S ER
LINGV A ATINA PE SE VSTT
P
FAMLA ROMANA
DOS NNOMM
GVA A PE SE nVSAA PS I: FAI OA
© Hs H. 0erg 99
Omnia ppietas iua ofcina yhica 99 pcis cos, 99 9999, 99,9, 9, 99, magins dlineavi
E
BN
Tkt P tn
99
LGA LATA PE SE nVS
F RONA RO A COlQV PERSONRV EXC L &
PARS PARS
GRMAC AC L PLvS: PL vS: PHYO CR: DE G PONIVS CA T ON
B
wn 7 K Gn Dms Laina
oeg@linga-Iainadk
I EX CI R R pagn C.I. C. I. IMPERIVM ROMAVM . ... . . . . 7 LIEAE ET VMER . 13 1. FAMILIA OMANA .. .. ........ .... 16 LIBE LIB E VVS LAI LAIVS VS .... .. Il.PVER IMRO IMROBVS BVS .. . . . . . . . IV DOMINVS E SERVI . . . . . . 26 V. VI VILLA LLA E HOR H ORVS VS 32 VI. VIA LAINA LAINA ... 41 48 VII PVE PVELLA LLA E ROS ROSA A .. VII ABENA ABENA ROMAA . . . . . . . . 54 IX ASOR ASOR E OYES . . .. . . . . . . 63 X BESIAE E HOMINES . . ...... . . 6 XI. COR CORVS VS HVMN HVMNVM VM . . . . . . .. .. .. . . 77 XII. MILES ROMANVS ............. 85 XIII AN ANVS VS E MESE MESES S ...... 5 XIV. XIV . NOS IES IES . . . .. . . . 103 XV. MAGISE MAGISER R E DISCIPVLI ...... ........... 110 XVI. EMES EMESAS AS . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 .... 26 XVII. NVMEI IICILES ............... XVII LERAE LAI LAINAE NAE .. .. . .. . ... ... 35 ... 145 XIX. MAITVS E VXOR . . . . . . XX AREES .... . . . . . .... 54 .......... 63 XXI VGNA ISCIVLORVM . ........ XXII. CA CAVE VE CANEM ... . . . . .. . 72 .. 7 XXIII. EISTVLA MGISR ...... .. XXIV . PVER AEGROVS . ... 187 MINOA AVRVS VRVS . . . . . 15 XXV . HESEVS E MINO XXVI. DAEDALVS DAEDALVS E ICARVS IC ARVS . . . . . . . . . . . 203 XXVII. RES RVSICAE .... 21 XVIII. PEICVLA MAIS ...... 222 XXIX. NAVIGARE NAVIGARE NECESS N ECESSE E ES . ............ 232 XXX XXX CONVIVIVM . . . . . . . . . . . . 242 X INE OCVLA .. . . . . 25 XXXII.CLASSIS OMANA . . .. . . . . . 26 XXXIII EXE EXECITV CITVS S OMNVS . . . . . . 273 XXXIV XXX IV. . E A AE E POEI POEICA CA ..... . . . . . . . . . . . . . 284 XXXV XXXV AS GRAMMAICA ............. 26 ABVLA DECL DECLIA IAIONV IONVM M 307 KALENDARIVM ROMNVM . .. 12 ... 313 INDEX VOCABVLORVM . . INDEX GRAMMAI GRAMMAICVS CVS . . . . . .... 326
C. I
TVLVM PRIMVM
�/ �
-
"
uvius
IMPERIVM ROMAVM
Roma n Ia s Iala n Europ s Graca n Eu
ai...
ro s Iala Graca Europ sn Hspna
Itlia
qq n Europ s Hspna Iala Graca
t
alia in Eur Ialia e Graia in Eup
Europ sn 5
Agypus n Europ non s, Agypus n frc s Gala non frc s, Gala s n Europ Syra non s n Europ, sd n As Araba ququ n As s Syra Araba n As sn Grmna non n As, sd Erop s Branna ququ n Europ s Grm-
10
na Brana sn n Erop Esn Galla n Europ? Europ? Galla n Erop s Esn Roma n Gall? Roma n Gall non s Ub s Roma?
·
esne ? ne ?
Roma s n Ial Ub s Iala? Iala n Europ s Ub sun Gala Hspna? Galla Hspna n E5 rop sun Esn s n Erop? s s n Erop Erop non s s Ub s lus? lus rc s Rhenus b s? Rhenus s Grmn lus vus s Rhens uvus s 7
CAP I
- - Nlus fuvi fuvi st; Nlus Nl us t Rhnus fuvi sunt
Nus et Rhnus uvi sunt. Dnuvius quoque uvius est. es t. Rhnus et Dnuvius Dnuvius su sun n luv luvi i in Gemni Gemni. . Tibe- 20 is luvius in Itali est. Nus uvius magnus est. ibeis nn est uvius
rvus manus
magnus, Tibeis luvus pavus est. Rhnus nn est u
fuvi manpav manpav fuvi manpavj
us parvus, sed uvius magnus. Nus et Rhnus nn
1
uvi pav, sed uvi magn sunt. Dnuvius quoque 25 uvius magnus est. Cosica nsula est. Cosica et Sadinia et Sicilia nsu
- Cosica nsul st Cosica t Sadinia nsu sunt
lae sunt. Brtannia quoque nsua est. Italia nsula nn
nsul manpav sul manpa
Bitannia nn nsula nsula pava, sed nsula magna est. Sicilia 30
est. Sicilia nsula magna est. Melita est nsua pava. et Sadinia nn nsulae pavae, sed nsulae magnae sunt.
Bundisi oppid st; Bundisi t scu lum oppid sunt oppid man pa oppid mapa
Bundisium oppidum est. Bundisium et sculum sculum oppida sunt. Spata quoque oppidum est. Brundisium est oppidum magnu. scuum oppidum pavum est. 3 Delph quoque oppidum pavum est. scuum et Deph nn oppida magna, sed oppida pava sunt. Ubi est Spata? Spata est in Gaeci. Spata est
Gacus a -u
oppidum Gaecum. Spata et Deph oppida Gaeca sunt. sculum nn oppidum Gaecum, sed oppidum
Rmnus a um < Rma
4
Rmnum est. scuum et Bundisium sunt oppida Rma. Sadinia nsua Rmna est. Cta, Rodus, Naxus, Samos, Chios, Lesbos, Lmnos, uboea sunt nsuae Gaecae. In aeci mutae nsulae sunt. In Ita li et in Gaeci Gaeci sunt sunt muta opp oppida. ida. In Galli Galli et in Ge 45
8
CA. I
mn mul sunt uvi Suntn multi uvi t multa ppda n Arab? In Arab non multi, sd pauci uvi sunt t pauca ppda Num Creta ppdum st? Creta ppdum non st! 50 Qud st Creta? Creta insula st Num Sparta insula st? Sparta non st insula! Qud st Sparta? Sparta ppdum
sunt sun tne ne ? pau ae a mult ae a multpauc uvi muauc nsul multpauc oppid
+
rtaa. . .es? = st rt r r aa. . . ? • . ? . . . Rma i Graeci est Rma i Graeci est
st Rhenus qud st? Rhenus st magnus uvus Num ocanus Atlantcus parvus st? Non pas, sd magnus magnus st ocanus 55
Ub st mprum Romnum? Imprum Romnum st n Europ, n As, n frc Hspna t Syra t Agyptus provnca Romna sunt Grmna non st provnca Romna Grmna n mpro Romno non
imperi Rmn imri Rmn
st Sd Galla t Brtanna sunt provnca Romna. 6
In mpro Romno multa sunt prov provnca nca Magnum Magnum st mprum Romnum
LITTEE ET VMERI I t 1 numri sunt. I ququ numrus st. I, ll, III III
numri Romni sunt. I t sunt parvi numri. IJ 5 magnus numrus st A t 8 lttra sunt ququ lttra st
A 8
sunt
tres lttra A st lra prima (I), 8 lttra scunda (1),
= Un Unus us ( ( = duo (2) = trs (3 = mlle ()
= = = 'c 'c s = (3
9
. I
aa nus u = Ranus D 'd 'dla
c
lttera tetia
atna
c est
liera Graeca est
c et D ltterae atnae sunt et sunt ltterae
Graecae
70
quoque
Fluius et vocula Latna sunt vbul vbul apitul p (ap. ) in apitul p l = C/M x = (
voculum anum est In vocul ubi sunt trs ltte rae In captu pm mlle vocula sunt n vocul sex ltterae et trs slaae sunt sllaa prma secunda
nus -a u
)
ittera
teta -
In vocul 5
sunt trs litterae et na sllaa Qud est ? III nuerus mnus est
qud est?
littera Graeca est Num c lttera Graeca est? Nn littera Graeca, sed lttera Latna est c stne B littera prma? B nn littera prma, sed secunda est Quid est ? NO 80 est voculum Latnum NO sed cula atna sunt
m nu vo
V quoque voculum Lat
num est
(nuus) sinus ; plUlis plU lis • uv an uvi a - xplu xpla sul an sul a
10
G TI TIC C TI is et plai
85
Nu vi magn e Nu et n uvi magn nt. Flvi' ingui e Fluvi li et Singu i: Pi 9 empum meu me pav nme et et pav nume [) Coica magn e Coica e Sadinia nul magn unt nl' ingli e n' pUi e Sngu 95 Pli: [A]
C!
Exempla Exempl a ttera, ttera , ttera ttera prov provnca nca prov provncae ncae La n est est.. et B ltter Lat n sunt. Galia est tter La provnc Romn. Gaa et Hspna provnc Romn sunt lOO C] Brundsum ppd magn est. Brundisum et Sparta ppd magn sunt. ppd sngurs est. ppd pris est. Sngurs: . rls: . Exempla: vcbulum, vbula exempum, exempla. 05 Lia est vcbu Lan, non Graec Lia et non vcbu Graec, sed Latn sunt. ENSM ENS M N us fuvi uvi est. us us et Rhnus fuv uv . Cr a nsul nsul- Crta Cr ta e t Rhus Rhus nsu nsu sun sunt.t. Brundsum pp ppd d rund rund sum et scuum scuum ppd . Rhnus uv uv magn magnee t Tbe Tbers rs est fuv fuv pa parv rv-. -. Rhnus et nuvus nuvus non uv uv- par parv v,, sed fuv fuv magn- sunt Sardi na n nsu sul l ma magn gn- es est t Me Met taa ns nsu u pa parrv- es est. t. Sard Sardni niaa et Scla Scl a non ns nsuu- parv parv-, -, sed sed sul sul magn magn- sun sunt.t. Brunds Brundsum um non pp ppd d parv parv, , sed sed pp ppd d mag magn n est est s scuum et e e ph non pp ppdd- ma magn gn,, sed pp ppd d parv sunt Crta nsu Gr Grae aecc- est. esb esbss et Chis et Naxu Naxuss sunt nsu nsu Gra Graecec-.. In Gra Graec ec mult nsul sunt In Gall sunt utu t- fuv uv .. In Ital mu mutt- pp ppd d sunt. In rab ab sunt sunt paucc fuv pau v et pau pauc c p pp pdd-.. et B tte tterr- a at tn n sunt. C qu quque que l te terr- La Latt n est est.. M et vc vcb bu u a an n sunt. Ub qu quque que v vc cbu bul l La La n n est. I et 11 nume numerr- Ro Rom mn n sunt. quue numer Ro Rom mn n est. ENSM ENS M B Scla est. Itaia nsu nsua a est est Rhnus est. Brundisum Brundisum est Scia et Sardna magnae sunt. Met Metaa nsua est. Br Br anna non pa pava, sed est. Brun Brundsu dsum m non non
oppid magn oppid magn -a
nsum nsa
:
uvius nsua oppidum canus imprium pvincia numus ira vbuum
1
CA I
cpituum syllb exempum nsum mgnus prvus Grecus Romus Ltus mut pu Onus du trs
mle prmus secundus teus est sut i et
o quque -e? ubi? num? quid? grmmtic singuis pOrlis
2
, sed mag magnum num est est Est Est Brun Brunds dsum um n Graec Graec? ? Brun Brun Graec, c, n Ital Ital est Sparta? Sparta? Sparta Sparta est dsum est n Grae n Graec Graec Spa Sparta rta ppd ppdum um est el elph ph pp ppdum dum Grae Grae cum est Eub a, axus, Lesbs, Lesbs, C C s Gra Graeca ecaee sunt In Grae Gr aec c su n nsu suae ae Qud est ? est est ? lttera est B C Latt nae sunt r ttera atna est? r lttera sed ttera La ttera est st.. Latum est E S C b est Roma? Estne Sparta n Ita? Ub est Itala? b sunt b su nt S ra et rab raba? a? Estne egptus n s? b sunt Sparta et eph? b est Brundsum? Qud est Brundsum? um Crta ppdum est? Estne Brtanna nsua parva? Qud est Tbers? Qud est ? u um d lttera Lat na est est?? Estne magnus numerus?
