πεθάνεις µωρέ Βασίλη µου; Ένα ορφανό παιδί; Πρώτα-πρώτα οι πατεράδες σας ήταν σαν αδέρφια. Ο

3 πατέρας σου, όσο ζούσε, τέτοιες µέρες το ’δινε του παιδιού ένα πενηντάρικο. Κι εσύ κλαίς; Κους εκεί;» *** «Μάνα, ώ µάνα». «Ω µάτια». «Βρήκα το Βασίλη, που καλύτερα να µη τον έβρισκα. Με φαρµάκωσε! «Επειδή πήρε τα λεφτά που του γύρισες; ∆εν πιστεύω να µη το ’δωκες του παιδιού τα λεφτά;» «Του τα γύρισα αλλά...» «Μπράβο, Τσιάβο µου. Έκανες αυτό, που έπρεπε. Πώς θα κοιµόσουν απόψε; Χώρια εγώ. ∆ε θα µό ’φευγε απ’ το µελό. Χάρηκε το καηµένο; Τί ρωτάω κι εγώ» «Α, µωρ’µάνα. Εγώ τα γύρισα, αλλά ο Βασίλης δεν τα πήρε». «Τι λές, Τσιάβο, Αλήθεια;» «Αλήθεια µάνα πολύ µε πείραξε!» «Άϊ, το καηµένο! Περήφανο, σαν τον πατέρα του. Μη στενοχωριέσαι. µπορεί και να χάρηκε που τον κέρδισες. Μια φορά, εσύ έκανες το σωστό. Μπράβο, Τσιάβο µου!». *** «Μάνα» «Καλώς το Βασίλη µου». «Που λές, µάνα, ήρθε ο µαύρος ο Τσιάβος και µε βρήκε στο παζάρι, για να µου γυρίσει τα λεφτά». «Το καηµένο! Πονοψυχο, σαν τον πατέρα του!» «Επέµενε. Μου τά ’βαλε στο χέρι». «Στο χέρι; Και τα πήρες;» «Εσύ τί λές;» «Έχει γούστο να τα πήρες». «Όχι δεν τα πήρα». «Μπράβο ψυχή µου. Πόσο µ’ έκανες και χάρηκα! Αν τα ’παιρνες, θα ’χανα τον ύπνο µου απόψε. Κι αυτό χάρηκε; «Καθόλου, µάνα. Έτοιµος ήταν να βάλει τα κλάµατα! Τον λυπήθηκα». «Αχ, το καηµένο! Το είδα προχτές. Πολύ αδύνατο µου φάνηκε». «Στα µούτρα είναι αδύνατος. Έχει, όµως, τα πιο γερά πλεµόνια. Σε κάµποσο καιρό θα πιάνει τους λαγούς µε τα χέρια, απ’ το ποδάρι. Όλη µέρα γυρίζει στ’ αµπέλια µε τα λάστιχα». Το µαύρο! Βαράει κανά κοτσίφι, κά να, να το φύει;» «∆εν ξέρω τις άλλες µέρες. Μια φορά, σήµερα βάρεσε σαράντα κοτσίφαρους». Ήταν 24 ∆εκεµβρίου 1960. Ευτυχισµένα παιδικά χρόνια της στέρησης! ∆υστυ χι σµένα ώριµα χρόνια της καλο-

MAPTIOΣ 2015


4

AYTOI ΠOY EΦYΓAN ΟΛΓΑ ΛΑΤΣΟΥΝΑ

Η θλιβερή είδηση µας ήρθε από την µακρινή Αµερική. Πέθανε η Όλγα του Λατσούνα. Η Όλγα Λατσούνα σύζυγος του Αθανασίου, το γένος Ζιάγκου, αδερφή του αείµνηστου Σπύρου Ζιάγκου (για τους νεότερους), εγκατέλειψε το αγαπηµένο της ∆ολό και ακολούθησε το δρόµο της ξενιτιάς για να βρεθεί κοντά στο σύζυγό της που είχε ξενιτευτεί στην µακρινή Αµερική, για αναζήτηση καλύτερης τύχης. Στη ζωή της είχε δυο µεγάλες αγάπες. Την οικογένειά της και το ∆ολό. Γι’ αυτό µοίραζε το χρόνο της µεταξύ Αµερικής και ∆ολού. Άφηνε τους δικούς της στην µακρινή χώρα για να βρεθεί στην πατρίδα, στο χωριό, στα σοκάκια του, στην εκκλησία, κοντά στους χωριανούς, στο κάθε τι που θυµίζει κάτι και είναι τυπωµένο και στην καρδιά και στο νου. Τους καλοκαιρινούς µήνες, ακόµη και σε περασµένη ηλικία δεν έπαψε να µας επισκέπτεται. Έτσι τη γνωρίσαµε οι νεότεροι. Σχεδόν σαν µόνιµη κάτοικο ∆ολού. Την καλοδεχόµασταν πάντα µε µεγάλη χαρά και την αποχαιρετούσαµε µε αγάπη. Η ζωή στην ξενιτιά δεν την αλλοτρίωσε. Ζούσε σύµφωνα µε την παράδοση, τα ήθη και τα έθιµα που της κληροδότη-

σαν, σεµνή και άγια παρακαταθήκη, οι πρόγονοί της. Οι ∆ολιώτες την αποχαιρετούµε στο µακρινό της ταξίδι που ευχόµαστε να είναι καλοτάξιδο. Θα την θυµούµαστε πάντα. Ο Θεός µαζί της. Αιωνία της η µνήµη. I.M. *** – Στις 2 Φεβρουαρίου αποβίωσε η αιωνόβιος (103ών χρόνων) χωριανή µας Όλγα Λατσούνα. Η όµορφη ∆ολιώτισσα που στολίζει το φωτογραφικό λεύκωµα του Χριστόφορου Ράπτη, «Το Αλησµόνητο ∆ολό», µετέβη στην αιωνιότητα. Ένας από τους τελευταίους κρίκους της ζωής του παλαιού ∆ολού, µας άφησε. Γεννηµένη και µεγαλωµένη στο χωριό από τους γονείς της Γεώργιο και Αµαλία Ζιάγκου, στα 17 της χρόνια παντρεύτηκε τον Θανάση Λατσούνα (ο οποίος επέστρεψε από την Αµερική στο χωριό) το 1928. Οι διάφορες καταστάσεις βρήκαν την οικογένειά της, στην Αµερική, όπου και έζησε µέχρι τώρα, αφήνοντας πίσω της το γιο της Αντώνη και την σύζυγό του Edith, τον εγγονό της Θανάση και την σύζυγό του Nancy και τα δισέγγονά της, Christy και Trinity. Ας είναι ελαφρό το χώµα της Αµερικής που την σκεπάζει. Χριστόφορος και Κρυστάλλω

Edith, ο εγγονός της Θανάσης και η σύζυγός του Νάνσι, και οι αγαπηµένες της δισέγγονες Christy kai Trinity. Η µεγάλη αγάπη για τον Αντώνη της θα τον ευλογεί, από την ψυχή της µέχρι το τέλος της δικής του ζωής. Η Όλγα Λατσούνα, υπήρξε µια κυρία µε δυναµικό χαρακτήρα. Πρότυπο µητέρας και νοικοκυράς. Μία αρχόντισσα Ηπειρώτισσα µε όλη την σηµασία της λέξεως! Ας είναι ελαφρύ το χώµα που την σκεπάζει. Αδελφότητα ∆ολιωτών Αµερικής «Άγιος Χριστόφορος» ***

ΘANAΣHΣ ΛEKKAΣ

Νέα Υόρκη, 5 Μαρτίου, 2015

Ήταν Kυριακή µεσηµέρι, 5 Aπριλίου, µέρα ηλιόλουστη, Kυριακη των Bαΐων. Aφού πάλεψες 3 µήνες µε την αρρώστια σου, νικήθηκες από τον Xάροντα καθώς ήρθε καλπάζοντας µε το µαύρο άλογό του. Ήρθε για να σε ξεκουράσει. Tα βράδια σου ήταν ανήσυχα, µας έλεγες ότι συνοµιλούσες µε τον παππού και τη γιαγιά µας. Ήθελες να ταξιδέψεις. Άλλωστε ταξιδιάρης ήσουνα. Aγαπούσες τη θαλασσα, αφού αυτή σπούδασες. Φόρεσες τα καλά σου, ένα ζευγάρι λευκά φτερά και ένα δάφνινο στεφάνι. Άλλωστε των Bαΐων είναι σήµερα. Έτσι στα 55 σου, έφυγες ∆ολιώτη, Θανάση Λέκκα, λατρεµένε µου ξάδερφε. Kαλή αντάµωση. ∆ε θα σε ξεχάσω ποτέ. Bασιλική Λέκκα Kαρποντίνη

Στις 2 Φεβρουαρίου 2015, απεβίωσε στη Νέα Υόρκη Αµερικής η Όλγα Λατσούνα σε ηλικία 103 χρόνων. Την ευχή της να έχουν ο γιος της Αντώνης η νύφη της

*** Μέσα σε πολύ λίγο χρονικό διάστηµα πέντε φορές χτύπησε λυπητερά η καµπάνα του Αη-Νικόλα στο χωριό για να ανακοινώσει το θλιβερό µήνυ-

