SUN-TZU SAVAŞ SANATI Türkçesi Adil Demir
KASTAŞ
YAYINEVİ
SAVAŞa
SANATI
Çinli f i l o z o f s a v a ş ç ı S U N - T Z U ' n u n g ü n ü m ü z d e n 2 5 0 0 yıl ö n c e y a z d ı ğ ı S A V A Ş S A N A T I isimli b u e s e r i n 1 3 b ö l ü m d e n oluşan 3 8 4 SAVAŞ TEORİSİ g ü n ü m ü z e kadar t ü m strateji uzmanlarının ve Harp A k a d e m i l e r i n i n t e m e l k a y n a k kitabı o l m u ş t u r . "SAVAŞMADAN
KAZANMAK"
prensibini
a n a d o k t r i n o l a r a k alan b u e s e r : Taktik ve stratejik savaşlara yol gösterdiği kadar, g ü n ü m ü z e k o n o m i k v e s a n a y i s a v a ş l a r ı n a d a kılavuzluk e t m e k t e , E K O N O M İ S T v e P O L İ T İ K A C I L A R A d a yol g ö s t e r m e k t e d i r .
T h o m a s Cleary'nin
1910 b a s ı m l ı
" T h e A r t of W a r " adlı e s e r i n d e n Adil Demir tarafından çevrilmiştir.
ISBN: 9 7 5 - 6 5 4 4 - 3 6 - 8 Çeviri © ADIL
DEMİR
Yayınlayan KASTAŞ
YAYINEVİ
Tel: 0 2 1 2 - 5 2 0 5 9 7 0 Kapak Tasarım RENK
AJANS
M. TANJU AK AD B a s k ı & Cilt KUŞAK OFSET Himaye-i Etfal Sokak Yıldırım İşhanı N o : 1 - 2 - 3 Cağaloğlu - istanbul Tel: 0 2 1 2 - 5 2 7 4 1 0 3
Ü ç ü n c ü Baskı Mart 2 0 0 8
SUN-TZU
SAVAŞ SANATI o
SAVAŞMADAN EKONOMİST YOL
KAZANMAK VE
GÖSTEREN
K A S T AŞ
DOKTRİNİ
POLİTİKACILARA ESER
Y A Y I N EVİ
H i m a y e - i Etfal S o k . N o : 6 Dr. O r h a n b e y İş Hanı C a ğ a l o ğ l u - i s t a n b u l T e l : 0 2 1 2 5 2 0 5 9 7 0 Fax: 0 2 1 2 511 3 6 6 8 E-mail:
[email protected]
SUNUŞa SAVAŞ Bundan savaşçı
yaklaşık
Sun
(Sunzi
lavuzluk
yıldır
ettiği
kacılara
Feodal ları, ve
Sun iş
Tzu'nun
de
bugün
büyük
iki
uzmanlarına
kı-
strateji Asyalı
idareci yol
topluma Japonya'da
öğretilerini, ile
kimse,
doktrininin
neredeyse
rol
bir adam-
çağın
siyaset
uygulamışlardır. bugünkü
Savaşmadan
büyük
politi-
bilim
Japonya'nın
ünlü
ve
en
göstermektedir.
modern
başarı
çok
Tzu'nun
başarıdır,'
sunda
kazanmak oynadığı
Gerbaen konu-
birleşmişlerdir. Savaş
bilmeyen
Sanatı
rekabet
rarası
çekişme
tabın
okurlarına
vaşsız
zafer
kolojisinin üstünlük sız
pek
Sun
teorileri
gösteren bir
Sanatı
tarihinin
modern
klasik büyük
filozof
stratejileri
ve
gerek
ünlü
Savaş
Sanatı'nın
işadamlarına
becerisini
yaşamına
çekten
de
toplumdan
şarısında.
bir
bugün
lider
önce
olan
savaş
askeri
KİTABIDIR
yıl
Savaş
modern
geçme
yüz
yazılmış
eser,
tüm
gibi
beş
eseridir.
gerekse
gecede
bin
bu
etkileyici
beşyüz
BARIŞIN
tarafından
adlı
ve
bin
iki
Tzu
bingfa)
prestijli
SANATI
ve
ve
iş
uygulama yararlar
Bence. ya
Savaş da
içindeki
bitmek
gerekse
ulusla-
hatlarına
ışık
rekabetin analizi
her
zaman
Sun
becerisine kolaylıkla Sanatı
fiziğinin,
ile
rakiplere
anlaşılmasıdır.
ve
Kitap
benzer
Kisapsikarşı büyük
bugünkü
Tzu'nun sahip
tutar.
olabilmek,
değerlendirildiğinde
hemen
layabileceği öğrencileri
yollarının
dünyası kişisel, yenilmez
ve
doğru
okunarak
kullanımının
fikir
savaş
politikasının
görülecek
ana
ana
kazanmak,
yaşamında
şılaşılabileceği
iş gerek
mücadelenin
verdiği
kazanmanın
dikkatle
bugünün
konusunda
acıma-
koşullarla
kar-
derslerinin
pratik
işadamlarına
sağ-
bulunacaktır. sadece
araştırmanlarının
askerlerin
ya
yararlanacağı
da
tarih
bir
kitap
olmaktan
çok
lanma
bugünün
alanını
en
mında
bulacak
doğru
yorumlamayı
çilmez
el
ve
oluşturan
rülür.
Hatta,
rinin
de
Uzak
daha
iyi Çin
cağı maddi yaset hem
ve
birbiriyle
tehlikelere
manevi
dövüş
anlaşılacaktır.
yönetilenin iktidarların
destek
olmuştur.
makta
olan
nedenle
durarak ya
sadece
'savunma ve
davraYa-
karışımı
gelişmeyi
Tao
bölümü felsefesi
olmuştur.
şekilde
oluşmasına
düşmanı
olan
olduğunu
öne
çıkarır,
gelişmenin
yarata-
olarak
insanlığın
dengelenmesine
yanında
miver-
düşünce
sürekli
aynı
içinde zarar
Sanatı
güçlerin
çeker;
Sanatı, da
en gibi
yaparak
gücü
aynı
Bu
Savaş
barışın
insan
vurgularken
Taoizm
de
gö-
yöntemle-
Bilindiği
felsefesi
zihinsel
yönlerinin
etkilendiği
modelinin
Çin
ve
da
te-
Sanatı'ndan
Savaş savaş
çelişen
As-
felsefe
manevra
belirleyici
Doğu
maksimum
iyi
dikkat
çerçevesinde
zamanda
gibi
Taoizm,
sürekli
de
alanında
benzer
bu
maddesel
gelişmeyi ve
de hasmına
Kitabımızın
boyunca
Taoizm,
teknolojik
ge-
dövüş
Savaş
çekilir
dalgalanmaların
şamın,
özgü
düşündürür.
ile
daha
tarihi
nışlarından
vaz
teknolojinin
ölçüde
bize
okunduğunda
anlaşılacak
ve
dolayısıyla
yöntemleri geri
prensibi
öneren
ve
yöneliktir.
anlamıyla
orta-
okuyarak,
incelendiğinde bilim
Doğu'ya
olacağını
gereğinde
tam
eseri
adamlarının
önemli
Uzak
kullanımı
avlamaya
saldırısı'
Sanatı
Taoizm'den
dövüş
güç
iş
gerekse
bugünkü
Doğu
meye, gafil
Savaş
esinlenmiş
nimum
yıllık
yarar-
savaş
olacaktır.
Taoizm'den
azından
akıllı
ve
sınırsız
ikibinbeşyüz
psikolojinin,
melini
kullanım
dünyasındaki
bu
Tzu'nun
gerek
iş
becerecek
kitabı
Sun ya'da,
dünyasındaki
çok
çabalar. hem
Si-
yönetenin,
zamanın
ihtiyaçları
da
yıkılmasına
düşüncesini savaşın
yansıt-
değil
kitabıdır. ADİL
DEMİR
İSTANBUL ŞİŞLİ 26 Ağustos 2001
6
aynı
İÇİNDEKİLER A-
SAVAŞ SANATI
BARIŞIN ANAHTARIDIR
Savaş Sanatı Ve T a o i z m
9
Savaş Sanatının Yapısı ve i ç e r i ğ i
25
Tarihi Ç e r ç e v e
38
B-
SAVAŞ SANATI ( T a m m e t i n olarak 1 3 B ö l ü m 3 8 4 M a d d e )
Bölüm I
Planlama
B ö l ü m II
Savaşın Maliyeti (19 M a d d e )
46
B ö l ü m III
S a v a ş t a Strateji (19 M a d d e )
49
B ö l ü m IV
Taktik
52
Bölüm V
Enerji (23 M a d d e )
54
Bölüm VI
G ü c ü n Kullanımı (34 M a d d e )
57
B ö l ü m VII
S a v a ş t a M a n e v r a (37 M a d d e )
61
B ö l ü m VIII
T a k t i k D e ğ i ş t i r m e (14 M a d d e )
64
B ö l ü m IX
O r d u n u n i l e r l e m e s i (45 M a d d e )
Bölüm X
(25 M a d d e )
(20 M a d d e )
Arazı F a k t ö r ü (31
Madde)
43
66 70
Bölüm XI
A r a z i d e D o k u z K o n u m (68 M a d d e )
74
B ö l ü m XII
A t e ş l e Saldırı (22 M a d d e )
81
B ö l ü m XIII
C a s u s l u k V e i s t i h b a r a t (27 M a d d e )
85
C-
Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI
SAVAŞ SANATI YORUMCULARI
87
Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI
93-233
K a s t a ş Yayınları d i ğ e r savaş dizileri ve anılar.
234-240
7
SAVASa SANATI VE TAOİZM Eski lusu,
bir Ç i n
zamanının
edilen
üç
kardeş
tün olanın
bilim
otacıdan
görüp,
daha
gencine,
"En
evinin
duvarlarından kardeşim,
dışına
bir z a m a n l a r bir Ç i n s o y -
adamlarından
olarak
aralarından
bu
büyük ağabeyim,
ortaya
"Ortanca yok eder,
kabul en
üs-
çıkmadan
dışarı
ettiği
için,
çıkmaz."
hastalıkları
nedenle onun
hastalıkla-
yok
şöhreti
ortaya
çıktığı
de yaşadığı
anda
mahallenin
çıkmaz." "Bana
gelince,
masaj yaparım.
Bu
ben
Bu
konu
"İşte,
neticiler
açar,
yapan
komutanlar ve
bundan
daha
ş u r u p l a r hazırlar,
h e r y e r e yayılır."
hangimiz en
üzerine y o r u m
liderler,
için
damarları
nedenle şöhretim
" Ş i m d i size s o r a r ı m gesi,
en
cevap vermiş,
ruhunu
şöhreti
ileri
kim o l d u ğ u n u s o r m u ş .
Otacı rın
öyküsüne göre, en
üstün?" bir
Ming
ülkeyi
önemli
bir
dönemi
yöneten
kıstas
bil-
tüm yö-
bilmiyorum"
der. Yaşlı
otacının
Tzu'nun felsefesi mayı
gereksiz
yişi,
"Düşman
ustalıktır,"
kılmaya
lisi,
otacının çeşitli
tuzaklarını
düşmanın
yöneliktir.
Büyük
savaşmadan
söylediği
seviyeleri
güçlerine
kentleri
Öyküdeki nedeniyle
en
Sun
gibi
yenmek
ünlü en
de-
büyük
Sun Tzu'ya göre de,
ondan
yok eder; saldırır;
ustanın
en
En
usta
daha daha kötü
komutan,
az deneyimsonra
geleni,
komutan
ise
k u ş a t m a y a kalkar.
büyük
kimse
gösteren
büyük örnektir.
vardır.
boşa çıkartır,
destekçilerini
askeri
surlarla çevrili davisi
paralellik
şekilde elinden g e l d i ğ i n c e çatış-
ordularını
Yine aynı
düşmanın
aynı
bu d ü ş ü n c e y i yansıtan en
savaşmanın düşman
sözlerine
de,
kardeşin
tarafından
hastalıkları
ö n c e d e n te-
tanınmaması
örneğinde
olduğu
gibi,
savaşçı
ve
Sun Tzu
da,
başlamadan
önce
yeterince
tarafından
gerektiği
kadar
güçlerin
şarıya
ulaşmayı
zanma
stratejisi,
minimum
genel
oluşturan Tedavi olan
Savaş
i ç v e dış
vaş
da
Sanatı Ching
mının
ile
Sanatı
üzerindeki
felsefesinin
olmaktan
bizlere,
sorununu
hatta
çatışmaların
nebileceğine Bilim
çok
ne
felsefi
stratejisinin
klasikliğini
önerdiği dırıcılık' nışın
bunun
da Taoist
bir y a n s ı m a s ı Savaş
ve
ve
SaTaoakı-
konusuna
gösteren
Sun
anlaşılmasının
ne
şekilde
önle-
Savaş Sanatı
doktrinleri
kabul
etmektedir.
bu
de
Savaş
Savaş
gelecek,
olan,"derin kabul
göre,
üze-
karşılık Taoist Sanatı
Sanatı'nın
bilginin s a ğ l a y a c a ğ ı Yenilmez-
sonucunda
olarak
mekanizmalarını
hümanizm
buna
siyasal
deyiş
Sanatı'na
Klasiği
etmektedir.
bilginin yüceliği,
lik Y e t e n e ğ i
içinde
kavuşturabileceğini,
çıkmadan
Taoist d ü ş ü n c e n i n
ve
gerek fel-
Savaş
doğru
yüzyıllardır y a z m a k t a ,
düşüncenin
Çin
çözüme
ortaya
bi-
Savaş
Çin'in
Tao
yaklaşım
nedenlerinin
şekilde
adamları,
doğan
bir
etkisi ve
yazılmış olan
esinlenmiştir.
akılcı
daha
kılavuzluk
etkilerini
önce,
birlikte aynı
savaşmanın
savaş
rindeki
ile
koşullarından
ilham
kabul edilmektedir.
b e ş y ü z yıl
dönemde
Kakül-
taşımaktadır.
yazılmakta
savaşlar sürecinde aynı
ba-
popüler
Dövüş Sanatı'nın
damgasını
Taoizm
ikibin
(Yol v e G ü ç )
sosyal
duygusal Tzu
yine
ödül-
Savaşmadan
tarihinin
incelenip
klasikliği
bulunduğu
jisi
Çin
Sanatı
yüzyıllardır
yaklaşık
de tarih
ile m a k s i m u m
Tzu'nun
g e r e k s e siyasi ç a l ı ş m a l a r ı n d a da Bundan
te
Sun
Taoist d ü ş ü n c e n i n
Taoist düşüncenin
sefi,
nedenle
anlaşılarak,
kullanımı
hatlarıyla
kaynağı
stratejisinin
bu
savaş
tarihçiler
çizer.
türlerini
Sanatı
daha
nedeniyle
değerlerinin
amaçlayan
adamlarınca
aslında
olmaları
bilinmediklerinin,
l e n d i r i l m e d i k l e r i n i n altını Eldeki
savaşları,
kazanmış
tarafından
lim
eski ç a ğ l a r d a yaşamış en değerli
komutanların
usta
öylesine
bilgi
'Savaştan ve
güçlü
Cay-
davra-
edilmektedir. savaşçı iyi
bilir
çatışma ki,
psikolo-
düşmanın
her
hareketini
derhal
algılayıp,
her
m a n e v r a y ı en az güç kullanımı Eski
çağların
Taoist
olasılığa
uygun
en
doğal
ile u y g u l a r .
çalışmalarından,
Chung-ho
chi
(Denge ve A r m o n i
Kitabı) T a o i s t bilginin ve p r a t i ğ i n savaşçı
üzerindeki
aşağıdaki
etkisini
sözlerle tanımlar:
Derin bilgi, sıkıntıyı sıkıntının tehlikeyi tehlikenin oluşmasından önce, olmadan önce, belayı bela gelmeden
oluşmasından önce. yok olmayı yok önce kestirebilmektir.
Güçlü davranış, beden tarafından zorlanmadan önce bedeni eğitmekte, zihin tarafından idare edilmeden önce zihni hazırlamakta, dünya tarafından yönetilmeden dünya üzerinde çalışmakta, görevlerin baskısı altında kalmadan görevleri yerine getirmektir Derin bilgi prensibi ile sıkıntıyı düzene, tehlikeyi güvene, yok olmayı varolmaya, belayı başarıya döndürebilmek mümkündür. Güçlü davranış ile beden uzun yaşama, zihin ile derin düşünce yeteneğine, dünya barışa, görevler başarıya kavuşturulabilir Bu
sözlerin
şüncesini
soğukkanlılık
erdemini
zırlamakta
değil,
her t ü r d e n
değişik
da tepki Yine
de tanımladığı
benimsemiş ama
Asya'lı sadece aynı
gibi, ölüm
hassaslığa
D e n g e ve A r m o n i
ya
da
Zen
ulaştıkları
fikrine
zamanda
koşullar altında,
gösterecek
Tao
savaşçılar
zihinlerini
karşılarına
ha-
çıkacak
zaman
yitirmeden
ulaşmakta
kullanırlar.
Kitabı
düderin
anın-
d e r ki:
Sessizlik içinde kavramak, çabalamadan başarmak, görmeden bilmek bunların tümü Tao'nun duygu ve yanıtlarıdır. Sessizlik içinde kavramakla her şeyi anlamak, çabalamadan başarmak ile her şeyi başarabilmek, görmeden bilmek ile her şeyi bilebilmek mümkündür. Hareket oluştuktan sonra hissedip anlamak, anlamak sayılmaz. Büyük çabalardan sonra başarmak, başarı sayılmaz. Gördükten sonra bilmek, bilmek sayılmaz. Bu üç durum hissetme ve karşılık vermekten uzaklaşmayı gösterir. Gerçekten hissedebilmek ve
de olayları oluşmadan görebilmek birbirlerine bağlı
önleyebilmek, olarak geli-
şen yeteneklerdir. Hiçbir karşılıksız hiç bir şey elde meyeceği bir yere gitmez Taoist çeşitli
düşüncenin
oluşumlara
altındaki
Savaş
potansiyel
gider. sine Sun
da
olan
Taoist
duğu
savaş
Bu
ve
karşılık
Aynı
akım
sayısız
kaynak ve
düşünülen
uzak d o ğ u
kaynağını
bir
özellikle
diğer
önemli
dövüş
yöntemlerinde
bireysel
bin yıl s o n r a ,
verildiği /
öğretilen
kadar geri
kabileleri, sihirli
dövüş metodunun
modelini
olmuştu.
bireysel
imparator zamanına
tanıştıran
öğretilerin
MÖ.3.Yüzyılda kendi-
dövüş yön-
prensipleri
savaş ve
de
savunma
oluşturur.
toplum
kavramını
altında,
İmparator vahşi
bilimindeki
köle
Ching
etkisi
bilge tarafından
savaş
düşüncenin
dana
Sarı
İmparator'dan
gösterici
yaşamdaki
olmaktır.
öğrencilerine
Taoizm
Sarı
düşünsel
de
hassaslığı
içinde geliştirildiği
yine
efsanevi
bir
Tzu'nun
yönetim
min
da
ile e l e g e ç i r i r .
tekniklerinin
/
Sanatı
E f s a n e y e g ö r e Sarı
temleri
uygun
geliştirmeye yardımcı
kavram
sanatı
yaşamış
en
biri
sunar.
Aynı dövüş
amaçlarından
karşı
verme yeteneğini
şey anlaşılmadan hissedilemez. edilemez, hiç kimse fayda gör-
sona
Çin'in içinde bulun-
erdirerek Çin'e
savaşçı klasik
eseri
/ Ching a d l ı
sanatları
hümanist
komutanlar da Taoist
ve
olan, eseri
klasik
analitik
ve
yazmışlardı.
sanat
için
yol
Ching'in t e m e l
prensipleri
Sun
öne
geleneksel
Taoist
eğiti-
temellerini
mey-
savunma ve
çıkarak
savaş teknikleri
Tzu'nun
getirmişti.
/
Ching'ten
Ching'dir. rında
Aynı
Çin'i
mahveden
iç
Ching
natı'na
oldukça
gellediğini, rektiğini
en
Sanatı
Tao-te
z a n a n l a r için
sonraki
Savaş de
savaş paralel
bile yıkıcı zorunlu
vurgular.
önemli gibi
MÖ.
olduğunu,
ortala-
kaleme
alınan
konusunda
bir y a k l a ş ı m
kalınmadıkça
Tao-te
binin
birinci
savaşlar sırasında kavramı
belge
Taoist
gösterir.
çoğu zaman savaştan
Savaş
Sa-
Savaşın
ka-
üretimi
en-
kaçınılması
ge-
Tao öğretilerine inanan bir lider, dünyayı silahla zorlamaya kalkmaz, çünkü bu tür zorlama aslına geri döner, ordunun bulunduğu yerde sadece çalılar biter, büyük savaşları bereketsiz yıllar takip eder Silahlar uğursuz aletlerdir Silahtan başka çözüm kalmadığında bile soğukkanlı olmak, açgözlülükten kaçınmak, zaferi kutlamamak yapılacak en iyi şeydir Zaferi kutlayanların gözünü kan bürümüştür ve bu tür insanların dünyaya yararı olamaz Benzer
yaklaşım
içindeki
Savaş
Sanatı
da
öfke
açgözlülüğü yenilginin temel
nedenleri
olarak tanımlar.
Tzu'ya
savaşçı,
duygusallıktan
göre
savaşı
soğukkanlı, şinde
olan
kazanan
kararlı
savaşçıdır.
savaşçı
Öfkeli,
kaybetmeye
kızgın,
öç
mahkumdur.
uzak,
alma
Tao-te
ve Sun pe-
Ching
der ki;
Askerlikte başarılı olanlar askercilik yapmazlar, iyi olanlar kızmazlar, düşmanlarına karşı galip gedüşmanlarına karşı herhangi bir duygu beslemezler.
savaşta lenler, Sun tüm
Tzu
d e r ki;
derinliklerine
göklerin şekilde
en
"Savunmada
saklanabilir,
yüksek
kendilerini
katmanlarında
tüccar
manevra
saklayarak
hiçbir
g ö s t e r i r , " y a d a "İyi u s t a i z b ı r a k m a z . " cileri
olan
Zen
amacıyla
ise Bu
ulaşırlar."
uzak d o ğ u
Budistlerince
şeyi
yokmuş
dövüş sanatının
kendi
gibi
Bu d e y i m l e r , Tao kla-
sanatlarını
ilk ö ğ r e n -
ifade e t m e k
benimsenmiştir.
Tao
Yasalarında
rekse askeri yönleri Eyaletlerin
dramatik
Hanedanı'nın
siyasi
ile
önemli
nan-tzu)
adlı
bir y e r e
kitapta
örgütlenmenin
g e r e k sivil
ilgili y a z ı l a r b u l u n m a k t a d ı r .
sonunu
başlarında
arasında öğelerini
olanlar
yaparlar.
ticaret d e y i m l e r i n d e de görebiliriz,
hazinelerini
siğinin ve geleneksel
olanlar toprağın
başarılı
koruyarak kesin zafere
Benzer yansımayı "iyi
başarılı
saldırıda
takiben
yazıldığı
bilinen
sahip olan
bir t a m
bölüm
oluşturan Taoist savaş
iktidara ve
Savaşan
gelen
Tao
geHan
klasikleri
Huan
Efendileri
Savaş
Sanatı'nın t e m e l
bilimine ayrılmıştır.
(Huai-
Savaş sanatında unsurdur. Duruş hamleye hazırlık
nemli lunca.
stratejinin anlaşılmazlığı en belirsiz, hamleler öngörülemez yapmak imkansızdır.
Bir komutanı savaşta yenilgiden kazandıran şey öngörülemeyen akılcılığı yan hareket tarzıdır
öo-
uzak tutup, zafer ile izi algılanama-
Yalnızca durumu bilinmeyene etki edilemez. Bilgeler öngörülmezlik pelerinine saklanır, böylece duyguları algılanamaz; belirsizlik içinde hareket ederler, o zaman yolları kesilemez. Savaş Sanatı'nda Sun Tzu, ki
g ö r ü n m e z ol.
işitilmesin.
O
"Olabildiğince gizlen,
O l a b i l d i ğ i n c e g i z e m l i ol,
zaman
düşmanının
öyle
öyle ki sesin
kaderi
senin
bile
elindedir."
der. Gerek gelerek mal
Sun
insanların
felsefi
Tzu,
çatışmanın
gerekse
ortaya
gözüyle
bakış ü z e r i n d e
Huan
görülemeyeceği birleşirler.
re olarak a m a yine de en
katı
gereken
bir
zaferin
araya
ise
nor-
düşüncesindeki
Sun Tzu'nun
gibi Huan Efendileri'nin stratejileri de, derlikle yapılması
Efendileri
çıkamayacağı,
bir
Savaş Sanatı
çatışmayı en son ça-
kurallar altında,
bir o p e r a s y o n
doğru
bir li-
olarak algılarlar.
Bir komutan kendi başına görmeli, bilmelidir Bunun anlamı, komutanın başkalarının göremediğini görmesi, başkalarının bilemediğini bitmesidir. Başkalarının göremediğini görmek parlak zeka. başkalarının bilemediğini bilmek üstün zekadır ilk kazanan parlak, üstün zekalılardır. Çünkü sadece onlar saldırılması olanaksız yerlerde savunma yapabilir, direnilmesi imkansız yerlere saldırabilirler. Taoizm'in ralellik
ç o k sıkı
gösterir.
Taoist
kavramları
geniş
eserde
belirtildiği
de
siplerinden içeren,
çerçeve
kuralları ve
içinde
üzere Taoist
hem
fiziksel
ruhsal
eğitimde
kullanılır.
uygulamanın
hem
de
pratikle
barış /
ve
Ching ana
pa-
savaş adlı
pren-
psikolojik anlamlar
"boşluk ve doluluk" yönetimidir. Savaş
ve
birisi,
bir
askeri öğreti
Sanatı'nda
doluluk yönetimi,
tam
Taoist
bir
bölümün
dövüş
11
ayrıldığı
sanatının
fiziksel
boşluk uygu-
lamalarının olsun
kaynakçalarından
hükümetlerin
oluşturur. olarak
örgütsel
Boşluk ve
açıklayan
olduğu ve
gibi,
Doluluk anlayışını
Huan
askeri
o l s u n sivil
sosyopolitik temellerini
Efendileri
kesin
de
başarının yolu
düşüncelerini
şu
şekilde
yansıtırlar:
Bu bir "Boşluk" ve "Doluluk" meselesidir Astlar ile üstler arasında ayrılık varsa, komutanlar ve subayları birbirlerine etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik oluşmuşsa, buna "Boşluk" denir. Sivil Yönetim akıllı, askeri yönetim iyi, astlar ile üstler tek bir düşüncede, istek ve enerjilerini birleştirmişlerse buna "Doluluk" denir. Becerikli lider halkını enerjiyle besleyerek , başkalarının "Boşluklarını da doldurabilirken; beceriksiz lider başkalarının "Doluluğu" önünde kendi halkının enerjisini boşaltır. maları yona
Adalet
ve
ulusal
krizlere
layık
noktaları
refah
olanlar
güçlerin
siyasal
sosyal
temeller
de
Savaş
ilk b ö l ü m ü
sosyal
düzene,
ç ü k bir g r u p şulları
adlı bu
yönetimin
husus da yine
ya
Huan
o
pozis-
ve
güçlü
konuya
her
örgüt
öğretileri özel
rakiplere,
popülaritesine
ilgili
önem
verilmiş,
etik d e ğ e r l e r e , genel
ahkü-
galip gelebilir ve bu
ko-
ile a h l a k o l u ş t u r u r .
Bu
Efendileri tarafından askeri strateji
için
uygun
karşı
dayanışma
ya
ile
arasında
koşullar altında
düzen,
vurgulanan önemli,
da
eserin
Tzu'ya göre
b ü y ü k bir g r u b a
da adalet,
zayıf
kesindir.
stratejik olarak
Sun
devlet çalış-
göreve
planlama
temelleri,
Ching
ulaştığında,
olabildiğinde,
başarı
Sanatı'nda
kitabın
laka ayrılmıştır.
/
halka
atandığında,
görebildiğinde,
Askeri y e r alır.
tüm
çözüm
da
ö n c ü Çın d ü ş ü n ü ş l e r i n d e n d i r .
Güç yalnızca geniş bir arazi ile büyük nüfus topluluğu değildir. Zafer sadece güçlü silahlarda değildir. Güvenlik sadece yüksek duvarlar ya da derin çukurlar meselesi değildir Otorite sadece kesin emirler ile katı cezalar değildir. Yaşayabilen bir örgüt kurabilenler sayıları az da olsa yaşayabilirler, oysa can çekişen toplumlar büyük olsalar bile yok olurlar
Bu Tzu'nun eski
konu
Çin'in
Liang
MÖ.
Üçüncü
yüzyılda
öğretilerini takip ederek en
ünlü
tarafından
askeri
büyük
strateji
yaşamış,
bir ş ö h r e t e
Sun
ulaşan',
uzmanlarından
Zhuge
da vurgulanmıştı.
Askeri operasyonların Tao'su savaşçıların uyumunda yatar Asker arasında uyum olması halinde asker, üzerinde baskı olmasa da doğal olarak tüm gücüyle mücadele eder. Ama. askerle subaylar arasında itimat yoksa, savaşçılar kendilerini savaştan uzakta tutar: güven duyacakları emirleri duymayan asker gizli gizli konuşmaya ve eleştirmeye başlar. Orduda ikiyüzlülük çıktığında komutan eski bilge kralların tüm aklına bile sahip olsa, basit bir köylü sürüsünü bile yenebilmek olanaksız olur. Bu konuda eski bir atasözünü akıldan çıkarmamak gerekir." Askeri operasyon ateşe benzer: kontrolden çıkarsa kendini yakar, bitirir. " Zhuge'nin dehası çizimleri ve kendisi
ö y l e s i n e b ü y ü k t ü r ki,
h a k k ı n d a yazılan
b ü t ü n yazıları,
her ş e y T a o c u
yasa-
l a r d a y e r alır.
Eski çağlarda iyi yöneticiler silahlanmadılar, iyi silahlananlar savaş hatları kurmadılar, iyi savaş hatları kuranlar savaşmadılar, iyi savaşanlar kaybetmediler, iyi kaybedenler ölmediler. Bu sözler, Tao-te olan,
Ching'in
savaşın
savaşmadan
Zhuge
Liang
n e m verir. kullanılması
en
bir d e v a m ı
ayrıca
son olan
kazanmak Tao'nun
çare olduğu düşüncesini, Savaş
doktrini'ni klasik
"Silahlar kötü
kehanetin
kaçınılmaz
olmadıkça
artık
sona
ermiş
olduğu'
ana fikri
vurgulamaktadır.
öğüdüne araçlarıdır,
cak Liang da T a o ' n u n tarihi tezi olan nin
Sanatı'nın de bu
büyük
ö-
nedenle
kullanılmamalıdır."
An-
'orijinal insanlık devri-
düşüncesine
katılmaktadır.
Liang da Sun Tzu gibi iç s a v a ş s o r u n u n a e ğ i l m i ş ve bu nedenle askeri lar
çalışmaları
daha
çok
emniyetine yönelik
üzerine
ülkenin
gerek siyasal
pratik ö ğ r e t i l e r l e akılcı
odaklanmıştır.
16
gerekse yaklaşım-
Askeri meselelerin yönetimi sınırlardaki ya da sınır bölgelerindeki sorunların yönetimindedir. Bu yönetim tarzı, otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok edilerek vatanın korunması ve ülke barışının sağlanmasıdır. Medeniyetin askeri hazırlığa ihtiyacının en büyük nedeni budur. Hayvanların pençeleri ve dişlerinin amacı da budur Eğlenirken birbirleriyle oynayıp, kızdıklarında da birbirlerine saldırırlar. İnsanların pençeleri ya da dişleri yoktur, insan bu amaçla zırh ve silah kullanarak kendini savunur. Ülkeler darlar ülke
aynı
de
yine
amaçla
güvendedir,
fazla
önem
Zhuge
de,
Sun
Tzu v e
kişisel
niteliklere ve
katılmaktadır.
hem
Huan
hem de askeri
bağlı
gösterdiğine
hakkında
Zhuge
hem de inanılır.
şunları
liderlik g ü c ü n ü n olduğu
düşünce-
liderlik m a d d e s e l
ahlaki
gücün
başkaları Ulusal
kendisini,
üzerindeki
Bir
inkar
yöntemine eden
güçlü
Tzu'nun
minimalist savaş felsefesi, beslenir.
y a p a r a k akıllı lirtir.
olmanın
kaçınılmaz Zhuge,
olmayan
kaynağı
olarak
gönül Sun
t o p l u m u n o r t a k ilgi a l a n ı
araçlarıdır,
olmadıkça
çatışmadan
Tzu,
vurgular.
L i a n g y i n e T a o - t e C h i n g ' d e n alıntı
kehanetin
stratejisi
liderliğine ne ül-
popüler olmayan Sun
savaşçının t o p l u m u n tümüyle
"Silahlar kötü
nılması
ana
Zhuge
göre,
komutandır.
birliğini fikrinden
gücü
yazar:
k a r a k t e r tahlili halkını
etkisi
savunmanın
Sonunda her şey komutanların askeri olan güvene kalır Popüler olmayan bir komutandan kesine fayda gelir ne de ordusuna.
komutan
li-
unsurlardandır.
Efendileri'nin
bir k a v r a m d ı r ;
şeklinde
tehlikededir.
gereken
Taoist d ü ş ü n c e y e göre
öz kontrolü
hükümgüçlüyse,
ülke
popüler bilince
kadar ahlaki
insanın
verilmesi
besler,
Yardımcılar
liderlik d ü ş ü n c e l e r i n i ta-
S u n T z u ' y a g ö r e h e m sivil
en
olduğu
ordular
kullanır.
Sun Tzu'nun
derlik
sine
amaçla
yardımcılar zayıfsa
Burada Zhuge, kip e t m e k t e d i r .
bu
bakanlar
17
ilgilendiğini nedenle
be-
kulla-
kullanılmamalıdır."
olmayan
kaçınma
bu
savaştan
düşüncesi
ve ile
gerekçesi Savaş
Sa-
natı'nın
yakın
bir
inanırı
olduğunu
tek yolu,
lardır.
B u l u n d u ğ u n arazi ve iklim koşullarını
halkının
stratejisi
gösterir.
manın
önceden
"Silah
belirlenmiş
kullan-
operasyon-
dikkatle incele,
kalbine
bak.
Askerine
kında e ğ i t i m ver,
ödül
ve ceza y ö n t e m l e r i n i n açık o l m a s ı n a
özen
göster,
düşmanın
stratejisini
d e k i t e h l i k e l i g e ç i t l e r e d i k k a t et, a y ı r t et,
teçhizatın incele,
masına
çekilmek gerektiğini
adapte
kuvvetlendir, fer
planları
al.
Ordunu,
ol,
saldırı
askerlerini hazırla,
ancak tüm
ve
yaşam
bunları
tam
düşman
üstüne gönderebilirsin." Tzu'nun
anahtarı
olan
lığa d e ğ i l ,
Savaş
sürat ve
liderliğin
yanışmaya da
sahip
koşulların zamanla-
artırırken göre
savunmanı
ödüllendir,
meselesini
göz
yerine getirdikten
komutanların
Sanatı'na
koordinasyon
en
bağlıdır.
üzerin-
ne z a m a n ilerlemek
gör,
gücünü
yalnızca
Sun
güvene
iyi
yeteneklerine
ölüm
yolunun
hak-
güvenli ve tehlikeli bölgeleri
iki t a r a f ı n d a k o ş u l l a r ı n ı a r a ş t ı r ,
ya da geri
kullanımı
sonra ve
komutası
göre
savaşta
za-
önüne altında
başarının
s a d e c e s t r a t e j i k hazır-
büyük dayanağı
olan
psikolojik da-
Z h u g e şöyle yazar:
Komutan, ülkesi için yararlı bir araçtır. Önce stratejiyi belirleyip, sonra da uygulamayı yöneten komutanın komutası akıntı içinde yüzmeyi başaran bir dal gibidir. Düşmanı ele geçirişi bir şahinin avına saldırışıdır. Sakinken gerili bir yay, harekete geçtiğinde çalışmaya başlayan bir makine gibi.durdurulmaya çalışıldığı yere girer, en güçlü düşman bile kendisine direnemez. Şayet komutanın görüşü yetersiz, askerleri hızlı değilse, üzerinde fikir birliği olmayan bir strateji, elinizde bir milyon kişilik bir ordu bile olsa düşmana gerekli korkuyu veremez. Sun büyük el ile
ilgili
rını
Tzu'nun
kendi
düşüncelerini
toparlayarak
nekten
klasik e s e r i n d e n ,
'başarılı
kitabı' olarak b a h s e d e n Z h u g e , özetler.
kaynaklanan savaşçı
Savaş
Görüşleri
Sanatı'nın
18
ana
en
temala-
genellikle Taoist
eğitimi ve ruhu
lanır.
stratejinin
askeri örgütlenme gele-
üzerinde odak-
Size düşmanlık göstermeyenlere kötü düşünceler beslemeyin. Size karşı çıkmayana saldırmayın. Bir mühendisin verimliliği yalnızca bir uzmanın gözleriyle ölçülebilir. Savaş planları yalnızca Sun Tzu'nun stratejisi ile hazırlanabilir Sun rın
ve
Tzu'yu takip eden Zhuge,
süratin
düşmanın
oyununu
beklenmedik bozmaktaki
baskınla-
avantajlarını
vurgular.
Planlama gizli, saldırı çabuk olmalıdır. Ne zaman bir ordu aynı avını kapmak üzere dalmakta olan bir şahin gibi düşmanını ele geçirir, bendini kıran bir nehir gibi savaşırsa, düşmanları onun önünde dağılıp gider. Buna ordu momentinin kullanımı denilir. Daha Sanatı'nın rinde, ması aynı
önce
de
belirtildiği
ana t e m a l a r ı n d a n
karşılaşılacak gerektiğini
fikirdedir.
biri
durumlarla
öğretir. Dikkatle
Zhuge
üzere de ilgili bu
Sun
Tzu'nun
Savaş
objektif olmaktır. nasıl
tutkusuz
k o n u d a da
h e s a p l a n m ı ş saldırının
Esekalın-
Sun Tzu
ile
avantajlarını
belirtir:
Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. ferde usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akıllı savaşı önceden kazanır, oysa cahil asker kazanmak savaşmak zorundadır Burada güç
ve
adam
hakkındaki
Zhuge,
Sun
kaybıyla
uyarılarını
Tzu'nun,
sonuçlanan
aynen
yetersiz
Zaolan için
planlamanın,
harekatların
sonuçları
yazar.
Bir ülke gerekli malzemeyi yüksek fiyatla almak zorunda kaldığında tükenmiş, malzemelerini uzun mesafelere taşımak zorunda kaldığında fakirleşmiştir. Saldırılar tekrarlanmama!/, savaşlar çoğaltılmamalıdır. Güç, kapasiteyle orantılı bir şekilde kullanılmalı, aşırı kullanmanın gücü tükettiği unutulmamalıdır. Gereksizden kurtul, ülken bu şekilde barış dolacaktır. Rekabet edemeyenden kurtul, ülken bu şekilde kazançlı çıkacaktır.
19
Zhuge, vaş
son
Sanatının
zaferin
olarak Tao-te
ve
Huan
anlaşılmaz olanın
Ching'in,
Efendileri'nin hakkı
Sun
Tzu'nun
geleneğine
Sa-
uyarak
o l d u ğ u n u yazar:
Başarılı saldırı, düşmanın kendisini nasıl savunacağını bilemediği saldırıdır. Başarılı savunma, düşmanın nasıl saldıracağını bilemediği savunmadır. Bu nedenle savunmada başarı yüksek duvarlara bağlanamaz. Bu nedenle yüksek duvarlar, derin su çukurları güvenliği garanti edemez. Sağlam zırhlar ve etkili silahlar da aynı şekilde güçlü olmayı garantileyemez. Düşman bir arada kalmayı tercih etmişse hazır olmadığı yerden saldır: düşman saldırı hattı kuruyorsa, seni hiç beklemediği yerde karşısına çık. 'Bilinmez anahtarı nüşle
olurken
olarak
Savaş
bilmek'
fikri
yinelenmektedir.
Sanatı
arasındaki
pek
Bu en
çok
strateji güçlü
kere
zaferin
Taocu
düşü-
bağlardan
birini
oluşturmaktadır. Taoist
felsefenin
öğretilerinin
getirdiği
pratik
yönleri
a n l a m a k b i z e ç e l i ş k i l i g e l e b i l e c e k bir i k i l e m i a n l a m a o l a n a ğ ı sağlar. dan
Sun
Tzu'nun
bir y a n d a n
savaşı
da savaş stratejileri ö ğ r e t m e s i
nabilire
de
sına bakışı Bir
bu
konuya
bir d e T a o f e l s e f e s i n i n
bakışın
aynı
anda
ünlü
bir T a o i s t t e k n i k t i r .
yöntemle çözüm Yolu
Tao-te
olduğu
bulur.
Ching'de
"Cennet insancıl
ederler."diye bir men
ve
hiç d e
yazılı
cehennem
insan
zeka-
günlerde
olarak
i n s a n l ı k dışı
bu
ile
değer-
ikilemler bu
ikilemine
acımasızlık
bir d i ğ e r
iyiliğin
Aklın
çıkar. insancıl
değildir.
halkı Kore
saman Barış
yazıdan
bahsetmişse
de,
Orada
k a b u l edilir.
Tao-te Ching'in
1950lerdeki
açılardan
Çelişki ve
kukla köpekler gibi
yazmıştır,
ardındaki
farklı
Savaş Sanatı'nın
değildir,onlar da
araştırman
kurtulması'
birbirinden
t e m a s ı n d a ortaya
çok şey s a m a n d a n de
bir y a n -
olarak algıla-
ile b a k m a k g e r e k l i d i r .
lendirilmesi örnek,
lanetleyip
bir ç e l i ş k i
pek
Bilgeler
köpek gibi
kabul
ünlü filozofu.
Batılı
Anlaşması'nın
'Canavarın
he-
geminden
Taoistler açısından
olarak algılanmamış t a m tersine
bu
Budist
öğretide olduğu
gibi
bir o b j e k t i f l i k ç a l ı ş m a s ı
olduğu
belirtil-
miştir. M o d e r n a k ı m a g ö r e d e b u t ü r bir d ü ş ü n c e bir p s i k o l o g ya
da
sosyologun,
beklentilerinin sinden sel
çok,
ülkelerin
bağımsız
davranışları,
akılcı
kararların
çevresel faktörlerin
gerekse
toplumsal
kaynaklandığı
tezine
etkisi
kontrolün
benzer
bir
düşünceleri biraraya
ve
gelme-
altında,
g e r e k birey-
ötesindeki
değerlerden
düşünceden
öteye
gide-
mez. Sun
Tzu'nun
vaş Sanatı'nda psikolojisinin türden
klasik
belirtilen
gücünü
duygularla
eserinde olgu
anlamaya
arzulayanlar
yenlere de
büyük yarar sağlar.
Bu
ışık
olduğu
faktörlerini Tzu'nun
çok
yöneliktir.
bu şekilde tüm amacı
ediierek
kısa
Tao-te Ching
bu
üzere
bu
İnsanların
güçten
Savaş üzerine
siyasal,
hangi
bu
gücü
kaçınmak
koşullama
Sa-
çok toplum
anlamak
bakıldığında
Çatışmaların
mesleki
minimize
kadar
altında
davetten
görülür.
belirtildiği
yönlendirilebileceğini
kullanmayı
silahlanmaya
de
kan d ö k ü c ü l ü k t e n
iste-
Sanatı'nın bir
psikolojik
ve
çalışma maddi
derinliğiyle analiz e t m e k t e k i
savaşı
teşvik e t m e k t e n
kesilmesini
Sun
çok savaşın
sağlamaktır.
k o n u d a da Savaş Sanatı
ile
paralel-
lik g ö s t e r i r :
Elimde tuttuğum ve ödüllendirdiğim üç hazinem var. Birisi şefkat, ikincisi tutumluluk, üçüncüsü ise başkaları üzerinde öncelik iddia etmemek. Şefkatten cesaret doğar, tutumluluk bize görüş sahası sağlar, başkaları üzerinde öncelik iddiasından kaçınma da yaşam güvenliği getirir. Şefkati, cesareti ve tutumluluğu bırakan, alçakgönüllülüğü terk ederek saldırganlığı tercih eden kısa zamanda yok olur. Savaşta şefkat zafere ulaştırır, savunmada şefkat ise güvenliği sağlar. Klasik
eserinde
durulmadıkça sine
ait
'çatışmasız
dilmesinin
her
Sun
Tzu
kendini yakacak ne
başarı' kadar
Hoca
askeri
bir a t e ş e "
stratejisinin kolay
değilse
saldırıyı
"dur-
benzetir ve
kendi-
her z a m a n de
'üstün
elde
e-
etkililik'
stratejisinin
genellikle
nimize edebileceğini başarı
çoğunlukla
Sanatı
stratejisi
rektiğini
anlamsız
hiç de
bilmenin,
vahşet
bizlere öğretir. bir
şey
neyin,
neyi,
yok
yapmadan
ne
ne
ve
olmayı
mi-
Taoist d ü ş ü n c e y e göre kazanılır;
zaman
zaman
Savaş
yapılmaması
yapmayı
bilmek
gekadar
ö n e m l i o l d u ğ u n u n altını çizer. Egzotik meme,
Hareketsizlik lanır.
Yine
Hareket nır.
uzak
doğu
savaş
ve
tutulmaz
olma
bilinmez
Sanatı, uzak
Sanatı
da
Varlık Bilimi
enerji lamı
Daha
Taoism'in
ilgilenirken, Savaş
çağlarda,bu
Ming
kitabından
biri
olan
etmenin,
Bu
Yolculuğu
bilimini
an-
güç
kral
kılıcını
sahibi
kılıcı da
ülkesinin
kendisini
uyanan
silahlarla
dünyayı
sihirli
olağachi)
Moğol
ile
saldırı-
önemli doktrin-
ya
da
Sun
olmanın
ne
dururken Tzu nun gibi
so-
biridir.
karşılaştığı bir m a y m u n
karıştıran
bir m a y m u n kraldır.
So-
bir ş e y t a n ı y e n e r e k ,
ile
ülkesine
geri
döndüğünde,
Hatta
oyuncak
kılıçlar
komutanı
olan
kılıç
ülkesindeki
yaptırarak
di-
savaş
oynatır.
Ancak, maalesef
kahraman
u s t a l a ş a r a k silahşor olur.
maymunlara
oyunları
(Hsi-yu
çalar.
Şeytan'ın kullanmada
baş
belirleyici
dört
üzerinde
edilmesinin
başına g e ç e n
maymun
şeytanın
sında
Bilimi
tam
i n c e l e r k e n varlık bilimini
gelişmenin
ihmal
zekasız
kitaptaki
hakkındaki
Tao d ü ş ü n c e s i n i n
maddesel
göre
medeniyetinin
ğer
Yaşam
(1368-1644)
nuçlar ürettiğine en güzel ö r n e k l e r d e n
nuçta
içeren
kaynakla-
Sanatı'nın
Batı Y o l c u l u ğ u ,
yaşam
psikolojik gelişmenin öğretilerine
Batı
kavuşmuştur.
hiçe sayarak,
konu
Hanedanı'nın
ları a l t ı n d a k i e s k i Ç i n ' d e ihmal
ile
kaynak-
tekniklerini
Bilimi'nden
çekiçeren
Bilimi'nden
kültür
Yaşam
içermektedir.
ileri
görüş
ölümsüzlüğe lerini
Varlık
ve
dikkat
niteliklerini
iki k a v r a m ı n d e n g e s i n d e d i r .
Taoist nüstü
dövüş
g e n e l d e zihin
kullanımını bu
Taoism'in
doğu
sanatının gibi
kontrol
bir d ü ş ü n c e y e
savaş
oyunu
etmekte
bu savaşçı başarısız
kapılarak kendilerinin
oynamalarının
21
komşu
maymun
olur.
Kafa-
oyuncak
ülkelerce
ger-
çek
savaş
çalışması
olarak
algılandığı
düşüncesine
kapılır
v e b u s e f e r k e n d i s i d e g e r ç e k bir s i l a h l a n m a y a r ı ş ı n a g i r i ş i r . Bu
Onüçüncü
yansıtıyor değil
Yüzyıl
Öyküdeki maymun mayı,
ne
yok edecek tuzağa
Tuzağa
arzuyu
kadar
da
günümüzü
kral e l i n d e k i g ü c ü akılsızca k u l l a n -
d o ğ a l düzeni bozarak ortalığı
kendini tır.
eseri
mi?
düştüğünde
yitirerek,
ise
varlık
birbirine kattıktan sonra
kendi
kendine düşmesini
içinde
kaynaklanan
bilimini
anla-
dayanılmaz
araştırmaya yönelir.
Dikka-
tini akılcılık ve b i r l e ş m e y e t o p l a r . Maymun'un Tao'cu
din
düşüşü
adamları
gerektiğini
söylerler ve
Ruh
Kazanında
Simya
Buda
kendisine
ile
karşılaştığında
içindeki
Taoist
eser I
pişmesini
başlar.
yaratıkla savaşması Ching'de
öğütlerler,
belirtilen
ancak maymun
kral bu g e l i ş m e d e n kaçar. Buda,
maymunun
görecelilik
kanununu
maymunu
beş
n u ç l a r ı n d a n acı Beş dan
yüzyıl
pişman
şunları
gururunu
kendisine
element
dağına
çekmeye sonra
olmuş
kainatın
karşı
açıklayarak
ele
hapsederek
konulmaz geçirir
kibirinin
ve so-
m a h k u m eder.
Budist tarihçi
maymunun
yattığı
Kuan
Yin
yaptıkların-
hapishaneye
giderek
yazar:
Ne kadar kötü ki sihirli maymun halkına hiç Akılsız bir kahramanlık gösterişine kapıldı. Çılgın bir yürekle çevresini yakıp yıkarak Ölümsüzlerin toplantısında;
hizmet
Büyüklük tutkusunun kasırgasıyla egosunun peşine Mutluluk cennetine koştu. Yüzbinlerce askerin arasında, Kendisine direnecek yoktu; Gökyüzündeki en yüksek cennet katında Ürkütücü bir varlıktı o. Ancak ne zaman ki şaşırtıcı Buda ile karşılaştı, Merak ediyoruz, artık kim bilir ne zaman yeniden çıkarak aynı şeyleri yapmaya kalkabilecek?
2}
etmedi;
kapılıp
ortaya
Şimdi
maymun
yalvarmaktadır. caklarını peşine
artık s e r b e s t
Azizler
söylerler; düşmekte
kendisini
artık
tüm
bırakılması
bir
şartla
gücünü
kullanacaktır.
Ancak
için
azizlere
serbest
bıraka-
yalnızca bu
aydınlanma
aydınlanma
d e c e k e n d i s i için d e ğ i l t ü m t o p l u m için o l a c a k t ı r . aziz,
maymunu
madan
önce
geçirir.
Bu
ranışa
uzun
yoluna
çıkmak
bir t e d b i r a l a r a k halka
maymun
kalkıştığında
başını
üzere
maymunun
tutkuya sıkarak
sa-
Son olarak
serbest
başına
bir
bırakhalka
kapılarak yanlış
bir d a v -
dayanılmaz
acı
bir
ve-
recektir. S a v a ş S a n a t ı y ü z l e r c e yıldır, sik
eserlerinden
biri
eserin en önemli her s a v a ş ç ı n ı n kayı
unutan
olarak
bilinmektedir.
bilgeliği Sun Tzu'nun
başına
geçirdiği
savaşçıların
d a n sıkıldığını
s t r a t e j i n i n en ö n e m l i kla-
gösteren
başının
halkadadır. nasıl
Ancak
bizce
bu
kendi eserini okuyan Tarih
bu
hal-
bir s i h i r l i g ü ç t a r a f ı n -
örneklerle doludur
SAVAŞ Tao Tzu'nun
SANATININ
öğretilerinin Savaş
felsefi
Sanatı,
Her
iki
eserde
andıran bir
bir
bilge
de
halinde
mutlak
olduğunu
siyasal
klasiği
İÇERİĞİ
etkisi
Tao-te
altındaki
Ching
deyişler destan
ağzından
seslenerek
rilmesi
VE
Sun
adındaki
paralellik gösterir.
önerilen
bilgenin
bizlere
ve
Tao
e s e r l e bir b a ş k a a ç ı d a n d a
YAPISI
kendi
başarının,
kahramanlarını
söylenmektedir.
aksi
öğretilerinin taktirde
söylemekte ve
ise
önerilerini
Kitaplarda yerine
geti-
başarısızlığın tartışma
kabul
e t m e z bir ü s l u p ile i l e t m e k t e d i r Taocuların yaratılmayıp, araya Aynı
çok
getirilmesi düşünce
olarak fikri
bir k ı s m ı
daha
her
bugün
şeklinde
Savaş
iki
de
deyişlerin için
de
benzer
tarafından
derlenmesi
hazırlandığını
Sanatı
eserin
bilim
T a o - t e C h i n g ' i n yazarı
eski
ileri
öne
sürülebilir.
kaynaklardan
adamlarınca yaygın
ve
bir
sürmüştür Sonuç
esinlendiği
olarak kabul
edilmek-
tedir. Savaş mini
Sanatı'nın
vurgulamaya
üzere,
"Liderler
planını
hazırlar,"
birinci
ayrılmıştır.
herhangi ve
bölümü I
Planlama'nın
Ching'de
bir ş e y i
de
yapmadan
"Liderler sorunları
öne-
belirtildiği
önce
mutlaka
inceleyerek önlemini
alırlar." Savaş harekattan faktörden
manevraları
konusunda
Savaş
ö n c e m u t l a k a göz ö n ü n e alınılması önemle
bahseder:
Uyum,
hava,
Sanatı
her
gereken
beş
arazi,
askeri
li-
derlik ve disiplin faktörleri. Bu bağlamda "Uyum" faktörü, RUSU
lir.
siyasal
l i d e r ile
Gerek Tao,
met T a o ' n u n vaşçı
Sun
neltilmesi"
gerekse
Tzu,
iş
Konfüçyüs'e
" U y u m Yolu"na Uyumdan
düşüncesi
sivil l i d e r l i k l e d a h a d o ğ -
halk a r a s ı n d a k i
birliği
bağlı
olmalıdır.
"halkın
liderle
Bu aynı
olarak söz e t m e k t e d i r .
25
k o n u s u n a eği-
göre dürüst
bir h ü k ü -
k o n u d a sahedefe
yö-
Hava f a k t ö r ü , hem
orduyu
halkla
ilgilenir.
doğru
ilerleyen masını
savaş ana
ordunun
hem
mevsim
Faktörü'ne
arazinin
güvenlik
lanımı
en
de
ter,"denilerek bu Askeri ana
olma,
insana
bilgelere
mutlaka
göre,
sürülmemesine duğu
arazideki
ihmal
eden
en
az zararla
hem
"zekasız
geçilmesi
engebeler,
önceden
boyutlar
öngörülerek,
kılavuzların
kul-
ortaya
çıkmaktadır.
takibi
çalılıklarda
de
I bi-
Bu
kriterler,
cesaret ve
Cesaretsiz otların
ise
kriterleri yine
Konfüçyanizm'ce de
insancıllık,
yabani
cesaret
çık-
bir k e r e d a h a v u r g u l a n m ı ş t ı r .
verme,
benzer.
doğru
alanında
esnasında
iyi t a n ı y a n
olarak
değerlerdendir. önem
gücünün
için
savaş
hakkındaki Savaş Sanatı
hem geleneksel Taoizm gören
üretim savaş
de
seçimi
destekleyen
gösterir.
kılavuzsuz
husus
Liderlik
hem
savaş
yöreyi
unsur
"Avın
da
arazideki
faktörler
Burada,
önemli
Ching'de
gelince
uzunluğu,
gibi
planlanmalıdır.
halkın
Bu
faktörlerinden önemi
mevsimin
de askeri
konu
üretimin
sağlamaya verilen
Arazi
uygun
hem
sağlanmasıdır.
seçilerek
gereken
için
askerler
Buradaki
kullanımının
mevsimin
ve
yani
oluşturan
zeka,
güvenilir
kararlılıktır.
sahip zeka,
Budist
olunan
tarlanın
filizlerin
ekili
temizlenmemesidir.
olgunlaşmış
ürünü
kabul
ol-
İnsanı
biçmesini
bil-
memektir." D i ğ e r iki d e ğ e r o l a n dere
emrindekilerin
güvenilir o l m a k ve
sadakatini
ve
itaatini
k a r a r l ı l ı k bir li-
kazandıran
olgu-
lardır. Sözkonusu sel
dayanışma
kriterlerden ile
faktörü,
kullandığı
temi
askeri
ile,
beşincisi
verimlilik ana
konuları
mekanizma
liderlerde
olan disiplin, ile
olan
ilgilenir. ceza ve
ödül
mutlaka aranılan temel
güvenilirlik ve
dır.
