An environmental, economic and practical assessment of bamboo as a building material for supporting structures P. van der Lugt a, A.A.J.F. van den Dobbelsteen a,*, J.J.A. Janssen b a Delft University of Technology, Faculty of Architecture, PO Box 5043, !00 "A Delft, The #etherlan$s % &in$hoven &in$hoven University University of Techn Technology ology,, De'art(ent De'art(ent of B)*O, PO Box Box 5+3, 5!00 5!00 B &in$hoven, &in$hoven, The The #etherlan$s #etherlan$s
-A#".UA# Pendahuluan a/alah ini (e(%ahas 'otensi %a(%u se%agai %ahan %angunan untu/ negara) negara negara Barat Barat Dala( Dala( stu$i stu$i ini, ini, %a(%u %a(%u $i%an$ $i%an$ing ing/an /an $engan $engan %ahan %ahan %angun %angunan an yang yang u(u( u(u( $iguna $iguna/an /an $i &ro'a &ro'a Barat Barat se'ert se'ertii %a1a, %a1a, %eton, %eton, $an /ayu /ayu Pe(ilih Pe(ilihan an %ahan %ahan %angunan u(u(nya (e('erti(%ang/an as'e/ fungsional, te/nis, $an /euangan #a(un, $ala( $e/a$e tera/hir, teruta(a $i negara %arat, isu ling/ungan 1uga turut (en1a$i 'erti(%angan 2n$ustri %angunan yang secara langsung (au'un ti$a/ langsung $a'a $a'att (eny (enye% e%a% a%/a /an n 'enc 'ence( e(ara aran n $an $an /eru /erusa sa/a /an n ling ling/u /ung ngan an,, seharu seharusny snyaa $a'a $a'att %ertanggung 1aa% $engan %er/ontri%usi untu/ (encari %ahan %angunan yang le%ih ra(ah ra(ah ling/u ling/unga ngan n Ba(%u, Ba(%u, se%aga se%agaii (ateria (ateriall yang yang ter%aru ter%aru/an /an $an ce'at ce'at tu(%uh tu(%uh,, $ihara'/an $a'at (en1a$i (aterial alternatif $i sa('ing %eton, %a1a, $an /ayu Ba(%u (e(ili/i stru/tur ala(iah yang efisien, /arena %erongga $an seratnya (e(%u1ur, (e(ili/i /e/uatan $an /e/a/uan yang relatif tinggi .arena (e(ili/i sifat (e/ani/ yang (enguntung/an, fle/si%ilitas tinggi, la1u 'ertu(%uhan ce'at, serta %o%ot $an harga yang relatif ren$ah, %a(%u (e(ili/i %anya/ 'eluang untu/ $i/e(%ang/an Penelitian ini $ila/u/an untu/ (engetahui a'a/ah %a(%u (eru'a/an (aterial yang ra(ah ling/ungan $an e/ono(is, serta untu/ (enganalisa /egagalan $an /e%erhasilan 'enggunaan %a(%u $i negara negara Barat Metode Pe(i Pe(ili liha han n 1eni 1eniss %a(% %a(%u u untu untu/ / $ite $itelt ltii (ene (eneli liti ti %a(% %a(%u u s'es s'esie iess "ua$ "ua$ua ua angustifolia yang $i%u$i$aya/an $i .osta -i/a .e(u$ian $ila/u/an analisa (engenai $aur hi$u' %a(%u, as'e/ finansial, $an analisa (engenai /esu/sesan $an /egagalan %a(%u $ala( 'roye/ yang yang (engguna/an %a(%u Kesimpulan Peng/ Peng/a1ia a1ian n terha$a' terha$a' 'roye 'roye/ / yang yang (enggu (engguna/ na/an an %a(%u, %a(%u, yaitu yaitu 1e(%at 1e(%atan an $i oo$s oo$s A(ster$a(, (e(%u/ti/an %aha %e%an ling/ungan yang $ihasil/an relatif /ecil $an %a(%u 0 /ali le%ih (enguntung/an $i%an$ing/an $engan (aterial se'erti %a1a, /ayu, $an %eton #a(un, $ala( 'enera'annya $ite(ui %e%era'a /en$ala se'erti /eti$a/ teratura teraturan n %entu/ %entu/ %a(%u, %a(%u, %entu/ %entu/ yang yang %ulat %ulat sehing sehingga ga (eni(% (eni(%ul/ ul/an an /esuli /esulitan tan 'a$a 'a$a 'ersen$ian Ba(%u la(inasi yang %er%entu/ 'ersegi 'an1ang $a'at (en1a$i alternatif Dari segi finansial, %a(%u $inilai relatif (ahal $i Belan$a, /arena harus $ii('or $ari .osta-i/a $engan (engguna/an alat trans'ortasi laut sehingga %a1a ternyata (en1a$i (aterial yang le%ih (enguntung/an #a(un $e(i/ian, %a(%u telah ter%u/ti (en1a$i /o(' /o('eti etito torr %agi %agi (ater (aterial ial /ayu /ayu .en$ .en$ala ala yang yang a$a a$a a$ala a$alah h %ent %entu/ u/ (ater (aterial ial,, $an $an /urangnya 'engetahuan (engenai /onstru/si %a(%u 6ehingga $i'erlu/an solusi)solusi untu/ (engatasi (asalah terse%ut 6tu$i ini hanya (enganalisa /onstru/si %a(%u yang $iguna/an secara te('orer Ti$a/ a$a stu$i %angunan yang (engguna/an %a(%u secara leng/a'
ambu !ebagai Alternatif ahan angunan dan Konstru"si di Daerah #a$an %empa !u"a$i
Ba(%u (eru'a/an su(%er %ahan %angunan yang $a'at $i'er%arui $an %anya/ terse$ia $i 2n$onesia Ba(%u yang $i'anen $engan %enar $an $iaet/an (eru'a/an %ahan yang /uat, fle/si%el, $an (urah, yang $a'at $i1a$i/an %ahan alternatif 'engganti /ayu yang /ian lang/a $an (ahal .eti/a ter1a$i ge('a, %angunan yang ter%uat $ari %a(%u, ti$a/ a/an langsung ro%oh /arena sifatnya yang elastis $an ringan 6elain itu, %a(%u 1uga (e(ili/i (anfaat secara e/ono(is (au'un e/ologis Pa$a 'enelitian ini, 'enulis (ela/u/an 'enga(atan $i $aerah yang %aru sa1a (engala(i ge('a %u(i, yaitu $aerah .laten, 7aa Tengah Dite(u/an %aha ru(ah) ru(ah tra$isional yang (engguna/an siste( bearing wall ti$a/ tahan terha$a' gaya lateral yang $ise%a%/an oleh ge('a Ata' yang ro%oh /e%anya/an /arena stru/tur $in$ing se%agai 'enyangga /u$a)/u$a ro%oh /arena ti$a/ a$a 'er/uatan atau 'enga/u antara stru/tur ata' $engan $in$ing Ba(%u se%agai (aterial %angunan, (e(ili/i (asalah (en$asar $ala( hal 'engaetan $an /onstru/si Untu/ (e('eroleh /eaetan, (asyara/at (engenal cara) cara 'engaetan tra$isional se'erti (eto$e 'eren$a(an, 'engasa'an, $an 'e(asu/an larutan %ahan /i(ia /e $ala( %a(%u .eunggulan yang $i(ili/i %a(%u antara lain a$alah le%ih elastis $i%an$ing /ayu 8oga(, as%estos se(en, 1uga untu/ /e/uatan te/an, tari/, %eng/o/ $an geser, tahan ge('a, $an tegang tari/ serat %a(%u %er/e(a('uan x /ayu %ah/an !x %a1a Peristia ge('a %u(i yang (elan$$a Provinsi D29 $an se%agian 7aa Tengah ru'anya telah (enai//an 'a(or %a(%u se%agai /o('onen %ahan %angunan alternatif /arena secara stru/tur (a('u %ertahan $ari $a('a/ ge('a Pe(ilihan %a(%u yang a/an $iguna/an se%agai /onstru/si, se%ai/nya yang su$ah tua .onstru/si ata' %a(%u ti$a/ %er%e$a $engan ata' /ayu /ecuali 'a$a sa(%ungan Alat sa(%ungan yang $iguna/an a$alah 'en %a(%u $an tali .olo( stru/tur yang $iguna/an %eru'a %a(%u 'etung yang (asih utuh $engan $ia(eter antara +5)+! c( Din$ing $a'at 1uga %eru'a /o(%inasi antara $in$ing %a(%u $an %atu %ata 8antai ter%uat $ari %ilah %a(%u 'etung $an $a'at %eru'a ru(ah 'anggung $engan /etinggian se/itar 45 c( $ari 'er(u/aan tanah Ti$a/ 'erlu su%)stru/tur atau 'on$asi tertana(, cu/u' u('a/ atau %eton tela'a/ se%agai 'on$asi sete('at 'a$a /onstru/si %angunan %a(%u .ele%ihan 'enggunaan %a(%u se%agai %ahan %angunan a$alah %a(%u $i/enal se%agai %ahan %angunan yang $a'at $i'er%arui, (asa /onstru/si sing/at, $an %iaya /onstru/si yang relatif (urah
a/tu untu/ (e(anen %a(%u
ambu sebagai Material &ang er"elan'utan dan Affordable untu" Perumahan Musta"im. (, )anu$id'a'a, %una$an., +id&o$i'atno"o, Andr&., Faisal, udi.+ 6T :2TB;, Arsite/ $an Desainer, Alu(ni Arsite/tur 2TB &(ail $esain(usta/i(i$yo
Pa$a 1urnal il(iah ini, 'enulis (engung/a'/an %aha se(a/in tingginya 'ening/atan 1u(lah 'en$u$u/, (a/a (ening/at 'ula /e%utuhan a/an hunian 2nisiatif yang $ila/u/an 'e(erintah a$alah $engan 'rogra( ru(ah susun A/an teta'i, salah satu hal yang (en1a$i (asalah $ala( 'e(%angunan atau'un /onstru/si ru(ah susun a$alah $ala( hal 'e(%iayaan As'e/)as'e/ %er/elan1utan yang harus a$a $ala( ru(ah susun antara lain as'e/ fungsional, sosial, /ea(anan, a/sesi%ilitas, 'enge(%angan, /enya(anan, e/ono(i, $an ling/ungan hi$u' Dua ele(en 'enting $ala( /onse' terse%ut a$alah as'e/ e/ono(i $an ling/ungan hi$u' Penulis (enga(ati $i'er lu/annya 'enggunaan (aterial %angunan yang alau'un (urah na(un teta' ra(ah ling/ungan Ba(%u (eru'a/an salah satu 'ilihan (aterial yang %er/elan1utan Ba(%u (e(ili/i (afaat e/ologi yang cu/u' %esar Ba(%u $a'at (enghasil/an o/sigen 35? le%ih %anya/ $i%an$ing/an tana(an %iasa Be%era'a varietas %a(%u $a'at (engurangi + ton *O 'er he/tar 'er tahun .e(u$ian 1uga $a'at (enahan longsor le%ih %ai/ $ari tana(an 'ohon %iasa /arena (e(ili/i a/ar sera%ut Ba(%u hanya 'erlu a/tu 3)@ tahun untu/ $a'at tu(%uh $an $i'anen le%ih ce'at $i%an$ing/an /ayu yang harus (enunggu +0)30 tahun A'li/asi %a(%u untu/ /onstru/si %angunan su$ah %er/e(%ang, ti$a/ hanya untu/ %angunan)%angunan tra$isional *ontoh a'li/asi %a(%u $engan (engguna/an stru/tur %entang le%ar ter$a'at 'a$a 1e(%atan $i .olo(%ia 7e(%atan ini cu/u' 'an1ang $an $a'at $ileati (o%il *ontoh lain a$alah ger%ang tol $i .olo(%ia 6alah satu contoh yang telah $ila/u/an $i ietna( a$alah $engan (e(%angun in$ustri ru(ah knock-down. 2n$ustri ini (eru'a/an in$ustri 'a$at /arya yang (enyera' %anya/ tenaga /er1a, sehingga $a'at (engurangi 'engangguran 6e$ang/an untu/ ru(ah susun sen$iri, /e(ung/inan a'li/asi %a(%u yang $iguna/an a$alah te/nologi %a(%u 'lester Di 2n$onesia 'a$a aalnya %a(%u 'lester (e(a/ai %ahan 'lester $ari ca('uran /a'ur atau /otran hean Di .olo(%ia (engguna/an tanah liat 6e$ang/an $i Peru (e(a/ai ca('uran tanah liat $engan serat tu(%uhan .onstru/si ini %iasanya $iguna/an 