ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ
KΩ∆IKOΣ 094587
Tαχ. Γραφείο Iωαννίνων Aριθµός. Aδείας 14
ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOY = ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN = ETOΣ 30 N AP. ΦYΛ. 120 N OKT BPIOΣ - NOEMBPIOΣ - ∆EKEMBPIOΣ 2013 TAX. ∆/NΣH: AIAKI∆ N 36 N 452 21 I ANNINA N e-mail:
[email protected] N www.dolo.gr
30 ΧΡΟΝΙΑ ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ εφηµερίδα των απανταχού ∆ολιωτών, αποτελεί ισχυρό, µεταξύ τους συνδετικό κρίκο, όπως και σηµείο αναφοράς των φίλων των ∆ολιωτών, όπου γης. Ειδήσεις τοπικού ενδιαφέροντος, επιφυλλίδες, κείµενα ιστορικού, πολιτισµικού, πολιτιστικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, που άπτονται του ∆ολού και των δράσεων και δραστηριοτήτων των ∆ολιωτών, φτάνουν στα χέρια των πολυάριθµων συνδροµητών της εφηµερίδας κάθε τρεις µήνες, µε απώτερο στόχο ο Σύλλογός µας
να διατηρεί άρρηκτο το δεσµό των χωριανών, µε τη συνδροµή της ιστορικής του εφηµερίδας. Η απήχησή της ήταν από την πρώτη κιόλας έκδοση πολύ µεγάλη και αυτό µας χαροποίησε ιδιαίτερα και µας έκανε να συνεχίσουµε µε όρεξη και µεράκι να τη βελτιώσουµε και να την εµπλουτίσουµε µε περισσότερη και καλύτερη ύλη. Πιστεύοµε πως φωτίσαµε και αναδείξαµε την πολιτιστική και πολιτισµική µας ταυτότητα και καθρεφτίσαµε κάποια σπουδαία πράγµατα του τόπου µας, λειτουργώντας πάντοτε εποικοδοµητικά. Ότι κάνουµε το κάνουµε
K O Y B E N TO Y ΛE Σ
Tου ∆HM. ΠOTΣH
ΡΕΚΟΡ ΤΑ «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ»
για το ξακουστό µας Πωγώνι. ∆εν υπάρχει σήµερα στο Πωγώνι άλλη εφηµερίδα, να εκδίδεται συνεχώς τριάντα ολόκληρα χρόνια και να ασχολείται και να γράφουν µόνον για ένα χωριό, όπως το ∆ολό µας την ιστορία του, τα ήθη και τα έθιµα και γενικά την παράδοση και ιδιαίτερα τα πολυφωνικά µας ατόφια ∆ηµοτικά τραγούδια. Και για να θυµούµαστε, για το ρεκόρ αυτό, θα δηµοσιεύσω όλα τα ονοµατεπώνυµα αυτών που έλαβαν µέρος και έγραψαν από ένα κείµενο στην εφηµερίδα µας για την ιστορία του χωριού µας: Γιάννης Μποντίνης, Γεώργιος Μποντίνης, Χριστόφορος Ράπτης, Νίκος Υφαντής, Παναγιώτης Γεωργίου Λιόλιος, Σωκράτης Οικονόµου, Γεώργιος Παράσχος, ∆ηµήτριος Πότσης,
πί τρεις, ήδη, δεκαε-
Ετίες τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ», η
εν µπορώ να µη συγχακαι δηµοσίως, διά µέσω της εφηµερίδος µας, όπου στο φύλλο του ΙουλίουΣεπτ/ρίου του 2013 έσπασε το ρεκόρ στην ποικίλη ύλη, όπου έγραψαν 13 άτοµα! Επίσης υπάρχουν και 15 κλισέ φωτογραφιών µέσα σε δέκα σελίδες, επιµέλεια και τέχνη του Γιώργου Μποντίνη, πάντοτε. Υποχρέωσή µου µεγάλη, σαν µέλος της Συντακτικής Επιτροπής της εφηµερίδος να ευχαριστήσω όλους όσοι θέλησαν και έγραψαν σ’ αυτήν την έκδοση στη δική τους εφηµερίδα, και να συνεχίσουν να γράφουν, και να εκφράζουν την γνώµη τους ελεύθερα για όλα τα ζητήµατα του χωριού µας και γενικά των χωριανών, αλλά και
∆ρώ
Συνέχεια στην 3η σελίδα
µε αγάπη για το χωριό, για τους κατοίκους του. Η προσπάθεια αυτή διευκολύνεται, κατά τη γνώµη µας, και µέσω της ανάρτησης της εφηµερίδας µας και στο διαδίκτυο και ευχόµαστε το νέο µας αυτό εγχείρηµα για τη δηµιουργία αυτής της ιστοσελίδας µε διαδικτυακή διεύθυνση www.dolo.gr να ανταποκριθεί στην αισθητική και στις προσδοκίες όλων σας για έγκυρη και σωστή ενηµέρωση. Θέλουµε να σας ευχαριστήσουµε όλους για τη µέχρι σήµερα συµµετοχή σας, τον ενθουσιασµό και την στήριξη σ’ αυτή
την προσπάθεια του συλλόγου µας και σας καλούµε να ενώσουµε τις δυνάµεις µας για να επιτύχουµε µαζί ένα καλύτερο αύριο µε ποιότητα και νόηµα ζωής και να κάνουµε τα πάντα για το καλύτερο του χωριού µας. Ευχαριστούµε όλους σας, προσδοκώντας, ότι θα συνεχίσουµε να σας έχουµε αρωγούς στην προσπάθεια αυτή. Τέλος, σας υπενθυµίζουµε πως τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» είναι ένα ελεύθερο βήµα για τους ∆ολιώτες και τους φίλους µας που έχουν και θέλουν να πουν κάτι για τον τόπο τους. Το ∆.Σ. του Συλλόγου
H εφηµερίδα µας τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ », ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ιωαννίνων και ο Πρόεδρος του χωριού, εύχονται στους όπου γης πατριώτες ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ για τις Άγιες µέρες των Χριστουγέννων και η Νέα Χρονιά να φέρει καλύτερες µέρες για όλους µας γεµάτες υγεία και αγάπη. Επίσης ό,τι καλύτερο για το όµορφο χωριό µας.
Το παρόν ένθετο «Επετειακό» Ηµερολόγιο έτους 2014 είναι προσφορά του Πολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Ιωαννίνων προς τους αναγνώστες-συνδροµητές της εφηµερίδας µας.