Savaşçılar t a r a f ı n d a n adil ve d e n g e l i olarak k a b u l e d i l e -
rek
benimsenecek Yine
vaşlara
bir ö d ü l
ilkeleri ve
ile
doğrudan
sis-
nitelikler-
den
büyük önem
kararlılık
örgütDisiplin
ceza sisteminin
bağlantılı-
kurulmasına
verilir.
"Eyaletler
çözüm
Savaşı"
arayan
sırasında
düşünürlerin
26
bitmek
bilmeyen
oluşturduğu
sa-
Yasallık
Okulu
da
kişisel f e o d a l y ö n e t i m
gütlenme
ile
Bu
hukukun
bölümün
önemini
ortaya
siz
durun."
ustalık
Tao-te
zayıf
ve
karşı
olmaya
ve
Sun
bir
ile
ancak
çok,
oynayarak
usta,
Savaş Savaş
ülke ve
ana t e m a rın
önem
yük
savaşçı
maliyetini
zorunlu
sını,
ele
oranda
gelmekten
için
güçlü
kaçınmalı-
düşmanın
kızgınlığını
büyük bölümü
özet
ka-
maneviyatı kendisine
olarak
kriterini genel
ayrılmıştır.
süratin ve
Özellikle
büyük
gözlerimizin
verilmiştir.
Savaşın
amacıyla
ç o k akın
edilen
üzerindeki
geçirilecek bölümde,
ülke Sun
düşman salık
Bu
savaşın
bölümdeki
etkinliğin
tutumlu
ülke
olarak en
önemli
uzak ülkelerdeki savaşla-
kaynakları
enerjinin
önem
ancak
saldırarak üstün gelmeye
Burada
etkilerine
ülke
yararlanılmasını
büyük
için
öfkesini,
Kaynakların,
Üçüncü en
yanlış
olmadıkça
yöntemleriyle
üç
esnasında
azaltmak
bilinmez
her d u r u m
düşmanın
ikinci
prensibidir.
yerine daha
mak-
sürpriz fak-
psikolojik ve fiziksel faktörler.
sürmesinin
önem
büyük
düşmanı
savaşçı
kisi v u r g u l a n a r a k b u t ü r u z u n s a v a ş l a r d a n öğretilir.
olan
bozmaya,
verir.
Sanatı'nın
savaş
"En
etki-
"Savaşta
ve
akıllı
karşıya
çekilme
dengeyi
üzerindeki
olduğu
uzun
karşı
Sanatı'nın
halk
savaş
gerçekten
geri
Sosyal,
ilacı
sır t u t m a
g ö r e akıllı
düşmanın
kullanmaya
gibi,
bilgiye sahip olurken
düşmana doğrudan
karşı
silah
Tzu'ya
arasındaki
önüne serer:
yazıldığı
içerir.
Etkiliyken
ana sanatlardandır.
düşmanla
çalışmaktan
gösterin.
yegane
nedenle
olarak dişe-diş
Sun Tzu,
natları
bu
olmalı,
zorlu
dır.
de
ve zaferin
becerileri
Genel
ör-
aldatmacanın
aldatmacayı
gözükmektedir.
taraf hakkında t a m
çaredir.
hazırlıklı
Ching'de
Sanatı
harekat
güçsüz
beceriksiz
bağlıdır;
yönlendirme son
Savaş
"Askeri
kendinizi
simum verimliliğin törü
ardından
koyar:
Gücünüz varken
s i s t e m i n i n y e r i n e akılcı
önemini vurgulamıştır.
kullanılmasına
ve
Tzu
o l u m s u z et-
kaçınılması halkın
dersi bü-
üzerindeki
özkaynak
kullanımı
kaynaklarının
Kullanılma-
esirlerinden
maksimum
verir.
konu savaşta strateji'dir.
yine tasarrufa verilmiştir.
27
Ana
Burada da amaç,
düş-
mana
doğrudan
çalışmak
yerine
aldatmacaları rerek,
ve
hedef
düşmanı
düşman
olabildiğince
kaynaklarından
Burada
düşman
saldırarak
düşmanı
kullanarak
düşman
masıdır. gibi
doğruya
yok
kaynaklarını az zayiatla
maksimum
özkaynakların
etmeye savaş
ele
yararın
geçi-
sağlan-
tasarrufunda
olduğu
kaynaklarının
da olabildiğince zarar g ö r m e d e n
ele g e ç i r i l m e s i prensibidir.
Bu k o n u d a S u n Tzu U s t a bizlere
ünlü
doktrini,
"En
iyi
zafer
savaşmadan
kazanılan
zafer-
dir."deyişini öğretir Sun Tzu olarak, Tzu,
ana
en
iyi
olduğunu,
bu
bölümde
bizlere taktikler de gösterir.
amaç savaşmadan yöntemin
kazanmak olduğu
düşmanın
planlarını
bu yapılamazsa düşmanı
rakmak gerektiğini öğretir.
önemine dikkat çeker,ancak süratin ayrılması
rumda
olması
işgal
uzakta
devam
manla nuda
kuvveti
eaer.
yecek
ğişik değiş,
sen
çizer. gibi
bir
ancak
masraf
bu
du-
kapısından
ile
orantılı yine
harekat stratejileri
aynıdır:
olabildiğince
uzak
Güçlü dur.
benzer şekilde,"Üstesinden
da,
verilerek
Kazanılacak zaferin
vurgulayarak
prensip
direnmek
konumlara bu
de
strateji
bağlıysa
Ching'de
gücü
savaştan
koşullara meyanda,
almaya
altını
hakkı
söyler.
Temel
Ching'de
bı-
mutlaka aceleci-
hazırlıkların
kullanma
düşmanın
doğrudan I
Aynı
de
ve
gerektiğini
kalınabileceğini
Bölüm ile
gerektiğinin
gerektiğinin
zafer
bozmak
Usta bu konuda da zaman faktö-
likten kesin
baştan
İlk Sun
izole e d e r e k z o r d a
rünün
yapılması
için
kötü
her
savaş
karşı
kadar
alanında
uyum
hususun
kader
ne
getirir." büyük
düş-
Bu
denilmiştir.
oranda
haber
karşılaşılabilecek
göstermek
gerekir.
önemi,"geçilmezle
ko-
gelineme-
de-
Yine
I
karşılaştığında
d e ğ i ş t i ğ i n d e g e ç i l m e z geçilir olur." deyişiyle
be-
lirtilmiştir. Sun Tzu larak den
Usta,
kazanacağını sonra
eder.Sun
usta
bize z a f e r i Tzu'ya
savaşacağını,
ne
savaşçının
gördüğünde garanti
göre zaferi zaman
ancak zaferi
savaşacağı,
edecek
beş y ö n t e m d e n
kazanacak savaşçı
savaştan
2S
kesin
o-
düşüncesin-
kaçınacağını
söz
ne zaman bilen
sa-
vaşçıdır.Usta vetle
komutan
saldıracağını
birliğine
sahiptir,
ne zaman
bilir,
az,
emrindeki
beklenmedik
ne z a m a n asker
koşullara
ve
b ü y ü k kuv-
subaylar
hazırdır,
fikir
komutan-
ları s i y a s a l o t o r i t e n i n g ü d ü m ü n d e d e ğ i l d i r . Bu büyük hemen maz, Tzu
son
husus
ahlaki
ve
hemen savaşı
işte
oldukça
hiçbir
yan,
değerlendiremeyen
time
müdahale
engel savaş
konuda
şüncesi
zafere
edilen,
elde
bizlere,
zin
orduya
nız v a r d ı r , sanız
o
mesele
bilgidedir.
müdahale
Sivil
en
önemli
en
kısa z a m a n
gerekliliğinden belirleyen
bu
"Kendinizi ve
ancak
zaman
beş y ö n t e m i
kabul
biriminde Hangi
ne
de
tehlike
de-
tarafın
iyi
tanıyorsanız si-
iyi b i l m e n i z e r a ğ m e n
kendinizi savaşta
olarak
dü-
d e ğ e r l e n d i r e n Sun
karşınızdakini
tanımıyorsanız yine
her
yönetimin
gerektiği
silah
kaynaklanır.
kendinizi
ne
askeri yöne-
etmemesi
bilginin
yeterince
Sun
tanıma-
bozarak zafere
yoldaki
için t e h l i k e y o k t u r ,
nızdakini
yönetimin
dengeleri
giden
kazanacağını Tzu
güçleri
edilecek
ğerlendirilmesi
başlatıl-
hükümetlerdir.
askeri
çok
Savaşlar
anlatır.
da ana
alanındaki
"askeri
liderliğe
yükler.
tarafından
sivil
elindeki
bir s i y a s a l
etmesinin,
olduğu,"gerçeğini Bu
askerler
genellikle
bir d u r u m d a
Askeri
sorumluluk
zaman
başlatan
böyle
hassastır.
entellektüel
de
kazanma
karşınızdaki ile
karşı
karşışansı-
bilmiyor-
karşıyasınız
demektir."der. Savaş en
önemli
tır.
Yine
Sanatı'nın
Taoist
anahtarının makta bu ken,
olduğunu olanı
Anlaşılmazlık önemli
düşmana
Sun
bir v a r l ı k
Sun
Tzu
uyumda Tzu
savaş stratejisinin k o n u s u n a ayrılmışburada
ve
yorumcularından
anlaşılamaz,
kolaydır.
zaferin
anlaşılmaz oysa
ol-
Du
Mu
belirli
bir
Anlaşılamayan
kazanır-
k a y b e d e c e k t i r . " sözleriyle belirtir. olmayı
geri
pasif
kalmaktan
çekilmek ya
olan
kendini
bölümü
olan taktik
yaklaşımla
anlamak
anlaşılır olan
biri
koşullara
öğretir
"şekilsiz
Anlaşılmaz rada
bir
değişik
hususu,
konumda
dördüncü
unsurlarından
da
başkalarının
göstermemeyi
ayırmak
saklanmak
göremediklerini becermektir.
gerekir.
değildir.
Bu-
görmek,
Burada yön-
t e m yine a l d a t m a c a l a r d a d ı r .
Fırsatları
düşmandan önce gö-
rerek,
özellikle
bilinir
hızlı
hareket
büyük avantaj Bu
bilinmesinde
olduğunu
yapın,"
der,"Ve
duğu anda yüklenin. rinin
ordu
Tzu,
Sanatı'nın
Enerji'den
sıra
nın
bir
geleneksel
değişikliği
ve
değişikliğin koşullarını
sürprizin
etkileyerek
Sun reysel yani
Tzu'nun
örgüt
içi
ordunun
çıkacaktır. ordunun
Tzu'nun özel
önem
dünyaca
olan
Tzu'nun
rekse tüm neden,
sonsuz
kolayca
savaşıtaktik
psikolojik
vurulabileceği
ko-
öğretilerinin
ana
birlikteliktir.
Bu
zorunluluğu
yerine
"Güç"ün
sayede
bi-
örgütün
momenti
bireylerden
öne değil
sonuç ararlar." kaynaklanan
güce
birliktelik eski
Samuray'lardan Sanatı'nın bu
Sun
manevra
sayıda
düşmanın
oluşturacağı
Japonların
dünyada
hare-
öneminin
ve gerilla
konusundaki
olma
erdirerek
Savaş
ya da
Moment,
öne çıkarır.
kendisini ve eserini
bilinen
savaşçıları Sun
birlikten sona
konusu
Savaşta
komutanlar savaş alanında
momentinden
çekişmeleri bu
bağlı
tümünün
"İyi
çizerek
d a y a n ı ş m a ve
yeteneklere
bu bir
koordinasyonun
gerektiğini,
"Enerji"
Tzu
simgelemektedir.
bahseder.
düşmanı
ol-
ahlakın
savaş alanında Güç,
ile
altını
kullanılması
Sun
ve
bölümünün
savaş yöntemlerinin
n u m a g e t i r m e n i n yararlarını teması
disiplin
dinamizmini
kullanımından
zayıf
iyi s a v a ş ç ı l a r y e n i l m e l e -
Burada vurgulanan
becerisi
"Kendinizi
yalnızca
konuşlanırlar."
kastedilen
ordunun
arada
ki,
kalınacağının
vurgular.
beşinci
kullanımıdır.
bize ö r g ü t l e n m e
yanı
daha
yerlerde
vurgular.
halindeki
bir
örgütlenmenin,
önemini
Moment'in ket
içi
Savaş Enerji'dir.
karşı
kesin zaferin yolunun
hareketsiz
düşmanınıza
Unutmayın
olanaksız olduğu
bölümde daha
Sun Tzu,
hareket edileceği ya da
yenilmez
düşmana
doğurur.
düşünceyi takiben
ne zaman iyi
etmek,
ve
bugün
ayıran
kadar yararlı
gücün
en
tarihi
bireysel
büyük özelliktir.
modem
Asya'da
ge-
bulunmasındaki temel
birliktelik içindeki " M o m e n t ' e verdiği ö n e m d e d i r .
30
iç
verdiği
dövüş sanatı t ü m
çağlardaki
gerek
bu
sağlamasına
Kitabın rını
öne
altıncı
çıkaran
kavramlar
b ö l ü m ü , " B o ş l u k ve
Gücün
yüzyıllardır
oluşturmaktadır.
Kullanımı
Taoist
Ana
fikir
savaş
zayıf d ü ş t ü ğ ü mez yapar. savaşta rında
anda
değil
bugünün
yaygın
manının
kapasitesi sosyal
enerjini
becerisi
daki
mükemmellik
O zaman
kimse
"Bir
ordunun
karşınıza
bir
ve
düşman
etmemizi,
ancak
yapısız
belirli
tutmanın
düş-
ayaklarına
bir d ü z e n d e sürpriz dinamik
bir
her e n g e l i
Sun
Tzu'nun
aracıdır.
sözlerine
belli
bir k a l ı b ı
olamaz.
feri
kazanma
yeteneği
Tao-te
güçlerinin ya-
aralarla
sürekli test
gerçek durumunu
düş-
akışkanlık yalnızca potansiyel
Sun
Tzu
Ching'de
de
da
düşmana
belli göre
belirtildiği
bir b i r l i ğ i n
bir k a l ı b ı y o k t u r . değişim
çıbilir. Za-
göstermek
Buna deha denir."
bölümü
silahlı
çatışma
konuya
ile il-
ile s a v a ş m a n e v -
görüşlerini özetler.
anlatarak
31
başarılı
yıpratmasını
savaş alanındaki düzeni
hakkında Sun Tzu'nun
enerjiyi
karşısına
kulak verelim:" Askeri
Suyun
önemini
Usta
tersine
aşındırmasını,
Savaş Sanatı'nın yedinci
hazırlığın
Sun Tzu
düşman
tam
ve koşullara adaptasyondan geçer. gili o l u p o r d u n u n
tamamlanır.
bilindiği gibi s u y u n da belirli
yapısının
aşmasını,
şu
ile
bir y a p ı y a g e -
olmayıp,
karşın
zayıf s a n ı l a n
kan
kuruluşun-
belirli
olmayış ve
aracı
bir ş e k l i
olmamasına
,
tü-
öğütler.
benzetir,
su,
enerjisini
fonksiyonudur.
ile ç ı k a m a z . "
belirli
güçlerimizin
bir o r d u y u a k a n s u y a
ön
savaşçılar kendi
olması
güçlerini
reaksiyonlarını
saklamamızı
Bu
raları
yenil-
manevrala-
yapısının
bir s t r a t e j i
kendi
kendi
bir s a v u n m a v e
ve
iş
diğer
ordunun
tirmesine d ü ş m a n ı teşvik etmemizi
üzere
de
düşmanının
olmanın
sözleriyle,
ayrıca d ü ş m a n l a r ı m ı z ı n
elde
bizi
biri b u g ü n yalnız
"İyi
düşmanın
korurken
bilinmez
Tzu'nun
mandan
tüketirken
vererek
hem
kullanılmaktadır.
gitmezler,
Sun
pısını
enerjisini
Bu b e c e r i bize, d ü ş m a n ı n
basitlerinden
hem
Bu
temellerini
sağlarlar."
Kendi ketme
olarak
ayağına
gelmesini
saldırma
Bu taktiklerin en
kavramla-
ayrılmıştır.
yönteminin
düşmanın
kendi enerjini koruma becerisidir.
Doluluk"
konusuna
giren
Haberalma Sun
Tzu,
"Hesabını yaptıktan sonra harekete geç. gören
kazanır;
hakkında ol.
I
silahlı savaşın
Ching'e
O zaman
kuralı
baktığımızda
Uzağı ve yakını
b u d u r . " der. Aynı
da
benzer
ilk
konu
şekilde,"Hazır
şans yanındadır." der.
Her z a m a n k i
karakteristik özelliği olan
minimalist / te-
m e l c i g ö r ü ş ü n ü S u n T z u ş u s ö z l e r l e bir k e r e d a h a t e k r a r l a r : "Düşmanın ğini
enerjisini tüketin,
kopartın."
mum
Doluluk
yararlanma
dur;
ve
düşman boşluk
yöntemini
de,
komutanlarının
prensiplerinden
"İstekli
düşmandan
uzakta
s e n d e l e y e n ve kaçana saldır," sözleriyle vurgular.
rarengiz luk v e
kalma
becerisine
Boşluk
latır:
sahip
olacak savaşçı
prensibine yönelik dört
Enerji
Uyumluluk
Ustalığı,
Yürek
Savaş
Sanatı'nın
taşlarından
luluk
konusuna
mutanlar
biri
karşılarına yaratma
Güç
arazinin
yapısını
Sun
çıkan
yeteneğine ezbere
bölümü
Taktik
Ustalığı
Tzu
Usta
anve
bilseler
bile
bu
uğurdaki
çabala,
götürecektir."
diyerek
şullara
sağlamak
uyum
düşmelerinin
komutanların yerine
uyum
I
içinde
kendi
kendilerine felaketten
yararlanama"anlayışı-
seni
felakete
bulundukları
önyargılarının
başka
"ko-
sağlayarak
Ching'de, çaban
Uyum-
bulundukları
bundan
nın
da
konuda,
değillerse,
hususta
ustalığının
ya
bu
koşullara sahip
Bu
ötesine
savaş
Değiştirme
yacaklardır." demektedir.
ceğini
Dolu-
ustalığın varlığını
Ustalığı,
sekizinci olan
ayrılmıştır.
avantaj
çok
için
Es-
Ustalığı.
köşe
ko-
peşine
kader g e t i r m e y e -
ifade etmektedir. Taktik
natı'nın Sun
yüremaksi-
değiştirme
bir d i ğ e r ö n e m l i
Tzu
Usta
düşmanın
bu
konusu niteliği
konuyu,
üzerimize karşılamaya
yacağını
hazırlıklı
düşünmekten
çok,
k o n u m d a bulunmaktır." Tao'cu olarak,
dırı
alacak olursanız,
"yapınızı
"askeri
gelmeyeceğini
düşmanı
gili
doğal olan
olarak
Savaş
hazır o l m a y a
Sa-
bağlıdır.
operasyonlarda
kural,
ummaktan
gelen
olmak;
çok,
düşmanın
düşmanın
saldırma-
saldıramayacağı
I C h i n g ' d e d e b u k o n u ile il-
sağlamlaştırmadan
üzerinize
gücünüzü tüketirsiniz."
aşırı
diyerek
sal-
karşı-
miza
çıkacak
olmanın
düşmanla
önemi
Savaş hazırlığı
Sanatı'na
anlamında
yan
fiziksel
Sun
Tzu
güç,
bu
karşılaşmaya
sürekli
göre
sınırlı
zaferi
konuda
hazır
olmak
kalmaz.
garanti
yalnızca
Zihinsel
etmek
da zafere yönelik
i ç i n aşırı
i s t e k l i o l m a k , y a ş a m a k i ç i n aşırı
birisi,
kendi
beş tehlikeye
sofuluk,
özellikle
bu
üzerine
Her
ne
sayısal
"Askeri
halkı
yanına
etmek,
çekmeyi
bu
maddi
konumunda
olmadan
eğitime bu
üstünlük
düşmanın
gücünü
başarmaktır."
Grup
düşmanını liderle
deyişi
de
h a f i f e alan
kendini takipçileri
Bunun
bağlıdır.
konuda,
de
boyutlara çeşitleri gücün
gü-
önemle
her z a m a n
yararlı
arınarak,
tam
ya
bulunma-
üzerinde
saldırganlıktan
Savaş Sanatı
ilgi g e r e k t i r i r .
Mencius
aşırı
esir düşmekten
Dayanışma, ve
edicisi
sayısal
olan
bir b a ş k a
"Stratejisi
tahsil
Tüm
pozis-
kaynakların
hareketlerinin
olabileceğinin
konularda
önemli
konsantre
yış v e
yukarı
doğal
hiçbir z a m a n
inkar
başarılı
cünü
düşmana
çekerek,
sosyal ve psikolojik faktör ve etkilerin fiziksel
olmayabilir,
tekleyen
konuşla-
dikkat
nehir
vurgular.
düşman
kadar Sun Tzu
karşısında
durur.
üzerinde
yamaçların,
üç
getirir.
üstünlüğün
mışsa da, cün
olarak
noktaların,
da
üzerine
sosyal ve psiko-
noktalarına
önemini
yandan
yorumlar
her
kullanabile-
ilerlemesi
fiziksel,
ilk
özel
güneşli
yörelerin bir
açıdan
yüksek
tepelerin
olduğu
aşırılıkların
k o n u d a da savaş sanatının
Bunlar,
belirgin
arazideki
bakarken
da
orduların
Usta
Fiziksel
arazinin
yonların, bol
bölüm
Sun Tzu
açılardır.
nılacak
boölüm
i s t e k l i o l m a k , aşırı
bir d ü ş m a n t a r a f ı n d a n
üzerinde durmuştur
lojik
psikolojik
gelebilir.
Dokuzuncu açısı
olmaolamaz.
çeker.Bunlar,
duygusallıktır.Bu
b a ş ı n a akıllı
cek zaaflar haline yazılmıştır.
aşırı
dikkat
malzeme
yeterli
liderin
bakarken
aşırı
hazır
hazırlığı
için
yutlarına öfke,
olarak
belirtilmektedir.
gü-
kestirerek,
çalışmasını
des-
şöyle yazılmıştır: bireysel
savaşçı
Kurtaramaz." arasında
karşılıklı
anla-
g e r ç e k l e ş m e s i de büyük ölçüde Konfüçyüs
"Askerini
Okulu
eğitmeden
bilgelerinden
düşman
üstüne
gönderen Sun ile
komutan
Tzu
da,
onları
birleştir;
bu
sana
Onuncu ilgi
türleri
ayrı
incelenerek,
yöntemlerin
şünmeye sus
diğer
edecek
ve
bölümde de
h a n g i tür a r a z i d e nasıl
kişinin
Arazi bir h a -
irdelenir. Arazi tipleri
konulara
yansıtılması
ihtiyaç gösterir. A n c a k ,
komuta
Bu
uyumluluk üzerinedir.
reket tarzı t a k i p e d i l m e s i g e r e ğ i gili
savaş sanatı
diyerek eğitim
k o n u s u n a eğilir.
taktik m a n e v r a ve
ayrı
komutandır."der.
önemine dikkat çekmektedir.
B ö l ü m arazi
alanı
eden
kültüre yönlendir,
zafer getirecektir."
kültürün zafer üzerindeki ana
perişan
"Emrindekileri
bu
ile il-
üzerinde
dü-
meseledeki temel
hu-
maddi,
sosyal
ve
psikolojik
ç e v r e ile i l i ş k i l e r i n i n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r . Sun ölümcül
Tzu,
burada
organizasyon
birlikteliğin
moral
çocukların
gibi
üzerine
bak,
seve
atılacaklardır."
gide
aşırıya
rin dan
kolayca Bu
olarak
olan
senin
Sun Tzu
olduğu
Ana
uğruna
bu
ilgi y i n e kendi
ölüme
seve
arada askerlere
gerektiğini,
çocuklara
sorumlu
söz eder.
etkileridir:"Askerlerine
zaman
kaçılmaması
bölümde
sev-
aksi taktirde askerle-
dönüşebileceğini
önceden
konusu da
hem
öğrenme,
düşmanın düşmanın
gebe ve
konumlarını
"Kendini
ve
de
uyarma-
için
bilgi
gelen
Haber almadan
genel
hem
güçlerinin
de
iyi
fere
giden
Aynı
konuda I
toplama
kendi
zayıf n o k t a l a r ı n ı
anlamak
iyi
tanıyorsan
ile a r a z i
Gökyüzü
ile y e r y ü z ü n ü
haber
almadan
C h i n g ' d e de,
iyi
diyerek çevre
Tzu:
için
asla
biliyorsan
se-
koşullarını
ve
açtığını ya da za-
geçtiğini
"Başlangıçta
en-
Sun
zafer senin
bilmenin zafere giden yolu
yolun
durumunu
öğrenmek kastedilmektedir.
zafer asla t ü k e n m e z . "
düşmanını
nunda
anlamına
işlenmektedir.
düşmanını
tehlikede değildir.
bizlere
iyi
anlatır.
hazırlan
ki s o -
Daşına d e r t g e l m e s i n . " d e n i l m e k t e d i r . Onbirinci
bölüm,
adlandırılmıştır. arazinin yalın yal
o der.
haşarı
liderliğin
edemez.
haber alma
nin
ayrıca
hatalarından
çevre
Bu
Arazide
bölümde
konumundan
içinde
hangi
Dokuz
arazi
iyice
çok sosyal
konumda
34
hangi
Konum
olarak
detaylandırılarak
konumu
ile
bu
h a r e k e t tarzının
sosse-
içinde
hangi
konumda
hangi
hareket tarzının
rektiğine
yönelik öğütler
bulunmaktadır.
Sun Tzu
Usta tarafından
bu
(a) Ç a t ı ş m a l ı (b) Yakın
seçilmesi
ge-
ölümcül
sa-
d o k u z arazi,
Arazi
Arazi
(c) İ h t i l a f l ı (d) A ç ı k
Arazi
Arazi
(e) A n a h t a r (f) C i d d i
Arazi
Arazi
(g) Z o r A r a z i (h) K u ş a t ı l m ı ş (i) ö l ü m c ü l olarak
adlandırılmıştır. "Çatışmalı
vaş
Arazi
Arazi"
ya
da
mektedir.
Arazi",
sivil "Yakın
Arazi"
çalarına
denilirken,
geçiren
tarafa
"Açık Arazi",
genel
olarak
çatışmaların
birbirine
"İhtilaflı
avantaj
da
dilimleridir. manın
"Zor Arazi",
hiçbir
"Kuşatılmış olup,
fayda
i l e t i ş i m i ç i n kilit g ö r e v i g ö -
"Yakın
zor olan
sağlamadığı
Araziler"e
giriş
Arazi"nin
derinliklerinde
girilmesi
bu tür arazilerin en
olmalarıdır. men
Arazi",
arazi
ya
son
özelliği
üzerinde
tam
tersine
bulunan da
arazi
girmiş
parçalarına
olanakları
önemli
" Ö l ü m c ü l Arazi",
pareline
isimdir.
arazilerdir.
birbirlerinin
arazi
halinde
araziler-
ren
"Ciddi
düşman
çekişme
denil-
arazilere.verilen
"Anahtar Arazi"den anlaşılan, ülkelerin
arazilere
rahatlıkla girebildiği
dir.
düşman
bitişik
Arazi",
sağlayan
h e r iki t a r a f ı n
üzerinde
gerçekleştiği
ol-
denilir.
derecede
dar
pusuya çok uygun
bulunulduğunda
he-
savaşa girişmek ya da yok olmak seçeneklerinden
bi-
rinin s e ç i l m e s i n i m e c b u r e d e n arazi t ü r l e r i n e d e n i l m e k t e d i r . Tanımını anlatan arazi
Tzu,
yapısının
törlerini
de
lar.Farklı avantajları, laka
yaptığı
Sun
her
asker
insan
türü
duyguları
ve
incelenmelidir."
35
ve
uyumun
uyum,
ricat
uygun içinde
sosyal
araziye
türlerine
için
taktiklerine,
üzerindeki
ekleyerek
arazi
arazi
çatışma
ya
taktikleri bulunulan
psikolojik önemini da
koşullar - tüm
fak-
vurgu-
ilerlemenin bunlar
mut-
Savaş saldırıda
Sanatı'nın
ateşin
onikinci
kullanımı
dakçılık yöntemleri
ile
silahlardan insanlık
Sun
biri
için
felaket
Tzu
başka
Hoca,
etmemeli, dikkate tır
askeri
"Yalnız,
şeye,
savaş
aksi
gazap sevince
varlığına
bir d a h a
ve
en
Hoca
ölümcül
bu
birini
bölümde
dile
getirir
kullanılması
içinde
içinde
sana
açıklığı
yararı
sözlerini
dönüşebilir,
ile
derecede vurgulamışgörüyorsan
vazgeç.
Öfke
ancak yok olmuş
kavuşamaz,
Sun sevk
kışkırtmacılığı son
olacağını
hareketten
.
gere-
ordusunu
savaş
sonuçlarının
olanca
taktirde
asla
ile b a ş l a r .
konusundaki
kızgınlık
gerektiğini
sonunda
geç,
kun-
bir ç a b u k l u k l a s o n a e r d i r e n
liderler gazap
alınması
harekete
Kundaklama
hükümet
yapmamalı."diyerek
Büyük
kalmadıkça
beklenmeyen "Hiçbir
konu
çeşitli
çağdaki
dileklerinden
çare
araçlarıdır."
kendisinden
incelenen
konu,
incelenmesi
yaşadığı
nedeniyle
duygusal
"Silahlar ancak ken
kısaca
Tzu'nun
olması
en
Bu
kundaklama sonrasına yönelik teknik
hazırlıklar ve stratejilerin "Ateş"in
bölümünde
üzerinedir.
ölüler y e n i d e n
ne-
bir ü l k e canlana-
maz." Sun münü
Tzu,
Savaş
casusluğa
Sanatı'nın
ayırarak
konusu
birinci
strateji
için
ve
son
bölümünde
strateji
olan
haber a l m a y a geri d ö n m ü ş bu d ö n ü ş ü y l e de kitabı Bu
ö ğ r e t i m tarzına
lileri
casusların
uygun
önemini
olarak haber alma
anlatmaya
bir
günlük zafer
mizi
için
len
edinmekteki
edilir.
Bu
durumunu
haolup,
nedenle öğrenme-
başarısızlık
c a s u s l a r ı y a d a gizli ajanları
Operasyonların
arasından Düşman
bilgileri
mücadele
düşmanın
kaynakları
tümüyle
dışıdır."
Sun Tzu, ayırır.
yıllarca
kaçınarak,
sağlayacak
insanlık
bü-
görev-
başlar." Askeri
r e k e t l e r bir ü l k e i ç i n s o n u o l m a y a n t ü k e t i m ödül vermekten
çi-
büyük gereksinim
b ö l ü m d e kendisine özgü verimlilik hedefli
minimalist olan
en
bölüaltı
zilen
tünleştirmiştir.
ve
onüçüncü
kitabın
tutulacak içindeki
casuslara
"İç
gerçekleşeceği
casuslara
"Mahalli
muhalif görevliler Casus";
Casus"
arasından
yakalanan
36
beş k a t e g o r i y e
bölgedeki
düşman
insanlar
adını
verir.
görevlendiricasuslarının
iki t a r a f l ı
çalıştırılmaları
"Devşirme mana
Casus"
sızdırmak
Casus"
adını
yöntemi
denilir. amacıyla
vermiştir.
ile
Gerçek
yaratılan
casuslara
olmayan
bilgileri
gönderilen
"Yaşayan
casuslara
Casus"
adı
bilgilerle gelip geri d ö n e n c a s u s l a r a verilen Sun
Tzu'nun
liderlik a ç ı s ı n d a n
pratikteki
karmaşıklığına
sosyal
psikolojik faktörlere
vaş
ve
Sanatı,
meselesi şüncesini, ve çek
adalet bilgi
"yalnızca
casusların
olduğunu
bakışında
söyleyerek sona
"Casuslar,
akılcılık
gösterilmeksizin kurnazlık casusluğu
ve
önem
çok
erer.
bilgi
iyi
kararını
verilmiştir.
Sa-
Sun
bir Tzu
liderlik bu
casuslardan diye
hünerini
dü-
insanlık
açıklar
gerve,
gösteren
bir k o m u t a n z a f e r d e n e m i n
bildirir.
37
gibi
olmaksızın,
alınamaz." kullanma
konusunun olduğu
başarının
kullanılamaz;
olmaksızın
p a r l a k bir h ü k ü m d a r y a d a akıllı olabilir" d i y e r e k son
her z a m a n
büyük
"Ölü
edindiği
isimdir.
"Casusluk"
kullanımındaki
da
ise
ise düş-
TARİHİ Savaş yüzyıllar dığı
Sanatı'nın
arasındaki
adlı
ünlü
kurulmuş, nedanın
Bu
eseri
sında
ortaya çıkan
kilerin
bozulması
için
harekete
yen
bir ç a t ı ş m a
otorite
yaklaşık hanedanı
beşinci ve
boşluğu
üçüncü
döneminde beşyüz
yıl
yazılönce
olarak bilinen çöküşü
hanedanı
ele
sona
ha-
sonra-
eyaletler arasındaki
eyaletler arasında
I
bilgeler tarafından
Hanedanın
sonuçlanınca
iliş-
geçirmek
ermek
bilme-
başlamıştır.
dönemde
yazılmış
Savaşan
"Zhanguo
cel
Chan
ve
ilişkilerin
Eyaletler d ö n e m i n i n bizlere o
dönem
dönemidir.
ile
geçen
M.Ö.
Eyaletler"
k a l e m e almış olan
olanlarından askeri
Çin'de
Çin t a r i h i n d e C h o u parçalanma
Bu
eski
"Savaşan
bilinmektedir.
Ching
ÇERÇEVE
eserler
Eyaletlerin
kuo t s " e adlı anlatıldığı
arasında Stratejisi
en
önemli
anlamındaki
e s e r d e d ö n e m e ait s i y a s i
bir d i z i
öykü
bir ç e ş i t g r a f i k a n l a t ı m ı
içinde
Savaşan
b u l u n m a k t a ve
dönemi yansıtmaktadır.
Gaspçılar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; düzenbazlar ya da komplocular kendilerini süper güç yapacak ordular kurdular. Her birisi diğerinin yaptığını artırarak taklit edip sonsuz bir yarışa giriştiler. Sonunda birbirlerini tuzaklara düşürerek kanlı meydanlarda yok ettiler; yıllar boyu süren sert çatışmalar sonucunda büyük eyaletler için çarpışıp küçük eyaletleri ellerine geçirdiler. Bu kan davası süresince babalar ile oğulları bile birbirlerine karşı çıktılar, kardeşler birbirine güvenmezken karılar, kocalar birbirlerinden ayrı düştüler. Kimse için güvencenin kalmadığı bir odam oluştu. Değerler odadan yok oldu. Yıllar geçtikçe bu durum her geçen gün daha kötüleşti,. odada birbirleriyle durmaksızın savaşan yedi büyük ,beş küçük eyalet kaldı. Bunun tek nedeni bu eyaletlerin sınırsız açgözlülüğü ve öne çıkma konusundaki olağanüstü hırslarıydı.
38
"Savaşan yaşamış
Eyaletler"
bulunan
Konfüçyüs
yaşamını,
kişmeye
sürükleyen
denlerini
anlamaya
"Seçmeler"'de,
düzenleri "Dini
konuların
yüzyıllar
hakkında
boyu
Eyaletler"
sürecek
dönemi,
Wei,
iç çeeseri
Konfüçyüs'ün ile
canlandırılır.
Konfüçyüs
bilgim
çalışmam
ne-
klasik
Konfüçyüs'ten
ister.
hakkında
eğitmen
yıpranmanın
karşılaşması
yardım hiçbir
arifesinde ve
Konfüçyüs'ün
hükümdarı
düzeni
filozof
değerlerindeki
bir h ü k ü m d a r l a
konusunda
meseleler gün
ülkesini insan
vakfetmişti.
Hanedanı'nın
hemen
hümanist,
"Savaşan
öğütler verdiği Wei
döneminin
büyük
var,
yok."
savaş
kendisine
ancak
askeri
diyerek
ertesi
h ü k ü m d a r ı terk eder. Hükümdarın
kavramını üçüncü sında
yüzyıllarda, yaşamış
ele
alınmıştır.
orada Yen
kadar
gitmek
kullanıyormuş. rışık
eyaletlere
Wei
Eyaleti'ne
söyler.
göre
olgunluk
göre
Konfüç-
hocasına giderek Konfüçyüs
Wei
gidin"
ise
hatalarından
hesabı
Ben sizin,
Hükümdarı
döneminde
saçmasapan
kendi-
bir
da
gibi
dediğinizi
duymuştum.
giderek oradakilere yardımcı
ne
ülkesini
ders
şekilde
olmadığı
her
de
almı-
öldüresiye halkın
çıkış
" d ü z g ü n e y a l e t l e r d e n çıkıp,
"Gitmek
için
tek şey c e z a l a n m a n zamanlarda
Bunun
Konfüçyüs'ün nudaki
Hui,
orta-
Bu
ka-
nedenle,
olmamın
doğru
düşündüm."
Mencius'un tır.
Chuang-tzu
yazılarına
istediğini
Ölenlerin
Konfüçyüs, O
tam
tarafından
bir t a r z d a y ö n e t i y o r ,
yolu da y o k m u ş .
bulacağın
Eyaletler d ö n e m i n i n filozof
Duyduğuma tam
İnsanlarını
olduğunu
insanlık
M Ö . d ö r d ü n c ü ve
ne yapacaksın?" diye sorar.
Hui,"
alışılmadık
öykü
ö ğ r e n c i l e r i n d e n Yen
hayatının
yormuş.
Taoist
düşüncelerinden bu
Chuang-tzu'nun
Eyaleti'ne
sine,"
boyu
anlatan
Savaşan
olan
yüs'ün en yakın Wei
yüzyıllar
çıkartmalarını
pek
barışsever
az
insancıllığını
nedeni
kimse
orada
Konfüçyüs bir
uygulanmamasının
beceriksizliği
39
ancak
uygulamaya
araştırıldığında,
teorilerinin
uygulamacıların
hazırlanmışsın olacak."
teze nedeni
olmuştur.
ile
çalışmışgöre bu
ko-
Bir d i ğ e r t e -
ze
göre
ise
masının
Konfüçyüs'ün
nedeni
adaletli olmayı Lao-tzu
ile
açılardan
bizlere
şiddete
görünmekle olduklarını
birlikte anlatır.
katı
hümanizmanın
anlamıyla insanlar,
oluşturduğunu
anlatmıştır.
klanından bilgesi
sakla-
katlederek
yarattığı ortaya
Aynı
kendi
duygusal
içlerinde
ustalar
özgür
bizlere soğukluğun
özgür engel
gibi
kendisi
de
K o n f ü ç y ü s zamanının di-
ölümümüzün
çatışmaların
gerçek
çıkabilmesine
Konfüçyüs
g e l m i ş olan
Buda
halinde
aşırı
acı-
engellemektedirler.
Taoist haliyle
Chuang-tzu,
insanların
esas
objektifliğin
doğal
ile
Bu tür
ortaya çıkmasını
acımasızlığın,
ünlü
ve
humanizmasını
yapıdaki
acımasızlıkla
çağlardaki
anlaşılması
ol-
insancıl
gizleyerek soruna
Lao-tzu
saldırgan
duygusallığı
hümanizmanın
barışçı
kendilerini
yaklaşmışlardır.
masız
ğer
olarak
yönelik
yapıda
bir s a v a ş ç ı
uygulanmamış
anlamıyla
Chuang-tzu'nun genel
başka
Eski
gerçek
i s t e m e m i ş olmalarıdır.
uygulayanlar da
dıkları
politikalarının
yöneticilerin
sona
kendimizce
iyi
ereceğini
söylemiş-
acımasızlığını,
kainatın
tir. Lao-tzu'nun insanlık olarak
dışı
kullanılabilen
düklerini söyleyen sız
bu
konudaki
olduğunu,
dramatik
bilgelerin
içi
saman
sözlerinde
acımasızlık
nekler de esasında
insanları
dolu
buluruz.
örnekleri
dinsel
korkuluklar Chuang-tzu
verir.
Onun
i ç v e dış ç a t ı ş m a l a r ı n
kurban
gibi
gör-
da sayı-
verdiği
ör-
önlenmesine yö-
neliktir. Bu
antihumanizma,
saldırganlığı sünü
açıklama
besleyen
lamsızlığına
filozoflarca
amacından
çok,
yarı
açgözlülük ve sahiplenme
karşı
bir
tedavi
yöntemi
acımasız
saldırganlık
güdü-
duygularının
olarak
an-
kullanılmaya
çalışılmıştır. Hindistan'aa, miş yanık lardı.
bedenleri
Budistler
Bunu yapmalarının
sahiplenme
yanmış
ziyaret etmeye
duygularını
nedeni,
yörelerde
gömülme-
büyük özen
gösteriyor-
içlerindeki
ürkütmekten
insanlık idealine ve ö r n e k t o p l u m
40
ziyade
açgözlülük ve düşüncelerini
m o d e l i n e y ö n e l t m e k idi.
Aynı
şekilde,
yaralarını en
baş
olan
başlayarak,
savaşın
özünde
insancıl
anlaşılmasına
açıdan
Bunu
katmaktan
düşünce çok
yaparken
savaşın
de savaşın
saldırı
ve
duygukuşatma
kadar tüm
kullanırken değerlerin
olarak
olumsuz-
de okurlarının tam
değeri
ile
çalışır.
bakıldığında,
Taoist
okurlarını
kaynakların yamyamlığı
sonuçlarına
toplumsal
çekmeye
gözlemlenen unsuru
ve
Bunu
sonundaki
insan ve doğal savaş
da
ihanet ve y a b a n c ı l a ş m a
gözler önüne serer.
dikkatini, Bu
Usta
a n l a m a y a davet eder.
nitelendirilebilecek lukları
Tzu
safhalarından
larından gibi,
Sun
Savaş
Sanatı'nda
yönteminin
okuduğumuz
kitaba
metnin
bir
kültür
anlamıyla
anlaşılmasının
anahtarını
vaş
Sanatı
yönüyle
yen
kişilerin dikkatini ç e k m e k t e o l d u k ç a başarılı o l m u ş t u r .
bu
Taoist felsefede öğreti lemi Sanatı sinde
aracı kitabın
olarak
barışçıl ikilem
savaş
hemen aleyhtarı
savaşını
kendi
Düşman
hatlarının
ortaya
reklerıyle,
duygularıyla
çıkartır,
oynar.
41
Sanatı'nın
da
olmasındadır.
karşı
sırlarını
Sa-
p e k aldırış e t m e -
h e r z a m a n s t a n d a r t bir
Savaş
gerçekleştirir.
düşmanın
söyleyebiliriz.
öğretilere
kullanılmıştır.
özünde
savaşa
oluşturduğunu
tam
yer aldığı
prensipleri
düşman
gerisine
iki-
Savaş
çerçevesarkar,
askerlerinin
yü-
S A V A S3
SANATI Bölüm I
PLANLAMA SUNTZU
d e r ki,
1 . Savaş
sanatı
bir d e v l e t
için
yaşamsal
öneme
sa-
hiptir. 2.
Ölüm-kalım
meselesidir.
yahut yok olmanın yoludur. sinlikle
kavuşmanın
nedenle ihmal edilmesi
ke-
düşünülemez.
3. Savaş sinde
Bu
Güvenliğe
Sanatı,
mutlaka
faktörün
göz
etkisi
savaş
önüne
koşullarının
alınması
değerlendirilme-
zorunlu
beş
önemli
altındadır.
4. Bu faktörler: (a) U y u m
(Ahlak)
(b) H a v a
Faktörü,
(c)
Faktörü,
Arazi
(d) L i d e r l i k
Faktörü,
(e) D i s i p l i n
Faktörü' dür.
5. Uyum tanları
Faktörü,
ile
şamlarını
faktörü
uyum hiçe
ahlakı
simgeler.
Savaşçıların
içinde
olmalarının
nedenidir.
sayarak,
tehlikelere
aldırmadan
komu-
Astların
ya-
komutanla-
rını t a k i p e t m e l e r i n i s a ğ l a r . 6. zaman
Hava ile
7. Arazi mesafeleri,
Faktörü
gece
ile
mevsim zorluklarını Faktörü,
alınması
t e h l i k e ile g ü v e n l i k ,
ve dar geçitleri,
gündüz,
soğuk
ile
gereken
kısa y a
da
açık arazi
ile v a d i ,
boğazlar
ö l ü m ya da y a ş a m şanslarını etkiler.
43
sıcak,
öne çıkartır. uzun
8. Liderlik Faktörü zekanın, saretin,
düzenin
9. Disiplin leriyle
ahenk
paylaşımı, ların
zafere
güvenin,
ce-
gerekli
olacak,
faktörü
asla
birim-
arasındaki
lojistik d e s t e ğ i
harcamalarının beş
ordunun tüm
subayların
rütbe
sağlayacak yol-
kontrolüdür. bilerek
kullanan
kaybetmeyecektir.
her
ko-
Bilmeyense
ulaşamayacaktır. 1 1 . Bu
ve
için
sayılan
başarılı
anlaşılan
ilerlemesi,
ile o r d u
10. Bu mutan
Faktöründen
içinde
ordu
bakımı
insancıllığın,
simgesidir.
taktik
rulara
nedenle,
kararlarda
savaş
alanında yapacağınız stratejik
beş faktör ç e r ç e v e s i n d e
benzer soruları
kendinize
aşağıdaki
so-
sormalısınız.
12. Sorular: (a)
Hangi
komutan
"Ahlak
(b)
Hangi
komutan
daha yetenekli?
(c)
Hangi
komutan
Hava ve Arazi
avantajlarını Hangi
taraf daha
(e)
Hangi
ordu daha güçlü?
disiplinli?
orduda ceza-ödül
düzenli, yedi
Benim
soruya verilecek
takip
daha
cevapları
değerlendire-
kehanetini yapabilirim.
önerilerimi
ulaşacaktır.Onu
kavramı
d a h a adil?
rek zafer ya da y e n i l g i n i n
uygulamayan
Faktörlerinin
Hangi tarafın subay ve askerleri daha eğitimli?
(g) H a n g i 13. Bu
sahip?
kullanabiliyor?
(d) (f)
14.
Faktörüne"
edin.
komutanları
uygulayacak Önerilerimi
takip
komutan
dinlemeyen
etmeyin.
Kaderleri
zafere ya
da
yenilgi-
dir. 15. Önerilerimden masın satı
karşınıza
da
çıkacak,
kesinlikle
16.Koşullar göre
planlarınızda
fayda
olacağını
faydalanırken, size
yardımı
kurallara olabilecek
uysun
uy-
h i ç b i r fır-
kaçırmayın. ne
kadar lehinize ae
zaman,
sakın
zaman
unutmayın.
42
olsa yeni
durumlara
değişiklikler
yapmakta
"ŞAŞIRTMA" SUN TZU
ve
"ALDATMACALAR"
d e r ki,
17. T ü m
savaşlar aldatmacalara ve
şaşırtmaya
daya-
nır. 1 8 . S a v a ş3 i ç3 i n süz g ö s t e r m e l i ; sizmiş gibi ğunuz
güçlü
o l d u ^ğ u n u z d a ,'
^ " ' 3
kuvvetlerinizi
durmalı;
izlenimi
burnunun
en
harekete geçirirken,
d ü ş m a n a yaklaştığınızda,
vermeli;
dibinde
uzakta
olduğunuza
19. Düşmanı
yanıltacak
yemler
20. Düşmanın
her
man saldırısına hazırlayın. meye
çalışın.
görmesini
sinirli
Kendinizi
ise
Düzeninizi,
ise
kendinizi
ise,
düş-
uzakta durun.
daha
çok
sinirlendir-
zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n
sizi
küçük
sağlayın.
2 2 . D i n l e n m e k istediğinde rahatsız edin. şik d u r u m d a y s a 2 3 . Hazır lerde
düşmanın
kandırın, vurun.
güvenli
yapıda
ise
kullanın.
Sizden güçlü
hareket-
inandırmalısınız.
düşmanı
cenahı
g ü ç3 -
w
uzakta oldu-
olduğunuzda düşmanı
k o n t r o l ü n ü z ü yitirmiş gibi yapıp,
2 1 . Düşman
kendinizi
bölmeye, olmadığı
Güçleri birle-
a y ı r m a y a çalışın. anda
saldırın,
hiç
ummadığı
yer-
karşısına çıkın. 24. Zafere
ta'rafından
yönelik
önceden
taktik
uygulamalarınızın
anlaşılamaması
düşman
için g e r e k l i gizlilik t e d -
birlerini alın. 25. Zaferi saplamayı cesi
mutlaka
vaşa bu
yapmayı
önce
her i h t i m a l e da
k o m u t a n savaş ö n c e s i en çok he-
Savaşı
yeterince
girmeden
arada
kazanan
yapandır.
plan
yitiren
mutlaka karşı,
unutmayın.
komutan
yapmamıştır. zafer
yenilgi
Plan
ise
Bu
hesabı
savaş
ön-
nedenle
sa-
yapın.
hesabını ve stratejisini
yapmaya
verdiğiniz
zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır.
\5
Ancak, önem
B ö l ü m II SAVAŞIN
kadar
SUN TZU
d e r ki,
1. S a v a ş
alanında
ağır zırhlı
savaşçı, nına
bu
cephe lara,
bin
arabasının
savaşçıların
gerisindeki
konukların
bulunan
savaş
taşınmalarını
MALİYETİ
harcamalar, gibi
savaş
aşağı
ötedeki
bir o
bin
zırhlı
savaş
ala-
cephede
ve
alanında
bulunacak
ufak t e f e k g e r e k s i n i m l e r i ,
savaş arabalarına ö d e n e c e k tüm görürsünüz.
yüz
malzeme,
rip t o p l a y a c a k o l u r s a n ı z g ü n d e e n rekeceğini
hafif zırhlı,
sıra
kilometrelerce
sağlayacak
ağırlanması
adet
yanı
Yüz
bin
maliyeti
az bin
zırh-
alt a l t a g e t i -
külçe
gümüş
s a v a ş ç ı l ı k bir o r d u
ge-
bundan
donatılamaz 2. Savaş
başladığında,
vaşçılarınızın
silahları
maya
Özellikle
başlar.
nüzün
körleşmeye,
hızla a z a l m a y a 3.
devletin
Hele
bir
zaferle
zafer
de,
bir a n a
gecikecek savaşma
hedefi
başladığını ülkenizin
olursa,
sa-
şevkleri
kuşattığınızda,
kırılgücü-
görürsünüz. sefer
sağlayabileceği
imkanları
kısıtlı
olanaklar çekilen
ise,
sıkıntıya
değmeyecektir. 4. Silahlarınız yetersiz tükenip,
kalıp,
diğer
komutanların
sizin
maya
çalışmak
harekete
durumda,
ne
için
k a d a r akıllı
bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı 5. lamlı
şevkiniz
hazineniz eridiğinde daha
Bu
nedenle,
olmasına
rağmen,
yana gelebileceğini
yaptığınız
aşırılıklardan
geçtiklerini
olursa
sonuçları
olsun
bulunan yararlan-
bir
kimse
Bu
böyle
engelleyemez. acelecilik
akıl
zaman
kimse söyleyemez.
46
gücünüz
göreceksiniz.
hiç
savaşta ile
kırılıp,
önce yanınızda
aptallıkla
eş
an-
yitirmenin
de
yan
6. Uzatmalı
savaştan
kazançla
çıkmış
bir ü l k e
görül-
memiştir. 7. Savaşı
kazançla
kapatmanın
s a v a ş ı n v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı e n iyi 8. göre umut
Deneyimli,
planlamasını
akıllı
yapar.
bilen
yolunu
kişi
kişidir.
komutan Savaşa
bulacak
mevcut
olanaklarına
girince takviye gelmesine
bağlamaz. 9. Savaş araç ve
nimlerini
ülkenden
bulmanın yollarına
malzemelerini,
getir.
Düşman
bak.
d i ğ e r lojistik g e r e k s i -
arazisinde
O zaman
atlarına
savaş esnasında
yem
aç
kal-
mazsın. 10. Devlet uzak d ü ş m a n tek ihtiyacını
maliyesinin
arazisinde gerektirir.
kalan o r d u n u n
zayıflığı,
savaşması,
ordunun daha
vatanından
çok
lojistik d e s -
Uzaktan yardımla y a ş a m a k zorunda
halkı fakirleşir.
1 1 . ö t e y a n d a n o r d u n u n y a k ı n d a olması fiyatları yükseltir.
Yüksek fiyatlar da 12.Yaşam
halkın
seviyesi
yaşam seviyesini
düştüğünde,
düşürür.
halk ağır y ü k altında
kalır. 13. Düşük
yaşam
dişinde
tırnağında
halkın
ek vergi
olarak alınırken,
vaş arabalarının mızrak, baları
seviyesi,
çekecek
gelirlerinin
devletin
onarımı,
kalkanların
güç tükenmesi
kalmaz,
masrafları
eksilen atların,
ikmali,
öküzlerin
malzeme alımına
yüzünden
büyük ise
zırhların,
arabaları
yapılan
kısmı
kırılan saok,
yay,
bu
ara-
ile
harcamalarla
ar-
tar. 14.
Bu
nedenle,
mana yıkmaya zeme
kendi
düşmandan
çalışır.
akıllı
ülkesinden el
bir
komutan
Düşmandan çıkacak
konacak
bir
alınacak
yirmi
çuval
giderlerini
düş-
bir a r a b a
mal-
araba hayvan
malzemeye; yemi
kendi
ü l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k yirmi çuvala eşittir. 15. Düşmanı mamız gerekir. paylaştırılması 16. Bu savaş
arabası
yok
etmek
istiyorsak askerimizi
Bu da alınacak ganimetlerin
kızıştır-
asker arasında
ile y a p ı l a b i l i r . amaçla, ele
savaş esnasında
geçirildiğinde
47
savaş
on ya da daha çok arabalarını
ilk
ara-
bayı
ele
geçirene
verin.
Arabalardaki
kendinizinkiyle değiştirin, arabalarınızın
safına
düşman
bayraklarını
ele g e ç e n s a v a ş a r a b a l a r ı n ı
katıp
savaşa
devam
edin.
Ele
kendi geçen
e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n . 1 7 . Ele g e ç e n gücünüzü
artırmakta
18. Savaşta
düşman
g a n i m e t l e r i n i ve esirleri
kullanın.
amacınız
uzun
1 9 . Ş u ç o k iyi b i l i n m e l i ki, derini,
ülkesinin
elinde tutan
kendi
barış
ya
da
kişidir.
48
sefer değil, ordu
zafer olsun.
komutanı
tehlike
içinde
halkının
ka-
yaşamasını
B ö l ü m III SAVAŞTA
Sun
Tzu
d e r ki,
1 . Savaş Sanatı'nın sini t ü m ü y l e , yıkmanın
zarara
kimseye
en
2.
Bu
faydası
manın
nedenle, üstün
direncini 3. (a)
çözüp,
olmaz.
Aynı
nimetleri
savaşların
başarı
ülke-
şekilde,
Yakıp
bir o r d u y u
sınırsızdır.
tümünde
d e m e k değildir.
savaşmadan
düşman
ele g e ç i r m e fikridir.
savaşarak
Üstün
zap-
başarı
düş-
kırmaktır.
Komutanlığın en
üstün
meziyeti d ü ş m a n
planını
meziyet d ü ş m a n güçlerinin
birleş-
kırmaktır.
3. mesini
(b)
En
iyi
ikinci
engellemektir. 3. (c)
nında
pratik kavramı,
uğratmadan
da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n tetmek en
STRATEJİ
Üçüncüsü
taarruzda En
kötü
ise d ü ş m a n
o r d u s u n a savaş
meyda-
bulunmaktır.
m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n
bir k e n t i n
kuşa-
tılmasıdır. 4. Savaşta ana kurallardan surlarla
korunan
Kuşatmada bile
kullanılacak
5. Öfkesini düşman
taktik, likle
biri,
m ü m k ü n olabildiğince
kuşatılmasından
savaş
gereçlerinin
kaçınmaktır. hazırlanması
aylar s ü r e c e k t i r .
sunu boşu
kentlerin
kontrol
üstüne
ordusunun
bilmeyen
sürüsü
az üçte
birinin
boşuna yok olmasından
başka
kuşatma
en
etmesini
karınca
esnasında
başa
gelen
gibi
komutan
daha savaşın
Bu
başında
sonuç getirmez. en
ordu-
yollayandır.