***

µα του θανάτου αγαπηµένων χωριανών. – H Όλγα Λατσούνα του Αθανασίου, το γένος Ζιάγκου (µητέρα του Αντώνη) κάτοικος Αµερικής. – Η Ελευθερία (Λίτσα) Κουκουλάρη το γένος Σακελλάριου, σύζυγος του Κώστα Κουκουλάρη, δάσκαλου για αρκετά χρόνια του σχολείου ∆ολού, κάτοικος Αθηνών. – Η Ευφροσύνη Περσίδη του Bασίλη το γένος Βασιλείου Ζέρβα, κάτοικος Μαραθώνα. – Ο Ευάγγελος Παγούνης του Βασιλείου, κάτοικος Ιωαννίνων. – O Aθανάσιος Λέκκας του Kων/νου (εγγονός Nάσιου Λέκκα) κάτοικος Σαλαµίνας. Πέντε εκλεκτοί χωριανοί από την παλιά γενιά των ∆ολιωτών. Κάθε φορά που φεύγει κι ένας άνθρωπος αυτής της γενιάς, είναι σαν να χάνεται κι ένα κοµµάτι της ιστορίας του ∆ολού. Σαν να κόβεται ένα κλωνάρι από την καστανιά. Η οδύνη µας µεγάλη απέναντι στους αγαπηµένους µας χωριανούς που αυξάνεται ακόµη περισσότερο αν λάβουµε υπόψη ότι πρόκειται για εκλεκτούς χωριανούς, συγγενείς και φίλους. Αγαπούσαν το χωριό και ενδιαφέρονταν γι΄αυτό. Τα τελευταία όµως χρόνια, λόγω της περασµένης ηλικίας τους αναγκάζονταν να απουσιάζουν. Η σκέψη τους όµως ήταν πάντα κοντά µας, ενδιαφέρονταν για τα τεκταινόµενα του χωριού, γι’ αυτό και η απουσία τους θα είναι αισθητή. Από αυτή τη στήλη εκφράζουµε τα ειλικρινή µας συλλυπητήρια στους οικείους τους. Ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή τους.

MAPTIOΣ 2015


Kοινωνικά ΓΕΝΝΉΣΕΙΣ – Η κόρη του Παύλου Μπέτζιου, Μαρία και ο σύζυγός της Γιάννης, απέκτησαν αγόρι. – Ο Αλέξανδρος Λατσούνας (γιος του Κων/νου και εγγονός του Παναγιώτη) και η σύζυγος του Pina απέκτησαν κοριτσάκι, την Helena. Στους ευτυχισµένους γονείς, παππούδες και γιαγιάδες ευχόµαστε να τους ζήσει. ΣΥΓΧΑΡΗΤΉΡΙΑ – Συγχαρητήρια και καλή σταδιοδροµία από το νέο του πόστο ως ∆ιδάκτορας και ερευνητής στη Βόνη, στο γιο µας Φώτη Κατσιλιέρη. Οι γονείς του και ο αδελφός του Ευχόµαστε στον Φώτη καλή σταδιοδροµία. ΘANATOI – Απεβίωσε στα Γιάννενα ο Ευάγγελος Παγούνης και αναπαύθηκε στο νεκροταφείο της

ΡΙΞΑΝΕ ΛΑ∆Ι ΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ – Φωτόπουλος Χρήστος & Γιάννης 50 – Τζιόβας Χρήστος 50 – Γιάνναρου Αντιγόνη 20 – Μούστου ∆ηµοκρατία 15 – Μαργιόλης Κων/νος 15 – Χριστοδούλου Φίλιππος & Όλγα 20 – Ανώνυµος 20 – Κιτσιανού Μαργαρίτα 30 – Λώλης Παύλος 20 – Νάγιος Λουκάς* 50 – Παπαδηµητρίου Ιωάν. 50 – Υφαντής Νίκος 20 – Γεωργακοπούλου Λευκή 50 – Λιόλιος Ιωάννης 200 – Mπακόλα Mαγδαληνή 20 – Λατσούνας Αντώνης 100$ – Μπέτζιος Παύλος 150$ – Μπέτζιος Ελευθέριος 150$ – Λιώλη Μαρίκα 150$ – Mπέτζιος Hλίας 150$ –––––––– * Παρακαλούµε τον κ. Nάγιο Λουκά να επικοινωνήσει µαζί µας στο τηλ. 6936868281 ή στο email: [email protected]

εκκλησίας Περιβλέπτου στα Γιάννενα. – Απεβίωσε στον Μαραθώνα Αττικής, η Φρόσω Ζέρβα -Περσίδη, όπου και αναπαύθηκε. – Απεβίωσε στην Αθήνα η Ελευθερία Κουκουλάρη (σύζυγος του Κωνσταντίνου Κουκουλάρη) και αναπαύτηκε στην Πωγωνιανή. – Απεβίωσε στην Αµερική η Όλγα Λατσούνα (µητέρα του Αντώνη Λατσούνα) σε ηλικία 103 ετών. – Απεβίωσε στη Σαλαµίνα ο Aθανάσιος Λέκκας του Kων/νου όπου και αναπαύτηκε. Ας είναι αιωνία η µνήµη τους. ΜΝΗΜΌΣΥΝΑ – Στο ∆ολό στις 10 Ιανουαρίου 2015, έγινε το ετήσιο µνηµόσυνο της Μαρίας Φωτόπουλου. – Στα Γιάννενα στις 31 Ιανουαρίου 2015, έγινε το ετήσιο µνηµόσυνο της Αρσινόης (Νούλας) Παππά.

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ – ∆ωρεές στη µνήµη Όλγας Λατσούνα: – Γιώτης Παναγιώτης

100$

– Γκαλίτης Γεώργιος

100$

– Το ζεύγος Ανδρέα Παππαζήση

50$

– Το ζεύγος Λιώλη Οδυσσέα

50$

– Oικ. Mπέτζιου Παύλου 100$ – Hλίας & Iουλία Mπέτζιου

200$

– Eλευθέριος & Aγγελική Mπέτζιου – Oικ. Λιώλη Μαρίκας

50$ 100$

– Αδελφότητα Αµερικής 100$ – Οικ. Μαργαρίτη Μποντίνη

50

– Η Ανθούλα Ζέρβα-Ράπτη και η κόρη της Πέγκι πρόσφεραν στη µνήµη Εφροσύνης Περσίδη 100$ και στη µνήµη Λίτσας Σακελλάριου 100$

5

∆PAΣTHPIOTHTEΣ A∆EΛΦOTHTAΣ ∆OΛOY THΣ HΠEIPOY «O AΓIOΣ XPIΣTOΦOPOΣ» KOΠH ΠITAΣ Την Kυριακή 11 Ιανουαρίου 2015 και ώρα 12:00 µ.µ., η A∆EΛΦOTHTA ∆OΛOY THΣ HΠEIPOY O AΓIOΣ XPIΣTOΦOPOΣ πραγµατοποίησε την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας. Η εκδήλωση έγινε στην καφετέρια του Ξενοδοχείου ΤΙΤΑΝΙΑ. Η προσέλευση ήταν ικανοποιητική αφού οι ∆ολιώτες της Αθήνας µαζί µε µέλη των οικογενειών τους κάθισαν ο ένας δίπλα στον άλλο και συνοµίλησαν για τα προβλήµατα του χωριού και της καθηµερινότητας. Στην οµιλία του ο Πρόεδρος της Αδελφότητας κ. Φοίβος Κουβαράς, αφού ευχαρίστησε όλους όσους τίµησαν µε την παρουσία τους την εκδήλωση, ευχήθηκε χαρούµενη κι ευτυχισµένη χρονιά, τόνισε: Καλησπέρα στα µέλη του ∆ιοικητικού Συµβουλίου και της φίλους της Αδελφότητας ∆ολού της Ηπείρου «O Άγιος Χριστόφορος». Η τελετή κοπής της Βασιλόπιττάς είναι ένα αρχαίο ελληνικό έθιµο για τους ορθοδόξους χριστιανούς, δεν έχει πανηγυρικό χαρακτήρα αλλά πνευµατικό που δηλώνει την αγάπη και τη συσπείρωση όλων γύρω από το τραπέζι αυτό σαν µία αγαπηµένη πολυµελή οικογένεια. Η Αδελφότητα φέτος διανύει το 88ο έτος από την ίδρυση της. Η έως τώρα πορεία δεν ήταν στρωµένη µε ροδοπέταλα αλλά µπόρεσε και µεταλαµπάδευσε τη φλόγα στα µέλη της. Σκοπός της η Αλληλεγγύη και η Βοήθεια των συγχωριανών της αλλά και η πρόΓια καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγνωστών µας παρακαλούµε τα εµβάσµατά σας µπορείτε να τα στέλνετε και µέσω των Τραπεζών στους εξής λογαριασµούς: Τράπεζα ΠΕΙΡΑΙΩΣ Αριθ. Λογ.: 5407-025725-400 IBAN: GR 1401724070005407025725400 (ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ∆OΛOY ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ) Εθνική Τράπεζα Αρ. Λογ.: 794/744999-22 IBAN: GR 9801107940000079474499922 (∆ικαιούχοι: Kούρος Παναγιώτης Μποντίνης Ιωάννης)