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
2
NEA AΠO THN Α∆ΕΛΦΟΤΗΤΑ ∆ΟΛΟΥ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ «Ο ΑΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ»
Εκείνο το βράδυ στο ∆ολό… Άγγελος Κούρος Καλοκαίρι στο ∆ολό, βράδυ, τα τραπεζάκια γεµάτα µε παρέες και αν κάνεις ένα γύρο από όλα και ακούσεις τις συνοµιλίες θα διαπιστώσεις ότι οι κουβέντες, πολύ συχνά (και ιδίως σε αυτό το µέρος) γυρνάνε γύρω από το παρελθόν. Με έναν τέτοιο µικρό γύρο λοιπόν και ένα χαρτί και ένα στυλό στο χέρι, κατέγραψα τα θέµατα που κουβέντιαζαν εκείνο το βράδυ οι ∆ολιώτες και τα έκανα ερωτήσεις, θέλοντας ίσως να δώσουµε όλοι µαζί µια συλλογική απάντηση στις απορίες που το κοινό µας παρελθόν µας έθετε, εκείνο το βράδυ στο ∆ολό… 1. Ποιος είναι ο πρωτοµάστορας του γεφυριού στο Λάκο; 2. Πότε χτίστηκε το νέο εκκλησάκι του Αγίου; (δεν θέλουµε απορίες, ένας είναι ο Άγιος στο ∆ολό) 3. Πότε χτίστηκε το σχολείο; 4. Που βγαίνει η καλύτερη ρίγανη στο ∆ολό; 5. Ποια είναι η πιο «γνωστή» αχλαδιά στο ∆ολό; 6. Ποια είναι η πιο καλή κερασιά; 7. Ο τελευταίος ταχυδρόµος; 8. Τι χρώµα είχε ο πάγκος στο καφενείο του Κωσταρά; 9. Πόσες είναι οι λεφτοκαριές στο σχολικό; (µε απόκλιση 5αδας θεωρείται σωστή η απάντηση). 10. Ποια χρονιά έκλεισε το καφενείο του Κωσταρά; 11. Πότε χρονολογείται η πρώτη γραπτή µαρτυρία για το ∆ολό; 12. Πόσα πανηγύρια (και ποια) γίνονταν τα παλιά χρόνια στο χωριό; 13. Ποια ήταν η πιο καλή κυδωνιά; 14. Που βρίσκεται το εικόνισµα του Παγούνη; 15. Πότε έγινε η στέρνα της εκκλησίας; 16. Πόσα παντοπωλεία (και ποια) λειτουργούσαν στο ∆ολό; 17. Πότε έγινε η διάνοιξη του δρόµου ∆ολό-Πωγωνιανή; 18. Πότε έγινε η πρώτη θεατρική παράσταση στο ∆ολό; (από όσο γνωρίζουµε τουλάχιστον) 19. Πόσες χρονιές ήταν πρόεδρος ο Νάσο Λεκκας; 20. Πότε φέραµε το νερό από το Λάκο; 21. Πόσες αναπαρατάσεις πωγωνήσιων γάµων έχουν γίνει; 22. Ποιος είναι ο τελευταίος γάµος (∆ολιώτη) που έγινε στον Αγιο Νικόλαο; 23. Ποιοι είναι σήµερα οι Πρόεδροι των αδελφοτήτων Αµερικής, Αθηνών και Ιωαννίνων; 24. Τι ήταν ο Κίτσο Τόµος; 25. Ποιος ήταν ο τελευταίος δάσκαλος; 26. Ποιος έλεγε «πεθαµός και θάνατος»; 27. Ποια είναι τα είδη της βελανιδιάς που συναντάµε στο δολιώτικο;
Γιορτή τσίπουρου Ηπειρωτών Νέας Μάκρης ε την παραδοσακή µυ-
Μσταγωγία, αναβίωσε και
φέτος η διαδικασία απόσταξης τσίπουρου στη Νέα Μάκρη στο οίκηµα των Ηπειρωτών από την τοπική Αδελφότητα Ηπειρωτών Μαραθώνα - Νέας Μάκρης και Ραφήνας «Η Αγία Ειρήνη», «τηρώντας µιά συνέχεια πολλών χρόνων», όπως χαρακτηριστικά
τονίζει ο ακατάµατος και χαλκέντερος Πρόεδρος της Αδελφότητας Βαγγέλης Φωτόπουλος. Η αναβίωση της γιορτής του τσίπουρου από την Αδελφότητα των Ηπειρωτών, είναι ένα έθιµο που έχει καταξιωθεί στα πολιτιστικά δρώµενα του ∆ήµου Μαραθώνα. Απόδειξη ότι το τιµούν µε την παρουσία τους όχι µόνο τα µέλη της Αδελφότητας, αλλά πολλοί ακόµα δηµότες, που έχουν συνηθίσει να µετέχουν, κάθε χρόνο τέτοια εποχή, στο παραδοσιακό δρώµενο, αλλά και στο τρικούβερτο γλέντι που το συνοδεύει.
EΛENH KAΛAΓKIA
«Του φθινοπώρου η πικρή καντάδα» (Ποιήµατα)
Το ∆.Σ. της Αδελφότητας ∆ολού συγχαίρει το µέλος του Ελένη Καλαγκιά για την νέα ποιητική της συλλογή µε τίτλο «Του φθινοπώρου η πικρή καντάδα». Χαρακτηριστικό δείγµα της γραφής της είναι το ακόλουθο ποίηµα το οποίο περιλαµβάνεται στη συλλογή.
Μην το κάνουµε και θέµα ∆ιαλύσεις, απολύσεις ∆ραστικές ξανά οι λύσεις Και για όσους την γλυτώσουν Φόρους και περικοπές Το προστάζει η Ευρώπη Πρέπει να βρεθούν οι τρόποι Για τη µείωση του χρέους Και λοιπές συναλλαγές Θέσεις, κρίσεις και επικρίσεις Συζητήσεις, αντιρρήσεις Και µπερδεύτηκε και πάλι Ο ταλαίπωρος λαός Ξαναψάχνει διεξόδους Στων πολιτικών τους λόγους Μα δεν βρίσκεται η άκρη Και στενεύει ο κλοιός Αρχές, τάξεις, παρατάξεις Ίδιες πάντοτε οι πράξεις Και το άθροισµα στο τέλος Παραµένει αρνητικό Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη Και το χρήµα πάλι πέφτει Στην αντίπερα την όχθη Με το πλούσιο µερτικό Και το ψέµα πάει στο ψέµα Μην το κάνουµε και θέµα Και κυλήσει το ποτάµι Και µας πνίξει το θεριό Ίδια γεύση η καραµέλα Κι ο λαός µέσα στην τρέλα Και για να τα βγάλει πέρα Τρώει αέρα …καπνιστό. Ακολουθεί ανάλυση της ποιητικής συλλογής από την ∆ολιώτισσα ∆.Χ.Γ.: Κρατώντας στα χέρια µου τη νέα ποιητική συλλογή µε τίτλο
«Του φθινοπώρου η πικρή καντάδα» της συγχωριανής µας Ελένης Καλαγκιά, η µατιά µου πέφτει στην αφιέρωση «Σ’ αυτούς που αντιστέκονται στην µιζέρια». Οι λέξεις αυτές τόσο επίκαιρες, δε θα µπορούσαν ν’ αποκτήσουν βαθύτερο νόηµα παρά µόνο µε τον ποιητικό λόγο και µάλιστα όπως αυτός εκφράζεται στα ποιήµατα της Ελένης Καλαγκιά. Λόγος µεστός, βιωµατικός, λυρικός, λέξεις απλές, σύνθετες, αντίθετες συνθέτουν την ποίηση της και φανερώνουν την ευαισθησία και αισθητική της. Στη συλλογή αυτή διακρίνουµε στοιχεία ρεαλιστικά όπως «...ποτάµια η βροχή στους δρόµους», αλλά και υπερρεαλιστικά όπως «...σώστε τους νεκρούς». Τα ποιήµατα αποπνέουν αισιοδοξία, συγκίνηση αλλά και µελαγχολία. Ο ίδιος ο τίτλος της ποιητικής της συλλογής «Του φθινοπώρου η πικρή καντάδα» επιβεβαιώνει την παρατήρηση αυτή. Η ποιήτρια δεν ακολουθεί συνήθως την τυπική στιχουργική, οµοιοκαταληξία, συµµετρία στον αριθµό των συλλαβών και στίχων και παρά τον πεζολογικό τους χαρακτήρα έχουν έντονο ρυθµό. Τα θέµατα τα αντλεί από την καθηµερινότητα, τη φύση, την πολιτικοκοινωνική κατάσταση του τόπου όπως στο «Μην το κάνουµε και θέµα», αλλά και από τις έντονες µνήµες του παρελθόντος, ανεξίτηλες, βαθιά ριζωµένες στην ψυχή της όπως «Στο πέρασµα του µεταξιού» και «Μα κάποιες Κυριακές». Η Ελένη Καλαγκιά πέτυχε να εκφράσει µε τις ιδέες της, τις σκέψεις της «...που δεν στέρεψαν» ότι «σ’ αυτόν τον κόσµο που υποφέρουν οι πολλοί», «τίποτα δεν µπορεί να αλλάξει αν δεν αλλάξεις τον τρόπο που κοιτάς γύρω σου».