Özel-
büyük felaket
bu-
dur. 6 . Akıllı man
kentlerini
lider
düşman
kuşatmadan
ordusunu ele
savaşmadan,
geçirmesini
bilir.
düş-
Düşman
krallığını
savaş
savaş oyunları
meydanında
7. Ordusunu dığından adam
savaş
imparatorluk
bile
Stratejik
Savaş on
kesin
önemli misli
b ü y ü k ise s a l d ı r ;
göz
bir
zafere kural:
büyük
9. Güçleriniz eşitse düşmandan
alanda
düşmandan
akıllıca
iştir.
ise
ulaşabilir.
bir
İşte
buna
Elindeki
düşmanı
ordunun
gücü
kuşat;
olduğu
d u r m a n d a f a y d a var;
zayıfsak
mümkünse
geri
genelde
gerçeği
devlet güçlü;
1 2 . Bir k o m u t a n
çekilmek
k ü ç ü k bir k u v v e t l e
de,
asla
1 1 . Komutanlar devletin ise,
kırdırma-
Böylece
beş
hala ç a t ı ş m a y a girebilirsin;
uzakta
10. Her ne k a d a r ,
sağlam
boşuna
dikebilir.
misli
iki m i s l i b ü y ü k ise o r d u n u i k i y e b ö l .
zayıfsa
daha yakın
çok
denir.
8. Savaşta
yapmak
sürecek savaşlardan
meydanlarında
tahtına
yitirmeden
düşmandan
uzun
ile b i t i r i r .
büyük
gücün
ancak
her
yapılacak
en
inatçı
bir d i r e n i ş
kuvvetlerin
zafere
unutulmamalıdır. kalesidir.
Kalenin her n o k t a s ı
kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır.
yapacağı
üç
hata
ile o r d u s u n u n
ba-
şına f e l a k e t getirebilir. 13. (a) ğinde
Orduya
ordunun
maması.
bu
ilerleme veya geri
emri
farkında
ol-
Buna orduyu topallaştırma da denir.
14.
(b)
Ordudaki
koşulları
krallığını y ö n e t i r gibi y ö n e t m e y e ninde
çekilme emri verdi-
uygulayamayacağının
düşünmeksizin
kalkması.
Bu,
orduyu
askerin zih-
huzursuzluk yaratır. 15.
(c)
Zor
önüne almaksızın,
koşullara
uyum
subay seçimi.
askeri
Bu,
prensibini
göz
askerin güvenini sar-
sar. 16. O r d u n u n rumdan tacakları
diğer
huzuru
prenslerin
Kesindir.
Bu
kaçar,
güvenini
yararlanmaya
da
orduya
yitirirse
çalışıp,
anarşi
bu
sorun
getirecek,
duyara-
zaferi
olanaksızlaştıracaktır. 1 7 . Z a f e r için yiz:
beş ana
koşulun
bulunduğunu
bilmeli-
(a) S a v a ş ı , vaşılmayacağım
bilen
(b) Savaşı, iyi
kullanan (c)
aynı
(d) Savaşı, bilen
19. Kendinizi
bilip,
kazanır.
ordusunun düşmanın
her
seviyedeki
en
hazır
personeline
olmadıgi zamanı
askeri kapasiteye sahip olup,
bile
düşmanı girseniz
düşmanı
karşın yenilgiyle
düşmanı
yenilgi
sa-
kazanır.
Sonuçta, savaşa
de
s a v a ş ı l ı p ne z a m a n
e l i n d e k i zayıf g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü d e
müdahale edilmeyen
yüzlerce zafere
zaman
bek-
kazanır.
(e) S a v a ş ı , tarafından
ne
kazanır.
Savaşı,
ruhu veren
lemesini
ancak
biliyorsanız,
komutan
ve
kendinizi
sonuçtan
bilmiyorsanız,
de tanışabilirsiniz. sizin
kaçınılmazdır.
51
için
sivil y ö n e t i m
kazanır. iyi
biliyorsanız,
emin
olabilirsiniz.
kazanacağınız Ne
gireceğiniz
kendinizi
her ne
her s a v a ş t a
B ö l ü m IV TAKTİK
SUN TZU 1 . Eski dan
d e r ki,
savaşçılar,
uzakta tutarlar;
fırsatı
kendilerini
yenilgi
olasılığınuygun
kollarlar. 2. Yenilgiden
Ancak,
düşmanı
3 . İyi
kendimizi
korumak
y e n m e fırsatını
bir s a v a ş ç ı
cak d ü ş m a n ı
olmasa da savaşı
koruyabilir,
an-
k o m u t a n g ü c ü yeterli
becerebilir.
savunma
taktiklerine
5. Yenilmezlik
elimizdedir.
garantileyemez. üstün yetenekli
kazanmayı
y e n m e k ise s a l d ı r ı y ı
bizim
bize d ü ş m a n verir.
kendisini yenilgiden
yenmeyi
4. Sonuç olarak,
bağlıdır,
düşmanı
gerektirir.
6. S a v u n m a d a dırı
önce
s o n r a d a d ü ş m a n ı y e n m e k için
kalmak,
güç yetersizliğini gösterir,
sal-
ise a ş ı r ı g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 7. Savunması
saklanabilirken, rından ruma
atağa ,
kalkar.
ünlü ile
komutan ünlüsü
Sonuçta,
bir
topraktaki
her d e l i ğ e
cennetin
üst
elimizde
kendimizi
katmanlako-
d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alır.
8. Zaferi savaş
ile
ataklığı
ancak
ustalığının 9.
Savaşıp,
"Aferin!" d e m e s i 10.Yerden değildir.
Ayı,
de savaş bir t ü y
alanımıza
girdiğinde
görmek
değildir.
ülkeler
güneşi
gök gürültüsünü
görüş
zirvesi
ele
geçirildiğinde,
tüm
ülkenin
ustalığının zirvesi değildir.
kaldırmak
görmek
duymak da
kulak
52
büyük
keskin
bir g ü c ü n
görüş
simgesi
olmadığı
hassaslığını
gibi,
göstermez.
1 1 . Eskilerin vanını
sadece
akıllı
savaşta
savaşçı
lıkla k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i 12. Kazandığı 13. Zaferlerini m a m a k zaferi man
değil,
akıllılık u n -
savaşı
kolay-
kendisine
ne
ünlü
bir a k ı l ,
ne
getirir. hata
yapmayarak
kesinleştirir.
Çünkü,
kazanır.
zaten
Hata
yenilmiş
yap-
bir d ü ş -
ele g e ç i r i l m i ş t i r . 14.
olacağı ğunda
Usta
savaşçı,
pozisyonu bu fırsatı
için
yenilginin
düşmanı
olanaksız
y e n m e fırsatı
doğdu-
kaçırmaz. zafer
ancak zaferi komutan
kendisi
hazırlar,
15. Savaşta maya kum
ile
beceriklilikle elde etmiştir.
zaferler
de cesaret madalyası
dediği savaşçı
kazanması
stratejisine
kazandıktan
sahip
sonra
komutan
girer.
ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r ,
çatış-
Yenilgiye
mah-
zafere sonra yöne-
lir. 16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü rüne sımsıkı yapışır; 1 7. Askeri (a)
b ö y l e c e başarıyı
(c)
Kontrolü,
Hesaplama, Dengelenmesi,
Zafer,
önemli
kıstaslardır.
18. ö l ç m e
varlığını
Hesaplama,
lenmesi, mesi'ne
Miktar
Hesaplamaya;
Toprağa;
Miktar
Kontrolü'ne; Zafer,
Kontrolü,
Olanakların
Olanakların
Ölç-
Denge-
Dengelen-
borçludur.
19. Muzaffer lama ordunun
bir
ağırlığı,
ordunun
2 0 . Saldırıya akan
karşısına
demir güllenin
n a c a k bir b u ğ d a y t a n e s i yona
Faktö-
metotta,
(d) O l a n a k l a r ı n
meye;
Disiplin
ölçme,
(b) M i k t a r
(e)
işler,
k o n t r o l ü a l t ı n a alır.
geçen
nehir sularına
çıkacak
bir
karşısında kefeye
topko-
kadardır. bir o r d u n u n benzer.
53
gücü
derin
bir
kan-
Bölüm V ENERJİ
SUN TZU
d e r ki,
1 . B ü y ü k b i r g ü c ü n k o n t r o l ü ile b i r k a ç k i ş i n i n k o n t r o l ü aynı
p r e n s i p l e r e bağlıdır.
Sadece rakamların bölünmesi ge-
rekir. 2. K u m a n d a n ı z
altında
k ü ç ü k bir birlik a r a s ı n d a retleme
bulunacak
bir
ordu
Sadece
ile işa-
kullanımı değişir.
3. Ordunuzun
düşman
nabilmesinin
güvencesi
manevralara
bağlıdır.
4.
Ordunuzun
karşısındaki
saldırısına
dolaylı
düşman
değirmen
ve güçlü yanlarını
veya
kullanılır;
sarsılmadan doğrudan
üzerindeki
taşına
ancak zaferin
daya-
yapılacak
etkisinin
benzemesi,
keşfetme bilimindeki
5 . Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n mekte
büyük
b ü y ü k bir f a r k y o k t u r .
yumurta
düşmanın
zayıf
başarınıza bağlıdır.
metod,
güvencesi
çatışmaya
dolaylı
gir-
metotlar-
dadır. 6.
Beceriyle
yeryüzü
gibi
durmaz;
güneş ya
uygulanan
tükenmez; da
dolaylı
nehir ya
ay gibi
taktikler
da
yeniden
hava
ırmakların doğmak
ya
akışı için
da gibi
batar;
dört m e v s i m gibi geri g e l m e k üzere gider. 7. S a d e c e yedi tanın
karışımından 8. S a d e c e
ve
siyah)
beş
olmasına
nota b u l u n m a s ı n a karşın
bu yedi
no-
pek çok m e l o d i yaratılır. ana karşın
renk ( bu
sız r e n k ü r e t i l e b i l i r .
54
mavi,
beş
sarı,
rengin
kırmızı,
karışımı
beyaz
ile s ı n ı r -
9. S a d e c e dört tad (acı, ekşi, tatlı, tuzlu) b u l u n m a s ı n a karşın taya
bu
dört tadın
karışımları
ile s o n s u z s a y ı d a
lezzet or-
çıkar. 10. Savaşta,
fazla saldırı
doğrudan
m e t o d u yoktur.
ve dolaylı A n c a k bu
olmak üzere
iki
metodun
ikiden
karışım-
ları ç e ş i t l i m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r . 1 1 . Doğrudan birbirine bağlanır.
metod
da
dolaylı
metod
da s o n u n d a
Bu sonsuz dairede ilerlemek gibidir. Asla
bitmez. 12. Orduların sına çıkan taşları
saldırısı
sel
1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n layan
şahinin
baskınına
benzer.
Karşı-
avına saldırıp
parça-
bile s ü r ü k l e r . kalitesi
süzülüşündeki
ahenge,
zamanlamaya
ben-
usta savaşçı saldırıda k o r k u n ç ,
karar
zer. 14. Bu nedenle, vermede
çabuk
olandır.
15. Enerji g e r i l m i ş yay, 16. Savaşın varmış
gibi
gözükse
içinde o r d u n u n zamanda
kargaşa
başı
yenilginin
17. Çalışılmış cesaretin;
18. Düzenliliği örtmek, kesi
ilerisi
altına
de
bu
nır;
düşmana
düzensizlik enerji
düşmanı bazı
Bütün
disiplinin;
güçlülüğün
karışıklık
a n c a k bu aynı
çalışılmış
altına . s a k l a m a k
ürkeklik gösterisi
biriktirmektir.
önemsiz
ile
G ü c ü zayıflık m a s -
manevrasıdır.
harekete zorlama
yanıltıcı
korku,
hazırlayıcısıdır.
pelerinin
Cesareti
a l m a k s a savaş taktik
komutan,
düzensizlik
ilacıdır. düzensizlik,
19. Böylece düşmanı hip
içinde
yanıltıcıdır.
meselesidir.
için
gürültüsü
ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r ,
çalışılmış zayıflık,
k ı s a c a bir b ö l m e
kararsa o k u n atılmasıdır.
ve
manevraları
yemler
verip
ustalığına saustalıkla
kulla-
düşmanı
yeme
saldırtır. 2 0 . Yemleri sürekli hareket e t m e y e zorlar; tar,
düşmanı bazda,
ordusuyla
sürekli
pusuya ya-
bekler.
2 1 . Akıllı s a v a ş ç ı , reysel
olarak göstererek düşmanı s o n r a d a asıl
birleşik e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır;
savaşçılarından
55
aşırı
beklentide
bi-
bulunmaz.
Becerisini doğru adamları seçip, enerjiyi üretip,
2 2 . Savaşçılar, nın ise
birleşik enerjiyi
üzerine tepelerden
Unutmamalı
ki
tepelerden
masını
kullandığında,
düşma-
aşağı yuvarlanan taşlar gibi
akarlar.
bir t a ş d ü z l ü k t e h a r e k e t e d e m e z ; de
akamaz.
sağlamalıdır.Ustalık 2 3 . Usta savaşçıların
Savaşçı,
taşlarının
ürettikleri
enerji
dizgin
akan
yuvarlak ol-
binlerce
enerji hakkındaki sözlerimin sonudur.
56
metre-
yuvarlak taşla-
momentidir. Bu,
dört köşeli
budur.
lik d a ğ l a r d a n y u v a r l a n a r a k d o l u rın
yan yana getirerek birleşik
kullanmakta gösterir.
Bölüm
VI
GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU
d e r ki,
1. Savaş
alanına
sonradan
gelip
kalır,
savaşın
başında
2 . Akıllı düşmanın
kendi
kararını
şekilde
darbelerle 4. bolsa
düşmanın
Düşman
kür,
kararını
dinç
girense
daha
düşmana
kabul
müsaade
yaklaşmasına
dinlenmeye
layarak d i n l e n m e s i n e 5.
bekleyen
savaşa
Düşmanı
izin
kamp
eder
ya
kendi da
iste-
vuracağı
olanak tanımaz.
çekildiğinde
kurmuşsa
müsaade
ettirir;
vermez.
sunarak düşmanın ya
yaklaşmasına
açlığa düşürür,
'
düşmanını
zorlamasına
3. D ü ş m a n a avantaj diği
gelip
gelir g e l m e z
tükenir.
savaşçı
kendi
ilk ,
yorar,
yiyeceği
h a r e k e t e t m e y e zor-
etmez.
savunmaya zorlayacak noktalarda gözü-
beklenmediği yerlerde bulunur. 6. Ordu,
feleri
düşmanın
bulunmadığı
arazide geniş mesa-
r a h a t ç a alabilir. 7.
Saldırılarınızdan
düşmanca manızın
güvenliğinden
sız o l d u ğ u
başarıdan
savunulmayan de
8. Saldırıda düşmana
tan
ise
neye
rini
savunandır.
düşmanın
saldırmasının
imkan-
olabilirsiniz.
başarılı
komutan
savunmada bilmeyen
9. K u r n a z l ı k ve gizlilik d e n i l e n yende
görünmez
öğrenip,
olmayı;
düşmanın
yolu, Savun-
saldırır;
saldırdığını
olmanın
saldırmaktır.
noktaları tutarak emin
meyen
emin
noktalara
senin
neyi
savunduğunu
başarılı
düşmana
karşı
kutsal sanat!
sayende
bile-
komumevzile-
Senin sa-
duyulmaz
kaderini elimizde tutuyoruz.
57
olan
olmayı
10. Düşmanın ken
direnişle
zayıf
düşman takibinden
rahatlıkla
1 1 . Düşman yüksek
bir t e p e d e
zusundaysak
mevzide
olsa
bizim
isterse
ç a t ı ş m a y a g i r m e k ar-
istediğimiz
yere
çekip,
bizim
zorlamalıyız.
arzulamadığımızda
bile,
ilerler-
çabuksanız
bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a ,
bulunsun,
savaşmaya
12. Savaşı
h e d e f alırsanız
düşmandan
kurtulursunuz.
ister derin
düşmanı
koşullarımızda ortada
noktalarını
karşılaşmazsınız;
bıraktığımız
ise,
izlerle
kampımızın
oynayarak
izleri
düşmanı
şaşırtabiliriz. 13. mandan biliriz.
Düşmanın
gizleyerek güçlerimizi
Bu arada düşmanı 14. Düşmanı
arada
tutarsak
tek güç
halinde
öğrenip,
parçalara
kendimizi
dağıtmadan
bölmeyi
düşmanın
bir a r a d a t u t a -
başarmak çok önemlidir.
bölerken
ayrı,
düş-
ayrı
kendi güçlerimizi birimlerinin
bir
karşısına
çıkabiliriz.
15. Böylece tün
pozisyonunu
zayıflattığımız
bir g ü ç l e s a l d ı r a b i l i r s e k ,
düşman
kuvvetlerine
üs-
düşmanlarımızı zora d ü ş ü r e b i -
liriz. 16. ustaca
Düşmana
saldırmayı
saklamalıyız.
O
zaman
arzuladığımız
noktayı
düşman
çok
aynı
anda göz önüne almak z o r u n d a
rini
bir
toplu
noktada
birleştirmesine
pek
kalacak;
engel
çok
olasılığı
bu da güçle-
olacaktır.
Karşımıza
bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a c a k t ı r . 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n ,
dirmeye meye
kalktığında kalktığında
sağlamaya
ard
cephesini,
sağını
çabaladığında
ön cephesini güçlensolunu
zayıflatacak; ise
her
her c e n a h ı
kuvvetlendiryöne
birden
destek
g ü c ü n ü yi-
tirecektir. 18. Olası man
birimlerini
lama da
çatışmalara
her an
zayıflatacak,
bize sayısal
hazır o l m a
düşmanı
konsantre
düş-
bilirsek,
kendimizi
sa-
edebiliriz.
2 0 . A m a , yer, v e z a m a n cenaha,
kaygısı
tür çabalara zor-
üstünlük sağlayacaktır.
19. Savaşılacak yer ve z a m a n ı vaşa
bu
b i l i n e m i y o r s a sol
ardçılar öncülere yardım
58
cenah
edemeyecektir.
Hele
sağ bir
de
ordunun
uç
noktaları
arasında
büyük mesafe varsa
bu
p r o b l e m d a h a d a ö l d ü r ü c ü d u r u m alır. 21 . Böyle bizden
üstün
bir d u r u m d a d ü ş m a n
22. Düşman sayıca bizden zimle
kuvvetleri sayı olarak
bile o l s a s o n u n d a z a f e r b i z i m o l a c a k t ı r .
savaşmaktan
keşfetmeye,
üstünken
caydırabiliriz.
Bu
bile d ü ş m a n ı
da
zafere yönelik stratejilerini
bi-
onun
planlarını
önceden
anlamaya
bağlıdır. 23.
Düşmanı
anlayın.
kızıştırıp
Saldırıya
zorlayıp,
k u v v e t l i v e zayıf n o k t a l a r ı n ı 24. Düşman kayese
ederek
ordusu
hangi
gücünü,
hareket
kendisini
ortaya
g ö s t e r m e y e zorlayın. ile
kendi
noktalarda
t a l a r d a s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u 25. Taktik nız b u
manevralar
manevraları
ustalıktır. korunmuş
ve
böylece
dikkatle
güçlü,
hangi
munok-
keşfedin. en
büyük
saklamakta
göstereceğiniz
sakladığınızda
düşmanın
başarı-
düşmanın
taktisyen
ca-
beyinlerinden
olacaksınız.
26. Unutmayın, yan düşmanın
zafer
sizin
ne
yaptığınızı
anlayama-
hatalı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r .
27. Zafer esnasında rebilir,
ordunuzu
sizden
esnasındaki
düşmandan
Manevralarınızı
suslarından
kabiliyetini çıkartmaya,
ancak
kimsenin
uyguladığım taktikleri göremediği
,
zafer
herkes gö-
yolunu
açan
stratejilerimdir. 2 8 . Size lamayın.
zafer
Ancak,
kazandıran
metotlarınızı
bir t a k t i ğ i koşullara
bir d a h a t e k r a r -
göre
gerekli
deği-
şiklikleri yaparak sürdürebilirsiniz. 29. Askeri
taktikler
suyun
akışına
benzer.
Bildiğiniz
gibi su doğal olarak y ü k s e k l e r d e n aşağılara akar. 30. Böylece uzakta durup, 31 . Su
nasıl t o p r a ğ ı n
zafere düşmanın 32. Suyun koşullar
savaşta
uygulanacak
etkili
yol
güçlüden
zayıfa saldırmaktır. eğimine göre akarsa,
durumuna göre
nasıl s a b i t bir ş e k l i y o k s a ,
yoktur.
59
asker de
akar. savaşta da sabit
33. Taktiklerini ren
komutan
zafere
düşmana
34. Beş e l e m e n t zaman
kendi
mevsimin günlerin
göre
(su,
ateş,
ağaç,
b a ş l a r ı n a eşit d e r e c e d e
etkilerinin
değiştirebilmeyi
bece-
ulaşacaktır.
yanı
uzaması-kısalması
sıra, da
60
ayın bu
metal,
toprak)
belirleyici olmaz. med-cezir
her Dört
etkileşimi,
beş e l e m e n t i etkiler.
Bölüm
VII
SAVAŞTA MANEVRA SUN
TZU
der
ki,
1 . Savaşta komutan emrini 2 . İyi
bir k o m u t a n ,
santre ettiğinde,
askerde
tada birleştirmen, 3. Bundan en
zor
luğa,
iştir.
h ü k ü m d a r d a n alır.
ordusunu
toplayıp,
bulunan
değişik
güçlerini
nitelikleri
kon-
bir p o -
dengelemelidir. s o n r a taktik m a n e v r a gelir.
İnsanların
talihsizliği
içindeki
kazanma
Taktik manevra
kötülük tohumlarını
hırsına
dönüştürmek
doğru-
dünyanın
en zor işidir. 4. Savaşın MACA, man
taktik
sizi
en
önemli
manevra
karşısında
beklerken,
kip e d e r e k d ü ş m a n ı n anda
vurarak
bir s i l a h l a
disiplinli
kalabalık
6. Avantajlı hale
uzun taktik
olan ALDAT-
orantılıdır.
dolambaçlı düşmanı
Düş-
yolları
ta-
beklemediği
manevralardan
başka
olursunuz.
casına
sevk
konuma
kalmasına
rip,
tam
de
neden
7. Avantajı
ele
teçhizatla,
sürecek
mutanlarınızla,
uzun, öncü
başka
ordu
ile
yapmak
geçebilmek
için
beklerseniz
çoğunlukla
Öte yandan
etmek
ayrı
bir
avantajlı;
bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r .
gelmesini
kalmış
izlemekten
ulaşmak
biri
doğru
yapılamaz.
disiplinsiz,
lerce
ile
arkasına geçip,
amaca
5. Manevrayı
teçhizatlı
sanatlarından
yeteneği
birliğin
aynı
ordunuzun
amaçla
malzeme
bir
ve
çok
birliği
tam geç uçar-
ekipmanından
olur. geçirmek gece
uğruna,
gündüz
yorucu
yürüyüşlere
birliklerinizin
bir a v a n t a j
ordunuza
durmaksızın düşman
zorlarsanız, eline
kazanamazsınız.
61
emir vekilometreko-
geçmesini
8. O r d u n u z u n g ü ç l ü likler
geride
kalacak;
birimleri
böylece
hızla i l e r l e r k e n ,
birlikleriniz
ağır bir-
düşmana
ulaştı-
ğ ı n d a y o r g u n v e a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r . 9.
Düşmanı
olursanız,
hem
a n c a k yarı
güçle
10. Aynı nuzun
şaşırtmak
öncü
savaş
elli
mil
yol
yapacak
liderini yitirecek h e m
de
meydanına varacaksınız.
amaçla
otuz
kilometre yol
yaparsanız
ordu-
ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 1 1 . Malzeme,
bir o r d u n u n
silah,
m ü h i m m a t ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş
k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z .
12. Sahip lerle
amacıyla
birliklerinizin
olduğu
olanakları
bilmediğimiz
dost
güç-
işbirliği y a p a m a y ı z . 13.
Önceden
ormanlarını,
uçurumlarını,
tuzaklarını
bataklıklarını,
bilmediğimiz
dağlarını,
topraklardan
bir
or-
d u y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . 14.
Yöresel
olanaklarını
15. Savaşta mandan
kılavuzlar
avantaja
gizle.
doğanın
duygularını,
hareketlerini,
amacını
düş-
kararını
sana
Kazanırsın.
16. Birliklerini çevre
kullanmadan
çeviremeyiz.
birleştirme ya
da
bölme
koşulları verdirtecektir. 1 7 . R ü z g a r g i b i hızlı, 1 8 . Saldırı
o r m a n gibi y o ğ u n ol.
ve y a ğ m a d a ateş,
düşmana
direnişte yal-
çın d a ğ ol. 19. Planlarınız g e c e n i n
karanlığı
gibi
görülmez olsun,
s a l d ı r ı n ı z ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i n s i n . 20. Yağmalamada lüştürün.
Yeni
dalanacağı
yerleri
ganimeti
askerleriniz
fethettiğinizde
de
arasında
bö-
askerlerinizin
fay-
imkanlar yaratın.
2 1 . Harekete g e ç m e d e n
düşün,
tasarla.
2 2 . A l d a t m a c a s a n a t ı n ı e n iyi b i l e n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . Bu
da
manevra sanatıdır. 23.
"Ordu
Yönetim
Kitabı"
s ö y l e n e n s ö z f a z l a ileri g i t m e z . gereklidir.
Cisimler
de
kolay,
flamalar da bu yüzden gerekir.
62
der
ki;
Savaş
alanında
Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n kolay g ö r ü l e m e z .
Bayrak ve
24. Bayrak, laklarını, askeri
bir b ü t ü n 25. Bu
karşısında ise
flama,
gözlerini
bir
boru ve gonklar askerlerimizin
nokta
üzerinde
ku-
yoğunlaştırabilmenin,
haline g e t i r m e n i n araçlarıdır.
şekilde
tek
ilerlemek en
olanaksızlaşır
gövde
haline
gelmiş
büyük cesareti
Büyük
kitleleri
bir
bile aşar,
yönetme
ordunun gerilemek
sanatı
işte
bu-
dur. 26. Gece düz
savaşında,
savaşlarında
zun g ö z ü n ü ,
ruhunu,
Ordunun
sallanmaya
o k u m a sanatı 30.
bu
bilmek,
düşman
olduğu,
geri
Buna
ruh
saldırtır.
kullanma
açlıkla
mücadele
orduya
düzensizliği,
sanatıdır.
iken
uğraşıp dururken
32. Bayrak ve flamaları
hedefe rahat,
ederken
yakın rahat
olmak, bekleye-
karnı t o k olabil-
denir. düzenli,
saldırmaktan
sakin,
kaçınmak
güvenli
koşulları
gözü-
değerlen-
sanatıdır. 33. Tepede
geçmiş düşmana
mevzilenmiş karşı
34. Savaşmayı arzusu
kuvvetli
35. orduya
Düşmanın
ya
da
tepe
ilerlemek askeri bilen
düşmana
düşmanı
aşağı
saldırıya
k u r a l l a r a aykırıdır.
takip
etme.
Savaşma
saldırma.
gösterdiği
yemi
kapma.
Evine
dönen
sataşma.
36. Düşman rak.
bayrak
askerini düşmanın
yorgun
düşmandaki
uzakta
Buna güç tasarruf sanatı
dirme
nedenle, değil,
sükunetle
henüz
zorluklarla
bir
öğleyin
kampa dönmektedir.
zaman
beklemek-inisiyatif
düşman
ken
gün-
ordunu-
kullanın. keskindir;
zaman
girdiği
ve
31. Düşman
mek.
işaretlerini,
işaretlerini
denir.
Disiplin
kargaşayı
sabah
olduğu
beklentisine
davul
flama
a k ş a m s a aklı
bir k o m u t a n ,
keskin
dönme
ve
ve
k o m u t a n aklını yitirebilir.
ruhu
başlar;
2 9 . Akıllı ruhunun
ateş
bayrak
kulağını e t k i l e m e k t e
27. Ordu 28.
ise
ordusunu
Bunalmış düşmanı 37. Buna
Savaş
kuşattığında
çok zorlama.
Sanatı
denir.
63
bir a ç ı k n o k t a
bı-
B ö l ü m VIII
TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN
TZU
d e r ki,
1. Savaşta, sunu toplar, 2. Zor sek
koşullar
yolların
Tehlikeli
komutan
emrini
birleştiği
pozisyonlar
altındaki
yerlerde
yollarda olan
3. Girilmemesi ordular,
gereken leri
alır,
ordu-
yapma.
Yük-
işbirliği
yap.
oyalanma.
Ku-
yerlerde
Ümitsiz koşullarda savaş.
gereken
kuşatılması
mevziler,
kamp
müttefiklerinle
ücra
ş a t m a altında strateji değiştir. ken
hükümdardan
g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r .
yollar,
gereken
dinlenmemesi
saldırılmaması kentler,
gereken
gere-
zorlanmaması hükümdar
emir-
vardır. 4. Taktik
değişikliklerin
avantajlarını
tam
olarak anla-
y a n k o m u t a n b i r l i k l e r i n i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir. 5. Bunları lunduğu pratik
avantaja 6. Savaş
beye
sahip
o l s a bile, 7.
Sanatı'nın
Akıllı
komutan
tam
ise,
olarak
içerisinde
bilse
bile
bu-
bilgisini
çeviremez.
olmayan
Plan
savaş
Değiştirme
öğrencisi,
dersinde
Beş
Avantaja
tecrüsahip
iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .
liderin
planlarında
avantaj
ve
dezavantaj
bir p o t a d a e r i y e c e k t i r .
8. Bu değiştiğinde, 9. Öte den
koşullarını
adamlarını en
beklentileri
çıkması
anlayamayan
ülkenin
sayede ana
yandan,
olası
korumaya
avantaj
plana
beklentilerimiz
dönüp amacımıza
zorlukların
bir a v a n t a j ı
ortasında
yakalamaya;
hazır o l m a l ı y ı z .
64
zorunlu
olarak
ulaşabiliriz. bile
karşımıza
kendimizi felaketler-
10. yaratarak,
Düşman
komutanlarını,
sürekli
d ü ş ü r t e r e k zorla,
başlarına
meşgul et; cazip yemlerin sayılarını
çeşitli
dertler
peşine boşuna
azalt.
1 1 . S a v a ş Sanatı bize d ü ş m a n ı n ü z e r i m i z e g e l m e m e sini
ummaktansa
düşmanın
bize
yonlarımızın
düşmanı
karşılamaya
saldırmamasını
düşmanın
hazırlıklı
dilemektense
saldırısını
olmamızı,
bizim
pozis-
imkansızlaştırmasını
öğ-
retir. 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı
beş hata felaket g e t i r e b i -
lir. (a) D i k k a t s i z c e s a r e t ,
yok olmaya götürür.
(b) K o r k a k l ı k ,
d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r .
(c) A c e l e c i l i k ,
hakaretlerle
(d) Ş e r e f D ü ş k ü n l ü ğ ü , (e) A d a m l a r ı n a
aşırı
kışkırtılabilir.
utanmaya götürür.
düşkünlük,
endişe ve t e r e d d ü d e
götürür. 13. Bu yebileceği
beş
hata
bir k o m u t a n ı n ,
savaş
alanında
işle-
beş savaş günahıdır.
1 4.Bir ordu yenildiğinde, mutlaka bu beş günahtadır.
lideri
katledildiğinde
Bunları önemseyin.
65
neden
B ö l ü m IX
ORDUNUN İLERLEMESİ SUN TZU
d e r ki,
1 . Şimdi
meselemiz ordunun
zünüz düşman
işaretlerinde olsun.
kamp kurmasında. Dağları
Gö-
ç a b u k g e ç i p va-
dilere yakın yerleri tercih edin. 2. karşınıza
DAĞ
SAVAŞI:Kampı
alarak
kurun.
yüksek
Savaşmak
için
noktalarda
güneşi
tepelere tırmanma-
yın. 3 . NEHİR ğince
SAVAŞİ:Ordunuz
kısa z a m a n d a 4.
nehirden
İlerlemekte
ortasında
olan
karşılamak
nehri g e ç t i ğ i n d e olabildi-
uzaklasın.
düşman
nehir
geçiyorsa,
üzere saldırmayın.
En
iyi
an
nehrin düşma-
nın y a r ı s ı n ı n g e ç t i ğ i y a r ı s ı n ı n h a l a s u i ç i n d e o l d u ğ u a n d ı r . 5. olun, olan
Saldırı
sakın
geçmek
düşmana
saldırmayın.
6. Uzun
mesafeli
düşmandan karı
hususunda
nehri
yüksek
kadar
sabırsız
olursanız
nehir k e n a r ı n d a d u r m a k t a
silahlarınızı
güneşe
araziye yerleştirin.
bakar
Düşmana
şekilde
nehir yu-
saldırmayın. 7. BATAKLIK
nız e n ki
SAVAŞI:
kısa z a m a n d a 8. Bataklıkta
yın
ne
üzere
Bataklıkları
geçerken
amacı-
bataklıktan çıkmak olsun.
savaşmak
zorunda
elinizde su ve o t u n u z vardır.
kalırsanız,
Arkanızı
unutma-
ağaçlara verip
savaşın. 9. DÜZ
ALAN
nızı t e p e l e r e v e r i p ,
SAVAŞ ID üz
alanda
sağınızı
ve
ardı-
d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın.
10. Bu savaş bilgileri
Sarı
İmparator'un
manını y e n m e k t e kullandığı stratejinin temel
66
pek çok düş-
bilgileridir.
11. Tüm
ordular
dınlık alanları
yüksek
12. Askerlerinize arazide
13. sağ
lece
hem
doğal
Bir
Sağlıklı
tepeye
ya
askerlerinizi
14. T e p e l e r e iyisi
rıkların
sık
yamacına
ko-
geldiğinizde
alarak yerleşin.
hem
de
Böy-
pozisyonunuzun
faydalanmış
yağmurlar
olacaksınız.
indiğinde
köpürmüş
geçmeyi
olabilir.
bu
düşmanı
Bu
tür y e r l e r d e n
uzakta
uzakta
du-
ardında
bu
çukurla-
büyük ya-
çabuk
çıkın,
kalın.
kalmaya
sürüklemeye;
düşmanın
derin
bataklıkların
olabildiğince
kalmadıkça
buralara
de
sel y a m a ç l a r ı n ı n ,
çalılıkların,
bölgelerden
dikkat eder-
düşmana tür
saldırıya
alanların
olma-
gösterin.
17. Kampınızın tülü
kuru
hastalıklardan
beklemektir.
bulunduğu
sına özen
korumuş
uçurumların,
1 6 . Siz
nehir karşınıza
kabarmış,
vadilerin,
geçtiğinizde
ay-
k a m p yerlerini
salgın
maksimum
böyle yerlerden zorda ken,
da
sağanak
nehir
1 5 . Dik saklı
zeminlere,
bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r .
güneşi
avantajlarından
r u m d a en
alçak
gösteriyor,
askerlerinizi
ardınıza,
tasarladığınız
rın,
özen
kuruyorsanız,
rumuş olursunuz. eğimi
yerleri
karanlık yerlere tercih ederler.
göletler,
çevresinde tepeler,
kamış tarlaları,
ya
da
luklar varsa bu alanları adamakıllı Bu tür alanlar,
pusu
y ü k s e k otlarla
çalılıklarla
kaplı
ör-
koru-
kontrol edin.
kurmak
isteyen
düşman
baskın-
cılarının ve c a s u s l a r ı n ı n en ç o k t e r c i h ettikleri yerlerdir. 18. D ü ş m a n ise
bulunduğu
19. D ü ş m a n sizin
yakınlaşmasına
sakin
üzerine gelmenizi 20.
yorsa,
size
pozisyonun
Düşmanın
rağmen
doğal gücüne
durmakla
hala
sakin
inanıyor d e m e k t i r .
birlikte
sizi
kışkırtıyorsa,
istiyor d e m e k t i r .
kamp
yerine
ulaşım
kolay
gözükü-
m u t l a k a s i z e bir y e m g ö s t e r i y o r d u r . 21. Ormandaki
düşmanın
ilerlediğinin
perdelemeler
ağaçlar
arasındaki
simgesidir.
düşmanın
sizi
anlamındadır.
67
bir
hareketlenme
Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k
şüphelendirmeye
çalıştığı
22. Aniden Ürkmüş
yükselen
h a y v a n l a r ani
23. Ufukta balarının
geniş
Toz
bulutları
düşman reket
ufak,
pusunun
dağılmış ufak
ve
küçük
olduğunu düşmanın
gösterileri
toz
ise
Toz
yönlere
da
dağılmakta
ise
İleri g e r i h a -
düşmanın
sesle
verilen
saldırıya
komutlar,
geçeceğini;
kamp
yap-
yoğunlaşan
sert
ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n
bu
alçak
belirtir.
2 5 . Hafif savaş arabaları ederse,
savaş ara-
bulutları
piyadeler yaklaşmaktadır.
çeşitli
bulutları
belirtisidir.
bulutları
gösterir.
b i r l i k l e r i a t e ş için o d u n t o p l a m a k t a d ı r .
24. Sakin lıklar
olduğunu
bir a l a n a
eden
makta
bir
habercisidir.
g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz
ilerlemekte
ama
kuşlar
bir b a s k ı n ı n
düşmanın
öne
hazır-
komutlar,
saldırı
işaretleridir.
gelir de yanlara
hareket
savaş düzenine g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n
belirtisidir. 26.
Belirgin
önerileri tuzak
bir
27. Düşman kerler bölük,
anlaşma
ile
birlikte
gelmeyen
barış
belirtisidir. birlikleri
arasında
koşuşturma
artar,
as-
bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an gelmiştir.
2 8 . Bazı
birlikler ilerlerken
bazıları geri ç e k i l i y o r s a ,
bu
yemdir. 29. Askerler 3 0 . Su muşsa,
ordu
31 . gördüğü
mızraklarına
yaslanıyorsa,
getirmeye giden askerlerin susuz
Düşman halde
gürültü yapan
kazanabileceği konduğu
düşmanın
33. Kampta
i ç m e k ol-
kalmıştır.
hareket etmiyorsa,
3 2 . Kuşların
acıkmışlardır.
ilk işi s u
yerlerde
sinirleri
kargaşa
tır.
Bayraklar,
rin
içine fitne d ü ş m ü ş t ü r .
avantajlı
varsa
flamalar aşağı
bir
pozisyon
askerler tükenmiştir. düşman
yoktur.
Gece
otoritesi
zayıf-
bozuktur. komutanın
yukarı
hareket ediyorsa aske-
S u b a y l a r kızgın
ise a s k e r y o r g u n -
dur. 34. Düşman, kesip yorsa, maya
yemeye
çadırlarına hazır
atlarını
başlarsa,
buğdayla
yemek
dönmeyeceklerini,
olduklarını
anlamalıyız.
68
beslemeye,
kazanlarını ölene
öküzlerini
ateşe kadar
koymusavaş-
35. sesle
Küçük
konuşan
gruplar asker
m u h a l e f e t i n varlığını 36. Çok ğini,
halinde
fısıldaşan
gruplarının
oluşması
ya
da
alçak
asker
arasında
kaynaklarının
tükendi-
gösterir.
fazla
ödül
düşmanın
ç o k f a z l a c e z a ise a ş ı r ı s ı k ı n t ı
koşullarının varlığını
be-
lirtir. ,37. rünce
Coşku
korkuya
ile
38. Gelen ateşkes
girişip,
düşmanın
gücünü
e l ç i l e r bize
kompliman
gö-
gösterir.
yapıyorsa,
düşman
istemektedir.
39. Düşman
birlikleri
lir a m a ç a t ı ş m a y a bu
savaşa
kapılmak haber almanın zaafını
durumda
kızgınlıkla
ilerler,
g i r m e y e ya da geri
son
derecede
karşımıza diki-
dönmeye
uyanık ve tedbirli
kalkmazsa
olmamız ge-
rekir. 4 0 . Birliklerimizin gücü ise
düşman
genellikle
yapmamız gereken kından takip 41. mana
şey,
asker
ise
asla z a f e r
komutanına
durumda
d ü ş m a n ı ya-
çalışmaktır.
planlamayı
ihmal eden,
düş-
mahkumdur. güven
komutanına
Komutanına ker
h e m e n eşit Bu
güçlerimizi toplamak,
hor g ö r ü p ,
42. Komutanına asker
hemen,
saldırmaz.
e d e r k e n takviye sağlamaya
Düşmanı
esir d ü ş m e y e
diğinde
düşmanla
doğrudan
duymayan
itaatkar
askere
ceza veril-
olmayacaktır.
İtaatsiz
kazanamaz.
inanan
güvenini
askere
ceza
yitireceğinden
uygulanmazsa yine
as-
başarısız ola-
caktır. 43. Bu lamak
için
diğer yandan giden en
nedenle
ayırım
komutanına
inanmasını
bir y a n d a n
adıl
çelik gibi disiplin altında tutmalıyız.
sağ-
davranıp, Bu zafere
kesin yoldur.
44. Eğitimde ordu
askerin
göstermeden
disiplinlidir.
askere,
Aksi
emre
itaat alışkanlığı v e r i l m i ş s e
halde disiplin yoktur.
Disiplin zaferin
anahtarıdır. 45-Şayet gösterip, yönlü
bir
komutan
hem
h e m de emirlerine kesin
olur.
69
adamlarına itaat i s t i y o r s a ,
güvendiğini k a z a n ç iki
Bölüm X ARAZİ
SUN TZU
FAKTÖRÜ
d e r ki,
1 . Altı ç e ş i t arazi vardır. (a) D ü z g ü n (b) Karışık (c) İhmal (d) Dar
arazi. arazi.
e d i l e c e k arazi.
geçitler.
(e) U ç u r u m l u
tepeler.
(f) D ü ş m a n d a n 2.
Her
Düzgün Arazi
iki
tarafın
uzak da
pozisyonlar. rahatlıkla
3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n yüksek,
güneşli
melerinizi
girebileceği
arazilere
denilir. önce gelmeye;
bölgelerini tutmaya
dikkatle
koruyun.
O
özen
zaman
arazinin
gösterin. savaşa
Malze-
avantajla
başlarsınız. 4. Terk
edilmesi
g e ç i r i l m e s i zor olan 5.
Bu
yenebilirsiniz. düşmanı
tür
bir
Ama,
kolay
araziye
olmakla
araziden
hazırlıksız
d ü ş m a n sizi
yenemezseniz
birlikte
yeniden
ele
Karışık Arazi denir.
bu
düşmana
hazırlanmış,
araziye
saldırıp,
bekliyorsa ve
dönüşünüz
olanaksız
o l a c a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. Arazinin geçiremeyeceği Arazi
konumu türdense
bu
tür
da
arazilere
ilk a d ı m d a İhmal
ele
Edilecek
denir. 7 . B ö y l e bir a r a z i d e ,
bile
h e r iki t a r a f ı n
ilerlemektense
kışkırtmak gerekir. g e l d i ğ i n d e saldırı
düşman
b i z e c a z i p bir y e m v e r s e
gerileyerek düşmanı Düşman
avantajı
ordusunun
üzerinize bir k ı s m ı
bizde olacaktır.
70
gelmeye üzerimize
8. Dar g e ç i t l e r e
gelince,
vetlerinizi dikkatle yerleştirip, 9. nize zını
Düşman
engel
ordusu
olduğunda,
inceleyin.
İyi
sizin
tepeleri
1 1 . Düşman sizden
ve
her
kolay
lehinize 13. Bu
dir.
geçidi
ele
düşmanca
kuv-
bekleyin. geçirme-
korunuş tar-
ilk siz
ele
geçirmişseniz,
yük-
bekleyin.
önce davranıp yerleşmişse,
geri
üze-
çekiliyor gibi y a p a r a k y e r i n d e n
deneyin. Düşmanla
girmek man
Düşmanı
12. varsa
bir
noktalara yerleşip düşmanı
rine g i t m e y i n . çıkarmayı
dar
dar geçidin
sizseniz
gelmesini
korunuyorsa üzerine gitmeyin.
10. Uçurumlu sek ve güneşli
ilk e l e g e ç i r e n düşmanın
aranızda
ikinizin
de
oldukça
güçleri
olmayacağı
gibi
büyük
birbirine
savaşın
bir
mesafe
yakınsa
sonucu
savaşa
da
her za-
olmayabilir. altı
Sorumluluk
prensip Arazi f a k t ö r ü n ü n sahibi
bir
komutan
bu
ana
prensipleri-
prensipleri
dikkatle
incelemelidir. 14. O r d u n u n çok
komutanın
başına
doğal
hatalarından
nedenlerin
kaynaklanacak
dışında,daha
altı
bela
gele-
bilir.Bu nlar: (a) Geri
çekilme
(b) Baş
kaldırma.
(c)
Çöküş.
(d) Harap
olmak.
(e)
Kargaşa.
(f)
Bozgun.
1 5. Diğer koşullar aynı ğin
karşısına kendisinin on
liğin t e k şansı
kalır.
kaldırmadır.
bir-
Geri ç e k i l m e .
16. Askerler çok güçlü baş
k a l m a k l a b i r l i k t e ş a y e t bir b i r l i -
m i s l i bir d ü ş m a n ç ı k a r s a b u
Subaylar
ancak subayları
güçlü
zayıfsa
asker zayıfsa,
sonuç
sonuç
çö-
küştür. 1 7 . Üst baş
subayların
komutanın
manla savaşa
emrini
kızgınlıkla
amirlerine
beklemeden
kendi
başlarına
'Harap
Olmak'tır.
kalkmalarının
sonucu
7I
baş
kaldırıp, düş-
1 8 . Bir k o m u t a n zayıf, ler a ç ı k , b e l i r g i n
olmayıp,
baylar da askerler de üstlük ordu
katmanları
1 9 . Bir kendi
düzensiz,
dırtır y a dunun
rast gele
düşmanın
üstüne
k u r u l m u ş ise
gerçek
kendinden
birliklerini
saflarına
emrindeki subu
Kargaşa.
bir b i r l i ğ i n i
da s e ç m e ön
sonucu
komutan
zayıf
değişiyorsa;
belirli g ö r e v l e r e s a h i p d e ğ i l v e
d u r u m a tek ad verilebilir. de,
otoritesini yitirmiş, verdiği emir-
sürekli
güçlü
yerleştirmeyi
gücünü
güçlü
düşmanı
ihmal
sezemez
düşmana
sal-
karşısında
ederse,
or-
bunun
tek
olabilir.Bozgun.
20. Sorumluluk
sahibi
her
komutanın
yenilgiye
düş-
m e m e k i ç i n d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı y o l v a r d ı r . 2 1 . Arazinin müttefikidir.
sezme yeteneği, tehlikeleri,
doğal
koşulları
Ancak,bunun
yanı
zafere giden
mesafeleri
bir
güçlerin
görme
askerin
sıra,
en
düşmanın kontrolü,
kapasitesi
önemli gücünü
zorlukları,
bir k o m u t a n ı n
test
sorularıdır. 22. mutan yan
Bu
hususları
savaşı
komutan
zaferle varsa
Düşmana
karşı
şeref ve şöhreti
kullanan da
olacağı
ko-
kullanama-
kesinse,
savaşın.
Ama,
görüyorsanız, savaşı
başı-
savaşın
hükümdar
kazanınca savaşan,
karşısında geri çekilmesini
k o r u m a k olan vadilere
oğullarınız
zafer bile
düşünmeden
yal-
gibi
kadar
öz
çocuklarınız
takip
bakın,
yanınızda
ölmeyi
üs-
tek amacı
ül-
mücevheridir.
gibi
edeceklerdir.
kavuşacağı
gereğinde
bilen,
komutanlar ülkelerinin
25. Askerlerinize derin
ya
savaşmayın.
tün d ü ş m a n kesini
istemese
sonuçlanmayacağını
24. şan,
sırasında
bilmeyen
mahkumdur.
sonucunun
hükümdar bile
savaş
Bunları
kaybetmeye
2 3 . Savaşın nızdaki
bilip
kazanır.
bakın, Onlara her
şeye
sizi
en
yetişkin tercih
edeceklerdir. 26. Ancak, kullanamıyorsanız; rinizi
askerinize düşkün yumuşak
dinletemiyorsanız,
kalpli
o l d u ğ u n u z halde otorite olduğunuz
askerleriniz
12
arasında
halde
emirle-
kargaşa
hü-
küm
sürüyorsa,
askerleriniz yaramaz çocuklara dönmüştür.
H i ç bir işe y a r a m a z l a r . 27. Askerlerimizin rağmen, ğilsek,
düşmanın
zafere giden yolun 28. Düşmanın
likte
kendi
çeğini
savaşa
savaşa
olduğunu
olmadığının
bilmemize
farkında
de-
ancak yarısındayız demektir.
savaşa
askerlerimizin
hazır
hazır hazır
savaşa
göremiyorsak zafere
olmadığını henüz
giden
yolun
bilmekle
bir-
hazır o l m a d ı ğ ı
ger-
henüz yarısındayız
demektir. 29.
Düşmanın
askerimizin üzerinde olmadığını dayız
hazır
bulduğumuz
hazırlıklı
olduğunu
doğal
göremiyorsak
koşulların
zafere
asker,
kendi rağmen,
savaşmaya yolun
yine
uygun yarısın-
geçtiğinde
asla
şaşır-
birliğini asla k a y b e t m e z .
den bahsedelim: "Düşmanı yorsanız, sin
giden
harekete
3 1 . Sonuç olarak "Savaş
nında,
olduğunu, bilmemize
demektir. 30. Deneyimli
maz,
savaşa
savaşa
zafer
'Cennet'i
konusunda biliyor,
Sanatı'nın
ünlü
bir d e y i ş i n -
b i l d i ğ i n i z k a d a r k e n d i n i z i d e bilişüpheniz
'Dünya'yı
olacaktır."
73
olmasın.
Bunun
ya-
tanıyorsanız zaferiniz ke-
Bölüm XI ARAZİDE
DOKUZ
KONUM
SUN T Z U d e r ki, 1 -Savaş Sanatı d o k u z tip arazi t a n ı m l a r . (a) K a r ı ş ı k
Arazi
(b) Yakın (c)
Arazi
İhtilaflı
(d) A ç ı k
Arazi
Arazi
(e) A n a h t a r (f)
Ciddi
(g) Zor
Arazi
Arazi
Arazi
(h) K u ş a t ı l m ı ş (i)
Ümitsiz
2. Savaş
kendi
"Karışık Arazi"
denir.
3. Düşman sınırlarımızın
Arazi
Arazi ülkemizde yapılıyorsa
arazisine
girmemize
yakınındaysak
bu
tür
bu
rağmen araziye
arazi t ü r ü n e henüz "Yakın
kendi Arazi"
denir. 4.
Sahip
olunması
her
iki
tarafa
da
büyük
avantaj
s a ğ l a y a n araziye "İhtilaflı Arazi" denir. 5 . H e r iki t a r a f ı n d a k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e "Açık Arazi" 6. alan
Üç
denir. krallığın
arazilerinin
birleşme
arazilere "Anahtar Arazi" denir.
noktasında
yer
Bu tür arazilere sahip
olan krallık, i m p a r a t o r l u ğ u n da b ü y ü k kısmına s a h i p olur. 7 . Bir o r d u d ü ş m a n karşın,
ardında
b u l u n d u ğ u arazi
kuvvetli
ülkesinin düşman
bağrına girmiş olmasına kaleleri
bulunmakta
ise
k o n u m u "Ciddi Arazi" olarak adlandırılır.
8. Geçilmesi
zor olan
dağlık o r m a n l a r ,
çalılık y a m a ç -
lar, b a t a k l ı k l a r l a kaplı a r a z i l e r e "Zor A r a z i " d e n i r .
74
9 . Dar v a d i l e r d e n cık
keçi
denir.
yolları
ile
geçilerek
çıkılabilen
ulaşılabilen, arazilere
içinden
dara-
"Kuşatılmış
B u t ü r a l a n l a r d a z a y ı f bir b i r l i k k o c a
Arazi"
bir o r d u y l a
başa
çıkabilir. 10. Sadece sağ
gecikmeden
çıkabileceğimiz 1 1 .
İhtilaflı
araziye
savaşmamız
"Ümitsiz Arazi"
Karışık A r a z i ' d e s a v a ş m a .
Arazi'de
Yakın A r a z i ' d e d u r m a .
12. Açık Arazi'de d ü ş m a n ı n yolunu düşmanı
zor
ardçıları
deneyimli
arasındaki
Böylece, olan
ordu
duruma
düşen
ulaşmasını
man
komutanları
ahengi
yanı
sıra
imdadına
subaylarına
kuvvetleri
bir-
güçlerin engel
komutların
birlik-
avantaj
bir
şekilde
saldırı
karşısında
sonra
da
bile a r a l a -
gördükleri
za-
hareketsiz bekliyorlardı. ne
için
ilerlemekte
yapardınız?"
" D ü ş m a n için ç o k ö n e m l i olan
çalışır,
düşmanın
diye
olan sorul-
bir ş e y i e l i m e g e -
aman
dilemesini
bek-
cevap verirlerdi.
19. Savaşta anı
yedek
bir a r a y a g e l d i ğ i n d e
görmediklerinde
bir d ü ş m a n ,
olmuş-
bağlı
yetişmesine
verdiği
sağlayacağını
lerdim."diye
kollayın.
edilmiş
sürat ana
silahtır.
Düşmanın
Beklenmedik yollardan
hazır o l m a -
geçip,
korunması
noktalardan vurun.
20. Düşman topraklarını nun
kendilerine
17. Kendilerine ilerliyorlar,
çirmeye
Ümit-
öncüler:
ustaları
biliyorlardı.
duğunda
geçir.
düşmanın
bozmanın
bozmanın
birliklerin
18. "Düzgün
ihmal
gözden
düzensizlik yaratmasını
kuvvetli
dığı
Zor Arazi'de yo-
da durduruyorlardı.
16. D ü ş m a n rında
stratejini
karargahlarının
işbirliğini
oluyor,komutanların lere
yağmala.
savaş.
15. Eskinin
liklerle
Anahtar
et.
14. Kuşatılmış Arazi'de
lardı.
kapatma.
işbirliği yap.
13. Ciddi Arazi'de luna d i k k a t l e d e v a m
ile
içinden
saldırma.
Arazi'de müttefiklerinle
siz A r a z i ' d e
halinde denir.
prensipleri şunlardır:
işgal
Düşmanın
75
etmekte içine
olan
bir o r d u -
ne kadar girerse-
niz
askerleriniz
manı
arasındaki
2 1 . Zengin ğin
dayanışma
askerleriniz arasındaki
o
kadar artar.
Düş-
dayanışma yok eder.
ülkelere girdiğinde,
ordunu
besleyebilece-
akınlar düzenle. 22. Adamlarının
aşırı
kesinti
sürekli
durumundan
yapma.
Enerjini,
hareket halinde tut, 23. Askerlerini
ölesiye savaşsınlar.
rin
beceremeyeceği
şıya
olan
askerler
Ücretlerinden
olanaksız olduğu
Ölümle
karşı
iş yoktur. de
ol.
yoğunlaştır.
Ordunu
değişik harekat planları geliştir.
kaçışın
ki,
emin
gücünü
noktalara sür
karşıya olan
Ölüm tehlikesi
subaylar
da
güçlerinin
kaçma
olanağı
ile
bir a s k e karşı
kar-
zirvesine
çı-
kalmayan
as-
karlar. 2 4 . Çıkış yolları
kapalı,
kerler k o r k u d u y g u s u n u yitirirler. şır.
Hele,
bir d e
oluştururlar. mücadele 25. bile nuda
Böyle
yerine sonsuz
bir
de
durumda
kulakları getirilir;
zor
askerleriniz
kirişte
olur;
arasındaki
27. Askerlerimiz olmak
batıl
paraya
çok
istememelerinden
istemelerinden
29. Kafasına ğuna
sıkı
bir
hüngür
savaş
ağlayanlar,
her
gösterirler,
emir
her
ko-
dönüşürler. kehanetleri
dur-
kalmaz.
önem
vermiyorlarsa
bu
değildir. bu da kesinlikle ö l m e k
emri
verdiğinizde,
zırhlarını
göz
Ancak savaşa girdiklerinde
olacağından Usta
beklemeye
değildir.
28. Askerlerinize yanlar çıkabilir.
emir
itikatları,
başka korku
Ömürleri çok uzun o l m u y o r s a ,
kahraman
bir c e p h e
verdiğiniz
güvenebileceğiniz askerlere
26. Asker
hüngür,
inatçı
gözüküyorsa,
sınırsız s a d a k a t
O zaman ölümden
zengin
topraklardaysa,
gelmesi
verirler.
görmeden
anında
dur.
yabancı
Yardım
Direnme güçleri sonsuzla-
savaş
saldırırsan,
saldırırsan,
şüpheniz taktisyeni
çıngıraklı
geçirir;
zehirle
yıka-
birisinin
yılana saldırır;
gövdesine
h e m d i ş l e r i ile h e m d e k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r .
