Psy 100-1-2eisagogi Kai Prosegiseis

Φίλιππος Β. Β Καργόπουλος Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ.

Εισαγωγή στην Ψυχολογία Προσεγγίσεις στην Ψυχολογία

Σ Στόχοι ό ο του ο Ψ100 ƒ Να εισαγάγει οποιονδήποτε δεν έχει γνώση ώ ψυχολογίας λ ί στους διάφορους δά κλάδους και περιοχές έρευνας και εφαρμογής της ψυχολογίας. ƒ Να εισαγάγει πρωτοετείς φοιτητές Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας.

Γενική προσέγγιση ƒ Εξετάζουμε ξ ζ μ τιςς σημαντικότερες ημ ρ ςμ μελέτεςς που παρουσιάστηκαν στην ψυχολογία με βάση την επιρροή που άσκησαν σε άλλους ψυχολόγους και τις αναφορές που έγιναν στις μελέτες αυτές ƒ Βιβλίο: R.R.Hock 40 Μελέτες που άλλαξαν την Ψυχολογία αλλά και μερικές επί πλέον μελέτες που πληρούν το παραπάνω κριτήριο. ƒ Τελικές Τ λ έ εξετάσεις ξ ά πολλαπλής λλ λή επιλογής. λ ή

Παρα οήσε ς/δ α ρίσε ς Παρανοήσεις/διακρίσεις ƒ Ο όρος ‘ψυχή’. ƒ Ψυχολογία, ψυχιατρική, ψυχοθεραπεία, ψυχανάλυση ψ χ η ƒ ∆ιαφορές μεταξύ της προσέγγισης της Ψυχολογίας στον άνθρωπο και σε προσεγγίσεις από Τέχνη, Θρησκεία Ιδεολογία και διάφορες φιλοσοφίες.

Προβλήματα ορισμού ƒ Μια επιστήμη ορίζεται με βάση την οικογένεια των επιστημών στις οποίες συγκαταλέγεται και το αντικείμενο ί το οποίο ί μελετά. λ ά ƒ Η ψυχολογία παρουσιάζει πολυγνωμία και στα δύ αυτά δύο ά θέ θέματα. ƒ Αυτό οφείλεται στο ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να προσπελάσουμε λά το θέμα θέ ‘άνθρωπος’. ‘ά θ ’ ƒ Παράλληλα κανένας δεν αμφισβητεί την εφαρμοσιμότητά ό ά της και την πρακτική ή της σημασία.

Η ψυχολογία ως επιστήμη ƒ Στα 130 χρόνια ύπαρξής της ως επιστήμης, επιστήμης η ψυχολογία έχει φέρει στο φως τεράστιο αριθμό επι μέρους αληθειών. ƒ ∆εν έχει κατορθώσει να ενοποιήσει αυτές τις αλήθειες σε μία θεωρία αποδεκτή από όλους. ƒ Υπάρχουν πολλές σχολές σκέψης στην ψυχολογία. ƒ Πρόκειται για επιστήμη που δεν είναι ακόμη ώριμη και κατά συνέπεια είναι σε μεγάλο βαθμό φιλοσοφική.

Η ψυχολογία και οι επιστήμες του ανθρώπου ƒ Οι επιστήμες του ανθρώπου ( θ (ανθρωπιστικές έ σπουδές δέ και κοινωνικές έ επιστήμες) θεμελιώνονται θεωρητικά και ερευνητικά στην ψυχολογία. Η ψυχολογία ερευνά τις πρωταρχικές έννοιες και αρχές που οι επιστήμες του ανθρώπου παίρνουν ως δεδομένες δεδομένες.

Ψυχολογία και κοσμοθεωρία ƒ

ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ ƒ

1. Χώρος 2. Χρόνος 3. Αριθμός 4.Ύλη 5. Μεταβολή (κίνηση) 6. Αιτία (δύναμη) 7. Ζωή 8 Συμπεριφορά 8. Σ ά (μάθηση) ( άθ ) 9. Νοημοσύνη 10 Συνειδητότητα 10. 11. Αξία

Ψυχολογία και κοσμοθεωρία θ ί ΙΙ ƒ Από τις 11 πρωταρχικές έννοιες η ψυχολογία λ ί ασχολείται λ ί με τις ανεξιχνίαστες 4 τελευταίες. Οι τρεις (συμπεριφορά, νοημοσύνη, συνειδητότητα) έχουν προταθεί κατά καιρούς ως το αντικείμενό της και η τέταρτη (αξία) δεν μπορεί να μελετηθεί ερήμην της ψυχολογίας.