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I
TIKA»
K O Y B E N T O Y ΛE Σ Συνέχεια από την 1η σελίδα ένα ονοµατεπώνυµο µε τα γράµµατα Ζ.Α., Αγνή Βραβορίτου, Ελένη Καλαγκιά, ∆έσποινα Πορίκη και η µικρή µαθήτρια της Β΄∆ηµοµοτικού Θέτιδα Ζούκα, γειτονοπούλα µας. ΑΠ’ ΟΣΑ ΓΝΩΡΙΖΩ ΣΑΣ ΓΡΑΦΩ Στο ίδιο τεύχος της εφηµερίδος µας και στην 6η σελίδα διάβασα ένα µικρό, αλλά υπέροχο και πολύ κατατοπιστικό κειµενάκι µε την εξής επικεφαλίδα «Αξέχαστες οι νύχτες (αλλά και οι µέρες) του ∆ολού» και αναλύει πώς πέρασε, τι είδε, τι άκουσε και τι θυµήθηκε όταν ζούσε (µικρός ή µικρή) στο χωριό µας, στο οποίο υπογράφει στο τέλος του κειµένου µε τα αρχικά Ζ.Α. Οι ευχαριστίες µου είναι πάρα πολλές, πρώτον διότι το άτοµο αυτό άρχισε να γράφει για το χωριό µας, δεύτερο φαίνεται καθαρά ότι είναι µορφωµένο, δηλαδή «γραµµατισµένο» που λένε στα χωριά µας, και τελευταίο πιστεύω ακράδαντα θα συνεχίσει να γράφει στην εφηµερίδα µας και του θυµίζω ότι κάθε τρίµηνο θα περιµένω µε αγωνία το κείµενό του. Και τώρα απαντώ στο Κουΐζ όσα γνωρίζω και θυµάµαι από την παιδική µου ηλικία: Τα παλιά χρόνια στην περιοχή του Πωγωνίου η «αρµάτα» των γυναικών ήταν: Ένα άσπρο µεσοφόρι, µετά το σεγγούνι, ο ντουλαµάς και η ποδιά µέχρι κάτω στα πόδια και στο κεφάλι η οµπόλια και το πρόχειρο «φακιόλι». Αυτή η φορεσιά για νάναι τέλεια, χρειάζονταν διάφορα κεντήµατα µε κλωστές από µετάξι µεταξοσκώλικα το λεγόµενο «κουκούλι». το επεξεργάζονταν και κένταγαν το
ντουλαµά και την ποδιά. Επίσης η οµπόλια ήταν ολόκληρη φτιαγµένη από µετάξι. Η τροφή του µεταξοσκώλυκα ήτανε τα φύλλα της µουργιάς τα πιο τρυφερά! Έτσι κάθε οικογένεια που ’χε κορίτσια έπρεπε νάχει τουλάχιστο δύο φορεσιές σύµφωνα µε τα πατροπαράδοτα έθιµα. Απ’ ότι θυµάµαι 7-10 οικογένειες στο χωριό, για πολλά χρόνια έκαναν την επεξεργασία του µεταξοσκώλυκα και βολεύονταν ολόκληρο το χωριό και µερικά διπλανά χωριά µε µετάξι για τα κορίτσια των που ήτανε για παντρειά. Από τη µακαρίτισσα την µάνα µου µου έλεγε ότι στο χωριό µας υπήρχαν περίπου 30 µουργιές όταν ήταν κορίτσι το ∆ηµοτικό Σχολείο. Εγώ στη γειτονιά µου είχαµε 6-8 µουριές, σήµερα µόνον τρεις-τέσσερις έµειναν στην γειτονιά µου και για την ιστορία του χωριού µας γράφω και τις τοποθεσίες που έχουν από µια πελώρια µουριά: Στο αλώνι της Ντίνας Κουτσουµπίνα, δίπλα στο σπίτι µου, στην κήπο του Χριστόφορου Μούστου, στο σπίτι του Σπύρου Καρακίτσου, στο οικόπεδο κάτω απ’ το σπίτι µου του Λάµπρου Στεριόπουλου (πρώην Κατερίνας Χαρπαλή) και στο σπίτι του Γεώργιου Τζίµου (πρώην Αθανασίου Μητσκάρη). Τελειώνω ευχόµενος σ’ όλους τους χωριανούς και τους φίλους συνδροµητές της εφηµερίδος µας χαρούµενα Χριστούγεννα και το Νέο Έτος µε υγεία και να δούµε καλύτερες µέρες το 2014. Επίσης σας αφιερώνω µια Κρητική µαντινάδα:
«Ποτέ καηµό να µην ιδείτε εσείς µες τη ζωή σας χρυσή να είναι η ζήση σας κι η Παναγιά µαζί σας».
Xωριανέ, το χωριό σου σε χρειάζεται και συ χρειάζεσαι το χωριό σου. Γι' αυτό ποτέ µην το ξεχνάς!
3
Τουλάχιστον ένα φως Όλες οι εκδηλώσεις του καλοκαιριού στο χωριό µας είχαν τελειώσει. Μαζί µε αυτές έφυγαν και οι πιο πολλοί χωριανοί µας που είχαν ανοιχτά τα σπίτια τους. Τώρα σε κάθε σοκάκι βλέπεις παράθυρα σφαλισµένα και πόρτες κλειστές µε αλυσιδωτές κλειδαριές που πολλές από αυτές είναι τυλιγµένες µε ένα κοµµάτι νάυλον για να µη σκουριάσουν (τέχνη και αυτή του καιρού). Το Φθινόπωρο, είχε κάνει την εµφάνισή του σε γειτονιές έρηµες από φωνές και κόσµο που µόλις παίρνει και βραδιάσει περνάς µε φόβο και µε κοµµένη την ανάσα µέχρι να µπεις στο σπίτι σου. Ήταν γύρω στις 20 Σεπτεµβρίου που κάναµε την καθιερωµένη βόλτα προς την Αγία Τριάδα µε κάποια φίλη χωριανή µου που είχε παρατείνει λίγο την παραµονή της στο χωριό, ώστε να είναι η µοναδική στην γειτονιά της. Μιλώντας για την ερήµωση και το άγριο περιβάλλον του χω ριού µας η φίλη µου µου είπε ότι θα ήµουνα πιο ήσυχη όταν παίρνει και βριαδιάζει, ας µη υπάρχουν άνθρωποι στην γειτονιά µου, να έβλεπα «τουλάχιστον ένα φως». Φυσικά δεν εννοούσε το φως της κολώνας του δρόµου που ευτυ-
χώς φωτίζουν το χωριό µέχρι τις πρωινές ώρες, αλλά ένα φως σε κάποιο παράθυρο της γειτονιάς της. Αυτό νοµίζω είναι αρκετό ακόµη και αν ξέρεις πως δεν υπάρχει άνθρωπος µέσα. Την ένοιωσα απόλυτα γιατί το αίσθηµα αυτό της φίλης µου χωριανής το έχω νοιώσει και εγώ. Όταν πηγαίνω στο χωριό πολλές φορές τους χειµερινούς µήνες την ώρα που βασιλεύει ο ήλιος και οι αχτίδες χτυπάνε στα τζάµια των παραθύρων των σπιτιών της γειτονιάς µου, έτσι που να φαίνονται σαν φωτισµένα παίρνω θάρρος µε την ψευδαίσθηση ότι το σπίτι κατοικείται. Είναι κάτι που µοιάζει µε όνειρο ή παραµύθι, σαν αυτά που διαβάζουµε στα παιδιά και εγγόνια για το κοριτσάκι που χάθηκε στο δάσος και στην απόγνωσή της χάρηκε όταν είδε ένα φως και ας ήταν το φως αυτό από το σπίτι της κακιάς µάγισσας. Όµως αυτή είναι η αλήθεια και η πραγµατικότητα του χωριού µας. Έρχεται µοιραία η στιγµή που ερηµώνουν οι γειτονιές και οι δρόµοι και προσπαθείς να συµβιβαστείς ακόµη τουλάχιστον µε ένα φως, µια µικρή έκφραση µε µεγάλο νόηµα. ∆ολιώτισσα
Kοινωνικά ΓΕΝΝHΣΕΙΣ – Ο Βασίλης Τσιρώνης του Γεωργίου και της Ευφροσύνης Τζήµου (εγγονός του Γιώργου και της Κορνηλίας Τζήµου) µε την σύζυγό του Μαριάνθη Μουτζούκη, απέκτησαν δεύτερο κοριτσάκι, στις 28 Νοέµβρη.
Στους ευτυχείς γονείς, παππούδες και γιαγιάδες ευχόµαστε να τους ζήσει. ΒΑΠΤIΣΕΙΣ – Στις 29 Αυγούστου 2013, στην Αµερική βαπτίστηκε ο γιος του Παναγιώτη και Diana Πότση και εγγονός του Ηλία και Χρυσούλας Πότση και ονοµάστηκε Αντώνιος.
Στους ευτυχείς γονείς , παππούδες και γιαγιάδες ευχόµαστε να τους ζήσει. ΓAΜΟΙ – Ο Νικόλαος Βέλλιος του Χαρίτωνα και της Βασιλείας Τζήµου, εγγονός του Γιώργου και της Κορνηλίας Τζήµου, παντρεύτηκε στις 30 Νοέµβρη, µε την
Θεοδώρα Τσακίρη, στη Ν.Σµύρνη, στην Αθήνα.
Ευχόµαστε να ζήσουν ευτυχισµένοι. ΘANATOI – Στις 11 ∆εκεµβρίου 2013 απεβίωσε στα Γιάννενα ο Χριστόφορος Μαργαρίτης και αναπαύθηκε στο νεκροταφείο της εκκλησίας Περιβλέπτου στα Γιάννενα. – Στις 5 ∆εκεµβρίου 2013 απεβίωσε στα Γιάννινα ο παπαXρήστος Mάτσιας (ιερέας επί πολλά έτη στο ∆ολό) και αναπαύτηκε στο νεκροταφείο του χωριού του στα Kτίσµατα.
Εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια στους οικείους του. ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΣΤΗΝ 3ΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ – Η Ζωή Ζώτου κόρη του Ιωάννη και Σοφίας Ζώτου – Γουρδούκη πέτυχε στο Τµήµα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. Η εφηµερίδα µας εκφράζει τα θερµά της συγχαρητήρια.