76
her
bir
olmasın.
kuyruğundaki
dişlerini
içlerinde
yaşlarıyla
benzer. kuyru-
saldırırsan,
30. Bana,
"Bir o r d u ç ı n g ı r a k l ı y ı l a n a b e n z e y e b i l i r m i ? "
diye s o r a c a k olursanız, Aralarında tan Yueh'in
c e v a b ı m " E v e t , " tir.
anlaşmazlık
askerleri
naya y a k a l a n a c a k olurlarsa, araya
olan
Komutan
aynı t e k n e d e
nehri
Wu
ile
geçerken
Komubir f ı r t ı -
s o l e l i n s a ğ e l e y a r d ı m ı g i b i bir
geleceklerdir. 3 1 . S a v a ş t a z a f e r için,
araçlarımızın t o p r a k t a k i 32. Savaşta yüksek
bir
seviyeye
atlarımızın
bir o r d u n u n
cesaret
seviyesi
ulaşmasını sorusunun
savaş
yönetim
prensibi
belirlemek
ve
her
asker
için
askerin
bu
sağlamaktır.
3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n nılacağı
koşumlarına,
izlerine g ü v e n yeterli değildir.
cevabı
aynı
arazi
a n d a nasıl en
iyi
pozisyonlarındaki
kullaseçim-
lerdedir. 3 4 . İşinin ehli tir g i b i ,
k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir k i ş i y i y ö n e -
elinden tutarak yöneten
35. Çok dimdik durup,
konuşmayarak, adaletli
komutandır. gizliliği
olarak
disiplini
güven
altına
sağlamak
almak;
komutanın
görevidir. 36. yanlış
Subaylarının,
askerlerinin
rapor ve olaylarla
engellemesini de
karıştırıp,
nının
kendi
ordusu
meli,
kamp
yerini
ederek düşmandan tırmanıp
hakkında sağlıklı değiştirip, esas
en
merdiveni
39. Gemilerini yakar,
40. Düşmanı rek,
tehlikeye
kendi
anda,
atmasını
düşmaönle-
yolları
tercih
başarmalıdır. yüksek
bilmelidir.
bir y e r e
Elini
gös-
içine b a ş k a türlü s ü r e m e z . yiyecek
olanak
düşmesini
karışık
saklamayı
kritik
kazanlarını
s u n u k o y u n s ü r ü s ü g i b i bir o t a r a f a , anlaşılmasına
değiştirerek,
bilgi e d i n m e s i n i
dolaylı,
amacını
komutanı,
altındaki
planlarını
termeden ordusunu düşman
yönünün
gerektiğinde
bilmelidir.
37. Savaş düzenlerini,
38. Ordu
kafasını
her şeyi s o r g u l a m a l a r ı n ı
bir b u t a r a f a y ö n e l t e r e k
uygun
sağlamak
77
ordu-
yaratmaz.
planına
görevlerindendir.
kırar;
bir
noktaya
komutanın
en
süreönemli
4 1 . Dokuz arazi lemler,
saldırıya
doğasının
ana
42. kadar
gidilirse
prensibidir.
her birine g ö r e alınacak ö n -
savunmaya
kanunlarını
Düşman
ileri
türünün
veya
yönelik taktikler
mutlaka
özenle
ile
insan
çalışmalıdır.
arazisinde
ilerlerken
askerin
kadar dayanışma göstereceği
o
Sınır y a k ı n l a r ı n d a
genel
ise t a m t e r s i n e
prensip,
ne
kargaşa daha
olasıdır. 4 3 . Kendi ğinde,
ülkeni ardında bırakıp,
kritik arazidesin
labiliyorsa,
birleşen
demektir.
yolların
k o m ş u araziye girdi-
Dört yönde
bulunduğu
iletişim
kuru-
anahtar arazidesin-
dir. 44. Düşman yakın
Bir
önünde mış
içlerine
fazla
girdiğinde
ciddi
ilerlemediğinde
arazidesin.
bulunduğun
arazi
arazidir. 45.
Arazi
ülkenin
arazisinde
Düşmanın
ise
arazi
sağlam
dar geçitler denir.
Çıkış
kaleleri
bulunmaktaysa olanağı
gerinde bu
yoksa
bu
kalmış,
araziye
kuşatıl-
araziye
Ümitsiz
denir. 46.
Bu
durumda,
birliği aşılarım. yakın
temas
dağınık
Yakın a r a z i d e
olmasına
arazide
ise,
tüm
adamlarıma
amaç
birliklerimin arasında
bakarım.
4 7 . İhtilaflı a r a z i d e ,
artçı
birliklerime dikkat eder,
hız-
landırırım. 4 8 . Açık ğunlaştırdım.
arazide, Birleşen
dikkatimi yolların
savunmam
bulunduğu
üzerinde
anahtar
yo-
arazide
m ü t t e f i k l e r i m l e işbirliğini ararım. 49. almaya
Ciddi
arazide
çalışırdım.
maksızın
Zor
ilerletmeye
5 0 . Kuşatılmış kapatırdım. tulmasının 51. yardım ğan
Ümitsiz
arazide
Bunun inatçı
ise
ikmalini
güvence
dikkatimi
ordumu
altına dur-
verirdim. arazide arazide,
ümitsiz o l d u ğ u n u nedeni,
gelmesinin
üstü
malzeme
ordumun
geri
askerlerime
çekilme yollarını hayatlarının
düşman tarafından
olanaksız
kur-
söylerdim.
olduğunu
bir d i r e n i ş g ü c ü ,
bilen
kuşatıldığını, askerde
ola-
s ı n ı r s ı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i -
nin
ortaya
çıkacağını;
yerine getireceğini 52. Durumunu yapamayız.
bilmediğimiz
Önceden
ormanlarını, duyu
askerlerimin
akıl
yararlanmadıkça,
komşu
uçurumlarını,
tuzaklarını
geçirmek
tehlike
altında
her e m r i
bilmemdir.
bilmediğimiz
işi
değildir.
doğanın
prenslerle
bataklıklarını,
topraklardan
Yöreyi
sağladığı
bilen
işbirliği
dağlarını, bir
or-
kılavuzlardan
avantajları
kullanama-
yız. 53.
Savaşçı
göz ardı
bir
prens
54. Savaşçı komutanlıktaki duğundan
bir
ğında,
çıkmaktan
beş
prensibi
saldırdığında
Kendisini
birleşmesini düşmana
olası
ol-
müttefiklerini
işbirliği y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n gizli
döndürür,
kentlerini
krallıklarını
planlarını
korkutur.
fazla
uygulayarak
Bunu
zorlanmadan
ele
başardıgeçirir,
sona erdirir.
56. Askerlerine da
ülkeye
düşmanın
kendi
başını
düşman
bir
caydırır.
istemektense,
düşman dışında
dört,
kuvvetlerinin
gösterir.
gösterip,
55. Diğer ülkelerle düşmanlarının
güçlü
düşman
başarısıyla
güçlü
karşısına
prens
ustalığını,
engellemekteki
yardım
aşağıdaki
edemez.
emirler
k u r a l dışı
buyur.
ö d ü l l e r ver,
Bunları
hakkıyla
önceki
planların
yaptığında,
or-
d u n u t ı p k ı t e k k i ş i l i k bir b i r i m m i ş g i b i y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n . 57.
Askerlerine
parlaksa göster.
planı
değil,
görevi
D u r u m sıkıntılıysa sakın
58. Ordunu
ölüm
tehlikesine,
söyle.
Sonucu,
bir ş e y s ö y l e m e .
zorluklara
sür;
zaferle
dönecektir. 5 9 . İnsan rini
sonuna 60
doğası
gereği
zora
düşmedikçe yetenekle-
kadar kullanmaz.
. Savaşta zafer,
kendi k o n u m u n u d ü ş m a n hedefle-
rine g ö r e a y a r l a m a k l a gelir. 61 .
Düşman
nunda düşman 62. Buna
saflarının
komutanını ince
ardına
öldürme
hesapla
inatla başarısını
k a z a n m a k denir.
7l)
sarkmak,
so-
getirecektir.
63. Komutayı pat,
ele a l d ı ğ ı n d a ,
cephedeki
ön yolları
ka-
r e s m i k a y ı t l a r ı y o k et, e l ç i l e r i n g e ç i ş i n i e n g e l l e . 64.
Savaş
konseyinde
kararlı
ol,
durum
kontrolünü
e l i n e al. 6 5 . D ü ş m a n ı n açık bıraktığı 66. manı
Düşmanın
zorla.
kutsal
Düşman
ö ğ r e n m e n i n bir y o l u n u 67. Güçlerini 68. Düşmanın çekingen Düşman
ol;
açığı
kapıdan
varlıklarını
birliklerinin
içeri dal.
ele
ilerleme
geçirerek
düş-
zamanlamasını
bul.
hazırlamadan açığını
bitirici s a v a ş a g i r m e .
buluncaya
bulduğun
için artık ç o k g e ç t i r .
80
an
kadar yeni
yaban
tavşanı
gelin gibi
gibi fırla.
Bölüm XII
ATEŞLE SALDIRI
SUN TZU
d e r ki,
1 . Ateşle saldırının kamp
anında
maktır.
yakmaktır,
Üçüncüsü
düncüsü maktır.
ise
beş yolu vardır. ikincisi
malzeme
düşmanın
Beşinci yol
taşıyan
silah,
da d ü ş m a n
Birincisi askerleri
malzeme
depolarını
araçları
mühimmat
yak-
yakmak;
dör-
depolarını
yak-
b i r l i k l e r i n i n a r a s ı n a ateş at-
maktır. 2. Saldırıya larına
sahip
geçmenin
olmaktır.
en
Gerekli
önemli
koşulu
malzeme
ateş olanak-
her an
hazır t u t u l -
malıdır. 3. A t e ş l e saldırının günleri
mevsimi,
yangın
havanın
kuru
başlatmanın
özel
vardır.
4.
Uygun
mevsim
özel g ü n l e r rüzgarın y ü k s e l d i ğ i 5. Ateşle
saldırı
olduğu
aylar
olup;
olasılığa
hazır
olun-
günlerdir.
esnasında
beş
malıdır. 6. (a) Ateş den
düşman
kampına
yaklaştığında
7. (b) Ateş d ü ş m a n a yaklaştığı leri h a l a s e s s i z i s e ,
koşullar u y g u n s a saldır; yoksa, 9.
içinde
(d)
Dışarıdan
ateşle
kendi
kendine
yangın
zamanı
bekleyip,
10. (e) Rüzgara
karşı
halde
düşman
asker-
bekle. Saldırma.
8. (c) Alevler yeterli yüksekliğe için
gecikme-
d ü ş m a n a saldır.
ulaştığında
saldırmak
o l d u ğ u n y e r d e kal.
saldırı
olanaksızsa,
çıkmasını
bekleme.
kampın Uygun
saldır.
Yangını
başlattığında,
saldırma.
8I
rüzgarın
ardında
kal.
1 1 . Gündüz çıkan leri
rüzgar uzun
sürelidir.
Gece esinti-
ise ç a b u k d i n e r . 12. Her o r d u d a
linmeli,
yıldızların
a t e ş l e ilgili
hareketi
bu
b e ş o l a s ı l ı k ç o k iyi
izlenmeli,
ateşle
bi-
saldırı
özel
günleri takip edilmelidir. 13. Ateşi dir.
saldırı
S u y u saldırı aracı
aracı
olarak
kullanmak zeka
belirtisi-
o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i -
dir. 14. Suyla elinden
düşman
15. Girişimcilik dırıp,
durdurulabilir,
ama tüm
olanakları
alınamaz. savaşı
ruhunu
kazanmaya
mutandır.Çünkü
sonuç,
kullanmaksızın çalışan
zaman
düşmana
komutan
sal-
şanssız
ko-
kaynak
kaybından
öte
önceden
hazırlar;
ve
değildir. 16. Bilge komutan
komutan
kaynaklarını
17. Avantaj şey
olmadıkça
görmedikçe
ordularını
kritik
olmadıkça
vaşa
sokmamalı,
1 8 . Hiç
planlarını
usta
değerlendirir. hareket etme;
kullanma;
kazanacak
bulunduğun
bir
pozisyon
savaşma.
bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı hiç
bir
komutan
kendi
kendi
öfkesi
hırsı
için
için
sa-
savaşa
kalkmamalı. 1 9 . Size rinizde
20. yete
bir a v a n t a j
ilerleyin,
yoksa ye-
Zamanla
öfke
mutluluğa,
sinirlenme
memnuni-
dönüşebilir. 21 . Ancak,
maz;
sağlayacaksa
kalın.
yok edilen
bir k r a l l ı k a s l a y e n i d e n
kurula-
ölüler c a n l a n a m a z . 2 2 . Bu
nedenle,
tedbirli olmalıdır.
bilge
h ü k ü m d a r dikkatli,
iyi
Bir ü l k e y i b a r ı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n ,
güçlü tutmanın yolu
budur.
82
komutan orduyu
B ö l ü m XIII
CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN TZU 1 . Yüz
bin
göndermek, naklarını müşe
d e r ki, askerlik
halkın
bir o r d u y u
tüketir.Sadece
günlük
kadar yükselebilir.
Ülke
kargaşalık
olacak,
tükenen
külecektir.
Yüz b i n
askerin
duğu
d ü ş ü n ü l e c e k olursa,
olduğu
için
rumunu
karşı
ödüllerinin
öğrenmeyi
3. Bu rına y a r a r l ı
insanlar en
yüz
dışında
savaş
az dört,
bin da
yollarında
beşyüz
bin
gü-
büyük dö-
aile o l -
n e k a d a r g e n i ş bir a l a n d a
devamını
ihmal
şekilde
İSTİHBARAT'a
kişi
iyi
bir
böyleyken,
düşmanın
du-
davranıştır.
lider o l a m a z ,
hükümda-
ulaşamaz.
bir k o m u t a n ı n
savaş
oluşacak
kazanıp,
normal
zafere
asker-
ulaşması
bağlıdır.
istihbarat
hesaplamayla da 6.
düşünerek
e t m e k i n s a n l ı k dışı
davranan
kolaylıkla
içinde
durabilirler.Bu
o l a m a y a c a ğ ı gibi z a f e r e de
oranla 5. Bu
bir k a ç g ü n
karşıya
4. Bilge h ü k ü m d a r l a ,
da
de,
savaşlara
devletin ola-
harcamalar
içinde
etkinin
kuvvetler,
yıllarca
maaşının,
lere
uzak
anlaşılabilir.
2. D ü ş m a n sonuç
kurup,
üzerine b ü y ü k yük bindirir,
ruh
çağırmakla
Düşmanın
durumu
ancak
öğrenilebilinir. 7. Beş tür casus (a) Yöresel
kullanılır.
casuslar.
(b) İç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e (d) H ü k ü m l ü (e) H a y a t t a
gelmez.
T e c r ü b e ya
başka
insanlardan
üretilemez.
casuslar. casuslar. kalan
casuslar.
83
8. Bu
beş tür c a s u s u n
gizli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i Kutsal
hepsi
9. Yöresel kişilerden
casuslardan
haber alma
1 0 . "İç C a s u s "
kıymetli
anlaşılan
Buna,
"İplerin
kullanılan
kaynağıdır.
bir b ö l g e d e y a ş a y a n
hizmeti almaktır. düşman
subaylarının
1 1 . "Devşirme Casuslar", düşman
kullanımıdır.
ele g e ç i r i l i p ,
düşman
aley-
casuslarıdır.
12. " H ü k ü m l ü " ya mak amacıyla çeşitli zim
kullanıldığında
Kullanımı" denilir. Bu g ü ç her h ü k ü m d a r ı n en
hine
bir a r a d a
k i m s e ele g e ç i r e m e z .
da
"Ölü
Casus"lar düşmanı
yanılt-
davranışlara yönlendirilip sonra da
casuslarımızca
düşmana
bilinçli
olarak
belirtilen
bica-
suslardır. 13. "Yaşayan getirmeyi
Casuslar",
başaran
14. Ordu suslardır.
içinde
Başka
değildir.
düşman
kampından
haber
casuslardır. hiç
Yeryüzündeki
en yakın
takipte tutulacak
bir
casuslar
birim
başka
hiç
kadar
kişiler ca-
ödüle
layık
bir m e s l e k c a s u s l u k k a d a r
gizliliğe sahip değildir. 15. Doğal sus
üstün zekaya sahip olmayan
hiç k i m s e c a -
olamaz. 1 6 . C a s u s l a r iyilik v e d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Casusların
raporlarını
anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n
e m i n o l m a k için i n c e z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 1 8 . Uyanık ol!
H e r iş için c a s u s k u l l a n .
1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı vermişse,
gelmeden
bir h a b e r i
2 0 . A m a ç i s t e r bir o r d u y u v u r m a k , tetmek, tanların, betçilerin
başkasına
h e m c a s u s u h e m d e h a b e r i alan kişiyi ö l d ü r .
isterse
komutan isimlerini
larımızın a m a c ı
i s t e r bir ş e h r i z a p -
bir k i ş i y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n ,
bu
yardımcılarının, ö ğ r e n m e k özel
kapı
komu-
muhafızlarının,
ö n e m e sahiptir.
nö-
Casus-
bilgilere sahip olmaktır.
2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i casuslar tespit edilip,
rüşvetle kandırılmalı,
lerde
tutulmalıdır.
ele g e ç i r i l i p ,
Böylece
onları
devşirme casus yaparak kendi
84
rahat e d e c e k l e r i yer-
kendi
saflarımıza
hizmetimizde
çekip
kullanabiliriz.
22. "Devşirme
Casusların"
bize
sağlayacağı
bilgiler
sayesinde mahalli ve iç casusları elde edebiliriz. 2 3 . Yine
yalnız
kullanarak yanıltıcı 24. Son Casuslardan
sayesinde
"Ölü
Casusları"
olarak,
yine
onların
sayesinde
"Yaşayan
bilgi alabiliriz.
25. Casus bilgi
onların
bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz.
kullanmanın
toplamaktır.
C a s u s t a n " alınabilir.
Bu
tek
bilgi
amacı
ise,
ilk
düşman
hakkında
olarak
"Devşirme
Bu nedenle "Devşirme Casus" el üstünde
tutulmalıdır. 2 6 . Eski İmparator
Hsia
zamanlarda tarafından
casusla gerçekleşmişti.
Yin
hanedanının
kontrol
Aynı
edilen
şekilde Chou
I
yükselmesi
Chih
Hanedanı
adındaki d a Yin'e
bağlı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i . 27. Ordunun
casusluk
h ü k ü m d a r bilge h ü k ü m d a r , usta
komutandır.
kanadını
en
Casusluk
en
iyi
sonuç
getirir.
h a r e k a t t a k i b a ş a r ı s ı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile o r a n t ı l ı d ı r .
85
kullanan
iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise Ordunun
"SAVAŞ
SANATI"
YORUMCULARI Savaş
sanatı
çağının
teorilerini
onbir
ünlü
X7
yorumlayan,
savaş
filozofu
1.
ÇAO
ÇAO
Çao
(M.S.1 55-200)
Çao,
Çin
askeri tarihinin
dendir.
Zekası
ve
ğerlere
verdiği
önemle
şarak
resmi
madan mıştır.
Bu
yönetim
Sağlık sorunlarını
lik g ö r e v i n i Ancak,
Hanedanı'nın
harekete
geçmesi
isyancıları
sına
katılır.
verilerek
bir
Çao
sonra
bölgenin
görevine
getirilmiş-
Çao Çao,
yöneticietmiştir.
birinin
im-
imparator getirmek
için
Çao emekliliğine son vere-
davet
bastırarak
hazırlamakta
edilen
üst d ü z e y
imparator
hanedanının
bir
kulla-
çıkmakta tereddüt etmemiştir.
saraya
Esasında
Han
ile ö n e ç ı k -
komutanlarından
kukla
karşısına
da
süre
k e n d i s i n e bir o r d u
İmparator tarafından olası
baskarşı
ilk o l a r a k y e r e l
gösteren
sert
üzerine,
rek t ü m aile s e r v e t i n i komutanın
otuzuna
memleketine d ö n m e y i tercih
devirerek yerine
bu
kısa
deula-
isyankarlara başarı
bölge yöneticiliği
paratoru
nıp,
ancak
sosyal
yaşında
Daha
üstün
askerlerin-
Çao,
ulaşmış, kendisine
bahane
bırakarak
Han
sonra
verilmiş,
çağrılarak
gelen
Çao
başlatmıştır.
bir s e f e r d e g ö s t e r d i ğ i
görevi
önde
ünlü
mevkilere
başarısından
başkentine tir.
askeri
ile
onur derecesine yirmi
çalışmalarını
önemli
düzenlenen
kurnazlığı
tarafından
başına
geçmesi
diğer ara-
unvanı
konusunda
da
meyi tercih
Onun yerine I Ching adındaki Taoist ese-
eder.
arasında yer alan,
litikalarına ve siyasal hanedanından
Kral
şahsi
başarılarına Wen'den
bu yolu
asalet
karşın
yazarları
Çao
Çao,
teşvik edilmesine rin
Çao
Çao
komutanların
kendine seçme-
kalitesine,
hayran
sosyal
olduğu
po-
eski C h o u
etkilenerek onun yanında yer
alır. Çao ünlü
bir
Savaş Eski
Çao
becerileri
Bu
hususlarda
Sanatı'nın
en
ünlü
Çin'e
kültürel
özgü
gerekse
Çao'nun
en
önemdir. bilinen
kahramanlığı,
liderdir.
şövalyelik savaş
önemli
Sefer
Sun
öğrenci
bile
özelliklerindendir.
S8
stratejileriyle klasik
eseri
yorumcularındandır. uygun
önem
özelliklerinden
esnasında
ve
kurallarına
eğitimine
ve
Tzu'nun
biri
mutlaka
olarak
verdiği de
bilinen
gerek Çao
okumaya verdiği her
gün
okuduğu
2 . M E N G SHİ ( L i a n g H a n e d a n ı , Meng Sanatı
Shi
hakkında
yorumlarıdır.
bilinen
Zamanı
3. JİA LİN ( T a n g
Hanedanı,
Jia
şekilde
Lin
de
aynı
tanınmaktadır.
Tang
luğu
genişlemiş,
Tang
hanedanı
M.S.502-556) en
önemli
husus
Savaş
iç savaş ve yokluk zamanıdır. 6 1 8-906)
yalnızca
Hanedanı
siyasal ve
Savaş
kültürel
dönemindeki
Sanatı
döneminde Çin
etki
alanı
ayrıca
yorumu
Çin
büyümüştür.
Japonya
bet'te de milliyetçiliğin y e r l e ş m e s i n d e önemli
ile
İmparatorve
Ti-
rol o y n a m ı ş t ı r .
4. Lİ QUAN (Tan Hanedanı, 6 1 8 - 9 0 6 ) Li
Quan
uzak
yanısıra T a o i s m ' i n en o l a r a k Yinfu Taoist
metin
oluşan,
Çin
bu
kültürel eseri
anlayamamış. İmparator
yaşlı
bir
kadın
arasında kadının
Kara eski
olduğu, stratejisi
5. DU
Daha
kez
Hanedanı kimliği
YOU
ait
yorumlarda
rağmen
Kara At
Dağı'ndaki
ziyarete
hiçbir ünlü
gittiğinde
karşısına
çıkan
anlamını
anlatmış.
Halk
metnin Yaşlı
ilk bir
vecizelerden
yönelik
okumasına
sonraları
Dağı'nın
Kadını
olarak
tanınan
bu
bir h ü k ü m d a r v e ö l ü m s ü z bir T a o i s t döneminde ne
olursa
incelemesiyle tarihe
dağlara vurarak,
Du askeri
çok
başlamış;
savaşa
ile t a n ı n m ı ş v e Y i n f u J i n g
yaptığı
kendini
pek
de
ustalığının Li Q u a n ,
medeniyetlerine
çalışmaya
kendisine
Gerçek
yöntemleri
zaman
hem
mezarını At
dövüş
eski
çağlardaki
Tang
edilmiştir. dan
isimli
üzerinde
hem
bulunan şey
Jing
doğu
büyük hayranlarındandır.
Taoism
yaygın olsun,
olarak Li
Quan
kabul askeri
adlı eseri de a s k e r i açı-
geçmiştir.
Daha
sonra
da
çalışmaya vakfetmiştir.
( 7 3 5 - 8 1 2)
You,
Çin'in
çeşitli
bölgelerinde
müfettiş ve savaş g ö z e t m e n i
&9
savaş
danışmanı,
olarak çalışmıştır.
Bila-
hare
merkezi
hükümetlerde
rede bu görevleri
6. DU
MU Du
ve
Şeref
kariyere lerde
de g ö r e v almışsa da,
kısa s ü -
bırakmıştır.
(803-852) Mu,
Du You'nun torunudur.
Şövalyesi ulaşarak
elli y a ş ı n d a
zar
kitabesini
ile
ileri
imparatorluk
bulunmuştur.
nüz
unvanı
sarayında
A n c a k talihi
iken
Dürüstlük
bir
akademik
önemli
görev-
kısa s ü r e d e s ö n m ü ş v e
ölmüştür.
hazırlayıp t ü m
Kazandığı düzeyde
Ölüm yatağında
eserlerini yakmıştır.
he-
kendi
me-
Şiirleri
ile
ünlüdür. 7. ZHANG YU (Sung Askeri Sung
liderler
Hanedanı
çılarının Moğol
Çin
hakkındaki
zamanında
biyografileri
Kuzey Asya'daki
üzerinde gittikçe artan
istilaları
Türklere
Hanedanı,.960-1278)
sonucunda
bırakmak zorunda
Çin,
baskıları ülkesinin
ile
tanınır.
Moğol
savaş-
hissediliyordu. büyük
kısmını
kalmıştı.
8. MEİ Y A O C H E N (1 0 0 2 - 1 0 6 0 ) Mei Yaochen, eden danı rın
kargaşa
sürecinden
sıralarında düzenlenmesi
Yaochen, YangXiu'nun
Tang
aynı
Hanedanının sonra
yaşamış ve ve
da yakın
kurulan
Tang
derlenmesi
zamanda
o
arkadaşı
sona ermesini yeni
Sung
Hanedanı'ndaki ile
takip Hane-
evrakla-
görevlendirilmişti.
çağların olduğu
gibi
ünlü
Mei
şairi
Ou
kendisi de
ünlü
bir y a z a r d ı . 9. W A N G Xİ (Sung Hanedanı, Wang
Xi,
misi'nde'öğretim
Hanlin
olarak
görevlisiydi.
11. yüzyıl başı) bilinen
İmparatorluk Akade-
K o n f ü ç y ü s tarihi
klasikleri
a-
rasında
bilinen
daki
iki
eseri
sonu
gelmeyen
siyasi,
ekonomik ve
şatılmıştı;ancak
kültür
oldukça
Taoizm
ve
Pratik dece
ilkbahar ile
yeni
halkını
Sonbahar
Sung
Zen-Budizm'de
felsefenin Çin
ve
tanınır.
önemli
alan
akımlar
a n c a k Çin'i
altına
Vietnam ve Japonya da gözlerini Asya'daki kültürden
da
yaşanıyordu.
bu
Kore,
bu
halklarını
etkilemeye
kendileri
ku-
Konfüçyanizm,
gelişmeler
olmayan
Çin,
sorunlarla
rolleri
melere dikmiş;
ülke
askeri
oluşturan
Çinli
adın-
sıralarında
canlıydı.
formlarını
değil ama
Vakanameleri
Hanedanı
sa-
kont-
başlamıştı. bu
geliş-
de y a r a r l a n m a y a ça-
balıyorlardı. 10. CHEN
dığı
HAO
(Sung
Chen
Hao,
büyük
umutlar
dayken
subay
rında g e l e n ülkesini
olağanüstü ile
korumaya
12.yy başı)
bağımsızlık
tanınmaktadır.
olmuş,
istilacılara
ratorluk tahtına ordu
Hanedanı,
Kuzey karşı
Asya'dan
oluşturduğu
koşmuştu.
göz diken
duygusu
Henüz
1220'lerin gönüllü
Daha sonraları
bir d e r e b e y i n e
ve
yirmi
taşıyaşın-
ortala-
ordusuyla
da yine impa-
karşı
da
gizli
bir
kurmuştur.
11. HO YANXİ H o Yanxi dığı
ve
Savaş
den
başka
(Sung
Hanedanı)
hakkında Sanatı
Sung
üzerinde
bilinen yoktur.
91
Hanedanı
d ö n e m i n d e yaşa-
yorumlar yazdığı
gerçeğin-
YORUMLARLA
" S A V A Ş3
13
Bölüm
384
Savaş her
maddesinin
SANATI
Madde'den
oluşan
Sanatı'nın ayrı
93
ayrı
yorumları
Bölüm I PLANLAMA
SUN TZU 1 . S a v a ş s a n a t ı bir d e v l e t i ç i n y a ş a m s a l ö n e m e s a h i p t i r . 2. Ö l ü m - kalım meselesidir. Güvenliğe k a v u ş m a n ı n y a h u t yok olmanın yoludur. likle
Bu nedenle ihmal edilmesi
kesin-
düşünülemez.
YORUMLAR Lİ QUAN: Askeri harekatlar uğursuzdur. Savaş Sanatının önemli olmasının tek nedeni savaşın bir ölüm-kalım meselesi olması ve savaş meselesine genellikle gerekli özenin gösterilmemesi riskinin büyük olmasıdır. DU MU: Bir ülkenin ve üzerinde yaşayan insanların yaşamını sürdürmesi ya da yok olması çoğu zaman askeri harekatlara bağlıdır. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir. LİN: Arazi, savaşın yer alacağı alanı gösterir. Avantajı elde eden kazanır, yitirense ölür. Bu nedenle savaş, ölüm ile yaşamın doğduğu yerdir. Koşullara uyumu sağlayarak zaferi güvence eden yolu bulmasını beceren yaşayacak; bulamayan ise yok olacaktır. Bu nedenle bu konu mutlaka incelenmek zorundadır. Eski bir deyiş: "Yaşamın bir yolu vardır, bu size yardımcı olup güç verecektir. Bir diğer yol da yokoluşun yoludur, bu yol sizi unutulmaya götürecektir."
JİA
MEİ YAOCHEN: numuna; kurtulup lıdır.
Yaşayıp yaşamayacağınız, savaş alanının kokurtulmayacağınız ise savaşın durumuna bağ-
>4
SUN
3. Savaş Sanatı, savaş
TZU
koşullarının
değerlendirilmesinde
mutlaka göz önüne alınması zorunlu beş önemli f a k t ö r ü n etkisi altındadır. 4.
Bu f a k t ö r l e r : (a) U Y U M
(AHLAK)
( b ) HAVA
Faktörü,
(c) ARAZİ
Faktörü,
(d) LİDERLİK (e) D İ S İ P L İ N
Faktörü,
Faktörü, Faktörüdür.
YORUMLAR DU MU: Mutlaka göz önüne alınması gereken beş husus vardır.Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. Bunlar sizin karargahınızda. Düşmanınızın ya da sizin başarınız bu beş faktörün değerlendirilmesine bağlıdır Ancak o zaman hanginizin daha ağır bastığını anlayabilir ve güçlerinizi istediğiniz yönde harekete geçirebilirsiniz. ÇAO siniz: keler.
ÇAO: Aşağıdaki faktörleri liderlik, düşman, arazi, askerin
WANG
ceza
Liderlik.çevre ödül yöntemlerini
XI:
ve
koşulları, mutlaka
karargahınızda gücü, mesafe
değerlendirmelive olası tehli-
disiplin, birlikler, subaylar göz önüne almalısınız.
ile
YU: Quan Ustanın da dediği gibi birlikler yola çıkarılmadan önce belirli faktörler mutlaka gözden geçirilmelidir. Askeri operasyonların ilk kuralı durum değerlendirilmesinin yapılmasıdır. Bazıları askeri operasyonların savaş mahallinde yapılabileceği tezini ileri sürmektedir, ancak Komutan Çao Çao bu düzenlemelerin mutlaka karargahta yapılması gerektiğini söylemektedir. Bunun nedeni, liderlerin bilgeliğini, düşmanın gücünü, arazi koşullarını, askeri birliklerin sayısını, iki ordunun karşılaştığı anda yapılması zorunlu olan düzenleme ve ayarlamaların bu bilgilere dayanmak zorunda olduğu gerçeğidir.
ZHANG
95
Disiplin, uygulamaların doğru ve açık olması demektir. Liderlik ve disiplin faktörlerinin size yanlış davranışta bulunanlara karşı yapılacak bir saldırı öncesinde mutlaka yerine getirilmesi gereken beş koşulun en sonuna konulmuş olmasının bir nedeni vardır. Bakılacak en önemli unsur astlarınız tarafından güvenilip güvenilmediğiniz konusudur. Bulunulan konumun avantajı, hava durumu ile arazi koşulları incelendikten sonra sıra seferi yönetecek komutanın seçimine gelir. Ordu sefere çıktığında tüm emirlerin yalnızca komutandan gelmesi zorunludur. WANG XI: Askeri operasyonların ana yolu asker arasındaki uyumdur. Doğru hava koşullarıyla pozisyon avantajları yardımcı olacaktır. Ordunun yürümesi ancak bu koşulların varlığı halinde söz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlemesi liderlik yeteneğine bağlıdır. Lider güçlü ise ordu da disiplinli olur. SUN TZU 5 . U y u m f a k t ö r ü a h l a k ı s i m g e l e r . S a v a ş ç ı l a r ı n k o m u t a n l a r ı ile uyum içinde olmalarının nedenidir.
Astların yaşamlarını
hiçe sayarak, t e h l i k e l e r e a l d ı r m a d a n k o m u t a n l a r ı n ı takip etmelerini sağlar.
YORUMLAR ÇAO
duğu
Bu gerçeğidir.
ÇAO:
sözün anlamı bilgili yönetimin en iyi Tehlike güvensizlikten kaynaklanır.
kılavuz
ol-
YU: İnsanlara iyilik, itimat ve adaletle davranın ki onlar da sizinle özdeşleşsinler ve mutlulukla itaat etsinler. Zorlukları neşeyle karşılayın, emrinizdekiler ölüm korkusunu bile unutacaktır.
ZHANG
DU MU: Yol insancıllık ve adaleti simgeler Eski çağlarda yaşamış ünlü bir devlet adamı bir siyaset filozofuna askeri konular hakkındaki görüşlerini sormuş. Filozof, "insancıllık ve adalet doğru yönetimin temellerini oluşturur, "demiş," hükümet düzgün çalışırsa halk kendini liderine daha yakın hisseder, o lider uğruna ölümü bile göze alır."
96
LİN: Liderler insancıl ve adaletli olmayı başarabilir, sorunları halkıyla paylaşmasını becerebilirse halkı da liderine sadık olur ve lideri sonuna kadar takip eder. JİA
başarı askeri
ve de
SUN TZU 6 . H a v a F a k t ö r ü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile s ı c a k , z a m a n ile mevsim zorluklarını öne çıkartır.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: kışın ayazında insanların iyiliği
Eski çağların askeri kuralları askeri operasyonların ya da yazın aşırı sıcağında gerçekleştirilmesini açısından zararlı görür.
ZHANG YU: Eski çağlarda pek çok asker Hunlara karşı akınlarda parmaklarını don nedeniyle yitirmişlerdir. Yine pek çok asker hayatını güneydeki kabilelere yönelik akınlar sürecindeki kıtlıkta yitirmiştir. Bunun yegane nedeni akınların kışa ya da yaza getirilmesindeki hatadır.
Bu gitmeyin,
WANG
XI:
zamanda
sözlerin amacını," başkasının "deyişinde bulabiliriz.
ülkesine
uygunsuz
SUN TZU 7 . A r a z i F a k t ö r ü a l ı n m a s ı g e r e k e n kısa v e y a uzun m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g ü v e n l i ğ i , a ç ı k a r a z i ile v a d i , b o ğ a z l a r v e d a r , geçitleri, ö l ü m ya da y a ş a m şanslarını etkiler. YORUMLAR YU: Herhangi bir askeri operasyonda ilk bilinmesi gerekli arazinin konumudur. Kat edilecek mesafe bilindiğinde doğya da dolaylı yoldan gidilip gidilmeyeceği planlanabilir. Azorluğuna göre de piyade ya da atlı birliklerin kullanılması verilebilir. Arazinin boyutlarının bilinmesi gerekli askeri bir-
ZHANG
husus rudan razinin kararı
0 7
tik sayısı konusunda karar vermenize olanak sağlayacaktır zinin güvenliği hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız halinde savaşa girip girmeme kararını verebilirsiniz.
Araise
SUN TZU 8. K o m u t a n Faktörü zekanın, insancıllığın, güvenin, cesaretin,düzenin simgesidir.
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Bir komutanın
bu
beş
değere
sahip
olması
aranır.
DU MU: Eski çağlardaki kralların Ahlaki Yolu'na göre birinci öncelik insancıllıktır. Savaş sanatçıları ise birinci önceliği zekaya verirler. Bunun nedeni zekanın, planlama ve değişim yeteneğini içermesidir. Güvenilir olmak emrinizdekilerin uygulanacak ceza ve ödül konusunda itimadını kazanmaktır. İnsancıllık, insanları zaaflarını bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere ulaştıracak fırsatların tereddüt edilmeden yakalanmasıdır.Düzen ise ordu kademelerinde uygulanacak katı cezalarla tam disiplinin kurulmasıdır. LİN: Yalnızca zekaya güven isyanla sonuçlanır Yalın insancıllık zayıflık doğurur. İtimat üzerinde direniş aptallıktır. Cesaretin gücüne bağımlılık şiddetten başka sonuç getirmeyecektir. Komutadaki aşırı düzen zalimlik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman ki bir lider bu beş değere aynı anda ulaşabilir ve her bir değeri gerektiği kadar kullanabilirse o komutan gerçek askeri liderdir. Onu takip edin.
JİA
SUN TZU 9. Disiplin F a k t ö r ü n d e n anlaşılan o r d u n u n t ü m birimleriyle ahenk içinde ilerlemesi, paylaşımı,
ordu
subayların
arasındaki
için g e r e k l i lojistik d e s t e ğ i n
rütbe
ulaşımını
s a ğ l a y a c a k y o l l a r ı n b a k ı m ı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o lüdür.
98
YORUMLAR MEİ YAOCHEN: Met od, birliklerin düzenli bir şekilde gruplanmasıdır. Birlikleri bir arada tutarak ilerletme, emir komuta zincirinin uygulanmasındaki disipline bağlıdır Gerekli malzeme tedariki ise lojistiğin görevidir. SUN
TZU
1 0 . B u s a y ı l a n b e ş f a k t ö r ü b i l e r e k k u l l a n a n her k o m u t a n başarılı olacak, asla k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n s e zafere ulaşamayacaktır.
YORUMLAR ZHANG YU: Bu beş faktörü herkes duymuş olabilir. Ancak, sadece gerekli uyumu göstererek bu işin içinden çıkmayı becerecek olan komutan kazanacaktır. SUN TZU 11. Bu nedenle, savaş alanında yapacağınız stratejik kararlarda beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e a ş a ğ ı d a k i s o r u l a r a b e n z e r soruları kendinize sormalısınız. 12.
SORULAR (a) Hangi komutan Ahlak Faktörüne sahip? ( b ) Hangi komutan daha y e t e n e k l i ? (c) Hangi k o m u t a n Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n i n a v a n t a j l a rını k u l l a n a b i l i y o r ? ( d ) Hangi taraf daha disiplinli? (e) H a n g i o r d u d a h a g ü ç l ü ? (f) H a n g i t a r a f ı n s u b a y v e a s k e r l e r i d a h a e ğ i t i m l i ? (q) Hangi o r d u d a c e z a - ö d ü l k a v r a m ı d a h a d ü z e n l i , d a h a adil?
13. Bu yedi s o r u y a v e r i l e c e k cevapları d e ğ e r l e n d i r e r e k zafer ya da yenilginin kehanetini yapabilirim.
99
14. B e n i m
önerilerimi dinleyip
uygulayacak
komutan zafere
ulaşacaktır. Onu takip edin. Önerilerimi dinlemeyen ya da uygulamayan komutanları takip etmeyin. Kaderleri yenilgidir.
YORUMLAR Ll Q U A N : Ahlaklı siyasi lider mutlaka derlik yeteneğine de sahiptir. DU
MU:
Kendine
daha
uzak,
daha
DU laka
YOU:
MEİ
savaşla
mi yoksa
ve
güçlü
düşmanın
bir askeri li-
mı pohpohlamadan
akılcı?
Ahlak yüce bir değerdir. sınanmalıdır.
YAOCHEN:
yüreğini
sor-sen
akıllı
Siyasi
liderliğin
Ülkelerin
en
önemli
siyasi
sorusu
liderleri
kimin
mut-
halkın
kazandığıdır.
HO Y A N X I : Eski bir atasözü "Bana iyi davranan dostum, kötü davranansa düşmanımdır. "der. Bu husustaki soruya gelince," Hangi tarafın hükümeti insancıl, hangisi zalimdir?" diye sorulmalıdır. YU: İlk yapılacak iş savaşa girişmiş iki ülkenin siyasi liderlerini Ahlak ve İnanç yönünden mukayese etmektir. Ondan sonra yapılacak iş askeri liderlerini akılcılık, güvenilirlik, insancıllık, cesaret ve düzenlilik açılarından karşılaştırmaktır. Şimdi bakın bakalım kim daha avantajlı.
ZHANG
ÇAO
ÇAO:
landırmayı
ihmal
Kuralları
kırılmaz
şekilde
hazırlayıp,
bozanları
ceza-
etme.
DU MU: Kural ve şartları hazırlarken, üst düzey olsun alt düzey olsun herkese eşit şekilde uygulanılmasına özen gösterin. DU Y O U : Hangi tarafın emirlerinin daha etkili olduğunu, hangi tarafın astlarının emirlere itaat etmekten kaçındığını mukayese edin.
100
MEI
Yanlış
WANG
XI:
bilecek
emirleri
DU
Kanun
YAOCHEN:
MU:
eşit cesaret
kimin
anlaşılmayacak
güç
herkesi
kuralları,
hazırlayabildiğine
dikkat
edin.
üstler arasında
uyum
varsâ
Astlar ve ve
karşısında
odaya
eşittir.
kolaylıkla
savaş
uygulana-
sırasında
çıkar.
YOU: Hangi ordunun silahlarının daha etkili olduğunu, hangi tarafın askederinin özenle seçilip, eğitildiğini öğrenin. "Hergün düzenli eğitim görmeyen askeder, cephede korku duyar, tereddüt eder. Hergün düzenli eğitim görmeyen komutanlar da cephede ne yapacağını bilemez." deyişine önem verin. DU
DU
MU:
ödüller orantısız,
ceza
rasgele
olmamalı.
DU Y O U : Hangi ordunun ödül ve ceza sisteminin lenmiş olduğunu araştırın.ödülde aşırılık, sonuçsuz zada aşırılık ise katliam doğurur. MEI Y A O C H E N : lünü verin. Cezayı uygulayın. ÇAO ÇAO: kaybedeceğini MEI cağını
Bu
belirce-
ödülü hak edene, şahsen sevmeseniz bile ödühak edene ise size yakın bile olsalar cezayı
yedi sorunun belideyecektir.
YAOCHEN:
anlamak
açıkça masraf;
kolay
yanıtı
Gerçek koşulları olacaktır.
kimin
kazanacağını
incelediğinizde
kimin
kimin
kazana-
ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi güçlü kılabilecek olursanız savaşa girmeden savaşı kazanmış sayılırsınız. Bu konularda zayıf kalmışsanız aynı şekilde daha savaşa girişmeden yitirdiniz demektir. Bu soruların cevabı zafer önceden belideyebilir.
101
SUN
15. Ö n e r i l e r i m d e n
TZU
faydalanırken,
kurallara uysun uymasın
karşınıza çıkacak, size yardımı o l a b i l e c e k hiçbir fırsatı da kesinlikle kaçırmayın. 16. Koşullar ne k a d a r
lehinize de olsa planlarınızda y e n i
durumlara göre zaman zaman değişiklikler yapmakta fayda olacağını sakın unutmayın
YORUMLAR ÇAO: Ordunun akışı ile belirlenir.
ÇAO
rın
yapısı
ŞAŞIRTMA" ve
stratejiye
bağlıdır;
strateji
ise
olayla-
"ALDATMACALAR"
SUN TZU 17. Tüm savaşlar a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a dayanır. 1 8 . S a v a ş3 i ç3 i n
e n ^g" ü' 3ç l ü
o l d u ^ğ u n u z d a ,'
kendinizi
g ü ç3 s ü z
w
göstermeli; kuvvetlerinizi harekete geçirirken, hareketsizmiş
gibi
durmalı; düşmana yaklaştığınızda, uzakta
olduğunuz
izlenimi vermeli;
düşmanın
burnunun dibinde
uzakta
o l d u ğ u n u z d a ise
olduğunuza
düşmanı
inandırmalısınız.
YORUMLAR ÇAO
ÇAO: datmacalara
Askeri operasyonların dayanmalıdır.
belirli
bir
formu
MEI YAOCHEN: Aldatmacalar kullanılmaksızın remezsin; strateji geliştiremezsen de düşmanını sin.
I02
olmamalı,
al-
strateji geliştikontrol edemez-
WANG
dır,
XI: yoksa
ZHANG
rinde tirdi.
Aldatmaca düşman üzerinde avantaj sağlama kendi askerini yönetmek doğruluğa dayalıdır.
YU: olduğunda
Güçlü olduğunda ürkek dur. Bu
kendini yöntem
amacı-
zayıf göster; cesaretin Hunlara karşı başarı
yege-
Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedanı komutanlarından birinin Hunlarla yaptığı işbirliği hakkında bir anısını anlattı. İmparator düşman güçlerini anlamak amacıyla on izci gönderdi. İzcilerin hepsi de düşmana saldırının uygun olduğunu bildirdi. İmparatorun en son olarak gönderdiği Lou Jing ise tam tersine Hunlara saldırının hiç de doğru olmayacağını söyledi. İmparator böyle düşünmesinin nedenini sorduğunda Lou Jing şu cevabı verdi. "İki düşman karşı karşıya geldiğinde ön plana normal olarak en güçlü birliklerini yedeştirir. Ben ise Hun ordusunda en önde sadece yaşlı ve zayıf askerlerin yer aldığını gördüm. O zaman da bunun kendilerini zayıf göstermek üzere hazırlanmış bir oyun olduğunu anladım. Saldırı için durumun uygun olmadığına olan inancım bundan kaynaklanıyor."
dırır. katılır. reyle
İmparator Lou Jing'in sözlerine inanmayarak onu cezalanSonra da kuvvetli bir birliğin başına geçerek bizzat akına Hanların tuzağına düşerek kuşatılır ve tam yedi gün sümalzemesiz savaşmak zorunda kalır.
İşte şarısıdır.
der Li,
bu,
bir ordunun
güçsüz
gözükme
taktiğinin
ba-
DU MU: Bu konu elinizdeki güçleri gizleme meselesidir. Düşmanın durumunu anlamasına izin vermemelisin aksi taktirde mutlaka bir taktik hazırlığına girişecektir. Bu konuda vereceğim bir örnek Hunlara gönderdiğimiz elçileri sadece yaşlı ve zayıf savaşçıların karşılamalarıdır. DU YOU. Bunun anlamı gerçekten güçlü ve savaşa hazır olduğunda kendini tam tersine hazırlıksız ve zayıf göstermelisin ki düşman fazla hazırlanma gereği duymadan üstüne gelsin.
103
XI: Güçlüyken zayıf dur. Cesur olduğunda ürkmüş numarası yap. Düzenli olduğunda dağınık, tam teçhizatlı olduğunda ise kendini yokluk içinde göster. Düşman senin akıllı olduğunu değil aptal olduğunu sansın. Sayısal üstünlüğünü gizle. İlerlemeni öylesine ört ki düşman kaçtığını düşünsün. Hızlı hareket edebileceğini anlamaktansa seni bir deve gibi ağır aksak sansın. Ele geçireceğin noktaların anlaşılmamasını oralara saldırmaktan kaçındığını düşündürt. Düşman bulunduğun yer konusunda bile şüphede kalsın.
WANG
YU: Savaşa girerken düşmana kaçtığın izlenimini ver. Saldırıya geçerken, düşmanın senin esasında istirahata geçtiğini düşünmesini sağla.
ZAHNG
SUN TZU 19. D ü ş m a n ı y a n ı l t a c a k y e m l e r kullanın. Düzeninizi, k o n t r o lünüzü
y i t i r m i ş g i b i yapıp, düşmanı kandırın, vurun.
YORUMLAR MEI metli
YAOCHEN: Düşman eşyalada baştan çıkart.
açgözlülük
yapıyorsa,
YU: Düşmana kazanç yollarını göstererek çıktıkları anda saldırıp yenmek kolay olacaktır.
ZHANG
tan
DU MU: düşmanın
Düşman şaşkınlığa işini bitirebilirsin.
düştüğü
LİN: Düşmanın içinde karışıklık düşmanı şaşırtır; karışıklık sonucunda bekler, o anda işlerini bitiririm.
JİA
anda
bunu
düşmanı
cezbet.
lehine
kıy-
Baş-
kullanıp
çıkartacak kişileri kullanıp düzenlerinin bozulmasını
YU: Aldatmacalar kullanarak düşmanın şaşırmasını sağla. Bu şaşkınlık içerisinde üstüne gelmelerini sağlayabilirsen düşmanın yenilmesi kolaylaşır. Wu ile Yue'nin ülkeleri birbideriyle savaşmaktayken Wu üçbin suçluyu düşman üzerine saldı. Suç-
ZHANG
04
luların bir kısmı kaçarken bazıları Yue'ya uğraşırken ne olduğunu bile anlamadan
teslim oldu. Wu'nun eline
Yue on lada esir düştü.
SUNTZU 20.
D ü ş m a n ı n her c e n a h ı g ü v e n l i
ise k e n d i n i z i d ü ş m a n
s a l d ı r ı s ı n a h a z ı r l a y ı n . S i z d e n g ü ç l ü ise, u z a k t a d u r u n .
YORUMLAR DU MU: Düşman yönetimi tam uyumlu ise, yani yönetenle yönetilen arasında karşılıklı bir sevgi varsa, düşman ordusunda uygulanan ödül ve ceza sistemi açık ve adaletli demektir; askerin eğitimi de mükemmeldir. Bu durum karşısında bu konuya dikkat etmeniz gerekir. Hazırlık yapmak için çatışmanın oluşmasını beklemeyin. Düşman birliklerinin güçlü olduğunda karşısına çıkmaktan kaçının; düşmanın gevşeyeceği ve açık vereceği zamanı bekleyin. CHEN HAO: Düşman hatlarında hareketsizlik varsa bu düşmanın uyumlu olduğunun göstergesidir. Bu durumda çok dikkatli olmak gerekir. Siz de kendinizi aynı uyuma getinp, saldırı için uygun zamanı bekleyin. HO YANXI: Düşmanın bulamıyorsanız yapacağınız beklemekten ibarettir.
uyumluluğunu gözlerken bir tek şey kendinizi hazır
açık tutup
YU: Eski bir deyiş, " Düşmanın hangi bölgesinin yoğun, hangi bölgesinin zayıf olduğunu düşmanla mücadeleye giriştiğinizde mutlaka görmelisiniz" der. Yoğun noktalar düşmanın uyumlu bölgeleri iken, zayıf noktalarda kendimize açık bulabiliriz. Düşman uyumlu ve güçlü iken düşmanı yenilmez olarak kabul ederek uzakta durun. Yine bir askeri deyiş, "Düşmanın açığını gördüğünde iledeyip, açık yoksa dur" der.
ZHANG
JİA
LİN: düşmandaki
Zayıfın değişiklikleri
kuvvetliyle başa takip etmektedir.
105
çıkmasının
tek
yolu
DU Y O L ) : Düşmanın depoları dolu, askerlerinin durumu üst seviyede ise çekilerek düşmanın dinlenmeye geçeceği zamanı bekle. Düşmandaki değişmeyi ve olası açıklıkları takip ederek değerlendir. SUN
TZU
2 1 . D ü ş m a n s i n i r l i y a p ı d a ise d a h a ç o k s i n i r l e n d i r m e y e ç a lışın.
Kendinizi
görmesini
zayıf
g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi k ü ç ü k
sağlayın
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Düşmanın
yayılmasını
LI QU AN: Askeri liderler rinde kargaşa ve karışıklık
öfkeye oluşur.
ve
tembelleşmesini
kapıldığında,
bekle.
genellikle
stratejile-
MU: Askeri liderler kolaylıkla öfkelenebiliyorsa bu tür komutanları sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal stratejilerini terk edeceklerdir. DU
MEI YAOCHEN: Düşman komutanları çabuk öfkelenir kızdırarak hazırlıklarını tamamlamadan savaşa girmelerini
türdense sağla.
YU: Düşman öfkeli ise ve kolaylıkla kızıyorsa onları aşağılayarak daha çok kızdırın. O zaman moralleri bozulacak, planlarını bir yana bırakıp üzerinize düzensiz şekilde saldıracaktır. ZHANG
SUN TZU 22. Dinlenmek istediğinde
rahatsız edin.
Güçleri birleşik
d u r u m d a y s a bölmeye, ayırmaya çalışın.
106
YORUMLAR LI QU şıyorsa DU nın. rek MEt sını
AN: bir
Düşman size pahalı armağanlar ve şeyler planlıyordur.
tatlı
sözlerle
yakla-
YOU: Düşman harekete geçiyorsa tıpkı bir öküz gibi davraDüşman böbürlenerek dikkatini azalttığı anda bir araya gelevurun. YAOCHEN: sağlayın.
Kendinizi
zayıf gösterip
düşmanın
gururlanma-
WANG XI: Zayıfmış gibi durup düşmanın böbürlenmesini sağla. O zaman düşman sizi küçük görüp fazla endişelenmeyecektir. Düşmanı tam dinlenme anında vurun. ÇAO
ÇAO:
Düşmanı
hızınla
yıprat.
WANG XI: Düşmana sürpriz baskınlar yap. Düşman ininden çıktığında ortadan kaybol. Düşman kalesine girdiğinde ise ortaya çık. Düşman sol kanadına yardıma koştuğunda sağ kanadına yüklen; sağ kanadına destek için harekete geçtiğinde ise sol kanadına saldır. Böyle yaptığında düşman çabuk yorulacaktır. ZHANG ÇAO cıyla
YU:
Düşmanını yorarken
ÇAO: Düşmanın içinde bozguncular kullan.
kendi gücünü
ikilik
LI QU AN: Düşmanın düzenini arasına nifak sok, ve saldır.
çıkartıp
boz,
koru,
düşmanı
komutanla
DU MU: Düşman komutanıyla emrindekiler arasındaki rektiğinde rüşvet kullanarak bozmaya bak.
dinç
tut.
bölmek ama-
yardımcılarının
uyumu
ge-
C H E N H A O : Düşman cimriyse sen cömert ol, düşman sert ise sen yumuşak davran. O zaman düşman komutası ile takipçilerinin birbirine olan güveni sarsılacak, düşman çözülecektir.
107
DU YOU: Düşmanı kazançla baştan çıkart, arasına bozguncular gönder, konuşma ustaları kullanarak komutanlarla emirlerindeki askeherin arasını bozarak düzen ve uyumlarını boz. Düşman zayıf düşecektir. ZHANG
müttefikleri lünmüşü
Düşman astları ile üstleri arasında ya da düşman ile arasında ikilik yaratarak bölünmelerini sağlayın. Böyenmek kolaydır.
YU:
SUN
TZU
2 3 . Hazır o l m a d ı ğ ı a n d a s a l d ı r ı n ,
hiç u m m a d ı ğ ı
yerlerde
karşısına çıkın.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmana gevşediği gördüğünde harekete geç.
anda
saldır,
hatlarında
gedik
MENG SHI: Düşmanın açık noktalarına saldır, düşman dinlenmeye geçtiğinde yüklen, düşmanına asla hazırlanma şansı tanıma. Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yöntemin kaynağıdır. Ünlü bir savaşçı komutanın sözleriyle," En etkili saldırı beklenilmeyen saldırıdır. En iyi plan bilinmeyen plandır." SUN
TZU
24. Zafere yönelik taktik uygulamalarınızın d ü ş m a n t a r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i gizlilik t e d b i r l e r i n i alın.