CPTV SECVNDV
11
J
FAMLA RMANA
I1lus vir Rmnus est Aemlia mna Rmna est. Mrcus est puer Rmnus Quntus uoue puer R mnus est. 1a est puella Rma.
us ) vir duo ( vir nus puer duo pu puer er
Mrcus et Quntus nn vr, sed puer sunt. Vi sunt 5
lus et Mdus et Dvus Aemla et Da et Sra sunt mnae Estne mina Ilia? Nn mna, sed parva puela est Ila. Ilus, Aemia Mrcus, Quntus, I1lia Sra D vus Dlia Mdusue sunt amlia Rmna. Ilius pater
0 est. Aemila est est mter mter 1lus pater Mrc et Qunt Qunt est lus pater 1ae uoue est Aema est mter Mrc et Qunt et Ilae. Mrcus fius I1i est Mrcus flius Aemiae est. Quntus uue flus Ili et Aemiiae est. I1la est flia I1li et Aemiliae 15
Qus est Mrcus? Mrcus puer Rmnus est Quis pater Mrc est? Ilius pater Mrc es. Quae est mter
u = Mdus- = Mdus Ilius Aemlia pale
mle
Mrcus utus a fi
fi
fia
quis?quae? est Mrcus? es lia? est paer r? es mer M?
q q
3
P. 11
Mc? Mte Mc est Aemilia. Quae est Ilia? Ilia est puella Rma. Quae mte Iliae est? Aemiia m qu st l
te Iliae est Pate Iliae est Ilius Ilia flia Ili est Q sut fli Ili? li I sut Mcus et Qutus 20
Oliaque
Mcus Qutus Iliaque sut ts le. Le sut
fliaeque
fli fiaeque Mcus et Qtus et Ilia sut le Ili
duo = 11 2)
et Aemiliae I amili li li sut ts le: duo fli et a flia Este Mdus flius Ili? Mdus flius Ili est, Mdus est sevus Ili Ilius domius Md est Ilius domius sev est Dvus quoque servus est Mdus et Dvus duo sev sut Ilius est domius Mw et Dv. Ilius domius sevum est et pate eum Este Dlia fia Aemiliae? Dlia est flia Aemi- 30 liae Dlia acilla Aemiliae est Aemilia domia Dliae
duo duae duo: due du ancill duoppid cuiu hi, Aemili
est. Aemilia domia aillae est Sa quoque ailla est Dlia et Sa duae acillae sut. Aemilia domia aillum est uius sevus est Dvus? Dvus sevus Ili est uius
35
ailla est Sa? Sa est acilla Aemiliae
ll l ....
quot quo fli quo flae quo oppida cenum = l
Quot e sut i amili? I amili Ili sut ts le Quot fi et quot fliae? Duo fli et a flia Quot sev sut i amili? I amili sut etum sev I amili Ili sut mult sev pau e lius est 40 domius multum sevum Duo' et ts' ume sut Cetum' quoque ume us est Numeus sevum est etum Numeus le-
4
CPI
rrum est trs Centum est magnus numerus Trs par4
s numerus est Numerus servrum est magnus umerus errum parvus est In ami Hi magnus
magnus numerus seo rum = mui servi parvus numerus ibero rum = pauci iberi
umerus servrum, pavus numerus errum est Mdus servus Graeus est Dia est ana Graea In am H sunt mut se Grae mutaeque an
muaeque
so ·ae Graeae stne Aemiia mina Graea? Aemia nn est mna Graea, sed mna Hlus nn vir Graeus sed mnus est Sparta oppdum Graeum est Sparta, Deph C umque tria oppda sunt: duo oppda Graea et Onum
oppdum mnum n Graei et in Itai magnus nu merus oppdrum est In Ga est magnus numerus uvrum Fuvi Gaiae mag sunt Mgnne sunt u vi rae? In r Onus uvius magnus est: lus
60
lrs lra: r iber r ter lraoppida magnu numerus pp drum = mua ppda magnu umerus uv um = mutI ui magnine
ter uvi rae parv sunt Suntne magnae nsuae
cteri -ae a
Graeae? Crta et uoea duae nsuae magnae sunt;
rnu
terae nsuae Graeae sunt parvae Quis est Cornus? Corus dominus mnus est IOius et Cornius duo domin mn sunt Mdus nn est servus Corn Mdus servus IOi est
6
Cornius: Cuus servus est Mdus? lus:: Mdus servus meus est lus est Cornius: stne Dvus servus tuus? IOus: Dvus quoque servus meus est Serv me sunt Mdus et Dvus et ter mut
meu a u lUS a um
Cornius: stne Dia aia tua?
CAP. 11
Ilius Dlia est ancilla mea, et a quoque ancilla mea est Ancillae meae sunt Dlia et a et cteae multae amilia mea magna est" Coius: Quot sev sunt amil tu" Iius In ami me sunt centum se"
5
Coius Quid" Ilius Numeus seum m6um est centum" Colius Centm se agnus est numeus se vum tuum"
duo lb us lbe do lib
os a um aquus a u
IR T LATNV
0
Ecce duo ib Latn: libe antquus et libe novus L1NGVA LATINA
est pmus libe tuus atnus Ttulus
LATNA A ibe tus nn anquus ib tu est ' LNGVA LATN
sed novus est LNGVA A LATINA sunt multae pginae et multa capi- 5 In LNGV
tula capitulum pmum, secundm, tetium, ctea ctea 'IMPERIVM ROMANVM
est tituus capitu pm Titulus
capitu secnd est ' FAMLA ROMANA In capitul sea
cund su sex pgnae n pgin pm capitul se cund muta vocbula nova sunt: vi jemia 90 el el familia, ctea Numeus vocbuum Latnum
magnus est 16
11
C
mna pue pueUa fa
pate mte us
lbe s domnus anlla domna be b e ttuus
g
antquus nos te meus tuus entum duae
que qus? quae? qu? uus? quo? masculnum mnum neutum genevus
18
Graec pa Graec parta rta oppid oppid Grae Graec c est est lius pater Mrc Mrc st Mrcus est lius et Aemili Mds servus se rvus IUi st Iwius est dominus srv ius domi nus Md et Dv est IUis dominus serv est Numerus serv magnus est Dlia est ancila Aemii Amiia do mna ancil st Amilia domina Dli t Syr est Aemlia domina ancill st In famili li st magnus numerus serv t ancil Aemia mter Mrc et Qunt t est Mrcus Quntus liaqu sunt br i et Amil Nu meruss r est trs Numerus sr meru srv v st cnum In pgin pgin pr prm m capi capitu tu sec secun un mu multltaa voc vocbu bula la nova sunt su nt Numerus capiul nn pa parv rvus us est PENSVMB Mrcus Rmnus est e st Iwius -Rmnus es estt Aemilia est - Rmna lius est -Mrc et Qunt et IUia In -IUi sunt rs do - et na lberrm est Amlia - st Ds? Dvus est est -I -Ii i l lius ius Dv st est Sya? Sya -Aemiiae est Aemia st -Syra Cous " s sunt in famli famli tu? tu? Iwius Iwius "In famili famili - su sunt nt - c se Colius " "amiia amiia - magna est! 'L1NGV LTIN st itulus - tu La PENSVM C Quis est Qnus? Qu snt Mdus et Dvus? Mrcusn quoque servus IUli est? Cuius ia st IUia? uot r sunt in famili IUli? Quot srv in fami sunt? Num Syra domina est? ua est domina ancillrum? Esne Coius vir Gracus? Num puella' vocbuum masculnum est?
CPVLVM TERVM
MR
C
Q
LA
PVER PVE R IMPRBVS
SCAENA PRMA P:
IUlia Mr t
scaena rsona
IUlia cantat: Lalla." \lia aeta est
Mrcus: St" Mrcus aetus nn est Mrcus: ia cantat Laa, laa" Mrcus: Ssst!" Mrcus tus tus est \la canat: Laa, laa, laa" Mrcus liam pusat
0
am la nn cantat sed plrat: huh\" Mrcus rdet: ahahae!"
Mircus U pul
1la ploa Mircus det Qutus Mir vde Mrcus Qu non vde
Quntus Mrcum videt Mcus nn videt Quntum Quntus: Quid? Mcus puea pueam m pulsat et det" 19
CP
Qntu tu et et cum ulat am nn det cu cu tu ulat Quntum lia bi et mte?" 1lia Aemiliam nn videt
15
Ulia Aemiliam vocat te cu Quntum Qutu Mr puat mamma
=
mr
ulat" cu (tu St" cu 1liam ulat 1lia lat et Aemiliam vocat amma am-ma cu m ulat"
20
Aemiia venit
Mru Qut pua a Am at Ama t
SCAENA SECVNDA Perse
ilia IUlia Mc, Qut
fr ? ua .
Aemilia inteogat: Qu m vocat?" Quntu eondet 1lia t vocat" Aemilia Quntum inteogat C 1lia lat?"
Quntu eondet eondet 1lia lat quia cu ea
trrgat
r
I
5
ulat" Aemiia Quid? ue avam uellam ulat? F C cu 1liam ulat? ulat?"" Qntu Quia li liaa cantat"
m-pru a um pru a -um
20
Aemilia
"0 1lia mea ava lia cu ue o
bu nn et; cu et ue imobu"
30
CP
35
Qnt Iia pea proba et Aemia Qntm interogat bi et I1iu? Cr nn ent? Aemiia I1um nn idet
c [ius non n?
Repondet Mrc Pater dormit
4
Qnt Mte nn t ed m interogat! Qnt Ama t pr! bi et pater? Qnt ater nn hc et ed Mrcu Mrcu hc et Qnt I1um ocat: Pater! Pater! u m
Qunu a
i Qntum nn audit nee enit Cr iu Quntum nn adit? i m nn adit ia domt Mrc ahae Pater dormit nee t audit 45
nue = non (ne = non) e Qun i m
Aemia F per! Aemiia rta et Mter ium erberat txtaxuxtax txtaxuxtax Mc prat huh! em audit am nn dormit pater
VHV
va pua pua 'uxax)
m Mc
-
2
P
SAENA TERTIA Psa
IUli ili IUlia Mrc, nt
II 0
Quntus Qunt us Pat Patrr vnit.
