PEDOMAN EJAAN JAWI YANG DISEMPURNAKAN. Disediakan oleh: Hj. Saiful Bahri bin Hj. Yaziz Jabatan Pendidikan Islam, Institut Pendidikan Guru, Kampus Pendidikan Teknik, KL.
1.
TULISAN, ABJAD DAN HURUF Ditulis dan dibaca kanan ke kiri Tiada huruf besar atau kecil Berubah bentuk bila dirangkaikan dengan huruf lain Mempunyai 37 huruf bentuk tunggal
2.
Huruf kaf dan ga jawi berbentuk berikut
Ada 6 huruf gubalan:
, ,
bukan
, , ,
BENTUK HURUF Mempunyai bentuk tertentu apabila dalam kedudukan tunggal, di pangkal, di tengah dan di akhir kata Digolongkan kepada tiga kelompok
Kelompok
Huruf
Membina perkataan i. Tidak dapat dirangkai sesama sendiri ii. Boleh dirangkai dengan huruf dalam B sebelumnya iii. Tidak boleh bersambung selepasnya. i. Berubah bentuk jika dirangkai sesama sendiri ii. Boleh dirangkai dengan huruf dalam A selepasnya iii. Boleh bersambung sebelum dan selepasnya
A
B
Tidak boleh bersambung sebelum dan selepasnya
C
1
3.
SISTEM PERNOMBORAN.
Sistem nombor dalam tulisan arab dinamakan nombor hindi atau nombor arab asli. Ditulis dari kanan ke kiri, seperti berikut: Tulisan jawi tidak menggunakan sistem nombor hindi tetapi menggunakan sistem nombor rumi (arab), ditulis dari kiri ke kanan: 1234567890. Cara menulis nombor dalam tulisan jawi:
7.30 7.30-8.30
4.
2011
30
2011
6-7
PERLAMBANGAN VOKAL Ejaan Jawi ada empat huruf vokal dan dua gabungan huruf vokal bagi melambangkan enam fonem vokal rumi
Vokal jawi
Vokal rumi a, e (pepet) di depan
contoh
,
o,u i,e isme o , u (di depan)
, ,
i , e (di depan)
Vokal
Lambang huruf jawi
Suku kata
contoh
Di awal kata Suku kata terbuka
Suku kata tertutup
A tiada
Vokal
Lambang huruf jawi
Suku kata
contoh
2
Di awal kata
I
Vokal
Lambang huruf jawi
Suku kata
e taling
Vokal
Lambang huruf jawi
Vokal
tiada
Lambang huruf jawi
contoh
Di awal kata Suku kata terbuka Suku kata tertutup
Suku kata
e pepet
Suku kata terbuka Suku kata tertutup
contoh
Di awal kata
Suku kata terbuka Suku kata tertutup
Suku kata akhir terbuka
Suku kata
contoh
Di awal kata
O
Vokal
Lambang huruf jawi
Suku kata terbuka Suku kata tertutup
Suku kata
contoh
Di awal kata
U
5.
Suku kata terbuka Suku kata tertutup
PERLAMBANGAN DIFTONG Diftong
Lambang huruf jawi
Kedudukan Awal kata
Ai
au
Tengah atau akhir kata
Awal kata
Tengah atau akhir kata
3
contoh
Awal kata
Tengah atau akhir kata
Oi
6.
PERLAMBANGAN KONSONAN Sejumlah 33 huruf konsonan dalam abjad Jawi hampir semua dilambang satu lawan satu dengan konsonan rumi.
Rumi
Jawi
a b c d
Rumi
Jawi
Rumi
e f g h
Konsonan Jawi
i j k l
Konsonan Rumi v
Rumi
m n o p
Jawi
Rumi
Jawi
q r s t
Rumi
Jawi
Rumi
u v w x
Kaedah
y z
Contoh
t
Kata serapan B. Inggeris dan B. Eropah yang lain Hentian glotis di akhir kata bahasa Melayu jati Bunyi (t)
t
Bunyi (t)
h
Bunyi (h)
t
Bunyi (t) atau (h)
k
7.
Jawi
PENGEJAAN KATA DASAR EKASUKU Pola
Vokal
Lambang Jawi
kaedah
contoh Jawi
tiada a
KVK
Kata bermula dengan ( ) Kata Kata pinjaman Bahasa Arab
,
, ,
4
Jawi
Pola
8.