YORUMLAR ÇAO: Açıklama bilginin sızmasına neden olur. Ordunun, tıpkı suyun belirli bir yapısı olmaması gibi, belirgin bir formu olmamalıdır.Düşmana önceden ne yapacağınızı anlama fırsatı vermeden bulunduğunuz koşullara uyum göstererek saldırın. Kısaca, düşmanın hareket senaryosu kafanızda, durumun izlenmesi ise gözlerinizdedir. ÇAO
108
Ll QUAN: Düşmana en dırın. Zafer sizin olacaktır. gin olmamaktadır.
hazır olmadığı, en beklemediği anda salSavaş sanatının özü gizlilikte ve belir-
DU MU: Açıklama yapmak bir konu hakkında konuşmaktır. Bu nedenle yukarıda bahsedilen zafer yöntemleri belirli bir yapıda gerçekleştirilmemelidir. İlk yapılacak iş düşmanı görüp izlemektir. Düşmanın yapısı anlaşıldığında en uygun yöntem seçilebilecektir. Ondan önce asla ne yapacağınızı söyleyemezsiniz. MEI ğına
YAOCHEN: göre önceden
Düşmanı görmeden savaş ne söyleyebilirsiniz ki? SUN
25. Zaferi
kazanan
komutan
mayı yapandır. Savaşı
yapılamayaca-
TZU savaş öncesi
en çok hesapla-
y i t i r e n k o m u t a n ise s a v a ş ö n c e s i
m u t l a k a y e t e r i n c e plan y a p m a m ı ş t ı r . girmeden
planı
Bu nedenle savaşa
önce mutlaka zafer hesabı yapın. Ancak,
a r a d a her ihtimale karşı, y e n i l g i
bu
hesabını ve stratejisini
y a p m a y ı da unutmayın. Plan y a p m a y a verdiğiniz ö n e m zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır.
YORUMLAR YU: Yaptığınız strateji derin ve uzun vadeli ise hesaplarınızın ödülü büyük olacaktır. O zaman savaşa bile girmeden zafere ulaşmış olacaksınız. Ama, stratejiniz sığ ve miyop ise, hesaplarınızın ödülü hafif olacak; savaşı, savaştan önce yitirmiş olacaksınız. Büyük strateji mutlaka küçük stratejiye ağır basacaktır. Stratejisi olmayanları ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle zafer,savaşı savaş öncesinde kazanmış savaşçılara güler. Yenik savaşçılar ise tam tersine önce savaşa girer, zaferi sonra ararlar. ZHANG
109
B ö l ü m II
SAVAŞIN MALİYETİ SUN
TZU
1 . S a v a ş a l a n ı n d a b u l u n a n bin a d e t h a f i f z ı r h l ı ,
bir o k a d a r
ağır zırhlı s a v a ş a r a b a s ı n ı n yanı sıra y ü z bin zırhlı s a v a ş çı, b u s a v a ş ç ı l a r ı n k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i s a v a ş a l a n ı n a taşınmalarını sağlayacak malzeme, cephede gerisindeki harcamalar, savaş
ve cephe
alanında bulunacak
ko-
nukların ağırlanması gibi ufak tefek gereksinimleri, zırhlara, s a v a ş a r a b a l a r ı n a getirip
toplayacak
ödenecek tüm maliyeti
alt alta
o l u r s a n ı z g ü n d e e n a z bin k ü l ç e g ü -
m ü ş g e r e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin s a v a ş ç ı l ı k bir ordu bundan aşağı donatılamaz. 2. Savaş başladığında, zafer g e c i k e c e k olursa, savaşçılarınızın s i l a h l a r ı
körleşmeye, savaşma
şevkleri kırılmaya
b a ş l a r . Ö z e l l i k l e bir a n a h e d e f i k u ş a t t ı ğ ı n ı z d a , g ü c ü n ü z ü n hızla a z a l m a y a
başladığını
3 . H e l e bir d e , ü l k e n i z i n
görürsünüz.
sefer imkanları
kısıtlı i s e , d e v l e t i n
zaferle s a ğ l a y a b i l e c e ğ i olanaklar çekilen sıkıntıya d e ğ m e yecektir.
YORUMLAR Ll QUAN: önce planını yap, sonra malzemeni hazırla. Savaşın maliyeti ile ilgili bölümün planlama bölümünün hemen ardına yerleştirilmiş olmasının nedeni budur. LİN: Savaş alanında galip gelseniz bile savaşın rumunda elinize geçenlerden kazançlı çıkamazsınız. rekatlarda hedef topyekün zaferdir. Gücünüzü yitirir,
JİA
110
uzaması duAskeri hasilahlarınızı
körleştirirseniz ordunuz
savaş
kayıplarınız
artacak,
YU Çok uzun süren bir askeri aşırı derecede yükseleceğinden, ülkenizin şılamayacak kadar sarsılacaktır.
ZHANG
Ll QUAN zer; kontrol
harekata bütçesi
yorularak
ödenecek masrafları
Eski bir deyişte de anlatıldığı üzere, savaş dışında kalması halinde kendisini yakar.
J İ A LİN Bir askeri operasyon çok yacak olursa, düşmanlarınız belirli
4. Silahlarınız
ateşe
uzun süre bir sonuca fikirlere ulaşabilir.
DU YOU Silahlar uğursuzluk araçlarıdır. mak bela getirir. Savaşmaktan zevk kaderi kaybetmektir. SUN TZU
tükenip,
askerleriniz
tükenecektir.
Onları alarak
bedel kar-
ben-
ulaşama-
uzun süre kullangüçlerini tüketenlerin
y e t e r s i z kalıp, ş e v k i n i z kırılıp, g ü c ü n ü z
hazineniz eridiğinde daha önce yanınızda
bulunan diğer k o m u t a n l a r ı n sizin yaptığınız aşırılıklardan y a r a r l a n m a y a ç a l ı ş m a k için h a r e k e t e
geçtiklerini
g ö r e c e k s i n i z . B u d u r u m d a , n e k a d a r akıllı
olursa
olsun
hiç bir k i m s e b ö y l e b i r d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı s o n u ç l a r ı engelleyemez.
YORUMLAR QUAN Büyük ölçekli askeri harekatlar büyük masraf doğurur. Ülkenizi sadece savaş alanında değil evinizde de yoksul bırakır. Bu nedenle akıllı bir hükümet asla ordusunu savaş alanında uzun süre bırakmaz. Ll
SUN
TZU
5. Bu nedenle, savaşta acelecilik aptallıkla eş anlamlı olmas ı n a r a ğ m e n , a k ı l ile z a m a n y i t i r m e n i n d e y a n y a n a g e l e bileceğini kimse söyleyemez.
6 . U z a t m a l ı s a v a ş t a n k a z a n ç l a ç ı k m ı ş bir ülke g ö r ü l m e m i ş t i r .
YORUMLAR ÇAO ÇAO: kazanırlar.
Bazıları
beceriksiz
bile
olsalar
süratleri
sayesinde
DU MU: Bazıları her ne kadar beceriksiz de olsalar süratli olmanın avantajı ile kazanırlar. Bunun nedeni güçlerini yıpratmamış, ellerindeki kaynakları tüketmemiş olmalarındandır. CHEN HAO: Eski savaşçıların söylediği gibi gök gürültüsü gibi daha kulaklarını ödemeden gürlemeli, yıldırım gibi gözlerini kırpamadan çakmalısın. SUN TZU 7. Savaşı
k a z a n ç l a k a p a t m a n ı n y o l u n u b u l a c a k kişi s a v a ş ı n
v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı e n iyi b i l e n k i ş i d i r .
YORUMLAR Ll
QUAN:
dezavantajları
Avantajlar inceleyin,
ve o
dezavantajlar zaman
birbirine
avantajları
daha
bağlıdır.
Önce
kolay
anlarsı-
nız. ÜN: Komutanlar aşırı gururlu, askerler tembel ise açgözlülük onlara olayların bir noktada dönebileceği gerçeğini unutturur. Bu en büyük dezavantajdır. JİA
DU YOU: Askerlerinizi düşman üzerine harekete geçirmenin planlarını yaparken, ilk düşündüğünüz husus karşılaşacağınız tehlikenin sonuçlarını ve yokolma olasılıklarını göz önüne almak olmamışsa bu seferden herhangi bir kazançla çıkmanız düşünülemez. SUN TZU 8 . D e n e y i m l i , akıllı k o m u t a n m e v c u t o l a b a k l a r ı n a g ö r e planlamasını yapar. Savaşa girince takviye gelmesine umut bağlamaz.
112
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu sözlerin anlamı, göreve getirdiğiniz birlikleri kullanarak zafere ulaşmasını bilmeniz gerektiğidir. İkinci kez ülkeye dönerek yeni birlikler kurmaya çalışmak hatadır. İlk anda kendi yiyecek kaynaklarınızı kullanırken daha sonraki aşamalarda düşman kaynaklarını kullanmanın yolunu bulmalısınız. Ordularınız ülkeye döndüğünde ise onları daha fazla bedelsiz yiyecekle karşılamaktan kaçının. DU MU: önce düşmana başarıyla saldırı olanaklarını incele, sonra savaşa girebilip giremeyeceğine bak, birliklerini ancak ondan sonra hazırla. O zaman düşmanını yok edebilir, ülkene zafer getirebilirsin. LI QU A N : İki kere ordu cek, sıkıntı doğacaktır.
hazırlama.
O zaman
ülken
endişelene-
SUN TZU 9. Savaş araç ve malzemelerini, diğer lojistik g e r e k s i n i m lerini ülkenden getir. Düşman arazisinde atlarına y e m b u l m a n ı n y o l l a r ı n a bak. O z a m a n s a v a ş e s n a s ı n d a aç kalmazsın.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Savaşa kalkmadan önce masraflarını derlerini düşman üzerinden karşılamaya çalış.
hesapla
ve
gi-
LI QU AN: Kendi silahlarını kullanırken düşmanın besin kaynakla rını kullanacak olursan sefer seni uzaklara sürükleyecek bile olsa sıkıntı çekmezsin. ÇAO
ÇAO:
Silahların
ülkenden,
malzeme
düşmandan.
SUN TZU 10. Devlet m a l i y e s i n i n zayıflığı, o r d u n u n v a t a n ı n d a n uzak d ü ş a m arazisinde savaşması daha çok lojistik destek ihtiyacını gerektirir. Uzaktan yardımla y a ş a m a k zorunda olan o r d u n u n halkı f a k i r l e s i n
113
YORUMLAR Ll
QUAN:
Birliklerin yeniden
kurulması
daha
çok
vergi doğurur.
MU: Guan Usta der ki;" Birlikler için gerekli malzemenin üçyüz mil öteye taşınması ülkenin bir yıllık üretimini, dödyüz mil öteye taşınması, ülkenin iki yıllık üretimini tüketir. Beşyüz mil öteye taşınması ise ülke halkının açlıktan benzini soluklaştırır. Bunun anlamı yiyeceğin taşınmaması gerektiği gerçeğidir. Aksi taktirde üretici kaybolacak, yoksulluk gelecektir." DU
JİA LİN: Malzemenin uzak mesafelere taşınması ülke kaynaklarının seyahat ve taşımacılığa harcanması demektir. Bu durumda halk her geçen gün biraz daha yoksullaşacaktır. ZHANG Y U: Yüzbin kişilik bir orduyu yediyüzbin ailenin uzak mesafelerde beslemek zorunda kalması halkı yoksulluğa iter. SUN TZU 1 1 . Öte y a n d a n o r d u n u n yakında olması fiyatları yükseltir. Y ü k s e k f i y a t l a r d a halkın y a ş a m s e v i y e s i n i d ü ş ü r ü r .
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Ordu çok ileriye gittiğinde orduya yakın açgözlüler fiyatları yükseltirler. O zaman orduyu finanse gerçek halk bir kez daha yoksullasın Ll OUAN: kaynakları bu
Ordunun ticarette
yakınında her zaman ticaret erir, yoksulluk halkı kuşatır.
vardır.
olan eden Halkın
JİA LİN: Birlikler toplandığında fiyatlar mutlaka yükselir. İnsanlar kar konusunda açgözlü olduklarından ellerindeki tüm malları yüksek fiyatla satarlar. Bu nedenle başta oldukça iyi kazanmalarına karşın sonunda onlar da kaybeder. Ayrıca bu dönemlerde vergiler de yükseleceğinden bu insanlar alabilecekleri en yüksek bedelin peşine düşerler. Bunun sonucunda halkın alım gücü yok olur, ülke de doğal olarak kıtlığa düşer.
114
XI: Malzemenin altında ezilmesini getirir. Bu nedenle özellikle uzun
WANG
uzak mesafelere taşınması halkın masraf Orduya yakın pazarlarda fiyatlar yükselir. süreli seferler ülke için yıkım haline gelir. SUN TZU
12. Y a ş a m seviyesi d ü ş t ü ğ ü n d e ,
halk ağır y ü k a l t ı n d a kalır.
13. D ü ş ü k y a ş a m s e v i y e s i , g ü ç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n halkın dişinde tırnağında kalmaz, gelirlerinin büyük kısmı ek v e r g i o l a r a k a l ı n ı r k e n , d e v l e t i n m a s r a f l a r ı ise kırılan savaş arabalarının onarımı, e k s i l e n atların, zırhların, ok, y a y , m ı z r a k , k a l k a n l a r ı n i k m a l i , m a l z e m e a r a b a l a r ı ile b u arabaları çekecek öküzlerin alımına yapılan harcamalarla artar.
YORUMLAR DU MU : Şayet askeri operasyonlar kısa sürede sonuçlanmaz, ordu kışlasına dönmezse vergi yükü gittikçe artacak, halkın elindeki kaynakların tükenmesine ve üretimin çökmesine neden olacaktır. HO Y A N X I : Halk cennetidir, insanlara göstermesi şarttır.
bir ülkenin temel kaynağıdır: gıda ise hükmedecek yöneticilerin bu gerçeğe
halkın saygı
M El Y A O C H E N : Halk askerin ihtiyacı olan gıdayı, malzemeyi ve iş gücünü oluştururken kendi öz varlığının önemli bir kısmını elinden çıkartır. Hükümet de aynı uğurda bütçesinin çoğu zaman yarısından fazlasını tüketir. Böyle olunca toplanan vergiler kullanılmış, ordu yıpranmış, halk ise tükenmiş bir konuma gelir. Vergilerin baskısının dayanılmaz hale geldiği, halkın yoksulluğa sürüklendiği ülkeler kıtlıkla başbaşa kalır. SUN TZU 14.
B u n e d e n l e , a k ı l l ı bir k o m u t a n g i d e r l e r i n i d ü ş m a n a y ı k m a y a çalışır. D ü ş m a n d a n a l ı n a c a k bir a r a b a m a l z e m e kendi ülkesinden çıkacak yirmi araba malzemeye; d ü ş m a n d a n e l k o n a c a k bir ç u v a l h a y v a n y e m i k e n d i ülkesinden getirilecek yirmi çuvala eşittir
115
YORUMLAR ÇAO ÇAO: maliyeti genelde
Savaş kendi
esnasında taşınacak bedelinin yirmi katıdır.
malzemenin
taşıma
ZHANG YU: Uzak ülkelerde savaşan bir orduya taşınacak bir kilo malzeme uğruna yirmi kilo malzeme tüketilir. Geçilecek arazi engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akıllı komutan ordusunu düşman kaynakları ile beslemenin yolunu bulur. SUN TZU 15. D ü ş m a n ı y o k e t m e k i s t i y o r s a k a s k e r i m i z i k ı z ı ş t ı r m a m ı z gerekir.
Bu
da
alınacak
ganimetlerin
asker arasında
p a y l a ş t ı r ı l m a s ı ile y a p ı l a b i l i r
YORUMLAR ZHANG YU: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kızıştırarak öfkelendirdiğinizde düşmana öldüresiye saldıracaklardır. Bu arada askerinizi ele geçirdiKleri savaş ganimetleri ile ödüllendirecek olursanız savaşa kendi arzuları ile ve olanca güçleriyle katılacak ve düşmandan daha fazla malzeme ele geçirmek için özel çaba göstereceklerdir. "Büyük ödüller cesur savaşçılar yaratır. " sözü boşuna türememiştir. DU YU: İnsanlar savaşı fatlandı utacaklarını bilirlerse
kazandıklarında savaşa daha
WANG XI: Burada verilen öğüt, düşüncesidir. Yoksa talanı serbest çıkmasından başka fayda getirmez.
zengin ödüllerle mutlu girerler. ödüllerin bırakmak
müka-
zenginleştirilmesi askerin elden
SUN TZU 16. B u a m a ç l a , s a v a ş e s n a s ı n d a o n y a d a d a h a ç o k s a v a ş a r a b a s ı e l e g e ç i r i l d i ğ i n d e s a v a ş a r a b a l a r ı n ı ilk a r a b a y ı ele geçirene verin. Arabalardaki düşman bayraklarını kendin i z i n k i y l e d e ğ i ş t i r i n , ele g e ç e n s a v a ş a r a b a l a r ı n ı k e n d i a r a b a l a r ı n ı z ı n s a f ı n a katıp s a v a ş a d e v a m e d i n . Ele g e ç e n e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n .
116
YORUMLAR MEI YAOCHEN: Ele geçen kalkarsanız kimse mutlu olmayacaktır. verin; o zaman herkesin gayrete
ganimeti herkese dağıtmaya Bu nedenle bir kişiye ödül geleceğini göreceksiniz.
Ele geçirdiğiniz saflarınıza kafin. kullanma şansını
savaş arabalarının rengini O zaman düşmanın aynı da yok etmiş olursunuz.
ÇAO ÇAO: değiştirerek kendi arabaları bir daha JİA
LİN: malzemesinin
Renkleri değiştirin ki düşman kullanıldığını fark etmesin.
esasında
kendi
SUN TZU 17.
Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i v e e s i r l e r i n i g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k t a kullanın.
kendi
YORUMLAR ZAHNG larınızda
YU: Ele çalışsınlar
geçirilen
askerlere
DU MU: Düşman askerlerini ele kullanmak gücünüze güç katacaktır.
iyi
davranın
geçirerek
ki
düşman
sizin
saf-
kaynaklarını
MEI YAOCHEN: Ele geçirdiğiniz askerlerin gücüne sorumluluklar verip iyi muamele edin ki sizin için çalışsınlar. HO YANXI: Düşmanını, düşmanı yenmek için kullanmasını komutan her zaman her yerde en göçlü komutandır.
orantılı bilen
SUNTZU 1 8. Savaşta a m a c ı n ı z uzun s e f e r değil, zafer olsun.
YORUMLAR. ÇAO ÇAO: kullanılmasını
Uzun sefer fayda getirmez. bilemezsen kendini yakar.
117
Ordu
ateşe
benzer,
M E N G SHI: çabuk olduğu
En iyi savaş, savaştır.
zaferin
çabuk elde
edilip,
geri dönüşün
MEI YAOCHEN: Yukarıdaki tüm hususlarda çabuk olmak önemlidir. Yeterince hızlı davranabilirseniz masraflarınızda tasarruflu olabilir, halkınıza kolaylık sağlamış olursunuz. SUN TZU
1 9 . Ş u ç o k iyi b i l i n m e l i k i , o r d u k o m u t a n ı h a l k ı n ı n k a d e r i n i , ülkesinin barış ya da tehlike içinde y a ş a m a s ı n ı elinde t u t a n kişidir
YORUMLAR Askeri lider akıllı
ise
Bu
bize
ÇAO
ÇAO:
MEI
YAOCHEN:
konu
ülke
güvendedir.
komutan
seçiminin
önemini
vurgu-
lamaktadır. WANG
Doğru
XI: Halkın yaşamı, komutanın bulunması
ülkenin dirliği komutanların en önemli meseledir.
118
elindedir.
B ö l ü m III
SAVAŞTA STRATEJİ SUN TZU 1. Savaş Sanatı'nın en
pratik
kavramı, d ü ş m a n
tümüyle, zarara uğratmadan
ülkesini
ele g e ç i r m e fikridir. Y a k ı p
y ı k m a n ı n k i m s e y e f a y d a s ı olmaz. Aynı ş e k i l d e ,
bir o r d u y u
da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n nimetleri sınırsızdır.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Hazırladığınız orduyla düşmanın içlerine girebilir, düşmanın iç kaleleriyle dış sınırları arasındaki alanı bloke ederek aralarındaki iletişimi keser,düşmanı teslim olmaya zorlayabilirseniz bu en büyük başarı olur. Düşmana ölümüne saldırarak ülkeyi zorla ele geçirmek daha küçük bir başarıdır. JİA
di
LİN: Düşman ülkesine zarar vermeden ülkene de zarar vermemiş olacaksın. Bu,
LI QUAN: maktadır. DU
tir.
Hoca
bize
katletmenin
en
ele geçirdiğinde kenen büyük başarıdır
önemli iş
olmadığını
En büyük başarı düşmanın teslim olmasını Saldırarak yok etmek büyük başarı sayılmaz.
YOU:
HO Y A N X I : En iyi politika, akışını düşmanın kendi arzusu
strateji ve ile teslim
anlat-
becermek-
baskı kullanarak olayların olmasına çevirmektir.
ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin sözlerini iletir. "Dövüş sanatlarında ustalaş; düşmanını iyi değerlendir; düşmanın ruhunu ve yönünü yitirmesine yardımcı ol ki karşındaki ordu savaşa bile girmeden işleyemez hale gelsin. Buna Tao usulü zafer denir. Düşman ordusunu yok edip, komutanlarını öldürmek, düşman si-
119
perlerine dalıp, düşman topraklarını savaşarak ele geçirmek ise zorla elde edilen zaferdir. " Zhang Yu'nun bu sözlere yorumu ise," Tao usulü zafer ile zoda elde edilen zafer arasındaki ana fark ele geçen ülkenin zarar görmesi ya da zarar görmemesidir. Ele geçirilen ülkedeki iyi insanlara merhamet gösterirken, suçluları cezalandırmayı başaracak olursanız en büyük zafere ulaşacaksınız. XI: Ülke, ordu, alay, bölük, manga- büyük ya da küçük tüm birimlere ne kadar az zarar vererek ele geçirirsen, değerin o denli yükselecek; yok edecek olursan da o derecede düşecektir.
WANG
SUN TZU 2. Bu nedenle, savaşların t ü m ü n d e savaşarak z a p t e t m e k en üstün başarı demek değildir.
Üstün başarı düşmanın di-
rencini s a v a ş m a d a n kırmaktır.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: En üstün doğmadan teslim olmasıdır. Ll
QUAN:
Düşmanına
CHEN HAO: denle en büyük
başarı
yapacağın
düşmanın
planlama
Savaşta düşmanı başarı savaşmadan
ile
gerçek
galip
düşmanlıklar
gel.
öldürmek zorunluluktur.Bu kazanmaktır.
ne-
LİN: Birliklerini öylesine yüce göster ki düşman savaşa girmeden teslim olmak zorunda kalsın. Bu tür zafer taktikle, şiddetle veya katliamla kazanmaktan çok daha kıymetlidir.
JİA
MEI
YAOCHEN:Buna
zarar
vermekten
kaçınma
meselesi
deni-
lebilir. ZAHNG YU: Zaferi büyük savaşların sonucunda kazanmak çok kayıp verileceğinden iyi değildir. Savaş ödülleri ile cezalarını açık anlaşılır hale getirip, savaş makinelerini bakımlı tutar, birlik-
120
terinle komutanlarını iyice eğitirsen manına kabul ettirme becerisini larak çökedebilirsen buna başarı WANG
XI:
maktan
çok
ve bu göstererek derim.
Askeri operasyonlarda düşmanın stratejisini
üstün konumunu düşdüşmanı psikolojik o-
önemli olan çökedmektir.
düşmanla
savaş-
YANXI: Ho Yanxi bize şu öyküyü anlatır: Han Hanedanı'ndan Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldırdıktan sonra kamp kurar. Bu esnada düşmanları bir araya gelerek kendisini çatışmaya çekmeye çalışırlarsa da başaramazlar. HO
Wang Po komutanları ile ok yağmuruna tutarlar. Bu arada lindeki şarap çanağına bile gelir. bozmadan olduğu yerde oturmaya
akşam yemeği yerken kamplarını oklardan birisi Wang Po'nun eWang Po buna rağmen istifini devam eder.
Bu sırada subaylardan biri Su Mo'nun çok yakına geldiğini ve kolayca vurulabileceğini söyler. Wang Po buna da itiraz eder ve, "Su Mo'nun paralı askerleri uzak şehirlerden gelme, bu nedenle tedarikleri yeterli değil. Savaşa bir an önce girme konusunda bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim açımızdan en yararlı strateji kampımızı kapalı tutarak askerimizi yıpranmaktan korumaktır. " SUN TZU 3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en ü s t ü n m e z i y e t i d ü ş m a n planını çözüp, kırmaktır.
YORUMLAR Düşmana
ÇAO
ÇAO
larını
hazırlamakta
saldırının
olduğu
en
uygun
zamanı
düşmanın
plan-
andır.
DU YOU: Düşmana tam kuvvetlerini harekete geçirme planları yaparken saldırarak baskın yapmak en iyi çözümdür. Büyük savaşçı imparatorlardan biri, "Başlarını beladan kurtarmakta başarılı olanlar bu belayı önceden görerek daha ortaya çıkmadan yok etmesini bilenlerdir. Üzerlerine gelen düşmana galip gelenler düşmana hazır olmadan saldıranlardır, "demiştir.
121
MEI
YAOCHEN:
WANG
yük
Buna
XI: İnsanların başarıdır.
zekanın karşısına
zaferi denilir. akıllı
planlama
ile
çıkmak
en
bü-
HO Y A N X I : Düşman size saldırı amacıyla tuzak kurmaya hazırlandığında ona saldırın. İşiniz kolaylaşacaktır. Düşman ordusunun yönünü keşfederek birliklerinizi o yönde ilerletin, düşmana amacının daha en başında yüklenin. YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sözü üzerine yorumu, en iyi askeri operasyonun düşmana stratejik saldırıda bulunmanın olduğu bunun da alışılmadık askeri taktiklerin ve gizli hesaplamaların kullanılması yöntemiyle düşmanla savaşa bile girmeden düşmanı yenmek olduğudur.
ZHANG
SUN TZU 3 . ( b ) E n iyi i k i n c i m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i engellemektir.
YORUMLAR Ll Q U A N : Bu konu dırma meselesidir.
düşmana
henüz daha
ittifak oluştururken
sal-
CHEN HAO: Bazılarının bu konudaki yorumu, düşmana tam harekete geçtiği veya ittifak için görüşmeleri sürdürdüğü anda saldırarak yenmenin daha kolay olduğudur. MENG saldırıdan MEI
SHI:
Güçlü müttefiklerle caydıracaktır.
YAOCHEN:
WANG
XI: yapılacak en manı yalnız
Buna
gözdağı
işbirliği
düşmanlarınızı
ürkütecek,
ile zafer denilir.
Düşmana tam olarak karşı çıkamadığınız durumlarda iyi iş düşmanın müttefikleri ile arasını bozarak düşbırakmaya çalışmaktır.
HO Y A N X I : Sun Tzu Usta'nın bu sözlerle kastettiği mesele düşmana sadece tam temas kurulduğunda saldırmaktır. Bu sırada, daha düşmanla sıcak temas kurulmadan önce sahte güçlerle düşmana gözdağı verip, düşmanı ürküterek düşmanı ne gerileyebilir ne de iledeyebilir duruma sokmayı becermek önemlidir Düşman şaşkınlığa düştüğünde ise vurucu darbe indirterek düşman ele geçirilecektir. Yaptığınız oyun komşularınızı da etkileyeceğinden düşmanınız yalnız kalarak iyice zayıf düşecektir. SUN 3 . ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n taarruzda bulunmaktır.
TZU ordusuna savaş meydanında
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Bu
ordunun
tam
kurulduğu
zamanı
belidmektedir.
LİN-. Başarılı saldırıda üstün olmak birlikleri yıpratmadan harekete geçirmeye bağlıdır. Bu nedenle ünlü bir savaşçı-komutan," çıplak kılıçların önünde zafer arayan komutan iyi komutan değildir, "demiştir.
JİA
MEI
YAOCHEN:
Buna
savaşın SUN
zaferi denilir. TZU
3 . ( d ) E n k ö t ü m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n
bir k e n t i n k u ş a t ı l
masıdır.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman kaynaklarını toparlayarak kalın sudarın arkasında savunmaya çekildiğinde, bu düşmana saldırmak askeri operasyonların en zayıfıdır. Ll QUAN: Bir orduyu kalın surların ardındaki bir şehirde kuşattığınızda subaylarınız gevşeyecek, askeriniz tembelleşecektir.
DU en
YOU: Şehirlere saldırarak, kasabaları kötüsüdür; kayıplarınız çok artacaktır.
WANG
XI:
Şehir ele
geçmeden
askerleriniz
katletmek
ölecek
ya
saldırıların
da
sakat
kalacaktır. YU: Şehirlerin kuşatılıp, kasabaların katledilmesi sadece orduyu yaşlandırıp kaynakların gereksiz kullanılması ile sonuçlanmayacak, pek çok da asker kaybına neden olacaktır. Bu nedenle de en kötü askeri saldırı türü olarak kabul edilirler. Bir şehri kuşattığınızda gücünüz tükenecektir. Bu nedenle muhasara ancak başka çare kalmadığında uygulanacak bir yöntemdir.
ZHANG
SUN TZU 4. S a v a ş t a ana k u r a l l a r d a n biri, m ü m k ü n o l a b i l d i ğ i n c e surlarla k o r u n a n k e n t l e r i n k u ş a t ı l m a s ı n d a n k a ç ı n m a k t ı r . Kuşatmada kullanılacak savaş gereçlerinin hazırlanması bile aylar s ü r e c e k t i r .
YORUMLAR DU MU: Burada Usta'nın vurguladığı konu verilecek kayıpları azaltmak amacıyla savaş öncesi tamamlanması gereken makine teçhizat hazırlıklarının yeterli seviyede yapılması gerektiği prensibidir. Eski bir deyişte de vurgulandığı üzere, "savaş makinelerini harekete geçiremeyenin başı beladan kurtulamaz." MEI YAOCHEN: Gerek gözdağı verme gerekse zeka kullanımının düşmana karşı üstünlük sağlamaya yeterli olmadığı ve tek çarenin düşman ülkesine saldırı olarak kaldığı konumlarda yapılması gereken şey yeterince hazırlık yapmaktır. YOU: Burada bence Sun Tzu Usta bize kızgınlığa kapılarak salamda acele edilmemesi gerektiğini anlatmaya çalışıyor. Gerekli zamanın verilmesi gerektiğini söylerken hazırlık süresi hakkında başka yorum yapmıyor.
ZHANG
124
SUN TZU 5. Öfkesini
kontrol etmesini
bilmeyen komutan ordusunu
d ü ş m a n üstüne karınca s ü r ü s ü gibi yollayandır. tik, o r d u s u n u n en az üçte birinin boşu
boşuna yok olmasından
Bu tak-
daha savaşın başında
başka sonuç getirmez.
Özellikle kuşatma esnasında başa gelen en büyük felaket budur.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Komutan öfkeye kapılarak kuşatma lemeden askerini bir karınca sürüsü gibi düşman cek olursa elde edeceği sonuç askerlerinin ölümü kalması olacaktır. SUN
gereçlerini beksurlarına süreya da sakat
TZU
6 . Akıllı lider d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n ,
düşman
k e n t l e r i n i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. D ü ş m a n krallığını savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n ç o k s a v a ş o y u n l a r ı ile b i t i r i r .
YORUMLAR JİA
ken manı
L\ti:Düşman hatlarındaki çatlaklardan kendini düşman halkına sevdirmeyi içinden fethetmiş olursun.
düşman başaracak
içine süzülürolursan düş-
Ll Q\JAN:Düşman karşısında üstün olmayı, düşmanla savaşmaktan çok düşmanın savaşma arzusunu kıracak taktiklerde ara; düşman şehirlerini strateji ile ele geçir. Düşman ülkelerini incelikle yok ederken kendi güçlerini usta tuzaklardan koru. MEI eder.
YAOCHEN:Savaş
insanları
yaralar,
kuşatma
ise
herşeyi yok
HO Y A N X I : Bu sözlerin anlamı, düşmanın planlamasına ve müttefiklerine saldırıda yatmaktadır. Burada esas olan düşmana saldırı değildir. Klasik savaş ustalarının dediği gibi en büyük
stratejisyenler asla doğrudan savaşa girmezler. Kuşatma konusunda deneyimli komutanlar birliklerini asla kuşatmaya sokmazlar. Düşman üzerine uzun ve gereksiz seferlere çıkmaktansa daha çok düşmanı kendi üzerine çekip orada yok etmeye bakarlar. YU: Tecrübeli bir savaş ustası düşman planlarını bozarak, düşmanın müttefikleri ile ilişkilerine zarar vererek, düşman kaynaklarını kurutup ya da engelleyerek düşmanı savaşa girmeden yener. Bir kenti ele geçirmenin en kolay yöntemi şehrin düşman için en önemli noktasına saldırarak düşman savunmasının güçlü birimlerini bu noktayı savunmak amacıyla esas mevzilerinden çıkadmaya zorlamaktır. O zaman kentin zayıf kalan bölgelerine düzenlenecek sinsi bir saldırı amacı yerine getirecektir
ZHANG
DU ken rabil
MU: Düşmanın konumu size avantaj sağlayacak durumdaybu fırsatı kullanarak düşmanı tıpkı kuru bir ot kümesi gibi kıirsen iz savaş uzun sürmeyecektir. SUN TZU
7. Ordusunu savaş meydanlarında dan
boşuna kırdırmadığın-
i m p a r a t o r l u k tahtına göz dikebilir.
B ö y l e c e bir a d a m
bile y i t i r m e d e n kesin z a f e r e ulaşabilir. İşte b u n a S t r a t e j i k Savaş
denir
YORUMLAR ÇAO ğında,
ÇAO: zaferin
Düşmanla savaşmadan daha da büyük olacaktır.
topyekün
zafer
kazandı-
MEI YAOHEN: Kesin zafere, savaşlar savaşılmadan kazanıldığında, şehirler kuşatılmadan ele geçirildiğinde, yok etme aşırı uzatılmadığında, düşman strateji ile ele geçirildiğinde ulaşılır. Buna stratejik kuşatma denilir. Bu durumda ordunun gücü körleşmeyecek, kazancın da tam olacaktır. YU: Savaşa kuşatmaya kalkmadığında uzatmadığında kaynakların
ZHANG
girmediğinde askerlerin gücün tükenmeyecek, tükenmemiş olacaktır.
126
yaralanmayacak, savaş süresini Dünya üzerin-
deki tartışmasız zaferini ancak bu şekilde ilan edebilirsin. Bu durumda şiddetin doğuracağı hastalıklardan uzakta kalacak, refah içinde bir ülkeye ve güçlü bir orduya sahip olacaksın. İşte bu başarılı komutanların "Kuşatma Stratejisi Sanatı'dır. SUN TZU 8 . S a v a ş t a ö n e m l i bir k u r a l :
Elindeki o r d u n u n gücü d ü ş m a n -
d a n o n m i s l i b ü y ü k ise d ü ş m a n ı k u ş a t ; saldır;
beş misli büyük
iki m i s l i b ü y ü k ise o r d u n u i k i y e b ö l .
YORUMLAR ÇAO:Elindeki ordunun gücü düşmanın gücünden on misli fazla ise düşmanı kuşat; ancak bunu yaparken dikkat edeceğin husus elindeki askerlerin düşman askerleri ile aynı niteliklere sahip olmaları ve komutanlarının da aynı şekilde düşman komutanları ile en azından aynı zeka düzeyinde olmalarıdır. Elindeki güç düşman gücünün beş katı büyükse kuvvetlerinin beşte üçünü düşmana doğrudan saldırı amacıyla kullanırken diğer beşte iki gücünü düşmana sürpriz saldırıda kullan. Elindeki kuvvetin düşmandan iki misli fazla olduğunda ise kuvvetini ikiye böl, birini doğrudan saldırıda kullanırken diğer yarıyı sürpriz saldırılarda kullan. ÇAO
DU MU: Düşmanı kuşatmaya kalktığında elinde düşmanın on misli asker olması gereklidir. Bunun nedeni düşmanı kuşatmak için düşmandan belirli uzaklıkta bulunma zorunluluğudur. Düşmandan ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar büyüyeceğinden o denli çok sayıda asker gerekir. Aksi taktirde hatlar arasında gedikler oluşur.
Düşman hatları arasında boşluklar olduğunda ise düşman komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Düşman bu duruma düştüğünde kuşatmanıza bile gerek kalmadan kendi kendine dağılacaktır. Düşman bu durumdayken kuşatılacak olursa tek kelime ile yok olacaktır İşte Sun Tzu Usta bize on katı kuvvet meselesinden söz ederken liderlerin en azından aynı zekada, aynı cesarette olması gerektiğini, askerlerin de en azından aynı seviyede olmaları gerektiği koşullarını koyması bu nedendir. Ancak
127
bu sayede birliklerimiz zinciri bozulmayacaktır.
arasında
gedikler
oluşmayacak,
komuta
HO YANXI: Kendi güçlerinizi ve düşman kuvvetlerini hesaplayıp mukayese ederken göz önüne almanız gereken önemli bir faktör de komutanların arasındaki yetenek, zeka ve cesaret farklarıdır. Tüm bunlar hesaplandığında kendinizi düşmandan on kat güçlü görüyorsanız o zaman düşmanı hiç bir çıkış olanağı tanımaksızın kuşatabilirsiniz. DU MU: Düşmanın beş katı kuvvete sahip iseniz elinizdeki birlikleri beşe bölüp üç birlikle düşmana bir yandan saldırın. Yedekte tuttuğunuz iki birlikle düşman hatlarında bulacağınız hazırlıksız açık noktaları gözleyerek sürpriz baskınlar yapın.
Elinizdeki gücün düşman kuvvetlerinin beş misli olmasının yegane anlamı elinizde gerektiğinden fazla güç olduğudur. Düşman bidikleri herhangi bir yönde hareket edebileceğinden düşmana hangi yönden saldırabileceğiniz, önceden kestirilemeyecek bir sorudur. Bence bu yöntem ancak düşman kaleleri kuşatılırken geçerlidir. CHENHAO:
DU MU: Elinizdeki kuvvetler düşmanın iki katı olduğunda birliklerinizin bir kısmı ile ya düşmanın kritik noktalarına ya da düşmanın kendisini savunmak zorunda kalacağı bir noktaya saldırın. O zaman düşman saldırdığınız noktayı destekleme zorunda kalacak bu da elindeki birliklerin düzenini bozacaktır. Bu size elinizdeki diğer yarı ile düşmana karşı galip gelme fırsatı yaratacaktır. Savaş prensibi yalnızca sayısal üstünlük değildir. Her çatışmada cephe saldırılarının yanısıra sürpriz saldırılar da kullanılır. Sürpriz baskınlar için sayısal üstünlük bir önkoşul değildir. SUN TZU 9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hala ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n zayıfsa d ü ş m a n d a n uzakta d u r m a n d a f a y d a var; a n c a k her alanda d ü ş m a n d a n zayıfsak geri ç e k i l m e k yapılacak en akıllıca iştir.
128
Y O R U M L A R
ÇAO ÇAO: Güçleriniz eşit olduğunda durumunuz iyi bile olsa düşmana karşı üstünlük kazanmak için pusular hazırlayarak, sürpriz baskınlar düzenlemekte büyük fayda vardır. Aksi taktirde savunmada kalarak çatışmaya girmemek daha doğrudur. Düşman size karşı çok üstün olduğunda ise yapılacak en akıllıca iş kaçmaktır. XI: Muktedir olmak, emrinizdekileri ölümüne savaştırma yeteneğidir. Düşmana karşı zaferi baskınlar ve akınlarla kazanmak zekasal üstünlük olarak isimlenir. Orduların çatışması her zaman üstünlük getirmez.
WANG
Ll QUAN: Elinizdeki gücün düşmandan zayıf olduğunu gördüğünüzde savunmanızı güçlendirip, olduğunuz yerde kalın. Böylece cenahlarınız zarar görmeyecektir. Düşmanın gevşemesini bekleyip o an geldiğinde harekete geçip, sürpriz baskınlar yapın. DU MU: Elinizdeki güç düşmanla eşit değilse düşmandan uzakta kalmayı yeğleyip, düşmanın bir açığını yakaladığınızda zafer için şansınızı büyük bir kararlılıkla deneyin. Güçlü olmak aynı zamanda öfkeye hakim olmak, aşağılanmaya katlanmak demektir. Yoksa düşmanın meydan okumasını kabul etmek güçlülük ya da cesaret değildir. C H E N HAO: Bence hiç de öyle değil. Bence bu sözlerin tek anlamı düşman senden çok ise kaç, böylece düşmanı gururlanmaya alıştırıp bunu gelecekteki planlarında kullan. Bu, bence öfke ve aşağılanmaya dayanmak demek değildir. LİN: Düşman senden güçlü ise kaçıp kuvvetlerini düşmandan gizle ki düşman senin gücünü tam olarak değerlendiremesin. Ondan sonra da beklenmedik yerlerde pusular kurarak düşmanını bekle, hilelerle kandırıp akıllarını karıştır. Bu da zaferin bir başka yoludur.
JİA
ZHANG
savaşmama
Düşmanın öğüdü bence
YU:
senden güçlü olduğunda uzakta durup herşeyin; liderlik ve askerlik kapasi-
129
telerinin eşit olduğu zamanı da kapsar Düşmanda karışıklık varken sen düzenliysen, düşman ağırlaştığında sen çabuksan düşman senden sayıca kalabalık bile olsa düşmanla başa çıkabilirsin. Ama, askerlerin, gücün, stratejin ve cesaretin düşmanından zayıfsa yapacağın en iyi iş düşmandan uzak durarak düşmanın açığını beklemek olacaktır. SUN TZU 1 0 . H e r n e k a d a r , k ü ç ü k bir k u v v e t l e i n a t ç ı bir d i r e n i ş y a p mak m ü m k ü n s e de,
genelde büyük kuvvetlerin zafere
daha yakın olduğu g e r ç e ğ i asla unutulmamalıdır.
YORUMLAR QU A N : Zayıf taraf gücünü gereği gibi hesaplamadan inatla savaşmaya kalkacak olursa, kesin olan iek şey düşmanına esir düşeceğidir. LI
MENG SHI: Zayıf, güçlüye direnemez. Bunun ülkeler açısından anlamı zayıf, küçük bir ülkenin elindeki kuvvetleri değerlendirmeyi unutarak güçlü, büyük bir ülkeye düşmanlık göstermesinin, savunması ne kadar güçlü olursa olsun, esaretle biteceğidir. Eski bir deyişte de belidildiği üzere, "güçlü olamazken zayıf da olamazsan, sonun yenilgidir." HO Y A N X I : Ho Yanxi, Han Hanedanı zamanındaki Hun saldırılarında yer alan sağ kanat komutanı Su Jian'ın öyküsünü anlatır. Komutan Su Jian ile oda kanat komutanı Zhao yedibin kişilik bir birlikle ilerlerken karşılarına kendilerinin on misli büyük bir Hun kuvveti ile karşılaşırlar.
Bütün gün savaşırlar. Çin ordusu katledilir. Daha önce rütbe ve unvan karşılığında Çinlilere katılan Zhao, Hun'lar tarafından kendilerine katılması için davet edilir. Zhao emrindeki sekizyüz askeri ile Hun komutanı Şanyu'ya teslim olur. Bu sırada ordusunu tümüyle yitiren komutan Su nereye gideceğini şaşırmıştır.
Savaştan tek kurtulan kişi başkomutanı danışmanlarına Suya rar.
olarak geri döndüğünde ordu ne yapmaları gerektiğini so-
İçlerinden biri. "Bu savaşta hiç bir komutanı cezalandırmadık. Bence ordumuz Su Jian yüzünden yok olmuştur. Onu idam ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararlı olduğumuzu gösterelim, "der. Başka biri itiraz eder, "Hayır, bence bu doğru olmaz " der. "Savaş Sanatı kurallarına göre küçük kuvvetin inatçılığı, küçük kuvvetin büyük kuvvete esir düşmesini gerektirirdi. Komutan Su Jian birkaç bin kişilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli güçlü Hun birlikleri ile karşılaştı. Bir gün boyunca en son askeri ölene dek tüm gücüyle savaştı. Sonra da ülkesine geri döndü. Şimdi kendisini idam edecek olursak halka vereceğimiz mesaj geri dönmenin mantıksız olduğundan öteye gitmeyecektir." SUN
TZU
1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n kalesidir. K a l e n i n her n o k t a s ı s a ğ l a m ise, d e v l e t g ü ç l ü ;
kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır.
YORUMLAR ÇAO
venilmez
ÇAO:
ise
Kuvvetli komutanların planları odadadır.
planları
sızmaz.
Komutan
gü-
LİN: Ülkenin gücü ya da zayıflığı komutanlarına bağlıdır. Komutanların güçlü olduğu ve liderine destek olduğu ülkeler güçlü olurlar. Komutanlarının liderlerine yardımcı olmadığı ve yüreklerinin ikiyüzlülüğe açık olduğu ülkeler ise zayıf düşerler. Bu nedenle sorumluluk gerektiren pozisyonlara atanacak kişilerin seçimine büyük özen göstermek gerekir. JİA
HO Y A N X I : Komple demek yetenek ve zekanın bir arada olması demektir. Bir ülkenin komutanları güçlü ve zeki ise bu ülke de kuvvetli ve güvenli olacaktır. Bunun en önemli koşulu komutanların komple yetenekli ve komple bilgili olmalarıdır Savaş alanına gidecek komutanların askerin yönetimi ve savaş düzenleri açısından askeri savaş bilimi konusunda eğitilmiş olması zorunludur.
XI: İyi va akıllı gelir. Bunlardan biri
WANG
hale
komutan, sadakat ve yetenek ile komple eksikse o komutan eksik komutandır.
YU: Stratejisi derin komutanı düşman sezemez. O zaülke güçlü olur. Ancak, en küçük bir açık bile düşmana salfırsatı tanıyacağından ülkeyi zayıflatır.
ZHANG
man dırı
SUN TZU 1 2 . Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı ü ç h a t a ile o r d u s u n u n b a ş ı n a felaket
getirebilir.
13. (a) O r d u y a i l e r l e m e v e y a g e r i ç e k i l m e e m r i v e r d i ğ i n d e ordunun bu emri uygulayamayacağının farkında olmaması.
Buna orduyu topallaştırma da denir.
14. ( b ) O r d u d a k i k o ş u l l a r ı d ü ş ü n m e k s i z i n o r d u y u yönetir gibi y ö n e t m e y e kalkması. de
krallığını
Bu, a s k e r i n z i h n i n -
huzursuzluk yaratır.
15. (c) Z o r k o ş u l l a r a u y u m
askeri prensibini göz önüne
al-
maksızın, s u b a y s e ç i m i . Bu, a s k e r i n g ü v e n i n i s a r s a r 16. O r d u n u n h u z u r u k a ç a r , g ü v e n i n i y i t i r i r s e b u d u r u m d a n diğer prenslerin y a r a r l a n m a y a çalışıp, s o r u n y a r a t a c a k ları k e s i n d i r . B u d a o r d u y a a n a r ş i g e t i r e c e k , z a f e r i o l a naksızlaştıracaktır.
YORUMLAR Bu sorunlardan kurtulmanın tek yolu astlara yularsız yetki vermektir. O zaman her subay bir komutan olup, sadakat ve yetenekleri artar.
WANG
XI:
DU MU: Askerler siviller gibi rır. Bunun nedeni askeri komuta miş olmasıdır.
132
yönetilecek ve yönetim
olursa asker şaşıtarzının gelenekleş-
MEI YAOCHEN: Askeri ve sivil meseleler farklıdır. usullerini askeri operasyon yönetiminde kullanmaya operasyon karışacaktır.
Sivil yönetim kalkarsanız,
ZHANG YU: İnsancıllık ve adalet kavramlarıyla sadece bir ülke yönetilebilir; ordu yönetilemez. Ordu manevralarla yönlendirilebilir ama ülke yönlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorumluluğu paylaşan sivil yöneticilerin askeri yöntemler hakkında bilgi sahibi olmadan vereceği kararlar askeri komuta zincirindeki birlikteliği bozar, askeri tereddüde iter. DU MU: Bunun ötesinde, emrindeki subaylarını yeteneklerine göre değerlendiremeyip, en yararlı olacakları pozisyonlara atamak için gerekli planlama becerisine sahip olmayan komutanlar da subaylarını otomatik olarak, yeteneklerini göz önüne almadan atadıklarından askeri tereddüde sürüklerler.
Bu konuda Haung Shigong," Yetki devretmeyi bilenler zeki, cesur, açgözlü ve aptalları göreve getirirler. Zekiler becerilerini göstermekten mutlu olurken, cesurlar içlerindeki hırsı odaya koyarlar. Açgözlüler kar elde etme peşine düşerken, aptallar ölüme meydan okurlar. deyse 'ded'
Ordunuz şaşkın davet ediyor' olacaktır
ve kararsız olacağınızdan
ise düşmanı üzerinize 'nerebaşınıza gelecek tek şey
MENG SHI: Ordudaki birlikler sorumlulukları ve ne yapacakları hakkında kararsızlığa düştüğünde, düşman bu organizasyon bozukluğundan yararlanmaya çalışacak ve büyük sorunlar doğuracaktır. SUN
TZU
17. Z a f e r için beş a n a k o ş u l u n b u l u n d u ğ u n u b i l m e l i y i z : (a) S a v a ş ı , n e z a m a n s a v a ş ı l ı p , n e z a m a n s a v a ş ı l m a y a c a ğ ım bilen kazanır. ( b ) S a v a ş ı , e l i n d e k i z a y ı f g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü d e e n iyi kullanan
kazanır.
133
(c) Savaşı, o r d u s u n u n her s e v i y e d e k i p e r s o n e l i n e aynı ruhu v e r e n kazanır. (d) Savaşı, d ü ş m a n ı n e n hazır o l m a d ı ğ ı z a m a n ı b e k l e m e s i n i bilen
kazanır.
(e) S a v a ş ı , a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l u p , sivil y ö n e t i m t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n kazanır.
YORUMLAR HO
YANXI:
Kendini
de
düşmanını
da
iyi
değedendir.
DU Y O U : Zaman zaman büyük bir birlik ne kadar istese küçük bir gruba saldıramaz. Yine zaman zaman güçlüyü zayıf kontrol edebilir. Bulunduğu duruma uyum gösteren zafere ulaşır. Eski bir deyişe göre," Askeri zafer sayıdan değil işbirliğinden kaynaklanır. " YU: Askeri manevralarda çoğunluğun azınlığı yenmesini sağlayacak yöntemlerin yanı sıra azınlığın galibiyetini sağlayacak yöntemler de vardır. Burada mesele sayıların doğru kullanımı meselesidir. ZHANG
Bunun yanısıra, ordudaki komutanlar aynı görüşü paylaşıyorlarsa emirlerindeki ordular arasında işbirliği kolaylaşacak, asker savaşa arzulu olacaktır Böyle bir ordunun karşısında durulamaz. Düşmanın karşısına çıkarken yenilmez ol. Wu Qui'nin sözleriyle," Kapıdan düşman görmüş gibi çıkmalısın." Shi Li de , "Daima hazır ol ki asla yenilme, "diyerek sürekli hazırlıklı olmanın bir ordu için önemini vurgulamışlardır. Zeka ve cesarete sahip komutanlara görevleri konusunda güvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Komutanlar asla sivillerce yönetilemez. LİN: Orduların hareketleri duruma göre dir. Bir orduyu cephe gerisinden yönetmeye yıpratıcı bir faktör bilmiyorum. JİA
WANG
runlu
esneklik göstermelikalkmaktan daha
XI: Askeri komutanların sivil yöneticilerce yönetilmesi zoolduğunda, tereddüt ve çekinme duygularına yer bırakıl-
134
manialıdır Aydın lider emrindekileri tanıyan ve yetki dağıtmayı bilen liderdir. Savaş alanında odaya çıkabilecek fırsatları tereddüt etmeden değerlendirmek savaşın yönünü değiştirir. Bu ise asla cephe gerisindekilerce anlaşılamaz HO Y A N X I : Kural olarak bir askeri harekatın her aşamasında en az yüz kere taktik değiştirme zorunluluğu vardır. Koşullar uygun olduğunda ilerlemek, zorunlu olduğunda durup, geri çekilmek gerekecektir. Savaş esnasında hükümetten görüş beklemek, yangın söndürmek için talimat beklemeye benzer. Emir geldiğinde odada küllerden başka bir şey kalmayabilir.
DU MU: Bir komutan ne cennetten ne dünyadan ne de aradaki insanlık tarafından kontrol edilebilir. Askerliğin ölümün kehaneti r İmasının nedeni budur. Komutan ölüm subayıdır. SUN TZU 1 8 . S o n u ç t a , d ü ş m a n ı v e k e n d i n i z i iyi b i l i y o r s a n ı z , y ü z l e r c e s a v a ş a bile g i r s e n i z s o n u ç t a n e m i n o l a b i l i r s i n i z . Kendinizi bilip, d ü ş m a n ı
bilmiyorsanız,
kazanacağınız
her z a f e r e karşın y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z . Ne kendi dinizi ne de d ü ş m a n ı b i l m i y o r s a n ı z , sizin için g i r e c e ğ i n i z her s a v a ş t a y e n i l g i
kaçınılmazdır.
YORUMLAR LI
QUAN: tehlike bunun zın durumunu
Gücünüzü neresinde? bilemiyorsanız
biliyor, düşmanınızı kovalayabiliyorsanız Ancak gücünüzü biliyorken düşmanınızafer hiç de garanti olamaz.
DU MU: Hükümetinizi düşmanınkiyle mukayese edin. Askeri liderlerinizi karşılaştırın. Lojistiğinizi ölçün. Bulunduğunuz arazi konumu ile düşmanın bulunduğu arazinin durumunu kıyaslayın. Bu karşılaştırmaların sonucunda kuvvetli ve zayıf yanlarınız ortaya çıkacaktır. Bu bilgi sayesinde ardı ardına karşılaşacağınız tüm çatışmalardan galip çıkma şansını yakalayabilirsiniz.
ZHANG YU: Düşmanı iyi biliyorsan saldırabilirsin. Kendini nıyorsan kendini iyi koruyabilirsin. Saldırı, savunma için kazandırır Savunma, bir saldırı stratejisidir. Bu bilinçte yüzlerce savaşa bile girseniz asla tehlikeye düşmezsiniz.
iyi tazaman iseniz,
Sadece kendini tanıyorsanız, enerjinizi muhafaza ediyor ve bekliyor olmalısınız, demektir. Savunma yapmayı bilirken saldırıyı bilmemek bu yüzden yarı zafer, yarı yenilgidir. vaşta
Savunma sanatını da saldırı yenilmeniz kaçınılmazdır.
sanatını
da
bilmiyorsanız
sa-
DU MU: Düşmanınızın iç yapısını, dış yapısına bakarak görürsünüz. Yapısı belirli bir düzende olmayanın içini görebilmek imkansızdır. Belirli bir düzeni sürdüreni ise anlamak kolaydır. Anlaşıl-, maz kazanırken, anlaşılır olan kaybedecektir.
WANG XI: Askeri düşmanın konumuna
operasyonlarda başarılı olanlar göre değiştirmesini bilenlerdir.
durumlarını
YU: Bu husus her iki ordunun savunma ve saldırı konumlarını gösterir. Orduların konumu gizli kaldığında düşman tarafından anlaşılamayacak, görüldüğünde ise düşman çatlaklarından sızma şansı bulacaktır. Ordunun yapısı saldırı ve savunma esnasında odaya çıkacağından, ordunun yapısı konusu, kuşatma planlanması ile de bağlantılıdır. ZHANG
1 36
B ö l ü m IV
TAKTİK
SUN TZU 1. Eski savaşçılar, önce kendilerini
yenilgi
uzakta tutarlar; sonra da düşmanı
olasılığından
y e n m e k için u y g u n
fırsatı kollarlar.
YORUMLAR ZHANG
noktasını MEI
Yenilmez beklemek ise
YU:
YAOCHEN:
açığını
bekleyip
olmak, kendini bilmektir. düşmanını bilmektir.
Konumunu
gizle,
iç
düzenini
Düşmanın
kur,
zayıf
düşmanının
saldır. SUN
TZU
2. Yenilgiden kendimizi korumak bizim elimizdedir. Ancak, d ü ş m a n ı y e n m e f ı r s a t ı n ı bize d ü ş m a n verir.
YORUMLAR DU MU: Ordunu düzenli tut, düşman saldırılarına her an hazır ol, izlerini yok edip düşmanın yapını anlamasına izin verme. Düşmanı gördüğünde avantajlı konuma geçene kadar bekleyip, zamanı geldiğinde saldır. WANG
ise
daha
Yenilmezlik bir çok açık vermektir.
XI:
savunma
SUN 3 . İyi b i r s a v a ş ç ı
kendisini
meselesidir.
Yenilir
TZU
yenilgiden koruyabilir, ancak
düşmanı yenmeyi garantileyemez.