Ψυχολογία και επιστήμες του ανθρώπου ƒ Ο λόγος που η ψυχολογία είναι η βασική επιστήμη μεταξύ των επιστημών του ανθρώπου είναι ότι η οποιαδήποτε αναγωγή (άρα και εξήγηση) των άλλων επιστημών σε βασικότερες περνά υποχρεωτικά μέσα από την ψυχολογία. ψυχολογία Η ψυχολογία συνδέει τις επιστήμες του ανθρώπου θ ώ με τις επιστήμες ή της ζωής ζ ή και της φύσης.

Τα ‘τριπλά λογιστικά βιβλία’ ƒ Γ Για τον παραπάνω ά λό λόγο ο ψυχολόγος λό είναι ί υποχρεωμένος για κάθε φαινόμενο που μελετά πάντα να κρατά τριπλά λογιστικά βιβλία: ƒ Το πρώτο βιβλίο αφορά στη βιολογική πτυχή του φαινομένου φαινομένου. ƒ Το τρίτο στην ιστορικοκοινωνικο ιστορικοκοινωνικοπολιτικο πολιτικο-οικονομική πτυχή του φαινομένου ƒ Το δεύτερο στη μοναδική προσωπική τροχιά που έχει διαγράψει ο οργανισμός υπο εξέταση στο περιβάλλον.

Τρία επίπεδα εξήγησης ƒ Για μια πλήρη εξήγηση ενός φαινομένου στην ψυχολογία ψ χ γ απαιτούνται 3 επίπεδα: ƒ Το συμπεριφορικό που περιγράφει την συμπεριφορά που εμπλέκεται κατά κανόνα σε έ τέτοιο ένα έ φαινόμενο ό ƒ Το γνωστικό που εικάζει το είδος της νοητικής διεργασίας που μπορεί να οδηγήσει στις παραπάνω συμπεριφορές ƒ Το νευροβιολογικό που αποκαλύπτει υποκείμενες οντότητες, μηχανισμούς και διαδικασίες που οδηγούν στην συμπεριφορά

Το πρόβλημα των πολλών προσεγγίσεων και σχολών ƒ Στο ίδιο ερώτημα ψυχολόγοι από διαφορετικές σχολές απαντούν διαφορετικά. ƒ Συχνά Σ ά διαφωνούν δ ύ ως προς το ποιο ερώτημα θα έπρεπε να απαντηθεί. ƒ Η λύση της αυστηρής μεθοδολογίας ƒ Η λύση του πλουραλισμού και της επιλεκτικότητας

Ταξινόμηση προσεγγίσεων ƒ Μπορούν ρ να ταξινομηθούν ξ μη ωςς φ φάσμα μ που εκτείνεται από την πιο φυσιοκρατική προσέγγιση ως την πιο ανθρωπιστική. ƒ Φυσιοκρατία (νατουραλισμός): Θεωρεί τον άνθρωπο ως μέρος της φύσης (ισχύουν για τον άνθρωπο ακριβώς οι ιδιοι νόμοι που ισχύουν για το υπόλοιπο ζωϊκό βασίλειο) ƒ Ανθρωπισμός: Ο άνθρωπος είναι ουσιαστικά διαφορετική οντότητα από τις υπόλοιπες. Για τη μελέτη του απαιτούνται διαφορετικές μέθοδοι, ακόμη και διαφορετικά ερωτήματα.