'a$a %angunan + lantai $i(ana %a(%u 'lester terse%ut $i'a/ai se%agai $in$ing 'e(i/ul %e%an $engan %entang atau (o$ul ti$a/ le%ih $ari 3 ( 6alah satu 'enulis yang 1uga $osen $i 2TB /onstru/si %a(%u 'lester ini A'a%ila untu/ %angunan yang le%ih $ari + lantai /onstru/si %a(%u 'lester hanya $i'a/ai se%agai $in$ing 'engisi 6iste( /onstru/si lain yang (engguna/an %a(%u a$alah /o('onen 'refa%ri/asi $engan 'enguatan %a(%u yang $a'at $ia'li/asi/an 'a$a %angunan %erlantai %anya/ se'erti ru(ah susun 6iste( se'erti ini $a'at (e(ini(al/an 'enggunaan tulangan %esi $ala( /onstru/si non stru/tural
)he #ole of amboo in %reen uilding Design ir. )'er" #ei'enga M.!c. B&A- Architecten, POBox 34, C00A "ou$a, The #etherlan$s Phone E3+ +C 5C Fax E3+ +C 5C5 &)(ail t1er/<%earnl
Be%era'a tahun tera/hir, %anya/ arsite/ yang telah (engguna/an %a(%u $ala( rancangan (ere/a, se'erti 'a$a interior sa('ai 'a$a /onstru/si %angunan Penggunaan %a(%u $ala( $esain (asih $i/e(%ang/an $an $ihara'/an $a'at $ite(u/an a'li/asi) a'li/asi %aru $ala( $esain yang (engguna/an %a(%u Dala( $esain yang ra(ah ling/ungan, %a(%u $a'at (engganti/an (aterial se'erti %eton, %a1a, (au'un /ayu A'li/asi %a(%u se%agai (aterial %angunan $a'at $ii$entifi/asi/an (en1a$i 3 yaitu /onstru/si, $e/orasi $an /o('onen %angunan Di Asia $an A(eri/a 6elatan, /onstru/si %a(%u telah la(a $i/enal 6eorang 'eneliti $ari .olo(%ia, 6i(on ele, telah (e(ili/i %anya/ 'engala(an $ala( %er%agai 1enis /onstru/si %a(%u
ngineered amboo as a uilding Material !.K. Paudel International Network for Bamboo and Rattan, Beijing, China
Ba(%u (eru'a/an tana(an ru('ut ra/sasa $an (e(ili/i +50 s'esies $i $unia Tana(an ini tu(%uh $i $aerah tro'is $an su%tro'is $an $i/enal se%agai salah satu tana(an yang 'aling ce'at tu(%uh 8a1u 'ertu(%uhannya %isa (enca'ai 30)+00c( 'er hari $an $a'at $i'anen $ala( a/tu 3)! tahun Ba(%u (e(ili/i /e/uatan $an fle/si%ilitas tinggi sehingga coco/ $i1a$i/an se%agai %ahan /onstru/si Ba(%u (eru'a/an salah satu %ahan tertua yang $iguna/an $ala( /onstru/si ru(ah (au'un $ala( /onstru/si yang lain Ba(%u relatif (urah, (u$ah untu/ $i/er1a/an, $an %anya/ terse$ia $i negara %eri/li( hangat Ba(%u $a'at (en1a$i %ahan %angunan yang 'otensial $i negara)negara %er/e(%ang $i(ana ia tu(%uh, (isalnya $i 2n$onesiaA$a !5 1enis %a(%u yang $iguna/an untu/ tu1uan /onstru/si 6e(uanya terse%ar $i A(eri/a 6elatan, Asia, $an Afri/a Ber%agai 'engu1ian fisi/ $an (e/ani/ $ila/u/an untu/ (engung/a'/an a'a/ah %a(%u cu/u' /uat untu/ $iguna/an se%agai %ahan %angunan Dala( sifat (e/ani/ tertentu, %a(%u %ah/an $a'at (ele%ihi /ayu $an %eton Ba(%u (e(ili/i /e/uatan yang sangat %ai/ teruta(a /e/uatan tari/ &lastisitas %a(%u le%ih %ai/ $ari /ayu $ala( (eres'on ge('a 6e%agai (eterial /onstru/si, %a(%u $a'at $iguna/an langsung (au'un (elalui 'roses terle%ih $ahulu Penggunaan %a(%u secara langsung :tan'a $i'roses;, (eru'a/an 1enis siste( /onstru/si tra$isional Te/nologi ini (uncul /eti/a orang)orang (ulai (engguna/an %a(%u se%agai %ahan %angunan Be%era'a siste( /onstru/si yang a$a antara lain :a; 6iste( BahareGue (eru'a/an siste( $in$ing tra$isional yang a$a $i A(eri/a 8atin A$a ti'e, yaitu %erongga $an soli$ Ti'e soli$ $i%uat $engan (enyusun %ilah %a(%u secara horiontal $an $i%ing/ai $engan (engguna/an /ayu -uang antar %ilah %a(%u $iisi $engan lu('ur Pa$a ti'e %erongga, %a(%u yang telah $ilurus/an $isusun $an $i'lester $engan (engguna/an lu('ur (au'un se(en :%; 6iste( Huincha a('ir sa(a $engan siste( BahareGue, na(un yang $i'lester hanya %agian luar sa1a Bagian $ala( $i%iar/an ala(i :c; 6iste( "ri$ Ba(%u $isusun verti/al $engan 1ara/ +, ( untu/ tulangan $in$ing Bagian u1ung atas %a(%u $ii/at $engan %atang /ayu, se$ang/an %agian %aah $ii/at $i 'on$asi .e(u$ian $i'lester $engan (engguna/an se(en (ortar :$; 6iste( 'rafa%ri/asi, :e; 6iste( (o$ern 'rafs%ri/asi Penggunaan %a(%u $engan 'roses 'engolahan $i/e(%ang/an $i 2n$ia $an *ina Ber%agai (aca( ru(ah %a(%u $ari %ahan 'rafa%ri/asi $engan %entu/ (o$ular %anya/ $i$iri/an $an $i$e(onstrasi/an $i Bei1ing Pa$a arti/el il(iah ini $ise%ut/an %e%era'a /euntungan $an /erugian $ala( 'enggunaan %a(%u yang $i'roses (au'un ti$a/ Pa$a /on$isi tertentu, 'enggunaan %a(%u yang ti$a/ $i'roses a/an le%ih %er(anfaat Pa$a situasi yang lain, 'enggunaan %a(%u yang $i'roses $a'at (e(%eri/an /euntungan yang le%ih Dise%ut/an 'ula analisis 6OT $ala( 'enggunaan %a(%u :6; %a(%u (eru'a/an (aterial yang ra(ah ling/ungan, e/ono(is, $an tahan la(a $engan 'engaetan yang %enar :; se$i/it /esulitan $ala( hal /ontrol /ualitas, (e(%utuh/an 'erla/uan /husus agar aet :O; 'ening/atan te/nologi 'engolahan %a(%u, target 'asar yang luas, /ese$iaan su(%er $aya, 'eru(ahan $i $aerah ge('a :T; .urangnya 'eraturan tentang %angunan %a(%u, %a(%u sering $ilihat se%agai (aterial %angunan untu/ /au( (enengah /e %aah,
'enggunaan %a(%u yang ti$a/ %enar $a'at (eni(%ul/an 'erse'si negatif $ari (asyara/at (engenai 'enggunaan %a(%u se%agai (aterial %angunan $i (asa $e'an
amboo/ Lo$ 0ost and nerg& !aving 0onstruction Materials K. %havami Department of Civil Engineering, ontificia !niver"idade Catolica, Rio de #aneiro, Bra"il
Pendahuluan Pa$a era in$ustrialisasi se'erti saat ini, (asyara/at sering/ali le%ih (e(ilih %ahan %angunan hasil in$ustri Pa$ahal se/tor in$ustri (eru'a/an salah satu 'enye%a% 'olusi $i %u(i yang a/hirnya (enye%a%/an 'e(anasan glo%al $an 'eru%ahan i/li( Be%era'a /onse/uensi yang ti(%ul a$alah /e/eringan, /e%a/aran hutan, 'ence(aran u$ara $an air, gagal 'anen, $an se%againya Be%era'a foru( telah $ila/u/an untu/ (e(%ahas (asalah terse%ut .eseluruhan 'roses /onstru/si 'erlu $itin1au /e(%ali (ulai $ari lo/asi $an 'e(ilihan (aterial hingga 'roses 'ro$u/si (aterialnya Pa$a (a/alah terse%ut, 'enulis (engung/a'/an %e%era'a hasil 'enelitiannya (engenai 'enggunaan (aterial ala(i se'erti %a(%u, serat tana(an, tanah, $an (ortar se(en $ala( 'e(%uatan stru/tur %angunan Fo/us $ari 'enelitian ini a$alah untu/ (enun1u//an a'li/asi %a(%u se%agai (aterial yang (urah $an he(at energi, serta $a'at $iguna/an se%agai tulangan %eton )eori Di Brail, 'enge(%angan %a(%u se%agai (aterial telah $ila/u/an se1a/ +@ Dite(u/an %aha $ala( 'roses 'ro$u/si, %a(%u (e(a/ai energi 50 /ali le%ih se$i/it $ari'a$a %a1a 6elain itu, in$ustri %a1a 1uga (enghasil/an gas *O yang $a'at (ence(ari u$ara 6e$ang/an %a(%u, $i sa('ing (engeluar/an *O , tu(%uhan ini 1uga (enghasil/an o/sigen .e/uatan regang %a(%u $a'at (enca'ai 3@0 'a, $an $a'at $iguna/an se%agai (aterial 'engganti %a1a Ba(%u $a'at $iguna/an untu/ (e(%uat stru/tur rang/a $engan %e%era'a sa(%ungan, $iguna/an se%agai tulangan $ala( %eton %ai/ untu/ /olo( (au'un %alo/, (au'un 'elat lantai 6elain itu, 1uga $i1elas/an %agai(ana $aya tahan %a(%u se%agai (aterial /onstru/si 6e'erti halnya /ayu, %a(%u 1uga rentan terha$a' serangan raya' Daya tahannya tergantung 'a$a s'esies, u(ur, $an 'engaetan Dise%ut/an 'ula %e%era'a 'roye/ yang (engguna/an %a(%u se%agai (aterial $ala( %angunan yang $ia'li/asi/an 'a$a seluruh %agian interior %angunan (au'un ele(en stru/tural se'erti /olo(, $in$ing, 'intu, 1en$ela, rang/a ata', $an se%agai saluran air Metode engguna/an (eto$e e/s'eri(ental untu/ (e(%u/ti/an %agai(ana %a(%u $a'at $iguna/an se%agai (aterial $ala( /onstru/si yang su$ah $ise%ut/an $i atas 6elain itu, (eto$e ini $iguna/an untu/ (engetes /e/uatan %a(%u $ala( (asing)(asing /onstru/si eto$e lain yang $iguna/an a$alah $es/ri'tif
amboo in 0onstruction D.L. Ja&anetti 1 P.#. Follett $R%D%, !& Pendahuluan Ba(%u su$ah la(a $i/enal se%agai %ahan %angunan yang %anya/ $iguna/an $i $aerah tro'is $an su%tro'is $an $i/enal se%agai (aterial yang ter%aru/an serta (e(ili/i /e/uatan yang tinggi na(un ringan .onstru/si %a(%u (u$ah $i%uat, tahan terha$a' angin $an ge('a $an $a'at $i'er%ai/i $engan ce'at es/i'un %egitu, ter$a'at %e%era'a 'erti(%angan $ala( 'enggunaan %a(%u Daya tahan %a(%u $a'at $iserang 1a(ur (au'un serangga 6a(%ungan (es/i'un siste( sa(%ungan tra$isional su$ah %er/e(%ang, efisiensinya $irsa (asih /urang .etahanan terha$a' a'i stru/tur %a(%u ti$a/ /e%al terha$a' a'i, a'a%ila terse$ia te/nologinya, relatif (ahal .urangnya stan$ar $an 'etun1u/ $esain /eahlian te/ni/ $ala( (en$esain stru/tur %a(%u /urang $i'u%li/asi/an )eori Ba(%u $a'at $iguna/an untu/ (e(%angun se(ua /o('onen $ala( %angunan, stru/tural (au'un non)stru/tural /ecuali 'era'ian $an cero%ong asa' Pa$a ele(en stru/tural, %a(%u $a'at $iguna/an se%agai stru/tur 'on$asi, lantai, $in$ing, ata', 'intu $an 1en$ela Ba(%u rentan terha$a' 1a(ur $an serangga Perlin$ungan terha$a' %a(%u $a'at $ila/u/an $engan (ere/ayasa $esain, (isalnya, tritisan yang le%ar $a'at (encegah ta('ias air hu1an (engenai $in$ing %a(%u 6tru/tur 'anggung (encegah /ele(%a%an yang tinggi $an serangan raya' Perlin$ungan yang /e$ua $ila/u/an $engan 'engaetan se'erti $engan (engguna/an (inya/, air, (au'un %ahan /i(ia .onstru/si lain yang (engguna/an %a(%u antara lain 1e(%atan, scafol$ing, tulangan %eton, $an 'anel %a(%u