=
eumue et eum eumue ( Quinum) e : Mr
Mrum erbera, ua puer m prbu e
Mar
[ non aeta e
22
Ailia Quntu nn audit quia Mrus plrat. Iius Quntu vidt uqu intrrogat Cr Mr us plra? p lra? Quntus rspon rspondt dt Mrus plrat plra t quia tr u vrbrat
Iius Sd cr tr Mrcu vrbrat? Quntus Mrcu vrbrat quia pur pur iprobus st. Mrcus pa parv rva a puela pulsat IUlia Maa! Patr hc st st Ailia IUliu vidt
60
Ailia Tuus Mrus lius iprobus s! IUlius F pur! Pur probus nn pusat pula Pur qu par parva va puella pusa iprobus est IUlius rus puru iprobu vrberat tuta tuta tuta tuta
65
Mrcus plra Qunt Quntus us lau lauss st t rdt rdt IUlia laa nn s nqu rdt Cr nn lata est IUlia? Nn laa st quia Mrus prat Ilia st puella proba!
C
uer rdt. ula pat uis est pu qu dt? 0 uer qu rdt st Mrcus. uae st puella qua plat? ua qua plrat st lia. Mrcus qu pulam pusat, pu impobu impobuss st. u ella quam quam Mrcus pulsat st lia. lia Aemilam vocat. Aia quam la vocat mter berrum est. Ami75 a puerum verberat. u qum Aemilia vbat st
puer q rdet puella plorat
puer Aemilia verrat puea Mrcus pulsat
Mrcus uem vocat untus? untus lium vocat. lius qum untus vocat pater berrum st. ius un
? \i Qun
tu nn audit. uem audt us? us Mcum 0 audit ur qum lius audit est Mrcus. uella qua cantat lata est. uella qua plat nn est aeta. ur qu pulam pusat impobus st GRA A ATICA TICA A ATI TI A N e v v [A]] asc ascu unum num 85 [A rc r c rde rde Qu Quntus r rc c pu sat. rcuss Qu rcu Qunt nt pusa pusatt . Qu Qunt nt porat porat rc' no mi n tv us st st.. rc' ac c s t v u s s st. t. Qunt es estt accst accstvus vus,, Qu Q unt' nt' nomints nomints o omi mi tt 9 vus -r. Accstvus . Exmpa: i li; li ; puer, pur; B Fminnum. I li cantat cantat rcus I i i pulsa . lia Aemili vca Aemili venit. Ii, Amii' nomint nomint vus est est.. I I i Ami i cc cc 9 5 stvus stv us est est.. omint omintvus: vus: . Accst vus vus . Exempla: Exempl a: pue p ue pu ; p rv rv parv; parv; .
nomintv () acc\tvus ( Mr Qunt Mr Qunt
- -
\i Aei \ A -
23
C
Verbum I la cantat M Mrcu rcu t I l lu u dit ana a nat' t' v e r b u m e a ant nta' a' r rd de' e' d drm rmt t tra tra verb verbaa un un Exempla cant pt, pat, v cat nterr nterr g g verbe verbeat ven n aud aud (it) at; rd vd repnd (-et) d rmit ve
canl
der domi
u a
u am
um
ea
m
a
-t t
6mit
cctus:
Verbum
Mrcu Qnu I llaa Aemla Qu Qntu Q ntu I la Mrcu Aemla Mrc M rcu u Ilu Ilu Puer pr pr bu I lu lu r ru u
pulat vde vca nerrga vca" re p nde nde v ca pulat ea verberat puerum plora aud eum ven parvam puellam non pulat"· puerum m mpr prbum verber verbera a I lam Mrcum Aemlam Quntum m
PNM A r Mr Mrc I l lam am pul pul at Mrcu Mrcu I l l- pu pull at ua I l l canta la la plor- plor- ua Mrcu Mrcu pul at I la Mamma Mamma Mrc M rcu u pu pull a" Aem Aeml laa pue puell ll au aud d e ve ven n M Mte terr Qun Qu nt t v vde dett e e- ne nerr rrg g Qu Qu m v c- Qu Qun n- re re p p nd I la v ca ca I lu d rm- Qu Qunt ntu u I l l v c Pa Pae er! r! " M Mrc rcu u rd ua l l no non n ven ven Aemla Aemla Mrc Mrc- ve verb rber er- - lu lu ven uaa Mrcu Mrc- plora ra I lu Aem Aeml l e Mr Mrcc- e Qu n et l l vde vde lu P Pue uerr u u pa parv pu puell ell pu pull a mprbu mprbu e l lu u pu puer er- mp mprr b ve verb rber erat at Qu Quem em l l- ve verb rber era a Puer Puer u I lu ver verber bera a e e t Mrcu Mrcu Mr Mrcu cu pl r- Pue Puerr u plo plo rat la no non n e t Pu Puel ella la u u- ca can nat at la lae e- e
24
00
05
0
115
P
PENS B Puella Pue lla Lala Lala " Puell Puellaa can cantat tat est la la aa est Pue mpbus puellam Puela Uhuh!" Pue Hahaha Ha hahae! e! " Pue Pue de dett est cus la la Aeml Aemlam am amma!" Aemla et Quntum la ploat" Qntu Q ntuss la la po poat, at, cu cuss eam pulsa pulsatt . " Aemla c cus us pue non est pue est! Ub est pate" Aeml Aemla a lum lum no non n . Qu Quntus ntus Pate non est. est."" Quntus um Pa Pate! te!"" lus Qun Quntum tum non non us Quntum Quntum non audt us eum eum non non audt qua cu cuss ploat, ploat, Ae mla eum ve vebea beatt lus c cum um audt audt lus non non d d mt Aeml Aemla a ve vebe beat at Aem Aemla la c cum um . Pue Ae Ae mla vebeat vebeat mpbus est est a aeta no non n est d det. et. PENS Qus lam pusat a ploat Quntusne qu q ue am pusat Quem Qntus pusat Aemla vent Qus lum vcat lus Quntum non audt Quem Que m au lu lus s Mcus ploat Rdetne a Num Mcus accstvus est Num lam n n mn mntvu tvuss est Qu es Qu estt d m mt t
na: scen persn mmm JeUS Itus probus improbus cntt puJst pJrt det vde voct vent nterrogt esnde domt ud verbert m em e nee m r qu
!
h
u que qem qm
vu Ovu verbm
2S
CAP. IV
CAPITVM QVARM
cculus
DMNVS ET SERV SCAENA MA
I
Pe: , Aema Md. saccu: saccu us H
nummus
num < numus
III IV V VI VII VIII X X
nus du ts quatu qunqu sx·· sx sptm ct nvm dcm
Saccuu Hli nn parvu e n accul eu e pec nia liu pecniam accul habe Amilia accuum vid iumqu nrroga: Quo numm un accu u?" iu rponde Cenum" Amiia: Num hc cenum numm un?" liu pecniam numera nu duo r qua uor qunque ex epem uor epem oc novem decem
10
Quid? Decem anum?" iu rru pecniam numera nu duo r quauor quauor novm decem" Numru nummrum nn cnum d dcem anum u: Quid? n accul me nn cenum ed an u decem numm un bi un cr numm numm? ? Serv me ubi un?"
26
5
15
CAP.
dus Servus uus dus hc est " Ilus servu suu du vdet, Dvu nn v20
25
det dus ades Dvus nn ades, sed abest. Ilus e Dvu vuss c cerq erque ue serv ab Aela e dus adsun. D sun. Ilus Qud? nus serv servus us tantu ades! b est
ad = e ab ad ad-un un abu adun
4
Dvus? Dvu voc!" dus Dvu vocat D Dve!" sed Dvus du nn aud neque veni dus rrsus Dvu voca Da Da--v --ve! e! Ven!" Dvus ven a duo serv adsun. SCANA SCDA
30 Peone
[lius Aili Mus D
Dvus, qu donu suu nn vde, du nter-' rogat Qud es, de? de?""
35
dus S! Don Donus us adest a dest Sal Salt t doinu!" Servus donu salta Sal Salv v,, doine!" Donus servu sala Salv, serve!"
u dmnum aha
Dvus Qud es, done?"
40
lus S! Tac, serve! Tac et aud!" Servus tace. lus In saccul e sunt dece antu nu. b sun cter nu e?" Dvus ace, neque responde. Aela Respond, Dve! Donus t nterrogat" Dvus respondet ecna tua hc nn es nerrog du!" 27
CA
=
um: o um vrbum vbuum
IUlius dm inteogat: bi sunt numm me, I de?" d e?" dus nllum vebum es espondet pondet 45 lius sus eum inteogat: bi est pecUn mea? Respond, sev seve" e" dus Ovu dus Ovum m acc accsat: sat: Pec Pecnia nia tua in sacc saccu u O est O Ovus vus pecU pecUniam niam tuam habet" emilia: ud, Ove dus t accsat" Ovs: Quem dus accsat? m?" lius: Tac, de Sevus qu se accsat ipobus est" dus tacet IUlius Ovum nn accsat, sed inteogat eum: Est ne pecnia mea in saccul tu, O Ove? ve?""
Dws saccuum i ms6t cc saccuus st saccuus
=
d: hc
50
55
Dvus: In saccul me nn est pecnia tua, do mine" IUlius: bi est sacculus tuus?" Ovus: "H est Ecce sacculus meus" IUlius: Sacculum tuum in mns pne"
Ovus sacculum suum in mns pnit am sacculus us D
eius in mns est IUlius baculum suum in i n mns pnit Baculum domin in mns est est Ovs: Vid: i saccul me nUlla pecUnia est"
bacuum t saccuus i ms
us us
8 um = pbus
IUlius nllam pecniam videt i saccul In saccul 5 Ov nll numm sunt Sacculus eius vacuus est O vus pecUniam domin nn habet IUlius: Ovus bonus sevus est: pecniam meam nn habet Ecce n us tuus, Ove" IUlius num nummum pnit in i n saccul O sacculus Ov nn
28
70
C. IV
est vauus i saul u uss est nus n us Dv Dvus us laetu et et lus Sme saulum tuum et dsde bone se 5
+ +
ve" Dvus saulum suum sUmt et dsdt
sut pOni discit vent
Mdus bauum quod n mns est vdet Mdus quoque dsdt C dsdt Mdus? Mdu ddt qua s peUn domn saul su a
q qa qo: pr .. eUa . baclm s M
Dvus et Mdu absunt SCANA TRTA 80
, A
lus Dvus bonus ses est Is nn habet pe
85
s : Di
n me Sed ub est peUna mea Mde? Qus penam meam abet?" Mdus nn espondet us b est Mdus? Cr nn espondet?" emla Mdus nn es espondet pondet qua abe abest st Nllus sevuss adest" sevu Ilu Mdum voat Mde Ven" sed Mdus qu abest eum nn audt neque vet us sus voat M-de Ven mpobe seve"
9 0
Mdus nn vent Ilu C nn vent Mdus?" emla Mdu Mduss nn vent ve nt qua s habet pena tuam Eus sauus nn est vauus" emla det lus l us tus est est s nn det
95
lus b est baulum meum?" IUu bauum quod n mns est nn vdet 29
CAP
Ama cc aculum n mns" Ilus acuum suum smit t dscdt
vavus () < v t Dave -e
v c dscde udi
tce dscd ud
mrt m rt par par mvus ( < m mpr pr
1] [2 [3 e 4] i [ 4]
- t
-
GRAMMATICA ATINA Mds Dvm vocat: "Dv Dv' voctvs est Vocvs: (nmntvs: ). Exempa: Md domn sev mpob. Sevs: "Sav domn Ils Mdm vocat: "Md Ven mpob ser v Ven Domns: "Voc Dvm! Ses Dm Domns: "Tac et ad Sevs tac et ad. Domns: "Dscd see! Sevs dscd. Domns mat. Sevs pet Voc V oc' ' m p e r t tvv s es estt V Voc oc '' n n d c t tv v s es estt T Tac ac ad dscd est mpertvs. d dscd' ndcvs ndcv s est. Impervs: Indc Indcvs: vs: . Exempla: [ salt sat; [2] espond espond espond;; [3] sm sm; [4 ven ven Mds: "Sat domnm! Dvs domnm salt. s: "Respond seve! Servs espond Is mpeat: "Sm ccm tm et dscd Dvus saccm sm sm et dscd. s: "Mde! Ven Mds nn ven. Is mpet Ds pet Mds nn pet
105
Impe
PENSVM A Mds ad. Dvs a. ls m: "Voc Dvm Md! Mds Dvm voc: "Dv! Ven! Ds ven neqe m vd. Mds: "Salt domnm! Dvs dom nm sat: "Salv domn! Qd est? Domns: "Tac 0
1
10
115
120
C IV
e Num e ubi un? Sevu a neue epond epond iu i u Rend Dvu neog Mdu Mdu liu M M d ineog b e penia e ea, a, Md? Md Mdu u O vu peUnia ua ha. IUiu Pn a auu uu uu i n, Dv O p aul uu n pn. O Vid, doin auu eu vauu e liu S a aul ul uu uu e di di,, bon e e Dvu au au u uu \ e dd NSVMB In aul IUl -e. iu pi- nu nu,, duo, duo , , , -, -, ex, -, -, - - -nn en, ed -dee -dee nu nu un. Dvu doinu doinu Sav, doine doine Uliu Uliu - Pne aulu a ulu uu in - Dvu a aulu ulu - i n - Sauu Sa uu D D e, i au au [: D D - pe peUnia Unia e Dv D v auu auu u u e ddi. ddi. iu Mde Ve Mdu nn veni, uia - Mdu] p - Uiu ba bauu, uu, - n e, Ui e - Dominu i, bonu e ENSVM C uo nu un au au Ii? Ii? Adene Dv in aen p? ui Ovu voa? Snne nm IUi i aul D? D? id liu pni i a aul ul D D? ? uo n ia iam m a aul ul i n? ne vauu aulu Md? c Mdu didi didi? ? ue lu voa? C Mdu li nn audi?
