Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
XIC - Examine If Closed
][ υυ Tanım Bit seviyesinde bir giriş komutudur. Giriş biti olarak kullanıldığında, sahadaki bir giriş saha elemanının , PLC hafızasındaki karşılığıdır. Röleler üzerindeki normalde açık kontakların işlevini görür. XIC Adres Örneği Örnek I:12/03 I Input(Giriş) imaj tablosu 12 Input(Giriş) imaj tablosundaki word adresi (sekizli sayı düzeninde) 03 Üçüncü bit Not: “12” ayrıca, Input adresleri arasında birinci rack ve ikinci modül grubunu ifade eder. Input adresleri bit seviyesinde ifade edilirler.
XIO - Examine If Open
]
[
υυ Tanım Bit seviyesinde bir giriş komutudur. Giriş biti olarak kullanıldığında, sahadaki bir giriş saha elemanının , PLC hafızasındaki karşılığıdır. Röleler üzerindeki normalde kapalı kontakların işlevini görür.
OTE - Output Energize (
)
υυ Tanım OTE komutu, hafızadaki bir biti kontrol etmeye yarar. Eğer bu bitin karşılığı, çıkış modülü üzerindeki bir terminal ise, bu komut enerjilendiğinde, sözkonusu terminale bağlı olan saha elemanı enerjilenecek, komutun enerjisi kesildiğinde, saha elemanınında enerjisi kesilecektir. OTE komutundan önceki giriş şartları sağlandığında, prosesör OTE komutunu enerjilendirir ve giriş şartlarının bozulmasıyla birlikte de enerjisi kesilir. OTE komutu, elektrik devrelerindeki röle bobini gibi hareket eder. OTE komutunu enerjilendiren, kendisinden önceki giriş şartlarının sağlanması iken, röle bobinini enerjilendiren, fiziki olarak bağlı olduğu kontaklardır.
1
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Çıkış adresi örneği O:12/03 gibi bir çıkış adresinde, “O” , çıkış imaj bölgesini, “12” ,sekizli sayı düzeninde, output imaj tablosundaki word adresini ve “03” de üçüncü biti temsil eder. Not: Output imaj bölgesindeki adresler, çıkış saha elemanlarına denk geldiği için, ”12” nin aynı zamanda birinci rack ve ikinci modül grubu anlamına gelmektedir. Çıkış adresleri, bit seviyesinde ifade edilirler.
OTL - Output Latch (L)
υυ Tanım Bu komutun OTE komutundan tek farkı, enerjilendiğinde kilitlenmesidir. Bir OTL biti enerjilendiyse, hafızadaki karşılığı “1” olmuştur, giriş şartları bozulsa bile enerjili kalmaya devam edecektir. Bu komutun enerjisini kesmek için, OTU komutu ile resetlemek gerekir. Prosesör, Run modundan Program moduna alındığında ya da prosesörün enerjisi kesildiğinde(hafızayı koruyan bir pil varsa), son geçerli olan OTL komutu, hafızadaki biti kontrol etmeye devam eder. Komutu kontrol eden giriş şartları artık geçerli olmasalar da, kilitli olan çıkış saha elemanı enerjili kalmaya devam eder. Not: OTL, tutucu bir komuttur. Tutucu komutlar, prosesörün enerjisi kesildiğinde, ”Program” ya da “Test” moduna alındığında veya bir hata tespit ettiğinde, çıkışların enerjisi kesildiğinde hafızadaki son durumlarını korumaya devam ederler.
OTU - Output Unlatch (U)
υυ Tanım Bit seviyesinde bir çıkış komutudur. OTU komutu, bir bitin sadece enerjisini kesebilen (bir biti enerjilendiremez), tutucu bir çıkış komutudur. Bu komut daima bir OTL komutuyla birlikte çift olarak kullanılır. Her iki komutun da adresleri aynı olmak zorundadır. OTU komutu , OTL komutu tarafından enerjilendirilerek kilitlenmiş olan bir bitin enerjisini kesmeye yarar. Prosesör, ”Run” dan “Program” moduna alındığında ya da prosesörün enerjisi kesildiğinde(hafızayı koruyan bir pil varsa), ilgili bitin “on” ya da “off” konumunda olması, latch/unlatch çiftinden en son hangisinin taranmış olduğuna ve tarama sırasında o rung’ın giriş şartlarının geçerli olup olmadığına bağlıdır.
2
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
TON - Timer On Delay TON TIMER ON DELAY Timer Time base Preset Accum
(EN) (DN)
υυ Tanım TON komutu; timer’ın (zamanlayıcı’nın), ”preset” parametresinde ayarlanan zaman aralığı kadar çalışmasından sonra bir çıkışı enerjilendirmek ya da enerjisini kesmek için kullanılır. Bu çıkış komutu, giriş şartının/şartlarının sağlanması ile birlikte çalışmaya başlar(1 ya da 1/100 sn aralıklarla) ve aşağıdakilerden biri oluncaya kadar devam eder. - Akümülatör değerinin, ”preset” değerine ulaşması - Giriş şartlarının bozulması - Timer’ın, “Reset” komutuyla resetlenmesi - SFC basamağının artık aktif olmayışı - Giriş şartları geçerliliğini yitirdiğinde; prosesörün akümülatör değeri, timer’ın, akümülatör değerinin preset değerine ulaşmış olmasından bağımsız olarak, reset’lenir. Status Bitleri: Harf kısaltmaları ile adreslenebilen bu bitleri kullanarak, ladder program içinde bazı çıkış komutları enerjilendirilebilir. Timer Enable biti, ”EN” ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 15. bitidir. Rung enerjilendiğinde enerjilenir, rung enerjili kaldığı sürece devrededir ve rung giriş şartlarının bozulması ya da timer’ın bir reset komutu ile resetlenmesine ya da SFC basamağının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır. Timer Timing biti, “TT” ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 14. bitidir. Rung enerjilendiğinde enerjilenir. Enerjili olması, bir sayma işleminin devam ettiğini gösterir. Giriş şartlarının bozulmasıyla, ”DN ” bitinin enerjilenmesiyle(ACC=PRE), timer’ın resetlenmesiyle ya da SFC basamağının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır. Timer Done biti, “DN“ ile sembolize edilir, Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 13. bitidir. Akümülatör değerinin preset değere ulaşmasıyla birlikte enerjilenir, sayma işleminin bittiğini ifade eder. Giriş şartlarının bozulmasıyla,) timer’ın resetlenmesiyle ya da SFC basamağının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır.
3
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
TOF - Timer Off Delay TOF TIMER OF DELAY Timer Time base Preset Accum
(EN) (DN)
υυ Tanım Bu çıkış komutu, giriş şartlarının bozulmasıyla birlikte, 1 ya da 1/100 sn.aralıklarla saymaya başlar ve aşağıdakilerden birinin gerçekleşmesiyle birlikte saymayı durdurur: - Akümülatör değerinin preset değerine ulaşması, - Giriş şartlarının sağlanması, - Timer’ın bir “reset” komutuyla resetlenmesi, - SFC basamağının enerjisinin kesilmesi - Giriş şartlarının sağlanmasıyla birlikte, timer’ın akümülatör değerinin preset değerine ulaşmış olmasından bağımsız olarak, prosesör akümülatör değerini resetler. Status Bitleri: Harf kısaltmaları ile adreslenebilen bu bitleri kullanarak, ladder program içinde bazı çıkış komutları enerjilendirilebilir. Timer Enable biti, ”EN” ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 15. bitidir.Rung enerjilendiğinde enerjilenir, rung enerjili kaldığı sürece devrededir ve rung giriş şartlarının bozulması ya da timer’ın bir reset komutu ile resetlenmesine ya da SFC basamağının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır. Timer Timing biti, “TT” ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 14. bitidir. Rung’ın enerjisi kesildiğinde ya da akümülatör değerinin preset değerinin altında olmasıyla enerjilenir. Enerjili olması, bir sayma işleminin devam ettiğini gösterir. Giriş şartlarının sağlanmasıyla, ”DN” bitinin enerjilenmesiyle(ACC=PRE), timer’ın resetlenmesiyle ya da SFC basamağının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır. Timer Done biti, “DN“ ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 13. bitidir. Rung enerjilendiğinde enerjilenir, sayma işleminin bittiğini ifade eder. Akümülatör değerinin preset değere ulaşmasına kadar enerjili kalır. Komutun preset değere ulaşmasından önce enerji kesilir ya da Program moduna geçilirse aşağıdaki tablo ortaya çıkar. - Timer Enable biti (EN) reset, - Timer timing biti (TT) set durumuna geçer, - (ACC) değeri aynı kalır. Akabinde, Run ya da Test modlarına geçilmesiyle ya da enerjinin yeniden sağlanmasıyla birlikte; Rung şartları sağlanmışsa
EN biti set, TT biti reset, DN biti set, .ACC değeri sıfırlanır.
4
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Rung şartları sağlanmamışsa
EN biti reset, TT biti reset, DN biti reset, ACC değeri PRE değerine eşitlenir (timer çalışmaya başlamaz.)
!Dikkat: RES komutu, akümülatör değerini, DN bitini ve TT bitini sıfırladığı için, TOF timer’ını resetlemek maksadıyla RES komutu kullanmayın.
RTO - Retentive Timer On RTO RETENTIVE TIMER ON Tımer Tıme Base Preset Accum
υυ Tanım Bu timer (sayaç) tipi, timer’ın daha önceden set edilmiş olduğu süre kadar saymasından sonra bir çıkışın enerjilendirilmesi ya da enerjisinin kesilmesi için kullanılır. RTO komutu, akümülatör değerinin sıfırlanmadan; saymanın durdurulabilmesi ve daha sonra saymaya kalındığı yerden devam edilebilmesi imkanını verir. Bir başka deyişle tutucu bir kontaktır. Giriş şartları sağlandığı takdirde, RTO komutu saymaya başlar. Giriş şartları bozulmadığı müddetçe de, programın her taranışında akümülatör değeri güncellenir. TON ve TOF tipi timer’lardan farklı olarak, aşağıdaki şartların gerçekleşmesi halinde dahi RTO komutunun akümülatör değeri ulaştığı değeri korur. . Giriş şartlarının bozulması, . Prosesörün “Program” moduna alınması, . Prosesörün “Fault” a geçmesi ya da enerjisinin kesilmesi, . SFC adımının enerjisinin kesilmesi. Prosesör yeniden çalışmaya başladığı ya da rung enerjilendiği takdirde, timer kaldığı akümülatör değerinin üzerine saymaya devam eder. Not: RTO rung’ının giriş şartlarının bozulmasıyla beraber Retentive Timer’ın akümülatör değerini ve status bitlerini resetlemek için, başka bir rung’a RTO ile aynı adresli bir reset komutu (RES) programlanmalıdır. Status bitleri Ladder programınızda, status bitlerinizin “0” ya da “1” konumunda olmalarından faydalanarak değişik çıkışları enerjilendirebilir ya da enerjilerini kesebiliriz. Timer Enable biti, ” EN ” ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 15. bitidir. Rung enerjilendiğinde enerjilenir, rung enerjili kaldığı sürece devrededir ve rung giriş şartlarının bozulması , Timer’ın bir reset komutu ile resetlenmesi ya da SFC adımının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır.
5
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Timer Timing biti, “TT ” ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 14. bitidir. Rung enerjilendiğinde enerjilenir. Enerjili olması, bir sayma işleminin devam ettiğini gösterir. Giriş şartlarının bozulmasıyla, ”DN ” bitinin enerjilenmesiyle(ACC=PRE), timer’ın resetlenmesiyle ya da SFC adımının enerjisinin kesilmesine kadar enerjili kalır. Timer Done biti, “ DN “ ile sembolize edilir. Timer’ın kimlik wordunun (ör: T4:0) 13. bitidir. Akümülatör değerinin preset değere ulaşmasıyla birlikte enerjilenir, sayma işleminin bittiğini ifade eder. Timer’ın resetlenmesine kadar enerjili kalır. Bu komut, Preset değerine ulaşmadan önce, Prosesör “Program” moduna alınır ya da enerjisi kesilirse: . Timer enable biti (EN) enerjili kalır, . Timer timing biti (TT) enerjili kalır, . Akümülatör değeri (ACC) ulaştığı değeri korur. Akabinde, prosesörün “Run” ya da “Test” moduna alınması ya da kesilmiş olan enerjinin yeniden gelmesiyle birlikte; . giriş şartları sağlanmışsa EN bitinin enerjisi kesilir, TT biti enerjisi kesilir, DN bitinin enerjisi kesilir, ACC değeri saymaya devam eder.