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ Στις 11 του ∆εκέµβρη µάθαµε για τον θάνατο του Χριστόφορου Μαργαρίτη που έφυγε πλήρης ηµερών. Το θλιβερό γεγονός του θανάτου το µάθαµε από τους δικούς του εδώ στα Γιάννενα. Τον πονεµένο ήχο της καµπάνας του χωριού µας δεν
ακούσαµε, αφού η κηδεία του έγινε στα Γιάννενα. Όλοι οι χωριανοί µας όσοι µένουν στο χωριό και στα Γιάννενα τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία στην Περίβλεπτο. Ο Φόρης µας θα µας λείψει πολύ από το ∆ολό. Ήταν ο
Συλλυπητήρια Παρ’ όλο το στάδιο αµνησίας, εντούτοις µου έδωσε να καταλάβω πως µε γνώρισε µε τα γεµάτα ζωντάνια µάτια του και το όµορφο χαµόγελό του, όταν καθισµένοι στο τραπέζι µε όλη την οικογένεια περάσαµε µια βραδιά µαζί στο σπίτι του. Στο τέλος του Πολέµου και στην Kατοχή, µε όλα τα παιδιά παρέα,
παίξαµε και γελάσαµε µαζί. O Xριστόφορος όµως είχε κάτι το ξεχωριστό τότε. Ήταν ο νέος που έφερε στο χωριό ένα καινούριο όργανο, το MΠOYZOYKI, τότε άγνωστο σε µας. Παίζοντάς το ενέπνευσε τον ∆ηµ. Σακελλάριο να σκαλίσει ολόκληρο κορµό δένδρου για να φτιάξει κι αυτός ένα µπουζούκι και το έφτιαξε. Γυρίζοντας από την ξενητειά στο χωριό το 2012 µαζί µε την Kρυτάλλω, βρήκαµε τον Xριστόφορο στην κατάσταση που γράφω πιο πάνω, περιτριγυρισµένο όµως από µια όµορφη και αγαπηµένη οικογένεια µε εγγόνια και δισέγγονα. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν πολύ δύσκολα, η αγαπηµένη του Eυτυχία φρόντισε να κάνει τη ζωή του όσο πιο άνετη µπορούσε, ως την τελευταία του πνοή. O Θεός ας αναπαύσει την ψυχή του. Θερµά συλλυπητήρια σε όλη του την οικογένεια από µένα και την Kρυστάλλω. Xριστόφορος Pάπτης Αδελφότητα ∆ολού της Ηπείρου «Ο Άγιος Χριστόφορος»
ΨΗΦΙΣΜΑ Μετά την θλιβερή είδηση του θανάτου του αγαπηµένου µας συγχωριανού
Χριστόφορου Μαργαρίτη Το ∆.Σ. της Αδελφότητας ∆ολού αποφάσισε οµόφωνα τα εξής: – Να συλλυπηθεί τους οικείους του. – Να προσφέρει το ποσόν των 100 ευρώ εις µνήµην του για την επισκευή - αποκατάσταση των κοινόχρηστων χώρων στο µεσοχώρι του χωριού µας. – Να δηµοσιευθεί το ψήφισµα στα «∆ολιώτικα». Ας είναι πάντα ζωντανή σε όλους µας η µνήµη του. Από το ∆.Σ. της Αδελφότητας ∆ολού
χωριανός ο πάντα γελαστός µε την καλή καρδιά ξεχώριζε για το ήθος, την απλότητα και την καλοσύνη του. Έχαιρε άκρας εκτίµησης από όλη την κοινωνία του ∆ολού και των Ιωαννίνων. Η αλήθεια είναι πως είναι δύσκολο να ξεχαστεί ο Φόρης αφού τα δικά του έργα που έχει αφήσει παρακαταθήκη σε κάθε σπίτι του χωριού. Θα µας τον θυµίζουν πάντα τόσο για τον απλό και ήρεµο τρόπο που τα έκανε µε γέλιο και καλαµπούρι όσο περισσότερο για την τέλεια κατασκευή τους. Τέτοιοι άνθρωποι δεν πεθαίνουν γιατί θα ζουν µέσα από τα έργα τους. Η αλήθεια είναι ότι το ∆ολό µας µέσα στους τόσους χάνει ακόµη έναν καλό ∆ολιώτη. Ο ανήφορος και ο κατήφορος που έπαιρνες για πολλά χρόνια από το σπίτι σου για να βγεις στο καφενείο µε το µπαστούνι στο χέρι, αν είχε στόµα θα µας φώναζε, µου έλειψες, γελαστός, καλοσυνάτος και άξιος οικογενειάρχης. Η ζωή του µέχρι τα βαθιά του γεράµατα πέρασε κοντά στην καλή του σύζυγο Ευτυχία που επαξίως την φώναζε «κυρία» όταν του έλειπε για λίγο από κοντά τώρα τελευταία. Αξιώθηκε να χαρεί και να έχει γύρω του µια σπουδαία οικογένεια µε παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Το ∆ολό που και εσύ αγάπησες και σ’ αγάπησε αγαπητέ µας Φόρη θα σε θυµάται πάντα. Ας είναι αιωνία η µνήµη σου και ελαφρύ το χώµα που σε σκέπασε. ∆ολιώτισσα
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Στη µνήµη Χριστόφορου Μαργαρίτη πρόσφεραν: – Οικογ. Γιάννη και Σοφίας (Γουρδούκη) Ζώτου 50Ε – Οικογ. Γιάννη Λιόλιου 50Ε – Οικογ. Γεωργίου Κατσιλέρη 30Ε – Μέξη - Παπακώστα Ελένη 40Ε
4
ΡΙΞΑΝΕ ΛΑ∆Ι ΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ Φωτοπούλου Μαρία 30 Φωτοπούλου-∆ερµιτζάκη Αγνή 20 Παπαγεωργίου Βασίλειος 50 Αναστασίου Κώστας 30 Ξυνόγαλος Γιάννης 30
Από τυπογραφικό λάθος στο προηγούµενο φύλλο: - Αναγράφηκε Ζωΐδου Νίκη αντί του ορθού Ζωΐδης Νίκος - Η οικονοµική ενίσχυση από Κατσιλέρη Γεώργιο & Βάσω έγινε εις µνήµην Τάσου Ζωγράφου. Ζητούµε συγνώµη για τα ανωτέρω. Για καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγνωστών µας παρακαλούµε τα εµβάσµατά σας µπορείτε να τα στέλνετε και µέσω των Τραπεζών στους εξής λογαριασµούς: Τράπεζα ΠΕΙΡΑΙΩΣ Αριθ. Λογ.: 5407-025725-400 IBAN: GR 1401724070005407025725400 (ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ∆OΛOY ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ) Εθνική Τράπεζα Αρ. Λογ.: 794/744999-22 IBAN: GR 9801107940000079474499922 (∆ικαιούχος: Μποντίνης Ιωάννης)
«∆OΛIΩTIKA» Όργανο του Eκπολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Iωαννίνων
Aιακιδών 36 T.K. 452 21 Tηλ. 26510/33.728 E-mail:
[email protected] Yπεύθυνος έκδοσης: Μποντίνης Ιωάννης Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου
Υπεύθυνος σύνταξης: Μποντίνης Ιωάννης Απολλωνίας 21 - 45332 Ιωάννινα KΩ∆IKOΣ 4587 ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Kώστας Mέξης Γεώργιος Μποντίνης Iωάννης Mποντίνης Xάρης Παπακώστα ∆ηµήτριος Πότσης Bασίλειος Xρήστου Eλευθέριος Φωτόπουλος Άρης Yφαντής Οι συνδροµές - συνεργασίες να αποστέλλονται στη ∆/νση: Πότση ∆ηµήτριο Αιακιδών 36 – Τ.Κ. 45221 Ιωάννινα Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι, δεν επιστρέφονται. Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Σκέψεις - Σχόλια Με την συµπλήρωση 30 χρόνων «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ»
Ένα άλλο έργο που επίσης ήταν αναγκαίο να γίνει σύντοµα, ήταν η πλακοστρωµένη στέγη της κουζίνας του καφενείου. Οι φθαρµένες πλάκες της είχαν σαν αποτέλεσµα να εισχωρήσει υγρασία και να καταστραφούν οι τοίχοι και τα δάπεδα. Η εκκλησιαστική επιτροπή, σαν ιδιοκτήτης, ανέλαβε τη χρηµατοδότηση του έργου. Έτσι έγιναν οι απαιτούµενες εργασίες (αντικατάσταση πλακόστρωσης) και εξασφαλίσαµε τη στεγανότητα της στέγης. Με όλα τα παραπάνω και µε την πρόσφατη αντικατάσταση της στέγης του σχολείου συντηρούµε τα δηµόσια κτίσµατα και οµορφαίνουµε το µεσοχώρι µας, το ωραιότερο κοµµάτι του χωριού µας. Η εικόνα του. Οι µπελάδες όµως και οι εργασίες δεν έχουν τελειωµό, καθότι οι παρεµβάσεις στο εσωτερικό του σχολικού κτιρίου είναι αρκετές και το χειρότερο βρισκόµαστε σε άσχηµους οικονοµικούς καιρούς. Όµως δεν κωλώνουµε. Υποµονή.