scculus pcUn nummus mns bculum vcuus bonus quuor qunqu ptm o nov dcm hbt numrt dt st sltt tct ccst nt smt dsdt mt prt nlus us suus
qu rrsus tntum slv vs mprtvus ndcs
3 1
CAP V
CAPITVLVM QVINTVM
lla
VI VIA A ET RT RT VS cc vlla t hortus Hli Hli Hlius in magn vl vl habitat Patr t mtr t trs lbr in vll habitant Hlius t
I
Amilia trs brs habnt: dus is t nam am nn nn dus dus lis lis e serv s : Il
ancill
Aemili
hortO, in vl Mrc6 li
-
hort in 1
serv ancill
�:
hort
pucher chra chrum pucher hortus puch() rosa puch (j ium puc ( (
32
5
ancills habt
e Syr e Syr foedus a
In vl mult sr habitan Dominus rum st H us us is mults srvs srvs habt Ancilla quoqu multa in vl habitant Domina rum st Amiia: a mults
pucher pucher
ius i vl su habitat cum magn famili Patr t mtr mt r habitant cum Mrc t Qunt t li lius lius t Amilia in vl habitant cum brs t srs t ancils Vla Vla Hl in magn hort st n Itali sunt multa
10
a cum magns hos n horts sunt rosa ros a t t lia l ia Hlius mults ross t multa lia in hort su habt ortus H puch puchrr st quia in sunt multa t pul chra rosa liaqu Amilia mina plchra st Syra nn st mina pul chra chra nqu nqu puchr puchr st nsus ius sd fodus st
IS
P V
··· . .
0
.
4
-
1 . sum arum 3 mpluvum 4. rsjlum cucul sum
ra ra quae bona ancila est nsum magnum et foedum 2
25
nasus
habet Iius est vir Aemiliae Aemili ae minae pulchrae Ilius Aemam amat quia ea pulchra et bona mina est Aemiia Ilium virum suum amat et cum e habitat
Il
Pater et mter lbers sus amant Ilius nn n n sus sed
slus
8
cum Aemli Aemli et cum magn famii in vll habitat In vl sunt duo stia: stum magnum et stum parvum Va duo stia et muts fenestrs habet sum s um fn fnsr sr
arum
In vl i magnum rium est cum impluvi Quid est in impluv impluvi? i? In e es aqua aqua In tri nlae fenesrae : mplu sunt 33
AP V
pyum
=
am quoqu am am um = p quu
Eiam perisyum magnum e puchrum in v es.
30
erisyum es vocuum Graecum n vs Graecs e mns magna e puchra perisya sun Esne im
d mpuv
puvium in perisy? d nn in perisy sed in ri es n perisy parvus horus es n v sun mua cuicua Qunus in cuicu
35
parv dormi Esne magnum cuicuum rc? d quoque parvum es Oius e Aemiia in cuicu magn j(= ) v
e cucu
dormiun. Ui dormiun serv? quoque in cuicus dormiun Sunne magna erum cuicua? Ea nn magna sun e mu serv in On cuicu dormiun.
c an
40
Eiam anciae muae in On cuicu dormiun neque ea magna cuicua haen Aemiia in perisy es Esne sa? Aemiia sa nn
Am
es er cum e in perisy adsun Oius aes Ae
n cum
miia sine vir su Oi in v es Ui es Oius? n oppid scu es sine Aemii sed cum servs quauor.
34
45
V
Aemiia cum rc, Qunt Ulique in perisl est. Uia oss puchrs n ho videt et ab Aemii disc dit. am ea cum Aemil Aemili i nn est. e eli liaa ea nn
0 videt Puela in ho est. Aemiia imperat rce et Qnte! Hliam vocte!"
cus et Quntus 1lam vocant 1lia! en" en " sed Ulia es nn audit neque venit 1ia puers vocat Mrce et Qunte! ente! c multae rosae sunt " Pe 1iam audunt, nequ nequee i i ab Aemili discdunt. Qntus Ca Carpe rpe ross, 1ia!" 1ia ross carpit et cum qunque ross e ho venit
••
a Aem est a ab A dscdt
s : po po
hous
a i o est
£ Iia ho ven vent t
1la id, mter! idte, puer! idte ross mes!" 1ia laeta est, rosae ea dectant
Uia ross carpt
Aemiia Ecce puela pulchra cum ross pulchrs!" erba Aemiliae 1lam dlectant. cus Rosae puchrae sunt; puella sine ross pul chraa nn est chr est!" !" erba r rc c 1li 1liam am nn dlectant!
Aemilia (rta) Tac, puer improbe! 1ia puela pulchraa est cum ross pulchr ross et sine sine ross" 35
CAP V
ia Audte, Mre e Qun!" Mrus Mter nn videt nsum tuum foedum!" Mrus e Qun Qunus us dnt: ahahae!"
;
= = s) uer
1ia Aud, mamma pur eiam m rdent" Uia prat e um ros ab s disdi Aemiia Ta, puer improb! Nsus iae dus nn est Disdite ex per peris is! ! Smi mie e ters ross
: ros
esque esq ue in aqu pnie!"
: ros ros
Pur rs quattuor ross s munt um is i s dis dun Amiia, quae iam sa s in pris, ais voat:
0
75
Dia et Syra! Ven!"
: anc
Dia e Syra ex ri veniunt Amiia es interrogat: Su pu in tri?" Dia respondet respondet ri ri sunt " Amiia Quid agunt Mrus t Qutus?"
80
Dia Pur aquam aquam s s mu mu x imp impuvi " Syra S yra t ross i aqu pnut " domina et aniae purs audiut ex tri Qun us prat t Mrus rde e uer
Aemiia Quid iam agun pur? Age, Dia disde e intrrog intrrog s!" Di iaa ab Amii A mii Syr isdit isdit Amiia Syram intrroga bi s Dvus?" Syra S yra rsndet n oppid st um o omin." min." Dia ex tri veni et dominam voa Vn, 0 do mina! e!" Aemiia Quid st, Dia?"
366 3
85
90
P V
95
00
Da nt et i impl impl vi!" Aea n mpvi i agt pe imp imp vi" vi" Da Aqam pat et t voat." Aema agt M" Da et et qa nt in aq et " Aema "0, pe impob et M! Agite IU li vote anllae!" yy a e omin i op oppd pd et." Aeiia
0
"0, iam aet Uli!"
Da Age! en omina omina et M Mm m vebe!" agt omina Domina ta m anil ex pei t t it it..
GRAMMATICA LATIA
A
llO
20
[A] Mascunum lius no num i sed duos i habe oss i' es accsvus singuris (vid cap ) 'Fo accsvus pris es. Accsvus singulris - (omin vus ris os nomivus D [B] Fminnum. lius non dUs i sed nam i habe i' es accsvus accsvus siguris (vid cap ) ) accsvus accs vus plris es Accs Accsvus vus siguri siguriss (nomi vus prlis (nominvus -) [C] Neuum Vla o num cubicul sed mua cubicu habe Cubicul accsvus singulris es Cubicu' accsvus plris es Accsvus: singuris nominvus), plris nominvus)
lliO iO - O
i
-
cubicul cubicul -
37
CAP V
abtvus ho ho
- v
oppid oppid
si
-
inditvus vo vo
si 1] - [ 1] -t
Vo
vt
pr. -
t [3]
t t
t
2
-it
4] [ 4]
38
t
t
Abtvus [A] Masculnum In hrt Ili In hrt Italia 12 Hrt' a b l t v u s singu singuri riss st Hr Hrt t ab abt tv vus us pr pr lis st Abltvus: singulis plris [B] Fminnum In v Ili In 1s Roms ' ' abltvus singulris st abtvus abtvus pi piss st 130 Abltvus singulis - plris [C] Nutrum In ppid scuo In ppid Gracs ppid' abtvus singuris st ppid' st ablts prlis Abltvus singulris plrls 13 In ab sn cum abltvo n tri, n cubicu, ht, Itali, ab Amii, ab ppid, m srv, b sn pcni sn s Imertvus et vus vum vc, srv! Srvus vum vca 1 Iliam te pur pur "" Pur Ilam Ila m vcant V st imprvus singuris, t indictvus singu ris (vid cap ) Vte imprtvus plis st, 'nt indicvus pris Imprtvus: singuris pris -. Indicts singulris -t pris - 14 Exmpa ] -at -ant Salt dminum, sv Sat dminum s Srvus dminum salt S dminum sat 2] - te; -et -t SO T pur! Pur tac Tte pur Pu tac 3] -e, ; -t -u iscd srv! iscd srv Svus discd S discd [4] -te; -t -t: 1 V Iia! Ilia t V pur! Pur vn
CAP V
PENSVM A IOli e Aemiia in v vhabi habi cum be ber r e er er. . minu mul mu l erv- e u u - an anci cil l ha habe be Aemilia in eri eriY Y e cum Mrc Mrc- e Qun Qun- e IOia mul mul r r- in hr hr- vi vidd- e ab Aemi Aemii i dicd dicd am Aei Aeiia ia ell non vid- neqe uer eam vid- Aemlia Mrce e e Qn Q ne! e! Vc c- IOlia IOliam m ! " Puer Puer ii- vc vc-: -: IOlia! Ven en-! -!"" e IOia er- vc-: Mrce e Qun Qune e en en "" IOlia IOl ia ero non ad ed uer uer 10li10li- aud- IOi I Oia a COr er er non ven-?" ven-?" IOia ex h hr r ve venn- cu cum m r r u ulc lchr hr- - IOlia IOlia VidVid- r m mer! Vid- uer!" Mrcu: Rae uchrae un uea inee ul in ulchr chraa non e!" e !" IOli IOliaa cum nn- r r dic dicd- d- uer uer rd- r d- Aemilia TacTac- uer! uer! SO SOmm- r r e dicd dicd-! -! " Pue Puer r r r O Omm- e di dic cd- d- in in r rii- aq aquu- im imuvi uvi e r r in aq n PENSVM B IOli in magn magn Aem Aemii iiaa cum [: 10 10io] io] habia habia Iliu Aemiliam Aemili am quia [: Ae Aemi miia ia]] bna e mina e Aemia Aem ia in eri eriyl yl e l lr r ed viro uo IOlia Aemi dicdi dicdi iam uella e e.. lia lia r r e hro ven veni i cum uela laea e: rae am Ubi e iuvi iuvium? um? [: im imuvium uvium e in In imu vio vi o e e In ri rio o n nlae lae un un PENSVM PENS VM C Num IOli olu in habia? Qu io e qu haben li e Aeiia? Ubi e imluvim? Ubi drmiun e? Adene IOli in eri cum Aemii? Ubi e 10liu? Ene Aemilia Aemil ia oa in eri erio? o? Quid IOia agi in hro? COr uer iam den?
