TEORIA Y CULTUR CULTURA A DEL DISEÑO TEMA 3: SIGNIFICADO, VALORES Y ESTRUCTUR ESTRUCTURA A DEL PRODUCTO DE DISEÑO Y SU PROCESO BREVE INTRODUCCIÓN Si bien hoy d! "!be#o" $%e e& !'(o h%#!no de di"e)!* no e" he'ho !*("(i'o en " #i"#o, ! &o &!*+o de &! *e'ien(e hi"(o*i! de& di"e)o, "%" !%(o*e", &o" di"e)!do*e", &o" *o-e"ion!&e" "e h!n .!&ido en n%#e*o"!" o'!"ione" de "i#i&!*e" *o'e"o" #en(!&e" y de #edio" #!(e*i!&e" y e/*e"i.o" ! &o" e#&e!do" o* &o" !*(i"(!", de #!ne*! $%e en e"! hi"(o*i! de& di"e)o h!n e"(!do "ie#*e #%y *e"en(e" *e"en(e" o* %n! !*(e &! ide! de $%e e& di"e)!do* 'on'ibe %n *od%'(o o %n ob0e(o, i#!+en, e('1o*den!ndo &o" e&e#en(o" e"(*%'(%*!&e" y -o*#!&e" de e"e ob0e(o 'on e& 2n de en'on(*!* "%" #e0o*e" !(i(%de" !*! $%e '%#&!n %n! -%n'in e"e'2'! y do(4ndo&o de %n "en(ido en *e&!'in 'on e& en(o*no '%&(%*!& y "o'i!& !& $%e e"e ob0e(o .! di*i+ido5 6%n(o ! e"(!" 'on"ide*!'ione" -%n'ion!&e" en &! *4'(i'! de& di"e)o, (!#bi7n ! &o &!*+o & !*+o de &! hi"(o*i! h! .enido -o*#!ndo !*(e i#o*(!n(e de "% *o'e"o &!" "o&%'ione" &8di'!" y e"(7 e"(7(i' (i'!" !",, e" de'i de'i*, *, !$%e !$%e&&! &&!"" $%e $%e "e *eo *eo'% '%! !n n o* o* e& (*!( (*!(!# !#ie ien( n(o o -o*# -o*#!& !& y &! !!*ien'i! e"(i&"(i'! $%e e"!*!n en #!yo* o #eno* #edid! (!n(o en &! ide! 'o#o en &! -o*#! y e& '!*4'(e* e/*e"i.o de& ob0e(o de di"e)o5 Y o* 8&(i#o, h!y %n! (e*'e*! 'on"ide*!'in en &! din4#i'! (!*e! de di"e)!* $%e .! indi"o&%b&e#en(e %nid! ! &!" do" '%e"(ione" !n(e*io*e", e" &! 'on"ide*!'in "i#b&i'! de& de& "i+n "i+ni2 i2'! '!do do $%e $%e 'o 'ond ndi' i'io ion! n! %n! %n! e"e e"e'i 'i!& !& 'o 'on2 n2+% +%*! *!'i 'in n de& de& di"e di"e)o )o en b!"e b!"e,, +ene*!en(e, ! %n! o'in e*"on!& (!n(o de& di"e)!do* 'o#o de& 'on"%#ido*5 E"(! o'in e*"on!& $%e 'on(*ib%ye ! di-e*en'i!* &o" *od%'(o" de di"e)o, !%n '%!ndo e"(o" %ed!n "e*.i* !*! !*! %n #i"#o 2n, e" &o $%e no" e*#i(e e*#i(e h!b&!* de %n '!*4'(e* '!*4'(e* '*e!(i.o o* !*(e de& di"e)!do* y en %n #%ndo 'on(e#o*4neo de %n! *e!2*#!'in de &! indi.id%!&id!d de& '&ien(e $%e o(! o* %n! "o&%'in di-e*en'i!d! !*! "!(i"-!'e* "%" ne'e"id!de"5
95;<5<9;= 3.1. LOS DE 3.1. DEBA BATE TES S SO SOBR BRE E FO FORM RMA A Y FU FUNC NCIÓ IÓN. N. Hi Hist stor oria ia y te teor ora a !e "a "as s #o$#e%#io$es &or'a"es y est(ti#as a%"i#a!as a" !ise)o. F*$#i+$ %r,#ti#a y #o'*$i#ati-a. Se$ti!o est(ti#o y si'+"i#o. A &o &!*+o de &! hi"(o*i! de& di"e)o, "i+%iendo 'on &! ide! de -o*#! y de di"e)o, 'o#o e*"on!0e", #o#en(o" y 7o'!", en $%e &o" di"(in(o" ob0e(o" e i#4+ene" "e h!n de0!do &&e.!* o* %n!" -o*#!" $%e "e !'o&!b!n ! %n! -%n'in de(e*#in!d!, *edo#in!ndo e& de"eo de& e"(i&o, >de"eo de *e?e0!* 'on e"(i&o@, "ob*e &! -%n'in Po* e0e#&o en &! 7o'! Vi'(o*i!n! !& 2n!& de& S5I y *in'iio" de& S5 d%*!n(e e& #ode*ni"#o, en &! 7o'! de !*(e" y o2'io" y y! en &eno S5 (!#bi7n h!y n%#e*o"o" #o#en(o" en $%e e& di"e)o en +ene +ene*! *!&, &, h! .eni .enido do debi debien endo do de %n e"(i e"(i&o &o !*( !*("( "(i' i'o o de(e de(e*# *#in in!d !do o en di"( di"(in in(o (o"" #o#en(o"5