I37
olmak
Y O R U M L A R
DU MU: Düşmanının anlaşılır bir yapısı yoksa, düşman rında size avantaj sağlayacak bir açık bulunmuyorsa, ne hazırlıklı olursanız olun düşmanı nasıl yenebilirsiniz?
hatlakadar
YU: Ordunuzun yapısını gizler, izlerinizi bırakmaz, daima düşman saldırılarına hazır olursanız yenilmezliğe ulaşırsınız. Ancak düşmanın gücü ya da zayıflığını göremezsek zaferden nasıl emin olabiliriz? ZHANG
SUN TZU 4. Sonuç olarak, üstün yetenekli
komutan gücü yeterli
olmasa da savaşı kazanmayı becerebilir.
YORUMLAR ÇAO
meyi
ÇAO:
de
Düşmanın
yapısını
çözmeyi
başaran
düşmanı
yen-
başarabilir.
DU MU: Bilebileceğiniz tek şey gücünüzün yetip yetmeyeceğidir. Yoksa düşmanı size şekilde gevşetmeye zorlayamazsınız.
düşmanı yenmeye avantaj sağlayacak
DU YOU: Düşmanı değerlendirip, düşman ordusunun yapısını çözdüğünüzde kimin kazanacağını belirleyebilirsiniz. Ancak, düşman yapısı belirsiz ve anlaşılamaz durumdaysa zafer sizin için belirgin olmayacaktır. HO YANXI: mıştır Zaferin pısının belirsiz
Zaferi bilmek, size yani yapacağınız elde edilememesi ise düşmana yani olmasına bağlıdır
hazırlığa düşmanın
kalya-
SUN TZU 5. Yenilmezlik
s a v u n m a t a k t i k l e r i n e bağlıdır,
m e k ise s a l d ı r ı y ı g e r e k t i r i r .
138
düşmanı
yen-
Y O R U M L A R
ÇAO ÇAO: Yenilmez savunma ze saldırdığında açık verecektir.
için
yapınızı
gizleyin
Düşman
si-
DU MU: Düşman saflarında açık görmediğiniz sürece yapınızı düşmandan saklayın Kendinizi yenilmez seviyede tutun ki elinizdeki güç yıpranmasın. Düşmanın zayıf yanını bulduğunuz an en uygun saldırı zamanıdır. YU: Elinizdeki gücün düşmanı yenmeye yeterli olmadığını bildiğinizde yapılacak en doğru iş bekleyerek enerjinizi tasarruf etmektir Düşmanın zayıf düştüğünü anladığınızda doğrudan düşmanın kalbine saldırın.
ZHANG
SUN TZU 6 . S a v u n m a d a k a l m a k , g ü ç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , s a l d ı r ı ise aşırı güç g ö s t e r g e s i d i r .
YORUMLAR WANG
olanak olanak
XI: Savunmada kalanların elinde kazanmak için yeterli yok demektir. Saldıranların elinde ise kazanmak için fazla bulunmaktadır.
Ll Q U A N : Gücü yeterli olmayan kalkacak olanın gücü bol olmalı.
savunmada
kalmalı.
Saldırıya
YU: Savunmada kalmamızın nedeni zafer için zorunlu bazı koşulların eksikliğidir. Bu nedenle bekleriz. Saldırıya geçmemizin nedeni ise elimizde düşmanı yenmek için gereğinden fazlasının bulunmasıdır. O zaman ilerleyip, saldırıya geçeriz Bunun anlamı topyekün zaferden emin olmadıkça savaşa girmeyeceğimiz, güvenlik içinde olduğumuzu görmedikçe savaşmayacağımız gerçeğidir. Bazıları malzeme yetersizliğinin zayıflık, malzeme fazlalığının ise güçlülük anlamına geldiğini iddia ederlerse de bu da her zaman doğru değildir. ZHANG
SUN TZU 7 . S a v u n m a s ı ile ü n l ü k o m u t a n t o p r a k t a k i h e r d e l i ğ e s a k l a n a b i l i r k e n , a t a k l ı ğ ı ile ü n l ü s ü c e n n e t i n ü s t k a t m a n l a r ı n d a k i y e r i n i alır. S o n u ç t a , b i r t a r a f t a k e n d i m i z i k o r u m a , d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r a l ı r .
YORUMLAR ÇAO: Arazinin engebeleri olan dağlardan, nehirlerden ve tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gökyüzünün doğal oluşumlarını saldırı manevralarında kullanmasını bilirler. ÇAO
DU MU: Savunmaya çekildiğinde sesini kıs, izlerini yok et. Yeraltı ruhları, hayaletleri gibi görünmez ol. Saldırıya geçtiğinde hareketlerin hızlı, savaş çığlıkların kan dondurucu olsun. Gökyüzünden akan gök gürültüsü gibi hızlı ol, şimşek gibi çak; durdurulmaz ol. XI: Sun Tzu burada bize savunmanın anlamının, düşman üzerinde etkili olacak bir saldırı yolu görülemediği sürece sinip, sessizlik içinde ve düşman tarafından görülmeyecek şekilde beklemek olduğunu anlatıyor. Saldırı ise ancak bir avantaj görüldüğünde düşünülmeli; saldırıya kalkıldığında olağanüstü hızlı davranılmalı, düşmanı hazırlıksız yakalamanın tüm avantajları kullanılmalı, düşmanın senin durumunu önceden sezip hazırlanmasına izin vermemelisin.
WANG
SUN TZU 8. Zaferi ancak görüş alanımıza girdiğinde
görmek savaş
ustalığının zirvesi değildir. 9. Savaşıp, ülkeler ele g e ç i r i l d i ğ i n d e , t ü m ülkenin " A f e r i n ! " d e m e s i de savaş ustalığının zirvesi değildir.
140
Y O R U M L A R
YU: Herkesin Gerçek bilgenin bildikleri kazanılan zafere herkes olanı görüp, saklanılan/
ZHANG
WANG XI: Sıradan getirecek koşulları
bildiği şeyler zaten çoktan gerçekleşmiştir. ise henüz gerçekleşmemiştir. Savaşta 'aferin' der. Ancak gerçek kutlama gizli bularak zafer kazanana yapılmalıdır.
insanlar zaferin bilemezler.
anlamını
bilseler
de
Ll QUAN: Savaşanları herkes görebilir. Herkesin bildiği ötesine ulaşamayan bilgiye ulaşmak bilgelik değildir.
zaferi
gerçeğin
LİN: Savunmada sıkı durup saldırıda zafere ulaşmak, yenilgi görmeden birarada kalmasını bilmek, zaferi önceden sezip, yenilginin kokusunu tam zamanında algılamak-işte buna gizemin gerçekleştirilmesi' denilir. JİA
SUN 10.Yerden
TZU
bir t ü y k a l d ı r m a k b ü y ü k b i r g ü c ü n s i m g e s i d e ğ i l -
dir. Ayı, g ü n e ş i g ö r m e k k e s k i n g ö r ü ş o l m a d ı ğ ı gibi, g ö k g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da kulak hassaslığını g ö s t e r m e z .
YORUMLAR WNAG
manı
XI: Herkesin bildiğini bilmek bilgelik olmadığı zorlu savaşlarla yenmek de ustalık değildir.
gibi
Ll QUAN: Bilge ve yetenekli lider başkalarının öngöremediği rinlikte planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmayı, ranlıkta kalmak olarak isimlendirmesinin nedeni budur. SUN TZU 1 1 . Eskilerin akıllı s a v a ş ç ı d e d i ğ i s a v a ş ç ı akıllılık unvanını sadece savaşta
kazanması
ile d e ğ i l , s a v a ş ı k o l a y l ı k l a
kazanmakta gösterdiği beceriklilikle elde etmiştir.
düş-
deka-
Y O R U M L A R
ÇAO ğunda
ÇAO:
saldır,
Düşmanın gizli zayıflıklarını bul, kazanmama şansı olduğunda
DU MU: Düşman strateijisini gördüğünde yap. Bu şekilde hazırlık için kullanacağın ve gizlilik kazanmayı garanti edeceğinden laylaşacaktır.
zaferden saldırma. gizlice kaynak senin
emin
oldu-
saldırı hazırlığı az olacağından için zafer ko-
YU: Zaferi ancak zorlu bir savaştan sonra garanti edebildiğinde bu zafere 'zor zafer' denilir. Gizliyi görüp, saklanmışı bulduğunda düşmanı daha hazırlanma şansı vermeden kırarak elde edeceğin zafere ise 'kolay zafer ' denir.
ZANG
SUN TZU 1 2 . K a z a n d ı ğ ı z a f e r l e r k e n d i s i n e n e ü n l ü bir a k ı l ,
ne de
cesaret madalyası getirir. 13. Z a f e r l e r i n i h a t a y a p m a y a r a k k a z a n ı r . H a t a y a p m a m a k z a f e r i k e s i n l e ş t i r i r . Ç ü n k ü , z a t e n y e n i l m i ş bir d ü ş m a n e l e geçirilmiştir
YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Yüce bilgelik açık olmaz. lamı yapılmaz. Gizliyi gördüğünde kazanmak cesaret ve akıl ile alakası ne?
Yüksek kazancın rekkolay olur; bunun
HO Y A N X I : Sorun odaya çıkmadan çözüldüğünde kim buna lılık der? Zafer, savaşılmadan kazanıldığında cesaretten kim eder?
akılsöz
YU: Gizli planlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik içinde getirir Düşman hakkındaki değerlendirmeyi sağlayarak zaferi doğuran bilgiyi kimse öğrenmez. Düşman komutanlarını suikast ile öldürerek düşman sancağını ele geçirenleri kimse görmez.
ZHANG
42
Kaybetmeden yeteneğinden ulaşacaktır LI QU rilmişse,
kazanmanın yolu düşmanı zayıf anında geçer. Ordunuz zafere o anda yapacağı
AN:
bu
Ordu yaşlı.asker düşman savaşı
görebilme saldırı ile
tembel, disiplin ve komuta şimdiden kaybetmiştir.
birliği
yiti-
SUN TZU 14. U s t a s a v a ş ç ı , pozisyonu
k e n d i s i için y e n i l g i n i n o l a n a k s ı z o l a c a ğ ı
hazırlar, d ü ş m a n ı y e n m e fırsatı d o ğ d u ğ u n d a
bu fırsatı kaçırmaz.
YORUMLAR Ll Q U A N : Toprağını bulan yok olur. Burada topraktan
ordu gelişir, toprağını yitiren ordu ise anlaşılan stratejik öneme sahip yerdir.
DU MU: Kaybetmenin olanaksız olduğu yer bize stratejik yenilmezlik getirir. Buralarda düşmanın size saldırması mümkün değildir. Düşmanın yenilgisini getirecek koşulların değerlendirilmesi ise düşman zayıf noktalarına uygulanacak casusluk faaliyetleri ile yapılacaktır. Bu durumda esas olan düşmanın koşullarının hiçbirinin değerlendirilme dışında kalmamasının sağlanmasıdır. SUN TZU 15. S a v a ş t a z a f e r s t r a t e j i s i n e s a h i p k o m u t a n
çatışmaya
ancak zaferi kazandıktan sonra girer. Yenilgiye mahkum k o m u t a n ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r , z a f e r e s o n r a y ö n e l i r .
YORUMLAR ÇAO yen
ÇAO: İşte bu arasındaki farktır.
HO YANXI: Askeri stratejisi hazırlamaktır.
husus,
bir
strateji
sahibi
ile
önceden
operasyonda ilk yapılacak iş Birlikler ancak o zaman
\4i
düşünme-
bir kazanma gönderilebilir.
Önceden planlamaz ve yacak olursanız zafer sizin
tüm için
strateijinizl ordunuzun gücüne hiç de belirgin olamaz.
daya-
LİN: Savaş hatlarınızı kurup düşman üzerine ilerlerken ne kendinizin ne de düşmanınızın durumunu bilmiyorsanız, zaferi ne kadar ararsanız arayın savaşın sonunda kendinizi yenmekten öteye gidemezsiniz.
JİA
SUN TZU 16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, D i s i p l i n F a k t ö r ü n e s ı m s ı k ı y a p ı ş ı r ; b ö y l e c e b a ş a r ı y ı k o n t r o l ü a l t ı n a alır.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Usta savaşçıların ilk yaptığı iş Ahlak Faktörünü sağlayarak yenilmezlik seviyesine yükselmek, kuralları koymak ve düşmanın yenilgisine neden olabilecek fırsatları kaçırmamaktır. Ll QUAN: Düşmanı avlarken birlik içinde bulunmak, suçsuz bir ülkeye saldırmamak, ordunun her girdiği yerden esir ya da ganimet almaya kalkmaması, ağaçları kesip kuyuları kirletmemek, geçtiğiniz şehir ve tepelerdeki tapınakları temizleyip arıtmak, yok olmak üzere olan bir ülkenin hatalarını yinelememekbunların tümüne Ahlak ve Ahlak Kuralları denilir.
Bir ordunun disiplin düzeyi askerlerinin verilecek emirlere ölümüne uyacağı seviyeye ulaşmışsa, ordudaki ödül ve ceza sistemi güvenilir ve adil ise bunu gerçekleştirmesini becerecek askeri lider, yolsuzluk içindeki her düşman karşısında zafere ulaşacaktır. SUN TZU 17. A s k e r i m e t o d ' d a (a) Ö l ç m e , (b) Miktar Kontrolü, (c) H e s a p l a m a , (d) Olanakların
Dengelenmesi,
(e) Z a f e r , ö n e m l i k ı s t a s l a r d ı r .
44
18. Ö l ç m e v a r l ı ğ ı - T o p r a ğ a ;
Miktar Kontrolü - Ölçmeye;
Hesaplama - Miktar Kontrolü'ne; Olanakların Dengelenmesi - Hesaplamaya; Zafer - Olanakların D e n g e l e n m e s i ne
borçludur.
YORUMLAR ÇAO
de
ÇAO: ölçümlerin kıyaslanması, nerede olduğunu gösterir.
WANG
XI:
Ağır,
her zaman
hafife SUN
19. M u z a f f e r bir o r d u n u n
karşı
20. Saldırıya g e ç e n nehir sularına
zaferin
de
yenilginin
galiptir.
TZU
k a r ş ı s ı n a ç ı k a c a k bir t o p l a m a o r d u -
nun ağırlığı, d e m i r g ü l l e n i n bir b u ğ d a y t a n e s i
bize
karşısında kefeye konacak
kadardır.
bir o r d u n u n g ü c ü d e r i n
bir k a n y o n a a k a n
benzer.
YORUMLAR DU MU: Ordumuzun savunmasının yapısı derin bir kanyonda biriken suyun miktarı gibi anlaşılmaz olmalıdır. Ordumuz saldırıya geçtiğinde de sel gibi akmalı, önünde kimse duramamalıdır. XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden güç savaşçılar moment gücünden yararlanarak savaşları, tüketmeden kazanmasını bilirler.
WANG
Usta rini
45
doğar. güçle-
Bölüm V ENERJİ
SUN TZU 1 . B ü y ü k bir g ü c ü n k o n t r o l ü ile bir k a ç k i ş i n i n k o n t r o l ü a y n ı p r e n s i p l e r e bağlıdır. Sadece rakamların bölünmesi gerekir 2. K u m a n d a n ı z altında bulunacak
büyük
bir o r d u ile k ü ç ü k
bir b i r l i k a r a s ı n d a b ü y ü k bir f a r k y o k t u r . S a d e c e i ş a r e t l e me kullanımı değişir.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Flama katların koordinasyonu
ve seslenmeler birliklerin ilerlemesi için kullanılan işaretlerdir.
ve
hare-
SUN TZU 3. O r d u n u z u n d ü ş m a n saldırısına sarsılmadan d a y a n a b i i m e sinin güvencesi dolaylı veya d o ğ r u d a n yapılacak
manev -
ralara bağlıdır.
YORUMLAR LİN: Düşmanı karşınıza aldığınızda, koordineli sürpriz baskınlarla çevresini kuşatacak olursanız, düşman karşısında daima kazanır, asla yenilmezsiniz.
JİA
YANXI: Ordu birbiri içinde eriyen pekçok dönüşüm geçirir. Orduda hiç bir şey ne ılımlı, ne de sivridir. Asker adil bir amaç için yetiştirilmişse bu asker ılımlıdır. Düşmanın karşısında değişim göstermesini bilen ordu ise sivridir. Sizin açınızdan ılımlı olanı, düşmanın sivri görmesini; sivri olanı ise ılımlı görmesini sağlayın. Ilımlı sivri, sivri ılımlı olsun. Genellikle, tüm askeri operasyonlarda HO
l-K)
aynı anda hem ılımlılık hem de sivrilik, yani doğrudan savaş ve sürpriz baskınlar bir aradadır. Ilımlı ve sivri yöntemlerin bir arada kullanılmadığı savaşlarda kazanılacak zafer sadece şanslı bir zafer olacaktır YOL): Neyin ılımlı neyin sivri olduğu hakkında herkesin farklı açıklamaları vardır. Ilımlılık ve sivrilik sabit olmayıp daha çok çembere benzer. Tang Hanedanının ünlü savaşçı imparatoru Taizong düşmanın ılımlılık ve sivrilik düşüncelerini önceden anlayıp, kullanarak düşmanı nasıl gafil avladığını. ılımlı ve sivri yöntemleri birarada kullanarak düşman tarafından anlaşılamadan nasıl zafer kazandığını anlatır. ZHANG
SUN TZU 4. O r d u n u z u n d ü ş m a n ü z e r i n d e k i etkisinin y u m u r t a karşıs ı n d a k i d e ğ i r m e n t a ş ı n a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n zayıf v e g ü ç l ü yanlarını k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i başarınıza bağlıdır.
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Tam
boşluğa
tam
dolulukla
saldır.
YU: Usta savaşçı düşmana gitmez, düşmanı kendisine getirir. İşte buna düşmanın ve bizim doluluk ve boşluk prensibimiz denir Düşmanın üstünüze gelmesini sağladığınızda üzerinize gelecek düşman gücü boşalmış olacak, düşman üzerine gitmediğiniz sürece ordunuz dolu kalacaktır Boşluk üzerine dolulukla saldırmak yumurtaya değirmen taşı ile saldırmaya benzer. Yumurtanın kırılması kaçınılmazdır.
ZHANG
SUN TZU 5 . Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r m e k t e kullanılır; a n c a k z a f e r i n g ü v e n c e s i dolaylı m e t o t l a r d a d ı r .
YORUMLAR ÇAO lırken;
Düşmanla doğrudan karşılaşma, düşmanı kanatlardan sürpriz baskınlar düzenlemektir.
ÇAO:
N 7
karşıya
a-
SUN TZU 6. B e c e r i y l e u y g u l a n a n dolaylı t a k t i k l e r hava ya da yer yüzü
gibi t ü k e n m e z ;
nehir ya da
ı r m a k l a r ı n akışı gibi
d u r m a z ; g ü n e ş y a d a a y gibi y e n i d e n d o ğ m a k için b a t a r ; dört mevsim gibi geri gelmek üzere gider.
YORUMLAR Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluğu simgeler. Nehirler kesintisiz akışın temsilcisidir. Beklenmedik sürpriz baskınlar tıpkı hava koşullarının bitmek, tükenmek bilmeyen değişikliğine sahiptir. Y U : Güneş ve ay gökyüzünde yol alırlar; batar ve yeniden doğarlar, ûöd mevsim birbirini takip eder; canlanır ve sönerler. Sürpriz baskınlarla geleneksel doğrudan savaş da aynı benzerlik ve bütünlük içinde başlar ve sürekli dönüşüm gösterir.
ZHANG
SUN TZU 7. Sadece yedi nota bulunmasına karşın bu yedi notanın karışımından
pek çok melodi yaratılır.
8. S a d e c e beş ana renk ( mavi, sarı, kırmızı, beyaz ve siyah) o l m a s ı n a k a r ş ı n b u b e ş r e n g i n k a r ı ş ı m ı ile s ı n ı r s ı z r e n k üretilebilir. 9. S a d e c e d ö r t t a d (acı, ekşi, tatlı, tuzlu) b u l u n m a s ı n a karşın b u d ö r t t a d ı n k a r ı ş ı m l a r ı ile s o n s u z s a y ı d a l e z z e t o r t a y a çıkar. 10. Savaşta, d o ğ r u d a n ve dolaylı
olmak üzere ikiden fazla
s a l d ı r ı m e t o d u y o k t u r . A n c a k b u iki m e t o d u n k a r ı ş ı m l a r ı çeşitli
manevra yöntemlerini oluşturur.
1 1 . D o ğ r u d a n m e t o d da dolaylı m e t o d da s o n u n d a b i r b i r i n e bağlanır. Asla
Bu sonsuz dairede ilerlemek gibidir.
bitmez.
I6I
Y O R U M L A R
MEI
YAOCHEN:
WANG
XI:
Düşman
Değişken harekatın sizi tüketemez.
kullanımı
sınırsızdır.
SUN TZU 12. Orduların saldırısı sel baskınına b e n z e r .
Karşısına çıkan
taşları bile s ü r ü k l e r . 1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n k a l i t e s i a v ı n a s a l d ı r ı p p a r ç a l a y a n şahinin süzülüşündeki ahenge, z a m a n l a m a y a benzer. 14. B u n e d e n l e , usta s a v a ş ç ı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç , k a r a r v e r m e d e çabuk olandır. 15. Enerji g e r i l m i ş y a y , k a r a r s a o k u n a t ı l m a s ı d ı r .
YORUMLAR DU MU: Ordunun bırakıldığında düşmanı nedeni budur.
savaş yok
momenti eder. SUN
16. Savaşın gibi
öylesine şiddetlidir ki serbest Gerilmiş yaya benzetilmesinin
TZU
kargaşa ve gürültüsü
içinde düzensizlik varmış
gözükse de bu yanıltıcıdır. Bütün
karışıklık
içinde
o r d u n u n b a ş ı ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r , a n c a k b u a y n ı z a manda yenilginin
ilacıdır.
17. Çalışılmış d ü z e n s i z l i k , d i s i p l i n i n ; çalışılmış k o r k u , c e s a r e t i n ; ç a l ı ş ı l m ı ş zayıflık, g ü ç l ü l ü ğ ü n hazı rlayı cıs ıd ır
YORUMLAR Ll QUAN: tını sağlamayı kalmayacaktır.
Hükümetin düzenini istismar edip, yönetilenlerin ihmal ederek halkı gücendirmişsen orada
14 9
rahadüzen
JİA güç, olur.
LİN: Düzeni kötüye kullanmak düzensizlik yaratır. Cesaret ve kötüye kullanıldığında ise korkaklık ve zayıflık yaratılmış
DU MU: Bu sözlerin amacı şudur. Düşmanı ülkenin düzensizlik içinde bulunduğuna inandırmanın ilk koşulu tam bir düzene sahip olmaktır. Ancak o zaman yapay düzensizlik yaratılabilir. Düşmanı korkak olduğuna inandırmanın da tek yolu tam anlamıyla cesur olmaktır. Ancak o zaman korkaklık taklidi yapılabilir. Düşmanı gevşetmek amacıyla kendini zayıf göstermenin yolu da tam anlamıyla güçlü olmaktadır. Zayıf rolü oynamak o zaman kolay olacaktır. SUN TZU 18. Düzenliliği d ü z e n s i z l i k pelerinin altına s a k l a m a k kısaca bir b ö l m e örtmek,
meselesidir.
ilerisi
için
Cesareti
enerji
ürkeklik gösterisi
biriktirmektir.
ile
Gücü zayıflık
m a s k e s i altına a l m a k s a savaş t a k t i k manevrasıdır.
YORUMLAR WANG Wl: Düzen ve düzensizlik, örgütlenme değişiklikleridir. Örgütlenme, düzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklık, moment ye da güç değişiklikleridir. Güç ve zayıflık da yapı değişiklikleridir. Ll Q.UAN: Moment gücüne sahip ordular ürkek olduklarında bile cesurlasın Moment gücünü yitiren ordu ise cesur bile olsa ürker. Savaş kanununda hiç birşey sabit kalmaz; momente göre herşey değişin CHEN HAO: Ürkek ayağını sürürken cesur çabuk davranır. Düşman ilerlemediğini gördüğünde ürktüğünü düşünecek ve seni hafife alacaktın O zaman, düşmanın gevşemesinin sağlayacağı avantajı moment gücü olarak alarak saldır. SUN TZU 19.
Böylece d ü ş m a n ı h a r e k e t e z o r l a m a ustalığına s a h i p k o m u t a n , d ü ş m a n ı yanıltıcı m a n e v r a l a r ı ustalıkla kul-
150
lanır;
d ü ş m a n a bazı ö n e m s i z y e m l e r v e r i p d ü ş m a n ı
y e m e saldırtır. 20. Yemleri sürekli olarak g ö s t e r e r e k düşmanı
s ü r e k l i ha-
reket e t m e y e z o r l a r ; s o n r a d a asıl o r d u s u y l a p u s u y a yatar, düşmanı bekler.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın takip olduğunuzu belidecek yemlerdir. şinde olacaktır
edeceği yemler düşmana tükenmiş Düşman daima avantajın pe-
DU MU:Yalnızca tükenme ve zayıflık izlenimi vermek değildir. Düşmanınızdan güçlü olduğunuzda düşmanı üstüne çekmek amacıyla kendini düşmanına zayıf göster. Düşmanından zayıf olduğunda İse kendini olduğundan güçlü göstererek düşmanın üzerine gelmesine engel ol. O zaman, düşmanının hareketlerini yönlendirmiş olursun. Düşman avantajlı bir durumun peşine düşeceğinden seni takip edecek, bu da sana düşmanı kuracağın bir tuzağa çekmekte fırsat yaratacaktır XI: ister düşmanının seni takip etmesini sağla, isterse senden bir şey almaları için tahrik et, emrinde savaşa hazır kuvvetin bulunmasına dikkat et.
WANG
SUN
TZU
21 . Akıllı s a v a ş ç ı , b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; b i r e y s e l bazda, s a v a ş ç ı l a r ı n d a n aşırı b e k l e n t i d e b u l u n m a z . risini d o ğ r u
adamları seçip,
Bece-
yan yana getirerek birleşik
enerjiyi üretip, kullanmakta gösterir.
YORUMLAR Ll QUAN: Savaş esnasında moment gücüne sahip olduğunda, en ürkek asker bile cesaretle dolacaktır. O zaman aralarından yeteneklerine göre seçim yapmak ve uygun sorumluluklar ver-
mek mümkün olabilecektir. Cesur olan savaşabilir, savunabilir, zeki olan da bilgi akımını sağlar. Böylece, rarsız kimse kalmaz.
dikkatli olan orduda ya-
ME1 YAOCHEN: Sıradan insanlardan bireysel güç beklemek zordur, ancak moment gücü ile insanları hareketlendirmek daha kolaydır. Lidere düşen, doğru kişileri seçip moment gücünün işi yapmasını beklemektir.
YU:Sorumluluk dağıtmanın ana kuralı, açgözlülüğün, kandırmanın, zekanın ve cesaretin kullanılmasıdır. Her bir faktörün cazibesi kullanılırken, insanları yapamadıkları işler için suçlamaktansa her birine kapasitelerine uygun sorumlulukları belirlemelisin.
ZHANG
SUN TZU 22. Savaşçılar,
birleşik
enerjiyi
kullandığında,
düşmanın
üzerine t e p e l e r d e n aşağı y u v a r l a n a n taşlar gibi akarlar. Unutmamalı ki
bir t a ş
düzlükte hareket edemez; dört
k ö ş e l i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . S a v a ş ç ı , t a ş l a r ı n ı n y u varlak olmasını sağlamalıdır.Ustalık budur. 2 3 . Usta savaşçıların ürettikleri enerji binlerce metrelik dağlardan y u v a r l a n a r a k dolu dizgin akan yuvarlak taşların momentidir. Bu enerji hakkındaki sözlerimin sonudur.
YORUMLAR DU MU: Bin metre yüksekteki dağdan yuvarlanacak kayaları durdurmak imkansızdır. Bunun nedeni kayalar değil, dağdır. Zayıf ile cesuru yanyana getirip, birleştir; zafer için savaşma cesaretini aşılamış olursun.Bunun nedeni bireyler değil birlikteliğin momentidir. DU MU: Akıllı komutan doludan nedenle yapacağı ilk iş kendisinin doluluğunu anlamak olmalıdır.
uzakta durup, boşa saldırır.Bu ve düşmanının boşluğunu ve
B ö l ü m VI
GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU 1 . S a v a ş a l a n ı n a ilk
gelip düşmanını
b e k l e y e n d i n ç kalır,
sonradan gelip, gelir gelmez savaşa girense daha savaşın
başında tükenir.
YORUMLAR JİA LİN: Savaş alanına ilk olarak gelerek avantajlı pozisyonlara yerleşen taraf düşmanı beklerken dinlenecektir. Düşman, bu şekilde avantajlı bir pozisyona yerleştiğinde düşmanın üzerine gitmeyip, birliklerinizi başka bir üsse yerleştirin. Düşmanın üzerine saldırmayacağınızı açıkça belidin. Böyle davrandığınızda düşman her hangi bir stratejinizin olmadığına inanarak yerinden çıkacak, üzerinize gelecektir. O zaman durumu çevirip, kendinizi yormadan düşmanı yıpratma fırsatını ele geçirmiş olursunuz. SUN 2 . Akıllı s a v a ş ç ı
kendi
TZU
kararını d ü ş m a n a kabul ettirir; düş-
m a n ı n k e n d i k a r a r ı n ı z o r l a m a s ı n a izin v e r m e z .
YORUMLAR DU MU: Düşmanı üzerine manı beklemelisin. Düşmanın kıracaktır.
çekerken üstüne
gücünü muhafaza edip düşyürümek askerinin gücünü
YU: Düşmanını üstüne çektiğinde düşmanın gücü boşalacaktır. Düşmanın üzerine saldırmadığında elindeki gücün dolu kalacaktır. Buna düşmanı boşaltırken dolu kalma sanatı denilir.
ZHAG
SUN TZU 3. D ü ş m a n a avantaj sunarak düşmanın ya kendi istediği şekilde y a k l a ş m a s ı n a
müsaade eder ya
da vuracağı darbe-
lerle d ü ş m a n ı n y a k l a ş m a s ı n a o l a n a k t a n ı m a z .
YORUMLAR HO Y A N X I : dinlenirken o ZHANG
baştan düşman
Düşmanı yorulsun.
kullanacağın
yemlerle
baştan
çıkart
ki
sen
YU: Düşmanı üstüne çekmenin tek yolu ganimetlerle çıkartmaktır. Düşmanı kendinden uzakta tutmanın yolu da için değerli olan ne varsa ona zarar vermektedir.
ÇAO ÇAO: Düşmanı üzerine kullanırken sana saldırmasını için koşmak zorunda kalacakları
çekmek için ganimetlerin engellemek istediğinde yerlere saldırı düzenle.
cazibesini savunmak
DU YOU: Düşmanın geçmek zorunda olduğu bir geçidi tutarken düşmanı sana saldırtmayı başardığında düşmanın sana ulaşması olanaksızdır. Eskilerin dediği gibi. deliğin başındaki bir kedi onbin farenin çıkmasına engel olur; vadideki bir kaplan onbin geyiği durdurur. SUN TZU 4. Düşman d i n l e n m e y e çekildiğinde yorar, yiyeceği bolsa açlığa düşürür,
kamp kurmuşsa hareket etmeye zorlaya-
rak d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e e t m e z . 5. Düşmanı savunmaya zorlayacak noktalarda gözükür, beklenmediği yerlerde bulunur.
YORUMLAR ÇAO larını yerde dıma
ÇAO: Düşmanını yaratacağın sorunlarla yor. Ulaştırma yolkesip açlığa mahkum et; kutsal varlıklarına saldır; gittikleri karşılarına çık böylece düşmanının saldırdığın yerlere yarkoşmasına neden ol
LI QUAN: Düşmanına beklemediği anda saldırarak canını kurtarmak için kaçmak zorunda bırak. Malzemesini yakıp, tarlalarını talan ederek aç bırak Kritik noktalaıda beklenmedik anda karşısına çıkıp saldırarak düşmanına rahat verme.
DU MU: Düşmanını açlıktan yok etme sanatı sadece düşman malzemelerini yok etmekte değildir. Altıncı Yüzyılın sonlarında Yuwen Huaji, ordusunu Li Mi üzerine sürüyordu. Li Mi, Huaji'nin elindeki stokların yetersiz olduğunu biliyordu. Bu nedenle yenilgiyi kabullenmiş numarası yaparak anlaşma önerdi. Düşmanının bu durumu Huaji'nin hoşuna gitti. Li Mi'nin nasılsa kendisine malzeme vereceği düşüncesi ile elindeki stokları askerine dağıtarak askerinin bir güzel karnını doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek stoğu bitti. Bunun üzerine Li Mi'nin Huaji'nin yanına geçmiş numarası yapan komutanları Li Mi'nin yanına döndüler. Savaş Huaji- 'nin sonu oldu SUN TZU 6. Ordu, düşmanın bulunmadığı arazide geniş mesafeleri rahatça alabilir. 7. Saldırılarınızdan başarıdan emin olmanın yolu, düşmanca savunulmayan noktalara saldırmaktır. Savunmanızın venliğinden de düşmanın saldırmasının
gü-
imkansız olduğu
noktaları tutarak emin olabilirsiniz.
YORUMLAR CHEN HAO: Düşman hatlarındaki bir gediğe saldırı bu noktada düşman savunmasının bulunmaması demek değildir. Düşman savunmasının sağlam olmadığı, düşman kampının yeterince nöbetçiye sahip olmadığı, komutanların zayıf, birliklerin düzensiz olduğu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayrı kaldığı bir ordunun karşısına düzenli ve sıkı hazırlanmış bir ordu ile çıkacak olursanız düşman önünüzde eriyip, yok olacaktır. Böyle bir durumda adeta kimsenin yaşamadığı ıssız ülkelerden geçiyor-
155
muşçasına siniz.
yorulmadan,
sıkıntı
çekmeden
ilerlediğinizi
görecek-
SUN TZU 8. Saldırıda başarılı k o m u t a n neyi s a v u n d u ğ u n u b i l e m e y e n d ü ş m a n a saldırır; s a v u n m a d a neye saldırdığını bilmeyen
b a ş a r ı l ı o l a n k o m u t a n ise
d ü ş m a n a karşı mevzilerini
savunandır.
YORUMLAR DU M U : . Düşmanın sol cenahı hazır ise sağından çıktığında yemlerle kandırıp ardından vur. LI
QU
AN:
İlerisini
düşünmeyeni
ele
geçirmek
saldır.
Karşına
kolaydır.
CHEN HAO: Düşmanın saldırmayacağına güvenme; kendi eksiklerini tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediğin her yere saldırabilir ya da istediğin her yerde savunmanı kurabilirsin, işte o zaman askeri stratejinin eksiksiz olduğunu düşünebilirsin XI: Düşmanın açık noktalarına saldır: askeri liderliğinin yetersizliği; bidiklerin yetersiz eğitimi, savunmadaki zaaflar, hazırlıktaki gevşeklik, kudarma operasyonlarındaki yeteneksizlik, gıda sıkıntısı, psikolojik birlik eksikliği.
WANG
Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterliliği; askerinin mükemmelliği, savunmadaki dayanışma, hazırlıktaki disiplin, kurtarma operasyon becerisi, gıda bolluğu, psikolojik birliktelik. ZAHNG YU: Saldırıda usta savaşçılar manevralarını gökyüzünde yaparlar; böylece düşmanları onların nereden geleceğini sezip hazırlanamaz. Hazırlık yapılması imkansız olduğunda saldırdığın yer düşman tarafından savunulamayacaktır.
Savunmada usta savaşçılar toprağın böğrüne saklanıdar; nerede olduklarını anlamak olanaksızdır. Nerede olduğun bilinemediğinde kuracağın savunmaya saldırı olanaksızdır. SUN TZU 9. Kurnazlık ve gizlilik denilen kutsal s a n a t ! Senin s a y e n d e g ö r ü n m e z olmayı;
senin sayende
duyulmaz olmayı ö ğ -
renip, düşmanın kaderini elimizde tutuyoruz.
156
Y O R U M L A R
ÇAO
ÇAO:Bu,
doğru
bilginin
düşmana
sızmaması
demektir.
LİN: Emirler tam olarak yerine getirildiğinde askerin tüm içtenliği ile sadık olacak, savunma hazırlıkları tam güvenceye kavuşacaktır. Kendini bu kadar 1 iyi saklayıp sırlarını koruduğunda düşman gerçek yapın hakkında tam bilgiye ulaşamayacağından ne yapacağı konusunda emin olamayacaktır. Haber almaları başarısız kalacaktır.
JİA
MEI YAOCHEN: Saldırıda usta savaşçılar sırlarını asla açıklamazlar. Savunmada usta olanlar ise derinliğine düşünüp, asla açık nokta bırakmazlar. MU: Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. vunma, hareket saldırıdır. Düşmanın yaşamı ya da elindedir. Düşmanın kaderi sensin. DU
DU Y O U : zemli bir ruh
öylesine ustalıkla saklanmalısın gibi değişken olmalısın.
Sessizlik saölümü senin
ki görünmez
MEI YAOCHEN: Yapısızlık öylesine sır içeren bir düşmanın asla casusluk yapamaz. Sessizlik öylesine çabukluktur ki kimse seni göremez.
olup,
gi-
gizliliktir ki gizemli bir
SUN TZU 10. D ü ş m a n ı n zayıf noktalarını hedef alırsanız i l e r l e r k e n direnişle karşılaşmazsınız;
düşmandan çabuksanız
d ü ş m a n t a k i b i n d e n rahatlıkla kurtulursunuz.
YORUMLAR HO sini
YANXI: biliyor ve
Birliklerin düşmanın açıklarından geçerek ilerlemegeri çekilirken süratlerinin avantajından yararlana-
biliyorsa, düşman manı yenebilirsin
seni
yenme
şansını
yakalayamadan
sen
düş-
YU: Düşmandan uzakta beklerken, düşman hatları arasında bulacağın bir gediğe beklenmedik bir anda hızla saldırdığında düşman seni nasıl durdurabilir ki? Amacına ulaşır ulaşmaz, olanca süratle bulunduğun sağlam mevzilere geri döndüğünde düşman seni nasıl takip edebilir ki? Askeri koşullar sürate bağlıdır. Rüzgar gibi gel, şimşek gibi git; o zaman düşmanların seni asla yenemeyecektir. ZHANG
SUN TZU 1 1 . D ü ş m a n ister d e r i n bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a , i s t e r s e y ü k s e k bir t e p e d e m e v z i d e
bulunsun, çatışmaya
girmek
arzusundaysak düşmanı bizim istediğimiz yere çekip, bizim koşullarımızda savaşmaya zorlamalıyız.
YORUMLAR ÇAO larını
ÇAO
ve kontrolüne
Düşmanın iaşe yollarını kes, dönüş yoldüşmanın önemli sivil liderlerine saldır.
Ll
QUAN:
al
ve
DU MU: Sen dikendeyken düşman işgale geldiğinde, düşmanın malzeme akışını durdur ve düşmanın geri dönüş yolunu kapat. Düşman topraklarında işgale kalktığında ise düşmanın sivil liderlerine saldırılar düzenle. SUN TZU 12. S a v a ş ı a r z u l a m a d ı ğ ı m ı z d a ise, k a m p ı m ı z ı n izleri o r t a d a olsa bile,
bıraktığımız
izlerle o y n a y a r a k d ü ş m a n ı şaşır-
tabiliriz
YORUMLAR LIO.UAN: dıramasın
Düşmanını
şaşıdarak
yanlış
yollara
yönelt
ki
sana
sal-
DU MU: Düşman saldırmak üzere üzerine geldiğinde karşısına çıkmaktansa stratejik bir değişiklik yaparak düşmanı şaşırtıp özgüvenini sars. O zaman düşman saldırı düşüncesini unutup, sana karşı saldırı konusunda kararsız kalacaktır YU: Kendi topraklarında bulunduğunda, elindeki askerin sayısına oranla yeterli malzemen olması halinde, düşman senin üzerine elindeki asker sayısına oranla yetersiz malzeme ile gelmişse hemen savaşmamak senin lehine olacaktır. Savunmanın yeterince güçlü olmaması nedeniyle düşmanın senin üzerine saldırmaya cesaret edememesini arzu ediyorsan, düşmanı şaşırtıp senden uzakta tutacak bir plan hazırla. Örneğin, bir seferinde Sima Yi, tam Zhuge Liang'a saldırıya kalkacağı sırada düşmanının bayraklarını indirdiğini, savaş davullarını kaldırdığını, kapıları açıp yolları temizlediğini görünce bir tuzaktan çekinerek saldırıdan vazgeçer; birliklerini geri çekip oradan uzaklaşır. ZAHNG
SUN 13.
TZU
Düşmanın pozisyonunu öğrenip,
kendimizi düşmandan
g i z l e y e r e k g ü ç l e r i m i z i d a ğ ı t m a d a n bir a r a d a t u t a b i l i r i z . Bu arada düşmanı bölmeyi başarmak çok önemlidir.
YORUMLAR YU: Senin için normal olanı, düşmanın anormal görsün; senin için anormal olanı, normal sansın. Bu durum düşmanı yapısını belli etmeye sürükleyecektir. Alışılmadığı alışıldık, alışıldığı alışılmadık olarak kullanma yeteneğini bir girdap değişkenliğine getirdiğinde, kendini düşmanından tümüyle gizlemiş olursun. Düşmanın gerçek yapısını gördüğünde yapacağın tek iş elindeki tüm gücü doğru noktaya sevk etmektir. Düşman seni göremediğinden her noktasını güvenlik altına almak amacıyla elindeki kuvvetlerini bölmek zorunda kalacaktır. ZHANG
159
SUN TZU 1 4 . D ü ş m a n ı p a r ç a l a r a b ö l e r k e n k e n d i g ü ç l e r i m i z i bir a r a d a t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı, ayrı birimlerinin karşısına güç
tek
halinde çıkabiliriz.
YORUMLAR Düşmanın zayıf ve kuvvetli olduğu yanları gördüğünde detaylı hazırlıklara gerek duymayacak ve tüm gücünü bir noktaya toplayacaksın, öte yandan, senin yapını tam çözemeyen düşman pek çok noktayı aynı anda denetleyebilmek amacıyla elindeki güçleri ayırmak zorunda kalacaktır. Bu durumda senin elindeki birleşik güç, karşısındaki bölünmüş parçalara karşı kesinlikle üstünlük kazanacaktır.
ZHANGYU:
SUN TZU 15. B ö y l e c e z a y ı f l a t t ı ğ ı m ı z d ü ş m a n güçle saldırabilirsek,
k u v v e t l e r i n e ü s t ü n bir
düşmanlarımızı zora düşürebiliriz.
YORUMLAR DU MU: Kendini tam anlamıyla sağlam/aştırıp, tüm engelleri kurduktan sonra düşmanın gerçek durumunu anlamasına fırsat vermeden çık ve saldırıya geç. Düşmanını öylesine rahatsız edip şaşıd ki, korku içinde birliklerini bölerek her yanını birden savunmak zorunda kalsın. Bu aynen yüksek bir tepeye çıkarak kalın bir ödünün ardından düşman kalesinin durumunu izlemeye benzer. Böyle bir durumda, düşmana kendi saldırı ya da savunma düzenini anlama fırsatı vermeden düşmanın tam durumunu anlamış olursun. O zaman, düşman kuvvetleri bölünmek zorunda kaldığında senin kuvvetlerinin bir noktada toplanması mümkün olur. Bilindiği gibi birleşik güçler her zaman için dağınık güçlere karşı üstün gelir.
60
SUN TZU 16. D ü ş m a n a s a l d ı r m a y ı a r z u l a d ı ğ ı m ı z n o k t a y ı ç o k u s t a c a saklamalıyız. O zaman düşman
pek çok olasılığı
anda göz önüne a l m a k z o r u n d a kalacak; bir n o k t a d a b i r l e ş t i r m e s i n e e n g e l
aynı
bu da güçlerini
olacaktır.
Karşımıza
t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a caktır.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman yapını, düzenini anlayamadığında şüpheye düşer ve tüm yönlerini savunma telaşı içinde elindeki güçlen bölmek zorunda kalır. Bu düşman birliklerinin küçük ve dolayısıyla zayıf birimler halinde kalmasını doğurur WANG
verme,
XI: yoksa
Düşmana asla tüm kuvvetini o
nereden noktaya
saldıracağını toplar.
anlama
fırsatı
SUN TZU 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a ; d ü ş m a n , ö n c e p h e s i n i ye kalktığında ard cephesini, solunu kalktığında
sağını zayıflatacak;
güçlendirme-
kuvvetlendirmeye
her y ö n e d e s t e k s a ğ l a -
m a y a ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise h e r c e n a h ı b i r d e n g ü c ü n ü y i t i r e cektir.
YORUMLAR DU YU: dığında,
Birlikler çeşitli yönleri güven doğal olarak küçük birimlere
altında tutmak üzere dağılbölünmek zorunda kalırlar.
SUN TZU 18. Olası ç a t ı ş m a l a r a her an hazır o l m a kaygısı d ü ş m a n birimlerini zayıflatacak, düşmanı bu tür çabalara zorlama da bize sayısal
üstünlük sağlayacaktır.
19. Savaşılacak yer ve z a m a n ı bilirsek, konsantre edebiliriz.
I6I
kendimizi savaşa
2 0 . A m a , yer ve z a m a n b i l i n e m i y o r s a sol cenah, sağ c e n a h a , a r d ç ı l a r , ö n c ü l e r e y a r d ı m e d e m e y e c e k t i r . H e l e bir d e ordunun uç noktaları arasında büyük mesafe varsa b u p r o b l e m d a h a d a ö l d ü r ü c ü d u r u m alır.
YORUMLAR DU
YU:
jisiz giden,
Filozof Guan'ın savaşta
kendi
da
söylediği gibi düşmanın
kendini yok SUN
üzerine
strate-
eder.
TZU
2 1 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i s a y ı o l a r a k bizden
üstün bile olsa s o n u n d a zafer bizim o l a c a k t ı r .
YORUMLAR Ll Q U A N : Savaş yerini ve zamanını bilmediğinde elindeki güç düşmandan sayıca üstün bile olsa, nasıl olur da düşmanı yeneceğin konusunda emin olabilirsin? M E N G SHI: Düşmanına savaş yeri ve tanımazsan zafer her zaman senindir.
zamanını
kestirme
şansı
SUN TZU 22
Düşman sayıca
bizden
üstünken
savaşmaktan
caydırabiliriz.
keşfetmeye,
zafere
bile d ü ş m a n ı
Bu
yönelik
da
bizimle
onun
planlarını
stratejilerini
önceden
anlamaya bağlıdır YORUMLAR J İ A L İ N : Düşman sayıca üstün olsa bile şayet senin gücün hakkında yeterli bilgiye sahip olamaz ve düşmana sürekli olarak düzenleyeceğin baskınlarla düşmanı kendini koruma zorunda bırakacak olursan, düşman savaş planı hazırlama fırsatı bile bulamayacaktır.
162
ZHANG
YU: güçle gelmesine çıkamaz.
Düşmanı güçlerini bölmeye zorla ve asla izin verme. O zaman kimse
üzerine seninle
tam başa
SUN TZU 2 3 . D ü ş m a n ı kızıştırıp g ü c ü n ü , h a r e k e t k a b i l i y e t i n i anlayın. Saldırıya zorlayıp, kendisini ortaya ç ı k a r t m a y a ,
kuvvetli
v e zayıf n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n .
YORUMLAR MENG SHI: et; o zaman CHEN ranışlar yapısını
Düşman planlarını
koşullarını iyi değerlendir, ne yaptığını ve gerçek durumunu anlarsın.
HAO: Düşmana saldırın ya da tam göstererek dikkatini çekin. Düşmanın anlamanın en kolay yolu budur.
tersine saldırı
takip
kaçar gibi davve savunma
DU MU: Düşmanı karıştırıp karşılık vermesini sağladığınızda düşmanın gerçek davranışını, düzenli ya da düzensiz olduğunu anlarsınız.Askeri deha Wu Qi düşman komutanlarını değerlendirmek için şu stratejiyi geliştirmişti: Cesur askerlerden oluşan başıbozuk görüntüde bir birlik kurup düşman üzerine ani saldırılar düzenleyin. Küçük çatışmalara girdikten sonra hemen kaçmalarını sağlayın ve düşmanın ne yapacağını dikkatle izleyin. Düşman bidikleri konumlarını bozmuyor, kaçan bidiğinizin peşine düşmüyor, böylece avantaj kazanmaya çalışmıyorsa düşmandan çekinin; komutanın bir stratejisi var demektir, öte yandan düşman başıbozuk bir güruh gibi bidiğinizin peşine düşüyorsa o zaman düşman komutanları orduya hakim değil demektir. Bu durumda hiç tereddüt etmeden saldırıya kalkabilirsiniz. SUN
TZU
2 4 . D ü ş m a n o r d u s u ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u k a y e s e ederek hangi noktalarda sizden güçlü, hangi noktalarda s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u
keşfedin.
163
25. Taktik m a n e v r a l a r esnasındaki en büyük başarınız bu m a n e v r a l a r ı d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z ustalıktır. Manevralarınızı sakladığınızda düşmanın c a s u s larından ve böylece düşmanın taktisyen beyinlerinden den k o r u n m u ş olacaksınız.
YORUMLAR LI QU A N : Ordunuzun saflarını bozup gerilla birimleri kurun. Sonra da flamalarınızı, sancaklarınızı indirip davullarınızı susturarak, düşmana zayıf ve düzensiz bir insan yığını havasını verin ki düşman belirli bir düzene geçerek üstünüze gelsin. Ya da tam tersine sahte kamp ateşleri ve sancaklarla kendinizi olduğundan daha güçlü gösterin ki düşman başka bir düzene geçsin. Düşmanın üzerine gitmek ölüm, olduğunuz yerde kalmak ise yaşamak anlamına geliyorsa bulunduğunuz mevkinin önemi odaya çıkmaktadır. DU MU: ölüm ve yaşamın belirlenme yeri savaş meydanıdır, ölüm alanındaki düşmana saldırı size yaşamı, yaşam alanındaki düşmana saldırı ise ölümü getirecektir. Bunun anlamı şudur: Her türlü yöntemi kullanarak düşmanın kafasını karıştırıp rahatsız edin. Böylece düşmanın yapısını anlayacak size nasıl karşılık vereceğini kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulaştığınızda hangi alanın düşman ya da sizin için yaşam alanı hangi alanın ölüm alanı olduğunu anlayacaksınız. DU MU: Düşmanın ve kendinizin hangi noktalarda güçlü ğunu, hangi noktalarda zayıf olduğunu dikkatle inceleyip, laştırın.
oldukarşı-
XI: Düşmanın ve kendi ordunuzun zayıf ve güçlü yanlarını kıyaslayın, o zaman hangi noktanın zayıf hangi noktanın güçlü olduğunu anlayacak, saldırı ya da savunmanın avantajlarını değerlendirebileceksiniz.
WANG
164
SUN TZU 26. Unutmayın, zafer sizin ne yaptığınızı a n l a y a m a y a n düşmanın hatalı taktikleri s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Zafer esnasında u y g u l a d ı ğ ı m taktikleri herkes görebilir, ' ancak kimsenin göremediği, zafer yolunu açan stratejilerimde
YORUMLAR YU: Yapacağınız ilk iş doluluk ve boşluk kurallarını uygulayarak düşmanı belirli bir kalıba sokmaya çalışmak olmalı. Böylece düşmanın yapısını anlayacak, ancak aynı sırada kendiniz yapışız durumunuzu koruyacaksınız. Düzeniniz, yapınız düşman tarafından anlaşılamadığında düşman izinizi bulamayacak, düşman casusları çaresiz kalacak, bunun sonunda da düşman size karşı etkili planlar hazırlayamayacaktır.
ZHANG
SUN TZU 2 8 . S i z e z a f e r k a z a n d ı r a n bir t a k t i ğ i bir d a h a t e k r a r l a m a y ı n . Ancak, metotlarınızı koşullara göre gerekli değişiklikleri yaparak
sürdürebilirsiniz.
YORUMLAR Ll QUAN: laşmak için DU çin
Savaşta değişiklikler düşünmek zorunludur. asla eski stratejilerinize dayanmayın.
MU: Düşman hangi düzene girerse düşman düzenine uyum gösteririm.
girsin
zaferi
Zafere
u-
kazanmak
i-
SUN TZU 29. Askeri taktikler suyun akışına benzer.
Bildiğiniz gibi su
doğal olarak y ü k s e k l e r d e n aşağılara akar.
165
30. Böylece savaşta uygulanacak etkili yol g ü ç l ü d e n uzakta durup, zayıfa saldırmaktır. 31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ö r e a k a r s a , a s k e r de z a f e r e düşmanın durumuna göre akar. 3 2 . S u y u n n a s ı l s a b i t bir ş e k l i y o k s a , s a v a ş t a d a s a b i t k o şullar
yoktur.
33. Taktiklerini d ü ş m a n a göre d e ğ i ş t i r e b i l m e y i beceren komutan zafere ulaşacaktır. 34. Beş e l e m e n t (su, a t e ş , a ğ a ç , m e t a l , t o p r a k ) her z a m a n kendi başlarına eşit d e r e c e d e belirleyici olmaz. Dört m e v s i m i n etkilerinin yanı sıra, ayın med-cezir e t k i l e ş i m i , g ü n l e r i n uzaması-kısalması da bu beş e l e m e n t i etkiler.
YORUMLAR Ll QUAN: Zafer düşmana bağlıdır. Hafif bir birlik düşmana uzun süre direnemez bu nedenle kuşatma altında bırakırsan mutlaka yitirirsin. Ağır birlikler kışkıdıldığında durumunu açığa çıkarmak zorunda kalır. Düşman öfkeli ise daha çok kızdır; düşman kuvvetli ise kendi birliklerini dinlendir. Düşman komutanı gururlu ise aşağıla, açgözlü ise rüşvet öner, şüpheci ise ardına casuslar düşür. Zaferin düşmanın davranışlarından geleceğini asla unutma. MEI YAOCHEN: Kalabalıklar zaferin kazanıldığını bilir, ancak zaferin esas olarak düşmanın yanlışlarından kazanıldığını bilmezler. Zaferin ardındaki hüneri sezseler bile zaferi doğuran gerçekleri anlayamazlar. Ll feri bir
QUAN:
kesinleştiren sırdır.
Savaşta savaş
zafer herkes bilimi pekaz
66
tarafından anlaşılabilir ancak zakişi tarafından bilinen gizemli
Bölüm VII SAVAŞTA MANEVRA SUN TZU 1 . S a v a ş t a k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır. 2 . İyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t o p l a y ı p , g ü ç l e r i n i k o n s a n t r e e t t i ğ i n d e , a s k e r d e b u l u n a n d e ğ i ş i k n i t e l i k l e r i bir p o t a d a birleştirmen, dengelemelidir. 3. B u n d a n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gelir. T a k t i k m a n e v r a en z o r iştir. İ n s a n l a r ı n i ç i n d e k i k ö t ü l ü k t o h u m l a r ı n ı d o ğ r u luğa, talihsizliği k a z a n m a hırsına d ö n ü ş t ü r m e k d ü n y a ' nın en z o r i ş i d i r
YORUMLAR ZHANG
savaşmak
YU: Avantaj sağlamak dünyadaki en zor iştir.
uğruna
Ll Q U A N : Mücadele, avantajın takibidir. kuralları yerine getirildiğinde düşmana için mücadeleye kalkışılabilir,
insanlarla
yüzyüze
Ancak doluluk ve boşluk karşı avantaj sağlamak
XI: Mücadele, avantaj için çaba sarf etmektir. Avantajı elde eden zafere ulaşır. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif ya da ağır silahları kullanacağının, düşmana ne zaman doğrudan ya da dolaylı yoldan saldıracağının kararını verecek; düşmana yorgunluğunu asla belli etmeyecektir.
WANG
167
SUN TZU 4 . S a v a ş ı n e n ö n e m l i s a n a t l a r ı n d a n biri olan A L D A T M A C A , t a k t i k m a n e v r a y e t e n e ğ i ile d o ğ r u o r a n t ı l ı d ı r . D ü ş m a n s i z i karşısında b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı yolları takip ederek d ü ş m a n ı n arkasına geçip, d ü ş m a n ı b e k l e m e d i ğ i anda v u r a r a k a m a c a u l a ş m a k t a k t i k m a n e v r a l a r d a n b a ş k a bir silahla yapılamaz.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmandan henüz uzakta olduğun hızlanarak savaş alanına düşmandan önce gir. DU
MU:
Düşmanı
ağır hareket ettiğine
inandırıp,
izlenimi
acele
verirken
et.