na va us u nsus su nsa u puvu aqua psyu ubuu pur dus sus aba aa ap da ag a u sn ab x a d a a s s ru u s abus
399 3
Ma M a r e I n fe r u m
4
CAPITVLVM EXTVM
CAP VI
VA LATNA I
n taW mutae et magnae vae s va Appa, va La na, va Fmna, va Aua, va Aema. Va Appa est te R et Budsum; va Latna te R mam et Capuam; va Fmna nte Rmam et Am-
5
ner m et Brun s ()
num; va Aua nte Rmam et Genuam; va Aema nte Amnum et Pacentam. Bundsum, Capua, Amnum, Genua, Pacenta, sta magna oppda sunt Ub est sta? sta est pope Rmam scuum quo que pope Rmam est. Bundsum nn est pope R-
10 mam, sed pocu ab Rm va Appa onga est Va a
_
pro m pru ab Rm longus a um
na nn ta onga est quam va Appa Quam onga onga est va Fmna? Neque ea tam onga est quam va Appa. Tbes uvus nn ta ongus est quam uvus Padus Ccum oppda m sunt. Ccum Rmam est mus 15
antquus. n m Rmn duodecm potae sunt Pota Pot a pma Rmna est pota Capna Ccum oppdum
rum opp ()
@ opid
=
uoe 2 a magnum stum
cuum mus nn ongus est quam ccum Rmam 41
LS
ectca
oppdum
a
0 oppd a
ad (+ )
ab (+ !
t t )
Ius
la i st pop sculum Ab oppi scul a vam vam nn onga va st Ecc Hlus t quattuo quattuo sv s v in vi Hlus ab opp a vlam suam t Domi nus t s s ab opp p a vllam unt Dominus n lc
20
c st Duo sv lctcam cum omin potant Sv qu lctcam potant sunt sus t Dvus Hlius nn in umerus
vi ambulat sv um potant Syus t Lan am bulant Syus saccum potat t Lan quoqu quoqu saccum
saccOs rtant se rtant
Ldr
ehunt por ehunt portan tantt ab ad .
potat Syus t Lan L an us saccs in ums potant Sacc qus Syus t Lan potant magn sunt s saccus qum Syus potat nn tam magnus st uam saccus Lan Quattuo s s ominum ominum t us saccs ab o op ppi pi a v am vhunt
=ab ante , u h Q ante ctes tters Q
Iius in lcc st int sum t Dvum sus st ant Iium Dvus post post um st Syus t L Lan an nn ant lct lctcam cam s post ctcam ambuant Vnitn I lius vl? Nn vll vnit n n vnit Hlius? Ab
u?
opp op pi vnit Qu it Hlius? A am it Post um
ante
+
st
+
0
unde?
scuum st ant um st vla 2
2S
30
3S
VI
4
pud sunt
tum timet Mdus est malus sevus qu numms do do
us
min n saccul su min su habet. Dominus se sev vs s mals ba ba cul vebeat; itaqu itaquee se sev v mal dominum et baculum eius tment Dvus autem bonus sevus est, neque is Mdum amat Dvus amcus Md nn est, nam sevus
45
1
so
sunt = cu
·8 -u _ bonus
. . u ut t = s sd d . . Dvus ut = Ds
bonus et sev bonus sevus us malus nn amc amc,, sed inimc inim c sunt M us est inimcus D sus autem amcus Dv est Mduss abe Mdu abest st dom domin in su su.. stne stn e in oppi pi scul?
ncus
Mdus scul n nn n es est; t; neq neque ue Rmae est Mdus, M dus, se sed d in
scu scu = opp oppd d scu scu
vi Latn inte Rmam et sculum nde venit M dus?? scul venit, neq dus neque ue is ad vam l l t Qu it Mus? Rmam t sculum post eum est, ante eum est Rma. Mdus vi Latn scul Rmam ambulat. Etiam Conlius, amcus Ili, in vi Latn est inte Rmam et sculum nde venit Conlius? Is nn scul, sed Rm vent. Qu it? Colus nn R
ss
Ilius slus nn est, nam quattuo sev apud eum sunt su nt Mdus nn est apu apud d ominum, omi num, nam s domnum
mam, sed sculum it Rma post eum, ante eum s culum est culum est Co Colius lius n equ equ est quu quuss qu Conlium Co nlium
veht pulche est lius et Colius Col ius ad a d vls sus eunt. V a ubi V u bi lius habitat pope pope sculum est. bi habtat Co Co ius ius?? Is scul habitat am Ilius pope lam suam est Se qu lectcam potant fess sunt. Dominus autem fessus nn est, nam is nn ambulat lius ab s et Dv pottu pottu,, itaqu itaquee is fessus nn est ess ess sunt Sus et L Lande ande,, nam i
cus
scu ab oppd scu
(
scuu
C D ®
t sc st scu t scu C scu scu t
scu = a oppdum scuu
ssus - -u us b rsO t Dv por rsus t Dvus Hu rtnt
43
CP. VI
dus magns saccs umers portant, neque vacu sunt cc qu Sr et Lan Lan-dr = sacc qu S qu Su u et an ande derr poant accus qu andr r= = ccus quem quem Lander tat i u vehi = equus eu ve vehi hitt
65
sunt, sed saccus quem Syrus portat nn tam magnus est quam saccus qu Landr porttur Itaque Syrus nn tam fessus est quam Lander Lander Corniu Corniuss nn est fessus, fessus, nam is equ vehitur vehitur lius ectc vehitur vehi tur Serv ambu lant Domin vehuntur vehuntur Mdus ambulat, nam is servus
70
est nequ nequee equum habet.
r fl ,Vi
.
.
:
sacc! Sacc qu Syr et La Landr ndr portantur magn
;. '
/1,
ius prope vllam suam est. Mdus autem, qu do minum rtum r tum timet, procul proc ul V Vl l Hli abest Dominus ser serv v mal timtur Mdus prope Rmam est; iam m Rmn ab e dentur et e t porta Capna Capna (Is qu vi
po
U
Latn venit per portam Ca Capnam pnam Rmam intrat intrat)) Cr
n
Rmam it M Mdus? dus? Rmam it, i t, quia Ldia Rmae habi
er pom -
am (): ac am a c
tat, nam Ldia ca eius est Mdu Mduss Ldiam amat et
Mdus ab a = e Mdu aa aatt
ab e amtu amturr. Mdus Rmam voctur ab amc su, quae mina est pu1chra et proba. Itaque is fessus nn
75
80
est et aetus cantat: aca a ca ea
NO v lg lga a est Rmam, Rmam, ub ub ami amica ca habtt habt t mea ph phra. ra.
id Lydi nn aud = Lydia id nn audit
Sed id quod Mdus cantat Ldi nn audtur! am ius in vl est et ab Aemili bersque laes salttur Cornlius scul est Mdus autem Rmae salttur
85
est ante stium Ldiae Mdu Mduss stium pulsat Ldia L dia mperat: Intr" Mdus per stium intrat et amcam suam salta saltat: t: Salv, mea dia! Ecce amcus tuus qu slus Rmam ad t venit." 4
9
P VI
Ldia L dia verbs d decttur umque satat
"0
amce amc e salv salv! ! bi est domin domins s tuus?"
9S
Lydia eb Md dlec eba Md Lydiam dlecan
=
dus: Ulius in vll est apud serv servs s sus neq neque ue is iam meu meuss dom dominu inuss est!" erba d Ldi laet audiuntur.
GRAMATICA LATIA Prasts lus vl a pp; a anl. Ursus an IO s an ; an vl. 10 vus st IOl s ps ; ps v. a nt Ro Capu nr srv sa s re Rom prp V1l; prp Crcum pp mOrus s crum mn Mus s amc su nn apu mn 05 Mus per pr Capn Romam nra pr os praps o n s . rap raps s o on nss Ab ad sun praps cum aOsvo: ad, ante, st, nt nt re re crm crm er, . prapsons cum abvo ab/ m n, sn (v cap v 0 Q Mus? Mus Rom . Quo Cus? Is sul . U vn Clus? Cus Rom vn Un vn Mus? Is su vn Ub haba La? La Rom haba Ub haba Cr liS nlus? Is sul haba. AOsvus Rom su Capu Bruns s ad ppum aum. Abvus: Rom su Capu Bruns s = b ppo o. 20 Lvus ( = gnvus) Rom sul Capu Bruns s n ppo o.
na paepiio ) duae paesiions
a
s
a
Os
-a
a
a, ane a, s acc cc.. ab/ + abl.
quo? Roscul unde? RomsculO ubi? Romcul
: - 0 �O 8
ppdu
0
i
-
45
. VI
u
- a
-
-a u -a
-a -Os
a -
a
t
tv pv
Srv sacc pra = Sacc pr srv
ab/ -0 - -
-t
tur
ng.
[] u
t
u
a
nt ntu
r.