οδος του χωριού της. Σε πείσµα των καιρών είµαστε βέβαιοι, πάντα µε την ανιδιοτέλεια που τη διακρίνει και τη συµπαράσταση των υπολοίπων µελών και φίλων της, στη συνέχιση της αλληλεγγύης και της διαφύλαξης του χαρακτήρα του χωριού της έτσι ώστε να αποτελεί πάντα το κόσµηµα του Πωγωνίου. Στη συνέχεια έκοψε πίτα σε τριάντα και πλέον τεταρτηµόρια όσα και οι παρευρισκόµενοι. Το φλουρί το κέρδισε η Όλγα Γιάνναρου Χριστοδούλου. Η ατµόσφαιρα θύµιζε τις ωραίες συναντήσεις της στο καφενείο του χωριού της, τις ωραίες βραδιές του καλοκαιριού όπου όλοι µαζί δίπλα δίπλα σαν στεφάνι προσδοκούµε να συναντηθούµε στο χωριό µε τους συγχωριανούς και τα µέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Ιωαννίνων καθώς και µε τους ξενιτεµένους φίλους της Αδελφότητας ∆ολού Αµερικής. Καλή Χρονιά. Tο ∆ιοικητικό Συµβούλιο APTOKΛAΣIA ΣTH MNHMH TOY AΓIOY XPIΣTOΦOPOY Το ∆ιοικητικό Συµβούλιο της A∆EΛΦOTHTAΣ την Κυριακή 10 Μαϊου 2015 και ώρα 9:30, θα τελέσει αρτοκλασία στη µνήµη του προστάτη του Χωριού µας Αγίου Χριστοφόρου στον ιερό ναό Αγίου Αθανασίου στο Θησείο και µετά θα ακολουθήσει καφές σε παρακείµενο χώρο. Το µεσηµέρι της ίδιας ηµέρας θα γευµατίσουµε σε γειτονική ταβέρνα.

ΨΗΦΙΣΜΑ Μετά την θλιβερή είδηση του θανάτου των αγαπηµένων µας Ευάγγελου Παγούνη & Ευφροσύνης Περσίδη το ∆. Σ. της Αδελφότητας αποφάσισε οµόφωνα τα εξής: – Να συλλυπηθεί τους οικείους τους – Να δηµοσιεύσει το ψήφισµα στην εφηµερίδα «∆ολιώτικα». Άς είναι ελαφρύ το χώµα της Αττικής γής. Αιωνία σας η µνήµη.

MAPTIOΣ 2015


Σκέψεις - Σχόλια ΜΕ ΤΟΝ ΕΡΧΟΜΌ ΤΗΣ ΆΝΟΙΞΗΣ Όποιος θέλει λίγες στιγµές στον Παράδεισο να ζήσει, στα ∆ολιώτικα βουνά να πάει να σεργιανήσει. Το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και η καθαριότητά του, µε τα δασωµένα βουνά, το λαβύρινθο των υψωµάτων, κοιλάδων και χαραδρών µε τα τρεχούµενα νερά, µε τα γιδοπρόβατα και τα κυπροκούδουνά τους, τ’ αηδόνια, και οι κούκοι, όλα αυτά µόλις έρθει η Άνοιξη, η επιθυµία να επισκεφτείς την περιοχή µας γιγαντώνεται. ΠΑΣΧΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ Σκέφτοµαι Πάσχα και µου έρχεται στο µυαλό η εικόνα του χωριού µου: Το Πάσχα στο µυαλό µου είναι µια γιορτή που την ευχαριστιέσαι µόνο στο χωριό και στην ύπαιθρο (αντίστοιχα και τα Χριστούγεννα µόνο στην πόλη). ∆εν καταλαβαίνεις το Πάσχα αν δεν είσαι στην ύπαιθρο να µυρίσεις όλα αυτά τα αρώµατα να δεις τα χρώµατα των λουλουδιών από την παλέτα της φύσης. ∆εν γίνεται Πάσχα χωρίς σουβλιστό αρνί ή κατσίκι, τσίκνα και χαρά. Εξάλλου είναι και κάτι πολύ περισσότερο κάτι πολύ µεγαλύτερο αυτή η γιορτή. Είναι η επαφή µε τις ρίζες, µε το παρελθόν. Βρέστε τρόπο να τα απολαύσετε. Το ∆ολό σας περιµένει! *** Αγαπητοί απανταχού ∆ολιώτες. Εύχοµαι η Ανάσταση του Χριστού µας, να σηµατοδοτήσει και την ανάσταση του λαού µας και της πατρίδος µας. Στις δύσκολες µέρες που διανύουµε, έχουµε όσο ποτέ άλλοτε ανάγκη από αγάπη, ελπίδα και ένα χαµόγελο. Χρόνια πολλά και καλό Πάσχα. *** Οι πρόσφατες βουλευτικές εκλoγές ήταν αιτία να επισκεφτούµε το χωριό για να εκπληρώσουµε το καθήκον µας. Επισκεπτόµενοι το εκλογικό κέντρο (το πρώην γραφείο της Κοινότητας) αντικρίσαµε εικόνα καθαριότητας και ζεστασιάς που φρόντισαν γι’ αυτά ο Βαγγέλης και οι γυναίκες Κατερίνα και Άννα, που µε την αγάπη και το ενδιαφέρον τους τα φέρνουν όλα εις πέρας. Το ίδιο επιµεληµένο και καθαρό ήταν και το µεσοχώρι. Eπίσης αναµµένο το

6

AΠO TON A∆OΛO-∆OΛIΩTH

τζάκι και ζεστασιά στο καφενείο. Όλα έδειχναν νοικοκυριό. Συζητώντας µε τα δυο νέα παιδιά της εφορευτικής επιτροπής από Θεσσαλονίκη, µας µετέφεραν τις εντυπώσεις τους από το χωριό και τους χωριανούς. Κατενθουσιασµένοι από τη φιλοξενία και την οµορφιά του χωριού µας. «Με την πρώτη εικόνα που αντικρίσαµε µείναµε ενθουσιασµένοι. Ελπίζουµε το καλοκαίρι να σας επισκεφτούµε πάλι», µας είπαν. Ευτυχώς λέω και οι λιγοστοί µόνιµοι κάτοικοι που φροντίζουν ώστε το χωριό να είναι νοικοκυρεµένο και λειτουργικό. Τους αγαπούµε και τους ευχαριστούµε πολύ. *** Κάθε χωριό έχει τις γιορτές του, τα εκκλησιαστικά του έθιµα, τις παραδόσεις του και έχει µάθει να ζει µε τον ήχο της καµπάνας, µε τη Θεία Λειτουργία της Κυριακής και µε την ευλογηµένη παρουσία του παπά στις χαρές και στις λύπες του. Η συνταξιοδότηση όµως του παπαΒασίλη και η γενικότερη έλλειψη ιερέων της Μητρόπολής µας ξαναφέρνει στο προσκήνιο το πρόβληµα. Πολλά χρόνια έχουµε να παρακολουθήσουµε τις ιερές

ακολουθίες των Παθών του Χριστού. Κάθε χρόνο µόνο αποσπασµατικά µέρη των ακολουθιών και αργά το απόγευµα του Μ. Σαββάτου, µέρος της Ανάστασης. Το πρόβληµα επιδεινώνεται µε τα τελευταία ισχύοντα µέτρα καθώς οι Μητροπολίτες δεν µπορούν να εντάξουν στο µισθολόγιό τους νέους ιερείς µε αποτέλεσµα να αναγκάζονται να χειροτονούν είτε συνταξιούχους είτε ανθρώπους που παρά το γεγονός πως χειροτονούνται διατηρούν τα επαγγέλµατά τους ώστε να έχουν πηγή εισοδήµατος. (Ενηµέρωση για κάθε ενδιαφερόµενο. Ένα ακόµη τελειωτικό κτύπηµα του χωριού και της υπαίθρου χώρας γενικότερα). Είµαστε όµως τυχεροί γιατί υπάρχει ένας συντοπίτης ιερέας µε βαθειά συναίσθηση της µεγάλης αποστολής του, µε ηθική ανωτερότητα, ευλάβεια και απόλυτη πίστη. Πρόκειται για τον παπα-Φάνη, της ενορίας Πωγωνιανής που µαζί µε τα άλλα έξι χωριά που ιερουργεί ανέλαβε να εξυπηρετήσει και την ενορία µας. Ευχαριστούµε τον σεβάσµιο ιερέα που µας δέχτηκε στην ενοριακή του οικογένεια µε αγάπη και ζεστασιά.

Το άλογο του κούκου Με τον ερχοµό της άνοιξης, ανηφορίζει και ο κούκος για τα βουνά. ∆εν έρχεται όµως ούτε πετώντας, ούτε πεζός, αλλά καβαλάρης στ’ άσπρο άλογό του, το κουκάλογο. Έτσι, τον θέλει η παράδοση στο χωριό. Με πόση ανυποµονησία, θυµάµαι, την ανείπωτη χαρά όλων των σχολειόπαιδων, µόλις πρωτοέβλεπαν το κουκάλογο να τριγυρνά πάνω από το λάκκο, γιατί ήξεραν πως σύντοµα έρχεται και ο κούκος ξεκούραστος, που από δένδρο σε δένδρο, από ραχούλα σε ραχούλα, µέσα στη δροσιά και στο πράσινο, αυτός πρώτος θα διαλαλούσε την άνοιξη µε το «κούκου-κούκου». Αυτό το µονότονο τραγούδι του κούκου, είναι για τους χωριανούς το πιο ευχάριστο λάληµα, η καλύτερη ανοιξιάτικη µουσική. Φρόντιζαν, βέβαια, να µην είναι νηστικοί και τους «τσακίσει» ο κούκος, που θεωρείται αναποδιά. Το κουκάλογο ανήκει στην οικογένεια των γύπεων, είναι ένα µεγάλο άσπρο πουλί, που δεν είναι γνωστό µε άλλο όνοµα παρά σαν κουκάλογο. Το Μάρτη έρχεται στα µέρη µας λίγες µέρες νωρίτερα από τον

κούκο και η παράδοση θεωρεί ότι το στέλνει ο αφέντης του ο κούκος για να εξετάσει αν ήρθε η άνοιξη στα βουνά. Το κουκάλογο περιπλανιέται λίγες µέρες στα πλάγια κι ύστερα ξαναγυρίζει, για να κουβαλήσει στην πλάτη του τον καβαλάρη του. Παλαιότερα ψηλά στα βράχια του λάκκου φώλιαζαν κουκάλογα και τζέρµποι (παραπλήσια πουλιά που έτρωγαν ψόφια ζώα που τότε πετούσαν στο λάκκο). Σήµερα όλα αυτά, τα αρπακτικά πουλιά και γενικότερα η πλούσια πανίδα στην περιοχή µας έχει λιγοστέψει. Κι αυτό γιατί η πανίδα έχει στενή σχέση µε την ποιότητα και την ποσότητα της βλάστησης. Γενικότερα δεν υπάρχει «βιολογική ισοροπία» ανάµεσα στους ζωικούς και φυτικούς οργανισµούς.