T!#bi7n ! &o &!*+o de& *i#e* (e*'io de& S5, y! -%e*on !&+%no" !*$%i(e'(o", $%iene" de"!**o&&!*on &! ide! de $%e &o" ob0e(o" di"e)!do" '%#&ie"e" bien %n! -%n'in, $%e "e !d!(!*!n de %n! -o*#! de(e*#in!d!, d!ndo o*i+en !& -%n'ion!&i"#o y *!'ion!&i"#o, $%e "e de"!**o&& 'on e& #o.i#ien(o #ode*no en &! "e+%nd! #i(!d de& "i+&o !"!do5 A !*(i* de en(on'e" &! -o*#! de %n *od%'(o debe*! de*i.!*"e '!"i e/'&%"i.!#en(e de &!" ne'e"id!de" #!(e*i!&e" de& #i"#o5 De !h &! "en'i&&eB -o*#!& y &! "i#&i'id!d '!"i +eo#7(*i'! de &!" *od%''ione" de& -%n'ion!&i"#o *!'ion!&i"(!5 L!" '*een'i!" de& #o.i#ien(o #ode*no, h!n in?%ido de #!ne*! de'i"i.! "ob*e e& e"(%dio hi"(*i'o de& di"e)o h!"(! n%e"(*o" d!", "i bien #%'ho" de e"o" e"(%dio" no (ienen en '%en(! e& !e& '%&(%*!& $%e e& di"e)o (%.o ! &o &!*+o de& "i+&o !"!do5 Tod!.! in'&%"o #%'ho" de &o" e"(%dio"o" de !$%e&&! 7o'!, in"i"(!n en 'on"ide*!* &! !*$%i(e'(%*! 'o#o &! *ein! de &!" !*(e" y en #%'ho" '!"o" no (en!n %n! i#o*(!n(e 'on"ide*!'in o(*!" !*(e" 'o#o e& di"e)o de *od%'(o o e& de ob0e(o" ind%"(*i!&e" y de"de &%e+o, &!" (7'ni'!" *!'ion!&i"(!", no e/&i'!b!n de nin+%n! #!ne*! 'o#o en-o'!b!n o(*! '%&(%*! $%e no -%e*! &! o''iden(!& en e& de"!**o&&o de &o" ob0e(o" #!(e*i!&e"5 L!" *!'e" de en"!#ien(o #ode*no !8n ! e"!* de $%e (ienen en"!#ien(o" y &!n(e!#ien(o" di"(in(o" "%*+ie*on de &!" (eo*!" *e-o*#i"(!" $%e en #%'ho" '!"o" *e(end!n 'o#b!(i*, &! de &o" #o.i#ien(o" de !*(e" y o2'io" y e hi"(o*i'i"#o5 Lo" *!'ion!&i"(!" *e(endie*on d!* *e"%e"(! ! &! in"!(i"-!''in de &! *!'ion!&id!d, e& e/'e"i.o e#be&&e'i#ien(o y &! -!&(! de !%(en(i'id!d, de #%'ho" ob0e(o" y *od%'(o", ! &o" $%e 'on'&%ye*on in2nid!de" de (e/(o" de !%(o*e" $%e b%"'!b!n %n #odo de '&!"i2'!* &o" ob0e(o" en *e&!'in ! "% -%n'in: !" e" 'o#o !!*e'e '!"i &o" *i#e*o" e0e#&o"5
Cristopher Dressert. Diseño de un jarrón, de una tetera con diseño más funcional, pero teniendo en cuenta siempre la estética. A *in'iio" de& S5 &o" -%nd!#en(o" (e*i'o" de& #ode*ni"#o !&i'!do" !& di"e)o, -%e*on !b!*'!ndo o'o ! o'o ! !*'e&!" 'o#o e& di"e)o de in(e*io*e" !*! &! *eo*+!niB!'in de &!" 4*e!" de (*!b!0o #obi&i!*io, e$%io de &o" n%e.o" #edio" de 'o#%ni'!'in, b!*'o", (*ene" y o* "%%e"(o ! &o" in(e*io*e" de& e"!'io do#7"(i'o, donde &! ide! de& !ho**o de& e"!'io en b!"e ! &!" #edid!", "e !de'%!b!n ! &!" e$%e)!" .i.iend!" de &!" n%e.!" b%*+%e"!"5
FORMA F!"C#$". O%ra pu%licada en el si&lo pasado, donde 'a se intenta%a dar una respuesta, a lo (ue al&unos artistas e incipientes diseñadores considera%an como una e)cesi*a super+cialidad el anterior decorati*ismo de ornamentación, en la (ue critica%an (ue ha%a cado el diseño, como un medio de e)hi%ición social- so%re todo en el ám%ito de la moda.