2 tu
[3] itur
unt
[4] tu
-untu
Srv sacc pra = Sacc pra srv
125
Pra pra Pra pra v vrb rbum um c v u m s P Pr r pr pra a '' s v vrbu rbum m p a s s v v u m cvum Passvum Exmpla [ ] Amiia lium l ium am ab o am am Par 30 mr lbros am ab is am am ydi ydiaa vrbs vrbs Md dlc [] I Iia ia puros non vid vid nqu nq u ab is vid vid Pur Iliam non vid nqu ab vid [3] Dvus sacculum in mns pon sacculus in 35 mns pon Dvo Pur rss in aqu pon rsa purs in aqu pn rnlius quo v [4] Ilia puros aud nqu ab is aud = pur Ii aud nqu am aud
PENSM A Iiuss ab pp Iiu ppid id sc scul ulo o ad ad v v- su- i l lla la i ius us pr pr sculscu l- s Iius in lcc lcc s in inrr rsrs- Dv- Dv- Dminus srvs srvs pr- pr- rsus Dvus non saccos pr- sacc- Sro andro pr pr- - Saccus qum andr p prr- non am par par vus s quam saccus qu Sr Sr- p pr r- - Mdus non s apud dmin- nam srvus mus dminum im- Dmi Dminus nus sr srv v maJ- imim- Dminus s srv rv- maJ v vc c nqu n qu ab ab o o aud aud- - Srv Srv- ma ma- dm dmin- vc- n nqu qu um um aud- Quo Qu o i Mdus? Mdus? Rom Rom i nd vni vni? ? Mdus Mdus scu scul l v v ni An An Md Md- s Rom Romaa sculum ps ps s s rnlius rnlius
46
CA. V
non culo Romam Romam ed Rom- cu cull- t nam cul habtat Cnlu non ambulat ed equ- veh veh- - Lyd Ly da a aca aca Md Md RomRom- habta habtatt am Mdu Rom Rom aud Lyd yd- et M Mdu du am amc- u- a at t- et ab amc u a a t t nam na m Lyda Lyda Md Md- am am- et ab e- am am PENSVM B t taa non non Rom Rom ed ed Ro Roma mam m et ven vent t lu? lu? culo vent et vll llam am t Du e ev v eum S Su u et Lan L ande de qu le lect ctc cam am ambulant duo tant tant Sac Saccu cu S non mag magnu nu et et acc accu u qu La Land ndo o ttu ttu Su non ta et quam quam ande ande Mdu dmnum non non et nam Mdu dmnum tum tum Mdu Mdu ev evu u [= mbu mbu et et Md Mdu u et lu non ed ed nmc nmc unt Va Latn Latna a quae et Ro Roma mam m et Caua Ca uam m non ta et quam a ambulat Mdu Mdu? ? I Romam ambulat aca eu Romae Romae habtat Cnlu [= e ed d C Rom culu culum m culum et eum eum eum et Roma Cnlu equo non lu et Cn u ad vll u PNSVM C mbuane Ilu? Q Ilum tant? Qud tant Su et Lande? Unde vent lu et quo t? Quo t Mdu? tamne Cnu culo Romam t? Ub habtat Cnlu? C Mdu laetu et? Quae et Lyda? Qud habet Mdu n acculo uo? untne amc lu et Mdu? um porlal vebum avum et?
n
o via ms ora lcca saccs ms amcs inimcs qs aca ongs mas fesss cim n n a ambla vh m na a qam ne oe ocl ab ccm a an
a e nam aq aem n? q6? aeii
vu
cvm avm
47
CAP V
CAPITVM SEMVM
PVLLA T R RSSA I ante ns ns tene
t9l t 9l et
l i prslo cuus
�
_ idt
I
i vrum um epectat Aemila laeta nn I
et quia I liu abet nam Aemlia virum uum amat bi et Ilia? In cbicul u et IUla uae la et ic roam ante num tenet t enet Pella lacrimat: n ocl
.�
aa
cce Mcu et Qunt an cce ante te tum v vae ae Puer I I- lum epec epectant tant Mter nn e ett ap apu u l l ea in pe
5
eu unt lacimae
oss a he
=
p
Ilia peculum mit et ante ocul tenet Puella in pe pecu cul l viet et nteogat: tne feu n me me ?" ?" ei autem rmu rmu nn nn et Ilia rr lacimat
10
Sra S ra tium cubicul pulat in ubiul (a)
_ ex ubiulO
laud api hus
hus
_ G h
48
h
Ilia: Int" Sa S a tim apet et in i n cubicu cubiculum lum intrat neq neque ue ti um pot cauit Ila Sam t n n pecul pecul viet Sya S ya nn viet lacrm Iliae nam p p ella nn nn vertit Sra: S ra:
n houm IUlia " "0 h et mea pella Ven n
15
CAP V
a pera Claude tum!" Aca pret 20
la Nu u eu oedu et Sra?" Sra oedu? m ru et nu uu."
i osus : non
fedus se sed d fomosus fomosus
a vertt a Sra lacr vdet Sra Qud et ea la? Terg ocul! E laeta!
est su ! (p)
Nu u a ru e qua eu." 25
la Sed nu tuu nn rmu et" Sra Qud? Nnne ru et nu eu?" edu e cce ec Sra la pecu ee ate Sram quae u
UU
n peul vde Anla ocul caudt et taet I
Ecce u ad vla advent Serv lecca ante tu pnu aer f alat Salvte fl!" et fl alttur Sav pater!" lu abuat ad u quod ab tr apertur
Dou per u n vlam nrat ot eu venunt 35 Sru e ader qu du a porant tru
advet = ad . ven ven sav sav sav, pater ) sav, )
ostus = sevus qu ostum apet et c1audt in v v\
po e tu claudt. Uru et Dvu cum lecc vacu dcdu. uer acc pn q erv portantur dent et nerrogat: Qud net n acc?" 40
pnus -a -um nes n es
=
+
vacuus
n. . es estt
u repodet ac que Lader portat Lader!! " la nu au pe Lader
nsunt
untt n. . . sun
Lader accu pn ae lu qu aper eu
eum eu m saccu saccum m
u Vdte puer h accu pnu mlrum
h saccus saccus < c apud m) est '
e "
=
49
CA VI
= x ant a, i, 0 u h an cs litts
e
ls mlm e sacco sm se v ad Mrcm: 5 Ecc mlm m Mrc" s Mrco mlm da. Par lo so s o magm mlm da da a am m Mrcs mlm hab q Qis mlm hab. ls Qim ad se vca i mlm da. ls Qio mlm da am
QutO QutO
Mrcs Qis mla hab.
50
Mrcs: Qd s i sacco Syri?" s: I sacco s pra is Ap saccm Syr! V Vde de pri: h saccs pes s prorm." ls d pra sacco sm Ecc prm m Mrc m Qi." Par s SS pra da Fl Fli i qi am 55 o solm mla sd am pra hab lai s Srvi
sum anum nq n qu. . nqu
am q mla q pra hab.
dn
Qits: Eam srvis d mla pra par!"
( s s
ls Syrm Leadrm srvos ad se vca is
d! date (mp)
mla pra da Dms srvis mla pra da ad
ad ..
Aa lio osculum da
Amla cm Del e prslo i rm ra laa
6
ad lm ad mq sala Amla vro so osc lm da ls Ama osclm da. ls Qd ag la?" Amla: Rss carp i ho."
65
ls: Crr hrm pri vc a!" Qis crr. Mrcs o crr sd ambla. ls mpra: Ag! Crr Mrc!" Eam Mrcs crr. Pri pr prslm i hrm crr lic am plla o s. Pi x hro pr 70 Mcus Quus amua cu
o
prslm rm ambla.
V
ru lia neque neque in hrt neque n n erl erl et." Aemilia tne Sra n h?" Qntu N Nn n e et. t. Nlla anilla il et." 5
Aemilia: Nn lum lia, ed etam Sya abet D la ad ubiulum lae la lae " lia ad ubulum liae t, tium ulat, aet, n ubiulum intrat. nn l lum um la, ed et etam am Sa
unt tf p)
et ul ul l lae ae l unt larimum. 80
Dlia: en n trium, la! l ate tuu t ex etat etat la ul et num teget, ram mit ubiul exit. Sr Sraa et Dla t eam exeunt. la n trium ad
85
lium urit eque ulum dat. lia e ra. Nnne uhra et hae a?" liu Nlla ra tam uhra et quam lia mea" liu liae uae ulum dat. amne larimat lia?
x it -it
ntrt ex- elque hc rs = r ue (pud (pu d m) es
e
mne
mm laeta et et de. lia Num nu eu fedu et?" 9 liu edu? mm ta frmu et quamh mlum mlu m e mlum tuu tuum, m, la la." ." Pate Paterr lae mlum magnum et rmum dat la mlum teget et ante
95
ul tenet. lia "0, quam 0um et h mlum!" Puella laeta ml u ulum dat! liu um etiam tuum et, lia." lu e
hocmaum=mumq he pud m est haec h h s hc rs hoc ma ma
e
e : i i
irum da dat. t. am uella et mlum et r rum um habet. Aemlia: Etiam anill me mla et a d!" 51
P V
i
( eS) ni
? puer pue
Hlius ancils ad s ocat et is quue ma e pira dat Ancil Ancilae ae aetae ex tri exeun exeunt t Cui Hius mlum dat? Puer mlum dat Puer cui
1
Ilius mum dat es ius eius Cui Hius scuum dat? uelae sculum dat Puella cui Hius sculum dat lia eius est
(d < t
sev
ni ni
ppi ppi
-
GRMMTC LTI ] Masculnum Ilus sv6 (So) mlum da Ius sv (So ando) mla da Sv6'' da v u s sngul Sv6 snguls s s S' s dav davus us pls Davus snguls 6 plls B] Fminnum Ilus ancll (Sa) mlum da Ilus ancill (Sa Dla) mla da ncll s davus snguls ncll' das pls s Davus snguls plls C] Nuum Fluvuss ppd6 auam da Fluvu Fluv ppd ppd auam dan ppd6 davus davus snguls snguls s ppd' s davus pl s Davus: snguls 6 pls ENSVM ENS VM Ilus Mc-, Mc-, ll- susu-,, mlu mlum m da Ilus Mc Mc- Qun Qun, , lili - su mla mla da Ius am am s sv v- su- S S- Land Land, , mla da ml mlaa oscul osculum um da ml mla a v v su Il Il- osc osculu ulum m da Ilius mi mill- osculum da Ilus Il Il,, f su-, m lum da nu solum Ila sd am SS- Dl-, ancll su- Ia m suml l su su osc osculum ulum da!
5
105
0
115
20
CP V
PESVM B Iliu ad vllam ti tiriu riu oti otium um t p p um um Sa Sa o va vau, u, d d unt Iliu V Vidt, idt, pur pur au plnu t E mlum tuum, Mr Mr" " Iliu I liu Mr o mlum Iiu i i no no mla, d iam pira dat am a m pu pur r mla pira ab abt, t, d rv rv mla pi pira ra ab Dmi ab Dmiu u rvo rvo ad va vatt t quu mla t da Ilium t dat Iia ab ab Pu Pur r no Amilia ad Ilium ambula amb ula d in rum rum [ in rto] 1lia non t, a in ubiulo ubiulo uo uo t t Iia non non rd rdt, t, d in iu unt unt Dlia I r rio io pa parr tuu , 1lia 1lia"" Ilia [= x] ubi ulo ad Ilium urrit t [ Iio] oulum dat Iia ram r am a Ilium Ilia onn ra [= pura ? PESVM PES VM C Qum pur xptat? Vi 1liu Rom? Qui oium aprit t audit? Quid i i a? Cui Iliu mlum prmum dat? Cui Amilia oulum da? En lia i ro? Quo i Dlia? Et 1lia oa i ubiuo uo? Rd Ilia? Quo 1lia urri? Quid Iliu da ia ua?