MAPTIOΣ 2015


7

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Το συσσίτιο Εκείνα τα χρόνια µετά τον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο και τον εµφύλιο πόλεµο που ακολούθησε η χώρα µας είχε µείνει πίσω οικονοµικά και ο πληθυσµός στην ύπαιθρο δυστυχούσε και πεινούσε. Υπήρχε ένα πρόγραµµα ενίσχυσης των πληθυσµών κυρίως της υπαίθρου µε ρούχα και τροφές που διατέθηκαν από έναν Οργανισµό του ΟΗΕ που λεγόταν UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration).1 Στις αρχές του 1948-49 το κράτος για να στηρίξει όσο µπορούσε την αδύναµη και αποσκελετωµένη νεολαία του (ιδιαίτερα τους µαθητές), πρόσφερε και βιταµίνες. Στο πρώτο διάλειµµα κάθε µαθητής περνούσε µπροστά στο δάσκαλο και έπαιρνε µια κουταλιά της σούπας ψαρόλαδο (µουρουνέλαιο). Αργότερα, για καλύτερη χρήση, έδιναν µια σφαιρική µπαλίτσα (χάπι), χρώµατος καφέ που µέσα περιείχε το ψαρόλαδο.2 Μύριζε όµως τόσο έντονα λάστιχο που λογικό ήταν να µην αρέσουν στα παιδιά τα οποία όµως αναγκάζονταν να τις καταπίνουν µε το ζόρι κάτω από την αυστηρή επίβλεψη των δασκάλων. Η έντονη αυτή µυρωδιά σε συνόδευε για πολλή ώρα. Αλί––––––––––– 1. Ιδρύθηκε το 1943 από 40 περίπου κράτη, τα οποία στη συνέχεια έγιναν µέλη του Ο.Η.Ε., µε αντικειµενικό σκοπό να βοηθήσει οικονοµικά τις χώρες που είχαν πληγεί από τις δυνάµεις του Άξονα. Εκπρόσωποι της UNRRA εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και από την 1η Απριλίου 1945 ως το Μάιο του 1947 εισήγαγαν στη χώρα µας τρόφιµα, ενδύµατα, ιατρικά και είδη υγιεινής, είδη αγροτικής και βιοµηχανικής ανασυγκρότησης και άλλα είδη πρώτης ανάγκης, 2. Είναι πλούσια σε λιπαρά οξέα καθώς και σε µια πλειάδα βιταµινών. Το µουρουνέλαιο είναι ένα συµπλήρωµα διατροφής που παράγεται από το ήπαρ λευκών ψαριών όπως είναι η µουρούνα και ο γάδος και διαθέτει ένα ανοιχτό κίτρινο χρώµα. Εκτός από ωµέγα -3 λιπαρά, περιέχει βιταµίνη Α και D.

µονό σου αν τύχαινε και έσταζε πάνω στα ρούχα σου τότε θα µύριζες σαν ψαροκασέλα. (Μερικές φορές για να «γλυκάνει» η γεύση του ακολουθούσε µια φέτα πορτοκάλι). Το 1954, σύµφωνα µε αυτό το πρόγραµµα, στα σχολεία κάθε πρωί προσφέρονταν σε όλα τα παιδιά ζεστό γάλα. Το γάλα αυτό ήταν σε µορφή σκόνης και διαλυόταν µέσα σε ζεστό νερό µε προκαθορισµένη αναλογία και γινόταν ένα γευστικό πρωινό. Καθηµερινά οι µαθητές είχαν µαζί τους ένα αλουµινένιο κύπελο, περνούσαν όλοι µε την σειρά και έπαιρναν το ρόφηµά τους. Αργότερα στο διάλειµµα προσφέρονταν και τυρί κίτρινο. (ολλανδικό το λέγανε). Ο µαθητής έπαιρνε και το ψωµί που είχε µαζί του και έκανε το κολατσιό του. Aργότερα καθιερώθηκε και συστηµατοποιήθηκε ως θεσµός η λειτουργία των µαθητικών συσσιτίων σε όλη τη χώρα, τα οποία περιελάµβαναν εκτός του πρωινού και µεσηµεριανό γεύµα, για έξι µέρες την εβδοµάδα, µε µακαρόνια, κριθαράκι, φασόλια, πλιγούρι, πατάτες και βακαλάο ή ψάρι. Κρέας δεν υπήρχε. Σταδιακά και λόγω της βελτίωσης των όρων διαβίωσης των Ελλήνων η λειτουργία των συσσιτίων άρχισε να χάνει τη σηµασία της ώσπου το 1967 καταργήθηκαν. Στο απογευµατινό διάλειµµα µερικά παιδιά έφερναν από το σπίτι τους διάφορα φρούτα, όπως κυδώνια, µήλα κτλ. Συνήθως αυτά τα φρούτα ο κάθε µαθητής τα µοίραζε µε τους φίλους του, και µιας και δεν υπήρχαν µαχαίρια, ο καθένας έκοβε από µια «δαγκωνιά» από το φρούτο. Σχολικές γιορτές Οι εθνικοί επέτειοι και οι θρησκευτικές µας γιορτές, αποτελούν για το ελληνικό σχολείο µια παράδοση πολύ παλιά.

∆ιάλειµµα. Ώρα για πρωινό ρόφηµα. Tη διανοµή κάνει ο Παύλος Mπέτζιος, και ο Γιώργος Λιάλιος βοηθός (αµφότεροι εξωσχολικοί). ∆ιακρίνονται οι µαθητές: Θάλεια Kαρβούνη, Eιρήνη Tσάµη, Γιώργος Mποντίνης, Kούρος, Έλλη Tσάµη, Παναγιώτης Λώλης, Nαπολέων Zέρβας, Xρήστος Kαρβούνης, Bασίλειος Γκριµότσης. (Σχολ. έτος 1953-54).

Παραµονή Χριστουγέννων, 28η Οκτωβρίου, 25η Μαρτίου και των Τριών Ιεραρχών, ήταν οι σπουδαιότερες και αξέχαστες σχολικές γιορτές µας. (Παραδόξως δεν κάναµε καµία γιορτή για τις Απόκριες. Ίσως τότε να απαγορευόταν από το Υπουργείο Παιδείας, επειδή η επίσηµη Εκκλησία διαφωνούσε και διαφωνεί για τις αποκριάτικες εκδηλώσεις, και εκείνη την εποχή η επιρροή της Εκκλησιαστικής Ιεραρχίας ήταν πολύ µεγάλη στα θέµατα παιδείας). Αναπόφευκτα οι αναµνήσεις έρχονται αλυσιδωτά από την εποχή που γιορτάζαµε εµείς σαν µαθητές στο σχολείο του χωριού µας. Οι προετοιµασίες άρχιζαν πολλές µέρες πριν από τις γιορτές. Ηθοποιοί ήταν οι µαθητές και οι µαθήτριες, σκηνοθέτης και σκηνογράφος ο δάσκαλός µας, τεχνικοί, δάσκαλος και µαθητές. Ο δάσκαλος έφερνε τα θεατρικά, τους διαλόγους και τα ποιήµατα στην τάξη και µοίραζε τους ρόλους κατά την κρίση του. Όλοι και όλες συµµετείχαν σε αυτές τις προετοιµασίες, είτε µε ένα µεγάλο ή µικρό ρόλο, είτε µε κάποιο ποίηµα ή τραγούδι. Κανένας δεν περίσσευε. Στη συνέχεια σε κάθε ευκαιρία κάναµε πρόβες, φτιάχναµε τη σκηνή, τα σκηνικά καθώς