CTU - Count Up CTU COUNT UP Counter Preset Accum
(CU ) (DN )
υυ Tanım CTU komutu, -32768 ila +32767 aralığında ileri doğru sayar. Her enerjilenişinde, CTU komutu, akümülatör değerini bir arttırır. Akümülatör değeri, preset değerine eşit ya da daha büyük olduğunda, CTU’nun (DN) biti enerjilenir. Enerjilenen bu biti giriş şartı olarak kullanarak herhangi bir çıkışı enerjilendirmek mümkündür. CTU komutları tutucu komutlar olup reset edilebilmeleri için RES komutuna ihtiyaçları vardır. Counter(sayaç) değeri , Preset değerin altına düştüğü takdirde de reset olur. Parametrelerin Girilmesi Counter Counter adresi girilecek. (Komutun kimlik (word) adresi Preset Done(DN) bitinin set edilmesi için ulaşılması gereken değer. Accum Şimdiki sayaç değeri (sayılan değer)
6
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Status bitleri Count Up Enable Biti (CU), Counter’ın kimlik wordunun (ör: C5:0) 15. biti olup giriş şartlarının sağlanmasıyla birlikte enerjilenerek sayım değerini bir arttırır. Giriş şartlarının bozulması ya da RES komutunun CTU. DN bitini resetlemesi ile birlikte enerjisi kesilir. Count Up Done biti (DN), Counter’ın kimlik wordunun (ör: C5:0) 13. bitidir. Akümülatör değeri, preset değerine eşit ve büyük olduğu müddetçe enerjilidir, bu değerin altına düştüğünde enerjisi kesilir. Bir CTU komutu ile CTD komutunu birleştirdiğinizde, geri sayarken preset değerinin geçilmesi ile DN biti enerjilenir. (DN) biti, RES komutuyla resetlenir. Count Up Overflow (OV), Counter’ın kimlik wordunun (ör: C5:0) 12 no’lu bitidir. Counter sayarken, üst limit olan +32,767’yi geçip –32,768’e döndüğünde enerjilenir. CTU , saymaya oradan devam eder. CTU ile aynı adresli bir RES komutu ya da bir aynı adresli bir CTD komutuyla 32767’ye kadar geri saymak, (DN) bitini resetler. ! Dikkat: Personel yaralanmalarına ve makina hasarlarına dahi sebep olmamak için kritik counter’ları MCR bölgelerinin içine ya da ladder programların atlanılan bölgelerine koymayınız.
CTD - Count Down CTD COUNT DOWN Counter Preset Accum
(CD) (DN)
υυ Tanım CTD komutu, her enerjilenişinde +32767 ila –32768 arasında geriye doğru sayarak akümülatör değerini bir düşürür. Akümülatör değeri, preset değerine eşit ya da büyük olduğu müddetçe, (DN) biti enerjilidir. Akümülatör değeri, preset değerinden küçük ise CTD komutu, (DN) bitinin enerjisini kesecektir ki bu da bir çıkış saha elemanını aktive etmek için kullanılabilir. CTD komutu, tutucu bir çıkış olup resetlenmesi için bir RES komutuna ihtiyaç vardır. Counter (sayaç) değerinin, preset değerin üzerine çıkması ile de CTD, resetlenecektir. Counter Counter adresi girilecek. (komutun kimlik adresi) Preset Done(DN) bitinin set edilmesi için ulaşılması gereken değer. Accum Şimdiki counter(sayaç) değeri
7
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Status bitleri Count Down Enable Biti (CD); Counter’ın kimlik wordunun (ör: C5:0) 14. bitidir, giriş şartlarının sağlanmasıyla birlikte enerjilenir. Giriş şartlarının bozulması ya da bir RES komutunun, CTD DN bitini restlemesi ile birlikte resetlenir. Not: Program taranmaya başladığında, yanlış bir sayma gerçekleşmemesi için, taramadan hemen önce bu bit set edilmiş durumdadır. Count Down Done Biti (DN); Counter’ın kimlik wordunun (ör: C5:0) 13. biti olup, akümülatör değerinin preset değerine eşit ya da büyük olmasıyla enerjilidir. Akümülatör değerinin preset değerin altına düşmesiyle resetlenir. Bir CTU ve bir CTD komutunun birlikte kullanıldığı durumlarda geri sayılırken, akümülatör değerinin preset değerin altına düşmesiyle (DN) biti enerjilendirilir. (DN) biti RES komutuyla resetlenir. Count Down Underflow (UN); Counter’ın kimlik wordunun (ör: C5:0) 11. bitidir. Down counter, PLC’nin tanıdığı sayı aralığının alt limiti olan –32768’in altına düşüp oradan +32767’ye ulaştığında enerjilenir. CTD, oradan itibaren saymaya devam eder. CTU komutuyla aynı adresli bir RES komutu, (DN) bitini resetler. Aynı adresli bir CTU komutuyla –32768’e kadar saymak da bu bitin enerjisini kesecektir. ! Dikkat: Personel yaralanmaları ya da makine hasarlarına sebep olmamak için kritik Counter’ları MCR bölgelerinin içine ya da ladder programlarının atlanan bölgelerine koymamaya özen gösterin. RES - Reset Timer/Counter (RES)
υυ Tanım RES komutu, giriş şartları sağlandığında bir timer ya da counter’ı resetler. RES Komutunu bir timer için kullanacak olursak, giriş şartlarının sağlanması ile birlikte timer’ın (ACC) değeri, (EN) biti, (TT) biti ve (DN) biti resetlenir. (Bir TOF komutunu resetlemek için, RES komutu kullanmayın.) RES komutunu bir counter için kullanacak olursak, giriş şartlarının sağlanması ile birlikte timer’ın (ACC) değeri, (EN) biti, (OV) veya (UN) biti ve (DN) biti resetlenir. Eğer counter’ın bulunduğu rung enerjiliyse, RES komutu enerjili olduğu müddetçe (CU) veya (CD) bitleri resetlenecektir. Not: Bir CTU ya da CTD komutuyla birlikte RES komutu kullanmak istiyorsanız, preset değerini negatif bir sayı olarak verebilirsiniz. Fakat bu durumda dikkat edilmelidir ki, RES komutunun akümülatör değerini sıfırlamasıyla birlikte (DN) biti enerjilenecektir. Bu da, CTU ya da CTD komutlarının, bir sonraki enerjilenmelerinde doğru çalışmamalarına neden olabilir. ! Dikkat: RES komutu bir timer’ın akümülatör değerini, (DN) ve (TT) bitlerini resetlediği için, bir TOF komutunu resetlemek için kullanmayın. PLC’nin kumanda ettiği makine beklenmedik bir şeklde devreye girebilir, personel yaralanabilir. Resetlenmek istenen timer ya da counter adresi ile RES komutunun adresleri aynı olmalıdır.
8
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
EQU - Equal EQU EQUAL Source A Source B
υυ Tanım Bu giriş komutu, kullanıcı tarafından belirlenmiş olan iki değeri karşılaştırır. Değerler eşit olduğu takdirde, rung’ın devamlılığını sağlar. Eğer kendisinden başka giriş şartı yoksa, çıkışı enerjilendirir. “Source A” ve “Source B” ile belirtilen A ve B kaynaklarının değerleri birbirine eşit olduğu takdirde ve başka bir giriş şartı da yoksa çıkış enerjilenecektir. Ondalık sayıların birebir eşit olmaları olsılığı azdır. Ondalıklı sayıların eşit olmaları şartı aranıyorsa, EQU komutu yerine LIM komutu kullanılmalıdır. Not: Bu işlem, CMP komutunun içinde de yapılabilir. Onaltılı, ikili, ya da sekizli sayı düzenindeki sayıları girerken, sayının ardından, onaltılı sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “H” , ikili sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “B” ya da sekizli sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “O” harfleri eklenebilir. Örnek olarak, onluk sayı düzenindeki 10 rakamının onaltılı sayı düzenindeki karşılığı “A” harfidir. Bunun ifadesi, “AH” şeklinde olacaktır.
NEQ - Not Equal NEQ NOT EQUAL Source A Source B
υυ Tanım Bu giriş komutu, kullanıcı tarafından belirlenmiş olan iki değeri karşılaştırır. Değerler eşit olmadığı takdirde, rung’ın devamlılığını sağlar. Eğer kendisinden başka giriş şartı yoksa, çıkışı enerjilendirir. “Source A” ve “Source B” ile belirtilen A ve B kaynaklarının değerleri birbirine eşit olmadığı takdirde ve başka bir giriş şartı da yoksa çıkış enerjilenecektir. Ondalık sayıların birebir eşit olmaları olasılığı azdır. Ondalıklı sayıların eşit olmaları şartı aranıyorsa, EQU komutu yerine LIM komutu kullanılmalıdır. Not: Bu işlem, CMP komutunun içinde de yapılabilir. Onaltılı, ikili, ya da sekizli sayı düzenindeki sayıları girerken, sayının ardından; onaltılı sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “H”, ikili sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “B” ya da sekizli sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “O” harfleri
9
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
eklenebilir. Örnek olarak, onluk sayı düzenindeki 10 rakamının onaltılı sayı düzenindeki karşılığı “A” harfidir. Bunun ifadesi, “AH” şeklinde olacaktır.
GEQ - Greater Than or Equal
Greater Than or Eql (A<=B) Source A
N7:0 0 N7:1 0
Source B
υυ Tanım Bu giriş komutu, kullanıcı tarafından belirlenmiş olan iki değeri karşılaştırır. “Source A” ile belirtilen A kaynağındaki değerin, “Source B” ile belirtilen B kaynağındaki değerden büyük ya da ona eşit olduğu takdirde, rung’ın devamlılığını sağlar. Eğer kendisinden başka giriş şartı yoksa, çıkışı enerjilendirir. Not: Bu işlem, CMP komutunun içinde de yapılabilir. Onaltılı, ikili, ya da sekizli sayı düzenindeki sayıları girerken, sayının ardından, onaltılı sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “H”, ikili sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “B” ya da sekizli sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “O” harfleri eklenebilir. Örnek olarak, onluk sayı düzenindeki 10 rakamının onaltılı sayı düzenindeki karşılığı “A” harfidir. Bunun ifadesi, “AH” şeklinde olacaktır.
GRT - Greater Than
Greater Than (A>B) Source A Source B
N7:0 0 F8:0 0
υυ Tanım Bu giriş komutu, kullanıcı tarafından belirlenmiş olan iki değeri karşılaştırır. “Source A” ile belirtilen A kaynağındaki değerin, “Source B” ile belirtilen B kaynağındaki değerden büyük olduğu takdirde, rung’ın devamlılığını sağlar. Eğer kendisinden başka giriş şartı yoksa, çıkışı enerjilendirir. Not: Bu işlem, CMP komutunun içinde de yapılabilir.
10
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Onaltılı, ikili, ya da sekizli sayı düzenindeki sayıları girerken, sayının ardından; onaltılı sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “H”, ikili sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “B” ya da sekizli sayı düzeninde olduğunu belirtmek üzere “O” harfleri eklenebilir. Örnek olarak, onluk sayı düzenindeki 10 rakamının onaltılı sayı düzenindeki karşılığı “A” harfidir. Bunun ifadesi, “AH” şeklinde olacaktır.