Σ
Άρχισαν αλλά …. πότε θα τελειώσουν Μετά από αρκετή καθυστέρηση, επιτέλους, άρχισαν οι εργασίες των κοινοτικών αποχωρητηρίων. Ο Πάνος ακολουθώντας τα σχέδια του µηχανικού µας Άρη Υφαντή, άρχισε τα έργα. Έφτιαξε τη στέγη µε πλάκα (σχιστόπλακα), έκανε σοβατίσµατα, µικροεπισκευές, διαµόρφωση χώρου. Μέχρις εδώ το έργο στοίχισε 4.600,00
AΠO TON A∆OΛO-∆OΛI TH κ.λ.π. θα γίνουν αφού εξασφαλιστεί το απαιτούµενο κονδύλι που σήµερα δεν υπάρχει.
υνηθίζεται µε αφορµή την επέτειο έκδοσης µιας εφηµερίδας, να δίνονται υποσχέσεις για ένα νέο ξεκίνηµα και για καλύτερα φύλλα. Εµείς δεν θα υποσχεθούµε τίποτε περισσότερο πέραν του ότι θα συνεχίσουµε µε µεγαλύτερο ζήλο και όρεξη την έκδοσή µας. *** Λίγο πριν τα Χριστούγεννα και τον ερχοµό του καινούργιου χρόνου εµφανιζόµαστε ξανά µέσα από το φύλλο αυτής της εφηµερίδας για να ευχηθούµε σ’ όλους να περάσετε ήσυχες και όµορφες γιορτές και ο καινούργιος χρόνος να κρατήσει στα σπίτια όλων την κινητήρια δύναµη των πάντων, την υγεία. Είµαστε πάλι εδώ για να συνδεθούµε έστω και νοερά µε τον τόπο µας, να µάθουµε όσα συµβαίνουν κι απασχολούν όσους ζουν µακριά απ’ αυτόν, να µοιραστούµε τις αναµνήσεις και να ενώσουµε µέσα από αυτές τις σελίδες τα νέα και τα ενδιαφέροντα όλων των ∆ολιωτών, σ’ όποιο σηµείο τούτης της γης κι αν βρίσκονται. Σ’ αυτό το φύλλο γράφω µια θέση προτρεπτική και απευθύνοµαι σ’ όλους τους ∆ολιώτες ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου. Αφορµή για την προτροπή µου αυτή είναι τα τριάντα χρόνια που πέρασαν, κατά τη διάρκεια των οποίων συµµετείχα στην προσπάθεια του Συλλόγου για µια ενεργή πολιτιστική παρουσία. Η εφηµερίδα είναι µια µικρή απόδειξη της προσπάθειας αυτής και µας δίνει ένα σηµαντικό βήµα, που καλό είναι όλοι µας να εκµεταλλευτούµε. Να γράψουµε για όσα µας απασχολούν, γι’ αυτά που ακούσαµε και µας έκαναν εντύπωση, γι’ αυτά που γνωρίζουµε και θέλουµε να µοιραστούµε. Για όσα µπορούν να γίνουν λέξεις και ν’ αποτυπωθούν σε χαρτί. Είµαστε εδώ όλο το ∆ιοικητικό Συµβούλιο για ν’ ακούσουµε προτάσεις και να συζητήσουµε ιδέες. Χρόνο σίγουρα δεν έχει κανείς µας, ωστόσο συνεχίζω να υπολογίζω στη διάθεση. Αυτή η διάθεση είναι που κινητοποιεί κι εµένα όλον αυτό τον καιρό και την παρουσία µου σ’ αυτή την εφηµερίδα. Κλείνοντας, εκφράζω την ελπίδα µου το νέο έτος να λάβουµε κείµενα, ιδέες και προτάσεις υπογεγραµµένες και από καινούργια πρόσωπα και σας εύχοµαι και πάλι καλό ταξίδι στα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» µέσα από το φύλλο αυτό. Καλή ανάγνωση
5
ΝΕΟΣ ΧΡΟΝΟΣ – ΑΣ ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΟΥΜΕ
Εικόνες από τα νέα έργα. Ευρώ. Από αυτά : – Τα 1.875,00 ευρώ (ήτοι 2.500 δολάρια) είναι προσφορά του Χριστόφορου και Κρυστάλλως Ράπτη. – Τα 750,00 ευρώ (ήτοι 1.000 δολάρια) της Αδελφότητας Αµερικής. – Τα 600,00 ευρώ της Αδελφότητας Αθηνών και τα υπόλοιπα 1.375,00 ευρώ του Συλλόγου Ιωαννίνων. Οι εργασίες που αποµένουν είναι: 1) Υδραυλικές εργασίες. (Αυτές θα τις αναλάβει ο Γεωργοδασικός Σύλλογος). 2) Πλακάκια, πόρτες, µικροµερεµέτια
Πέρασε ένας ακόµη δύσκολος χρόνος που µας δίδαξε και µας έµαθε πολλά. Μας έµαθε έναν καινούργιο τρόπο ζωής και καινούργιες καταστάσεις. Μας έµαθε να αναζητούµε εναλλακτικές λύσεις και να είµαστε διστακτικοί µε ό,τι λάµπει. Μας δίδαξε τι θα πει φιλανθρωπία, τι θα πει ανθρωπιά. Φέτος πιο πολύ από ποτέ µοιραστήκαµε τα βάσανα και τους προβληµατισµούς µας, νοιαστήκαµε για τον απέναντι και πλησιάσαµε περισσότερο ο ένας τον άλλον Ένας χρόνος που φεύγει τον αφήνουµε πίσω. Κρατάµε κάθε καλό και όποιο µάθηµα πήραµε από κάτι κακό. Ένας νέος χρόνος έρχεται γι’ αυτό λοιπόν ας χαµογελάσουµε.
Ο εορτασµός του Αγ. Νικολάου στο ∆ολό Στις 6 ∆εκεµβρίου 2013, γιορτή του Αγίου Νικολάου, που γιορτάζει η εκκλησία του χωριού µας, τελέστηκε θεία λειτουργία και ακολούθησε αρτοκλασία. Παραβρέθηκαν οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού και αρκετοί χωριανοί από τα Γιάννενα. Με την ευκαιρία αυτή άνοιξε και το καφενείο και δόθηκε η ευκαιρία για µια νέα συνάντηση των χωριανών, µέσα στη ζεστή και φιλική ατµόσφαιρα που δηµιουργήθηκε στο καφενείο. Εκτός από το παραδοσιακό λουκούµι, προσφέρθηκαν και εκλεκτά εδέσµατα που είχαν φτιάξει οι ∆ολιώτισσες και βέβαια µε τη συνοδεία του εκλεκτού τσίπουρου!