T!#o'o ode#o" en"!* $%e e& -%n'ion!#ien(o *!'ion!&i"(! !'!b (o(!en(e 'on e& de"!**o&&o de 'ie*(o" &!n(e!#ien(o" e"(7(i'o"5 Se ini'i! o* en(on'e" &! ide! de $%e &! !%(7n(i'! be&&eB! de %n ob0e(o *!di'! en "% -%n'ion!&id!d5 En &o" !)o" en(*e &!" do" +%e**!" #%ndi!&e", &o" deb!(e" !'e*'! de &o" en-o$%e" de& di"e)o, "e in(en"i2'!n de #!ne*!, $%e en !$%e&&o" !)o", !*$%i(e'(o", !*(e"!no", de'o*!do*e", e('5, y! "e &!n(!b!n &! *e&e.!'in de "% (*!b!0o en e& !no*!#! de !$%e&&o" !)o" de *eno.!'in (e'no&+i'!5 Tod!.! &!" ide!" y &o" en"!#ien(o" !'e*'! de &!" ide!" "%*+!n de #%'ho" #o.i#ien(o" (i'o" de .!n+%!*di!", &! in"i*!'in de !$%e&&o" deb!(e" y !$%e&&!" ide!" "e (*!d%'en en &! !!*i'in de %n *!'ion!&i"(! di"e)o ind%"(*i!&, '%y!" '!*!'(e*"(i'!" "e .in'%&!b!n 'on ide!" 'o#o: &! ob0e(i.id!d, %ni.e*"!&id!d y %(i&id!d5 A !*(i* de &o" !)o" 39, ode#o" de'i* $%e ! ni.e& in(e*n!'ion!&, !& #eno" en o''iden(e e" '%!ndo "e di-%nde &! ide! de& ob0e(o de& *od%'(o de& di"e)o y &! "i#&i'id!d de &! e"(7(i'! de &! #4$%in!, $%e en #%'ho" '!"o" "o"(en!n &o" *!'ion!&i"(!"5 De e"(e #odo, "e*4 (!#bi7n -*e'%en(e 'o#o #%'ho" de &o" di"e)o" de !$%e&&! 7o'!, "e iden(i2'!*4n 'o#o #edio" !*! &! e/*e"in de %no" ide!&e" e"e'i!&e" o o&(i'o"5 L!" '%!&id!de" de& *!'ion!&i"#o $%e "%"(en(!b!n &! (eo*! de& #o.i#ien(o #ode*no (%.ie*on en &! !%h!%" !&e#!n!, %n i#o*(!n(e y "i"(e#4(i'o #ode&o ed!++i'o $%e de"!**o&&, e& 'ono'i#ien(o y &! di-%"in de& n%e.o &en+%!0e de& di"e)o y de "% en"e)!nB! h!"(! &o" !)o" o"(e*io*e" ! &! "e+%nd! +%e**! #%ndi!& y #o#en(o" o"(e*io*e"5
;<5;<5<9;= L! !%h!%" "e -%nd! en ein!h, %(i&iB!ndo e& edi2'io de &o $%e e*! &! E"'%e&! de A*(e de >1@, ob"e*.!#o" *o(o**!'ion!&i"#o, ne'e"id!d de &%B, .id*ie*!", e('5 C%!ndo &! e"'%e&! de &! !%h!%" 'o#ienB! "e ini'i! !$% y o"(e*io*#en(e "e (*!"&!d! ! De""!n >"ede o*i+in!&@5 A #edi!do" de& S5, G*oi%" >*i#e* di*e'(o*@, &! 'on"(*%ye de -o*#! *!'ion!&, 'on di"(in(!" e"(!n'i!" >de"de !%&!", !"i&&o" de (*4n"i(o, "!&! de *e%nione", e('5@5 E& edi2'io *e"onde ! &!" '!*!'(e*"(i'!" *!'ion!&i"(!" $%e *e"onde !& ide!& o&(i'o de en(*e+%e**!" $%e "e .i.!n en e"o" #o#en(o"5 Ten! $%e (ene* '!bid! ! (odo (io de (!&&e*e"5 L! !%h!%" (*!"&!d &! e"(7(i'! y &!" (eo*!" de& -%n'ion!&i"#o, e" de'i*, &! ide! de $%e &! -o*#! debe "e+%i* ! &! -%n'in, ! &! *od%''in de ob0e(o", !&+%no" *o(o(io", $%e en o'!"ione" o"(e*io*#en(e "e -!b*i'!b!n en "e*ie5 Sin e#b!*+o, en e& '!"o de &! !%h!%", e& (io de (*!b!0o *e"ond! en !*(e ! %n #ode&o !*(e"!n!&, %e"(o $%e e& in(en(o o* !*(e de in(e+*!n(e" de &! e"'%e&! de