VOcb Ocbu u a: uus acima spcuum osiius mum pium oscuum mosus pnus xsca n acima ai caudi i g adni ins da adi cui xi s s hi hac hc immo nonn? . . nqu n qu . . n nqu qu soum Hc
is cui daus
53
VM AWM
C V
BN
r
I
. \ : Q
TABERNA RMANA
,
gemm
mgIt
e be, a n tnm quI is quI
=
o
anus um gemma
ne um mgts ne mItum
e ab! a va
emit que
qUI
54
+=
vndit ee que
iqu
=
Ecce taberna Romna, qu gemmae et margartae mtae sunt ius est haec taberna? Abn est Albnus hanc tabernam haet haet QU tabeam habet tabern ris est Ans est aernrius Romns gemms et magats vndit Ai taenri libos vndunt, ali 5 mla et pia, ai rss et lia Gee et margartae sun ornmenta nlus cum gemm omenum plchrum est tiam nea cum margarts omentm est Lnea sine margats non 0 est omentum Mtae minae ae in hc amlant ante tabernam An consistunt, nam minae onens dlectantur Eae quae magnam pecniam pecniam habent multa omenta emn Quae nlam aut parvam pecniam ha bent oenta aspiciunt tantm, non emnt Etiam 5 vi vi mt mt ad hanc taernam adent adent Qu magnam magnam pec
V
niam haent onmenta emnt et mins dant; cte ss aent. Fminae qm vi magnam pecniam haent mta onmenta vis ss accipint. 20 Aemla cis v pecnioss est mlta onmenta a eo accpt Aemilia nlm n digito et magats in co taqe aia omenta haet ns digitm Aemiiae onat magatae clm eis oant. Fmi nae gemms et magats nlsqe oant. 2 n v ppe taenam Aln v et mina amlant. QU v et qae mina? Est Mds q cm Lydi ac s amlat. Mds est ses IU, sed dmi ns eis Romae non est. Mds sne dmino so cm min mos in vs Romae amlat. Lyda onmentm plchm in clo haet. Qd 30 onmentm? Onmentm qd Lydia haet est lnea magatm Clm Lydiae magats plchs on t Lydia atem nlm alid omentm haet qia pecnosa non est neqe pecnioss est amcs eis. 3 ecnioss est q magnam pecniam haet. Alns clmat "Onmenta Omenta min m Onmenta Emte omenta Lydia consistit cosqe ad taenam Aln vetit Lydia ta taena enam m aspi aspicit. cit. Mds non cons consisti istitt neqe neq e ta 40 enam aspicit. Lydia "Consiste Mde Aspice illam taenam 0 qam plcha snt ila onmenta Lydia taenam Aln dgito monstat. Mds s vetit taeam
bi di b b nisus : p. es = mgnm nim b
qu? /q qu? quo amenum
ius qu
=
is qu
i be = be que H es
55
C. V
det cum Lydi ad tabenam adit Mdus et Lydia ante tabernam consistunt. consistun t. AbInu AbInuss Os salta saltatt et margaIt margaItss 45 Albnus Lydi () argats ostedit h oc vgint = x (20) sing i he h p h h p hee he
in lne ante culos Lydiae tenet: AlbInus Lydiae mar garIts stendit. AlbInus: "n hoc omento vIgin margarItae mag nae sunt. Nonne pu1chrae sunt hae margarItae? Mdus: "AIca mea muts margarIts habet.
50
Lydia "n hc tabe multa alia ornmenta sunt. aspc! aspc! aspc aspcn h hos
AlbInus s trs nulos sine gemmIs stendit: "Aspi cite hos nulos! Nonne h nuI pu1chrI sunt? Mdus et Lydia nuos aspiiunt.
h he he hs
Lydia: "n hs nuIs gemmae n11ae sunt!
55
Mdus AbInum interrgat: "Qut nummIs constat u uo anulus gemmatus anuIus um gemma
nulus in quo gemma est? AlbInus Mdo nuum gemmtum stendit. AlbInus: "Hi nulus centum nummIs constat. Mdus: "Quid?
hi he h g huus sstertus nummus
AlbInus: Alb Inus: "Pretium huius nulI nulI est centum ssterti sstertiII .
hi anulus, hun .ur, abl hc a.o tus -a u = t mgnus tognt = L (80)
AbInus: "mmo parvum pretium est! Aspie hunc
=
-
Mdus: "Centum sstertiI? d magnum pretium est! nuum: in hO nulo magna gemma est. Tanta gem sola ctogint sstertiIs constat
65
Mdus: "Num nulus sine gemm vIgintI tantum ssterts constat? AlbInus non respndet. Mdus, qu alium nulum gemmtum pst AbInum h nulus anulus qu qu estt he es ilIe anulus anulus qu qu HUe est
56
videt: "H nulus pu1cher non est Qut sstertiIs con stat ie nulus?
7 0
CAP. VII
Abus: Qu nuus?" Mdus Ille post t t Quantum est pretium ilus nu l?" Mdus nuum post Abnum digit mnstrat.
quntus -a u = qu gnus lle, ge lli. ace lm -
Abnus: Ie quoque nuus centum sste ssterts rts cn7S
stat. Pretium ilus nu tantum est es t quantum huius; sed a ca ca tua hunc nulum amat, nn ilum."
tnus tn us qunus = r gnu gn us qu
Lydia nulum gemmum ante ocus ocus tenet Lydia "0, quam pulchrum hoc mentum mentum est Illud mentu nn 80
t
pulchrum est quam hoc,
neque ia gemma tanta est quanta est quanta haec" Mdus Tanta gemma ad tam parvum nulum nn
Il -a -ud: e an anlus lus (m) l g ( . u ona entu en) onaentu
convenit." I
Lydia, quae haec verba nn audit, Md digits sus ostendit, in qubus n nu nul l sunt.
85
qUi, ablplur s
Lydia Aspice, Mde Mde!! In digits me mes s nOll sunt nul. Aliae minae digits nulrum pns habent me digit vacu sunt!" Mdus Sacculus quoque meus vacuus est" Lydia nulum in mns p6nit In oculs eius eius acmae
9
sunt. Mdus, qu acrims acrims det, saccuum suu in mns p6nit neque vacuus est est sacculus, sacculus, sed plnus Md? In e nummrum! Quanta pecUnia est in saccul Md? nummrum! nngint ssterti sunt Mdus Ecce ssterti nngint."
9S
Albnuss Se Albnu Sed d nngint nn sats est Pretum nul
nonagnta = xc (9) sser nongnt;
HSXC
est ssterti centum" Lydia D huic taberi centum sstertis
hi ha ho, dt
57
P VIII
Mdus: "Id nimis magnum pretum est! Ali taber taber n nuum gemmtum octgint sstertis vndunt. Albnus: "QU sunt il taber?� qu iiqu sing IIud p
1
Mds: "Qu in alis vis taberns habent.
qu
Abnus: "Quae sunt iae viae i quibus ilae taber nae sunt? Et quae sunt ia menta qae in ls ta berns parv pret emuntur? Nn sunt menta Sed aspicite haec menta: hs nls hs gemms hs 105 margarts! Haec menta proba snt! Neque pre tium hrum rnmentrm nimis magnm est! Mdus: "Acc "Accipe ipe num numms ms nn nngin gint t aut nl1 nl1ss !
cci! cci! cci cci
Albns: "Num h nngint sstert sunt? Mdus: "Numer es!
digitu iu
digiu quu
110
Albnus numerat sstertis, qurum nmers est nngint . Albnus: "Sunt nngint. Mds: "Satsne est? Albns nn respondet respondet sed nmms smit Mdqe Mdqe 115 nuum dat. Abnus pecniam accipit et Md num vndit ssterts nngint. Mds s ad diam vertit: "Accipe hunc nulm ab amc tu . . Mdus nulum in digit diae pnit. In u digit? In digit medi Mdus: "Hi nuus ad digitum tuum nn convenit. nulus nmis parvus est aut digitus nims agnus! dia
quatu u =
58
I
4.)
"0 Mde! Digitus medius nimis manus est
Pne nulum in digit qrt!
120
C VIII
125
Mdus nulum dgt Lydiae qurt pnit nuus satis magnus est et ad dgtum convenit nam digtus qurtus nn tantus est quantus dgtus medus. Lydi Lydiaa laeta dgtum suum aspcit et amc su sculum dat Mdus et Lyda tabern abeunt. Lydia, quae R
10
mae habitat Md vam mnstrat Albnus rrsus clmat " rnmenta rnmenta et als virs pecnss qurum acae nlla aut pauca rnmenta habent exspectat.
1
10
1
150
GRAMMATICA LATIA P6O q qu, ilk A] Maslnm. Q sam prtat? Srv sam prtat. Q srvs? Srvs qu sam prtat st Syrs Is/il ss sa prtat. fs srv vat sm? Srvs Ils vat st Syrs. Ils srvm vat ls dmns srv st. srv? Syrs st srvs ius dmns ls st. fs dmns eius/illus srv st. fls srv mlm dat srv? Srvs fs m lm dat st Syrs. s eil srv mm dat. Sas srv prttr. A qO srv? Srvs q sas prttr st Syrs Sas a eo/il srv prttr Srv sas prtant. Q srv? Srv qu sas prtant sn Syrs t Landr Ii srv sas prtant ls srv vat O srvs? Srv quOs fs vat snt Syrs t Landr. fls eos/ils srvs va. ls dmns srvO st QO srvrm? Srv qO dmns st ls snt Syrs t andr ls dm ns O srvrm st.
m proome ( d prooma grs omvs
iS is iS ? qu. ? i srvs ilk ses
=
accss
eum ilm gs
cuiuss e il cuiu ilus us
davs
cui dil d ill l
abs
e rs omvs quj ij ij U
accs3vs quOs eos e os il ils s
gvs quOm em iI
59
CA VII
dvu quibu
btvu qibs i
Siguri: miv quae ea il ccvu qm e
geevu cius ei ils dvu i e iU iU bv q e i ri omiv qe eae i ccvu qus e l geev qrm erm ilm
dvu quibuss is iUs quibu bvu quibus i is
gui mivu quiqd id iU qod
?
cvu ququod ud quod
?
60
IOlius ser ma dat. Q ss? Ser q IOlus mla dat sn Syrs et ander. I . sers ma dat Sacc ser orantr q ses? Ser q sacc portantur sunt Syrs et Lander Ab ses sacc portantur [] Fminnm Anci abes Q ancila? Ancia q abes es Syra ancila abest Olis ancill oca Q anciam? Ancia q Ois oca es Syra Syra. IOlis anciam ocat lis domins ancill est ancilae? Syra est ancila domins IOlis est I doins f ancilae est IOius ancil mlum da. ancilae? Ancila IOlius mlm dat es Syra IOlis ancilae mm dat IOlis ab ancill saltr q ancill? Ancilla q Ilis salttr est Syra lis ab ancll salOttr Ancil absn Q anciae? Ancilae q absunt sunt Syra et Dlia / ancilae absun IOlius ancil oca Q ancills? Ancillae q IOis oca s Sya e Dia. Oius / ancills oca lis dominus ancil es Q ancilrm? Anci lae q dominus es lius sunt Syra e Dia. IOlius do minus ancilrum est IOlis ancill ma dat. Q ancills? Ancillae q Ilis mla da snt Syra e Dia. I ancills ma da Ilius ab ancil sattur q ancils? Anciae q is salOtr sn Syra et Dlia Ab f ancils Ilius salOttr [C] Nerum Q est est nlus? nlus? ns es rn rnment ment Q rnmen rnmen m? nls es menm q digitm rnat rnmenum pchrum est Q Ldia in coll haet? rnmen habet Q mentm? rnmentm q dia in coll habet est lnea margartrm Ldia rnmentm amat
55
60
65
70
175
80
185
CAP VIII
0 90 9
1 95
200
205
20
Pretium ment est HS (= sstert) c. Cuius ornen? mentum ius pretium est HS C est nuIus Pretium eius iUus rnmen est HS c Fuvius ppd aquam dat Cui ppido? ppidum cui u vius aquam dat est Capua. Fuvus eil ppido aquam dat Crnlus in parvo ppdO habitat n quo ppid? pp dum n quo Crnlus habtat est scuIum n e61il ppdo habitat Crnlus Q ppid prpe omam sunt? stia et scuIum s Ea ppida prpe Roppda q prpe Romam sunt Ea mam sunt Albnus ornment vndt Quae ornmenta? menta quae A vndt sunt aui. E Ea ail omenta vndt A Pretum oment6 est HS C. QuOm mentorum? menta quOm pretium est HS C nul sunt Preum eo eo-im ornmentorum est HS c Fuv ppd aquam dant Quibus pp ppds? ds? ppida quibus fuvi aquam dant sunt Capua et Brundisium Fluvi ii ppds aquam dant. Fmnae ornment dIectantur Quibus rnents? rnmenta quibus mnae dIectantur sunt margatae et gem mae Iil oments dlectantur mnae
genets
i ei ei i
davs
i eiU abltivus q e i Plrlis: nomintvus
quae ea il
accsus
quae ea l geneus
em
datvus
quis i ablts
quibus i
Pr chi Msculnu
Si NO Si NOm m h mrus 25 Ac. hunc mrum G huus mr
innum
Neutm
hc verbum haec va hanc viam hc verbum huius verb huus viae huc verbo D huc mr huic vae hc verb Abl hoc mro hc v Plr Nomh m haec verba hae vae haec verba 220 Ac. hos mros hs vis . horum mrorum hrum virum hrum verborum D hs ms hs vs hs verb Abl hs ms hs vs hs verbs
sing m
h hunc
f.