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
6
«∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ»: ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ δη τα «∆ολιώτικα», η εφηµερίδα των απανταχού ∆ολιωτών, που εκδίδεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο ∆ολού, µετά από συναπτά τριάντα χρόνια προσφοράς στο ∆ολό και στον ευρύτερο Πωγωνησιακό χώρο, εισέρχεται στο 31ο έτος της κυκλοφορίας της. Για τριάντα χρόνια η εφηµερίδα, µε επίγνωση των ευθυνών και υποχρεώσεων και από χρέος ηθικό απέναντι στους ∆ολιώτες «όπου γης», ενηµερώνει, πληροφορεί, ανιχνεύει το παρελθόν, προβληµατίζει και προβάλλει τα τοπικά προβλήµατα, συµβάλλοντας στην επίλυσή τους. Χωρίς εντυπωσιασµούς και άσκοπες φωνές οι συνεργάτες της εφηµερίδας µε σύνεση και ευθύτητα, λάτρεις του χωριού, διέθεσαν και διαθέτουν τις όποιες γνώσεις τους για το χωριό και το γειτονικό περιβάλλον, µε σκοπό την πρόοδο και ανάπτυξη. Με σωστή ειλικρινή πληροφόρηση και αντικειµενική κρίση, θέτουν προβληµατισµούς και ανησυχίες, επιζητώντας το καλύτερο για τον τύπο. Οι υπεύθυνοι της έκδοσης της εφηµερίδας κράτησαν ψηλά στη συνείδηση των συγχωριανών και των φίλων του χωριού τις αρχές και τις αξίες του τόπου µας. Το ∆.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού, φορέας πνευµατικός και πολιτιστικός, µε τη συµπαράσταση και άλλων, που πονούν και ενδιαφέρονται για την προκοπή του χωριού, έχει στρέψει την προσοχή και το
Ή
ενδιαφέρον του στην πραγµάτωση δραστηριοτήτων, που υπηρετούν και προάγουν τα τοπικά θέµατα. Προσπάθεια της εφηµερίδος η ανίχνευση, αναζήτηση και προβολή στοιχείων, ώστε να διασωθούν οι κρίκοι της αλυσίδας που ενώνουν τις γενιές του χτες µε τη γενιά του σήµερα και σφυρηλατούν γερούς συγγενικούς και χωριανικούς δεσµούς. Με τα δηµοσιεύµατά της καλύπτει πανάρχαιες τοπικές παραδόσειες, ήθη και έθιµα, τραγούδια και χορούς και όλα εκείνα που απαρτίζουν τον λαϊκό µας πολιτισµό και προοιωνίζουν τις ανάγκες του παρόντος και τις προοπτικές του µέλλοντος. Όλα, όσα κατά καιρούς δηµοσιεύτηκαν, κληροδοτούνται στις επερχόµενες γενιές να µπορούν να αναζητούν και να ανευρίσκουν τις προγονικές τους ρίζες και παράλληλα να δηµιουργούν ένα ανάχωµα και µια αντίσταση στη λησµονιά που επιφέρει ο χρόνος, οι ιστορικές περιπέτειες και άλλες άσχηµες κατεβασιές των καιρών. Πολλές φορές «έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου» για την απογύµνωση και την ερήµωση της ακριτικής περιοχής, οι κάτοικοι της οποίας, επιµένουν να παραµένουν στα πατρικά τους χώµατα, εκεί που έζησαν και αναπαύονται οι πατεράδες και οι παππούδες τους. Ζούµε σε µια εποχή δύσκολη, που η χώρα χτυπήθηκε σκληρά από την οικονοµική και κοινωνική κρίση. Ζούµε σε καιρούς που γυρίσαµε πολλά χρόνια
πίσω, τότε που τρέχαµε να περιµαζέψουµε ό,τι µπορούσαµε για να επιβιώσουµε. Οι δυσχέρειες µας θυµίζουν πόνους, τραγωδίες, ψυχοσάββατα και κατοχική πείνα. Μέσα σε όλη αυτή την αναταραχή και αναστάτωση η ∆ολιώτικη εφηµερίδα παραµένει όρθια και συνεχίζει
Του Νίκου Θ. Υφαντή ακάθεκτη το ενηµερωτικό της έργο. Πολλοί ∆ολιώτες αγωνίστηκαν για 30 χρόνια µε την πένα τους στην πρώτη γραµµή, πιστοί στρατιώτες, ανυποχώρητοι αγωνιστές για την προκοπή και την πρόοδο του χωριού. Επιβάλλεται να αναφέρουµε τους πρωτεργάτες και όλους εκείνους που συνέτειναν στην µακροηµέρευση της εφηµερίδας, που κόπιασαν και κοπιάζουν για να µας στέλνουν ειδήσεις και ελπίδες. Από τους πρώτες συνεργάτες που έσπευσαν να στηρίξουν µε τις συνεργασίες τους την εφηµερίδα: ο ∆ηµ. Σακελλαρίου, Σπ. Παγούνης, Ηλ. Μπέτζιος, Χριστόφ. Ράπτης, Λεων. Κουτσουµπίνας, Μιχ. Κολυβάκης, Μαρία Φωτοπούλου και άλλοι πολλοί. Από το ξεκίνηµα της εφηµερίδας έδωσαν το παρόν σαν µέλη του Συλλόγου ο Τ. Τζιόβας και µέχρι σήµερα ο ακάµατος ∆ηµ. Πότσης και ο Γιάννης Μποντίνης. Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια και πιστεύω ότι διερµηνεύω τα αισθήµατα όλων των ∆ολιωτών, στους πρωτεργάτες και συνεργάτες της εφηµερί-
δας, οι οποίοι µε πολλές δυσκολίες συνεχίζουν να µας στέλνουν την εφηµερίδα και να πληροφορούµαστε για τα «µικρά και τα µεγάλα» για τα «ασήµαντα και τα σηµαντικά» που λαβαίνουν χώρα στον ρηµαγµένο τόπο µας, να παίρνουµε δυνάµεις και να αναπτερώνουµε τις προσδοκίες µας. ∆ιάχυτη είναι η επιθυµία των ∆ολιωτών και των φίλων του ∆ολού να συνεχίσει να κυκλοφορεί η εφηµερίδα για να µαθαίνουµε (στους δύσκολους µάλιστα καιρούς που περνούµε) τα νέα του χωριού και όσων απέµειναν στην προγονική τους γη, αλλά και να πληροφορούνται οι ξενιτεµένοι µας τα γεγονότα της γενέτειρας και να απαλύνεται ο πόνος για τη σκληρότητα της ξενιτιάς. Η ηθική και οικονοµική στήριξη των απανταχού ∆ολιωτών για τη συνέχιση της έκδοσης της εφηµερίδας εξυπακούεται και δεν χρειάζετααι ιδιαίτερος λόγος. «Ρίξτε λάδι στο λυχνάρι», για να µη σβήσει, αλλά να παραµένει αναµµένο και να κρατηθεί ζωντανό το χωριό, ώστε να µπορέσει να ανακάµψει από τον µαρασµό και την ερήµωση. Στα µέλη του ∆.Σ. του Συλλόγου, στους συνεργάτες, στους έχοντες την ευθύνη της έκδοσης της εφηµερίδας και στους απανταχού ∆ολιώτες, ευχόµαστε υγεία και δύναµη και το νέο έτος να είναι καρποφόρο, ευτυχές, χαρούµενο και ευλογηµένο.
∆EKEMBPIOΣ 2013 ριάντα ολόκληρα χρόνια!
ΤΜια ζωή! Συνδετικός κρί-
κος των απανταχού ∆ολιωτών. Αλήθεια, δεν είναι και µικρό πράγµα να ξεκινάς αυτή την ωραία προσπάθεια, όπως τη σχεδίασαν ένα βροχερό βράδυ του Γενάρη του 83 κάποιοι άνδρες και παιδιά τότε και να συνεχίζεις σήµερα, που βαραίνουν τους ώµους σου αυτά τα 30 χρόνια, µε το ίδιο µεράκι, ακούραστα, αθόρυβα αλλά και δηµιουργικά. ∆εν είναι και µικρό πράγµα να δένεις µε.... συναισθηµατικούς κρίκους τους απανταχού της γης ∆ολιώτες για τριάντα χρόνια, µε κόπους, αγώνες και ταλαιπωρίες αλλά και ανεξάντλητη πίστη κι’ αγάπη για το χωριό. Και δεν είναι και µικρό πράγµα αυτή η εφηµερίδα, η δική µας εφηµερίδα, αγαπητέ συγχωριανέ, να βρίσκει για τριάντα ολόκληρα χρόνια τη συγκινητική ανταπόκριση από τα βάθη της καρδιάς του κάθε ∆ολιώτη και της κάθε ∆ολιώτισσας. Μέσα σ’ αυτά τα τριάντα χρόνια τα ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ δεν έπαψαν να ψάχνουν και να σµίγουν! ∆εν έπαψαν να προσπαθούν να ξανασυνδέσουν τους ...κρίκους της αλυσίδας που ήταν κοµµένη τόσα χρόνια και οι κρίκοι της σκόρπιοι! ∆εν έπαψαν, µέσα σ’ αυτά τα τριάντα χρόνια να ξυπνάνε τη νοσταλγία για το αγαπηµένο µας ∆ΟΛΟ. ∆εν έπαψαν να µας γυρίζουν, έστω και νοερά, για λίγο, προσκυνητές στις ρίζες µας, στο πατρικό µας! Στα αγαπηµένα µας πρόσωπα. ∆εν έπαψαν να είναι ο Ταχυδρόµος που κτυπάει κάθε τρίµηνο, για τριάντα χρόνια, την πόρτα όχι του σπιτιού µας, αλλά της καρδιάς µας! Να αγγίζουν ευαίσθητες χορδές όσων γεννήθηκαν και µεγάλωσαν στο χωριό, αλλά και όσων το γνώρισαν από τις διηγήσεις των δικών τους. Του πατέρα. Του παππού. Της γιαγιάς. Που τόσο πονάνε το χωριό. Που ένα κοµµάτι της ζωής τους είναι δεµένο µ’ αυτό. Και µάλιστα κοµµάτι δύσκολο. Σε
« ∆OΛ I Ω T I K A »
ΤΑ «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ»...
