BAB I PENDAHULUAN
1.1 Latar Belakang
1.2 Tujuan
BAB II LANDASAN TEORI
2.1 Prinsipprinsip kepera!atan kese"atan ji!a 1. Roles and functions of psychiatric nurse: competent care ( peran #an $ungsi kepera!atan ji!a % pera!atan &ang k'(peten) a. *epera!atan ji!a (ulai (u+ul se,agai pr'$esi a!al a,a# ke1- #an (asa terse,ut ,erke(,ang (enja#i spesialis #engan peran #an $ungsi$ungsi &ang unik. ,. *epera!atan ji!a a#ala" suatu pr'ses interpers'nal #engan tujuan untuk (eningkatkan
#an
(e(eli"ara
perilakuperilaku
&ang
(en#ukung
ter!uju#n&a satu kesatuan &ang "ar('nis integrated ). *lienn&a ,isa ,erupa in#i/i#u0 keluarga0 kel'(p'k0 'rganisasi atau (as&arakat. Tiga !ila&a" praktik kepera!ata ji!a (eliputi pera!atan langsung0 k'(unikasi #an (anaje(en. +. A#a $akt'r &ang #apat (enentukan tingkat pena(pilan pera!at ji!a0 &aitu aspek "uku(0 kuali$ikasi pera!at0 la"an praktik0 #an inisiati$ #ari pera!at sen#iri. 2. Therapeutic Nurse Patient Relationship "u,ungan &ang terapeutik antara pera!at #engan klien) a. Hu,ungan pera!at klien &ang terapeutik a#ala" pengala(an ,elajar &ang ,er(akna
#an
pengala(an
(e(per,aiki
e('si'nal
klien.
Pera!at
(enggunakan atri,utatri,ut &ang a#a pa#a #irin&a #an teknik ketera(pilan klinik &ang k"usus #ala( ,ekerja ,ersa(a #engan klien utnuk peru,a"an perilaku klien. ,. *ualitas pela&anan #i,utu"kan 'le" pera!at agar #apat (enja#i pen'l'ng &ang e$ekti$ (eiputi pengeta"uan tentang #iri sen#iri0 klari$ikasi nilanilai &ang #ianut0 (enggali perasaanperasaan &ang (un+ul0 ke(a(puan untuk (e(,erikan +'nt'"0 (e(iliki ji!a ke(anuasiaan0 #an sikap etis #an ,ertanggung ja!a,. +. 3'#el struktural #an ('#el analisis transaksi'nal #igunakan untuk (enguji
k'(p'nenk'(p'nen pr'ses k'(unikasi #an (elakukan i#enti$ikasi (asla" ,ersa(a antara klien #engan pera!at. Teknik k'(unikasi terapeutik &ang (en'l'ng klien juga #apat #i#iskusikan. #. #i(ensi resp'n sejati0 saling (eng"'r(ati0 (e(a"a(i0 #an e(patik se+ara n&ata "arus #ita(pilkan. e. Di(ensi k'$r'ntasi0 kesegeraan i((e#ia+&)0 pera!at &ang (enutup #iri0 perasaan ter"aru &ang #ise,a,kan kepurapuraan0 #apat (e(,erikan sti(ulasi role play #an (e(,erikan k'ntri,usi ter"a#ap penilaian #iri pasien insight ). $. *e,untuan #ala( k'(unikasi terapeutik seperti resisten0 trans$eren0 k'nter$erens0 #an a#an&a pelanggaran !ila&a" pri,a#i klien (erupakan peng"a(,at #ala( k'(unikasi terapeutik. g. Hasil terapeutik #ala( ,ekerja #engan klien gangguan psikiatrik ,erkaitan #engan #asar pengeta"uan pera!at0 ketera(pilan klinik0 kapasitas intr'peksi #an e/aluasi #iri pera!at.