!&i'!* &o" *in'iio -%n'ion!&i"(!" !& di"e)o de #4$%in!", no *e"%&( ni !de'%!do ni *en(!b&e, o*$%e "i bien !$%e&&!" ide!" "e od!n !&i'!* ! #obi&i!*io o ! ob0e(o" de !0%!* do#7"(i'o y 'on"(*%''in de e&e'(*odo#7"(i'o", !%(o#.i&e" o &o" n%e.o" ob0e(o" e&e'(*ni'o" >*!dio@, !&+o $%e "i *e!&iB!b!n &o" e"(i&i"(!" de &!" +*!nde" e#*e"!" No*(e!#e*i'!n!" dedi'!d!" ! &! *od%''in de !%(o#.i&e" o !& di"e)o ind%"(*i!& de '!*4'(e* 'o#e*'i!& >E05 A"i*!do*!", *!dio, *i#e*!" ne.e*!", e('5@5 "o fueron capaces de conse&uir o dar lo (ue la sociedad demanda%a de forma industriali/ada, por(ue ellos lo hacan artesanalmente, pero s (ue se metieron de forma industrial con pe(ueños o%jetos mu' determinado. Mientras (ue en 00.!!, 'a producan a &ran escala de forma industrial como la producción de *ehculos.1 E& #o.i#ien(o #ode*no en "% -o*#! "i#&e y #4" %*!, edi( en e& 4#bi(o 'o#e*'i!&, &! #!yo*! de &o" *od%'(o" $%e "e hi'ie*on en e"(! e"'%e&!, in'&%yendo ! .e'e" &o" *oio" edi2'io"5 Se #!n(en! den(*o de& 4#bi(o !'!d7#i'o, de& #!ni2e"(o de !*(e o de &!" *e.i"(!", o &o" *oye'(o" "e *e!&iB!b!n '!"i e/'&%"i.!#en(e !*! '&ien(e" de %n !&(o ode* "o'i!& 203.4#55A 6A7OA, materiales, formas constructi*as, detalles de iluminación, mo%iliario, etc.89
;359;5<9; L! o*ien(!'in de e"'%e&!" "%e*io*e" de di"e)o 'o#o -%e*on &! !%h!%" o &! e"'%e&! "%e*io* de di"e)o ULM, .inie*on #!*'!do" o* e& -%n'ion!&i"#o *!'ion!&i"(! en b!"e ! %n #odo d .id! $%e *e(ende e& e#&e!do *!'ion!& de &o" *e'%*"o" y #edio" di"onib&e", en b!"e ! $%e (odo he'ho 'o#&e0o deb! ode* e/&o*!*"e, en(ende*"e o !n!&iB!*"e, #edi!n(e &! de"'o#o"i'in de "%" !*(e", *ed%'id! ! "%" e&e#en(o" b4"i'o", en b!"e ! &! #e(odo&o+! de !n4&i"i" *oi!#en(e '!*(e"i!n!5 Se (*!(! en *e"%#en de "i#&i2'!* e& *o'e"o y h!'e* #4" e-e'(i.o &o" di"(in(o" ob0e(o" $%e "e *od%'en5 P!*! &o" de-en"o*e" de !$%e&&!" ide!" de Le Co*b%"ie*, 'o#o &! !%h!%" y o(*o" *e*e"en(!n(e" #ode*no", &! -o*#! de %n *od%'(o deb! de*i.!*"e e/'&%"i.!#en(e de &!" ne'e"id!de" #!(e*i!&e" !*! &!" $%e ne'e"i(!b! e"e *od%'(o5 P!*! !$%e&&!" e"'%e&!" y di"e)!do*e", &! -o*#! e"(!b! "ie#*e o* en'i#! de e"(i&o", #od!" o (enden'i!" !"!0e*!" y o* (!& #o(i.o e& -%n'ion!&i"#o *!'ion!&i"(!, *e(endi +!*!n(iB!* en (odo #o#en(o &! -%n'ion!&id!d de &o" ob0e(o", *o'%*!ndo e&i#in!* (odo e&e#en(o o*n!#en(!& y #e0o*!ndo "% *od%''in ! ni.e& ind%"(*i!&5 L! #!yo*! de e"(o" !%(o*e" de ob*!" !*$%i(e'(ni'!", en"!b!n $%e h!b! $%e *ed%'i* e& (!#!)o de &o" ob0e(o" &! #!yo* %e"(! o"ib&e, de #!ne*! $%e de"de &!" i#4+ene" +*42'!" h!"(! &! *oi! !*$%i(e'(%*! y &! e&!bo*!'in de #obi&i!*io % o(*o" #%'ho" di"e)o" 'o#o o* e0e#&o:
Di"e)o !*$%i(e'(ni'o, de %n !*$%i(e'(o -*!n'7" PROTORACINALISMO
Medi!n(e e& e#&eo de -o*#!" %*!" 'on ho*#i+n PieB! !%h!%" E/*e"in %*! de &ne!" *e&!'in en(*e '%bi"#o y *o(o**!'ion!&i"#o5 En '!"o de neo&!"(i'i"#o ho&!nd7" o di"e)o de #obi&i!*io 'on-o*#! di.e*"o" (io" de &!no", 'o&o*e" de2nido" y e"(*%'(%*! +eo#7(*i'! #%y de2nid!5
T!n(o en &! !%h!%" 'o#o en di-e*en(e" 'en(*o" de en"e)!nB!" e& -%n'ion!&i"#o "i+%i *edo#in!ndo en e& de"!**o&&o de& di"e)o, de #!ne*! $%e e& '4&'%&o y &! &+i'! #!(e#4(i'! "e 'on.i*(ie*on en *o'edi#ien(o" !&i'!b&e" o* !*(e de &o" *in'i!&e" !%(o*e", de"de &! !*$%i(e'(%*!, !& #obi&i!*io5 De #!ne*! $%e h!'i! &o" !)o" 9 #4" o #eno" de& "i+&o !"!do, &! e"'%e&! de UML in'o*o*! en "%" en"e)!nB!" %n! "e*ie de di"'i&in!" 'ien(2'!" y (7'ni'!" $%e en