LIM - Limit Test LIM Limit Test Low Lim Test High Lim
N7:0 0 N7:1 0 N7:3 0
υυ Tanım LIM komutu, test edilen değerin belli bir aralıkta olup olmadığını kontrol eder. LIM komutunu, bir analog input değerinin, istenilen aralıkta olup olmadığını test etmek için kullanabilirsiniz. Parametrelerin Girilmesi Low Limit Taranılacak aralığın alt sınırıdır. Sabit sayı ya da adres olabilir. Adres olduğu takdirde; tamsayı, uzun tamsayı(long integer) ya da ondalık sayı değeri olabilir. Test Taranacak büyüklüğün adresi. Tamsayı, uzun tamsayı(long integer) ya da ondalık sayı değeri olabilir High Limit Taranacak aralığın üst sınırıdır. Sabit sayı ya da adres olabilir. Adres olduğu takdirde; tamsayı, uzun tamsayı(long integer) ya da ondalık sayı değeri olabilir
11
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
CMP - Compare CMP COMPARE Expression
υυ Tanım CMP komutu, iki değeri karşılaştırmaya yarayan bir giriş komutudur. ”Expression” hanesine yazılan şart sağlanmışsa, rung enerjilenir, aksi takdirde enerjilenmez. Bir CMP komutunun işlenmesi, diğer karşılaştırma komutlarına (GRT,GEQ,LES,LEQ,LIM,EQU,NEQ ve MEQ) kıyasla daha uzun sürdüğü gibi hafızada da daha fazla yer kaplar. CMP ifadesinin yazılması Not: İkiden fazla karşılaştırma elemanı içeren karmaşık ifadeler ancak Seri 2 PLC5’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenmektedir. ”Expression” hanesine, yapılmak istenen karşılaştırmanın ifadesi yazılır.<,>,= v.b. karşılaştırma operatörleri ve adreslerden oluşan bu ifadenin maksimum uzunluğu 80 karakterdir. Yazılacak adresler; direkt ya da endirekt olabileceği gibi word ya da bit düzeyinde yazılmaları da mümkündür. PLC-5 Seri 2’lerde, program sabitleri, tamsayı ya da ondalık sayı olabilir. Onaltılı, sekizli ya da ikili sayı düzeninde yazılan rakamların hemen peşisıra “H” , “O” ya da “ B” harfleri eklenir. Örnek olarak, onaltılı sayı düzenindeki A (onluk düzendeki karşılığı 10) için AH yazılır. ” Expression” Tablosu Fonksiyon “Expression” hanesine yazılacak örnek Eşittir N7:0 = N7:1 Eşit değildir N7:0 <> N7:1 Küçüktür N7:0 < N7:1 Küçük ya da eşittir N7:0 <= N7:1 Büyüktür N7:0 > N7:1 Büyük ya da eşittir N7:0 >= N7:1 Not:
SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer formatını destekler. Örnek: L10:0
12
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
ADD – Addition (Toplama) ADD ADD Source A Source B Destination
υυ Tanım A ve B kaynak adreslerindeki değerleri toplar ve neticeyi Dest ile işaret edilen hedef adresinde saklar. CPT(compute) ya da FAL (file arith/logic) komutu içinde de kullanılabilir. Giriş şartları geçerli olduğu müddetçe, bu çıkış komutu da çalışacaktır. Bu komutun sadece bir kez çalışması için , giriş şartlarına , ONS komutunu ekleyin. Not: Prosesör, A ve B kaynaklarındaki bilgi dosya tiplerini otomatik olarak Dest.(hedef) adres dosya tipine dönüştürür. Herhangi bir BCD dönüştürme ihtiyacı varsa, bu programcı tarafından yapılmalıdır. Ondalıklı sayılar, 32 bit, tamsayılar 16 bit elemanlardır. Uzun tamsayılar yine 32 bit elemanlardır. ! Dikkat: 32 bitten 16 bite dönüşüm işlemi sırasında, rakamın büyüklüğüne bağlı olarak S:0/01(taşma biti) enerjilenerek S:10/14(sadece Seri-2 PLC 5’lerde, aritmetik taşma), PLC’yi Fault’a (hata) geçirebilir. Hatalı sonuç değerinin istenmeyen sonuçlar doğurmaması için, ladder programınızda bu biti takip ediniz.
SUB - Subtract SUB SUBTRACT Source A Source B Destination
υυ Tanım “Kaynak B” deki değeri, ”Kaynak A” daki değerden çıkarıp sonucu “Dest” e kaydeder. CPT(compute) ya da FAL (file arith/logic) komutları içinde de kullanılabilir. Giriş şartları geçerli kaldığı sürece, bu komut çalışacaktır. Bu komutun sadece bir kez çalışması için , giriş şartlarına , ONS komutunu ekleyin. *Önemli: Prosesör, ”Source” da tanımlanan bilgi tipini otomatik olarak “Dest” teki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece görsel amaçlı olarak ya da PLC-2 ailesi prosesörlere uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü isteniyorsa bunun özel olarak programlanması gerekmektedir.
13
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Ondalık sayılar, 32 bitlik elemanlardır.Tamsayılar , 16 bitlik elemanlardır. ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda takip edilmesi gerekmektedir. MUL - Multiply MUL MULTIPLY Source A Source B Destınatıon
υυ Tanım Aritmetik işlem komutudur. ”Source A” ve “Source B” ile belirtilen; A ve B kaynaklarındaki değerleri çarparak sonucu “Dest” ile belirtilen hedef adrese kaydeder. CPT(compute) ya da FAL(file arith/logic) komutları içinde de kullanılabilir. Giriş şartları geçerli kaldığı sürece , bu komut çalışacaktır. Bu komutun sadece bir kez çalışması için , giriş şartlarına , ONS komutunu ekleyin. *Önemli: Prosesör, ”Source” da tanımlanan bilgi tipini otomatik olarak “Dest” teki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece görsel amaçlı olarak ya da PLC-2 ailesi prosesörlere uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü isteniyorsa bunun özel olarak programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar, 32 bitlik elemanlardır.Tamsayılar , 16 bitlik elemanlardır. ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda takip edilmesi gerekmektedir. DIV – Divide DIV
DIVIDE Source A Source B Destınatıon
• Tanım ”Source A” ile belirtilen A kaynağındaki değeri, “Source B” ile belirtilen; B kaynağındaki değere bölerek sonucu “Dest” ile belirtilen hedef adrese kaydeder. CPT(compute) ya da FAL(file arith/logic) komutları içinde de kullanılabilir. Giriş
14
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
şartları geçerli kaldığı sürece , bu komut çalışacaktır. Bu komutun sadece bir kez çalışması için , giriş şartlarına , ONS komutunu ekleyin. * Önemli: Prosesör, ”Source” da tanımlanan bilgi tipini otomatik olarak “Dest” teki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece görsel amaçlı olarak ya da PLC-2 ailesi prosesörlere uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü isteniyorsa bunun özel olarak programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar, 32 bitlik elemanlardır.Tamsayılar , 16 bitlik elemanlardır. ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
ACS – Arc Cosinüs ACS ARCCOSINE Source Destınatıon
υυ Tanım Trigonometrik İşlem Komutlarındandır.(Radyan cinsinden işleme tabi tutulur.) Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değerin cosinüs’ünün tersini alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. ”Source” ve “Dest” her ikisi de word seviyesinde olmalıdır. ”Source” bir sabit sayı olabilir. Cosinüs’ün tersini alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir. “Source” –1 ila +1 aralığında olmalıdır. Aksi takdirde “Dest” hanesinde !NAN! görülecektir. ”Destination” değeri her zaman 0 ila Π aralığındadır ( Π = 3.141592). SoftLogix 5’de ACS veya ASN komutunun “Source” parametresi –1 ila +1 aralığında ve destination parametremizin karşılığı da bir ondalık sayı adresi Not:.Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir.Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
15
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
ATN – Arc Tanjant ATN ARCTANGENT Source Destınatıon
υυ Tanım Trigonometrik İşlem Komutlarındandır.(Radyan cinsinden işleme tabi tutulur.) Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değerin tanjant’ının tersini alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. ”Source” ve “Dest” her ikisi de word seviyesinde olmalıdır. ”Source” bir sabit sayı olabilir. Sinüs’ün tersini alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir. ”Destination” değeri her zaman -Π/2 ila Π/2 aralığındadır ( Π = 3.141592). Not: Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
LN – e Tabanına Göre Logaritma (Doğal Logaritma) LN NATURAL LOG Source Destınatıon
υυ Tanım İleri Düzey Matematik Komutlarındandır. Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değerin “doğal logaritma”sını alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. (Örnek olarak 10000 rakamının e tabanına göre logaritması 9.21034’ tür. Logaritma alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir.
16
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
“Source” değeri sıfır ise,”Destination” , !-INF! ; sıfırdan küçük ise !NAN! olur. ”Destination” hanesindeki sonuç değeri - 87.33655 ila + 87.33655 aralığında olacaktır. *Önemli: Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir. Not: Softlogix 5’de,bir LN ya da LOG komutunun değeri sıfırdan küçük ve “destination” da bir ondalık sayı adresi ise, kaydedilen değer her zaman 0xFFC00000 (-NAN)’dır.”Source” sıfıra eşit ve “destination” ondalık sayı ise kaydedilen değer her zaman 0xFF800000 (-INF)’dır. LOG – 10 Tabanına Göre Logaritma LOG LOG BASE 10 Source Destınatıon
υυ Tanım “Source” İleri Düzey Matematik Komutlarındandır.
Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. ile belirtilen kaynak adresteki değerin logaritmasını alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. (Örnek olarak 10000 rakamının on tabanına göre logaritması dört(4)’ tür. Logaritma alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir. “Source” değeri sıfır ise, ” Destination” , !-INF! ; sıfırdan küçük ise !NAN! olur. ”Destination” hanesindeki sonuç değeri -37.92978 ila 38.53184 aralığında olacaktır. *Önemli: Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0
17
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir. Not: Softlogix 5’de, bir LN ya da LOG komutunun değeri sıfırdan küçük ve “destination” da bir ondalık sayı adresi ise, kaydedilen değer her zaman 0xFFC00000 (-NAN)’dır.
SIN – Sinüs SIN SINUS Source Destınatıon
• Tanım Trigonometrik İşlem Komutlarındandır.(Radyan cinsinden işleme tabi tutulur.) Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değerin sinüs’ünü alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. ”Source” ve “Dest” her ikisi de word seviyesinde olmalıdır. ”Source” bir sabit sayı olabilir. Sinüs alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir. Bir PLC prosesör için “Source” –205887 ila +205887 aralığında olmalıdır. Aksi takdirde “Dest” hanesinde !INF! görülecektir. ”Destination” değeri her zaman –1 ila +1 aralığındadır. En hassas sonuçlar için, source değeri –2 Π ile +2 Π aralığında olmalıdır. SoftLogix 5 için, Source -2.225074E-308 değerine eşit ya da büyük ve -9.22337E18 değerine eşit ya da küçük olmalıdır. Aksi takdirde prosesörün “dest” hanesine attığı rakam hassas olmayacaktır. ”Destination” hanesindeki değer –1 ila +1 aralığında olacaktır. En hassas değerlerin sağlanabilmesi için, ”Source” hanesi -2Π ila +2Π aralığında olmalıdır. Not: Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
18
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
COS - Cosinüs COS COSINE
Source Destınatıon
• Tanım Trigonometrik İşlem Komutlarındandır. (Radyan cinsinden işleme tabi tutulur.) Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değerin sinüs’ünü alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. ”Source” ve “Dest” her ikisi de word seviyesinde olmalıdır. ”Source” bir sabit sayı olabilir. Sinüs alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir. Bir PLC prosesör için “Source” –205887 ila +205887 aralığında olmalıdır. Aksi takdirde “Dest” hanesinde !INF! görülecektir. ”Destination” değeri her zaman –1 ila +1 aralığındadır. En hassas sonuçlar için,source değeri –2 Π ile +2 Π aralığında olmalıdır. SoftLogix 5 için, Source -2.225074E-308 değerine eşit ya da büyük ve -9.22337E18 değerine eşit ya da küçük olmalıdır. Aksi takdirde prosesörün “dest” hanesine attığı rakam hassas olmayacaktır. ”Destination” hanesindeki değer –1 ila +1 aralığında olacaktır. En hassas değerlerin sağlanabilmesi için, ”Source” hanesi -2Π ila +2Π aralığında olmalıdır. Not: Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
19
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
TAN – Tanjant TAN TANGENT Source Destınatıon
υυ Tanım Trigonometrik İşlem Komutlarındandır. (Radyan cinsinden işleme tabi tutulur.) Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değerin tanjantını alarak “Dest” ile belirtilen adrese gönderir. ”Source” ve “Dest” her ikisi de word seviyesinde olmalıdır. ”Source” bir sabit sayı olabilir. Tanjant alma işlemi, “CPT(compute)” komutunun “expression” hanesinde de yapılabilir. Bir PLC prosesör için “Source” –102943.7 ila +102943.7 aralığında olmalıdır. Aksi takdirde “Dest” hanesinde !INF! görülecektir. ”Destination” değeri her zaman –1 ila +1 aralığındadır. En hassas sonuçlar için, source değeri –2 Π ile +2 Π aralığında olmalıdır. SoftLogix 5 için, Source -2.225074E-308 değerine eşit ya da büyük ve -9.22337E18 değerine eşit ya da küçük olmalıdır. Aksi takdirde prosesörün “dest” hanesine attığı rakam hassas olmayacaktır. ”Destination” hanesindeki değer –1 ila +1 aralığında olacaktır. En hassas değerlerin sağlanabilmesi için, ”Source” hanesi –2/Π ila +2/Π aralığında olmalıdır. SoftLogix 5 için, “Source” -2.225074E-308 değerine eşit ya da büyük ve -9.22337E18 değerine eşit ya da küçük olmalıdır. Aksi takdirde prosesörün “dest” hanesine attığı rakam hassas olmayacaktır. ”Destination” hanesindeki değer –1 ila +1 aralığında olacaktır. En hassas değerlerin sağlanabilmesi için, ”Source” hanesi –2/Π ila +2/Π aralığında olmalıdır. Not: Prosesör, ”Source” hanesindeki bilgi tipini otomatik olarak “Dest” hanesindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. Ondalık sayılar 32 bit, tamsayılar 16 bittir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
20
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
XPY - X to the Power of Y (X üssü Y) XPY X TO POWER OF Y Source A Source B Destınatıon
υυ Tanım İleri Düzey Matematik Komutlarındandır. Bu komut sadece Seri 2 PLC 5 prosesörler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenmektedir. Üssel işlemler yapmamız gerektiğinde, “Source A” ile belirtilen A kaynağına üssü alınacak taban rakamı ve “Source B” ile belirtilen B kaynağına da kaçıncı dereceden üs alınacağı yazılır. İşlem sonucu, ”Dest” ile belirtilen kaynak adrese kaydedilecektir. “Source A” , “Source B” ve “Dest” hanelerine, herhangi bir word adresi yazılabilir. ”Source A” nın değeri “-“ işaretli ise, üs değeri (Source B) bir tamsayı olmalıdır. Eğer üs bir tamsayı değilse (örneğin ondalık sayı ise), taşma biti enerjilenir ve hesaplamada taban değerinin mutlak değeri kullanılır. XPY komutu aşağıdaki algoritmayı kullanır: XPY=10**(Y*log(X)) Bu algoritmaya göre, ara işlemler sırasında bir taşma meydana gelirse S:10/14 biti enerjilenir. ”Arithmetic Status Flag Bit” ise sadece sonuçta bir taşma meydana geldiğinde enerjilenir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data formatını destekler. Örnek L10:0
CPT - Compute CPT COMPUTE Destınatıon Expressıon
υυ Tanım Matematik İşlem Komutlarındandır. CPT komutu, ”Expression” hanesine yazılan işlemleri yaparak, sonucu “destination” adresine yazar.