Vokal
Lambang Jawi
kaedah
contoh Jawi
e
sen
i
bil
o
bom
u
nun
PENGEJAAN KATA DASAR DUA SUKU KATA
Pola
KV + KV (kedua-dua vokal huruf (a)
Suku kata terbuka (KV) Suku kata tertutup (KVK) kaedah Kedua-dua vokal (a) dilambang dengan huruf alif apabila suku kata akhir bermula dengan konsonan dal, ra, lam, wau, nga Selain daripada itu vokal [a] dilambangkan dengan alif pada suku kata praakhir sahaja. Bentuk akhir kata –rama, huruf alif digunakan
Pola KV + KV (konsonan suku kata akhir huruf kaf dan ga
contoh rumi Dada, bara, bala, sawa, nganga
,
,
, ,
Rasa, baja, mata
,
Rama-rama, drama, panorama
contoh rumi Baka, leka, muka, raga, duga
Beg - bega Cek - cika
Huruf alif digunakan untuk bezakan kata ekasuku dengan dwisuku dan dua kata yang berbeza makna
5
,
,
Data, fasa, dana
Elak kekeliruan, huruf alif digunakan
kaedah Vokal [a] tidak dilambangkan dengan huruf alif pada suku kata akhir itu
Ejaan Jawi
, ,
,
Ejaan Jawi
,
,
, , – -
Pola
KV + KV
Pola KV (vokal huruf e pepet )
Pola KVK
kaedah Selain daripada di atas semua vokal dilambangkan dengan alif bagi a, wau bagi o dan u, ya bagi e taling dan i
contoh rumi Ba , bo, bu, be, bi
Ejaan Jawi
kaedah Vokal tidak dilambangkan dengan apa-apa vokal jawi
contoh rumi Beli
Ejaan Jawi
kaedah Vokal tidak dilambangkan dengan apa-apa vokal jawi
contoh rumi Bantah, lem
Ejaan Jawi
kaedah Huruf alif digunakan pada suku kata akhir tertutup yang bermula dengan konsonan wau apabila suku kata praakhir terbuka dengan vokal e taling (e + w)
contoh rumi
Ejaan Jawi
kaedah Huruf alif digunakan sebagai lambang vokal [a] di suku kata praakhir tertutup bagi membezakan dengan vokal [e pepet], khususnya bagi mengeja bentuk homograf.
contoh rumi Lantik – lentik Kampong – kempong Pantas - pentas
, ,
,
(vokal huruf a atau e pepet ) Pola e+KVK (vokal e taling +w
Pola KVK + KVK
9.
,
Lewat, sewah ,dewan
,
Ejaan Jawi
-
PENGEJAAN KATA DASAR TIGA SUKU KATA ATAU LEBIH
Kaedah Vokal [a] di suku kata pertama terbuka bagi kata Melayu jati tidak di tulis dengan huruf alif
Padanan rumi Bahagia, sahaja, mahaguru
6
Ejaan jawi
,
,
Kaedah Huruf alif digunakan di suku kata pertama terbuka bagi kata berikut: Akronim Kata terbina dua bentuk dasar Serapan Bahasa Inggeris -
10.
KEDUDUKAN HURUF HAMZAH (
Padanan rumi Halaju, tadika, dasawarsa, batalion
Ejaan jawi
,
, ,
).
Kedudukan
Contoh
“ ”
.¾ “ ” .
i
(ong)
Kedudukan
(ng)
Contoh
“ ” " "
ii
. " "
¾ . Kedudukan
Contoh
“ ” 7
iii
)
(
.
Kedudukan
) ( ) ( .(ke)
Contoh
“ ” " " (se)
iv
(di)
Kedudukan
Contoh
) (
“ ” " "
.) ( ."e" -
v
)
(
-
11. MENGENAL HOMOGRAF
Homograf ialah perkataan yang sama ejaan tetapi mempunyai makna yang berbeza. Ia terbahagi kepada homograf hakiki dan tidak hakiki Homograf hakiki ialah suatu perkataan sama ejaan tetapi makna berlainan seperti:
(borong) (biro)
(burung) (biru)
Homograf tidak hakiki ialah asal sesuatu perkataan itu sama tetapi diberikan perbezaan.
– -
8
12. PERKATAAN TRADISI Rumi
Jawi
Rumi
Jawi
Rumi
Ada
Maka
Itu
Tiada
Ia
Jika
Pada
Kita
Dia
Kepada
Lima
Demikian
Dari
Manusia
Daripada
Ini
Jawi
13. KATA SERAPAN BAHASA ARAB Kaedah Istilah khusus dieja seperti ejaan asal Bahasa Arab
Contoh
Kaedah Terserap dalam Bahasa Melayu dieja seperti mengeja kata jati bahasa Melayu
Contoh
Kaedah Kata yang berakhir dengan suku kata terbuka dengan vokal [a], [i], [u] bila menjadi kata terbitan dengan akhiran atau partikel perlu ditulis dengan alif, ya atau wau.