&ne!" +ene*!&e" *o#o.ie*on en e& !&%#n!do, en e& de"!**o&&o de &! #e(odo&o+! de& di"e)o b!"!do en e& e#&eo de "i"(e#!" #od%&!*e", de #!ne*! $%e e& di"e)o $%e "%*+i en !$%e&&!" e"'%e&!" y "%" in?%en'i!" 'on(in%!b!n 'on %n! o*ien(!'in en &! $%e *i#!b! &! -%n'ion!&id!d, &! *!'(i'! o &! (7'ni'!5 En EE5UU ! di-e*en'i! de &o $%e o'%**e en E%*o! d%*!n(e &! d7'!d! de &o" !)o" 39, de"%7" de &! '*i"i" e'on#i'! de& <, "e di"e)!b! %(i&iB!ndo #4" e& "en(ido e"(7(i'o H"(y&in+ H, %n! #od!&id!d de di"e)o $%e 'on(*!"(! 'on e& n!'ion!&i"#o e%*oeo5 En(*e &o" !)o" <939 "e di"e) 'on %n ob0e(i.o de e#be&&e'e* &o" *od%'(o" y de +ene*!* i#4+ene" de #!*'!, 'on e& 2n de $%e -%e"e #4" !(*!'(i.o" !*! &o" 'on"%#ido*e"5
;J59;5<9; A *!B de& de"!**o&&o de &! !*$%i(e'(%*! n*di'!, e"(e e"(i&o !&'!nB +*!n 7/i(o "ob*e &o" 9K95 E*! %n! #eB'&! en(*e e& -%n'ion!&i"#o *!'ion!&i"(! de e"'%e&!" 'o#o &! !%h!%" y e& di"e)o !#e*i'!no5 E& HSTYLING "e 'on'ibe 'o#o %n! -o*#! de e"(i&iB!* o e#be&&e'e* e& di"e)o de *od%'(o" "in $%e e"(o i#&i'!*! %n !%#en(o en 'o"(e" de *od%''in5 En EE5UU, 'o#o 'on"e'%en'i! de &! Se+%nd! G%e**! M%ndi!& y "ob*e (odo (*!" &! '*i"i" e'on#i'!, &!" e#*e"!" (%.ie*on $%e *e'%**i* ! "i"(e#!" #4" e2'!'e" de &&!#!* &! !(en'in y de h!'e* #4" !(*!'(i.o" y !e(e'ib&e" &o" *od%'(o", no "o&!#en(e #odi2'!ndo e& e/(e*io* >e& en.o&(o*io de& di"e)o@, "ino (!#bi7n *o'%*!ndo e/!&(!* &! -%n'in "i#b&i'!, $%e od! *e?e0!* &! -o*#! de e"e n%e.o di"e)o5 RAYMOND LOEY5 E0e#&o de di"e)!do* -*!n'7"5 Uno de &o" $%e (*!b!0!*on en EE5UU5 S!'!%n(!" >n%e.o di"e)o *!*o@5 T*en !&!5 Co#o *e"%#en ! e"(!" '!*!'(e*"(i'!", &o" di"e)!do*e" !#e*i'!no" de e"(! 7o'! 'on"ide*!*on 'o#o !*(e de "% (*!b!0o h!'e* *od%'(o" $%e e"(i#%&!*!n &! 'o#*! de &o" #i"#o" en &o $%e &!" &ne!" '%*.!" >555@ din4#i'!", 'on.i*(i7ndo&o" en "i+no de #ode*nid!d y *o+*e"o5 E"(o, o* o(*! !*(e (!#bi7n 'on&&e. 'ie*(!" '*(i'!" o* !*(e de !&+%no" di"e)!do*e" !#e*i'!no" de &o" !)o" 9 $%e &!n(e!b!n &! *oye''in de &o" ob0e(o" de"de e& in(e*io* !& e/(e*io*, "in &! ne'e"id!d de e"e *edi"e)o e"(7(i'o de& en.o&(o*io5 A #edi!do" de &o" J9, "e *od%'e (!n(o en E%*o! 'o#o en EE5UU, %n! '*i"i" de& di"e)o5
<959;5<9; Lo" '*(i'o" de !&+%no" di"e)!do*e" in'&%"o !#e*i'!no", &!ne!b!n in'&%"o de"de e& in(e*io* !& e/(e*io*, "in *eo'%!*"e *e.i!#en(e >!& #eno"@ de &!" -o*#!" e/(e*n!" o* 'on"ide*!*&!" '!*en(e" de %(i&id!d *4'(i'! >e" e& '!"o de& "!'!%n(!" !e*odin4#i'o@
