Si Tandang Basio Macunat ni: Fray Miguel Lucio y Bustamante
Fray Miguel Lucio y Bustamante Ipinanganak sa Espanya noong 1842 at
yumao noong 1893 Kabilang sa ordeng Franciscano Noong ikalawang hati ng siglo 19, nadestino sa Filipinas at naging kura paroko sa ilang bayan ng Luzon, tulad ng Santa Cruz, Magdalena, Pakil, San Felipe de Mandaluyong, at Tanay
Mga Akda ni Fray Miguel Lucio y Bustamante (1882) – nobelang tungkol sa Benito y Rosalia (1882)
pag-uugali sa lipunan Breves Instrucciones a los Jovenes Religiosos
Franciscanos destinados a la cura de almas en Filipinas (1886) – gabay para sa mga pari Patnugot ng Coleccion de Refranes, Frases y
Modismos Tagalos (1890) – isang antolohiya ng mga kawikaang Tagalog na tinipon ng mga paring Gregorio Martin at Mariano Cuadrado
Si Tandang Basio Macunat Inilathala ng Imprenta de Amigos del Pais
sa Maynila noong 1885 Isang orihinal na akda: orihinal
dahil sa paggamit nito ng prosa sa pagkatha ng mahabang salaysay
orihinal
dahil sa pagtutuon ng pansin sa mga kontemporanyong pangyayari
Si Tandang Basio Macunat Kinakatawan ng akda ang panimulang anyo ng
nobela sa Filipinas:
mahaba at sustenidong pagsasalaysay na kapanipaniwala may kaisahan may pagkamalay sa sikolohiya ng mga tauhan Hindi pa ganap na nobela sapagkat hindi pa nito
lubos na nasasapol ang mga kumbensiyon ng nobelistikong pagsasalaysay:
madalas pinatatakbo ang kuwento sa pamamagitan ng diskursibong diskursibong paglalahad -> hindi pa nito gagap ang kahalagahan ng pagsasadula ng mga pangyayari bilang isang anyo ng dokumentasyon, kulang din ito sa detalyadong paglalarawan ng milieu
Si Tandang Basio Macunat Halaga ng akda: Narito
na ang binhi ng realismo – ang pagtutuon ng panitik sa ngangayunin at ang paggamit ng isang makatotohanang estilo ng pagsasalaysay Bagaman katha ng isang dayuhan, sinulat ito sa katutubong wika para sa mga katutubong mambabasa kaya’t hindi mapasusubalian na naging bahagi na ito ng katutubong kamalayan at ng lokal na tradisyon sa literatura (Resil Mojares)
Diskurso ng Kolonyalismo Mayroong imprimatur ng Arsobispo ng Maynila
ang akda. akda. Malinaw nitong itinatanghal na bahagi bahagi ng opisyal na diskurso ng panahong iyon ang akda. Ano ang motibo ni Fray Lucio sa pagsulat ng Tandang Basio? – produkto ng paglilibang – pagtugon sa isang seryosong pangangailangan Subalit tila asiwa ang awtor na ilahad nang diretso ang kanyang intensyon:
Paunawa sa mga Tagalog na Makababasa nitong Salita Ang pagkatha ko nitong salitang ito’y naging parang isang kalibangan ko sa aking sariling buhay; ngunit mayroon din akong hinahangad dito sa aking salita’t kalibangan. Ang aking hinahangad ay hindi ko sasabihin sa mga bumabasa o nakikinig ng pagbasa nitong aking isinulat kundi sasabihin ko lamang na ang kahalimbawa nitong kinatha kong salita ay isang dayap. Anuman ang laki ng dayap at maging ano ang kanyang ganda at kakinisan ng balat ay kundi ninyo pigain ay wala kayong makukuhang gatas doon kundi amoy lamang at sukat. Kaya bahala ang bumabasa o nakikinig na pumiga nitong salita kung ibig nilang kunin ang gatang napapalaman dito!
Pambungad bilang Payo at Paalala Sinasabihan ang mambabasa na hindi ito
dapat magkasya sa panlabas na kaanyuan ng salaysay, bagkus ay dapat itong pumasok sa kaloob-looban ng teksto upang mahalukay ang isang esensya na umano ay nakabaon doon. Didaktisismong hindi lantaran
Paunawa sa mga Tagalog na Makababasa nitong Salita Ang totoong bilin ko sa mga iniibig kong Tagalog ay huwag baga basahin nila itong salitang ito na palaktaw-laktaw, na parang inuugali nilang basahin ang mga libro, at kung magkagayo’y marahil magkakamali sila palibhasa ang laman laman nitong salita’y parang isang usap. Kaya kailangang pakinggan ang magkabilang parte at pagtimbang-timbangin ang kanilang mga katwiran nang makuha ang katotohanan.
3 Mahalagang Punto sa Tagubilin 1. Naiiba ang akdang akdang ito sa “mga libro” libro” na nakamihasnang basahin ng mga katutubo. Itinatampok ang awtoridad ng salaysay. Seryoso ang akda at hitik sa kahulugan. 2. Tinutukoy ang akda bilang “isang usap” o diyalogo, na masasabing pagpapahiwatig sa katangian nito bilang argumentasyon o pagtatalo. 3. Hinihingi ang isang obhetibong pagtaya sa mga disputasyon para mapalitaw ang katotohanan na nakapaloob sa teksto. teksto. Isang sabwatan ng teksto at mambabasa ang itinatakda ng awtor.
Nilalaman ng Teksto Salaysay sa loob ng salaysay:
Nakakuwadro ang pagsasalaysay sa mga kapahamakan na sinapit ng isang pamilyang Indio sa isang salaysay na tungkol naman sa pakikipag-usap ng tagapagsalaysay, na isang paring Kastila, sa isang katutubo na nagngangalang GERVACIO MACUNAT, si Tandang Basio.