4. Conceptual models of psychiatric nursing k'nsep ('#el kepera!atan ji!a) *'nsep ('#el kepera!atan ji!a ter#iri atas 5 (a+a(0 &aitu% Psychoanalytical 6reu#0 Eri+ks'n)0 Interpersonal Sulli/an0 Peplau)0 Social 7aplan0 S8as8)0 Existential Ellis0 R'gers)0 Supportive Therapy 9er('n0 R'+klan#)0 edical 3e&er0 *raeplin)
. Stress adaptation model of psychiatric nursing ('#el stress #an a#aptasi #ala( kepera!atan ji!a) a. Stress a#aptasi ('#el Stuart (e(,erikan asu(si ,a"!a lingkungan se+ara ala(i (e(,erikan ,er,agai strata s'sial0 #i(ana pera!atan psikiatri #ise#iakan (elalui pr'ses kepera!atan #ala( ,i'l'gis0 psik'l'gis0 s'si'kultural0 #an k'nteks legal etis0 ,a"!a se"at:sakit0 a#apti$:(ala#apti$ se,agai k'nsep &ang jelas0 tingkat pen+ega"an pri(er0 sekun#er0 tersier ter(asuk #i#ala(n&a tingkatan #ala( penalataksanaa n psikiatrik. ,. Stan#ar kese"atan (ental ti#ak ,egitu jelas #i,an#ingkan #engan gangguan
(ental. Saat ini satu #ari #ua 'rang #i A(erika Serikat (e(iliki gangguan (ental. Saat ini satu #ari #ua 'rang #i a(erika serikat (e(iliki gangguan psikiatrik atau pen&akit ketergantungan ',at pa#a (asa "i#upn&a. +. *'(p'nenk'(p'nen
,i'psik's'sial
('#el
(en+akup
$akt'r$akt'r
pre#isp'sisi pen#ukung)0 stress'r pen+etus0 penilaian ter"a#ap stress'r0 su(,ersu(,er coping (ekanis(e. #. P'lap'la resp'n in#i/i#u (en+akup resp'n k'ping in#i/i#ual0 &ang (ana "al terse,ut (erupakan su,jek #iagn'sa kepera!atan. 3asala"(asala" kese"atan &ang (enja#i su,jek #iagn'sa (e#is. e. *egiatan kepera!atan psikiatrik #ijelaskan #ala( ta"ap tin#akan krisis0 akut0 pe(eli"araan0 #an peningkatan kese"atan. ;. Bi'l'gi+al +'nte
g. I(plikasi klinis #ari penelitian tentang neur'sains tela" #i#iskusikan #ala( "u,ungann&a #engan ski8'$renia0 kelainan (''#0 gangguan panik0 #an (erujuk pa#a in#ikasi &ang k"usus. ". Pa#a ta"un 1--=an tela" #ise,ut se,agai #eka#e 'tak #an !aja" keera!tan psikiatrik #itan#ai #engantantangan integritasi antara in$'r(asi neur'sains ,i'psik's'sial ('#el #ari pera!atan ji!a.
5. Ps&+"'l'gi+al +'nte
klien
#an
(engga(,arkann&a
se+ara
',jekti$
serta
ti#ak
(en&ala"kann&a. ,. Pengel'(p'ka pengkajian status (ental klien (eliputi pena(pilan pasien0 pe(,i+araan0 akti/itas ('t'rik0 (''#0 a$$e+t0 interaksi sela(a !a!an+ara0 perse$si0 isi pe(ikiran0 pr'ses pikir0 tingkat kesa#aran0 keputusan ju#ge(ent) #an penilaian #iri. +. Test pisik'l'gis (enilai
ke(a(puan intelektual #an k'gniti$
serta
(enga(,arkan $ungsi keperi,a#ian. #. Be"a/i'r rating s+ale (en'l'ng a"li klinis #ala( (engukur tingkat (asala" klien0 (e(,uat #iagn'sis &ang le,i" akurat0 (enga(,arkan ke(ajuan klien0 (en#'ku(entasikan ke(anjuran tin#akan.
>. S'+i'+ultural +'nte
*epekaan ter"a#ap ,u#a&a a#ala" sala" satu pengeta"uan #an ketera(pilan &ang #i,utu"kan untuk kesuksesan #ala( inter/ensi kepera!atan pa#a ke"i#upan klien &ang (e(iliki latar ,elakang ,u#a&a &ang ,er,e#a,e#a.
,. 6akt'r resik' untuk gangguan psikiatri #ari s'si'kultural (erupakan $a+t'r pre#isp'sisi &ang #apat se+ara ,erarti (eningkatkan p'tensial kelainan
psikiatri0 (enurunkan p'tensi klien untuk se(,u" atau ke,alikan&a. Hal terse,ut (eliputi u(ur0 etnik0 gen#er0 pen#i#ikan0 pen#apatan0 #an s&ste( ke&akinan. +. ?ariasi #an stress'r s'si'kultural (eng"a(,at perke(,angan pera!ataan kese"atan (ental (eliputi % kea#aan &ang (erugikan0 stere't&pe0 int'leransi0 stig(a0 prasangka0 #is+ri(inati'n0 rasis(e. #. Resp'n +'ping #an
gejalagejala kelainan
(ental &ang (un+ul
#ieksperesikan se+ara ,e,er#a #ala( ,u#a&a &ang ,er,e#a. e. Pengkajian kepa#a klien &ang (e(iliki $a+t'r resik' s'si'kultular (enarik ,agi pera!at untuk (a(pu (engi#enti$ikasi (asala" (asala" klien #an penge(,angan tin#akan kepera!atan agar le,i" akurat0 sesuai0 #an (e(iliki kepekaan ,u#a&a. $. Bersa(a sa(a antara pera!at #engan klien (e(,utu"kan persetujuan (engenai
resp'n
k'ping klien se+ara
ala(i
pe(a"a(an
#ala(
(e(e(+a"kan (asala"0 #an "arapan akan "asil &ang #i#apatkan #ala( k'nteks s'si'kultural. @. En/ir'n(ental +'nte
,aru
#an
(engintergrasikan&a
#ala(
praktik
untuk
(en&e#iakan kepera!atan &ang ,erkualitas #an pela&anan &ang e$ekti$. -. Legal et"i+al +'nte
k'ntr'/esi #an #ile(atis. 1=. I(ple(enting t"e nursing pr'+ess% stan#ar#s '$ +are penatalaksanaan pr'ses kepera!tan% #engan stan#arstan#ar pera!atan) a.