Promotion of bamboo 2ousing s&stem 1 #ecent Developments !hri K.!h&amasundar and Jagadish 3engala
6ecara glo%al, (ulai (uncul /e(%ali a/an /e'e$ulian terha$a' ling/ungan $ala( hal 'enggunaan (aterial %angunan Ba(%u $inilai se%agai (aterial alternatif yang (urah $an ra(ah ling/ungan $i %e%era'a negara %er/e(%ang Be%era'a negara $i Asia $an A(ei/a 8atin (asih tergantung terha$a' %a(%u se%agai su(%er %ahan %angunan 6ifat %a(%u yang $a'at tu(%uh $engan ce'at $a'at (enye$ia/an 'aso/an %ahan %angunan Be%era'a /euntungan $ala( 'enggunaan %a(%u antara lain :a; e(ili/i /uat tari/ tinggi se'erti halnya %a1a :%; e(%utuh/an le%ih se$i/it $ala( 'ro$u/sinya $i%an$ing/an $engan %a1a, 'lasti/, alu(iniu(, $ll :c; Ba(%u tu(%uh hingga 4)5 tahun hingga sia' $i'anen 8e%ih ce'at $ari'a$a /ayu yang (e(%utuh/an a/tu 40)50tahun untu/ sia' $ite%ang :$; Ba(%u $a'at tahan la(a $engan cara 'engaetan yang te'at :e; 6tu$i yang $ila/u/an $i *ina $an 2n$ia, 'engolahan %a(%u (en1a$i (aterial /o('osit (e(%uat %a(%u (e(ili/i /e/uatan yang le%ih tinggi untu/ a'li/asi stru/tural :f; Ba(%u (e(ili/i /e/uatan untu/ (enahan guncangan :g; Ba(%u sangat efisien $ala( (enyera' /ar%on $an (engurangi efe/ ru(ah /aca Potensi a'li/asi 'enggunaan %a(%u $ala( /onstru/si antara lain untu/ :a; /u$a)/u$a :%; -ang/a ata' :usu/ $an reng; :c; serta untu/ (aterial $in$ing 6e%agai (aterial /o('osit, a'li/asinya $a'at %eru'a :a; 'a'an 'artisi, :%; $aun 'intu $an 1en$ela, :c; %a(%u la(inasi $iguna/an untu/ lantai, :$; 'enutu' ata' se'erti yang $i%entu/ se'erti as%es gelo(%ang aterial ini ter%uat $ari anya(an %a(%u yang $ire/at/an $an $i 'res $engan 'elat /husus aterial ini sangat %er'otensi se%agai ata' yang ra(ah ling/ungan, ter%u/ti tahan terha$a' air, 'e(%usu/an, $an raya' (au'un serangga lain .on$u/tivitas ter(al $ari %ahan ini le%ih /ecil $ari 'a$a as%es $an ata' $ari fi%er
Ba(%u sangat %er'otensi untu/ (aterial %angunan Te/nologi ru(ah %a(%u telah $i/e(%ang/an $i 2nggris asa yang ringan $ari %a(%u (eru'a/an suatu /euntungan a'a%ila ter1a$i ge('a %u(i al ini telah $isi(ulasi/an $i 2n$ia, ru(ah yang ter%uat $ari %a(%u, ti$a/ (engala(i /erusa/an sa(a se/ali $engan /e/uatan ge('a yang $isi(ulasi/an itu a$alah setara $engan @ s/ala ritcher Penggunaan %a(%u se'erti telah $ise%ut/an $i atas telah $i$e(onstrasi/an $i 2n$ia Baru)%aru ini se%uah 'enelitian telah $ila/u/an untu/ (e(anfaat/an a%u se%agai 'engganti se(en $ala( siste( $in$ing %a(%u Te/ni/ /onstru/si %a(%u 1uga $a'at $i/e(%angan (en1a$i (aterial 'rafa%ri/asi