21
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
CPT komutu ayrıca; bir adresten diğerine bilgi kopyalar, ”source” adresindeki bilgi tipini otomatik olarak “destination” adresindeki bilgi tipine dönüştürür. CPT komutu; ADD, AND veya MOV komutları gibi lojik işlem komutları, matematik işlem komutları ya da atama komutlarına kıyasla, program dosyası içinde daha fazla word işgal eder ve işlenme zamanı da daha uzundur. Her bir CPT komutunun işlenmesinden sonra; aynen lojik işlem komutları, matematik işlem komutları ya da atama komutlarında olduğu gibi status dosyalarının aritmetik status bitleri güncellenir. Ondalık sayılar 32 bit formatında, tamsayılar 16 bit formatında ve Long integer’lar yine 32 bit formatındadır. Bu komut, ”expression” hanesinde bulunan data tipini, otomatik olarak “destination” hanesindeki data tipine dönüştürür. Not: Bu komut, SoftLogix 5’te Long-integer formatını destekler. Örnek:L10:0
! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir. “Destination” ın girilmesi Destination hanesine, direkt ya da endirekt bir lojik adres girebilirsiniz. Komut, işlem sonucunu bu adrese kaydedecektir. Prosesör(işlemci), source adresindeki bilgi tipini otomatik olarak “destination” adresindeki bilgi tipine dönüştürür. Prosesör, BCD formatını sadece gösterim maksatlı olarak ya da PLC-2 ailesi ürünlerle uyum için kullanır. Herhangi bir BCD dönüşümü gerekiyorsa, bunun programlanması gerekmektedir. “Expression” ın girilmesi İkiden fazla işlem yapılmasını gerektiren karmaşık “expression” lar sadece Seri 2 PLC-5’ler tarafından desteklenmektedir. Expression, yapılacak işlemlerin ifadesidir ve içinde toplamı 80 karakteri aşmaması gereken adresler, program sabitleri ve işlem operatörleri vardır.
AVE - Average AVE AVERAGE FILE Fıle Destination Control Length Posıtıon
----(EN)-----(DN)
υυ Tanım Dosyalar Arası İşlem Komutlarındandır. Bu komut sadece PLC 5 Seri 2’ler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenir.
22
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Bir değerler serisinin, ortalamasını hesaplamaya yarar. Rung’ın her enerjilenişinde, sıradaki eleman değeri bir sonrakine eklenir. Her bir yeni eleman eklenişinde, ”Position” değeri ve status word (S:24) değeri bir artar. Ulaşılan toplam değer, eleman sayısına bölünerek “Dest” hanesine kaydedilir. Parametrelerin Girilmesi File Ortalaması alınacak değerlerden ilkinin adresi girilir. (örnek: # N7:1 , # F8:1 , # L9:1) Dest Sonucun kaydedileceği adres (örnek:N7:9 , F8:9 , L9:9) Control Status’un kaydedileceği kontrol dosya numarası (örnek:R6:1).Bu parametre AVE komutu, ortalama alırken bu komuta tahsis edlmiş bir çalışma alanı ya da bir müsfette kağıdı gibi düşünülebilir. Length Ortalaması alınacak eleman sayısıdır (PLC-5 prosesörlerde 1-1000 arasında ve SoftLogix 5’te 1-4095 aralığındadır) Position Komutun o anda işlemekte olduğu word’ün kaçıncı word olduğunu ifade eder. Not: ”File” ve “Dest” hanelerinin tipi ne olursa olsun ortalama alınırken ondalık sayı formatında alınır. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0
AND - Logical And Operation AND BITWISE AND Source A Source B Destination
υυ Tanım Lojik İşlem Komutudur. Bu komut, iki word(ya da dosya) bilgilerini bit bit karşılaştırarak “VE” işlemine tabi tutar ve sonucu üçüncü bir dosyada depolar. ”VE” işlemi, “CPT” veya “FAL” komutunun içinde de gerçekleştirilebilir. “Source A” ve “Source B” ile belirtilen iki kaynaktaki bilgiler, karşılaştırılacak bilgilerin bulunduğu adreslerdir. ”Dest” ile belirtilen adrese ise karşılaştırmanın neticesi yerleştirilecektir. VE Doğruluk Tablosu: Source A 0 0 1 1
Source B 0 1 0 1
Dest 0 0 0 1
Not: SoftLogix 5 kullanıldığında, bu komut Long-integer’ı destekler. Örnek:L10:0
23
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
OR - Logical Or OR BITWISE INCLUSIVE OR Source A Source B Destınatıon
υυ Tanım Lojik İşlem Komutudur. Bu komut, iki word(ya da dosya) bilgilerini bit bit karşılaştırarak “VEYA” işlemine tabi tutar ve sonucu üçüncü bir dosyada depolar. ”VE” işlemi, “CPT” veya “FAL” komutunun içinde de gerçekleştirilebilir. “Source A” ve “Source B” ile belirtilen iki kaynaktaki bilgiler, karşılaştırılacak bilgilerin bulunduğu adreslerdir. ”Dest” ile belirtilen adrese ise karşılaştırmanın neticesi yerleştirilecektir.
VEYA Doğruluk Tablosu: Source A 0 1 0 1
Source B 0 0 1 1
Dest 0 1 1 1
Not: SoftLogix 5 kullanıldığında, bu komut Long-integer’ı destekler. Örnek:L10:0
XOR - Exclusive Or XOR BITWISE EXCLUSIVE OR Source A Source B Destınatıon
υυ Tanım Lojik İşlem Komutudur. Bu komut, iki word(ya da dosya) bilgilerini bit bit karşılaştırarak “ÖZEL VEYA” işlemine tabi tutar ve sonucu üçüncü bir dosyada depolar. ” ÖZEL VEYA” işlemi, “CPT” veya “FAL” komutunun içinde de gerçekleştirilebilir.
24
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
“Source A” ve “Source B” ile belirtilen iki kaynaktaki bilgiler, karşılaştırılacak bilgilerin bulunduğu adreslerdir. ”Dest” ile belirtilen adrese ise karşılaştırmanın neticesi yerleştirilecektir. ÖZEL VEYA Doğruluk Tablosu: Source A 0 1 0 1
Source B 0 0 1 1
Dest 0 1 1 0
Not: SoftLogix 5 kullanıldığında, bu komut Long-integer’ı destekler.Örnek:L10:0
NOT - Logical Not
NOT Source Dest
B3:2 0 B3:3 0
υυ Tanım Lojik İşlem Komutudur. Bu komut, ”Source” adresindeki bilgiyi “DEĞİL” işleminden geçirerek sonucu “Dest” adresine depolar. CPT ya da FAL komutunun bir kısmı olarak da kullanılabilir. “DEĞİL” Doğruluk Tablosu: Source 1 0
Dest 0 1
Not: SoftLogix 5 kullanırken, bu komut, Long-integer’ı destekler. Örnek: L10:0
TOD - Integer to BCD Conversion TOD TO BCD Source Destınatıon
υυ Tanım Matematik İşlem Komutlarındandır.
25
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
“Source” adresindeki tamsayı değerini BCD (Binary Coded Decimal) formatına dönüştürerek “Dest” adresine kaydeder. “Source” hanesine tamsayı adresi ya da sabit bir sayı girilebilir. Eğer tamsayı değeri 9999’dan büyükse, prosesör(işlemci) 9999 değerini kaydeder ve taşma bitini S:0/01 set eder( aksi takdirde bu bit reset durumundadır).Değer, “-“ işaretliyse, prosesör “Dest” hanesine sıfır değerini kaydeder, taşma ve sıfır(S:0/02) bitlerini enerjilendirir. Bu durumda;”Carry”(elde) S:0/00 ve “Sign”(işaret) bitleri enerjisiz(reset durumunda)dir.
FRD - BCD to INTEGER FRD FROM BCD Source Destınatıon
υυ Tanım Matematik İşlem Komutlarındandır. “Source” adresindeki BCD değerini, tamsayı formatına dönüştürerek”Dest” adresine kaydeder. BCD formatındaki bir değerin, ladder program içinde değerlendirilmesi gerekiyorsa öncelikle tamsayı formatına dönüştürülmelidir. Aksi takdirde; prosesör, BCD formatındaki değerlere tamsayı gibi davranacağı için, gerçek BCD değer kaybolabilir ya da bozulabilir. ”Carry”(Elde), ”Overflow”(Taşma) ve “Sign”(İşaret) bitleri S:0/00, S:0/01 ve S:0/03 her zaman enerjisiz (reset) durumdadır. Sonuç sıfır olmadıkça, ”Zero”(sıfır) biti (S:0/02) de enerjisiz durumdadır.
DEG - Degrees DEG RADIANS TO DEGREE Source Destınatıon
υυ Tanım İleri Düzey Matematik İşlem Komutlarındandır. Bu komut sadece Seri 2 PLC 5’ler ve SoftLogix5’ler tarafından desteklenmektedir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değeri alır, 180/Π ile çarpar; bir başka deyişle radyan formatındaki değeri dereceye dönüştürür. ”Source” ve “Dest” word seviyesindeki adresler olmalıdır. ”Source” hanesine gerek bir adres ve gerekse sabit bir sayı yazılabilir. Bu işlem, CPT(compute) komutunun “expression” hanesinde de kullanılabilir.
26
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Not: Ondalık sayılar 32 bit formatında, tamsayılar 16 bit formatında ve Long integer’lar yine 32 bit formatındadır. Bu komut, ”expression” hanesinde bulunan data tipini, otomatik olarak “destination” hanesindeki data tipine dönüştürür. Not: Bu komut, SoftLogix 5’te Long-integer formatını destekler. Örnek:L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
RAD - Radians RAD DEGREES TO RADIANS Source Destınatıon
υυ Tanım İleri Düzey Matematik İşlem Komutlarındandır. Bu komut sadece Seri 2 PLC 5’ler ve SoftLogix5’ler tarafından desteklenmektedir. “Source” ile belirtilen kaynak adresteki değeri alır, Π/180 ile çarpar;bir başka deyişle derece formatındaki değeri radyan’a dönüştürür. ”Source” ve “Dest” word seviyesindeki adresler olmalıdır. ”Source” hanesine gerek bir adres ve gerekse sabit bir sayı yazılabilir. Bu işlem,CPT(compute) komutunun “expression” hanesinde de kullanılabilir. Not: Ondalık sayılar 32 bit formatında, tamsayılar 16 bit formatında ve Long integer’lar yine 32 bit formatındadır. Bu komut, ”expression” hanesinde bulunan data tipini, otomatik olarak “destination” hanesindeki data tipine dönüştürür. Not: Bu komut, SoftLogix 5’te Long-integer formatını destekler. Örnek:L10:0 ! Dikkat : 32 bitten 16 bite dönüşümün sonucu çok büyükse, prosesör S:0/01 taşma biti’ni enerjilendirir ve Seri 2 PLC’lerde buna ek olarak S:10/14 aritmetik taşma biti de enerjilenir. Sonuçdaki hatalı değer, tehlikeli durumlar yaratabileceği için, ladder programınızda bu bitin takip edilmesi gerekmektedir.