φροντίζαµε να φτιάξουµε και την ανάλογη ενδυµασία. Όλοι µας ξεχειλίζαµε από χαρά. Στο πηγαιµό για το σχολείο, σιγοτραγουδούσαµε τα σχετικά τραγούδια και ανυπόµονα περιµέναµε και ετοιµαζόµασταν για τη σχολική γιορτή. Το πρωί της µεγάλης γιορτής, µε τη δεύτερη καµπάνα, καθαροί και περιποιηµένοι µε τα “καλά” µας ρούχα συγκεντρωνόµασταν στο προαύλιο του σχολείου και µε γραµµή δύο -δύο πηγαίναµε στην εκκλησία. Μετά τη δοξολογία κατευθυνόµασταν στην αυλή του σχολείου, για κατάθεση στεφάνου. Επειδή ηρώο (µνηµείο αφιερωµένο στους πεσόντες πολέµου) όπου γίνεται η κατάθεση στεφάνων τότε δεν υπήρχε, ο δάσκαλος έφτιαξε ένα ξύλινο βάθρο µε τέσσερες κολώνες και έναν µικρό πύργο στη µέση και εκεί καταθέταµε τα στεφάνια. Επίσηµοι πρόεδρος, παπάς, σχολική επιτροπή. Τα στεφάνια ήταν φυσικά δάφνινα και τα φτιάχναµε από δάφνη που κόβαµε από το δέντρο του Γιάνναρου. (Αργότερα φυτέψαµε το δικό µας δέντρο αυτό που υπάρχει σήµερα στην αυλή του σχολείου). Αξέχαστη µου έχει µείνει η σχολική γιορτή της 25ης Μαρ-

MAPTIOΣ 2015 τίου, του σχολικού έτους 19531954, που έγινε στο καινούριο σχολείο που πρωτολειτούργησε αυτό το σχολικό έτος. Ο δάσκαλός µας, Παντελής Ζωίδης, γι’ αυτή τη γιορτή, διάλεξε ένα πατριωτικό δρώµενο, «Να ζει το Μεσολόγγι» του Βασίλη Ρώτα.


8

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Σούλι και να βρεθούν στο Μεσολόγγι για να βοηθήσουν τους Μεσολογγίτες. Το έργο απαιτούσε περισσότερα πρόσωπα από τους υπάρ-

Μάλιστα εγώ επειδή υπήρχε έλλειψη από κορίτσια, ανέλαβα γυναικείο ρόλο και φυσικά ντύθηκα και ανάλογα. Στην µεγάλη ισόγεια αίθουσα του καινούργιου σχολείου είχε στηθεί µια πραγµατική σκηνή, µε σκηνικά ανάλογα, αυλαία που ανοιγόκλεινε, υποβολέα, κοµπάρσοι, και όλοι οι µαθητές (ηθοποιοί) ανάλογα µε τον ρόλο τους, έφεραν και την στολή τους. (παπάς, τσολιάδες, Σουλιώτισσες κ.λ.π. Η αίθουσα εκδηλώσεων σηµαιοστολισµένη µε µικρές χάρτινες ελληνικές σηµαίες, µακρό-

κές στιγµές, όπως ο αποχαιρετισµός του πρωταγωνιστή - ήρωα της οικογένειας για τη µάχη, ο τραυµατισµός και ο θάνατός του στα χέρια του πατέρα του. Ο αποχαιρετισµός, οι συµβουλές και η ευχή του πατέρα – παπά (Γιώργος Λιάλιος), στο γιό του Πάνο (Παύλος Μπέτζιος) που πάει για τον πόλεµο. ∆ίπλα τα µικρά παιδιά της οικογένειας, (Βασίλης Γκριµότσης, Έλλη και Ειρήνη Τσάµη, Γιώργος Μποντίνης) βοηθούν κι αυτά στον αγώνα, γεµίζοντας τα φυσέκια µε µπαρούτι, µε την βοήθεια της µεγάλης αδερφής (Αλεξάνδρα Μποντίνη). Αργότερα η επιστροφή του µε βαριά τραύµατα και τελικά ο

25η Mαρτίου 1953-54. Mέρος των επισήµων παρακολουθεί την κατάθεση στεφάνων στο προαύλιο του νέου σχολείου. ∆ιακρίνονται από αριστερά: Bασιλική Mηντζηλώνη, Bασιλική Tσάµη, Aνθούλα Zέρβα, Bασιλεία Kωσταπαππά, Eυανθία Bελόκα, άγνωστος, Nικόλαος Θανόπουλος (πρόεδρος Σχολικής Eφορίας), παπα-Σπύρος Kολέφας, Θεοδόσης Kουτσός, Bασίλειος Mηντζηλώνης, Θεόδωρος Kαρακώστας, Aθανάσιος Λέκκας (πρόεδρος Kοινότητας), Aναστάσιος Zωίδης. Στο κέντρο το ηρώο.

Σκηνή 1η

Άνδρες και γυναίκες παρακολουθούν την κατάθεση στεφάνων.

Πρόκειται για ένα θεατρικό έργο, ένα πατριωτικό δράµα που αναφέρεται στην πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους και τους Αιγυπτίους την άνοιξη του 1821. Οι σκηνές διαδραµατίζονται λίγες µόνο µέρες πριν την ηρωική έξοδο. Τα πρόσωπα είναι Σουλιώτες οι οποίοι µετά τους σκληρούς αγώνες ενάντια του Αλή πασά

χοντες µαθητές του σχολείου (13 κύρια πρόσωπα και 4-5 µικρά παιδιά), και γι’ αυτό ο δάσκαλος επιστράτευσε και µαθητές του γυµνασίου να µας βοηθήσουν. Και πράγµατι τότε έλαβαν µέρος, ο Παύλος Μπέτζιος, ο Γιώργος Λιάλιος, η Μάρω Πότση, η Αλεξάνδρα Μποντίνη, ο Χριστόφορος Τσάµης ίσως και άλλοι που δυστυχώς δεν τους θυµάµαι.

στενες αφισσούλες µε τίτλους όπως «Ζήτω η 25η Μαρτίου» «Ζήτω το Έθνος» κ.λ.π. κολληµένες στα τζάµια των παραθύρων, κάδρα στους τοίχους µε τους ήρωες, και µεις αγχωµένοι λες και επρόκειτο για την παράσταση της ζωής µας, περιµέναµε τους …..θεατές. Μέσα σε λίγη ώρα η αίθουσα πληµµύρισε από χωριανούς. Όλοι έµειναν µε το στόµα ανοιχτό. Τα είχε φτιάξει τόσο όµορφα και ταιριασµένα ο δάσκαλός µας που νόµιζε κανείς πως επρόκειτο για επαγγελµατικό θίασο. Ο πρωταγωνιστής του έργου, Παύλος Μπέτζιος, Σουλιώτης πολεµιστής, µε πολύ ταλέντο απέδωσε µε παραστατικότητα το ρόλο του και είχε µεγάλη επιτυχία. Το ίδιο προσπαθήσαµε και όλοι µας. Κατά τη διάρκεια του έργου εκτυλίχθηκαν συγκινητι-

θάνατός του. Τραγικές σκηνές στο περιβάλλον της οικογένειάς του παπά και όλα αυτά για χάρη της πατρίδας. Το κοινό παρακολουθεί µε αγωνία και έκδηλο ενδιαφέρον την εξέλιξη επί σκηνής, λόγω και της πλοκής του έργου. Η απαγγελία µε δυνατή φωνή συγκινεί όλους και ο ήχος της φτάνει µέχρι την πλατεία. Η επιτυχία αυτού του έργου ήταν πολύ µεγάλη και θυµάµαι πολλοί έφυγαν δακρυσµένοι. Στο τέλος τα «ζήτωωω» και τα παρατεταµένα χειροκροτήµατα των χωριανών µας, θα αποζηµιώσουν µε το παραπάνω τον κόπο και την προσπάθεια µαθητών και δασκάλου, που παρουσιάσαµε µια ακόµη άψογη γιορταστική εκδήλωση. Το ίδιο συνέβαινε και µε τις άλλες γιορτές. Αυτή την εποχή, (1953-54)

MAPTIOΣ 2015


ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ θυµάµαι ακόµη παραµονές Χριστουγέννων ο δάσκαλος µας ανακοίνωσε µια πολύ ευχάριστη είδηση. Θα πηγαίναµε στη Βο-

τα πρώτα Χριστουγεννιάτικα δώρα που παίρναµε. (Συνέχεια στο επόµενο φύλλο)

Aπόσπασµα από την 5η σκηνή του θεατρικού, που αποτελεί την κορύφωση του δράµατος. Ο πρωταγωνιστής, Παύλος Μπέτζιος, πεθαίνει από εχθρικό βόλι στα χέρια του ιερέα πατέρα του.

Στο κέντρο της Bοστίνας οι µαθητές µε το δάσκαλο και τον παπα-Σπύρο.

στίνα για να παραλάβουµε δώρα από τον Ερυθρό Σταυρό Αυστραλίας. Η χαρά µας απερίγραπτη. Ξεκινήσαµε µε τα πόδια µέσα από το λάκκο και όταν φτάσαµε στον πλάτανο της Βοστίνας, µια κυρία άνοιξε µια µεγάλη τσάντα και έδινε στον καθένα µας κι από ένα σακουλάκι. Όταν ανοίξαµε τα σακουλάκια µας έκπληκτοι βρήκαµε µέσα πολλά δώρα όπως: σχολικά είδη, µολύβια, σβηστήρες, τετράδια και πολλά µικρά παιγνίδια, σβούρες, φυσαρµόνικες, µπίλες (βόλους), «ΠΑΡΤΑ ΟΛΑ » (µε αυτές παίζαµε αντί χρηµάτων, που φυσικά δεν υπήρχαν, µε κουµπιά, καρύδια) κ.α. Ήταν

Aν έχετε περισσότερες πληροφορίες, διορθώσεις ή δικές σας σκέψεις, καθώς και φωτογραφίες, γράψτε µας στο: ioabodinis@gmail. com ή στη διεύθυνση της εφηµερίδας µας «∆OΛIΩTIKA», Aπολλωνίας 21 - 45332 IΩANNINA. I.M.