Νευροβιολογική προσέγγιση έ ƒ Η πιο φυσιοκρατική και αναγωγική ƒ Η συμπεριφορά ά αποτέλεσμα έλ ηλεκτροχημικών διαδικασιών στο ΚΝΣ. ƒ Η ψυχολογία θα αναχθεί τελικά σε ρ β γ νευροβιολογία ƒ Η σημασία της ψυχολογίας περιορίζεται κυρίως σε εφαρμογές ƒ Η κοινή ψυχολογική γνώση λανθασμένη

Εξελικτική προσέγγιση ƒ Φυσιοκρατική, όχι απαραίτητα αναγωγική ƒ Όλες οι συμπεριφορές εξηγούνται ως κατάλοιπα φυσικής επιλογής στη μακρά εξελικτική πορεία του είδους ƒ Σχεσεις με συγκριτική ψυχολογία, ηθολογία και κοινωνιοβιολογία ƒ Εξελικτικά πλεονεκτήματα που οδηγουν στην πολλαπλασιαστική επιτυχία του οργανισμού οργανισμού. ƒ Το εγωϊστικό γονίδιο

Συμπεριφορική προσέγγιση έ ƒ Φυσιοκρατική άλλά όχι αναγωγική ƒ Η ψυχολογία ισότιμο μέλος των βιολογικών επιστημών και χρησιμοποιεί τη μέθοδό τους ƒ Παρατηρούμε ρ ηρ μ τα εισιόντα στον οργανισμό ργ μ (ερεθισμούς) και τα εξιόντα (αντιδράσεις) και τα συνδέουμε με νόμους μάθησης. ƒ Το Τ αντικείμενο ί της Ψ: Ψ η συμπεριφορά ά ως ζωϊκή ζ ϊ ή λειτουργία προσαρμογής μέσω μάθησης ƒ Η συμπεριφορά αποτέλεσμα μάθησης μέσω ενίσχυσης από το περιβάλλον

Ψυχοδυναμική προσέγγιση ƒ Φυσ Φυσιοκρατική ο ρα ή ως προς ρος τα α βασ βασικά ά ένστικτα, ωστόσο η θέση του ανθρώπου ιδιαίτερη λόγω κοινωνικών επιταγών που συγκρούονται με τις δυνάμεις που απαιτούνται ύ για να παραχθεί θ ί συμπεριφορά ƒ Η συμπεριφορά αποτέλεσμα υποσυνειδήτων συγκρούσεων και απωθημένων τραυματικών εμπειριών

Γνωστική προσέγγιση ƒ Μη φυσιοκρατική προσέγγιση, προσέγγιση αλλά σε κάποιο βαθμό αναγωγική ƒ Βασικό ζητούμενο η εξήγηση της νοημοσύνης που οδηγεί σε συμπεριφορές ƒ Η νοημοσύνη συνίσταται σε χειρισμό συμβολικών αναπαραστάσεων και στην εκτέλεση η σύνθετων διαδικασιών ƒ Το πρότυπο του υπολογιστή και η ψυχοφυσική αιτιότητα η ƒ Γνωσιοεπιστήμη

Κοινωνική προσέγγιση ƒ Μη φυσιοκρατική αλλά όχι απαραίτητα αντιαναγωγική ƒ Η ανθρώπινη συμπεριφορά γίνεται κατανοητή η ήμ μόνο με μ την η ένταξή ξή της ης σε κάποιο κοινωνικό πλαίσιο ƒ Οι συμπεριφορές αλλάζουν κατά τις μεταβολές στο κοινωνικό πλαίσιο ƒ Η ψυχολογία ως κοινωνική επιστήμη

Ανθρωπιστική προσέγγιση ƒ Αντιφυσιοκρατική και αντιαναγωγική ƒ Όπως και οι υπόλοιπες ανθρωπιστικές σπουδές η ψυχολογία έχει ως στόχο την αυτοκατανόηση, το ‘γνώθι σαυτόν’ αιτία, εξήγηση και ƒ Λάθος να αναζητούμε αιτία πρόβλεψη, γιατί ο άνθρωπος έχει την ελέυθερη β βούληση η η ακόμη μη και να αρνηθεί ρ η έμπρακτα μ ρ τιςς επιταγές της φύσης (λ.χ. αυτοκτονία) χ ς είναι η κατανόηση, η η που ƒ Ο σωστόςς στόχος επιτυγχάνεται με ερμηνευτικές μεθόδους ρ η μ μοναδικότητα η και αξία ξ ƒ Προοπτικότητα,