Nilalaman ng Teksto Sa isang huntahan, inilabas ni Tandang Basio ang
isang lumang manuskrito na sinulat ng ama nitong si Antonio Antonio Macunat. Nasa manuskrito ang kuwento ng pamilya ni Cabesang Dales, ang pamilyang Indio na dumanas ng kung anu-anong hirap dahil sa kapariwaraan ng anak. Naungkat ang manuskrito dahil sa panunukso ng
tagapagsalaysay kay Tandang Basio
Ang pamilya ni Cabesang Dales Mariwasang pamilyang Tagalog sa bayan ng
Tanay noong taong 1830 Masikap sila sa trabaho kaya’t angat sa buhay Tinutupad nila ang tungkulin sa Diyos at kapwa kaya’t iginagalang sila ng iba Makikita sa kanila ang kahanga-hangang kombinasyon ng yaman at birtud KINAKATAWAN NILA, SA PANANAW NG UMIIRAL NA DISPENSASYON, ANG ULIRANG PAMILYA SA KOLONYAL NA LIPUNAN!
Ang pamilya ni Cabesang Dales Pinapag-aral sa Maynila si Prospero upang ang
anak ay makahulagpos sa gapos ng lupa at makalaya sa busabos na kondisyon ng walangpinag-aralang magsasaka sa kanayunan. Nalasing si Prospero sa rahuyo ng lungsod at tuluyan nang nawalan ng interes sa pag-aaral. Nagwaldas siya ng pera, nangutang at nabilanggo. Inilabas sa bilangguan si Prospero subalit bigo ang lahat ng pagtatangka sa pagbabagong-buhay. Ang pagtubos sa palalong anak ay nauwi sa ganap na pagdarahop at pagdurusa ng pamilya na nauwi sa kamatayan.
Tandang Basio bilang kontra-teksto sa sumisibol na diskurso ng uring ilustrado Lucio’s work is reflective of Resil Mojares: “Fr. Lucio’s a time when the monastic order was already subjected to the strains of liberal assertiveness on the part of the formerly docile parishioners. It suggests the time of Rizal, M.H. del Pilar, and the critics of monastic monastic supremacy. Its criticism criticism of the dangers of “too much education” for the indio can be seen as a reaction r eaction to a situation in which Filipino students, educated in Manila and abroad, were beginning to express sentiments subversive of the role of the friars in Philippine society.
Tandang Basio bilang kontra-teksto sa sumisibol na diskurso ng uring ilustrado Mojares: “ … Though the particular
impetus which gave rise to the novel may have been the friars’ opposition to the teaching of Spanish to the natives – an issue of controversy during Fr. Lucio’s time – this novel is essentially a defense of a colonial structure founded on, among others, ideas of racial superiority and monastic power.”
Tusong Awtor at Tekstong Doble-kara Mukhang inihaharap ng teksto: – Pambungad ng aklat – > walang kinikilingan ang salaysay, walang hayag na proposisyon ang akda – Paggamit ng tagapagsalaysay na hindi kasangkot – > hindi pananaw ng awtor ang inilalahad, KATOTOHANAN KATOTOHANAN ang isinisiwalat – Cf. Edward Said, “estratehikong lokasyon”
Estratehikong Lokasyon (E. Said) kung paano pumuposisyon ang awtor sa teksto,
kung paano niya iginigiit ang gusto niyang palabasin na relasyon niya sa materyal na kanyang tinatalakay nakapaloob dito ang klase ng tinig-sa-
pagsasalaysay na ginamit ng awtor, ang tipo ng estruktura na kanyang binuo, at ang iba’t ibang klase ng imahen, tema, motif na nakakalat sa kanyang teksto
Tusong Awtor at Tekstong Doble-kara Mukhang ikinukubli ng teksto: – Kolonyalistang pagtingin sa Indio bilang isang imperyor na nilalang na walang kakayahang palayain ang sarili mula sa kanyang katayuan bilang taong lupig (na binibigkas nina Antonio Macunat, Tandang Basio at Felicitas)
Pagdestrungka sa Aparatong Kolonyal Ang psyche ng nilupig na katutubo ay parang
isang teksto na mababasa at masusuri upang mailantad ang pinakamalalim o pinakamatinding dislokasyon na dulot ng kapangyarihang kolonyal. (Frantz Fanon) Isinasadula ng Tandang Basio ang dislokasyong ito. Paggamit ng kapangyarihan at ang proseso ng
esklusyon (Michel Foucault): Ako at Iba
Diskurso ng Kolonyalismo Ang layon ng diskurso ng kolonyalismo ay
ibukod ang katutubong pinapatawan ng kapangyarihan, at patatagin ang paniniwala ng mananakop tungkol sa kanyang sariling superyoridad sa pamamagitan ng pagpapairal sa ipinapataw na depinisyon sa katutubo bilang imperyor na nilalang. Binibigkas ni Basio (at Antonio) ang isang klase ng esensyalismo at isang istatikong pananaw-sa-daigdig
Mapanlinlang na Aparato Ang Indio ang pinalilitaw na nagbibigay-
depinisyon sa sarili gayong sa katunayan, ang panginoong kolonyal ang nagtatakda ng kanyang pagkatao sa pamamagitan ng isang diskurso na ang layon ay pamalagiin ang istatus ng katutubo bilang kakaibang nilalang na madaling manipulahin, lupigin, sugpuin sapagkat ito ay likas na dusta, imperyor, mahina. Ipinamamalas ng Tandang Basio, tulad ng ibang tekstong Orientalista, ang proseso ng paglupig sa pamamagitan ng de-kahong paglalarawn. (D. Tolentino)