9

O TAXY∆POMOΣ TOY XΩPIOY Mε χαρά λάβαµε και δηµσιεύουµε την παρακάτω επιστολή από τον παλιό ταχυδρόµο του χωριού µας Γιώργο Παράσχο: Στο φύλλο 124 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ - ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2014 στα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» διάβασα για τον ταχυδρόµο του χωριού. Θέλω από καρδιάς να ευχαριστήσω τον αρθρογράφο σας (Γ.Μ.) για το αφιέρωµα στο πρόσωπό µου. Αλλά ας µου επιτρέψει ο αρθρογράφος σας να κάνω µια διόρθωση για τον πάλαι ποτέ ταχυδρόµο µπάρµπα Γιάννη Γκόγκο. Ξεκινούσε πρωί-πρωί από Πωγωνιανή πρώτα για Σταυροσκιάδι ∆ρυµάδες - Κακόλακκο Μερόπη - Παλαιόπυργο - Κάτω Μερόπη και κατέληγε στο ∆ολό. Όποτε είχε περιθώριο για ξεκούραση και να πάρει και κανένα τραγούδι βοηθώντας τον από τον αείµνηστο Γιώργο Ντόντη. Μερικές φορές, όµως, ξεχνιόταν και τον έπαιρνε η νύχτα αρχίζοντας η οικογένειά του να ανησυχεί και η γυναίκα του να βγαίνει µέχρι την άκρη της χαράδρας (Κουβάρα) από το µέρος της Πωγωνιανής φωνάζοντας: «Γιάννηηη...», επειδή το µονοπάτι της χαράδρας που θα διάβαινε ήταν στενό και το ζώο (µουλάρι) που χρησιµοποιούσε φοβόταν καµιά φορά και υπήρχε αγωνία µήπως τον γκρεµίσει, κ.λπ. Αλλά θέλω να προσθέσω και κάτι από την εµπειρία µου ως ταχυδρόµος. Στις µέρες µου το δροµολόγιο έγινε µηχανοκίνητο και καθώς πήγαινα πρωινές ώρες στα χωριά οι χωρικοί, µέχρι τουλάχιστον την δεκαετία του 1970, περίµεναν τον ταχυδρόµο προτού πάνε στη δουλειά τους (χωράφι, ζωντανά κ.λπ.). Όταν είχαν γράµµα από το σύζυγο ή το παιδί προπαντός από το εξωτερικό το έπαιρναν στον κόρφο τους και µετά πήγαιναν στη δουλειά και όταν ξεκουράζονταν κάτω από τη σκιά της γκορτσιάς ή άλλου δέντρου το διάβαζαν και το ξαναδιάβαζαν, νοµίζοντας ότι έτσι είχαν επικοινωνία µε τους δικούς τους ανθρώπους, ακόµα και το φιλούσαν, αλλά και καµιά που δεν ήξερε γράµµατα έπαιρ-

νε το γράµµα µαζί της και το διάβαζε νοερά (όπως της το διάβαζε ο δάσκαλος ή κάποιος άλλος). Μέχρι τη δεκαετία του 1970 δεν υπήρχε άλλος τρόπος επικοινωνίας µε ξενιτεµένους εκτός από την αλληλογραφία. Στα µισά της δεκαετίας του 1970 άρχισε να µπαίνει και κανένα τηλέφωνο στο κεντρικό καφενείο του χωριού και αργότερα δειλά-δειλά και σε κανένα σπίτι. Οπότε όταν υπήρχε ανάγκη επικοινωνούσαν µε τους δικούς τους, ώσπου σήµερα ο κάθε ένας έχει το κινητό τηλέφωνο (προπαντός οι νέοι που το κρατούν ανά χείρας) και επικοινωνούν µε τους δικούς τους ή και άλλα πρόσωπα ανά πάσα στιγµή αλλά και σήµερα µέσω Ίντερνετ µιλούν και βλέπουν τα πρόσωπα µε τα οποία επικοινωνούν. Η δουλειά του ταχυδρόµου µέχρι τη δεκαετία του 1970 ήταν λειτούργηµα. Σήµερα η δουλειά του ταχυδρόµου είναι ρουτίνα. Και πάλι ευχαριστώ. Γεώργιος Παράσχος

«∆OΛIΩTIKA» Όργανο του Eκπολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Iωαννίνων

Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Tηλ. 26510 44558 E-mail: [email protected] Yπεύθυνος έκδοσης: Μποντίνης Ιωάννης Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου

Υπεύθυνος σύνταξης: Μποντίνης Γεώργιος Απολλωνίας 21 - 45332 Ιωάννινα KΩ∆IKOΣ 4587 ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Kώστας Mέξης Γεώργιος Μποντίνης Iωάννης Mποντίνης Xάρης Παπακώστας ∆ηµήτριος Πότσης Bασίλειος Xρήστου Eλευθέριος Φωτόπουλος Οι συνδροµές - συνεργασίες να αποστέλλονται στη ∆/νση: Mποντίνη Iωάννη Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Ιωάννινα Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι, δεν επιστρέφονται. Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.

MAPTIOΣ 2015


Το νέο βιβλίο του Κώστα Κωστούλα

Μολογήµατα της µάνας Και άλλες ιστορίες ε τον παραπάνω τίτλο κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο ο Κώστας Κωστούλας. Πρόκειται για το 42ο βιβλίο που κοσµεί την πλούσια «ΠΩΓΩΝΗΣΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ». Είναι συµπλήρωµα του παλαιότερου βιβλίου του «Η µάνα µολογάει κι εγώ γράφω» (9η έκδοση 1996). Με τον τίτλο του κι µόνο σε προετοιµάζει για το περιεχόµενό του. Το διάβασα χωρίς διακοπή. ∆εν συγκινήθηκα µόνο αλλά και ενθουσιάστηκα, γιατί έµαθα πολλά που δεν γνώριζα για το χωριό µας. Πρόκειται για µια καταγραφή αναµνήσεων από τη µάνα αλλά περιλαµβάνει και προσωπικές οικογενειακές αναµνήσεις του ίδιου του συγγραφέα. Ο Κώστας Κωστούλας, ανεξάντλητος, όπως πάντα, κατά κυριολεξία αιώνιος έφηβος, µε την συγκινητική επιµονή, συνεχίζει να µας προσφέρει έργα πολύτιµα, έργα διαχρονικά. ∆ιαθέτει, εκτός της στερεάς επιστηµονικής του συγκρότησης, πλούσια εµπειρία, ακάµατο δραστηριότητα, αγάπη διά τον τόπο και τους ανθρώπους του. Ο τρόπος ζωής σ’ έναν τόπο δηµιουργεί βιώµατα στον καθένα, που µε κάθε ευκαιρία ανακαλούνται στην µνήµη και νιώθεις την ανάγκη κάπου να τα διηγηθείς. Αυτές τις αναµνήσεις - εµπειρίες και γεγονότα, ξέθαψε από τα κιτάπια της η µάνα Αναστασία και τα µοιράστηκε µε το γιό της Κώστα. Οι 83 σελίδες του βιβλίου γραµµένες µε αγάπη, µε αλήθεια, µε βιώµατα, περιλαµβάνουν ηθογραφικά κείµενα, θέµατα από την καθηµερινή ζωή των ανθρώπων, ήθη, έθιµα, θρησκευτική ζωή, τοπικές παραδόσεις, φυσικό περιβάλλον. Η µάνα µολογάει µε σαφή και κατανοητό τρόπο, µε απόλυτη ακρίβεια και µε απλό και παραστατικό ύφος προσωπικές µαρτυρίες, γεγονότα και περιστατικά από τη ζωή της στο ∆ολό. Με την αφήγησή της εξασφαλίζει αµεσότητα, πειστικότητα και αληθοφάνεια και γι’άυτό τα θέµατά της είναι ενδιαφέροντα. Στο βιβλίο καταγράφονται ακόµη οικογενειακές ιστορίες από προσωπικές αναµνήσεις του συγγραφέα, γι’ αυτό και το βιβλίο είναι περιορισµένης κυκλοφορίας σε αντίτυπα.