27
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
FAL - File Arithmetic and Logic FAL FILE ARITH/LOGICAL ----(EN)-Control Length ----(DN) Posıtıon Mode Destınatıon ----(ER) Expessıon
υυ Tanım Dosyalar Arası İşlem Komutlarındandır. File Arithmetic and Logic (FAL) komutu, dosyalara kaydedilen veriler üzerinde kopyalama, lojik işlemler, matematik işlemleri vb. yapar. FAL komutu aynen CPT(compute) komutu gibi çalışır. Aradaki tek fark; CPT komutunun tek bir word düzeyinde işlem yaparken, FAL komutunun, birden fazla word ile yani dosya düzeyinde işlem yapmasıdır. Çalışması FAL komutu, ” source” ile belirtilen kaynak adresteki verileri, ”expression” ile belirtilen hanedeki formüle göre değerlendirir, sonucu “dest” ile belirtilen hedef adrese kaydeder. Prosesörün(işlemci), değerlendirdiği verileriilk program taramısında hepsini bir defada mı yoksa birbirini izleyen taramalarda her taramada bir word olacak şekilde parti parti mi aktaracağı “Mode” hanesindeki seçime bağlıdır. FAL komutu, ” source” ile belirtilen kaynak adresteki veri tipini otomatik olarak “dest” ile belirtilen hedef adresteki veri tipine dönüştürür. Bu komutu kullanarak, . Bir dosyanın içini sıfırlayabilir, . Dosyalar arasında veri kopyalayabilir, . Dosyalara kaydedilen veriler arasında matematik ya da lojik işlemler yapabilir, . Kaydedilmiş olan hata kodlarını sırayla görebilirsiniz. ! Dikkat: Dosya komutları, S:24’e kaydedilen offset değerini değiştirirler. Değeri bir yere atamadan önce, kontrol etmekte fayda vardır. Aksi takdirde; makine ya da personel yaralanmasına neden olabilecek, istenmeyen çalışmalar olabilir. Parametrelerin Girilmesi Control Bir kontrol dosyası (R) adresi girin. Length Seçilen dosyada üzerinde çalışılacak eleman sayısıdır. Position
28
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
FSC - File Search/Compare FSC FILE SEARCH/COMPAR Control Length Posıtıon Mode
(EN) (DN) (ER)
Expression
υυ Tanım Dosyalar Arası İşlem Komutlarındandır. File Search and Compare (FSC) komutu, arama karşılaştırma işlemleri yapar; karmaşık işlemler de dahil olmak üzere, (CMP) compare komutu gibi çalışır. Aradaki farklar: - CMP komutu word ya da eleman düzeyinde işlem yaparken, FSC komutunun dosya düzeyinde lojik işlemler yapması. - CMP (compare), bir giriş komutu iken, (FSC) File Search and Compare’in bir çıkış komutu olması. Çalışma şekli FSC komutu; “source file” lardaki değerleri “Expression” hanesine yazılan lojik işleme göre eleman bazında karşılaştıran bir çıkış komutudur. Komut, belirtilen karşılaştırmanın doğru olduğunu görürse (FD) bitini enerjilendirir ve sonucu doğru olan karşılaştırmanın bulunduğu yeri (POS) hanesine kaydeder. Bu bilgilerden faydalanabilmek için, ladder programınızda (FD) ve (POS) bitlerini incelemelisiniz. Komutun çalışmaya devam edebilmesi için ladder programın, inhibit bitini (IN) resetlemesi gerekmektedir. Komut modunun seçimiyle birlikte, komutun işlevini bir program taramasında mı yoksa birden fazla taramaya yayarak mı gerçekleştireceği belirlenir. Bu komutu kullanarak: . Birden fazla analog inputun proses alarmlarının alt ve üst sınırları set edilebilir, . Bir harman hazırlanmaya başlamadan önce harman değişkenleri, referans bir dosya ile karşılaştırılabilir. Status Bitleri FSC komutunu doğru olarak kullanabilmek için; ladder programınız, status bitlerini incelemeli ve kontrol etmelidir. Bu bitlerin adresleri yerine harf kısaltmalarını da kullanmak mümkündür. Enable Biti EN (15.bit) Rung’ın enerjilenmesiyle birlikte set edilir ve komutun enerjili olduğunu ifade eder. INCREMENTAL mode seçilmişse; bu bit,rung durumunu izler. NUMERICAL ve ALL modlarından biri seçili iken, rung ‘ın durumu ne olursa olsun, komutun çalışması sona erene kadar, bu bit enerjili kalacaktır. Rung’ın enerjisinin kesilmesi ve done bitinin de enerjilenmesi ile birlikte Enable Biti de resetlenecektir.
29
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Done Biti DN (13.bit) NUMERICAL mod’da iken komutun çalışması tamamlandıktan sonra artık komutun geçerliliği kalmamışsa, çalışmanın tamamlanmasından bir program taraması sonra, DN bitinin enerjisi kesilir. Diğer durumlarda,(EN) biti (DN) bitini resetleyecektir. Error Biti ER (11.bit) Taşma bitinin enerjilenmesi ile birlikte set olur. Ladder program bu biti enerjileyinceye kadar komutun çalışmasını engeller. Prosesör(İşlemci) bir hata tespit ettiğinde, ”Position” değeri, hataya sebep olan elemanın numarasını gösterecektir. Inhibit Biti IN (9.bit) Bir karşılaştırmanın sonucu doğru ise, prosesör(işlemci) bu biti enerjilendirecektir. Programın çalışmaya devam etmesi için, ladder program bu biti resetlemelidir. Found Biti FD (8.bit) Bir karşılaştırmanın sonucu doğru ise, prosesör(işlemci) bu biti enerjilendirecek, aramayı durduracak ve inhibit biti’ni (IN) enerjilendirecektir. Çalışmaya devam edebilmek için, ladder programın, bu biti resetlemesi gerekmektedir.
Örnek Tablo: Karşılaştırma Equal Not Equal Less Than Greater Than Less Than or Equal To Greater Than or Equal To
Örnek İfade #N:21:0 = #N:22.0 #N:21:0 <> #N:22.0 #N:21:0 < #N:22.0 #N:21:0 > #N:22.0 #N:21:0 <= #N:22.0 #N:21:0 >= #N:22.0
Parametrelerin Girilmesi: Control Bir kontrol dosyası (R) adresi girilecektir. Length Seçilen dosya içinde, üzerinde çalışılacak eleman sayısıdır. Position Üzerinde çalışılmakta olan elemanın pozisyon numarasıdır. Başlangıç için sıfır(0) girin. Mode INCREMENTAL modu seçmek için “INCR”, ALL modunu seçmek için “ALL” yazın ya da NUMERIC modda çalışmak istiyorsanız PLC-5’lerde 1-1000 arasında ve SoftLogix 5’lerde 1-4095 arasında olmak şartıyla, her bir taramada kaç word’ün karşılaştırılması isteniyorsa o miktarı onluk sayı düzeninde yazın.ALL modu seçildiği takdirde, işlemin bir program taramasında tamamlanması istendiği anlaşılır. NUMERIC mod seçilmişse,her bir program taramasında, belirlenen sayıda word; INCREMENTAL mod’da ise;rung’ın her enerjilenişinde bir word karşılaştıracaktır.(Bu işlem, belirlenen aralıktaki tüm word’ler karşılaştırılıp bitinceye kadar devam edecektir.) Expression Karşılaştırılacak ifade bu haneye yazılır. Sabit bir sayı ya da adres olabilir. Karşılaştırılacak word sayısı birden fazlaysa, başlangıç word’ünün önüne # işareti konulur. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0
30
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
COP - Copy COP COPY FILE Source Destınatıon Length
υυ Tanım Dosyalar Arası İşlem Komutlarındandır. COP komutu “source” ile belirtilen kaynak adresindeki değeri “dest” ile belirtilen adrese kopyalayan bir komuttur. Kaynak değeri aynen kalır. COP komutu, status bitlerini kullanmaz. Eğer bir “enable” bitine gerek duyuluyorsa, aynı değeri kaydeden paralel bir çıkış programlanmalıdır. Bu komut, dosya sınırlarının üzerine bilgi kaydetmez. Taşan her türlü bilgi kaybolacaktır. ”Source” ve “Destination” data tipleri farklı olduğu takdirde, dönüştürme işlemi yapılmayacağından her ikisi için de aynı dosya tipi kullanılmalıdır. Komutun, eleman başına transfer edeceği dosya sayısı “destination” a yazılan dosya tipine bağlıdır. Örnek olarak, ”destination” dosya tipi counter , ve “source” dosya tipi tamsayı ise, counter tipi dosyadaki her bir eleman için üç “word” transfer edilecektir. Parametrelerin Girilmesi Source Source dosyasının ya da source word’ünün adresidir. Source değişmeden kalır. Dest Destination dosyasının adresidir. Komut, destination hanesindeki bilgi ne olursa olsun yeni gelen bilgiyi onun üzerine kaydedecektir. Length “Destination” dosyasına yazılacak elemanların sayısıdır. “Source” ve “Dest” (destination) dosyalarına yazılan eleman uzunlukları en az “Length” hanesine yazılan kadar olmalıdır. Diğer birtakım işlemlerin neticesi olarak belli bir adrese kaydedilmiş ve ihtiyacınız olan bilgilerin üzerine yazmamaya dikkat edilmelidir. Bazı dosyaların eleman başına birden fazla word kullandıklarına dikkat ediniz. Iki adres girilecektir: Source (Kopyalanacak dosyanın adı) ve Dest (Kopyalanan dosyanın kaydedileceği adresdir.) ayrıca, “Length” hanesine, kopyalamak istediğiniz element sayısını girmelisiniz. Örnek olarak; “source” N7:0, “Dest” N9:0 “Length” 5 ise; hem N7:0 ve hem de N9:0’ın herbirinin beşer adet elementi olması gerekir (sıfırıncı(0) word ile başladıkları için 0,1,2,3 ve 4 numaralı word’leri kullanacaklardır. Not: Softlogix 5 kullanırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 © 1997 Rockwell Software Inc.
31
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
FLL - File Fill FLL FLL FILE Source Destınatıon Length
υυ Tanım Dosyalar Arası İşlem Komutlarındandır. FLL komutu, ”source” ile belirtilen bir kaynak adresten aldığı değerleri ya da “source” hanesine yazılan bir sabit sayıyı “Dest” ile belirtilen dosyanın word’lerine dolduran bir komuttur. Bu işlemden sonra da kaynağın değeri değişmez. FLL komutlarının status bitleri yoktur. Bir enable bitine gerek varsa;verinin depolandığı adresi, paralel bir çıkış olarak programlanabilir. FLL komutu, dosya sınırlarının üzerine yazmayacağından, taşan bilgiler kaybolacaktır. Ayrıca, ”source” ve “destination” data tiplerinin aynı olması, programcının sorumluluğundadır, komut; farklı data tiplerini birbirin dönüştürmeyecektir. Parametrelerin Girilmesi Source Adres ya da sabit sayı olabilir. Dest Komut, bu adreste bulunan son değer ne olursa olsun onun üzerine yazacak ve bir önceki bilgi kaybolacaktır. Length Dest adresinden başlayarak, takip eden kaç word’e data aktarılacağını gösteren değerdir. Komutun Çalışma Şekli Rung’ın giriş şartlarının geçerli olduğu her taramada, ”source” adresindeki değer, “destination” adresine kopyalanır. Kopyalanan data bloğunun başlangıç adresi ve bloğun uzunluğunun doğru olarak girildiğinden emin olunmalıdır. Source element adresi, destination element adresinden birkaç element daha büyük ve aynı dosya içinde ise, dosyaları kaydırarak datayı daha küçük element adreslerine göndermiş olursunuz. Bu tekniği, montaj hatlarında data depolamak için; FIFO load/unload komutunun yerine kullanabilirsiniz. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0
32
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
BTD - Bit Field Distributor BTD BIT FIELD DISTRIB Source Source Bit Destination Destination Bit Length
υυ Tanım Lojik İşlem Komutlarındandır. BTD Komutu, bir word içinde ya da word’ler arasında bit bazında bilgi transferi yapmaya yarayan bir komuttur. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 Parametrelerin Girilmesi Source “B”(Binary) ya da “N”(Integer) bölgesinden bir word adresidir. ”Source” değeri değişmez. Source Bit “Source” ile belirtilen kaynak word içindeki başlangıç biti numarasıdır. Dest “B”(Binary) ya da “N”(Integer) dosyasındaki destination(hedef) word adresidir. Dest Bit Prosesörün(işlemcinin),”Source” word’ünden kopyaladığı bilgileri, ”Dest” ile belirtilen hedef word’ün kaçıncı bitinden itibaren yerleştireceğini ifade eder. Length Kopyalanacak bit sayısıdır. Çalışma Şekli BTD komutunu içeren rung’ın giriş koşulları sağlanmışsa,programın her taranışında, ”Source” word’ü içindeki “Source Bit”ten itibaren, ”Length” hanesindeki kadar bitlerin değerleri kopyalanarak, ”Dest” word’ü içindeki “Dest Bit”ten itibaren kaydedilecektir.