E"(!" 'i*'%n"(!n'i!" &&e+!*on ! &o" !)o" J9 y ! #edi!do" de e"! 7o'! "e *od%'e %n! '*i"i" en e& di"e)o ! ni.e& in(e*n!'ion!&5 Sob*e (odo en e& 4#bi(o de &! '*(i'! !& -%n'ion!&i"#o e%*oeo $%e &&e+! o* !*(e de !&+%no" (e*i'o" o in'&%"o di"e)!do*e", $%e '*i(i'!n !& -%n'ion!&i"#o o* 'on"ide*!* $%e '*e!b!n "ob*e (odo en e& 4#bi(o de &! !*$%i(e'(%*!, &o" in(e*io*e" o e& %*b!ni"#o, %no" en(o*no" e/'e"i.!#en(e "e&&!do", *ee(i(i.o", de #!ne*! $%e ! 2n!&e" de &o" J9 (!n(o en e& #%ndo o''iden(!& 'o#o en &o" EE5UU, "%*+en %n eno*#e &%*!&i"#o, &!" (eo*!" y #e(odo&o+!" !&i'!d!" !& di"e)o y ! &!" o*ien(!'ione" $%e !$%e& di"e)o debe (ene*5 De (!& #odo, ! !*(i* de &o" K9 en $%e &o" di"e)!do*e" (o#!n 'on'ien'i! &en! de "% *o-e"in, e& di"e)o 'on"i+%e indeendiB!*"e &en!#en(e de &! !*$%i(e'(%*! en 'on(*! de& -%n'ion!&i"#o y *e(o#! "% -%n'in de '!*4'(e* "o'i!& y "% *e&!'in #%'ho #4" 'e*'!n! ! &! ind%"(*i!5 A !*(i* de en(on'e", di"(in(!" 'o**ien(e" .ienen ! de"!**o&&!* e& #%ndo de& di"e)o de"de %n(o" de .i"(! (!n di.e*"o" 'o#o &! e"(7(i'! de& !*(e >e"(7(i'! POP@, $%e *e(end! d!* "en(ido ! &o de"e'h!b&e, de #!ne*! $%e d%*!n(e e"(o" !)o" >K9@, en o'!"ione" e" di-'i& en'on(*!* e& %n(o de "e!*!'in en(*e e& !*(e y e& di"e)o de #odo $%e #%'ho" di"e)!do*e" e/onen o e/on!n "%" ob*!" en +!&e*!" 'o#o "i "e (*!(!*! de ob*!" de !*(e5 Y! no e" ne'e"!*io $%e &! -o*#! "i+! ! &! -%n'in en !$%e&&! 7o'!, "ino $%e ! .e'e" "e &!n(e! 'o#o o'%**e en &!" 'o**ien(e" !*("(i'!" de& #o#en(o en &!" $%e &!" -o*#!" "i+%en ! &! di.e*"in >! .e'e" no "e h!'! "o&!#en(e %n di"e)o !*! "%&i* o !*! "e*.i* ! %n! -%n'in de(e*#in!d!5 Sino $%e en e& !*(e Po o en o(*!" #!ni-e"(!'ione" de& !*(e de &! 7o'!, e& di"e)!do* "e od! e*#i(i* (odo (io de &ibe*(!de"5 M4" bien "e di"e)!b! !*! e& +o'e o di"-*%(e de& *oio di"e)!do*5 A!*e'en -o*#!" '!*i'ho"!" y #%y .!*ioin(!" de di"e)o en "%" di"(in(o" 4#bi(o"@5 A" e" 'o#o .! "%*+i* o* e0e#&o &! '%&(%*! de& !&(o di"e)o, en &! $%e ! .e'e" &o" di"e)!do*e" "e 'on.ie*(en en "8e* e"(*e&&!", donde *i#! &! o*i+in!&id!d !%n$%e e& ob0e(o di"e)!do no (en+! %n! -%n'ion!&id!d '&!*!5 D%*!n(e &o" !)o" J9 "e de"!**o&&! %n! ide! de $%e &! -%n'in $%e %eden '%#&i* &o" ob0e(o" de di"e)o, no debe "e* 8ni'!#en(e *4'(i'!, >e" de'i*, (ene* %n! %(i&id!d@ de #!ne*! $%e e& di"e)!do* debe 'ono'e* ! $%7 (io de 8b&i'o .! di*i+ido %n ob0e(o y debe in(en(!* "!(i"-!'e* 'on 7& no "o&o &! %(i&id!d "ino (!#bi7n %n!" -%n'ione" e"(7(i'!" o "i#b&i'!"5 De e"(! #!ne*!, "e .! ! i* !b*iendo !"o" ! %n! b8"$%ed! de& e"(%dio y !n4&i"i" de &o" "i+no" o de &!" i#4+ene" y de "% *e"en'i! y "i+ni2'!do en &! "o'ied!d 'o#o in"(*%#en(o de 'o#%ni'!'in "%*+iendo !" &o $%e "e deno#in! &! (eo*! "e#i(i'! de& di"e)o, $%e (*!(! de !n!&iB!* >K99@, ! (*!.7" de& &en+%!0e de &o" "i+no" $%e 'on2+%*!n &o" ob0e(o", 'o#o (od!" &!" 'o"!" $%e *ode!n !& ho#b*e o indi.id%o *e"%#en o no" h!b&!n de "%" .!&o*e", de "%" de"eo" y de "%" e"e*!nB!"5 Co**ien(e de en"!#ien(o $%e !%n$%e "%*+i de ide!&e" #!*/i"(!" y o"i(i.i"(!", e*o .ino ! de"e#bo'!* en 'o**ien(e" $%e in(en(!*on in(e**e(!* #edi!n(e &o" "i+no" y "% %(i&iB!'in en %n (io de indi.id%o", '%4&e" e*!n "%" de"eo", !*! in(en(!* e"(!b&e'e* %n! *e&!'in en(*e e"e ob0e(o y &! "o'ied!d en &! $%e e& indi.id%o "e #%e.e5 De"(!'! UMERTO EQO5