Μ

Η ανάκληση αυτή των αναµνήσεων της µάνας και του Κώστα µας γεµίζει νοσταλγία και αφήνει µια πικρή γεύση για τα χρόνια που πέρασαν ανεπιστρεπτί, για τα πρόσωπα που έφυγαν και δεν θα ξαναδούµε ποτέ. Οι µεγαλύτεροι σε ηλικία έχουµε χρέος να διηγούµαστε στους νεότερους τις όποιες ιστορίες ξέρουµε και πώς οι παλαιότεροι αντιµετώπιζαν τις δυσκολίες της ζωής. Ειδικότερα έχουµε χρέος να µεταλαµπαδεύσουµε την εθνική µας παράδοση, διατηρώντας µε αυτό τον τρόπο την πολιτιστική µας ταυτότητα. Και τα δύο αυτά βιβλία ο αγαπητός Κώστας όχι µόνο χάρισε στο σύλλογό µας, αλλά µας έδωσε και την άδεια να δηµοσιεύουµε στα ‘∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ’ οποιοδήποτε κείµενο θέλουµε. Τιµή για το σύλλογο µας και µεγάλη χαρά και ικανοποίηση για µας και όλους τους ∆ολιώτες που δίνεται η ευκαιρία, µέσα από αυτά τα κείµενα, να µάθουµε πολλά άγνωστα στοιχεία για το χωριό µας. Ο πολιτιστικός σύλλογος συγχαίρει και παράλληλα ευχαριστεί από καρδιάς τον αγαπητό Κώστα για την πολύτιµη προσφορά του. Μια προσφορά στους ∆ολιώτες που θα ήθελαν να ξαναθυµηθούν αλλά και να µάθουν κάτι περισσότερα για τη γενέτειρά τους, αλλά και πολύτιµη προσφορά στους νέους για να εµπλουτίσουν τις γνώσεις τους γύρω από την ιστορία του τόπου τους. Τέλος, «ΤΑ ΜΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ» αποτελούν επίσης πηγή πληροφοριών για τον ιστορικό σε σχέση µε την πολιτική, πολιτισµική, ιστορική και κοινωνική ζωή του τόπου. Ελπίζω το µεράκι του Κώστα γι’ αυτά τα θέµατα δεν θα τον εγκαταλείψει. Αγαπητέ Κώστα να είσαι πάντα καλά. ––––––– Σ.Σ.: ∆ιευκρίνιση για τους νεότερους: Η µάνα Αναστασία Κωστούλα ήταν κόρη του ∆ηµήτρη (Μήτση) Μούστου και αδελφή του αείµνηστου Λευτέρη Μούστου. Παντρεύτηκε στη Μερόπη τον Χρήστο Κωστούλα. I.M.

10

Ο Βασίλης Παπαλαζάρου “ΣΤΟΝ ΙΣΚΙΟ ΤΗΣ ΘΥΓΑΤΕΡΑΣ” θεατρική οµάδα “Ονειρόδραµα”, στην οποία συµµετέχει

Ηο συγχωριανός µας Βασίλης Παπαλαζάρου, παρου-

σιάζει σε δύο παραστάσεις το Σάββατο και την Κυριακή 4 & 5 Απριλίου (ώρα 21:15) σε συµπαραγωγή µε το ∆ΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων στο θέατρο Καµπέρειο στα Γιάννενα, την παράσταση “Στον ίσκιο της θυγατέρας”. Πρόκειται για µια θεατρική παράσταση που ανέβηκε µε επιτυχία τον περασµένο Μάρτιο στο ∆ηµοτικό Θέατρο Πειραιά και συντίθεται από επτά παραµύθια: “Ο βασιλιάς των λαών”, “η µήτρα των παραµυθιών”, “ο καηµός”, “ο ύπνος”, “το κοκόρι”, “η τύχη της λωλής”, “οι κόρες του παπά”. Πολλά από τα δηµοφιλή παιδικά παραµύθια µεγάλων συγγραφέων του εξωτερικού ή ανώνυµων ελλήνων (που έχουν επιβιώσει περνώντας από στόµα σε στόµα) έχουν ένα σκοτεινό πυρήνα. Αυτό ακριβώς εξερευνά η οµάδα Ονειρόδραµα, κάνοντας ένα ταξίδι µέσα από την παράσταση “Στον ίσκιο της θυγατέρας” από τον σκοτεινό µας πυρήναπαρελθόν, στη σύγχρονη πραγµατικότητα του τώρα. Ο άγνωστος και σκοτεινός κόσµος της ενηλικίωσης, η λαγνεία, η βία, ο έρωτας, η ζήλια, η εξουσία, η µαταιοδοξία, το ταξίδι της αυτογνωσίας, οι ανθρώπινες σχέσεις και οι µύχιες σκέψεις , είναι ο τόπος συνάντησης επτά παραµυθιών που όπως όλα τα παραµύθια πατούν στο χθες κι ερµηνεύουν το σήµερα και υποστηρίζουν ότι θα τα καταφέρουµε αρκεί να είµαστε ανοιχτοί στο θαύµα και να εµπιστευόµαστε τους άλλους και τη ζωή. Έτσι οι ιστορίες µε αλήθειες µεταµφιεσµένες αλλά αναγνωρίσιµες, µπορούν να αγγίζουν τις καρδιές και να καταλαγιάζουν τους φόβους. Εκτός από τον Βασίλη Παπαλαζάρου, συµµετέχουν οι ηθοποιοί Πέννυ Καλαφατάκη, Γιώργος Μενεδιάτης και η Χριστίνα Μουδάτσου. Η παράσταση απευθύνεται σε ενήλικες και παιδιά άνω των 12 ετών.

H θεατρική οµάδα παρέα µε τους ∆ολιώτες µετά την πρώτη παράσταση στα Γιάννενα.

Παρουσίαση της Ποιητικής Συλλογής του Άγγελου Κούρου «ΚΟΥΒΑΛΑΜΕ ΠΑΝΩ ΜΑΣ Υ∆ΡΟΚΥΑΝΙΟ» των Εκδόσεων ΜΕΛΑΝΙ Τρίτη 14 Απριλίου και ώρα 8:30 στο ΚΑΦΕ «ΣΚΑΛΑ», Εθνικής Αντιστάσεως 50 (Περιοχή Σκάλας) Το βιβλίο θα παρουσιάσουν οι: Λάκης Παπαϊωάννου και Μιχάλης Αράπογλου Τα ποιήµατα θα διαβάσουν οι: Γιολάντα Καπέρδα και Βασίλης Σιάφης Συντονίζει η Αγνή Βραβορίτου.

MAPTIOΣ 2015


Χαρακτηρίστηκε ως µνηµείο το γεφύρι του Κουβαρά στο ∆ολό Έξι γεφύρια της Ηπείρου, που χρονολογούνται από τον 18ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα και διατηρούνται ως αριστοτεχνήµατα της παραδοσιακής µηχανικής και γεφυροποιίας της Ηπείρου, αλλά και ως τεκµήρια της ιστορικής κοινωνικότητας του τόπου αυτού στο διάβα δυο αιώνων, χαρακτηρίζονται µνηµεία από το Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού. Σ’ αυτά περιλαµβάνεται και το δικό µας γεφύρι στο φαράγγι Κουβαρά, τα υπόλοιπα πέντε γεφύρια βρίσκονται στο Ζαγόρι στη ∆όλιανη, στη θέση Καλντερούσια της ∆όλιανης, του Γεροµνιού στους Κήπους, στη θέση Σλίβα της Λεπτοκαρυάς και στη θέση Ριζιανά στους Νεγάδες. Αποτελούν πολύτιµη µαρτυρία της ζωής της τοπικής κοινωνίας και του τρόπου οργάνωσης και κατασκευής τεχνικών έργων. Ο χαρακτηρισµός των γεφυριών ως µνηµείων έχει σκοπό τη θεσµική εξασφάλιση της διάσωσης, συντήρησης και προβολής της πολιτιστικής κληρονοµιάς της Ηπείρου. Οι κατασκευές αυτές, που ήταν απαραίτητες για την µετακίνηση ανθρώπων και εµπορευµάτων στις παραδοσιακές κοινωνίες της Ηπείρου των δύο προηγούµενων αιώνων, δηµιουργήθηκαν κάτω από ιδιαίτερες, συχνά επώδυνες ιστορικές, κοινωνικές και οικονοµικές συνθήκες. Αποτελούν, λοιπόν, πολύ χαρακτηριστικά και αξιόλογα δείγµατα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Επιπλέον όµως, αποτελούν αδιάψευστα τεκµήρια των αγώνων των Ηπειρωτών για την προκοπή του τόπου τους και της συµβολής τους στην εξέλιξη της χώρας. Το γεφύρι του Κουβαρά Το µονότοξο γεφύρι του Κουβαρά χτίστηκε το 1926 και βρίσκεται στο βορειοδυτικό τµήµα της περιοχής Πωγωνίου στο σηµείο της χαράδρας που περνάει το

µονοπάτι από το ∆ολό, κάτω από το εικόνισµα στο Τσουµπάρι, προς την Πωγωνιανή. Γεφυρώνει το ρέµα Κουβαρά στη θέση Γούβες. Κτίστηκε από τον πρωτοµάστορα Πασχάλη Ζιούνη (1898-1988), τον Πέτρο Γιαννούλη Τσερώνη (18691945, σεµνός πρωτοµάστορας, πελεκάνος και το δεξί χέρι του Πασχάλη Ζιούνη) και το µπουλούκι τους που αποτελούσαν οι Θωµάς Τσερώνης (1891-1936), Κώτσιος Γαλάνης (1892-1949,), Μήτσιος Γούσιας (1897-1991), Τολούδης Γαλάνης (1869-1938), Κύρκας Γαλάνης (1893-1972), Λάµπρος Γαλάνης (1902-1973) και τα µαστορόπουλα Νάσιος Ζιούνης (1911-

1988)και Μίχος Τσερώνης (19112003). Εκείνη την εποχή ο Πασχάλης Ζιούνης έχτιζε σπίτι στο ∆ολό (πιθανόν του Γιώργου Λατσούνα). Οι δηµογέροντες της Βοστίνας του ζήτησαν και συµφώνησαν να φτιάξει το γεφύρι. Η δοµή του σχεδιάστηκε και υπολογίστηκε από τον Μελιγκανό, µηχανικό της Νοµαρχίας Ιωαννίνων, κοστολογηµένη 50.000 δρχ. Ο µαστρο-Πασχάλης πρωτοµάστορας και το µπουλούκι του (όλοι µεγαλύτεροι του!) έφτιαξαν το γεφύρι µε κόστος 16.000 δρχ. Η συµφωνία κλείστηκε στο όνοµα του Κώτσιο Γαλάνη, είναι αυτός που κρατούσε τα δεφτέρια. Οι µαστόροι της Ηπείρου (και κυρίως των Μαστοροχωρίων της Κόνιτσας), οι γνωστοί πετράδες, αποτελούσαν µια κοινωνία ανθρώπων µε µεγάλη τεχνογνωσία στην κατασκευή γεφυριών και µεγαλούργησαν στην Ελλάδα από τον 16ο µέχρι τον 19ο αιώνα.