33
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
MOV - Move MOV MOVE Source
Destination
υυ Tanım Atama/Lojik İşlem Komutlarındandır. MOV Komutu, ”source” ile belirtilen kaynak adresteki bilgiyi alıp “Dest” ile belirtilen adrese atayan komuttur. Giriş şartları geçerliliğini koruduğu müddetçe, programın her taranışında bu bilgi ataması gerçekleşir. Bu komut, orijinalin bir kopyasını alır ve yeni bölgeye(Dest) atar. Source hanesindeki orijinal değer de yerinde kalmaya devam eder. Bu komutun çalışması COP(File Copy) komutunun çalışmasıyla büyük benzerlik gösterir. MOV, hafızada COP’dan daha az yer işgal eder. COP komutu daha kısa sürede işlenir. COP komutu bir element ya da dosya için kullanılabilir; ancak MOV komutu sadece word düzeyinde işlem yapabilir. Parametrelerin Girilmesi Source Komutun, dosya imaj bilgisini okuyacağı adres ya da sabit bir sayı olabilir. Sembol ismi 1 karakterden uzun olmak şartıyla, bir sembol de kullanılabilir. Dest Komutun, işlem sonucunu yazdığı adrestir. Bu adreste daha önceden bir değer var ise, yeni gelen değer onun üzerine yazılacağından artık eskisine ulaşılamayacaktır. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0
MVM - Masked Move MVM MASKED MOVE Source Mask Destınatıon
υυ Tanım MVM komutu, ”Source” ile belirtilen bir kaynak adresindeki bilgileri “Dest” ile belirtilen bir adrese kopyalarken, datanın bazı kısımlarının maskelenmesine imkan veren bir çıkış komutudur. Giriş şartları geçerli kaldığı sürece, her program taramasında, data transferi gerçekleşecektir.
34
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Bu komutun bulunduğu rung’ın giriş şartları sağlandığında, ”Source” adresindeki data maskeden geçerek “destination” adresine ulaşır. Bu komut bir dönüştürme yapmayacağı için,”Source” ve “Dest” data tiplerinin aynı olması, programcının sorumluluğundadır. Resetlenmiş(değeri sıfır(0) olan) bitlere denk gelen datalar transfer edilmez iken, resetlenmiş(değeri bir(1) olan) bitlere denk gelen datalar transfer edilirler. ”Mask” word’ünde değeri sıfır(0) olan bitlerin karşılık değerleri bozulmayacaktır. Parametrelerin Girilmesi Source Komutun kaynak olarak kullanacağı değerdir. Sabit sayı ya da adres olabilir. Kopyalama işleminden sonra da değeri aynı kalır. Mask Adres ya da heksadesimal bir değerdir(Örnek:F800). Hangi bitlerin geçirilip hangilerinin tutulacağını gösterir.Kopyalanmasını istediğiniz bitlere karşılık gelen bitlere bir(1), değerlerinin değiştirilmesini istemediğiniz bitlerin karşılığına da sıfır(0) yazarsınız. Mask değerinin dinamik olarak değişmesini isterseniz,sabit sayı değil adres girmelisiniz. Dest Yapılan işlem sonucunun kaydedileceği adrestir. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0
SQO - Sequencer Output SQO SEQUENCER OUTPUT Fıle #N7:1 Mask 0F0F DESTINATION O:014 Control R6:20 Length 4 Posıtıon 2
(EN) (DN)
υυ Tanım Ardışıl İşlem Komutudur. Giriş şartlarının sağlanmasıyla(rung’ın enerjilenmesiyle) birlikte bu komut “File” içindeki sıradaki word’ü “Mask” ile belirtilen filtreden geçirerek “Dest”(destination) adresine kopyalar. “File”ın son word’ü kopyalanırken, (DN) biti de enerjilenir. Dikkat edilmelidir ki; komutun, (DN) bitinin enerjilenmesinden sonraki ilk tetiklenmesinde, “File” ın sıfırıncı (0.) word’ü değil, birinci (1.) word’ü kopyalanacaktır. Sıfırıncı word’ün kopyalanması ancak, prosesörün ilk kez “program” modundan “run” moduna alındığında rung giriş şartlarının geçerli olmasıyla mümkündür.
35
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Parametrelerin Girilmesi File “Dest” adresine ardışıl olarak kopyelenecek olan verinin adresidir. Mask Bir adres, bir dosya adresi (#) ya da onaltılık sayı düzeninde bir rakam girilebilir. Maskelemek(filtrelemek) istenilen bitlerin karşılığına sıfır(0) ve karşılaştırılmak istenen bitlerin karşılığına bir(1) yazılır. Onaltılık sayı düzeninde yazılacak ise ve ilk basamak dokuz(9)’dan büyük ise, önüne bir sıfır(0) rakamı konur. Örnek:0FFFF. Maskelenmemiş olan bitlere (değeri “bir”(1) olanlar) denk gelen “Source” ve “File” adreslerindeki bitler karşılıklı olarak uyuşuyorsa(her ikisinin de değerleri bir(1) ise) komut geçerlidir. Maskelenmiş bitler, verilerin karşılaştırılmasını engellediğinden, ”mask” word’ünün bitlerinden en az bir tanesinin değeri bir(1) olmalıdır. Tamamı sıfır (0) olursa, komut çalışamaz. Tamamı bir(1) olursa da pratikte maskeleme işlemi yapılmamış olur. Dest Maskelenen verinin gönderileceği word ya da dosya (#) adresidir. Hem “Mask” ve hem de “Dest” için, eğer bir dosya (#) belirtilmişse,işlemin her adımında; “Position” değeri, bu her iki adresin kaçıncı word’lerinin işlenmekte olduğunu ifade eder. Örnek olarak; eğer “File” üçüncü word üzerinde işlem yapıyorsa, # Dest ve/veya # Mask de üçüncü word üzerinde çalışıyor olacaktır. Control Bir kontrol(R) adresi girilir.Diğer komutlar için tahsis edilmiş olan kontrol adreslerini kullanmamaya özen gösterilmelidir. Ancak bunun bir istisnası olarak; bir SQI ve bir SQO komutu çift olarak birlikte kullanılıyor ve SQO’nun “position” değeri, SQI’ nın “position” değerini arttırıyorsa, o zaman bu iki komutun “Control” adresleri aynı olacaktır. Bunun dışında kalan durumlar ladder mantığı içinde çözülmelidir. Length Üzerinde çalışılacak dosyanın/dosyaların kaç word’den oluştuğu bu haneye yazılır. Position Özel bir durum yoksa sıfır(0) yazın. ”File” ın kaçıncı word’ü üzerinde işlem yapıldığını gösterir. ! Dikkat: Çift olarak kullanılan komutlar haricinde, herhangi başka bir amaçla, aynı kontrol adresini kullanmayın. Aksi takdirde, beklenmedik makine çlışmalarından kaynaklanan yaralanma ya da hasara sebep olabilirsiniz.
36
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
SQI - Sequencer Input SQI SEQUENCER INPUT Fıle #N7:11 Mask FFF0 Source I:031 Control R6:21 Length 4 Posıtıon 2
υυ Tanım Ardışıl İşlem Komutlarındandır. “Source” adresine yazılan veriyi, ”Mask” adresine yazılan filtreden geçirerek ,”File” adresine yazılan referans dosya ile word word karşılaştırır ve buna göre rung’ın devamlılığını sağlar ya da sağlamaz. Parametrelerin Girilmesi File “Source” adresine girilen ve ardışıl olarak word word karşılaştırılacak dosyanın başlangıç word adresi girilir. Mask Bir adres, bir dosya adresi (#) ya da onaltılık sayı düzeninde bir rakam girilebilir. Maskelemek(filtrelemek) istenilen bitlerin karşılığına sıfır(0) ve karşılaştırılmak istenen bitlerin karşılığına bir(1) yazılır. Onaltılık sayı düzeninde yazılacak ise ve ilk basamak dokuz(9)’dan büyük ise, önüne bir sıfır(0) rakamı konur. Örnek:0FFFF. Maskelenmemiş olan bitlere (değeri “bir” (1) olanlar) denk gelen “Source” ve “File” adreslerindeki bitler karşılıklı olarak uyuşuyorsa(her ikisinin de değerleri bir(1) ise) komut geçerlidir. Maskelenmiş bitler, verilerin karşılaştırılmasını engellediğinden, ”mask” word’ünün bitlerinden en az bir tanesinin değeri bir(1) olmalıdır. Tamamı sıfır (0) olursa, komut çalışamaz. Tamamı bir(1) olursa da pratikte maskeleme işlemi yapılmamış olur. Source Referans “File” ile karşılaştırılacak olan input word’ü ya da dosya adresidir. Hem “Mask” ve hem de “Source” için eğer bir dosya (#) belirtilmişse, komutun çalışmasının her basamağında o anda kaçıncı sıradaki word’lerin karşılaştırılmakta olduğunu anlamak için “Position” değerine bakınız. Control Bir kontrol(R) adresi girilir. Diğer komutlar için tahsis edilmiş olan kontrol adreslerini kullanmamaya özen gösterilmelidir. Ancak bunun bir istisnası olarak; bir SQI ve bir SQO komutu çift olarak birlikte kullanılıyor ve SQO’nun “position” değeri, SQI’ nın “position” değerini arttırıyorsa, o zaman bu iki komutun “Control” adresleri aynı olacaktır. Bunun dışında kalan durumlarda bunun çözümü ladder mantığı içinde çözülmelidir. Length Üzerinde çalışılacak dosyanın/dosyaların kaç word’den oluştuğu bu haneye yazılır. Position Özel bir durum yoksa sıfır(0) yazın. ”File” ın kaçıncı word’ü üzerinde işlem yapıldığını gösterir. ! Dikkat: Çift olarak kullanılan komutlar haricinde, herhangi başka bir amaçla, aynı kontrol adresini kullanmayın. Aksi takdirde, beklenmedik makine çlışmalarından kaynaklanan yaralanma ya da hasara sebep olabilirsiniz.
37
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
SQL - Sequencer Load SQL SEQUENCER LOAD Fıle #7:20 Source I:002 Control R6:22 Length 5 Posıtıon 3
(EN)
(DN)
υυ Tanım Ardışıl İşlem Komutudur. Rung’ın her enerjilenişinde; çıkış komutu, bir sonraki File word’üne geçer ve “Source” word’ünün değerini, o File word’üne kopyalar. File’ın son word’ü kopyalandıktan sonra, (DN) biti enerjilenir. Dikkat edilmelidir ki; komutun, (DN) bitinin enerjilenmesinden sonraki ilk tetiklenmesinde, “File” ın sıfırıncı (0) word’ü değil, birinci (1) word’ü kopyalanacaktır. Sıfırıncı word’ün kopyalanması ancak, prosesörün ilk kez “program” modundan “run” moduna alındığında rung giriş şartlarının geçerli olmasıyla mümkündür. Parametrelerin Girilmesi File Bu ardışıl işlem komutu için gerekli olan destination file adresidir. Source Referans dosya ile karşılaştırılacak olan input word ya da dosya adresidir. Eğer bir dosya (#) belirtilmişse, işlemin her adımında; “Position” değeri, File’ın kaçıncı word’ünün işlenmekte olduğunu ifade eder. Örnek olarak; eğer “Position” değeri üç(3) ise; komut, “File” ın üçüncü word’ü üzerinde işlem yapıyordur. Control Bir kontrol(R) adresi girilir. Diğer komutlar için tahsis edilmiş olan kontrol adreslerini kullanmamaya özen gösterilmelidir. Length Üzerinde çalışılacak dosyanın/dosyaların kaç word’den oluştuğu bu haneye yazılır. Position Özel bir durum yoksa sıfır(0) yazın. ”File” ın kaçıncı word’ü üzerinde işlem yapıldığını gösterir. ! Dikkat: Çift olarak kullanılan komutlar haricinde, herhangi başka bir amaçla, aynı kontrol adresini kullanmayın. Aksi takdirde, beklenmedik makine çalışmalarından kaynaklanan yaralanma ya da hasara sebep olabilirsiniz.