30 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ .... Για το ∆ολό και τους ανθρώπους του χαλεπούς καιρούς. Με στερήσεις! Με φτώχεια! Με ξενιτιά! Με τα πρώτα δάκρυα. Τις πρώτες χαρές. Τα πρώτα παιχνίδια µε τ’ άλλα τα παιδιά. Τα πρώτα γράµµατα στο µεγάλο, τότε, σχολειό! Και τις µεγάλες δυσκολίες. Τις µπόρες που ήρθαν και πέρασαν. Και σηµάδεψαν τις ζωές τους. ∆εν έπαψαν τα ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ, για τριάντα ολόκληρα χρόνια, να µας ξαναθυµίζουν παλιά ήθη και έθιµα του χωριού. Παλιές νοσταλγικές ιστορίες. Να προβάλλουν τις χαρές, τις λύπες, τις αγωνίες των συγχωριανών, όπου γης. Να ζωντανεύουν µνήµες από απόµακρα προσωπικά βιώµατα. Να συνδέουν το ΧΘΕΣ µε το ΣΗΜΕΡΑ µέσα από πολιτιστικές δραστηριότητες που αναβιώνουν. Να είναι δίαυλος επικοινωνίας µε την Ιστορία και την
παράδοση του χωριού. Γέφυρα επικοινωνίας µε την πατρίδα ξυπνώντας στους απανταχού ∆ολιώτες το νοσταλγικό πόθο για τη γενέθλια γη. Να προσπαθούν να βοηθή-
Του Kώστα Aναστασίου σουν στην επίλυση των προβληµάτων του χωριού. Αυτά όλα, κι’ άλλα πολλά για τον κάθε ∆ολιώτη χωριστά αλλά και για όλους µαζί, ξαναζωντάνεψαν τα ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ, τριάντα χρόνια τώρα! Όµως µέσα σ’ αυτή τη µακρά τους πορεία αντιµετώπισαν και άπειρες δυσκολίες. Υπερπήδησαν εµπόδια που βρέθηκαν µπροστά τους. Όµως επέζησαν κι’ όχι µόνο. ΜΕΓΑΛΟΥΡΓΗΣΑΝ!! Όσοι ξέρουν τις δυσκολίες µιας ανελλιπούς έκδοσης, για
Μια ζωή Του Χριστόφορου Ράπτη Φυλλοµετρώντας το “Αλησµόνητο ∆ολό”, άφησα το µυαλό µου να ανατρέξει στο παρελθόν, σε έναν κόσµο διαφορετικό, σε µια χούφτα κόσµο, αποτελούµενο από 350 ψυχές, ζώντας µια ήσυχη, απλοϊκή και αγαπηµένη ζωή, σε µια όµορφη και αγαπηµένη κοινωνία µε όµορφα ήθη και έθιµα, συνεχιζόµενα από την Τουρκοκρατία ακόµη, που η απασχόληση των Γυναικών ήταν µικρή Γεωργοκτηνοτροφία, ενώ οι Άνδρες απασχολούνταν µε εργατοτεχνικές εργασίες ή εργάζονταν στην ξενιτιά Αυτή όµως την Κοινωνία για την οποία χρειάστηκαν 1000 ολόκληρα χρόνια για να φθάσει εκεί που τη βρήκε η Γενιά µας.( όπως µας λέει ο Αγαπητός Ν. Υφαντής στο βιβλίο του “Το ∆ολό στο Πωγώνι”), ήλθαν να την αλλάξουν διάφορες καταστάσεις που σαν αποτέλεσµα είχαν την ερήµωσή της. Αναγνωρίζοντας τον κίνδυνο ατής της ερηµώσεως και της εγκαταλείψεως του τόπου µας, η νέα µας Γενιά, πιστοί απόγονοι των δυναµικών προγόνων των, αποφάσισαν να ανατρέψουν, µε οποιονδήποτε τρόπο θα µπορούσαν. Οργανώνοντας τον Σύλλογό τους, πριν 30 χρόνια, εξέδωσαν την εφηµερίδα “∆ολιώτικα” την επέτειο της οποίας γιορτάζουµε φέτος, κατορθώνοντας έτσι να ανατρέψουν την φορά των πραγµάτων και βάλουν το ∆ολό στον Χάρτη της Ελλάδος. Μια κολοσσιαία προσπάθεια, µε τεράστια και όµορφα αποτελέσµατα. ∆εν χρειάζεται από µένα η αναρίθµηση των επιτευγµάτων των, παρά µόνον, η έκφραση της µεγάλης µου ευγνωµοσύνης δια της προσπάθειάς του και η επιθυµία, όπως τους αξιώνει ο Θεός να συνεχίσουν το έργο τους, προς το αγαπηµένο µας ∆ολό.
7 τόσα χρόνια, γνωρίζουν, ότι οι δυσκολίες αυτές σηµαίνουν πολλά. Είναι δείγµα διαρκούς ανησυχίας. ∆είγµα προόδου. Είναι ελπίδα. Είναι ενδιαφέρον. Είναι ένα ειρηνικό ξέσπασµα του χωριού. Είναι ακόµα, θυσία. Είναι µια αναταραχή στα λιµνάζοντα ύδατα. Είναι χρέος. Είναι προσφορά. Όλα αυτά κι’ άλλα πολλά, έδωσαν και δίνουν αυτοί που ξεκίνησαν και συνεχίζουν µε το ίδιο µεράκι κι’ αγάπη, αυτή την προσπάθεια. Και εκείνοι, που ακούραστοι συµπαραστάτες από το πρώτο φύλλο έως σήµερα τους στήριξαν και τους στηρίζουν µε τις συνεργασίες τους. Ο Νίκος Υφαντής, ο Ηλίας Μπέντζιος, ο Χριστόφορος Ράπτης. Αλλά και οι σεβαστοί µας αξέχαστοι «ο δικός µου» Σπύρος Παγούνης και ο Μήτσος Σακελλάριος, που µε τα γραφόµενά τους, µε συνέπεια, σε κάθε έκδοση, έβαζαν την σφραγίδα τους στην πορεία της εφηµερίδας και µας κληροδότησαν ιερές παρακαταθήκες για την πορεία µας και την πορεία του χωριού. Έχουν όµως µαζί τους µια ακατάβλητη δύναµη τους ∆ολιώτες όπου γης. Την αγάπη και την εµπιστοσύνη του κάθε ∆ολιώτη, που τους δεσµεύει, εδώ και τριάντα χρόνια να µη σταµατούν αυτό τον ωραίο αγώνα. Έναν αγώνα να «ξανασµίγουµε» νοερά οι όπου γης ∆ολιώτες. Έναν αγώνα να ξαναθυµηθούν οι παλαιότεροι το δύσκολο αλλά όµορφο χθες, να το κληροδοτήσουν στα παιδιά και στα εγγόνια τους κι’ έτσι να περπατήσουµε όλοι µαζί, σταθερά το σήµερα, και να κτίσουµε για το χωριό µας ένα δηµιουργικό Αύριο! ∆ολιώτη, αυτή η εφηµερίδα είναι η δική σου ΦΩΝΗ! Που θα ακούγεται παντού και πάντα! Είναι η δική σου ΚΑΡ∆ΙΑ! Που θα κτυπάει δυνατά, παντού και πάντα, στους κτύπους της αγάπης και της νοσταλγίας για το αγαπηµένο µας χωριό. Εφηµερίδα µας, Να τα εκατοστήσεις!
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
8
30 ΧΡΟΝΙΑ ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ Με την ευκαιρία της συµπλήρωσης 30 χρόνων από την έναρξη κυκλοφορίας της εφηµερίδας µας «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» αναδηµοσιεύουµε σε αυτό το «επετειακό» τεύχος τις πρώτες επιστολές αναγνωστώνχωριανών που λάβαµε (τεύχη 2ο και 3ο). Έκτοτε ακολούθησαν κι άλλες πολλές που µας έδωσαν κουράγιο, ικανοποίηση και δύναµη να συνεχίσουµε.