Se*! %n! -o*#! de e/&i'!* e& 'o#e(ido de& di"e)o ! !*(i* de &o" K99, $%e .! ! "e* (!n di.e*"o5 !y %n! #eB'&! en(*e ob0e(o" !*("(i'o" y ob0e(o" de di"e)o5 6%n(o 'on &! "e#i(i'! y &! in(e**e(!'in de &o" "i+no" !*! en(ende* e& '!*4'(e* "i#b&i'o $%e e& di"e)o %ede (ene*, h!y o(*!" (eo*!" $%e "%*+ie*on ! !*(i* de &! #i(!d de& "i+&o !"!do5 L!" (eo*!" de &!" he*#en7%(i'!" >T7*#ino de ERMES, dio" $%e &&e.!b! &o" #en"!0e" 'i-*!do" en e& O&i#o5 !'e !&%"in ! &! he*#7(i'! de& &en+%!0e5 Cien'i! $%e (*!(! de de"'i-*!* (e/(o" e"'*i(o", ob*!" !*("(i'!", e('5@5 En &! he*#en7%(i'!, h!y %n 2&"o-o $%e (*!(! de d!* e/&i'!'in $%e e"(4 -eno#eno&o+! $%e in(en(! e/&i'!* de"de e& %n(o de .i"(! de &! 'on'ien'i! de& indi.id%o, de "%" .i.en'i!" e in(en'ione", &!" *e&!'ione" de& ho#b*e 'on &! *e!&id!d5 A#bo" %nido" *e(enden in(en(!* e/&i'!* &!" e/e*ien'i!" 'o(idi!n!" ! (*!.7" de& ho#b*e 'on &! *e!&id!d e/(e*n! >'on e& #%ndo $%e &e *ode!@5 Lo $%e e*#i(e 'ono'e* %n de(e*#in!do #ode&o hi"(*i'o &i#i(!do (!n(o en e& e"!'io 'o#o en e& (ie#o, y $%e "e !&i'! 'o#o %n #7(odo de en-o'!* e& e"(%dio de& di"e)o5 En &! !'(%!&id!d, e& di"e)o !b!*'! '!d! d! #4" ! &o" di.e*"o" !"e'(o" de &! .id! 'o(idi!n! de& en(o*no $%e no" *ode!5 De #!ne*! $%e en &!" 8&(i#!" d7'!d!", e& di"e)o >"i+%iendo &!" di"(in(!" (eo*!"@, "e 'on.ie*(e en %n di"'%*"o #4", de #!ne*! $%e "% i#!+en >&! i#!+en de '%!&$%ie* ob0e(o de di"e)o@, "e h! 'on.e*(ido en %n &en+%!0e 'o#%ni'!(i.o %"!do o* o&(i'o", '*(i'o" de !*(e, e*iodi"(!", e('5 De #!ne*! $%e e& di"e)o y! no e" "o&!#en(e %n! di"'i&in! $%e "e dedi'! ! &! 'on2+%*!'in de -o*#!", "ino $%e *e?e0e >*e'i"!#en(e &o $%e .ienen ! "i+ni2'!* e"o" 'ono'i#ien(o" o 'ien'i!" de& en(o*no@, %n!" *e&!'ione" $%e "e e"(!b&e'en en(*e e& indi.id%o, e& ob0e(o y "% en(o*no in#edi!(o y $%e '!d! d! #4" "e *e&!'ion!, "e de2nen !*(iendo de& &en+%!0e $%e e& ob0e(o de di"e)o e/*e"! y en e& $%e in(e*.iene (!#bi7n &! e.o&%'in de &! (e'no&o+! en 'on(in%o '!#bio5 En *e&!'in 'on e"(! (eo*! de &! in-o*#!'in, &! 'o#%ni'!'in, &! de"'*i'in de &o" he'ho" $%e 'on.ie*(en en *e?e0o de &! 'on'ien'i! de &o" indi.id%o", h!y %n! "e*ie de (eo*!" $%e e*#i(en en(ende* #e0o* &!" '!*!'(e*"(i'!" de& di"e)o de n%e"(*o" d!"5 E& .!&o* e/*e"i.o $%e (iene %n ob0e(o de di"e)o .! #%y %nido !& .!&o* de %"o o !& '!*4'(e* #4" *4'(i'o5
TEMA V5 DISEÑO Y MODERNIDAD5 >De"de *in'iio" de "i+&o h!"(! &! II G%e**! M%ndi!&5 I5 II5 III5 IV5 V5
C%&(%*! de& 'on"%#o, di-%"in de& +%"(o y !n4&i"i" de& 'on"%#ido*5 Te'no&o+! y &o" n%e.o" #!(e*i!&e"5 L! '%&(%*! de& di"e)!do*, &! 'on"%&(o*! de di"e)o y &o" n%e.o" di"e)!do*e"5 Di"e)o y (eo*!" o 'o**ien(e" e"(7(i'!"5 De2ni'in de iden(id!de" y e& #%ndo de& di"e)o5
TEMA V;5 DISEÑO Y POSTMODERNIDAD >De"de &! II G%e**! M%ndi!& h!"(! n%e"(*o" d!"@