38
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
MCR - Master Control Reset
( MCR)---υυ Tanım Program Kontrol Komutlarındandır. Bu çıkış komutu, ladder program içindeki bazı bölgeleri geçici olarak devre dışı bırakmak için kullanılır. Her zaman çift olarak kullanılan komutlardan birincisi, devre dışı bırakılmak istenen bölgenin başlangıcını, diğeri de sonunu ifade eder. Rung’ın mantık devamlılığını sağlamak üzere, ilk MCR komutunun önüne bir giriş şartı konur. Giriş şartı sağlanmamış ise, MCR bölgesi içindeki tutucu olmayan tüm çıkışların enerjisi kesilir. Giriş şartı sağlanmış ise, tüm rung’lar, kendi giriş şartlarına bağlı olarak çalışırlar. Bu durumda MCR komut çiftinin hiçbir işlevi kalmaz. Not: Tutucu çıkışlar (timer’lar, counter’lar, output latch’ler) değişik şekillerde etkileneceklerdir. MCR bölgesi aktif ise, counter ve timer’lar çalışmayı durduracak ve son durumlarını koruyacaklardır. Latch’li (kilitli) çıkışlar son durumlarını koruyacaklardır. ! Dikkat: 1)MCR komutları mutlaka çift olarak kullanılır. Birinci komut, MCR bölgesinin başlangıcını, ikinci komut da sonunu ifade eder. 2)İki farklı MCR bölgesini içiçe geçirmek tehlikelidir. Makinenin istenmeyen çalışmalarına sebep olabilir, iş kazası riski doğurur. 3)JMP gibi programa müdahale eden komutların sıçrayacağı yer, bir MCR bölgesinin içi olmamalıdır. 4)MCR komutu, hiçbir zaman; bir Acil Durdurma butonunun görevini üstlenmez.
JMP - Jump Q2:10 ( JMP )
υυ Tanım Program Kontrol Komutlarındandır. Bu çıkış komutu, tarama işleminin normal akışını keserek, ladder programın belli bir bölgesine atlanmasını sağlar. Bu komutun çalışması için, diğer çıkış komutları gibi,önündeki giriş koşullarının sağlanması gerekir. Önüne giriş koşulu konulmamış bir “Jump” komutu, her program taranışında devreye gireceği için,uygun bir çalışma şekli olmaz. JMP komutu için, Seri 1 PLC-5’lerde 0-31 ve Seri 2 PLC-5’lerde ve SoftLogix 5 kontrol cihazlarında 0-255 aralığında bir rakam girilmelidir. Bu rakam, LBL komutuna da konur ve böylelikle, JMP komutunun nereye atlayacağı markalanmış olur. Örnek olarak; 10 numaralı JMP komutunun önündeki giriş şartları sağlanmışsa, prosesör(işlemci), 10 numaralı LBL komutunun olduğu noktaya atlayacaktır. ! Dikkat: Atlanılan bölgedeki, ”timer” ve “counter” lar taranmayacağından, herhangi kritik bir uygulama var ise yeniden programlanmalıdır.
39
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
LBL - Label Q2:10 [ LBL ]
υυ Tanım Program Kontrol Komutlarındandır. LBL komutları, sadece JMP komutlarının atlayacağı yeri markalamak için kullanılır. Örnek olarak; 10 numaralı JMP komutunun önündeki giriş şartları sağlanmışsa, prosesör(işlemci), 10 numaralı LBL komutunun olduğu noktaya atlayacaktır. JMP komutu için, Seri 1 PLC-5’lerde 0-31 ve Seri 2 PLC-5’lerde ve SoftLogix 5 kontrol cihazlarında 0-255 aralığında bir rakam girilmelidir. Bu rakam, LBL komutuna da konur ve böylelikle, JMP komutunun nereye atlayacağı markalanmış olur. Not: “LBL” komutu, rung’ın ilk komutudur. ”LBL” komutu etrafında dal işlemleri yapmak, prosesörün yanlış bir şekilde çalışmasına sebep olabilir.
FOR - FOR NEXT Loop FOR FOR Label Number Index Inıtıal Value Terminal Value Step sıze
υυ Tanım Döngü İşlem Komutlarındandır, ”NXT” ile birlikte kullanılır. İçinde FOR komutu bulunan bir rung’ın giriş şartları sağlandığında FOR komutu ile onun takım arkadaşı NXT komutuna kadar olan rung’lar , ”index” değeri son değerden daha büyük oluncaya kadar taranır. NXT ile her karşılaşıldığında “index” değeri bir artar. FOR rung’ının giriş şartları sağlanmamışsa ya da FOR un bulunduğu rung ile, NXT’in bulunduğu rung arasında BRK ile karşılaşılırsa ve BRK rung’ının giriş şartları sağlanmışsa, program NXT’den sonraki ilk rung’dan itibaren çalışmaya devam eder. ! Dikkat: Çıkış dalının üzerinde FOR ve NXT komutlarının kullanılması, arzu edilmeyen makine çalışmalarına sebep olabilir. ! Dikkat: Ladder program içinde, dal işlemleri üzerinde FOR/NXT döngüsü programlamayın, arzu edilen çalışma şeklini sağlamayabilir. Parametrelerin Girilmesi Label Number
40
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
FOR komutunun,program içindeki sıra numarasını belirtir.Seri 1 PLC-5’lerde 0-31 ve Seri 2 PLC-5’lerde 0-255 aralığında olabilir.Qn:x formatında yazılır;”n” ladder dosya numarası ve “x” de label number’ın kendisidir. Index Komut tarafından hesaplanan index değerinin kaydedildiği lojik adrestir. Bu değer döngünün kaçıncı kez icra edilmekte olduğunu gösterir. Initial Value Döngünün başlangıç değerini ifade eden tamsayı değeri ya da tamsayı adresidir. Terminal Value Döngünün bitiş değerini ifade eden tamsayı değeri ya da tamsayı adresidir. Step Size Index değerinin kaçar kaçar artacağını gösteren (adım aralıklarının boyutunu belirleyen) parametredir. NXT - Next NXT NEXT Label Number
υυ Tanım Döngü İşlem Komutlarındandır, ”FOR” ile birlikte kullanılır. NXT, döngünün sonunu işaret eder; önüne giriş şartı konulmaz. NXT komutunun bulunduğu rung tarandıktan sonra, ilgili FOR komutunun index değeri “step value” kadar arttırılır ve FOR komutunun bulunduğu rung ile başlayan döngünün başına dönülür. Bu işlem, ”index value ”,” terminal value”dan büyük oluncaya ya da başlangıcı FOR ile ve bitişi NXT ile markalanan döngünün ortalarındaki bir rung’a yerleştirilmiş olabilecek “BRK” komutunun giriş şartlarının sağlanmasına kadar sürer. Parametrelerin Girilmesi Label Number Qn:x formatında yazılır; ”n” ladder dosya numarası ve “x” de “label number”ın kendisidir. ! Dikkat: Çıkış dalının üzerinde FOR ve NXT komutlarının kullanılması,arzu edilmeyen makine çalışmalarına sebep olabilir. ! Dikkat: Ladder program içinde,dal işlemleri üzerinde FOR/NXT döngüsü programlamayın, arzu edilen çalışma şeklini sağlamayabilir.
BRK - Breakpoint (BRK)----
υυ Tanım Döngü İşlem Komutlarındandır, ”FOR” ve”NXT” komutları ile birlikte kullanılır. Başlangıcı “FOR“ ve sonu “NXT” ile markalanmış döngünün içindeki ara rung’lardan birine yerleştirilir. Üzerinde bulunduğu rung’ın giriş şartı sağlandığında,
41
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
prosesör(işlemci) bu döngüyü taramayı bırakır ve içiçe yerleştirilmiş döngüler varsa sıradaki döngüyü işlemeye başlar; yoksa, NXT komutundan sonraki ilk rung'a atlar. JSR - Jump to Subroutine JSR JUMP TO SUBROUTINE Prog file number Input parameter Return parameter SBR SUBROUTINE
Input parameter RET RETURN ( ) Return parameter
υυ Tanım Program Kontrol Komutlarındandır. JSR, SBR, ve RET komutları birlikte kullanılırlar. Prosesörün(işlemcinin), ladder program içindeki bir alt programa gidip ,o programı bir kez taradıktan sonra, başlangıç noktasına dönmesini sağlarlar. JSR komutu, prosesörü; belirlenen alt program dosyasına sıçratır ve gerekirse, alt programa ve alt programdan parametre taşır. SBR komutu, sadece, parametre taşımanız gerektiği zaman kullanılır. RET komutu ise, alt programı sonlandırarak gerektiği takdirde, ana programdaki JSR komutuna aktarılacak parametreleri saklamaya yarar. Not: Eğer SBR komutu kullanılacaksa, alt programı ihtiva eden program dosyasının ilk rung’ının ilk komutu olmalıdır. Program içinde birkaç kez kullanılan belli bir mantık silsilesi var ise,bunu sadece bir kez bir alt program olarak programlayıp ana programın değişik kısımlarından buraya atlatılır ve bu şekilde programımızın büyüklüğünü fazlaca şişirmemiş oluruz. Parametrelerin Gönderilmesi Alt programın taranmasından önce, seçilmiş bazı değerlerin alt programa gönderilmesiyle, alt program bazı lojik ve matematik işlemler yaparak sonucunu ana programa gönderebilir. Gönderilebilecek parametre tipleri ve örnekleri aşağıya çıkarılmıştır. Tip: Program sabiti(tamsayı) Program sabiti(ondalık sayı) Lojik element adresi Lojik yapı adresi
Örnek: 256 23.467 N7:0 C5:0.ACC
42
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Bir ondalık sayı bilgisini, bir tamsayı adresine atarsak, değerin kesirli kısmı kaybolacaktır. Not: Ondalık sayı ve tamsayı adreslerinin karıştırılması hassasiyet kaybına neden olacaktır. Parametrelerin Girilmesi JSR komutu içindeki parametreler ve açıklamaları aşağıdadır. Program file Alt programı içeren dosyanın,program dosya numarasıdır. PLC-5 A-D serisi için 0 ila 999 aralığında, PLC-5 E serisi ve üstü için 0 ila 1999 arasında ve SoftLogix 5 için 2 ila 4095 aralığında dosya numaraları kullanılabilir. Input parameter (JSR) Alt programa gönderilecek bir program sabiti ya da bir parametre adresidir. Input parameter (SBR) Alt programın,gelen dataları kaydettiği bir adrestir. Return parameter (JSR) Alt programdan gelen dataların kaydedildiği bir adrestir. Return parameter (RET) Ana programdaki JSR komutuna geri gönderilecek olan bir program sabiti ya da bir parametre adresidir. Input ve return parametrelerini girerken: JSR komutunu girdiğinizde, programlama yazılımı sizden input parametrelerini girmenizi isteyecektir. Bir input parametresini girdikten sonra [Enter] tuşuna basın. Yazılım, diğer input parametresini girmenizi isteyecektir. Girilecek tüm input parametreleri girildikten sonra tekrar [Enter] tuşuna basın. Input parametrelerinin girilmesinden sonra; programlama yazılımı, return parametrelerinin de girilmesini isteyecektir. Input ve Return parametrelerinin toplamı sekizi geçemez. Not: SoftLogix 5 kullanılırken, bu komut Long-integer data tipini destekler. Örnek: L10:0 OSR - One Shot Rising OSR ONE SHOT RISING Storage Bit Output Bit Output Word
(OB) (SB)
υυ Tanım Bit Düzeyindeki Komutlardandır. Bu komut, Seri 2 PLC-5 prosesörler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenmektedir. OSR komutu bir olayın sadece bir kez gerçekleşmesi için tetikler. Bu komut, aşağıdaki bitleri enerjilendirir.