11

Ο ∆άσκαλος ο Παντελής ώρα

τελευταία στα βλέπω µετά χαράς να βρίσκεται όλο και πιο συχνά στο προσκήνιο το όνοµα του δάσκαλου του Παντελή Ζωίδη. Και λέω µετά χαράς γιατί το πρόσωπο αυτό έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην ζωή του ∆ολού τη δεκαετία του 50. Και φυσικά και στην δική µου παιδική ζωή. Όταν γύρισα στο ∆ολό, µικρό παιδί από την Αθήνα, µετά απ’ τον όπως θέλει ο καθένας να τον αποκαλέσει πόλεµο, για να υπάρχει έστω και η υποτυπώδης ζωή στο ∆ολό έπρεπε να υπάρχει ανοικτό σχολείο. Για τα παιδιά, φρόντισε µεταξύ άλλων και ο σεβαστός µου νονός Νίκος Θανόπουλος, φέρνοντας οικογένειες από άλλα χωριά. Πιο κατάλληλος άνθρωπος για δάσκαλος δεν θα µπορούσε να υπάρξει από τον «γέννηµα και θρέµµα» ∆ολιώτη, τον γείτονα, τον οικογενειακό φίλο, τον δάσκαλο τον Παντελή. Με πρωτόγονα µέσα, χωρίς σχολικό κτήριο, υπόφερε τα πάνδεινα και τα κατάφερε θαυµάσια. Για σχολείο χρησιµοποιήθηκε το σπίτι του Μήτση Mούστου ο οποίος το πρόσφερε για το καλό του χωριού και σε αυτόν πρέπει αν είµαστε υπόχρεοι όλοι οι ∆ολιώτες γιατί χωριό χωρίς σχολείο, είναι χωριό χωρίς ζωή. Τον δάσκαλο είχα να τον δω από την ηµέρα που έφυγα από το χωριό για την Αµερική. Συνταξιδέψαµε µάλιστα µαζί στο ίδιο κάθισµα σε ένα από τα τότε λεωφορεία του ΚΤΕΛ από Γιάννενα στην Αθήνα. Εκείνος για κάποια προσωπική δουλειά και εγώ µε τη µάνα µου για να συνεχίσουµε µετά από λίγες ηµέρες για Νέα Υόρκη. Θυµάµαι µάλιστα που µου έλεγε, προσπαθώντας προφανώς να καθησυχάσει την αβεβαιότητα προς το άγνωστο που είχα, λέγοντάς µου. «Εµένα θα µε θυµάσαι µέχρι το µισό του δρόµου. Από εκεί και πέρα θα έχεις την αγωνία να ξαναδείς τα αδέλφια σου που θα πας να συναντήσεις. Τον άνθρωπο αυτόν δεν είχα ξαναδεί ποτέ, µέχρι την ηµέρα που περνώντας σαν αστραπή από το ∆ολό, χωρίς συγκεκριµένο σχέδιο να παραµείνω έστω και για λίγο εκεί, τον είδα να ανεβαίνει τα σκαλιά για το µεσοχώρι. Εϊχε έρθει στο χωριό γιατί ήταν η ηµέρα που πέθανε η µάνα του, η αγαπηµένη σε όλους µας θειάκω Χαρίκλω. ∆εν υπήρχε περίπτωση να µην τον γνώριζα µια και ήταν ολόιδιος όπως τον είχα αφήσει. Ψηλός, λεπτός και λυγερόκορµος. Χαιρετηθήκαµε και ξαναχωρίσαµε. Ήταν πάντα ένα πρόσωπο για το οποίο ρωτούσα συχνά τον Γιάννη τον Μποντίνη µε τον οποίο έστειλα τους χαιρετισµούς στον δάσκαλο. Ξαφνικά λέω στον Γιάννη. Γιατί δεν µου δίνεις το τηλέφωνό του να τον πάρω εγώ. Γιατί αν περιµένω να τον συναντήσω τυχαία στο ∆ολό ξανά µάλλον µαταιοπονώ. Τον πήρα εδώ και λίγες εβδοµάδες στο τηλέφωνο λοιπόν και έδωσα στον εαυτό µου µια πολύ µεγάλη χαρά. Είπαµε πολλά και διάφορα και έφερα τον ευαυτό µου πίσω νοερά περίπου τα 60 –ναι 60 χρόνια– και τώρα δάσκαλε απευθύνοµαι σε σένα. Θέλω να σου πω, πόσο χαίροµαι που ήλθα σε επαφή µαζί σου. Θέλω επίσης, δηµοσίως να σε ευχαριστήσω για τα τόσα που έκανες για µας τα

Τ«∆ΟΛΙΏΤΙΚΑ»,

MAPTIOΣ 2015


12

Η κοπή πίτας του Πολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Ιωαννίνων

Την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου

2015, ο Πολιτιστικός Σύλλογος ∆ολού πραγµατοποίησε την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας. Η εκδήλωση έγινε στην καφετέρια “Piazza del Santo”, όπου οι χωριανοί µας συγκεντρωθήκαµε σ’ ένα πολύ ζεστό και οικογενειακό κλίµα. Η προσέλευση ήταν πέραν του αναµενοµένου και από τα Γιάννενα και από το ∆ολό. Στην οµιλία του ο Πρόεδρος

του Πολιτιστικού Συλλόγου Γιάννης Μποντίνης, αφού ευχαρίστησε όλους όσους τίµησαν µε την παρουσία τους την εκδήλωση, ευχήθηκε χαρούµενη κι ευτυχισµένη χρονιά. Αναφέρθηκε στα πεπραγµένα της περσινής χρονιάς του Συλλόγου, καθώς επίσης και στους στόχους της τρέχουσας χρονιάς. Στη συνέχεια κάλεσε τον ∆ηµήτριο Πότση, που έχει διατελέσει για πολλά χρόνια,

Ο ∆άσκαλος ο Παντελής πολύ δύσκολα εκείνα χρόνια. Σε µια εποχή που η επικοινωνία από το ∆ολό µε τον υπόλοιπο κόσµο ήταν υποτυπώδης, εσύ µας ενηµέρωνες για όλα. Ήσουν ανάµεσα στα πολύ λίγα πρόσωπα στο χωριό που θα απευθύνονταν κανείς για κάποια βοήθεια. Ο δάσκαλος, ο παπάς, ο πρόεδρος του χωριού όπως επίσης και οι λίγοι δηµογέροντες που πάντα υπάρχουν σε κάθε χωριό, και που µε την σοφία τους και την πείρα που διέθεταν

έδιναν λύσες σε καταστάσεις που προέκυπταν. Επί προσωπικού επιπέδου θέλω να τονίσω ότι έπαιξες και εσύ έναν πολύ σηµαντικό ρόλο στην παιδική µου ζωή, και στην διαµόρφωση του χαρακτήρος µου όποιος και αν είναι. Με σένα δάσκαλο τελείωσα το δηµοτικό σχολείο και εσύ µε προετοίµασες για τις εισιτηρίους εξετάσεις για το γυµνάσιο. Εσύ επίσης, µε πήρες µαζί σου δύο φορές σε σχολικές κατασκηνώσεις. Μια στη Βήσσανη και µια στο Βασιλικό.

πρόεδρος του Συλλόγου να κόψει την πίτα. Την πίτα προσέφερε όπως κάθε χρόνο η συγχωριανή µας Μαρία Μπακόλα, την οποία ευχαριστούµε πολύ. Το φλουρί, που κέρδισε ο Γιώργος Μποντίνης, αντιπροσώπευε ένα εξαιρετικό λαογραφικό βιβλίο του Αναστάσιου Μηλιώνη και της Στέλλας Όλγας Μηλιώνη από το Περιστέρι (Μέγγουλη) Πωγωνίου

µε τίτλο “Όταν το στάρι φύτρωνε στις πέτρες”, που αναφέρεται στα ήθη και έθιµα του Πωγωνίου.

Μικρά παιδιά τότε, δεν ξέραµε, ή δεν είχαµε το θάρρος να σου αποτείνουµε ένα µεγάλο ευχαριστώ. Τώρα όµως «µεγαλώσαµε». Μάλλον «πάρα πάρα» µεγαλώσαµε. Σου αποτείνω λοιπόν δηµοσίως, ένα πάρα πολύ µεγάλο ευχαριστώ για ό,τι µου προσέφερες. Εύχοµαι ο Θεός να µας χαρίζει µακροζωία για να υπάρξει έστω και µια ακόµη συνάντηση µεταξύ µας. Γεια σου ∆ΑΣΚΑΛΕ Με εκτίµηση Παύλος Μπέτζιος

Συγχαρητήρια σε όλους τους παρόντες, πρωταγωνιστές και µη και ευχόµαστε τέτοιες ευχάριστες συνάξεις να γίνονται συχνά πέρα από το έθιµο. Περισσότερες φωτογραφίες από την εκδήλωση στο site µας (www.dolo.gr)

ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ Α΄3MHNO 2015

Recommend Documents