LİN: Düşmanın önünde az bir yolu kaldığında düşmanın yolunu sahte yemler kullanarak uzatabilirseniz, düşmanın üstünüze saldırmasını engellemiş olursunuz.
JİA
HO YANXI: Küçük bir birliği kullanarak düşmanı peşine takın, düşmanı henüz uzaklarda olduğunuza inandırın. Sonra da sürpriz bir birlikle düşmandan önce düşmanın varacağı yere yerleşerek düşmanı beklemediği anda vurun. SUN TZU 5 . M a n e v r a y ı d i s i p l i n l i b i r o r d u ile y a p m a k a v a n t a j l ı ; d i s i p l i n siz,
k a l a b a l ı k bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r .
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Becerikli
manevra
karlı,
dır.
168
beceriksiz
manevra
zararlı-
SUN 6. Avantajlı
TZU
k o n u m a g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n t a m
teçhiz-
attı hale g e l m e s i n i b e k l e r s e n i z ç o ğ u n l u k l a ç o k g e ç kalmış k a l m ı ş o l u r s u n u z . Ö t e y a n d a n aynı a m a ç l a bir birliği u ç a r casına sevk e t m e k de birliğin m a l z e m e ve e k i p m a n ı n d a n ayrı k a l m a s ı n a n e d e n olur. 7 . Avantajı ele g e ç i r m e k u ğ r u n a , o r d u n u z a e m i r v e r i p , t a m teçhizatla gece gündüz durmaksızın kilometrelerce sürecek uzun, y o r u c u mızla, ö n c ü
yürüyüşlere
birliklerinizin
zorlarsanız,
komutanları-
d ü ş m a n e l i n e g e ç m e s i n i izle-
m e k t e n b a ş k a bir a v a n t a j k a z a n a m a z s ı n ı z . 8 . O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r i m l e r i hızla i l e r l e r k e n ağır b i r l i k l e r geride k a l a c a k ; böylece birlikleriniz d ü ş m a n a ulaştığında y o r g u n v e a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r .
YORUMLAR LİN: Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin gücü yolda düşecek olursa asker güçsüzleşecek, taze ve dinlenmiş düşman ise mutlaka size saldıracaktır.
JİA
SUN TZU 9 . D ü ş m a n ı ş a ş ı r t m a k a m a c ı y l a elli mil y o l y a p a c a k olursanız, h e m ö n c ü birliklerinizin liderini y i t i r e c e k hem de ancak yarı güçle savaş meydanına varacaksınız. 10. Aynı a m a ç l a otuz k i l o m e t r e yol y a p a r s a n ı z o r d u n u z u n ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 11. Malzeme, silah, ordunun
m ü h i m m a t v e e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş bir
k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z
169
Y O R U M L A R
MEI Y A O C H E N : Sun Tzu Usta'nın söylediği bu üç konu son derecede önemlidir. Hazırlıksız bir ordu ile hazırlıklı bir orduya karşı savaşmak imkansızdır. SUN TZU 12. Sahip o l d u ğ u o l a n a k l a r ı b i l m e d i ğ i m i z d o s t g ü ç l e r l e iş birliği yapamayız.
YORUMLAR ÇAO
mediğiniz
ÇAO:
sürece
Düşmanın kimse
koşullarını, ile
ittifak
duygularını
DU MU: Bence bu sözlerin gerçek bilmedikçe savaşmamanız gerektiğidir. düşmanla asla savaşmayın. CHEN
HAO:
Bence
ve
planlarını
bil-
kuramazsınız.
her iki açıklama
da
anlamı rakibinizin planlarını Sirateijisini bilmediğiniz
mantıklı.
SUN TZU 13. Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , d a ğ l a r ı n ı , o r m a n l a r ı n ı , t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . 1 4 . Y ö r e s e l kılavuzlar k u l l a n m a d a n d o ğ a n ı n avantaja çeviremeyiz.
olanaklarını
YORUMLAR LI QUAN: Düşman arazisine girdiğinde en uygun yolları bulabilmek amacıyla yöresel kılavuzlar kullanma zorunluluğu vardır. Aksi taktirde.dağların, ırmakların arasında sıkışır, bataklıklarda yiter gidersin; askerin aç, susuz kalabilir. Bu konu I Ching adlı
l
70
eserde," Kılavuzsuz geyik rek vurgulanmıştır. ZHANG
manevraya
YU:
Bulunduğun kalkma.
avının
sonu
arazinin
her
YAOCHEN: Her ne kadar yöresel ya da tutulabilirse de en iyisi her türlü usta izcileri bizzat yetiştirmektir MEI
SUN
çalılıklarda
türlü
biter."
ayrıntısını
denile-
bilmedikçe
kılavuzlar ele geçirilebilir arazide görev yapabilecek
TZU
15. S a v a ş t a d u y g u l a r ı n ı , h a r e k e t l e r i n i , a m a c ı n ı d ü ş m a n d a n gizle.
Kazanırsın.
YORUMLAR DU MU: Askeri güç aldatmaya dayalıdır. Düşmanı aldatarak senin gerçek koşulunu, gücünü anlamasına fırsat tanımadığında düşman üzerinde hakimiyet kurabilirsin. Düşmana ancak avantaj gördüğünde saldırıp, elindeki bidikleri düşmanı aldatmak, şaşıdmak amacıyla bölüp,dağıtırsın. Düşmanın senin aldatmalarına ne şekilde karşılık verdiğini izleyip, zafere ulaşacak yolu araştırır, planlarını ona göre hazırlarsın.
SUN
TZU
16. B i r l i k l e r i n i b i r l e ş t i r m e y a d a b ö l m e k a r a r ı n ı s a n a ç e v r e koşulları verdirtecektir. 1 7 . R ü z g a r g i b i hızlı, o r m a n g i b i y o ğ u n o l . 18. Saldırı v e y a ğ m a d a a t e ş , d ü ş m a n a d i r e n i ş t e yalçın d a ğ ol.
I7l
Y O R U M L A R
Ll QUAN: Savaşta tıpkı rüzgar gibi iz bırakmadan gelip, şimşek gibi geri çekilmeli; birlikleriniz orman gibi düzenli olmalı. Saldırınız ovadaki yangın gibi bir tutam ot için bile açgözlü olmalı; savunmada ise dağlar gibi yerinden kımıldamamalı. WANG
XI:
Öylesine
DU MU: duramasın. JİA
tıpkı
Açıkta
esen
rüzgar gibi hızlı
ateşli
ve
olmalı.
yabani olmalısın
ki
karşısında
LİN: Harekete geçmek için odada avantaj görmediğin bir dağ gibi hareketsiz ol, hiç bir yeme kanma.
kimse
sürece
SUN TZU 19. Planlarınız g e c e n i n karanlığı gibi g ö r ü l m e z olsun, saldırınız ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i n s i n .
YORUMLAR MEI YAOCHEN: Planlarınız gecenin karanlığı gibi fından anlaşılmaz ve belirsiz olsun. Gök gürültüsü nızda ise süratinizin karşısında kimse direnemesin. HO Y A N X I : düşmandan
Tüm enerjinizi gizlemektir.
bir arada
kullanmanın
düşman taragibi saldırdığı-
yolu
stratejinizi
SUN TZU 20. Y a ğ m a l a m a d a ganimeti askerleriniz arasında bölüştürün Yeni yerleri fethettiğinizde de askerlerinizin
faydalana-
cağı imkanlar yaratın.
YORUMLAR ZAHNG
rarlanmak
YU: ana
Askeri kuraldır
operasyonlarda düşman Ancak kaynakları bol
14 9
kaynaklarından yaolmayan ülkelerde
yapılması gereken uygulama, talan için her gruplara ganimet toplama sırasının verilmesidir. her asker yeterince ganimet toplayabilecektir.
seferinde Ancak o
küçük zaman
Ganimetin paylaşımından sonra da birliklerden bir kısmını elde edilen ganimetin düşmandan korunması gerekir. Bazı yorumcular bu sözlerle, ele geçirilen toprağın katkıda bulunanlar arasında paylaşımının vurgulandığını ileri sürseler de ben bu sözlerin o anlama geldiği konusunda aynı fikirde değilim.
ayırarak
SUN
TZU
21 . Harekete g e ç m e d e n düşün, tasarla. 2 2 . A l d a t m a c a s a n a t ı n ı e n iyi b i l e n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . B u d a manevra
sanatıdır.
YORUMLAR Ll Q U A N : İlk harekete geçen konuk son harekete geçen ise ev sahibidir. Konuk zorluklarla boğuşurken, ev sahibi rahattır. Uzak ve yakın arasındaki ana fark yolculuk ve sonuçları olan yorgunluk, açlık ve soğuktur. SUN 23. Ordu Y ö n e t i m
TZU
K i t a b ı d e r ki;
söz fazla ileri g i t m e z .
Davul
Savaş alanında söylenen ve gonklar bu yüzden ge-
reklidir. C i s i m l e r de kolay, kolay
görülemez.
Bayrak
ve flamalar da bu yüzden gerekir. 24. Bayrak, flama,
boru ve gonklar askerlerimizin kulakla-
rını, g ö z l e r i n i bir n o k t a ü z e r i n d e y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n , askeri
bir b ü t ü n h a l i n e g e t i r m e n i n a r a ç l a r ı d ı r .
2 5 . B u ş e k i l d e t e k g ö v d e h a l i n e g e l m i ş bir o r d u n u n k a ı ş ı sında i l e r l e m e k en b ü y ü k c e s a r e t i bile aşar, g e r i l e m e k ise o l a n a k s ı z l a s ı n
B ü y ü k kitleleri y ö n e t m e s a n a t ı işte
budur.
173
Y O R U M L A R
MEI YAOCHEN: Askerin gözlerini kulaklarını birleştirmek onların aynı hedefe bakmalarını, aynı komutları dinlemelerini sağlayacağından asker arasında karışıklık ve düzensizlik olmasını engeller. Verilecek işaretler askere gidilecek yönü belideceğinden asker dağılarak ayrı taraflara yönetmez. SUN TZU 26. Gece savaşında, ateş ve davul işaretlerini , g ü n d ü z sav a ş l a r ı n d a ise b a y r a k v e f l a m a i ş a r e t l e r i n i o r d u n u z u n gözünü, kulağını e t k i l e m e k t e kullanın.
YORUMLAR DU
MU:
Askerin
vereceğiniz
işaretlere
MEI YAOCHEN: Askeri harekatlarda nılmasının bir diğer amacı da düşmanı WANG
ve
XI: ordunuzun
uymasını
türlü türlü şaşırtmak
sağlamalısınız. işaretlerin olmalıdır.
Çok sayıda işaret kullandığınızda düşman gücünü olduğundan büyük görebilecektir.
kulla-
şaşıracak
SUN TZU 2 7 . O r d u ruhunu, k o m u t a n aklını yitirebilir. YORUMLAR YU: Savaş enerjiye bağlıdır. Yaşayan her varlık savaşmaya zorlanabilir, ancak ölümüne savaşanların bu hırsı daha çok içlerindeki enerjinin yoğunluğundan kaynaklanır. Bu nedenle askeri operasyonlardaki ana kurallardan biri ordudaki her kademenin aynı öfke ile doldurulmasıdır. Böyle bir ordunun karşısına çıkmak büyük cesaret ister.
ZHANG
Bu arada düşman üzerinize istekle geldiğinde, yapılacak en akıllı taktik düşmanla o an savaşmamak, savunmaya çekilip düşmanı izlemektir. Düşman gevşeyip canı sıkılmaya başladığında saldırıya geçerseniz düşmanın içindeki arzu tükenmiş olacağından zafer size daha yakın olacaktır.
174
Komutanların yüreğini sarsmak konusuna gelince komutanın kalbine giden yolun beyninden geçtiğini asla unutmayın. Bu nedenle usta komutanlar düşman komutanlarını şaşırtıp, düzenini bozmaya, düşman askeri içinde düzensizlik yaratmaya, birlikler arasında korku doğurmaya çalışarak düşman komutanının beyni üzerinden ordunun kalbini sarsarlar. HO Y A N X I : İlk yapman gereken şey kendi kalbini sıkı tutmaktır. Düşmanın kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyişlerden birine göre eski zaman savaşçıları düşmanın kalbini çalacak kalplere sahiplermiş. Yine eski bir savaş kuralına göre, sıkı akıldan çıkacak taze enerji zaferden zafere koşar. SUN
TZU
28. Ordunun ruhu s a b a h keskindir;
öğleyin bayrak sallan-
maya başlar; a k ş a m s a aklı k a m p a d ö n m e k t e d i r . 2 9 . Akıllı bir k o m u t a n , b u n e d e n l e , a s k e r i n i d ü ş m a n ı n r u h u nun keskin
olduğu zaman değil, y o r g u n olduğu, geri
d ö n m e b e k l e n t i s i n e g i r d i ğ i z a m a n saldırtır. B u n a ruh o k u m a sanatı denir.
YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Sabah başlangıcı, öğle vakti ortayı, akşam ise bitişi simgeler. Asker de aynı şekilde sabah arzu ile başlar ancak zaman geçtikçe yorulmaya, akşam olduğunda ise evine dönmeyi düşünmeye başlar. İşte bu son dilim asker için en tehlikeli zamandır SUN
TZU
30. Disiplin ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i düzensizliği,
kargaşa-
yı b e k l e m e k - inisiyatif k u l l a n m a sanatıdır.
YORUMLAR DU MU: Bir kere kendi zihnini hazırladın mı yapacağın iş ince ayarları yaparak emirleri vermektir. Kendini soğukkanlı ve sakin tut, olayların etkisi altında kalma, ganimetin cazibesine kapılma.
175
Düşmanın Saldır.
düzensizliğini,
düşman
hatlarındaki
kargaşayı
kolla.
YANXI: Yürekli bir komutan emrindeki bir milyon askeri en vahşi düşmanın üstüne saldıdabilir. Kazanma ya da kaybetme, zafer ya da yenilgi genellikle iç içedir. Alınacak bilgi ve hazırlanacak stratejiler bin kere değişebilecektir. Bütün bunlar bir tek yerde, komutanın göğsünde oluşacaktır, işte bu nedenle kalbi olabildiğince açık, aklı düzenli olmadıkça hiçbir komutandan karşısına çıkacak koşullara uyum göstermesi, yanılgısız kararlar vermesi, beklenmedik ve büyük zorluklara göğüs germesi, her meseleyi büyük bir soğukkanlılıkla ele alıp sonuçlandırması beklenemez, umulamaz. HO
SUN TZU 31 . Düşman henüz uzakta iken hedefe yakın olmak, zorluklarla uğraşıp d u r u r k e n rahat, rahat
düşman
bekleyebilmek,
d ü ş m a n açlıkla m ü c a d e l e e d e r k e n karnı tok olabilmek. Buna güç tasarruf sanatı denir.
YORUMLAR Ll
QUAN:
Bu
bir ev sahibi-
DU MU: Bu düşmanın getidme meselesidir.
misafir gücü
ayağına
mukayesesi meselesidir.
gitmektense
düşmanı
ayağına
SUN TZU 3 2 . B a y r a k v e f l a m a l a r ı d ü z e n l i , s a k i n , g ü v e n l i g ö z ü k e n bir orduya saldırmaktan kaçınmak koşulları d e ğ e r l e n d i r m e sanatıdır.
YORUMLAR HO Y A N X I : meselesidir.
Bu
daha
önce
de
vurgulanan
güçlüden
uzak durma
SUN TZU 3 3 . T e p e d e mevzilenmiş ya da tepe aşağı saldırıya g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı ilerlemek askeri kurallara aykırıdır.
76
Y O R U M L A R
DU MU: Tepelerde ya da saldırıdan kaçının Yüksekten karşısına çıkmayın
yüksek yerlerde mevzilenmiş düşmana aşağı saldırıya geçen düşmanın
SUN TZU 34. S a v a ş m a y ı bilen d ü ş m a n ı t a k i p e t m e . S a v a ş m a arzusu kuvvetli d ü ş m a n a saldırma. YORUMLAR LİN: Düşman henüz enerjisi yerindeyken aniden kaçmaya başlamışsa bunun ardında mutlaka bir tuzak vardır. Böyle bir durumda asla düşmanı takibe kalkmayın.
JİA
Ll
QUAN: Yaochen de,
Güçlü enerjiden uzakta durun. "enerjinin afallamasını bekleyin,"
Bu konuda demiştir.
Mei
SUN TZU 35. D ü ş m a n ı n g ö s t e r d i ğ i y e m i k a p m a . Evine d ö n e n o r d u y a sataşma.
YORUMLAR LI QUAN: Asker karşı çıkılamaz. MEİ
YAOCHEN:
eve Bu
dönme
arzusuna
durumdaki düşman
kapıldığında
askeri ölümüne
kararına savaşır.
SUN TZU 3 6 . D ü ş m a n o r d u s u n u k u ş a t t ı ğ ı n d a bir açık n o k t a bırak. Bunalmış düşmanı çok zorlama.
177
Y O R U M L A R
ÇAO
şatıp
ÇAO: Eski savaş kurallarına göre, düşmanı üç yönden kubir tarafı açık bırakın ki düşman yaşamın yolunu görebilsin.
MU: Düşmana ölümüne savaşmasın. tır.
bir yaşam yolu O zaman
gösterin ki düşman size karşı düşmanı yenmek kolaylaşacak-
MEI
Doğa
gereğince
DU
YAOCHEN:
hayvan
sonuna
kadar
kuralları
umudu
tükenmiş
bir
savaşır.
YU: Düşman gemilerini yakar, yiyecek kaplarını kırarak tüm gücüyle üstünüze gelirse böyle düşmana bastırmayın. Baskı altındaki en küçük hayvanın bile çılgınca savaşacağını asla aklınızdan çıkarmayın.
ZHANG
SUN TZU 37. Buna Savaş Sanatı denir.
178
B ö l ü m VIII
TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN 1. Savaşta,
TZU
k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u s u n u
t o p l a r , g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r . 2. Zor koşullar altındaki yerlerde kamp y a p m a . Yüksek yolların b i r l e ş t i ğ i y o l l a r d a m ü t t e f i k l e r i n l e i ş b i r l i ğ i y a p . Tehlikeli pozisyonlar olan ücra yerlerde oyalanma. Kuşatma altında strateji değiştir.
Ümitsiz koşullarda savaş
YORUMLAR ZHANG
olayların
YU: akışına
Taktik göre
değiştirme değişerek
belidi yöntemlere bağlı kalmamak, harekete geçmek demektir.
LİN: Kuşatılmış arazi her tarafı yüksek tepelerle sarılı araziye denilir: Bu tür arazide bulunduğunuzda düşman kolaylıkla girip çıkarken sizin için çıkış son derecede zor olacaktır. Bu tür arazide bulunduğunuzda özel planlar yaparak düşmanın üzerinize gelmesini engelleyin; düşmanın elindeki avantajı dengelemeye çalışın. JİA
Ll
tık
QUAN: askerinizin
Askerinizi ölümcül bir öz savaşı olacaktır. SUN
konuma
yerleştirdiğinizde
bu
ar-
TZU
3. Girilmemesi g e r e k e n yollar, saldırılmaması g e r e k e n o r d u lar, k u ş a t ı l m a s ı g e r e k e n mevziler,
kentler, zorlanmaması
gereken
d i n l e n m e m e s i gereken hükümdar emirleri vardır
I 7 l
Y O R U M L A R
Ll QUAN: Üzerinde dar geçitlerin, duğu yollardan geçmeyin.
pusuya
uygun
yerlerin
bulun-
DU MU: Başıbozuk birliklere asla saldırmayın, dönüş yolundaki orduyu durdurmaya kalkmayın, umutsuz düşmana baskı yapmayın, ölümcül araziye saldırmayın. Zayıf düşmanın yiyecek birliklerine saldırarak, düşmanı korkutup elinizden kaçırmayın. ÇAO: Zor bir arazide düşmana saldırmak her ne kadar mümkünse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koşullarına dayanmanın zoduğudur. Böyle bir arazide kalmak elde edilecek kazancın yitirilmesinden başka sonuç getirmeyeceği gibi kuşatılmış arazideki düşmanınız da kurtulma umudunu yitirerek size karşı ölümüne savaşacaktır. ÇAO
Karşınıza çıkacak kale küçük ama güvenli olup düşmanın elindeki malzeme de bol ise asla kuşatmaya kalkmayın. Karşınıza çıkan arazi küçük olduğu kadar elde edilmesi ya da yitirilmesi kolay bir yer ise boşuna ele geçirmek için savaşmaya kalkmayın. Hızınızı artırmak gerektiğinde sivil yönetimin emirlerini beklemekle asla zaman yitirmeyin. MU: Silahlar lanetli cihazlardır; Savaşçı lideder ise yukarıda cenneti, düşmanı, ardında hükümdarı olmayan
çatışmanın kalitesi düşüktür. aşağıda toprağı .önünde ölüm savaşçılarıdır.
DU
SUN TZU 4. Taktik değişikliklerin avantajlarını t a m olarak anlayan k o m u t a n b i r l i k l e r i n i n a s ı l y ö n e t e c e ğ i n i iyi b i l i r . 5 . B u n l a r ı a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise,
içerisinde bulunduğu
ü l k e n i n k o ş u l l a r ı n ı t a m o l a r a k bilse bile b i l g i s i n i p r a t i k avantaja çeviremez. 6. Savaş Sanatı'nın Plan D e ğ i ş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü b e y e sahip olmayan savaş öğrencisi,
Beş Avantaja s a h i p olsa
b i l e , a d a m l a r ı n ı e n iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r .
180
Y O R U M L A R
LİN: Bulunduğunuz arazinin konumunu çok iyi bilseniz bile aklınız yeterli esnekliğe sahip değilse arazi hakkındaki bilginiz size yardımcı olamayacağı gibi araziden zarar bile görebilirsiniz. Komutanlığın en önemli niteliklerinden biri koşullara uyum yeteneğidir. Koşulların momentine göre değişmeyi başarabilirseniz, koşulların sağladığı avantajın niteliği değişmeyeceğinden zarar gören taraf siz değil, düşmanınız olacaktır. Bu nedenle asla belirgin bir kalıba bağlı kalmayın. Bu prensibi tam olarak kavradığınızdan eminseniz, emrinizdekileri harekete geçirmeye başlayabilirsiniz. JİA
Koşullara uymak için bir kaç örnek vermek gerekirse: • düşmanın pusu kurmasına uygun yapıda olduğunu fark ettiğiniz bir yolda ilerlemekten vazgeçmek; • umutsuzluğa kapıldığından ölümüne savaşmaya hazır olduğunu fark ettiğiniz zayıf bir düşman birliğine saldırıdan vazgeçmek; • bol yiyeceğe, kuvvetli silahlara, usta komutanlara, sadık İdarecilere sahip olduğunu fark ettiğiniz bir kenti kuşatmaktan vazgeçmek; • mücadele edildiğinde büyük kayıplar vererek ele geçirilebilecek bir arazi parçası için, elde edildikten sonra muhafaza edilebilmesinin zorluğunu ve gereksizliğini anladığınızda savaşmaktan vazgeçmek; • normal koşullarda uyulması gereken sivil hükümet lerine bu emirlerin sonunda avantaj sağlamaktan çok getireceğini anladığınızda itaat etmemek; söylenebilir. Bu olaylarla o anda
tür kararların önceden verilmesi mümkün karşılaşıldığında değerlendirmenin yapılması ve. verilmesi zorunludur.
emirzarar
değildir; kararın
Her türlü kısa yola sapmak, her türlü zayıf kenti kuşatmaya kalkmak, alınabilecek her türlü araziye göz dikmek, her türlü orduya komuta etmeye kalkmak yalnızca açgözlülüktür. Bu bakımdan açgözlü iken aynı zamanda koşullara uyum konusunda yetenekli olmadığınızda, yalnızca emrinizdekileri gerektiği yönde harekete geçirememekle kalmayacak, ordunuzu yok edecek, askerlerinizi tüketeceksiniz.
İRİ
SUN TZU 7. Akıllı liderin p l a n l a r ı n d a a v a n t a j ve d e z a v a n t a j b e k l e n t i l e r i bir p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu sayede avantaj
beklentilerimiz zorunlu olarak değiştiğ-
inde, ana plana d ö n ü p a m a c ı m ı z a ulaşabiliriz. 9. Öte y a n d a n , zorlukların ortasında o l a s ı bir a v a n t a j ı y a k a l a m a y a ; rumaya
bile karşımıza ç ı k m a s ı
kendimizi f e l a k e t l e r d e n ko-
hazır o l m a l ı y ı z .
10. D ü ş m a n k o m u t a n l a r ı n ı ,
başlarına
çeşitli dertler yarata-
rak, s ü r e k l i m e ş g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e ş i n e b o ş u n a d ü ş ü r t e r e k zorla, sayılarını azalt.
YORUMLAR HO Y A N X I : bilge komutan ZHANG
Başka yormak
Fayda ve zarar tümüyle birbirine bağlıdır; her iki faktörü de ayrı ayrı değerlendirir.
YU: Düşmanı bir strateji de ve çalışmasına
bu
nedenle
zor duruma sokarak teslim olmaya zorla. düşman saflarına nifak sokarak düşmanı engel olmaktır.
DU MU: Düşmanı sürekli rahatsız ederek dinlenme fırsatı tanıma. Ancak, buna kalkmadan önce mutlaka yerine getirmen gereken asıl görevin güçlü bir ordu, zengin bir ülke, uyumlu bir toplum ve düzenli bir yaşam düzeyi kurmaktır. SUN 1 1 . Savaş Sanatı
bize d ü ş m a n ı n üzerimize g e l m e m e s i n i ,
ummaktansa düşmanı düşmanın
TZU
karşılamaya
hazırlıklı o l m a m ı z ı ,
bize s a l d ı r m a m a s ı n ı d i l e m e k t e n s e
pozisyonlarımızın
d ü ş m a n ı n saldırısını
masını öğretir.
18 2
bizim
imkansızlaştır-
Y O R U M L A R
HO YANXI: Güvenlik içinde iken tehlikeyi unutmaz, düzen içindeyken karışık günleri aklından çıkarmaz, tehlike ve karışıklığı daha odaya çıkmadan fark etmeyi başararak, engel olmayı becerebilirsen sen gerçekten en iyisin. SUN TZU 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı b e ş h a t a f e l a k e t g e t i r e b i l i r . (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g ö t ü r ü r . (b) K o r k a k l ı k ,
d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r .
(c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e k ı ş k ı r t ı l a b i l i r . (d) Şeref D ü ş k ü n l ü ğ ü ,
utanmaya götürür.
(e) A d a m l a r ı n a a ş ı r ı d ü ş k ü n l ü k ,
endişe ve t e r e d d ü d e
götürür
YORUMLAR ÇAO ÇAO: Cesur ama düşüncesiz olanlar ölümüne giriştiklerinde başarısız olmaya mahkumdur. Bu tür her türlü pusuya kolay düşerler.
savaşmaya komutanlar
MENG SHI: Zayıf ve güçsüz komutanın aklı sağ salim geri dönmektedir. Komutanın kalbi savaş alanında olmadığında emrindeki askerin de şevki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de tereddüde kapılır. Böyle bir ordunun sonu esaret ya da yok olmaktır. ÇAO ÇAO: Çabuk öfkeye kapılan insanları hakaret ederek, şeref düşkünlerini ise iftira ya da şerefsizlikle kızdırarak üzerinize gelmeye zorlayabilirsiniz.
Ayrıca, düşmanın korumak için önem verdiği yerlere yapacak saldırılar da düşman acele ile bu noktalara koşmak zorunda kalacağından düşmanın düzenini bozacak; düşman gücünü yitirecektir.
83
SUN TZU 1 3 . B u b e ş h a t a bir k o m u t a n ı n , s a v a ş a l a n ı n d a i ş l e y e b i l e c e ğ i beş savaş günahıdır. 1 4 . Bir o r d u y e n i l d i ğ i n d e , l i d e r i k a t l e d i l d i ğ i n d e n e d e n m u t laka bu beş g ü n a h t a d ı r . Bunları ö n e m s e y i n
YORUMLAR CHEN HAO: Başarılı komutanlar başka türlüdür: Ne ölüme koşarlar ne de yaşamak İçin beklenti içinde olurlar. Olaylara göre kendilerini değiştirir, öfkeye kapılmaz, kendilerini hiç bir zaman hakaret edilmiş hissetmezler. Fırsatını bulduklarında kaplana benzerler, aksi taktirde kapıları kapalıdır Harekete geçmeleri ya da savunmada kalmaları tümüyle strateji gereğidir, asla memnun olmaz, asla öfkelenmezler.
18 4
B ö l ü m IX
ORDUNUN İLERLEMESİ SUN 1. Şimdi
TZU
meselemiz ordunun kamp
düşman işaretlerinde olsun.
kurmasında. Gözünüz
Dağları çabuk geçip vadilere
yakın yerleri tercih edin
YORUMLAR Ll QUAN: Dağlık yerlerde dar geçitleri güvence lerde su ve çayıdardan yararlanın. ÇAO
ile
ÇAO: ilgilidir.
Bu,
konu
ilerlemek
SUN 2 . DAĞ SAVAŞI: alarak kurun.
için
en
altına
avantajlı
alıp,
yolun
vadi-
seçilmesi
TZU
Kampı y ü k s e k n o k t a l a r d a güneşi karşınıza S a v a ş m a k için t e p e l e r e t ı r m a n m a y ı n .
YORUMLAR DU MU: Eski yapılır, "derler.
savaşçılar,"savaş SUN
3 . NEHİR SAVAŞI:
yukarı
değil
yokuş
aşağı
TZU
Ordunuz nehri geçtiğinde olabildiğince
kısa z a m a n d a n e h i r d e n 4. İlerlemekte
yokuş
uzaklasın.
olan d ü ş m a n
nehir geçiyorsa, nehrin orta-
sında karşılamak üzere saldırmayın.
E n iyi a n d ü ş m a n ı n
yarısının g e ç t i ğ i yarısının hala su içinde o l d u ğ u andır.
18 5
Y O R U M L A R
ÇAO
ÇAO
ve
Ll
Düşmanı
QUAN:
nehir geçmeye zorla.
SUN TZU 5. Saldırı
hususunda
ne
kadar
sabırsız
olursanız
olun,
sakın nehri g e ç m e k üzere nehir kenarında d u r m a k t a olan düşmana 6. Uzun
saldırmayın.
mesafeli
mandan yukarı
silahlarınızı
yüksek
araziye
güneşe
bakar
yerleştirin.
şekilde
Düşmana
düşnehir
saldırmayın.
YORUMLAR LİN: Nehirde savaş sırasında sel baskını altında kalma olasılığının yanı sıra düşman' nehire zehir de atabilir. Yine de nehirde savaşmaya zorunlu kaldığınızda nehir yukarı savaşmaktan uzak kalın ki bir yandan düşmanla diğer yandan nehir sularıyla savaşmak zorunda kalmayın. JİA
DU MU: Bunun dışında nehirde bulunduğunuz sırada elinizdeki botları akıntı altında bırakmayın. Düşman akıntıyı ardına alarak üzerinize saldırabilir. SUN TZU 7. BATAKLIK
SAVAŞI:
Bataklıkları
geçerken
amacınız
en
unutmayın
ki
kısa z a m a n d a b a t a k l ı k t a n ç ı k m a k o l s u n . 8. Bataklıkta elinizde
su
savaşmak ve
zorunda
otunuz
vardır.
savaşın.
186
kalırsanız, Arkanızı
ağaçlara
verip
Y O R U M L A R
XI: Düşmanla böyle bir durumda karşılaşmanız halinde bile yapmanız geren şey, bulunduğunuz konumdan en iyi şekilde yararlanmak olmalıdır. Sırtınızı mutlaka güvende tutmalısınız. WANG
SUN 9. DÜZ ALAN SAVAŞI:
TZU
Düz a l a n d a sağınızı ve ardınızı t e p e -
lere v e r i p , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın.
YORUMLAR DU MU: Savaşçı İmparator Taigong'un çıkarmayın. "Bir ordu her zaman nehir ya peleri ise sağına almalıdır."
şu sözlerini asla akıldan da bataklığı soluna, te-
MEI YAOCHEN: Savaş için daima savaş araçlarınızın rahat hareket edebileceği düzlükteki arazileri seçin. Dağları ya da yüksek tepeleri sağ ardınıza aldığınızda moment sizden yanadır. Bu durum özellikle tepe aşağı saldırıda savaşçılar için avantaj yaratır. SUN TZU 10. Bu savaş bilgileri Sarı İ m p a r a t o r ' u n pek çok d ü ş m a n ı n ı y e n m e k t e kullandığı stratejinin t e m e l bilgileridir.
YORUMLAR ZHANG
savaş dır.
YU: sanatı
Sarı İmparatordan burada söz kavramının kendisinin döneminde SUN
edilmesinin başlamış
TZU
1 1 . T ü m ordular y ü k s e k yerleri alçak zeminlere, aydınlık alanları karanlık yerlere tercih ederler.
87
nedeni olması-
Y O R U M L A R
Yüksek yerler İnsanlar için ferahlık sağlarken yapısından dolayı hastalık taşır. Bu nedenle moment gücünü ardlarına alır, alçak yeriçinde boğuşur.
MEI YAOCHEN: alçak yerler rutubetli yükseklerdeki birlikler dekiler ise zorluklar WANG
XI:
depresyon
ve
Karanlık ve rutubetli yerlerde hastalıklar baş gösterir.
uzun
süre
kalan
insanda
SUN TZU 12. A s k e r l e r i n i z e ö z e n g ö s t e r i y o r , k a m p y e r l e r i n i k u r u a r a zide kuruyorsanız, askerlerinizi korumuş olursunuz.Sağlıklı
salgın
hastalıklardan
bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r
YORUMLAR MEI YAOCHEN: ile zaferden emin
Bu gerçekleri olabilirler.
iyi
bilenler
moment
gücü
nedeni
SUN TZU 1 3 . Bir t e p e y e y a d a n e h i r y a m a c ı n a g e l d i ğ i n i z d e e ğ i m i s a ğ ardınıza, g ü n e ş i karşınıza alarak y e r l e ş i n . B ö y l e c e h e m askerlerinizi
korumuş hem
avantajlarından
de pozisyonunuzun doğal
m a k s i m u m faydalanmış olacaksınız.
YORUMLAR ZHANG
konumundan
YU:
Askeri doğar.
operasyonlarda
en
büyük
avantaj
arazinin
SUN TZU 14. T e p e l e r e s a ğ a n a k y a ğ m u r l a r i n d i ğ i n d e g e ç m e y i t a s a r ladığınız nehir kabarmış, k ö p ü r m ü ş olabilir. Bu d u r u m da en iyisi b e k l e m e k t i r .
188
Y O R U M L A R
ÇAO
Beklemekteki kalmamaktır.
ÇAO:
tında
amaç
nehiri
SUN
geçerken
sel
baskını
al-
TZU
1 5 . Dik u ç u r u m l a r ı n , s e l y a m a ç l a r ı n ı n , d e r i n ç u k u r l a r ı n , s a k lı v a d i l e r i n , sık ç a l ı l ı k l a r ı n ,
bataklıkların büyük yarıkların
b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n olabildiğince ç a b u k çıkın,
böyle
y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a uzakta kalın. 1 6 . Siz b u t ü r y e r l e r d e n u z a k t a k a l m a y a d i k k a t e d e r k e n , d ü ş manı
buralara sürüklemeye;
mizde de d ü ş m a n ı n ardında
d ü ş m a n a saldırıya geçtiğibu tür alanların olmasına
özen gösterin.
YORUMLAR ÇAO ÇOA: Askeri operasyonlarda bu tür arazilerden uzakta kalmaya özen gösterirken yapacağınız manevralarla düşmanın ardını bu tür araziye verdirmeye çalışın ki şans düşmandan yana değil, sizden yana olsun.
SUN TZU 17. Kampınızın ç e v r e s i n d e
tepeler, yüksek
otlarla örtülü
göletler, kamış tarlaları, ya da çalılıklarla kaplı koruluklar varsa bu alanları adamakıllı kontrol edin. Bu tür alanlar,
pusu kurmak isteyen d ü ş m a n baskıncı-
larının v e c a s u s l a r ı n ı n e n ç o k t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r .
YORUMLAR YU: Bu tür arazilere girildiğinde mutlaka durup çevrenizi baştan aşağı arayın. Unutmayın ki bu tür yerler pusu kurmak için ya da düşman casuslarının aranıza sızması, neler konuştuğunuzu, verdiğiniz komutları dinlemesi için ideal yerlerdir. ZHANG
89
SUN
TZU
18. D ü ş m a n size y a k ı n l a ş m a s ı n a r a ğ m e n bulunduğu
h a l a s a k i n ise
pozisyonun doğal gücüne
inanıyor d e m e k t i r .
19. D ü ş m a n s a k i n d u r m a k l a b i r l i k t e sizi k ı ş k ı r t ı y o r s a , sizin üzerine gelmenizi 20. Düşmanın
istiyor d e m e k t i r .
kamp yerine ulaşım
kolay g ö z ü k ü y o r s a ,
mut-
l a k a s i z e bir y e m g ö s t e r i y o r d u r .
YORUMLAR DU MU: Düşman doğal olarak güvenli bir pozisyonda bulunmaktansa üssünü başka bir yere taşımaktaysa, bunun tek anlamı vardır: Orada kendisine bir avantaj görmüştür. SUN 21. Ormandaki manın
TZU
ağaçlar arasındaki
ilerlediğinin simgesidir.
bir h a r e k e t l e n m e
düş-
Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k
p e r d e l e m e l e r d ü ş m a n ı n sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e
çalıştığı
anlamındadır.
YORUMLAR DU YU: Çalılar tuzak kurulduğuna
arasında perdeleme inandırmaktır. SUN
yapan
düşmanın
amacı
TZU
2 2 . A n i d e n y ü k s e l e n k u ş l a r bir p u s u n u n b e l i r t i s i d i r . Ü r k m ü ş h a y v a n l a r a n i bir b a s k ı n ı n h a b e r c i s i d i r . 23. Ufukta g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz bulutları savaş arabalarının i l e r l e m e k t e o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . T o z
bulutları
alçak
a m a g e n i ş bir a l a n a d a ğ ı l m ı ş ise p i y a d e l e r y a k l a ş m a k tadır. Toz bulutları ufak, ufak ve çeşitli yönlere
dağıl-
m a k t a ise d ü ş m a n b i r l i k l e r i a t e ş i ç i n o d u n t o p l a m a k t a dır. İleri g e r i h a r e k e t e d e n k ü ç ü k t o z b u l u t l a r ı d a düşmanın
kamp yapmakta olduğunu
90
belirtir.
sizi
Y O R U M L A R
MEI
YAOCHEN:
Hafif birliklerin
kampı
SUN
da
hafif tozlu
olur.
TZU
24. Sakin sesle verilen komutlar,
y o ğ u n l a ş a n hazırlıklar
d ü ş m a n ı n saldırıya g e ç e c e ğ i n i ; sert komutlar, saldırı g ö s t e r i l e r i ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n i ş a r e t l e r i d i r .
YORUMLAR ÇAO: Düşman mütevazılık içinde sizinle görüşmeye geldimutlaka çevreye casuslar çıkarın. Düşmanın büyük bir süsavaş hazırlığı yaptığını göreceksiniz.
ÇAO ğinde ratle
Düşman elçileri sizinle sed düşmanın amacı sizi korkutarak
ZHANG
YU:
liyorsa, maktır.
konuşuyor, bidikleri ilergeri çekilmenizi sağla-
XI: Düşmanın sesi yüksek, hareketi tehdit düşmanın geri çekileceği aklınıza gelmez.
WANG
ğunda
SUN
edici
oldu-
TZU
25. Hafif s a v a ş a r a b a l a r ı öne gelir de y a n l a r a h a r e k e t e d e r s e , bu düşmanın savaş düzenine g e ç m e k t e olduğunun
belir-
tisidir.
YORUMLAR ÇAO
dır:
ÇAO:
Birlikler
dizilmeye
başladığında
tek
amaç
var-
Savaş. DU
MU:
Hafif
savaş
araçları
savaş
alanının
sınırlarını
oluşturur. SUN
TZU
2 6 . B e l i r g i n bir a n l a ş m a ile b i r l i k t e g e l m e y e n b a r ı ş ö n e r i l e r i tuzak
belirtisidir.
191
YORUMLAR CHEN HAO: İki ülke birbirine saldırgan davranışlar içinde iken içlerinden birinin anlaşma imzalamaktan kaçınarak, barış ve dostluk yaklaşımı göstermesinin mutlaka bir nedeni vardır. Bu durumda düşman ya bir iç kargaşa ile karşılaşmış, bu sorunu rahatça çözebilmek için geçici olarak zaman kazanmaya çalışmaktadır ya da sizin gücünüzün kendisinden yüksek olduğunu anlamış ve o nedenle kendisine yeterli hazırlık yapma zamanı kazandırırken sizin dostluk nedeni ile gevşemenizi hedeflemektedir. SUN
TZU
27. Düşman birlikleri arasında koşuşturma artar, askerler bölük, bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an gelmiştir.
YORUMLAR LİN: Düşman safları aniden harekete geçtiğinde mutlaka bir nedeni vardır. Akla ilk gelmesi gereken olasılık düşmana takviyelerin geldiği ve düşmanın üzerinize akına kalkacağıdır. Yapılacak en doğru iş derhal düşman saldırısına hazırlanmaktır. JİA
SUN TZU 2 8 . Bazı
birlikler ilerlerken
bazıları geri çekiliyorsa, bu y e m -
dir.
YORUMLAR DU gaşa
MU:
ve
Düşman sizi üzerine çekmek amacı ile kendisinde düzensizlik varmış numarası yapmaktadır. SUN TZU
29. Askerler mızraklarına yaslanıyorsa, acıkmışlardır.
kar-
3 0 . S u g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi s u i ç m e k o l m u ş s a , ordu susuz kalmıştır.
YORUMLAR YU: Aç insanın enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahlayaslanmalarında görebiliriz. Orduda genellikle askşr hep biryemek yediğinden eğer bir asker açsa tüm ordu aç demektir.
ZHANG
rına likte
WANG
YU:
susuzluğun
Bu işaretlerin analizi ile dolaştığını görebilirsiniz. SUN
düşmanın
peşinde
açlık
ve
TZU
3 1 . D ü ş m a n k a z a n a b i l e c e ğ i a v a n t a j l ı bir p o z i s y o n g ö r d ü ğ ü halde hareket e t m i y o r s a , askerler t ü k e n m i ş t i r .
YORUMLAR YU: Asker de subaylar da yorgun olduğunda savaşa zorlanamaz. Bu nedenle böyle bir durumda başlarındaki komutan bir avantaj görse bile askere saldırı emri vermekten kaçınır. ZHANG
SUN TZU 32. Kuşların konduğu yerlerde düşman yoktur. Gece gürültü yapan düşmanın sinirleri
bozuktur.
YORUMLAR Ll
CUAN:
Surlarında
kuşlar gördüğünüz
ÇAO man
ÇAO:Düşman askerleri gece komutanı ürkmüş demektir.
DU rında
MU:
İnsanlar sadece birbirlerine seslenerek
vakti
kale
terk
gürültü
edilmiştir. yapıyorsa
korktuklarında veya huzursuz cesaret bulmaya çalışırlar.
93
düş-
oldukla-
CHEN HAO: Her on kişiden sadece biri bile cesur olduğunda diğer dokuz kişi her ne kadar korkak ve zayıf olurlarsa olsunlar kendilerini o bir kişi sayesinde güvende hissedebilirler. Ben de ÇAO ÇAO'nun sözlerine katılıyorum. Geceleyin gürültü yapan askerin başındaki komutan korku içindedir. SUN TZU 33. K a m p t a k a r g a ş a varsa k o m u t a n ı n o t o r i t e s i zayıftır. Bayraklar, flamalar aşağı yukarı hareket ediyorsa askerin
i ç i n e f i t n e d ü ş m ü ş t ü r . S u b a y l a r k ı z g ı n ise
asker yor-
gundur.
YORUMLAR LI
QU
AN:
Komutanın
otoritesi
kalmadığında
ordu
başıbozuktur.
YU: işaret flamalarının kullanım amacı birlikleri düzenlemektir. Flamalar düzensiz bir şekilde sallandığında ordunun karışıklık içinde bulunduğu anlaşılır.
ZHANG
JİA
LİN:
İnsanlar yorulduğunda
kolay sinirlenirler.
SUN TZU 34. Düşman, atlarını buğdayla beslemeye, öküzlerini kesip y e m e y e başlarsa, y e m e k kazanlarını ateşe koymuyorsa, çadırlarına dönmeyeceklerini, ölene kadar savaşmaya hazır o l d u k l a r ı n ı a n l a m a l ı y ı z .
YORUMLAR MEI YAOCHEN: Düşman öküzlerini kesmeye başlamış, yemek kaplarını bırakıp, çadırlarına dönmemeye başlamışsa umutlarını iyice yitirdiklerini, zafer için ölümüne dövüşeceklerini anlamak gerekir. SUN TZU 35. Küçük gruplar halinde fısıldaşan ya da alçak sesle
ko-
nuşan asker gruplarının oluşması asker arasında muhalefetin varlığını gösterir.
194
Y O R U M L A R
MEI YAOCHEN: Askerler arasında fısıldaşma askerin duygusunu odaya koyduğunu; askerlerin ağır ağır hareket ise görevlerin ihmal edilmekte olduğunu gösteren önemli lardır.
gerçek etmesi mesaj-
XI: Asker arasındaki fısıldaşma askerin ne hissettiğinin, görevlerin yapılmasındaki gevşeme de askerin komutanına olan inancının azaldığının simgesidir. Komutanına inancı kalmamış asker, komutan hakkında konuşmaya koyulur.
WANG
SUN
TZU
36. Çok fazla ödül düşmanın kaynaklarının tükendiğini, çok f a z l a c e z a ise a ş ı r ı s ı k ı n t ı k o ş u l l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı n ı b e l i r t i r .
YORUMLAR DU MU: Komutanlar ellerindeki momentin gücü tükendiğinde askeri şevke getirmek ve isyana kalkmalarını önlemek için sürekli ödüller vermeye başlarla. Asker yorulduğunda cezadan korkuyu unutur, bu durumda askeri korkutmak için komutanlar sürekli ceza vermeye başlarlar. MEI YAOCHEN: Asker kendisine verilen emirleri yerine getiremeyecek kadar yorulduğunda komutanlar otoriteyi sürdürmek için ceza yağdırmaya başlarlar. SUN TZU 3 7 . C o ş k u ile s a v a ş a g i r i ş i p , d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö r ü n c e k o r kuya kapılmak haber almanın zaafını gösterir.
YORUMLAR QU A N : Olabilecekleri düşünmeksizin harekete geçtikten korkuya kapılmak akılsız cesarettir. Akılsız cesaretin sonu likle kötü olur. LI
195
sonra genel-
SUN TZU 3 8 . G e l e n e l ç i l e r bize k o m p l i m a n y a p ı y o r s a , d ü ş m a n a t e ş k e s istemektedir.
YORUMLAR Düşman teslim olmaksızın barış ister şekilde amacı dinlenmek için zaman kazanmaktır.
DU YU: yaklaştığında WANG
Bu
XI:
durumda
moment
güçleri
daha
fazla
size
dayanama-
yacaktır. SUN TZU 39. D ü ş m a n birlikleri kızgınlıkla ilerler, karşımıza dikilir a m a . çatışmaya girmeye ya da geri d ö n m e y e kalkmazsa bu durumda son d e r e c e d e uyanık ve tedbirli olmamız gerekir.
YORUMLAR ÇAO dur
ÇAO:
Düşman
kesinlikle
sürpriz
bir
saldırıya
hazırlanıyor-
SUN TZU 40. Birliklerimizin gücü
düşmanla
h e m e n , h e m e n e ş i t ise
düşman genellikle doğrudan saldırmaz. mamız
g e r e k e n şey, güçlerimizi
Bu durumda yap-
toplamak, düşmanı yak-
ından takip e d e r k e n takviye s a ğ l a m a y a çalışmaktır.
YORUMLAR CHEN HAO: Elimizdeki güç düşmanın gücünden daha üstün olmadığında düşman üzerine ilerlemek o an için bize herhangi bir avantaj sağlamayacak ise komşu ülkelerden yardım istemektense elimizdeki işçileri ordumuza katmak zafer için daha yararlı olacaktır LİN: Büyük bir gücün kendinden o güce prestij sağlamaz. Prestij daha den üstün güce saldırısından doğar.
JİA
18 2
küçük bir birliğe saldırması çok küçük bidiğin kendin-
SUN
TZU
41 . D ü ş m a n ı hor g ö r ü p , p l a n l a m a y ı ihmal e d e n , d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e
mahkumdur.
YORUMLAR MU: Önceden planlar yapıp hazırlanmaktansa cesaretine venerek bulunduğu koşullara aldırmayıp, düşmanı hafife alan rafın kaderi düşmana esir düşmektir. DU
SUN
güta-
TZU
42. Komutanına güven d u y m a y a n askere ceza verildiğinde asker komutanına itaatkar olmayacaktır.
İtaatsiz asker
ise a s l a z a f e r k a z a n a m a z . Komutanına inanan askere ceza uygulanmazsa asker Komutanına güvenini yitireceğinden yine
başarısız
olacaktır.
YORUMLAR WANG
XI:
şından cektir.
itibaren
Askerin kafasında kurulamamışsa,
güven ve saygı duyguları en baasker size bağlılık göstermeye-
YU: Askerin güven ve saygısının kazanıldığı ve dolayısıyla asker ile komutan arasında bağlılığın kurulu olduğu konumlarda bile ceza uygulamaları gevşeyecek olursa asker mağrurlaşacak, normal görevini yapmaktan uzaklaşacaktır. ZHANG
SUN TZU 43. Bu nedenle askerin komutanına inanmasını sağlamak i ç i n a y ı r ı m g ö s t e r m e d e n bir y a n d a n a d i l d a v r a n ı p , d i ğ e r y a n d a n çelik gibi disiplin altında tutmalıyız. giden en kesin yoldur.
97
Bu zafere
Y O R U M L A R
ÇAO
ÇAO:
adaletten Ll
vaş
QUAN:
sanatı
insancıl
davranmak
kültür
sanatından,
disiplin
ise
gelirken,
sa-
doğar. Kültür sanatı cömertlik ve disiplin ve cezaya dayanır.
MEI YAOCHEN: Askere sedlikle birleştir. Sertlikle sindir.
ödül
anlamına
cömert ve insancıl cömertlik yanyana
davran, disiplin geldiğinde zafer
ve ke-
SUN TZU 44. Eğitimde askere, e m r e itaat alışkanlığı verilmişse ordu disiplinlidir. Aksi halde disiplin yoktur.
Disiplin zaferin
anahtarıdır. 4 5 . Ş a y e t bir k o m u t a n h e m a d a m l a r ı n a g ü v e n d i ğ i n i g ö s t e r i p , h e m d e e m i r l e r i n e k e s i n i t a a t i s t i y o r s a , k a z a n ç iki y ö n l ü olur.
YORUMLAR DU MU: Emre itaat askerliğin yaşam tarzıdır. Normal zamanlarda en başından itibaren cömedlik ve güvenilidik ile onur ve düzen bidikte mevcut olduğunda, daha sonraları asker düşmanla karşılaştığında düşmana karşı da aynı düzen içinde, birbirine sonsuz güven ve anlayış ile karşı koyacaktır.
198
Bölüm X
ARAZİ FAKTÖRÜ SUN T Z U 1. Altı ç e ş i t a r a z i v a r d ı r . (a) D ü z g ü n
arazi.
(b) Karışık a r a z i . (c) İ h m a l e d i l e c e k a r a z i . ( d ) Dar g e ç i t l e r . (e) U ç u r u m l u
tepeler.
(f) Düşmandan
uzak
pozisyonlar.
2. Heriki tarafın da rahatlıkla girebileceği arazilere "Düzgün Arazi"
denilir.
3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n önce g e l m e y e ; arazinin y ü k s e k , güneşli bölgelerini t u t m a y a özen gösterin. Malzemelerinizi dikkatle
koruyun.
4. Terk edilmesi
O zaman savaşa avantajla başlarsınız.
kolay o l m a k l a birlikte y e n i d e n ele g e ç i r i l m e -
si zor olan araziye "Karışık Arazi" denir. 5 . B u t ü r bir a r a z i d e n irsiniz. A m a ,
hazırlıksız d ü ş m a n a
d ü ş m a n sizi hazırlanmış,
saldırıp, yenebilbekliyorsa ve düş-
manı y e n e m e z s e n i z bu araziye dönüşünüz olanaksız olac a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6 . A r a z i n i n k o n u m u h e r iki t a r a f ı n d a ilk a d ı m d a e l e g e ç i r e m e y e c e ğ i t ü r d e n s e bu tür arazilere "İhmal
Edilecek Arazi"
denir. 7 . B ö y l e bir a r a z i d e , d ü ş m a n b i z e c a z i p bir y e m v e r s e bile ilerlemektense gerileyerek kışkırtmak gerekir.
düşmanı
üzerinize gelmeye
Düşman ordusunun
bir k ı s m ı
geldiğinde saldırı avantajı bizde olacaktır.
I9 0
üzerimize
8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e , i l k ele g e ç i r e n s i z s e n i z k u v v e t l e r i nizi d i k k a t l e y e r l e ş l e ş t i r i p , d ü ş m a n ı n g e l m e s i n i b e k l e y i n . 9 . D ü ş m a n o r d u s u s i z i n d a r bir g e ç i d i e l e g e ç i r m e n i z e e n g e l olduğunda, yin.
dar g e ç i d i n d ü ş m a n c a k o n m u ş tarzını
incele-
İyi k o r u n u y o r s a ü z e r i n e g i t m e y i n .
1 0 . U ç u r u m l u t e p e l e r i ilk s i z e l e g e ç i r m i ş s e n i z , y ü k s e k v e güneşli
noktalara yerleşip düşmanı
bekleyin.
1 1 . Düşman sizden önce davranıp y e r l e ş m i ş s e , üzerine gitmeyin.
Düşmanı geri çekiliyor gibi y a p a r a k yerinden
çıkarmayı
deneyin.
12. D ü ş m a n l a a r a n ı z d a o l d u k ç a b ü y ü k bir m e s a f e v a r s a v e her ikinizin d e g ü ç l e r i
birbirine yakınsa savaşa girmek
kolay o l m a y a c a ğ ı gibi savaşın s o n u c u d a lehinize
her z a m a n
olmayabilir.
1 3 . B u altı p r e n s i p Arazi f a k t ö r ü n ü n a n a p r e n s i p l e r i d i r . Sor u m l u l u k s a h i b i bir k o m u t a n b u p r e n s i p l e r i d i k k a t l e i n c e lemelidir.
YORUMLAR Bunlara arazi faktörleri denilmesinin nedeni bu araziya da anlamayan komutanın savaşı kaybedeceği
LI QUAN: leri bilmeyen gerçeğindendir. MEI zaferi önem
YAOCHEN: Askerin kendisinden kazandığı yer arazidir. Bu nedenle verilmelidir.
yararlandığı ve üzerinde arazi faktörüne en büyük
SUN TZU 14. O r d u n u n basına
doğal nedenlerin dışında, daha çok
k o m u t a n ı n h a t a l a r ı n d a n k a y n a k l a n a c a k altı bela g e l e bilir.
Bunlar:
(a) G e r i ç e k i l m e . (b) Baş
kaldırma.
(c) Ç ö k ü ş .
200
(d) H a r a p o l m a k . (e) Kargaşa. (f) Bozgun. 15. D i ğ e r k o ş u l l a r a y n ı k a l m a k l a karşısına
kendisinin
on
birlikte
misli
bir
şayet
bir b i r l i ğ i n
düşman
çıkarsa
bu
birliğin t e k ş a n s ı kalır. Geri ç e k i l m e . 16. A s k e r l e r ç o k g ü ç l ü a n c a k s u b a y l a r ı kaldırmadır.
zayıfsa
sonuç
baş-
Subaylar güçlü asker zayıfsa,sonuç çöküş-
tür. 1 7 . Ü s t s u b a y l a r ı n kızgınlıkla a m i r l e r i n e baş kaldırıp, baş komutanın emrini b e k l e m e d e n kendi başlarına d ü ş m a n la savaşa kalkmalarının s o n u c u Harap Olmak'tır. 1 8 . Bir
k o m u t a n zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i ş , v e r d i ğ i e m i r l e r
açık, belirgin olmayıp, sürekli
değişiyorsa; emrindeki
subaylar da a s k e r l e r de belirli g ö r e v l e r e sahip değil ve üstüne üstlük ordu
katmanları
düzensiz,
k u r u l m u ş ise b u d u r u m a t e k a d v e r i l e b i l i r .
rast gele Kargaşa.