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
9
∆EKEMBPIOΣ 2013
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Η «Κιβωτός του Κόσµου» άνοιξε την αγκαλιά της και υποδέχτηκε στην Πωγωνιανή τα πρώτα 20 παιδιά! Η µεγάλη αγκαλιά της «Κιβωτού του Κόσµου» εδώ και λίγες ηµέρες έχει ανοίξει για παιδιά που στερήθηκαν την αγάπη και όχι µόνο από τα πρώτα βήµατα της ζωής τους στην ακριτική Πωγωνιανή. Η Κιβωτός του Κόσµου είναι µια εθελοντική, µη κυβερνητική οργάνωση παιδικής µέριµνας και προστασίας που ιδρύθηκε το 1998 από τον Πατέρα Αντώνιο Παπανικολάου µε σκοπό να αποτελέσει µία εστία ελπίδας, φροντίδας, συµπαράστασης και ελπίδας για το µέλλον των παιδιών της «άλλης» Αθήνας. Μια Οργάνωση µε στόχο να βγάλει όσα περισσότερα παιδιά µπορούσε από τη φτώχεια και την εγκατάλειψη και να τους προσφέρει τη δυνατότητα «να σταθούν στα πόδια τους”. «Στόχος µας είναι τα παιδιά να νιώσουν ότι υπάρχει και ένας άλλος κόσµος, πέρα από αυτόν που έχουν γνωρίσει. Μόνο κίνητρό µας είναι η αγάπη και σε αυτή βασιζόµαστε», λέει ο Πατέρας Αντώνιος γεµάτος ικανοποίηση. Ήδη στους χώρους των εγκαταστάσεων των πρώην Σχολών Λάτση, που διαµορφώθηκαν κατάλληλα, φιλοξενούνται είκοσι παιδιά (∆ηµοτικού – Γυµνασίου), τα οποία βρήκαν στέγη, κυρίως όµως βρήκαν αγάπη και φροντίδα. Το χωριό άνοιξε την αγκαλιά του για να υποδεχθεί τον πρωτεργάτη της ιδέας, πατέρα Αντώνιο και τους συνεργάτες του, τα σχέδια των οποίων θα ολοκληρωθούν εντός του 2014 µε την λειτουργία Γεωργικής Σχολής. Έργο µεγάλο, έργο ανθρωπιάς αυτό που γίνεται και στο οποίο µπορούµε όλοι να βάλουµε ένα λιθαράκι προκειµένου να µην κλείσουν ποτέ αυτά τα χέρια που ανοίγουν για να κλείσουν τις πληγές στις παιδικές ψυχές. Πώς µπορούµε να βοηθήσουµε το έργο της Κιβωτού του Κόσµου; Συµµετέχοντας ως εθελοντές, οι οποίοι θα φροντίζουν ανιδιοτελώς για την κάλυψη των βασικών αναγκών των παιδιών, όπως: σίτιση - ένδυση - υπόδηση - ιατροφαρµακευτική περίθαλψη - ψυχαγωγία - πολιτισµός - σχολική ένταξη καθηµερινά φροντιστηριακά µαθήµατα σχολείου - κοινωνική ένταξη και πνευµατική καθοδήγηση. Ή µε ένα απλό τηλεφώνηµα: Από όλα τα δίκτυα σταθερής και κινητής τηλεφωνίας στο 14849 (χρέωση 2,46 /κλήση) Από όλα τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 54232 (χρέωση 2,46 /sms). Από σταθερό τηλέφωνο (µόνο εντός δικτύου ΟΤΕ) στο 901 11170170 (χρέωση 3,67 /κλήση) (Στις τιµές συµπεριλαµβάνεται ο ΦΠΑ). Γιώργος Μποντίνης
Η ηλεκτρονική επικοινωνία µας Στο 4ο τρίµηνο του 2013, στα e-mail της εφηµερίδας µας (doliotika @dolo.gr και doliotika@ yahoo.gr) λάβαµε µηνύµατα µε ευχές για τα Χριστούγεννα και το νέο έτος, από τους παρακάτω χωριανούς και φίλους του χωριού, που τους ευχαριστούµε πολύ: - Ευφροσύνη Τσιρώνη - Τζήµου - Ελένη Καλαγκιά - Χριστόφορο Ράπτη - Χάρη Ζέρβα - Παναγιώτη Κιντζώρη - Αδελφότητα ∆ολού της Ηπείρου «ο Άγιος Χριστόφορος» (Αθηνών) - Βαγγέλη Γκόγκο (http://vostiniotis.blogspot.gr) - Κώστα Τσιλιµαντό - Χρυσάνθη Κουµπάρου - Νίκο Στράτη – Σουλιώτικη Συµπολιτεία - Ιωάννη Καρβούνη - Ζωή Αναστασίου - Ξυνόγαλου - Αθανάσιο Κ. Λέκκα - Μαριάνθη Ράπτη
10
Α∆ΕΛΦΟΤΗΤΑ ∆ΟΛΟΥ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ Ο ΑΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Το ∆Σ της Αδελφότητας ∆ολού, για το νέο χρόνο σας εύχεται χρόνια πολλά και ευτυχισµένα. Έχουµε την χαρά και την τιµή να σας προσκαλέσουµε στην κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Βασιλόπιττας της Αδελφότητας µας, η οποία θα πραγµατοποιηθεί στις 18 Ιανουαρίου 2014 ηµέρα Σάββατο και ώρα 10:00 π.µ. στην Αίθουσα της Πανηπειρωτικής Συνοµοσπονδίας Ελλάδος στο 7ο όροφο, στην οδό Κλεισθένους 15 Αθήνα (πίσω από το παλιό ∆ηµαρχείο ∆ήµου Αθηναίων). Στη συνέχεια θα γίνει η Τακτική Εκλογοαπολογιστική Γενική Συνέλευση µε τα παρακάτω θέµατα: 1. Εκλογή Προέδρου Γενικής Συνέλευσης και Εφορευτικής Επιτροπής 2. Έκθεση εξελεγκτικής επιτροπής 3. Ανακοινώσεις – Προτάσεις 4. Εκλογές Η παρουσία σας κρίνεται απαραίτητη ιδιαίτερα της νεολαίας για να πλαισιώσει το νέο ∆Σ της Αδελφότητας µας. Για το ∆ιοικητικό Συµβούλιο Η Πρόεδρος Όλγα Γιάνναρου-Χριστοδούλου
O Γεν. Γραµµατέας Φοίβος Κουβαράς
Τηλ. Επικοινωνίας Όλγα Γιάνναρου Χριστοδούλου 2106810963 Φοίβος Κουβαράς 6976315494
Λίγα λόγια για την αγάπη (που στην σηµερινή εποχή µας χρειάζεται περισσότερο) Μία γυναίκα φρόντιζε τον κήπο του σπιτιού της, όταν ξαφνικά είδε τρεις γέροντες, φορτωµένους µε τις εµπειρίες της ζωής, να την πλησιάζουν στην είσοδο του σπιτιού της. Παρ’ όλο που δεν τους γνώριζε είπε: – ∆εν σας γνωρίζω, όµως πρέπει να πεινάτε, περάστε αν θέλετε να φάτε κάτι. Αυτοί την ρώτησαν αν ο άντρας της ήταν µέσα στο σπίτι. – Όχι δεν είναι εδώ, απάντησε εκείνη. – Τότε δεν µπορούµε να έρθουµε, της είπαν. Όταν επέστρεψε ο σύζυγος, η γυναίκα του περιέγραψε το περιστατικό και αµέσως βγήκε έξω για να προσκαλέσει πάλι τους γέροντες, µιας και ήταν ακόµα εκεί. – ∆εν µπορούµε να έρθουµε όλοι µαζί, της απάντησαν οι τρεις γέροντες. Η γυναίκα έκπληκτη τους ρώτησε, γιατί. Ο πρώτος από τους τρεις της εξήγησε, ξεκινώντας να της συστήνεται... – Είµαι ο Πλούτος, της είπε. Κατόπιν σύστησε τον δεύτερο γέροντα που ήταν η Ευτυχία, και τέλος τον τρίτο που ήταν η Αγάπη.
– Τώρα πήγαινε στον άντρα σου και αποφασίστε ποιος από τους τρεις θα έρθει να φάει µαζί σας. Η γυναίκα επέστρεψε στο σπίτι και διηγήθηκε όλα αυτά που της είπαν οι γέροντες. Ο άντρας της ενθουσιάστηκε και είπε: – Tι τυχεροί που είµαστε, να έρθει ο Πλούτος, έτσι θα έχουµε όλα όσα επιθυµούµε. Η γυναίκα όµως δε συµφωνούσε. – Γιατί να µην έχουµε την Ευτυχία; Η κόρη τους που τους άκουγε είπε: – Kαι γιατί να µην καλέσουµε την Αγάπη; Το σπίτι έτσι θα είναι πάντα γεµάτο από Αγάπη! – Ας κάνουµε αυτό που θέλει η κόρη µας, είπε ο πατέρας. Η γυναίκα βγήκε έξω και προσκάλεσε την Αγάπη να έρθει µέσα. Ξεκίνησε η Αγάπη και τότε ακολούθησαν και οι άλλοι δυο γέροντες. Έκπληκτη η γυναίκα λέει: – Μα εγώ κάλεσα µόνο την Αγάπη, γιατί έρχεστε κι εσείς; Και τότε απάντησαν και οι τρεις γέροντες µαζί... – ∆ιότι όπου παέι η Αγάπη πάµε κι εµείς µαζί της! Λίτσα Πότση-Βραβορίτου