;=59=5<9; Se*4 en EE5UU donde e& '*e'i#ien(o de &! !'(i.id!d de& 'on"%#o -%e #4" *4ido y !do( %n en-o$%e #4" inno.!do* en e& de"!**o&&o de n%e.o" *od%'(o" (e'no&+i'o" y de n%e.o" !.!n'e" #!(e*i!&e" y (!#bi7n en ide!" #edio!#bien(!&e" >E& *e2n!#ien(o de &! *4'(i'! de& 'on"%#o en EE5UU@5 E& 'on"%#o (iene %n! -!'e(! #!(e*i!&5 2:alter 7enjamin8 Fin!&e" 5 C!#bio" 'o#o &! *ee*'%"in de& +!" y &! &%B e&7'(*i'! $%e 'on2+%*! %n en(o*no no'(%*no di-e*en(e5 N%e.! "en"!'in de .id! 'on n%e.o" #edio" de (*!n"o*(e y (e'no&o+!: e-e'(o (*!n"-o*#!do*5 E& h4bi(o de& 'on"%#o e" !-e'(!do o* &! !&i'!'in de %n .deo '!d! .eB #4" e*-e''ion!do5 Lo #i"#o o'%**e en (e!(*o"5 A!*e'e e& e"'!!*!(i"(!, '*e!ndo %n #!*'o !*! &o" *od%'(o" de 'on"%#o, di*i+ido ! &o" !"e!n(e": *e'%*"o*e" de &o" di"e)!do*e" ind%"(*i!&e"5 Sob*e e& o*i+en de 'en(*o" 'o#e*'i!&e" e/i"(en .!*i!" *o%e"(!" de hi"(o*i!do*e", #%'ho" 'on"ide*!n e& 'en(*o 'o#e*'i!& 'o#o %n &%+!* donde &!" #%0e*e" (%.ie*on "% *i#e* 'on(!'(o 'on &! '%&(%*! #!(e*i!&5 O(*o !"e'(o i#o*(!n(e $%e 'ondi'ion e& 'on"%#o, -%e e& '!#bio en &! e"(7(i'! de n%e.o" #edio" de (*!n"o*(e 'o#o (*!n"!(&4n(i'o" o !e*o&!no", '%y! i#!+en (%.o %n i#!'(o "i#b&i'o y .i"%!& $%e &&e+ ! in?%i* in'&%"o e &o" !*$%i(e'(o" y di"e)!do*e" en &! '*e!'in de "%" n%e.o" edi2'io" % ob0e(o"5 Sin e#b!*+o, en &! .id! do#7"(i'!, e& '!#bio y &! *od%''in de ob0e(o" in"i*!do" en &! in+enie*! -%e #%'ho #4" &en(o5 A *in'iio" de S5 &! 8&(i#! (enden'i! en in(e*io*i"#o, "e+%! %n! e"(7(i'! in"i*!d! en e& *o'o' -*!n'7" de& S5 VIII o in'&%"o !& e"(i&o .i'(o*i!no de 2n!& de& "i+&o VII5 En e& 4#bi(o de &! #od! e& 'on'e(o de #ode*nid!d ! 'o#ienBo" de& !"!do "i+&o ib!n e.o&%'ion!ndo (!n(o en &o #!"'%&ino 'o#o en &o -e#enino, (!#bi7n h!'i! %n! #!yo* !de'%!'in de &! -o*#! ! &!" n%e.!" -o*#!" de .id! %*b!n!5 De '%!&$%ie* -o*#! e& 'on"%#o de *o! -e#enin! de #od! !'(%!&e", !'(%!ndo 'o#o %n indi'!do*e" de &! o"i'in "o'i!& y h!'e %n! b8"$%ed! 'on(in%! de n%e.!" .e"(i#en(!" $%e !de#4" de "% '!d! .eB #4" !(*!'(i.!" !*! &o" 'on"%#ido*e" in-%nd!n %n .!&o* !)!dido "o'i!& en e"e in(en(o de 'oi!* ! $%iene" 'on"ide*!b!n de %n ni.e& "%e*io*, de e"(e #!ne*! en e& .e"(ido -e#enino555@ e"(o (*!0o 'on"i+o $%e e& di"e)o de #od! !d$%i*ie*! #4" i#o*(!n'i! o* (!n(o5 En *e"%#en, e& !e& de &! '%&(%*! #!(e*i!& *e"%&( -%nd!#en(!& !*! #!n(ene* &! e"(!bi&id!d de %n! "o'ied!d en 'on"(!n(e '!#bio, de #!ne*! $%e &o" indi.id%o" "in(ie*!n &! ne'e"id!d de *eno.!* e& !"e'(o de &o" "#bo&o" de& 'on"%#o5
O(*o" de &o" !.!n'e" en 'on"on!n'i! 'on e& 'on"%#o -%e e& de"!**o&&o de n%e.o" "i"(e#!" de 'o#%ni'!'in $%e e*#i(!n $%e &o" 'on"%#ido*e" (%.ie"en '!d! .eB 'on #!yo* -!'i&id!d, no(i'i!" de &!" o-e*(!" de ob0e(o" de *od%'(o, $%e !" +ene*!b!n n%e.o" ni.e&e" de de"eo >de o"ee* e"o" *od%'(o"@, y !'e&e*!b!n e& '*e'i#ien(o de &! '%&(%*! de& 'on"%#o5
;K59=5<9;