1 9 . Bir k o m u t a n d ü ş m a n ı n g e r ç e k g ü c ü n ü s e z e m e z d e , zayıf bir b i r l i ğ i n i
kendinden güçlü düşmana
kendi
saldırtır ya
da s e ç m e birliklerini güçlü düşmanı karşısında ordunun ön saflarına yerleştirmeyi ihmal ederse, bunun tek s o n u cu olabilir.
Bozgun.
YORUMLAR YU: Genel olarak, düşmanı tek bir fikir üzerinde kenetlenerek tüm rinde yardımlaşmasından geçer.
ZHANG
SUN 20. Sorumluluk sahibi
yenmenin birliklerin
yolu aynı
askeri liderin amaç üze-
TZU
her k o m u t a n ı n y e n i l g i y e d ü ş m e m e k
için d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı yol vardır. 2 1 . A r a z i n i n d o ğ a l k o ş u l l a r ı bir a s k e r i n e n ö n e m l i m ü t t e f i kidir. A n c a k , b u n u n yanı sıra, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü s e z m e
201
yeteneği, zafere giden
güçlerin
kontrolü, zorlukları,
t e h l i k e l e r i , m e s a f e l e r i g ö r m e k a p a s i t e s i bir k o m u t a n ı n test sorularıdır. 22. Bu hususları bilip s a v a ş s ı r a s ı n d a
kullanan komutan
savaşı kazanır. Bunları bilmeyen ya da k u l l a n a m a y a n komutan
kaybetmeye
mahkumdur.
YORUMLAR LİN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazırlar.
JİA
göre
ayırmasını
CHEN HAO: Yenilgiye yol açan altı neden vardır. Birincisi açık bir ceza ve ödül sisteminin eksikliği; ikincisi, rakamların değerlendirilmesinde yanılgı; üçüncüsü, yetersiz eğitim; dördüncüsü, mantıksız aşırı heyecanlanma; beşincisi, kanun ve düzenin yetersizliği; sonuncusu ise güçlü ve sebatkar olanı seçmede yetersizliktir. ZHANG
Bu hususlara dikkat etmeyen yenilecektir. içinde bulunduğu koşulları ve araziyi bilen bilmeyen komutansa kaybedecektir.
YU:
Düşmanın kazanacak,
komutan
SUN TZU 23. Savaşın s o n u c u n u n zafer olacağı kesinse,
başınızdaki
h ü k ü m d a r i s t e m e s e bile s a v a ş ı n . A m a , s a v a ş ı n z a f e r l e sonuçlanmayacağını
görüyorsanız,
hükümdar yalvarsa
bile s a v a ş m a y ı n . 24. Düşmana karşı, savaşı kazanınca k a v u ş a c a ğ ı şan, ş e r e f ve şöhreti düşünmeden savaşan;
g e r e ğ i n d e üstün
d ü ş m a n karşısında geri çekilmesini bilen, tek amacı tek amacı ülkesini k o r u m a k olan k o m u t a n l a r ülkelerinin
mücevheridir.
Y O R U M L A R
YU: Hükümdarın emrinin tersine ilerleyen ya da çekilen komutanın amacı asla kişisel değildir. Komutan verdiği her emirde ülkesinin yararını ve emrindeki askerin yaşamını düşünen kişidir. Böyle yararlı hizmetkarlar ülkenin servetidir.
ZHANG
SUN
TZU
25. A s k e r l e r i n i z e öz ç o c u k l a r ı n ı z gibi bakın, sizi en d e r i n vadilere kadar takip edeceklerdir. Onlara yetişkin oğullarınız g i b i b a k ı n , y a n ı n ı z d a
ölmeyi
her ş e y e t e r c i h
edeceklerdir.
YORUMLAR LI
QUAN:
nizde
Askere
doğru
davrandığınızda
askerin
tüm
gücü
emri-
olacaktır. SUN
26. Ancak, askerinize
TZU
düşkün olduğunuz halde otorite kul-
lanamıyorsanız; y u m u ş a k kalpli
olduğunuz halde emir-
lerinizi d i n l e t e m i y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k a r g a ş a hüküm sürüyorsa, askerleriniz yaramaz çocuklara
dön-
m ü ş t ü r . Hiç bir işe y a r a m a z l a r .
YORUMLAR ÇAO: Askere sadece ödül ya da sadece ceza uygulamak hiç bir amaca hizmet etmez. Ceza ve ödül uygulaması birlikte uygulanmadığında asker şımarık bir çocuk gibi ya her yaptığı için ödül bekleyecek ya da tümüyle mutsuz olacaktır Bu uygulamadan yararlı bir sonuç çıkmayacağı gibi vereceği zarar da büyük olabilir. ÇAO
203
SUN TZU 27. Askerlerimizin men,
s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u
bilmemize
rağ-
d ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n d a d e ğ i l -
ilsek, z a f e r e g i d e n y o l u n a n c a k y a r ı s ı n d a y ı z d e m e k t i r . 2 8 . D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı
bilmekle birlikte ken-
d i a s k e r l e r i m i z i n s a v a ş a h e n ü z hazır o l m a d ı ğ ı g e r ç e ğ i n i göremiyorsak zafere giden
yolun
henüz yarısındayız
demektir. 29. D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazırlıklı o l d u ğ u n u ,
kendi askerimizin
s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u b i l m e m i z e r a ğ m e n , duğumuz doğal
koşulların savaşmaya
göremiyorsak zafere giden yolun
üzerinde bul-
uygun olmadığını
yine yarısındayız de-
mektir.
YORUMLAR XI: Kendinizi bilirken düşmanı bilmiyor ya da düşmanı bilirken kendinizi bilmiyorsanız her iki durumda da zaferden emin olamazsınız. Kendinizi de düşmanınızı da adamakıllı tanıdığınızda bile savaşa kendinizi hazır görüyorsanız yine de bulunduğunuz arazinin avantajlarını ya da dezavantajlarını değerlendirmeyi unutmamanız son derecede önemlidir.
WANG
SUN TZU 30. Deneyimli asker,
harekete g e ç t i ğ i n d e asla şaşırmaz,
birliğini asla k a y b e t m e z . 31 . Sonuç o l a r a k Savaş S a n a t ı ' n ı n ünlü bir d e y i ş i n d e n b a h sedelim:
Düşmanı bildiğiniz kadar kendinizi de biliyor-
sanız, zafer k o n u s u n d a ş ü p h e n i z olmasın. da, C e n n e t i biliyor, Dünyayı olacaktır.
204
Bunun yanın-
tanıyorsanız zaferiniz kesin
Y O R U M L A R
DU sanız şuna
Harekete geçmeden zafer ya da yenilgiyi savaş sırasında karışıklığa düşmez elinizdeki yıpratmazsınız.
MU:
öngörebiliyorgüçleri bo-
MEI YAOCHEN: Düşmanın avantajları ile kendi avantajlarınızı görebildiğiniz sürece tehlikede değilsiniz. Hava ve arazi faktörlerini iyi bildiğinizde ise karşınıza geçilmez geçitler çıkmayacaktır
2 0 5
B ö l ü m XI
ARAZİDE DOKUZ KONUM SUN TZU 1. Savaş Sanatı d o k u z t i p arazi t a n ı m l a r . (a) Karışık Arazi (b) Yakın Arazi (c) İhtilaflı Arazi (d) Açık Arazi ( e ) A n a h t a r Arazi ( f ) Ciddi Arazi (g) Zor Arazi (h) Kuşatılmış Arazi ( i ) Ümitsiz Arazi 2. Savaş kendi ü l k e m i z d e yapılıyorsa bu arazi t ü r ü n e "Karışık Arazi denir.
YORUMLAR ÇAO ÇAO: rin dağılması
Asker toprağına çok kolay olur.
bağlı
ve
birlikler yurda
yakınsa
aske-
SUN TZU 3. Düşman arazisine g i r m e m i z e rağmen henüz kendi sınırlarımızın y a k ı n ı n d a y s a k b u t ü r a r a z i y e " Y a k ı n A r a z i " d e n i r .
YORUMLAR ÇAO ÇAO: her an geri
Bu tür arazide unutulmaması dönebileceği faktörüdür.
206
gereken
şey
askerlerin
DU MU: Ne zaman ki bir ordu ilerler ve düşman gemileri yakıp geri dönüş olanağının kalmadığını termelidir.
arazisine girerse askerine gös-
SUN TZU 4. Sahip olunması
h e r iki t a r a f a d a b ü y ü k a v a n t a j s a ğ l a y a n
araziye İhtilaflı Arazi d e n i r
YORUMLAR ÇAOO
ÇAO:
zilerde DU maz
zayıf MU: olduğu
Azınlığın
taraf güçlüyü Doğal engeller yerlerdir.
çoğunluğa dize ile
üstünlük
sağlayabileceği
ara-
getirebilir. stratejik
geçitler
çatışmanın
kaçınıl-
SUN TZU 5 . Her iki t a r a f ı n d a k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e A ç ı k Arazi denir.
YORUMLAR YU: Yolların kesiştiği ve geçişin durdurulmasının olmadığı arazilere trafiği kolay arazi denilir.
ZHANG
kün
müm-
SUN TZU 6. Üç krallığın arazilerinin b i r l e ş m e zilere Anahtar Arazi denir. lık,
noktasında yer alan ara-
Bu tür arazilere sahip olan kral-
i m p a r a t o r l u ğ u n da büyük kısmına sahip olur.
YORUMLAR HO Y A N X I : Anahtar arazi çeşitli ana yolların geçiren tarafın ülkenin her tarafına ulaşımı
207
birleştiği ve eline ilk kontrol altına alabile-
ceği arazilerdir. şurken, elinde
Bu tür arazileri ele geçiren taraf güvenliğe kavututamayan ise tehlikelerle başbaşa kalacaktır. SUN TZU
7 . Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n b a ğ r ı n a g i r m i ş o l m a s ı n a k a r şın, a r d ı n d a
kuvvetli düşman
k a l e l e r i b u l u n m a k t a ise
b u l u n d u ğ u arazi k o n u m u Ciddi Arazi olarak adlandırılır.
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Bu
tür arazilere
geriye
dönüşün
zor olduğu
arazi de-
nilir. SUN
TZU
8. G e ç i l m e s i zor olan dağlık o r m a n l a r , çalılık y a m a ç l a r , taklıklarla
kaplı
arazilere
ZOR
ARAZİ
ba-
denir.
YORUMLAR HO YANXI: Zor arazilerin zorluğu bu tür arazilerde siper kazılmasının ya da engellerin inşasının zor olması nedeniyle savunma yapmanın neredeyse imkansız olmasından gelir. Bu tür arazilere girildiğinde yapılacak en akıllıca iş mümkün olabildiğince kısa sürede çıkmaktır. SUN TZU 9. Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l a ş ı l a b i l e n , i ç i n d e n d a r a c ı k keçi y o l l a r ı ile ç ı k ı l a b i l e n a r a z i l e r e k u ş a t ı l m ı ş A r a z i d e n i r . B u t ü r a l a n l a r d a z a y ı f b i r b i r l i k k o c a bir o r d u y l a b a ş a ç ı k a b i l i r .
YORUMLAR MEI reye
YAOCHEN:
olağanüstü
Bu tür arazilerden uyabilme yeteneğidir.
208
geçebilmenin
tek
yolu
çev-
ZHANG
YU: askeri kolayca yerleridir.
Girişi dar, durdurabilir.
ardı Bu
kapalı bu tür arazilerde bir kişi bin nedenle bu tür araziler tam pusu
SUN
TZU
10. Sadece g e c i k m e d e n savaşmamız halinde içinden sağ çıkabileceğimiz araziye Ümitsiz Arazi denir.
YORUMLAR CHEN HAO: Ümitsiz arazide bulunan asker da yanan evden çıkamayan insana benzer. MEI YAOCHEN: İlerlemek, gerilemek ya mümkün olmadığında savaşmaktan başka SUN
delik
sandaldan
ya
da yanlara yönelmek seçenek yoktur.
TZU
1 1 . Karışık A r a z i d e s a v a ş m a . Y a k ı n A r a z i d e d u r m a .
İhtilaflı
Arazide saldırma. 12. Açık A r a z i d e d ü ş m a n ı n y o l u n u
kapatma. Anahtar Arazide
müttefiklerinle işbirliği yap. 13. Ciddi a r a z i d e d ü ş m a n ı y a ğ m a l a .
Zor Arazide yoluna dik-
katle d e v a m et. 14. K u ş a t ı l m ı ş A r a z i d e s t r a t e j i n i g ö z d e n g e ç i r .
Ümitsiz Arazi-
de savaş.
YORUMLAR Ll
OUAN:
Karışık arazide
askerin
firar olasılığı
yüksektir.
MEI Y A O C H E N : Yakın arazi ordunun henüz yeni girdiği arazi dilimleridir. Ana vatan henüz yakın olduğundan asker sırtını duvara yaslanmış hissetmez. Böyle olunca da asker savaşa konsantre olamaz. Bu nedenle bu tür arazilerde ilerlerken büyük
209
kentlerden ve siye edilir. ÇAO maz.
ÇAO:
Esas
ana
yollardan
uzakta
durarak
hızla
yol
almak
tav-
ihtilaflı arazide düşmana saldırmak avantaj sağlaavantaj bu tür araziye düşmandan önce girmektedir.
WANG XI: Açık arazileri kapatmak doğru iş bu tür arazilerdeki yolların masını sağlamaktır. MENG SHI: ğine bağlıdır. tirmek tehlike
doğru değildir. Yapılacak en iaşe temini amacı ile kullanıl-
Anahtar arazide güvenliğin yolu müttefiklerle işbirliMüttefik sahibi olmak güven getirirken, müttefik yiyaratır.
ÇAO: Ciddi arazide iaşenin yolu yağmadan geçer. Bu konuda Li Quan'in notu ise," Düşman arazisinde ilerlerken halkı adaletsiz davranışlarla kendinize düşman etmekten kaçının. Han hanedanının kurucusu, Qin Hanedanı'nın ülkesini ele geçirdiğinde talan ya da yağma yapmayarak ülke halkının kalbini kazanmış. ÇAO
LI QUAN: çıkmaya bak. ÇAO
ÇAO:
Zor
arazide
Kuşatılmış
siper
kurmak
arazide
imkansız
düşmana
sürpriz
olduğundan
acele
taktikler hazırla.
HAO: Ümitsiz araziye düşen her asker ölümüne savaşa caktır. Eski savaşçılar bu nedenle," Askeri ümitsiz araziye sürün ki yaşasınlar, "demiştir. CHEN
SUN
TZU
1 5 . E s k i n i n d e n e y i m l i k o m u t a n l a r ı , d ü ş m a n ı n ö n c ü l e r i ile ardçıları arasındaki ahengi bozmanın ustaları olmuşlardı. Böylece, ordu karargahlarının kendilerine bağlı birliklerle olan
işbirliğini
b o z m a n ı n yanı sıra y e d e k
güçlerin
zor d u r u m a düşen birliklerin imdadına y e t i ş m e s i n e engel oluyor,
komutanların
subaylarına verdiği
ların b i r l i k l e r e u l a ş m a s ı n ı d a d u r d u r u y o r l a r d ı .
2I0
komut-
16. D ü ş m a n
kuvvetleri
bir a r a y a g e l d i ğ i n d e
düzensizlik yaratmasını
bile a r a l a r ı n d a
biliyorlardı.
17. Kendilerine a v a n t a j s a ğ l a y a c a ğ ı n ı g ö r d ü k l e r i z a m a n ilerliyorlar, g ö r m e d i k l e r i n d e hareketsiz bekliyorlardı.
YORUMLAR LI QUAN: Eski komutanlar sürekli değişik taktikler uygulayarak düşmanın aklını karıştırıyor, bir oradan bir buradan yaptıkları baskınlarla düşmanı korkutup, düzenini bozuyorlardı. Bu durumda düşman kendisini toparlayıp plan yapmak için zaman bulamıyordu. SUN TZU 1 8 . " D ü z g ü n bir ş e k i l d e s a l d ı r ı i ç i n i l e r l e m e k t e o l a n k u v v e t l i bir d ü ş m a n da
karşısında ne yapardınız?" diye s o r u l d u ğ u n -
" D ü ş m a n için ç o k
önemli olan
bir ş e y i e l i m e g e ç i r -
m e y e çalışır, s o n r a d a d ü ş m a n ı n a m a n d i l e m e s i n i beklerdim. " diye cevap verirlerdi.
YORUMLAR XI: Kendinize avantajlı bir pozisyon seçip yerleştikten sonra özel baskın timleriyle düşmanın iaşe yollarını kesin. Düşman sizin planınıza uymak zorunda kalacaktır.
WANG
CHEN HAO: Düşman için yalnızca düşmanın dayanakları nemli bulunan her şeydir.
çok önemli olan şeyden kastedilen olmayıp düşman tarafından ö-
SUN
TZU
1 9. S a v a ş t a s ü r a t ana silahtır. D ü ş m a n ı n hazır o l m a d ı ğ ı anı kollayın. edilmiş
B e k l e n m e d i k yollardan geçip, k o r u n m a s ı ihmal noktalardan vurun.
I7l
YORUMLAR CHEN nın en
HAO: Düşmanı hazırlıksız, tedbirsiz ve plansız yakalamaönemli aracı sürattir. Tereddüt, düşmana çalışacaktır SUN TZU
2 0 . D ü ş m a n t o p r a k l a r ı n ı i ş g a l e t m e k t e o l a n bir o r d u n u n p r e n s i p l e r i şunlardır: D ü ş m a n ı n içine ne kadar g i r e r s e n i z askerleriniz arasındaki dayanışma o kadar artar. Düşmanı askerleriniz arasındaki dayanışma yok eder.
YORUMLAR DU MU: Düşman topraklarını işgalde kullanılacak ana doktrin, askerin düşman ülkesinin ne kadar derinine girerse savaşa o derecede konsantre olacağı, tek düşünce etrafında toplanarak ölümüne savaşacağı prensibine dayalıdır. Böyle bir orduyu yenmek hemen hemen imkansızdır. SUN TZU 21 . Zengin ülkelere girdiğinde, o r d u n u b e s l e y e b i l e c e ğ i n akınlar düzenle. 22. A d a m l a r ı n ı n d u r u m u n d a n e m i n ol. Ü c r e t l e r i n d e n aşırı kesinti y a p m a . Enerjini, g ü c ü n ü yoğunlaştır. Ordunu sürekli hareket halinde tut, değişik harekat planları geliştir.
YORUMLAR XI: Tüm enerjini birleştir, ekstra munu gizle, planlarını sakla, düşmanca nın açığını gözle.
WANG
2I2
gücünü elinde tut, duruanlaşılmaz olup düşma-
SUN 23. Askerlerini
TZU
kaçışın olanaksız o l d u ğ u
ölesiye savaşsınlar.
n o k t a l a r a s ü r ki,
Ölümle karşı karşıya olan
bir a s k e r i n
b e c e r e m e y e c e ğ i i ş y o k t u r . Ö l ü m t e h l i k e s i ile k a r ş ı k a r ş ı şıya olan a s k e r l e r d e s u b a y l a r d a g ü ç l e r i n i n z i r v e s i n e çıkarlar. 2 4 . Çıkış
yolları kapalı, k a ç m a olanağı kalmayan
korku duygusunu yitirirler.
askerler
Direnme güçleri sonsuzlasın
H e l e , bir d e y a b a n c ı t o p r a k l a r d a y s a , i n a t ç ı bir c e p h e o l u ş t u r u r l a r . Y a r d ı m g e l m e s i d e z o r g ö z ü k ü y o r s a , s ı k ı bir mücadele verirler.
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
Çaresiz
insanlar ölümden SUN
korkmazlar.
TZU
2 5 . B ö y l e bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z e m i r b e k l e m e y e b i l e g ö r meden kulakları yerine getirilir;
kirişte olur; v e r d i ğ i n i z her e m i r a n ı n d a sınırsız s a d a k a t
gösterirler,
sonsuz güvenebileceğiniz askerlere
her
konuda
dönüşürler.
YORUMLAR DU MU: ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalan savaşçılar ast demeden üst demeden aynı amaç çevresinde toplanırlar. Bu durumda hiç bir uyarıya gerek kalmaksızın dikkatli ve uyanık olur, emirlere sadık kalırlar. SUN
TZU
2 6 . A s k e r a r a s ı n d a k i batıl itikatları, k e h a n e t l e r i d u r d u r . O zaman ö l ü m d e n başka korku kalmaz. 27. Askerlerimiz paraya çok önem vermiyorlarsa bu zengin olmak
istememelerinden değildir.
Ö m ü r l e r i ç o k u z u n o l m u y o r s a , b u d a k e s i n l i k l e ö l m e k istemelerinden değildir. 28. Askerlerinize savaş emri verdiğinizde, hüngür ağlayanlar, zırhlarını
içlerinde hüngür,
gözyaşlarıyla
yıkayanlar
ç ı k a b i l i r . A n c a k s a v a ş a g i r d i k l e r i n d e her b i r i s i n i n bir k a h raman olacağından şüpheniz olmasın.
YORUMLAR Savaşçı mülkünü bırakır. göstergesidir
ÇAO malını ğının DU ğinde
ÇAO:
MU:
ölümüne
WANG
savaşa girerken başka çare kalmamışsa, Savaşçının ağlaması ölümüne savaşaca-
Değerli mallara sahip savaşacak ruhu yitirir.
XI:
Ağlamalarının
tek
asker malını bırakmak istemedi Bu da onun sonu olur. nedeni
heyecanlanmış
olmalarıdır
SUN TZU 29. Usta savaş t a k t i s y e n i çıngıraklı yılana benzer. Kafasına saldırırsan,
kuyruğundaki zehirle saldırır; kuyruğuna sal-
dırırsan, dişlerini geçirir; gövdesine saldırırsan, hem dişl e r i ile h e m d e k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r .
YORUMLAR YU: Usta'nın bu öğretisi savaş hattı metodunun temelidir. Sekiz Klasik Savaş Manevrası isimli el kitabında bu konu; "ordunun ardını ön, önünü ard yap ki ordunun aynı anda dört başı sekiz kuyruğu olsun. Ordunun başı her yerde olduğunda düşman ortadan saldırıya geçmişse ordun hem başı hem de kuyruğu ile ısıracaktır, "sözleriyle işlenmiştir.
ZHANG
SUN TZU 30. Bana, "Bir ordu çıngıraklı yılana benzeyebilir mi?" diye s o r a c a k olursanız, c e v a b ı m " E v e t , " tir. Aralarında anlaşmazlık olan
214
Komutan Wu
ile K o m u t a n
Y u e h ' i n a s k e r l e r i a y n ı t e k n e d e n e h r i g e ç e r k e n bir f ı r t ı n a ya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin s a ğ ele y a r d ı m ı gibi bir a r a y a g e l e c e k l e r d i r .
YORUMLAR MEI
YAOCHEN:
Bu
gücü
sağlayan
SUN
faktör pozisyonun
gücüdür.
TZU
3 1 . S a v a ş t a z a f e r için, a t l a r ı m ı z ı n k o ş u m l a r ı n a , s a v a ş a r a ç larımızın t o p r a k t a k i izlerine g ü v e n y e t e r l i değildir.
YORUMLAR DU MU: Savaş alanında atların koşumları sadece atları bir çizgide tutmak amacıyla kullanılır. Savaş arabalarının tekerleklerinin gömülmesi sadece onların kımıldamamasını sağlayabilir. Ancak bunların hiçbiri askere güven verip, zaferi sağlayamaz. Güvenin ve zaferin yolu değişikliklere uyum sağlamaktan, askerleri ölümcül noktalara sürerek ölümüne savaşmalarını sağlamaktan, birbirlerine iki el gibi yardımcı olmalarını düzenlemekten geçer. SUN
TZU
3 2 . S a v a ş t a bir o r d u n u n y ö n e t i m
p r e n s i b i a s k e r için y ü k s e k
bir c e s a r e t s e v i y e s i b e l i r l e m e k v e h e r a s k e r i n ye
bu seviye-
ulaşmasını sağlamaktır.
3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n a y n ı a n d a n a s ı l e n iyi k u l l a n ı l a c a ğ ı s o r u s u n u n cevabı arazi
pozisyonlarındaki seçimlerdedir.
YORUMLAR CHEN HAO: Emirlerin açık ve kesin olduğu ordularda cesur asker kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi başına geriye çekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir. ZHANG
elindeki
YU: Arazinin avantajlarından tam asker zayıf da olsa kazanabilirsin.
2\5
olarak
yararlandığında
SUN TZU 3 4 . İşinin ehli k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir kişiyi y ö n e t i r g i b i , elinden tutarak yöneten
komutandır.
YORUMLAR DU ğin
MU: Çaresizlik mecazıdır.
içindeki
askerin
SUN
yönetimdeki
kolaylık,
askerli-
TZU
35. Çok k o n u ş m a y a r a k , gizliliği güven altına almak; dimdik durup, adaletli olarak disiplini s a ğ l a m a k komutanın g ö r e vidir.
YORUMLAR MEI rece nize sizi
Sessizlik içinde göze çarpmadan kaldığınız südüşmanınız gerçek durumunuzu anlayamayacaktır. Askeriadaletle ve disiplinle davrandığınız sürece hiç bir düşman rahatsız edemeyecektir. YAOCHEN:
YU: Bilge komutanın emirleri sakin ve dır. Düşman asla sezemez. Yönetimi de adaletli Hiç bir düşman böyle bir komutanı hafife alamaz.
ZHANG
derinlerde gizli-' ve disiplinlidir.
SUN TZU 36. Subaylarının, askerlerinin kafasını g e r e k t i ğ i n d e yanlış rapor ve
olaylarla
karıştırıp,
her ş e y i
sorgulamalarını
engellemesini de bilmelidir.
YORUMLAR LUI QUAN: Bunun gerçek nedeni savaşın başında henüz planların olgunlaşmamış olmasıdır. Komutanlar başlangıç stratejilerini emrindekilerle hazırlamaktansa sonuçtaki zaferin tadını birlikte çıkarmayı tercih eder.
216
DU MU bilmeden
ZHANG YU: Bu sözlerin öğretisi bizce askerin bir şey emirlere itaat etmesi gerektiğidir.
ve
SUN
TZU
37. Savaş düzenlerini, planlarını d e ğ i ş t i r e r e k , düşmanının kendi o r d u s u hakkında sağlıklı bilgi e d i n m e s i n i önlemeli; yerini değiştirip, dolaylı,
karışık yolları t e r c i h e d e r e k düş-
mandan esas amacını saklamayı
başarmalıdır.
YORUMLAR YU: Gerçek amacınızı kimse anlamadığında zafer kesindir. Beyaz Dağların ünlü bilgesinin dediği gibi, "askeri operasyonlarda aldatmacaların kullanılmasının gerçek nedeni, yalnızca düşmanı yanıltmak değildir. Kendi birliklerini de aldatarak körü körüne emrinde tutmak da yararlı bir araçtır."
ZHANG
SUN
TZU
3 8 . O r d u k o m u t a n ı , e n k r i t i k a n d a , y ü k s e k bir y e r e t ı r m a n ı p altındaki merdiveni atmasını den o r d u s u n u düşman
bilmelidir.
Elini
39. G e m i l e r i n i yakar, y i y e c e k kazanlarını kırar; k o y u n s ü r ü s ü g i b i bir o t a r a f a , yönünün
anlaşılmasına
gösterme-
içine başka türlü s ü r e m e z . ordusunu
bir b u t a r a f a y ö n e l t e r e k
olanak yaratmaz.
YORUMLAR ÇAO ğinde
ÇAO: Komutanın bunu olmasını sağlamaktır.
yapmaktaki
amacı
askerin
fikir
birli-
Ll QUAN: Savaştan zaferle dönen ordu ardındaki gemileri ve köprüleri yakarak aynı ülkü çevresinde toplanan ordudur. Asker, komutanın planını bilmediğinde tıpkı bir koyun sürüsü gibi komutanının peşinden gider
217
SUN TZU 4 0 . D ü ş m a n ı k e n d i p l a n ı n a u y g u n bir n o k t a y a s ü r e r e k , t e h l i keye düşmesini
sağlamak
komutanın en
önemli
görev-
lerindendir. 41 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her birine g ö r e a l ı n a c a k ö n l e m l e r , saldırıya veya s a v u n m a y a yönelik doğasının ana kanunlarını
t a k t i k l e r ile i n s a n
mutlaka özenle çalışmalıdır.
YORUMLAR DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajları ile zavantajlarından bahsettiğinde esas amacı, arazi faktörünün san üzerindeki etkilerini kullanmaktır
dein-
SUN TZU
42. Düşman arazisinde ilerlerken genel prensip, ne kadar ileri g i d i l i r s e a s k e r i n prensibidir. daha
o kadar
dayanışma göstereceği
Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a ş a
olasıdır.
43. Kendi ülkeni a r d ı n d a bırakıp, komşu kritik arazidesin d e m e k t i r . yorsa,
birleşen yolların
araziye girdiğinde,
Dört y ö n d e iletişim kurulabili-
bulunduğu anahtar arazidesindir.
4 4 . Bir ülkenin içlerine g i r d i ğ i n d e ciddi a r a z i d e s i n .
Düşman
arazisinde fazla ilerlemediğinde bulunduğun arazi yakın arazidir. 4 5 . D ü ş m a n ı n s a ğ l a m k a l e l e r i g e r i n d e k a l m ı ş , ö n ü n d e ise d a r geçitler b u l u n m a k t a y s a bu araziye kuşatılmış arazi denir. Çıkış o l a n a ğ ı y o k s a bu a r a z i y e Ümitsiz Arazi d e n i r . 4 6 . Bu d u r u m d a , dağınık arazide a d a m l a r ı m a a m a ç birliği a ş ı l a r ı m . Y a k ı n a r a z i d e ise, t ü m b i r l i k l e r i m i n a r a s ı n d a yakın temas olmasına bakarım.
218
47. İhtilaflı arazide, artçı b i r l i k l e r i m e d i k k a t eder, hızlandırırım. 48. Açık arazide, tırırım.
dikkatimi savunmam
üzerinde yoğunlaş-
Birleşen yolların bulunduğu anahtar arazide
müttefiklerimle işbirliğini ararım. 49. Ciddi arazide m a l z e m e ikmalini g ü v e n c e altına almaya ç a l ı ş ı r d ı m . Z o r a r a z i d e ise d i k k a t i m i o r d u m u d u r m a k s ı z ı n ilerletmeye verirdim. 50. Kuşatılmış arazide o r d u m u n geri ç e k i l m e yollarını kapatırdım.
Ümitsiz arazide, askerlerime hayatlarının kurtul-
masının
ümitsiz olduğunu
söylerdim.
51 . Bunun nedeni, d ü ş m a n t a r a f ı n d a n gelmesinin olanaksız olduğunu t ü i n a t ç ı bir d i r e n i ş
kuşatıldığını, yardım
bilen a s k e r d e olağan
üs-
g ü c ü , s ı n ı r s ı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i n i n
ortaya çıkacağını; askerlerimin
t e h l i k e a l t ı n d a her e m r i
yerine getireceğini bilmemdir.
YORUMLAR DU Mü: Asker düşman tarafından kuşatılmadıkça düşmana direnerek zafere ulaşacak kararlığa sahip olamaz. Ancak çaresizlikle karşı karşıya kaldıklarında birlik beraberlik içinde savunmalarını oluştururlar. MENG
SHI:
Korku
yollarında
ilerleyen
SUN 52.
Durumunu
asker her emre
itaat
eder.
TZU
bilmediğimiz k o m ş u prenslerle işbirliği y a p a -
m a y ı z . Ö n c e d e n uçurumlarını, bataklıklarını, dağlarını, ormanlarını, tuzaklarını
bilmediğimiz topraklardan
y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . Y ö r e y i b i l e n yararlanmadıkça, doğanın
bir o r d u -
kılavuzlardan
sağladığı avantajları kullana-
mayız.
219
5 3 . S a v a ş ç ı bir p r e n s a ş a ğ ı d a k i d ö r t , b e ş p r e n s i b i g ö z a r d ı edemez. 5 4 . S a v a ş ç ı b i r p r e n s g ü ç l ü bir
ülkeye saldırdığında gene-
rallikteki ustalığını, d ü ş m a n kuvvetlerinin birleşmesini e n g e l l e m e k t e k i başarısıyla gösterir.
Kendisini düşmana
o l d u ğ u n d a n g ü ç l ü g ö s t e r i p , d ü ş m a n ı n olası m ü t t e f i k l e r ini k a r ş ı s ı n a ç ı k m a k t a n c a y d ı r ı r .
YORUMLAR XI: Düşmanın planını çözüp, anladığında arazi koşullarını kullanarak yapacağın manevralarla düşmanı çaresiz bırak. Bu durumda en güçlü ülkeler bile karşına çıkacak büyüklükte bir orduyu kuramayacaktır.
WANG
ZHANG YU: Güçlü bir ülkeye saldırı için yalnızca sahip olduğun güç ve zenginliğe güvenecek olursan, askerin verdiği kayba tepki göstererek arkanda saf olmayacaktır. Aralarında anlaşmazlık olan ülkelere güçlü bir orduyu gösterdiğinde ise düşman liderleri senden ürkerek başka ülkelerle ittifak kurma cesaretini gösteremeyeceklerdir. SUN TZU 55. D i ğ e r ü l k e l e r l e i ş b i r l i ğ i y a p m a k t a n y a d a o n l a r d a n y a r d ı m i s t e m e k t e n s e , k e n d i gizli planlarını u y g u l a y a r a k d ü ş m a n larının başını d ö n d ü r ü r , k o r k u t u r .
Bunu
başardığında,
d ü ş m a n kentlerini fazla z o r l a n m a d a n ele geçirir, d ü ş m a n krallıklarını sona erdirir.
YORUMLAR YU: Müttefik ve yardımcılar için çaba göstermemen halinde izole edilip, yardımsız kalırsın. Ülkende yeterli otoriteyi kuramadığın taktirde halkın seni terkeder, ülken zayıflar. Kişisel öfkeni kontrol edemeyip komşularını şiddetle tehdit ettiğinde ise aslında kendi ülkeni yok edersin.
ZHANG
kını
Bu konudaki birleştiremeyip,
başka bir yorum ise düşmanın olan askerini toplayamıyor, müttefikleriyle
ülke bir
halara-
ya gelemiyorsa bu durumda düşmanının ritesini iyice yitirmesini sağla ki düşman arzun çerçevesinde elde edebilesin. SUN
temas yollarını kes, kalelerini, ülkesini
otokendi
TZU
5 6 . A s k e r l e r i n e kural dışı ö d ü l l e r ver, ö n c e k i p l a n l a r ı n dışında da emirler buyur.
Bunları hakkıyla yaptığında, ordunu
t ı p k ı t e k kişilik bir b i r i m m i ş g i b i y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n .
YORUMLAR MEI YAOCHEN: Önceden tespit edilmiş ödüllerin ötesinde lebilecek ödüllerin yararını göz önünde tut. Düşmanın da yönde kendi askerine verdiği sözleri takip et. LİN: Bir şatoyu ya da ülkeyi ele uygulamadığın ceza veya ödüller koy. şında hükümet kararları al, uygula. JİA
SUN
veriaynı
geçirmek istediğinde ülkende Her zamanki kuralların dı-
TZU
57. A s k e r l e r i n e planı değil, g ö r e v i söyle. S o n u c u , p a r l a k s a göster.
D u r u m sıkıntılıysa sakın
bir ş e y s ö y l e m e .
YORUMLAR MEI YAOCHEN: Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerinden sadece savaşmalarını iste. Onlara kazanacaklarını anlat. Başlarına gelebileceklerden asla söz etme. WANG
lacaktır. caktır ZHANG
maya
XI:
Asker
Gerçeğin sızması, stratejinin anlaşılmasına neden oendişelendiğinde tereddüt edecek, korkuya kapıla-
YU: müsaittir.
İnsan
psikolojisi
korkudan
11
uzaklaşıp,
ödüle
koş-
SUN TZU 58. Ordunu ölüm tehlikesine, zorluklara sür; zaferle dönecektir. 59. İnsan d o ğ a s ı g e r e ğ i z o r a d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e r i n i s o nuna
kadar kullanmaz.
YORUMLAR MEI YAOCHEN: Asker zorda kalmadıkça kendisini savaşa tam olarak konsantre etmez. Gerçek tehlike ve zorlukla karşılaştıklarında kazanmaları ya da kaybetmeleri tümüyle böyle zamanlarda ne yapabileceklerine bağlıdır. SUN TZU 60. Savaşta zafer,
kendi konumunu d ü ş m a n hedeflerine göre
a y a r l a m a k l a gelir. 61 . Düşman saflarının ardına inatla s a r k m a k , s o n u n d a
düş-
man komutanını ö l d ü r m e başarısını getirecektir. 6 2 . B u n a ince hesapla k a z a n m a k denir.
YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmayı arzuladığında düşman hatları arasında bir açık göremiyorsan yapacağın iş kendi formunu düşmandan gizleyip, izlerini yok etmektir. Düşmanı gizlice takip ederken, sürprizi baskınlar yapmaya da hazır olmalısın. Düşman senden oldukça güçlü olduğundan seni hor görüyorsa, kendini olduğundan daha da zayıf ve teslim olmaya hazır göster ki seni küçümseyerek ağırlaşsın. Gevşediği anı iyi takip et ki tam rahata erip açık verdiğinde vurabilesin.
Düşman artık evine dönmeye hazırlanmaya başlamışsa yol ver geçsin. Dönüş yolunda peşinden takip edip zayıf anını kolla. Düşmanın yolu açık olduğu sürece savaş arzusu sönük kalacaktır. Bundan yararlan. Bu teknikler düşmanın davranışlarının doğurduğu taktiklerdir.
2 2 2
YU: Başta kendini düşman hareketlerine göre adapte et. uygun zamanda komutanlarını imha et. Görev ustalığı diye derim. SUN TZU
ZHANG
Sonra buna
63. K o m u t a y ı ele a l d ı ğ ı n d a , c e p h e d e k i ön yolları kapat, resmi kayıtları y o k et, elçilerin g e ç i ş i n i e n g e l l e .
YORUMLAR ZHANG YU: Bir kere üst düzey kararlar verilip askeri strateji belirlendiğinde sınırlar kapatılıp, resmi kayıtlar imha edilmelidir ki casuslar dışarı sızıp bilgi taşıma fırsatı bulamasın. SUN
TZU
6 4 . S a v a ş k o n s e y i n d e k a r a r l ı ol, d u r u m k o n t r o l ü n ü e l i n e al.
YORUMLAR MEI YAOÇHEN: kararlılık ketumluk
Savaş konseyindeki sağlayacaktır. SUN
planlamadaki
sertlik
ve
TZU
65. D ü ş m a n ı n açık bıraktığı kapıdan içeri dal. 66. Düşmanın k u t s a l varlıklarını ele g e ç i r e r e k d ü ş m a n ı zorla. Düşman birliklerinin bir y o l u n u 67. Güçlerini
ilerleme zamanlamasını öğrenmenin
bul. hazırlamadan
bitirici savaşa girme.
68. Düşmanın açığını buluncaya kadar yeni gelin gibi çekingen ol; açığı b u l d u ğ u n an y a b a n t a v ş a n ı gibi fırla. D ü ş m a n için artık ç o k g e ç t i r .
223
B ö l ü m XI I
ATEŞLE SALDIRI SUN
TZU
1. A t e ş l e saldırının beş yolu vardır. anında yakmaktır. Üçüncüsü
Birincisi askerleri kamp
İkincisi m a l z e m e depolarını yakmaktır.
malzeme taşıyan araçları yakmak;
ise d ü ş m a n ı n s i l a h ,
dördüncüsü
mühimmat depolarını yakmaktır.
Beşinci yol da d ü ş m a n birliklerinin arasına ateş atmaktır. 2. Saldırıya g e ç m e n i n en önemli koşulu ateş olanaklarına sahip olmaktır.
G e r e k l i m a l z e m e her a n
hazır t u t u l m a l ı d ı r .
3. Ateşle saldırının mevsimi, yangın b a ş l a t m a n ı n özel g ü n leri 4.
vardır.
Uygun mevsim havanın kuru o l d u ğ u aylar olup;
özel g ü n -
ler r ü z g a r ı n y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r . 5 . A t e ş l e s a l d ı r ı e s n a s ı n d a beş o l a s ı l ı ğ a hazır o l u n m a l ı d ı r . 6 . (a) A t e ş d ü ş m a n k a m p ı n a y a k l a ş t ı ğ ı n d a d ü ş m a n a g e c i k m e d e n saldır. 7 . (b) A t e ş d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı h a l d e d ü ş m a n a s k e r l e r i hala s e s s i z ise, b e k l e . S a l d ı r m a . 8 . (c) A l e v l e r y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a
s a l d ı r m a k için
k o ş u I l a r u y g u n s a saldır; y o k s a , o l d u ğ u n y e r d e kal. YORUMLAR DU MU: Genel olarak ateşin savaş aracı olarak kullanılmasındaki amaç düşman içinde karışıklık yaratarak kendine saldırı fırsatı yaratmaktır. Yoksa düşmanı ateşle yok etmek mümkün değildir.
Saldırı için en uygun an ateşin yükseldiği andır; yoksa ateşin düşman tarafından kontrol altına alındığı sırada saldırmak akıl işi değildir. Sun Tzu Hoca bizlere ateş kullanımında çabuk davranmamızın gerektiğini öğretiyor SUN TZU 9. (d) D ı ş a r ı d a n a t e ş l e saldırı o l a n a k s ı z s a , k a m p ı n i ç i n d e kendi kendine yangın çıkmasını bekleme.
Uygun zamanı
bekleyip, saldır.
YORUMLAR ZHANG YU: zorunlu değildir. tılabilir önemli ratılmasıdır.
Düşman kampında yangın çıkarmak için beklemek Yangın düşman kampının çevresinden de başlaolan uygun zamanda uygun saldırı fırsatının yaSUN TZU
10. ( e ) Y a n g ı n ı b a ş l a t t ı ğ ı n d a , r ü z g a r ı n a r d ı n d a kal. R ü z g a r a karşı s a l d ı r m a .
YORUMLAR MEI mez.
YAOCHEN:
Düşmanın
Ateşin sonuna
momentine karşı kadar savaşacağı
saldırmak kesindir.
sonuç
getir-
SUN TZU 1 1 . G ü n d ü z ç ı k a n r ü z g a r u z u n s ü r e l i d i r . G e c e e s i n t i l e r i ise çabuk diner.
YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Gündüz başlayan rüzgar gece geldiğinde, başlayan rüzgar ise gündüz olduğunda duracaktır. Bunu unutma.
2 2 5
gece sakın
SUN 12. Her o r d u d a
TZU
a t e ş l e i l g i l i b u b e ş o l a s ı l ı k ç o k iyi b i l i n m e l i ,
yıldızların h a r e k e t i izlenmeli, a t e ş l e saldırı özel g ü n l e r i takip edilmelidir.
•
YORUMLAR
YU: Ateşi kullanarak düşmana saldırıyı bilmek yeterli değildir. Aynı şekilde düşmanın ateşle saldırısına nasıl karşı konacağını da bilmeye zorunluyuz. Yangın kullanımında hava koşullarını takip ederek hava koşullarının kullanımı prensibine sıkı sıkıya bağlı kalmalıyız.
ZHANG
SUN
TZU
1 3. Ateşi saldırı aracı olarak k u l l a n m a k zeka belirtisidir. Suyu s a l d ı r ı a r a c ı o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 14. Suyla d ü ş m a n d u r d u r u l a b i l i r , a m a t ü m o l a n a k l a r ı e l i n d e n alınamaz.
YORUMLAR ZHANG
Saldırıda ateş kullanımı zaferi getirir. Suyu düşman bölmekte kullanabilirsiniz. Gücü bölünen düşman zayıf sizin birlikleriniz gücünü korumuş olacaktır.
YU:
ordusunu düşerken
SUN TZU 15. Girişimcilik savaşı
ruhunu
kullanmaksızın
kazanmaya çalışan
düşmana saldırıp,
k o m u t a n şanssız k o m u t a n d ı r
Çünkü sonuç, zaman ve kaynak kaybından öte değildir. 1 6 . B i l g e k o m u t a n planlarını ö n c e d e n hazırlar;
usta k o m u t a n
kaynaklarını değerlendirir. 1 7 . A v a n t a j g ö r m e d i k ç e h a r e k e t e t m e ; k a z a n a c a k bir ş e y olmadıkça ordularını kullanma; kritik o l m a d ı k ç a s a v a ş m a .
226
bulunduğun
pozisyon
YORUMLAR ZHANG YU: Silahlar uğursuz araçlardır; savaş ise tehlikelerle doludur. Akıllı hükümdarlar savaşta yenilgiden olabildiğince kaçınmalı bu nedenle de orduyu küçük amaçlarda kullanmamalıdır. Silah ancak başka çare kalmadığında kullanılmalıdır. SUN TZU 1 8 . Hiç bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı k e n d i ö f k e s i için s a v a ş a s o k m a m a l ı , hiç bir k o m u t a n k e n d i hırsı i ç i n s a v a ş a k a l k mamalı. 1 9 . Size bir a v a n t a j s a ğ l a y a c a k s a i l e r l e y i n , y o k s a y e r i n i z d e kalın. 20. Zamanla öfke mutluluğa, s i n i r l e n m e m e m n u n i y e t e d ö n ü şebilir. 2 1 . A n c a k , y o k e d i l e n bir k r a l l ı k a s l a y e n i d e n k u r u l a m a z ; ölüler canlanamaz. 2 2 . B u n e d e n l e , b i l g e h ü k ü m d a r d i k k a t l i , iyi k o m u t a n t e d b i r l i o l m a l ı d ı r . Bir ü l k e y i b a r ı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n , o r d u y u güçlü t u t m a n ı n yolu budur.
YORUMLAR ÇAO
ÇAO:
W A N G XI: dan başka
Orduyu
kendi amaçlarınız
Duygularınızda yarar getirmez.
tutarsızlık
için size
kullanmayın. onur
ve
itimat
kaybın-
ZHANG YU: Silah kullanımında dikkatli bir hükümet ülkesini venlik içinde yaşatabilir. Savaşı hafife almayan askeri liderin dusu bütünlük içindedir
227
güor-
B ö l ü m XIII
CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN
TZU
1 . Y ü z b i n a s k e r l i k bir o r d u y u k u r u p , u z a k s a v a ş l a r a g ö n d e r mek, halkın üzerine büyük y ü k bindirir, devletin o l a n a k l a rını t ü k e t i r . S a d e c e g ü n l ü k h a r c a m a l a r y ü z bin g ü m ü ş e k a d a r y ü k s e l e b i l i r . Ülke içinde d e , d ı ş ı n d a da b ü y ü k kargaşalık olacak, t ü k e n e n insanlar savaş yollarında dökülec e k t i r . Yüz bin a s k e r i n en az d ö r t , b e ş y ü z bin aile o l d u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o l u r s a , e t k i n i n n e k a d a r g e n i ş bir a l a n d a o l duğu anlaşılabilir. 2. Düşman
kuvvetler,
bir k a ç g ü n
i ç i n d e o l u ş a c a k bir s o n u ç
için y ı l l a r c a karşı karşıya d u r a b i l i r l e r . B u b ö y l e y k e n , m a a ş ı nın,
ödüllerinin
öğrenmeyi
devamını düşünerek düşmanın
durumunu
i h m a l e t m e k insanlık dışı d a v r a n ı ş t ı r .
3 . B u ş e k i l d e d a v r a n a n kişi lider o l a m a z ,
hükümdarına yarar-
lı o l a m a y a c a ğ ı gibi zafere de ulaşamaz. 4. Bilge hükümdarla,
iyi bir k o m u t a n ı n n o r m a l a s k e r l e r e
oranla kolaylıkla savaş kazanıp, zafere ulaşması İSTİHBARAT'a
bağlıdır.
5. Bu i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e l m e z . T e c r ü b e ya da h e s a p lamayla da üretilemez. 6. Düşmanın durumu
ancak başka insanlardan öğrenilebili-
nir. 7-Beş tür casus (a) Y ö r e s e l
kullanılır.
casuslar.
(b) İç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e
Casuslar.
228
(d) H ü k ü m l ü
Casuslar.
(e) H a y a t t a K a l a n C a s u s l a r . 8 . B u b e ş t ü r c a s u s u n h e p s i bir a r a d a k u l l a n ı l d ı ğ ı n d a g i z l i ist i h b a r a t s i s t e m i n i kimse ele g e ç i r e m e z . Buna, Kutsal Kullanımı denilir. kıymetli
İplerin
Bu güç her h ü k ü m d a r ı n en
kaynağıdır.
9. Yöresel casuslardan anlaşılan
bir b ö l g e d e y a ş a y a n k i ş i -
lerden haber alma hizmeti almaktır. 10. İ ç c a s u s d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n
kullanımıdır.
1 1 . D e v ş i r m e c a s u s l a r , ele g e ç i r i l i p , d ü ş m a n a l e y h i n e kullanılan d ü ş m a n c a s u s l a r ı d ı r . 12. H ü k ü m l ü y a d a Ölü c a s u s l a r d ü ş m a n ı y a n ı l t m a k a m a c ı y l a çeşitli davranışlara yönlendirilip sonra da bizim casuslarımızca d ü ş m a n a bilinçli olarak belirtilen casuslardır. 13. Y a ş a y a n c a s u s l a r , başaran
düşman
kampından
haber getirmeyi
casuslardır.
YORUMLAR ZHANG
mutanlar balarıdır.
YU: İç casuslar düşman yönetiminin ile düşman tarafından cezalandırılmış
hor gördüğü kosubayların akra-
DU MU: Düşman yönetiminde işini yitirmiş zeki yöneticilerin yanısıra, aşırılıkları nedeniyle cezalandırılmışlar, ve doğaları gereği açgözlü insanlar vardır. Bunların dışında hak ettiklerine inandıkları mevkilere getirilmemiş olanlarla ülkenin karşılaşacağı zorlukları kendi çıkarları için kullanmayı amaçlayanlar da bulunabilir. Ayrıca yine yönetim içinde ikiyüzlülük ve aldatmayı huy edinmişler de vardır.
laşılarak zırlanan
Bunların her birine ülkenin gerçek planlar hakkında
gizlice, çeşitli rüşvet durumunu öğrenmek, bilgi almak mümkün
yöntemleri ile yaksizinle ilgili haolabileceği gibi yi-
ne bu tür insanları kullanarak yaratmak da olasıdır.
düşman
ülkesinde
kargaşa
ve
ikilik
Ll QUAN: Düşmanın üzerinize gönderdiği casuslara cömert davranarak kendi yanınıza çekin. Bu tür devşirme casuslar karşı casusluk ya da iki taraflı casuslukta kullanılır. XI: Devşirme casuslar ele geçirilen ve bize bilgi verilmesi için teşvik edilen ya da düşmana yanıltıcı bilgi vermek amacıyla geri gönderilen düşman casuslarıdır. Hükümlü casuslar daha çok kendi üstlerince düşmana yanıltıcı bilgi iletmek üzere kullanılan casuslardır. Bu casusların sonu genellikle ölümdür; bu yüzden bu tür casuslara ölü casus da denilir.
WANG
DU YU: Yanıltıcı bilgi vererek düşman üzerine gönderdiğiniz casuslar düşman eline geçtiğinde düşman tüm hazırlıklarını bu casuslardan edindiği istihbarata dayanarak yapacaktır. Ancak gerçek düşman tarafından anlaşıldığında bu casusların sonu ölümdür. DU MU: Yaşayan casuslar bilgiyi iki tarafa da taşıyan casuslardır. Yaşayan casusların seçilirken özellikle aptal görünümlü ancak zeki, dış görünümlerinden anlaşılması imkansız cesarette, güçte olan savaşçılar seçilmelidir. Bu tür casusların karşı tarafça satın alınması imkansız olduğu gibi yine bu casuslar açlık, susuzluk, onursuzluk gibi her türlü zorluğa aldırış bile etmezler. SUN TZU 14. O r d u i ç i n d e e n yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k kişiler c a s u s l a r d ı r . B a ş k a hiç bir b i r i m c a s u s l a r k a d a r ö d ü l e l a y ı k d e ğ i l d i r . Y e r y ü z ü n d e k i b a ş k a hiç b i r m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i z l i liğe s a h i p d e ğ i l d i r .
YORUMLAR DU YU: Kendisine man için çalışmaya, Bu nedenle casuslara
iyi davranılmayan casus dönekleşerek düşsizin hakkınızda bilgi taşımaya başlayabilir. zengin ödüller verin ki yaptıkları işe güve-
230
niniz olsun. etmektedir.
Görevini
gizlilikle
yapmayan
casus
kesinlikle
intihar
SUN TZU 1 5 . D o ğ a l ü s t ü n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hiç k i m s e c a s u s o l a maz. 16. C a s u s l a r iyilik v e d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Casusların
raporlarını anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n emin
o l m a k için ince z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 18. Uyanık ol!
Her iş için c a s u s k u l l a n .
YORUMLAR DU
MU:
Her meselenin
çözümü
önceden
edinilen
bilgiye
dayalı -
SUN TZU 1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı g e l m e d e n bir h a b e r i b a ş k a s ı n a v e r m i s se, h e m c a s u s u h e m de h a b e r i alan kişiyi öldür.
YORUMLAR MEI haberi
Casusu öldürmenin nedeni öldürmenin nedeni ise konuşmasını
YAOCHEN:
alanı
bilgiyi sızdırması, engellemektir.
SUN TZU 2 0 . A m a ç i s t e r bir o r d u y u v u r m a k , i s t e r bir ş e h r i z a p t e t m e k , i s t e r s e bir k i ş i y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n ,
komutanlar-
ın, k o m u t a n y a r d ı m c ı l a r ı n ı n , k a p ı m u h a f ı z l a r ı n ı n , n ö b e t ç i lerin isimlerini ö ğ r e n m e k özel ö n e m e sahiptir. Casuslarımızın amacı bu bilgilere sahip olmaktır.
YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmadan önce düşmanın yetenekleri hakkında bilgi almak son derecede önemlidir. O zaman, her bir düşman için kapasitelerine uygun önlemler alınabilir. SUN T Z U 2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i casuslar t e s p i t edilip, rüşv e t l e k a n d ı r ı l m a l ı , ele g e ç i r i l i p r a h a t e d e c e k l e r i y e r l e r d e tutulmalıdır. Böylece onları kendi saflarımıza çekip devşirme casus yaparak kendi hizmetimizde kullanabiliriz. 2 2 . D e v ş i r m e c a s u s l a r ı n bize s a ğ l a y a c a ğ ı b i l g i l e r s a y e s i n d e mahalli ve iç casusları elde edebiliriz. 2 3 . Y i n e y a l n ı z o n l a r ı n s a y e s i n d e Ölü c a s u s l a r ı k u l l a n a r a k yanıltıcı bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz. 24. Son olarak, yine onların s a y e s i n d e Y a ş a y a n c a s u s l a r d a n bilgi alabiliriz.
YORUMLAR ZHANG YU: Devşirme casusların vereceği bilgilerle düşmanın içindeki açgözlü ve sizin adınıza çalışabilecek görevlileri bulursunuz. Bu yöntemle ele geçirip çalıştıracağınız çift taraflı casusları düşmanı kandırma yollarını anlamakta kullanıp, düşman aldatmak amacı ile ölü casuslar kullanın. Yine devşirme casusların vereceği bilgi ışığında düşmanın gerçek durumunu anlayıp yaşayan casusları düşmana gönderin. SUN TZU 25. Casus k u l l a n m a n ı n tek a m a c ı d ü ş m a n h a k k ı n d a bilgi t o p l a m a k t ı r . B u b i l g i ise, ilk o l a r a k D e v ş i r m e C a s u s t a n a l ı n a bilir. B u n e d e n l e D e v ş i r m e C a s u s e l ü s t ü n d e t u t u l m a l ı d ı r .
232
2 6 . Eski z a m a n l a r d a Y i n h a n e d a n ı n ı n y ü k s e l m e s i Hsia t a r a f ı n d a n
kontrol edilen
I Chih a d ı n d a k i
İmparator casusla
g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı şekilde Chou H a n e d a n ı da Yin'e bağlı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i .
YORUMLAR DU MU: Düşmanın gerçek durumunu anlamak ve bu amaçla başka tür casusların da kullanımı devşirme casuslara, döneklere ya da çift taraflı casuslara bağlıdır. Bu nedenle bu casuslara çok iyi davranmak gerekir. SUN
TZU
2 7 . O r d u n u n c a s u s l u k k a n a d ı n ı e n iyi k u l l a n a n h ü k ü m d a r b i l g e h ü k ü m d a r , e n iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise u s t a komutandır.
Casusluk sonuç getirir.
Ordunun
harekattaki
b a ş a r ı s ı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile o r a n t ı l ı d ı r .
YORUMLAR DU MU: Düşmanın durumu bilinmedikçe bir ordunun operasyona kalkması başarı getirmez. Haber alma ise casus kullanılmadan yapılamaz.
