Ponolohiya – ito ay mga tunog na ginagamait sa pagbuo ng mga salita sa isang partikular na wika at tunog na naririnig kung bumibigkas ng isang buong salita o pahayag o pangungusap ang nagsasalita. Kahalagahan ng Pag-aaral ng Ponolohiya -
naih naihah ahay ayag ag ang ang diw diwan ang g nai naiss ibi ibiga gay y ng nagsasalita nagbib nagbibiga igay y diin diin (stres (stress), s), paghin paghinto( to(jun junctu cture) re),, pagtaas-pagbaba ng tinig (pitch), at pagpapahaba ng tunog (prolonging/lengthening)
Ponolohiya – ito ay mga tunog na ginagamait sa pagbuo ng mga salita sa isang partikular na wika at tunog na naririnig kung bumibigkas ng isang buong salita o pahayag o pangungusap ang nagsasalita. Kahalagahan ng Pag-aaral ng Ponolohiya -
Ponema – ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng tunog. Sa wikang Filipino, mayroong dalawampu't isa (21) ang ponemang segmental. Lima (5) rito ay patinig, labing anim (16) ang katinig o glottal. Ponemang Segmental – ay ang mga tunay na tunog at ang bawat tunog ay kinakatawan ng isang titik sa ating alpabeto. Ponemang Katinig – binubuo ng 16 na ponema– 16 / b/, /p/, /k /, /g/, /d/, /t/, /h/, /s/, /l/, /r/, /m/, /n/, /ng/, /w/,/y/, / ˆ ΄ - /. Ponemang Patinig - ayon sa mga linggwista at ilang mananaliksik, tatatlo lamang ang patinig ng Filipino; /a/, /i/, at /u/. Ayon kay Cubar (1994) ang fonemang /e/ at /o/ ay hiram na salita sa Kastila at English. Ponemang Suprasegmental - ay ang pag-aaral ng ng diin (Stress), tono (tune), haba (lengthening) at hinto (Juncture). Tono – tumutukoy ito sa pagtaas at pagbaba ng tinig. -- nakukuha ang mensahe ng kausap– nangangaral, naiinis, nang-iinsulto, nagtatanong, nakikiusap o naguutos. Haba- tumutukoy sa haba ng bigkas sa pantig ng salita na may patinig o katinig. Diin - tumutukoy ito sa lakas ng bigkas sa pantig na kailangang bigyang-diin.
naih naihah ahay ayag ag ang ang diw diwan ang g nai naiss ibi ibiga gay y ng nagsasalita nagbib nagbibiga igay y diin diin (stres (stress), s), paghin paghinto( to(jun junctu cture) re),, pagtaas-pagbaba ng tinig (pitch), at pagpapahaba ng tunog (prolonging/lengthening)
Ponema – ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng tunog. Sa wikang Filipino, mayroong dalawampu't isa (21) ang ponemang segmental. Lima (5) rito ay patinig, labing anim (16) ang katinig o g lottal. Ponemang Segmental – ay ang mga tunay na tunog at ang bawat tunog ay kinakatawan ng isang titik sa ating alpabeto. Ponemang Katinig – binubuo ng 16 na ponema– 16 / b/, /p/, /k /, /g/, /d/, /t/, /h/, /s/, /l/, /r/, /m/, /n/, /ng/, /w/,/y/, / ˆ ΄ - /. Ponemang Patinig - ayon sa mga linggwista at ilang mananaliksik, tatatlo lamang ang patinig ng Filipino; /a/, /i/, at /u/. Ayon kay Cubar (1994) ang fonemang /e/ at /o/ ay hiram na salita sa Kastila at English. Ponemang Suprasegmental - ay ang pag-aaral ng ng diin (Stress), tono (tune), haba (lengthening) at hinto (Juncture). Tono – tumutukoy ito sa pagtaas at pagbaba ng tinig. -- nakukuha ang mensahe ng kausap– nangangaral, naiinis, nang-iinsulto, nagtatanong, nakikiusap o naguutos. Haba- tumutukoy sa haba ng bigkas sa pantig ng salita na may patinig o katinig.
Antala/ Hinto/ Pagtigil – saglit na pagtigil
Diin - tumutukoy ito sa lakas ng bigkas sa pantig na kailangang bigyang-diin.
Diptonggo - Ang Diptonggo ay ang mga patinig na may karugtong na malapatinig na w at y.
Antala/ Hinto/ Pagtigil – saglit na pagtigil
-
aw, aw, ew, ew, iw, iw, ow, ow, uw, uw, ay, ay, ey, ey, iy, iy, oy, oy, uy
Klaster - ito ay magkasamang tunog ng dalawang ponemang katinig sa iisang pantig; matatagpuan ito sa– inisyal, sentral, pinal (initial, central, final) - Halimbawa: Blusa, Kwento, atbp.
Diptonggo - Ang Diptonggo ay ang mga patinig na may karugtong na malapatinig na w at y. -
aw, aw, ew, ew, iw, iw, ow, ow, uw, uw, ay, ay, ey, ey, iy, iy, oy, oy, uy uy
Klaster - ito ay magkasamang tunog ng dalawang ponemang katinig sa iisang p antig; matatagpuan ito sa– inisyal, sentral, pinal (initial, central, final)
- Halimbawa: Blusa, Kwento, atbp.