43
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
(OB) biti, rung enerjilendiği takdirde bir program taraması için enerjilenir. Program taraması sırasında yanlış bir enerjilendirmeye sebep vermemek için, tarama öncesinde bu bit sıfırlanır. (SB) biti, rung durumunu izler. Program taraması sırasında yanlış bir enerjilendirmeye sebep vermemek için, tarama öncesinde bu bit sıfırlanır. Eğer sizin için bir çıkışın enerjilenme şartı, giriş şartlarının sağlanması değil de, giriş şartlarının ilk sağlandığı an ise o zaman OSR komutunu kullanmalısınız. (OB) ve (SB) bitleri için bir bit adresi girilmelidir. Parametrelerin Girilmesi Bit adresi (SB) bitinin kaydedilmesini istediğiniz adrestir. Örnek:B3:17 Source Bit (OB) status’ünün kaydedilmesi için belirlenen, output word bit numarasıdır. Örnek:5 Dest Output bit status’ün kaydedilmesini istediğiniz word adresidir. Örnek:N7:0
OSF - One Shot Falling Bit Düzeyindeki Komutlardandır. Bu komut, Seri 2 PLC-5 prosesörler ve SoftLogix 5’ler tarafından desteklenmektedir. OSF ONE SHOT FALLING Storage Bit Output Bit Output Word
(OB) (SB)
υυ Tanım OSF komutu bir olayın sadece bir kez gerçekleşmesi için tetikler. Bu komut, aşağıdaki bitleri enerjilendirir. (OB) biti, rung’ın enerjisi kesildiği takdirde bir program taraması için enerjilenir. Program taraması sırasında yanlış bir enerjilendirmeye sebep vermemek için, tarama öncesinde bu bit sıfırlanır. (SB) biti, rung durumunu izler. Program taraması sırasında yanlış bir enerjilendirmeye sebep vermemek için, tarama öncesinde bu bit sıfırlanır. Eğer sizin için bir çıkışın enerjilenme şartı, giriş şartlarının sağlanıp sağlanmaması değil de, giriş şartlarının ilk bozulduğu an ise o zaman OSF komutunu kullanmalısınız. (OB) ve (SB) bitleri için bir bit adresi girilmelidir. Parametrelerin Girilmesi Bit adresi (SB) bitinin kaydedilmesini istediğiniz adrestir. Örnek:B3:17
44
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Source Bit (OB) status’ünün kaydedilmesi için belirlenen, output word bit numarasıdır. Örnek:5 Dest Output bit status’ün kaydedilmesini istediğiniz word adresidir. Örnek:N7:0 PID - Loop Control PID PID Control Block Process Varıable Tıeback Control verıable
υυ Tanım PID komutu, bir proses değişkenini arzu edilen noktada tutmak üzere, kapalı çevrim kontrolu yapar. Bu kontrolü yaparken, bir analog input modülünden aldığı bilgileri değerlendirerek sonucu yine bir analog output modülüne gönderir. Sıcaklık kontrolü için, bir ısıtıcıyı ya da soğutucuyu sürmek üzere zamana bağlı olarak bir on/off çıkış aktive edilebilir. PID komutunu; bir timer kullanarak ya da gerçek zaman örneklemesi yaparak, sabit aralıklarla, periyodik olarak çalıştırın. Ladder program, çalışma sırasında değişkenlerin değerleri ile oynayarak, PID algoritmasıyla birlikte çalışabilir. Ya da değişken değerleri, Data Highway veya Data Highway Plus haberleşme kanalları üzerinden bir programlama terminali vasıtasıyla değiştirilebilir. Status Bitleri Integer Block Enable Biti (EN) (15.bit) Rung’ın enerjilenmesiyle birlikte, komutun da enerjilendiğini ifade etmek üzere değeri bir(1) olur. Done Biti (DN) (13.bit) Komutun, PID eşitlikleri üzerindeki çalışması tamamlandıktan sonra enerjilenir. Rung giriş şartları bozulduktan sonraki rung’ın ilk enerjilenişinde (DN) bitinin enerjisi kesilir. PD Block Enable Biti (EN) (15. bit)İlgili rung şartları sağlandığında enerjilenir ve şartların bozulmasıyla da enerjisi kesilir. PD Bloğu, (DN) biti kullanmaz. Parametrelerin Girilmesi Komutu tanımlarken, girilmesi gereken dört adres vardır. Integer(Tamsayı) kontrol blokları mı yoksa PD kontrol blokları mı kullanılacağı, prosesörünüze(işlemcinize) bağlıdır. Seri 1 PLC-5’lerde PD kontrol blokları yoktur. Seri 2 PLC-5’lerde ise hem N ve hem de PD kontrol blokları kullanmak mümkündür. PD kontrol blokları daha esnektirler (örneğin,değişken adresi olarak ondalık sayılar kullanmak mümkündür, daha yüksek çözünürlük kullanılabilir-12 bite karşı 16 bit) Girilecek adresler şunlardır: Control Block PID Status ve kontrol bitleri, sabitler, değişkenler ve iç parametreleri saklayan bir dosyadır. Kullanılan data tipine bağlı olarak, değişik bir setup penceresi açılır.
45
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Sıfırıncı (0.) word, status word’üdür. 1 ila 80 arasındaki word’ler, PID değerlerini saklarlar. Process Variable Prosesin giriş değerini saklayan bir word adresidir. Tieback Bir tieback, istasyondaki bir BTR komutunun çıkışıdır. Control Variable PID komutunun, hesaplanan PID değerini gönderdiği word adresidir. ! Dikkat: Integer(N) tipi bir PID komutunda, Control Variable hanesine, direkt ya da atama yoluyla 4095’ten daha büyük bir değer yazılırsa, PID komutu çalışma aralığının dışına çıkacaktır. Bu durumu düzeltmenin tek yolu, bu haneye yeniden, 409 ya da daha küçük bir değer yazmak/atamaktır. PID Setup Yukarıda anlatılan dört parametrenin girilmesinden sonra, PID komutunun “Integer Control Block” ya da “PD Control Block” tipinde olmasına bağlı olarak farklı bir Setup penceresi açılarak, komutun çalışma parametrelerinin girilmesi sağlanacaktır. BTW - Block Transfer Write BTR BLOCK TANSFR READ Rack Group Module Control Block Data Fıle Length Contınuous
(EN) (DN)
(ER)
υυ Tanım Lokal ya da remote I/O şasesindeki bir blok transfer modülüne veya prosesör(işlemci) adaptör modda çalışırken ana PLC’ye, bir defada 64 word’e kadar data transfer eden bir komuttur. Parametrelerin Girilmesi Mod Type Pencereyi çift tıkladığınızda çıkan seçenekler arasından uygun modülü seçin. Rack No. PLC-5 için 00 ila 27 arasında (sekizli sayı düzeninde) ve SoftLogix 5 için 00 ila 177 arasında (sekizli sayı düzeninde) geçerli bir I/O rack numarası girin. Group Hedef modülün şase içindeki yerini belirten I/O grup numarasıdır. Module Grup içindeki slot numarasını (0-1) girin. Control Block Kontrol bloğu olarak, diğer tamsayı data tipleri de kullanılabileceği gibi, (BT) data dosyası ya da beş word’lük bir tamsayı data dosyası kullanılması tavsiye edilir. PLC-5 için 10 ila 27 arası ve SoftLogix 5 için 10 ila 127 arası rack’lar BT data dosya tipi kullanmalıdırlar. Data File
46
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Prosesörün(işlemcinin); nereden(write) ya da nereye(read) data transfer edeceğine bağlı olarak input, output, status, integer, float, binary, BCD, veya ASCII data dosya numarasını girin. Bir BTR ya da BTW komutu için data dosya adresi olarak endirekt adresler kullanılamaz. Length Data dosyasının uzunluğunu( 1 ila 64 arasında) girin. ”Sıfır”(0) girildiği takdirde 64 word ayıracaktır. Akıllı I/O kartlarını konfigüre ederken(QB modülü dışında) gerekli word sayısı otomatik olarak ayarlanacaktır. Continuous “Yes” ya da “No” seçeneklerinden birini seçin. Status Bitleri “Control address” in alt elementlerinin adreslerini belirtmek için kullanılır. EN/15 ST/14 DN/13 ER/12 CO/11
Enable Biti Start Biti Done Biti Error Biti Continue Biti
EW/10 Enabled-Waiting Biti NR/09 No Response Biti TO/08 Time Out Biti RW/07 Read/Write Biti (1=Read, 0=Write)
!Dikkat : Blok transfer enerjiliyken (CO) ve (TO) bitleri dışındaki status bitlerini değiştirmeyin; makinaların beklenmedik şekilde devreye girmeleriyle birlikte personel yaralanması ya da makina hasarlanmasıyla sonuçlanabilecek, sorunlar olabilir. !Dikkat : Prosesör, blok transfer komutlarını, program taramasından bağımsız olarak çalıştırır. Status bitlerinin değerleri program taramasının herhangi bir anında değişebilir. Programınızda bu bitlerin değerini referans alarak bir işlem yapıyorsanız, değerlerini program taramasıyla senkronize olarak çalışan bir adrese kaydederek emniyetli bir çalışma sağlayınız. Aksi takdirde, zamanlama problemleri nedeniyle, programımız iastenildiği gibi çalışmayarak, insan ve malzeme hasarına neden olabilir. Seri 2 PLC-5 Prosesör Blok Transfer Hata Kodları Bir Seri 2 PLC-5’de blok transfer hatası oluşursa,hata kodu;gönderilen word içinde saklanır. Aynı anda sadece bir hata kodu saklanabileceği için, yeni bir hata kodunun gelmesiyle birlikte, bir önceki hata silinmiş olur. BTR - Block Transfer Read BLOCK TANSFR READ Rack Group Module Control Block Data Fıle Length Contınuous
(EN) (DN)
(ER)
υυ Tanım Lokal ya da remote I/O şasesindeki bir blok transfer modülünden veya prosesör(işlemci) adaptör modda çalışırken ana PLC’den,bir defada 64 word’e kadar data transfer eden bir komuttur.
47
Rockwell Otomasyon Eğitim Notları
Parametrelerin Girilmesi Mod Type Pencereyi çift tıkladığınızda çıkan seçenekler arasından uygun modülü seçin. Rack No. PLC-5 için 00 ila 27 arasında (sekizli sayı düzeninde) ve SoftLogix 5 için 00 ila 177 arasında (sekizli sayı düzeninde) geçerli bir I/O rack numarası girin. Group Hedef modülün şase içindeki yerini (0-7) belirten I/O grup numarasıdır. Module Grup içindeki slot numarasını (0-1) girin. Control Block Kontrol bloğu olarak,diğer tamsayı data tipleri de kullanılabileceği gibi, (BT) data dosyası ya da beş word’lük bir tamsayı data dosyası kullanılması tavsiye edilir. PLC-5 için 10 ila 27 arası ve SoftLogix 5 için 10 ila 127 arası rack’lar BT data dosya tipi kullanmalıdırlar. Data File Prosesörün(işlemcinin); nereden(write) ya da nereye(read) data transfer edeceğine bağlı olarak input, output, status, integer, float, binary, BCD, veya ASCII data dosya numarasını girin. Bir BTR ya da BTW komutu için data dosya adresi olarak endirekt adresler kullanılamaz. Length Data dosyasının uzunluğunu( 1 ila 64 arasında) girin.”Sıfır”(0) girildiği takdirde 64 word ayıracaktır. Akıllı I/O kartlarını konfigüre ederken(QB modülü dışında) gerekli word sayısı otomatik olarak ayarlanacaktır. Continuous “Yes” ya da “No” seçeneklerinden birini seçin. Status Bitleri “Control address” in alt elementlerinin adreslerini belirtmek için kullanılır. EN/15 ST/14 DN/13 ER/12 CO/11
Enable Biti Start Biti Done Biti Error Biti Continue Biti
EW/10 Enabled-Waiting Biti NR/09 No Response Biti TO/08 Time Out Biti RW/07 Read/Write Biti (1=Read, 0=Write)
Dikkat : Blok transfer enerjiliyken (CO) ve (TO) bitleri dışındaki status bitlerini değiştirmeyin; makinaların beklenmedik şekilde devreye girmeleriyle birlikte personel yaralanması ya da makina hasarlanmasıyla sonuçlanabilecek, sorunlar olabilir.
48