Pr'ses kepera!ataan ,ersi$at interakti$0 suatu peruses pe(e+a"an (asala" pr',le( s'l/ing)0 #igunakan 'le" pera!at se+ara siste(atis #a, se+ara in#i/i#ual untuk (en+apai tujuan kepera!ataan.
,. Pengkajian
se"arusn&a
(ere$leksikan
kea#aan0
pr'ses0
in$'r(asi
,i'psik's'si'spiritual klien0 #ata #iku(pulkan se+ara sisite(atik &ang se+ara i#eal #i#asari k'nsepk'nsep kepera!ataan ji!a. +.
Diagn'se kepera!atan se"arusn&a (eliputi resp'n a#ikti$ klien atau resp'ns nala#apti$ klien0 (en#e$inisikan karakteristik resp'n terse,ut #an pengaru" stress'rn&a.
#. Peren+anaan
kepera!ataan
se"arusn&a (eliputi
pri'ritas
#iagn'se
kepera!taan #an tujuan &ang #i"arapkan. e.
Inter/ensi kepera!ataan se"arusn&a se+ara langsung (e(,antu klien (eningkatkan insig"t penilaian ter"a#ap #irin&a) #an pe(e+a"an (asala" (elalui peren+anaaan tin#akan &ang p'siti$.
$.
E/aluasi (eliputi penilaian ke(,ali $ase $ase se,elu(n&a #ari pr'ses kepera!ataan (enentukan ta"apan untuk (eren+anakan tujuan &ang "en#ak #i+apai.
11. A+tuali8ing t"e ps&+"iatri+ nursing r'le% pr'$essi'nal per$'r(an+e stan#ar#s aktualisasi peran kepera!atan ji!a% (elalui pena(pilan
stan#arstan#ar
pr'$esi'nal) a.
Stan#ar pene(pilan pr'$essi'nal #iaplikasikan untuk (engatur tanggung ja!a, pri,a#i #an untuk praktik0 "al terse,ut se"arusn&a #i#e('ntrasikan 'le" pera!at ,aik se,agai in#i/i#u (aupunse,agai kel'(p'k. Stan#ar juga ,er"u,ungan #engan 't'n'(i #an sel$ #e$initi'n.
,. Pera!at psikiatri juga (e(,utu"kan partisipasi akti$ #ala( 'rganisasi e/aluasi $'r(al keseluru"kan p'lap'la pera!atan (elalui peningkatan kualitas jenis akti/itas &ang (eliputi s&ste(0 k'nsu(en0 e/aluasi klinik. +. E/aluasi pene(pilan (eliputi peninjauan ke(,ali sea+ra a#(inistrati/e
pena(pilan kerja super/ise klinik pela&anan kepera!ataan. #. Pera!at psikiatri #i"arapkan untuk se+ara k'ntin&u ,elajar untuk (e(eli"ara in$'r(asi &ang lalu #an (e(per'le" in$'r(asi &ang terkini #ala( ,i#angn&a. e.
Rekan seja!at (e(,utu"kan pan#angan pera!at psikiatri &ang (e(ean#ang kele'(p'k se,agai ti( k'la,'rasi #ala(
pe(,erian
pela&anan kepera!atan. $. Perti(a,ng legal etis #an isu terapeutik (e(pengaru"i aspekaspek #ala( kepera!ataan psikiatri #an #igunakan #ala( (enga(,ilan keputusan etis #ala( (era!at klien. g. *'la,'rasi a#ala" s"aring #ala( peren+anaan0 penga(,ilan keptusan0 pe(e+a"an (asala"0 penentuan tujuan #ala( ,erkerja sa(a #engan k'(unikasi &ang ter,uka. 'sep02=1=).