Contoh
Kaedah Alif maqsurah dikekalkan dalam ejaan Jawi Diganti dengan alif bila dibentuk kata terbitan dengan akhiran
Contoh
,
, ,
= = =
,
9
,
14. KATA SERAPAN BAHASA INGGERIS Kaedah Gugusan konsonan pada awal dan tengah kata dirangkaikan tanpa sisipan apa-apa huruf vokal
Padanan Rumi Klinik, abstrak
Ejaan Jawi
Kaedah Gugusan konsonan di akhir kata tidak dirangkaikan
Padanan Rumi Golf, sains, teks
Ejaan Jawi
Kaedah Semua huruf [g] dieja dengan huruf ga dalam Jawi
Padanan Rumi Agenda, teknologi, legenda
Ejaan Jawi
Kaedah Konsonan [k] di suku kata akhir dieja dengan huruf kaf dalam ejaan Jawi
Padanan Rumi Trak, politik, blok
Ejaan Jawi
,
,
,
,
,
,
,
15. KATA TERBITAN Imbuhan
Awalan se dan ke
Kaedah Awalan se dan ke bila diletakkan pada kata dasar bermula dengan alif hendaklah diletak hamzah di atas alif
Kata dasar
,
Kata terbitan
, , ,
Imbuhan
Kaedah Akhiran alif nun diimbuhkan pada kata dasar yang berakhir dengan huruf wau [u] atau diftong alif wau
10
Kata dasar
Kata terbitan
[au] Akhiran -an
Imbuhan
Berbeza jika ditambah akhiran – wan seperti pustakawan Akhiran hamzah-nun diimbuhkan pada kata dasar yang berakhir dengan vokal alif [a]
,
Akhiran nun diimbuhkan pada kata dasar yang tidak berakhir dengan huruf wau, alif dan diftong alif-wau
Kaedah Hamzah-ya diimbuhkan kepada kata dasar yang berakhir dengan vokal alif atau bunyi vokal [a] atau vokal wau [u]
,
,
Kata dasar
Huruf akhiran ya diimbuhkan pada kata lain yang tidak berakhir dengan alif dan wau
Kata terbitan
, , , ,
Akhiran -i
,
, , , ,
,
,
16. KATA SENDI NAMA Kata sendi
Kaedah Ditulis sebagai satu kata dengan kata mengikutnya. Jika kata yang mengikutnya bermula dengan huruf alif , huruf hamzah dibubuh di atas huruf alif
Bentuk dasar
Bentuk terbitan
, ,
Kata depan di dan ke
,
17. KATA GANTI SINGKAT Kata ganti singkat
Kaedah Ditulis serangkai dengan kata yang ada di depanya atau di belakangnya
Ku, kau, mu, nya
18. PENULISAN PARTIKEL
11
Contoh
, ,
, ,
Partikel -lah, -kah, -tah
Kaedah Ditulis serangkai dengan kata di depannya Berfungsi sebagai kata tugas yang bererti juga ditulis terpisah Perkataan yang dieja serangkai ialah:
contoh
,
,
pun
,
19. PENULISAN KATA ULANG Kata ulang Penuh – semu atau jamak
Kata ulang berimbuhan dan berentak
Kaedah
Contoh
Guna angka dua Arab [ ]
Guna tanda sempang
-
20. PENULISAN GABUNGAN KATA Gabungan kata Rangkai kata umum
Kata yang
Kaedah Ditulis terpisah
Ditulis terpisah
12
Contoh
,
Gabungan kata yang ditulis serangkai sebagai bentuk yang telah mantap dalam ejaan Rumi.
Ditulis serangkai juga dalam ejaan Jawi.
,
21. PENULISAN AKRONIM DAN SINGKATAN a
g
m
s
b
h
n
t
c
i
o
u
d
j
p
v
e
k
q
w
f
l
r
x
y
z
Singkatan Singkatan dalam bahasa Melayu ditulis huruf pertama setiap perkataan. Singkatan dalam bahasa Inggeris ditulis nama huruf dalam abjad Rumi yang ditulis Jawi Akronim yang dilafaz sebagai kata boleh ditulis lengkap sebagai kata
Rumi TUDM
KLSE UMNO, PAS, Petronas
13
Jawi
.
... . . . . ,
,