hc hui
n
hoc hoc
MC
plr. m
f.
n
h
hae
haec MS h ham hs h 61
CA III
Vobu obu a t gemm mrgrt trus ornmentum nulus ne dgtus cllum retum sstertus cnosus gemmtus mus urtus gnt tognt nongnt ndt onsst emt sct bt cct ot c1mt monstrt stendt constt cnent lus lle tntus untus ss nms ut onomen
62
E S S A QuQu - est Albnus? Est taberi taberius us qu- om omenta enta vn vni itt Qu Qu omenta? ment mentaa qu qu Albnus vnit vnit sunt gemmae gemmae et marg ma rgar artae tae QuQu- em emit it d dus? us? me mentum ntum emit. Qu o o mentum? m mentu entum m qu qu du duss emit emit est nuus c c preti preti um est HS c. igitus in qu qu nulu nuluss ponitur est digitus digitus qutus qutus H- ser servus vus dus, i i vus est Lydia h ser servum vum amat amat non il-. il-. Ly Lydi diaa amc amcaa h h se serv rv est, non il il .. ydia h- se serv rvo o osculum dat non Lydia ia ab h- ser servo vo amtur amtur non ab il-. Lyd H- ppi ppidum dum est sculum sculum est Brunisium Cius in h- pp ppido ido habitat, habitat, non i ia iaee h ppid par parva vaee su E S S B Gemmae et margar margartae tae puchra sunt. sunt . Aemiia muta orn orn menta lo lo Aemlia c clo lo et nulum in habet. utae minae ante taber tabernam nam Alb Albn n et o oment mentaa eius aspiciunt aspi ciunt ir o om ment entaa et mins mins dant. gem gemm mtus tus centum sstertis sstertis nul est centum ssterti sed dus tantum m habet. habet. Albnus: on ongi gin n non est est" " (xc) tantu dus Acc Accipe ipe nong nongint int sster ssterti tios os o oss " nulus ad digi tum medium medium non non : digit digitus us medius medius magn magnus us est. est. Sed ulus cnvenit a digitum IV) qu non est quantu quantuss igitus igi tus Lydia lae laeta ta digitu digitum m suum et cum do tabern . Lydia do vam . E S S C Qui Albnus vndit? quo Aemilia omenta accipit? Ambuatne dus cum dmino suo? Ubi dus et ydia consistunt? Cr dus margarts non emit? Cr Lydia num nuum habet? Estne vacuus saccuus ? Qut sstertis constat ulus gemmtus? A quem igitum nulus cnvenit?
CITM NNM
C. X
PASTOR T OS /
Hi v q i cam amblat, pstor l est. Pstor nn sls est i camp, nam canis niger cm e est et centm s s
ovis nigra et ndcentm albae.
Pstor Pst or nam ovem nigram et mlts albs habet s
5 est domins ovis nigrae et ovim albrm. Pstor o nigrae et ovibs albs aqam et cibm dat Cm n ove nigr et ndcentm ovibs albs pstor i camp est Cibs ovim est herba, qae i cam est. n rv rv est
ndcnrm
)
lbus · w + ne
-ga-g s
ov ov ov ov ove
n
g d
al
p
Oy Oy ou ovib ovib
us fuus
aqa. OY i camp herbam ednt, et aqam bibnt v, , q inter campm campm et silvam est. Canis herbam nn 0 v st, neqe pstor herbam st. Cibs pstris est ps, q inest in sacc lis pst s pnem dat. Pstor
t edut
p 1t p et
vi vi
ca s cibm dat canis pstre cibm accipit a qe canis pstrem amat 63
X p n p p p g pa pw d p p p p
u n « m ) du m v m de
f -
upu
_
In Itali sunt mlt pstrs. QU vi Appi Rm 5 Brndisium it mults pstrs videt in camps. Numerus pstrum magnus est Domin pstribus sus cibum dant Cans pstribus cibum accipiunt Post campm monts sunt. Inter monts sunt valls In camp est collis. (Collis est mns pavus.) In colle 20 arbor est. In silv multae arbor arbors s sunt. Ovs nn silv neque in monte, sed camp sunt. In silv est lUps. Pstor et ovs ovs lupm timnt, nam n am lupus ovs st. In silvs silvs et in montibs lup sunt in vallibus nll sunt lup.
up1+
nb de
ub + mbr
mbrm tt brm br m d dtt
Sl in cael est supr campum In cael nlla nbs 25 vidtur. Caelum est supr terram Monts et valls, camp cam p silvaeqe silvaeqe sunt in terr. In cael sl et nbs snt s nt sed spr hnc campm caelum sine nbibus est Ita qe sl sl lc lcet et in camp camp. .
upa
d
Pstor in sle ambulat Sub arbore autem mbra est. 30 Pstor, qu nllam nbem videt in cael, cum cane et ovibus ad arborem adit. Pstor umbram petit Etiam ovs umbram petunt: post pstrem ad arborem adent. Pstor ovs sus ad arborem dcit Ecce pstor in umbr arboris iacet cm cane et ovi 35 bus Arbor pst et can et ovibus umbram dat; sed ovis nigra cum paucs alis in sle iacet. Pstor qu fessus est oculs c1audit et dormit Canis nn dormit.
pa uba et OyS b relnqut
vbs b b
= b
Dum pstor i her dormit, ovis nigra ab ovibus albs
I
abit et ad rvum currit. Ovis nigra nigra ovs albs relinqit et 0 rvum petit; aquam bibit rv et i silvam intrat
X
Cn trt: "Bubu! Ptor cul pert ov pct ovem ngrm nn vdet Ptor ov numert: " Un due due tr tr quttu quttuor or qu qunqu nquee n nd dce cent ntum um
4 5 Numeru ovum et ndcentum nn centum Nlle ov lbe bunt ed bet ov nigr Ptor et cn ov lb relnquunt et lvm petunt Ptor ccum cum pne n colle relinqut Dum ctere ov ptre numerantur ov nigra n 50 mgn lv ub v nll et errt Ov quae am
procul ptre cterque ovibu bet neque celum neque lem upr vdet Sub rborbu l nn lce Ov ngr n umbr e In terr nter rbor unt vetg lup b et lupu vtg g lup n terr vdet 55 pe? Nn procul bet Ov vt neque lupum pum vdet Itque ov lupum nn tmet Prv ov ne timre nter rbor errt upu utem prope ovem et Ptor et cani procul
vesgum lu� lu� , , lu lu s mr rs ) m < me
b e unt upu qu cbum nn hbet per lvm
errt Lupu n lv cbum quaert dum ptor et cni ovem ngrm querunt Ptor "b et ov ngra? Age! quere ove can et reper e! Cn ove quert et vetg eu n terr repert neque ove p repert Cn ltrt 5
Ptor "cce vetg ov b et ov ? Dc m d e cn! Cn dominu uu per lvam dct
vs , vem dc dcun d dce ()
ad ove ed ov procul bet "h!! t ov ov et cani lupu lupu audunt audunt upu ulult "h 6S
P IX
Cans cu Ovs cnss e exspeca dum lupus ve-
/
n Ovs bla "Bb!
70
Ecce lupus qu ane ovem es! am ovs lupum psum dns
ane s vde Ocu lup n umb lcen u gemmae e
«
dens u magaae Pava ovs ocus caud e dens
Gnus dn duo den
dens
lup exs exspec peca. a. Lup Lupus us colum colum ovs ovs pe denbus
accu < a-cut
Sed ecce cans accu! upus s ab ove ve ad
7
canem can em qu ane lupum cnss e e dens osend. osend. u po
pus ulula Cans la. Ovs ba Pso qu am pope es cma: "Pee lupum! Ca
u
c1mo is < cIma
m
ns cmem pss aud e sne me lupum pe Lupus auem ovem elnqu e mons pe
0
Pso quoque accu e ovem suam quae n e ace aspc. In coll eus sun vesga denum lup! ace vs ocus ape e ad psem suum a Pso aeus ovem n umes mpn eamque poa ad ces ovs quae sne pe n camp ean
Pocu n mone lupus uua pt m n umS mn nni)
«
dni n ni( i() ) < d dna na mu
m m h
m -a
66
GRAMMATICA LATINA )ecinlw vocbum [] Dcn pma Vcbulum nua' dcnu hc md Nmnlvus Acctlivus <nlivus J)alivus Aklivus
Sngkrs
Prs
nu nu nu nu nu
nul nul nul nul nul
9
X
1
05
110
5
120
125
H c mod dc1anu Hc dc1anu mula vocbula a. a. Exe Exepla pla mina, pella, lia, domina, anclla, amilia, liea, pec nia, mnsa, vlla, aua, via, silva, ea, c. [] Dclni secunda Pl . P NO. A] sev se B] veb veb sev sev veb veb G sev sev6 veb veb6 Dat sev sev veb veb sev sev veb veb [A] U ses dcnan vocbula mascula: is, domi ns, vis, numeus, numms, os, nsus, mus, es, saccs, mes, amcs, oculus, camps, vs, l pus, c; pe, i, libe (nm. sing sine ) B] U vebm' dclan vocbla neua oppidm, ex emplm, baclm, siu, cbiclm, speculum, lum, nmenum, collum, peium, caelum, vesgi, c [I] Dclni eia. P P NO [A] pso ps ov [B] ov ps ps ov ov G ps ps ov ov Dat ps ps ov ov l ps ps ov ov [A] U pso' dcnan aec vocbla sl slis, mo is, c1mo is (masc.); abo ois (m) c. [B] U ovis' dc1nanu aec vocbula: pnis, collis, valls, canis (gen pl. can); nbs is (nm. sing ); ns monis, dns denis (nm. sing. < ); e alia mla. Fm nna sn ovs, vallis, nbs; mascula: pnis, colls, ns, dns.
hc d d : ut 'sul 'sul
w
w
-a
f j
{
-I-
-
-i
iw
f
i
e
-i
i
PENVM PEN VM A n ali sn mul ps ps- - Neus ps ps- mags es Pso Ps o Ili num can- e uls ov ov- abe abe . Ps Pso o es do do 67
CA X
n:
V us ast nis vis ibus b vus anis mns vis is b siv uus sO eum e nbs umb vsgium im dns m mdus nig bus ndnum s edun bibi i di i inqui a qui i uu ui imni ise u sua sub dum u . dni dn
68
nus cn nus cn e Cn Cn-- et -- p pst str r-- mnt Cibu Cibuss - es estt herb cibus ps psr r-- es p pn n P Pst str r p pnn- s s In clcl- n rb rbrr est Ps Pstr tr cum cn cn et d rb rbr r it m pst pstrr in umbr umbr rb rbr r icet icet.. Ar Arb brr pst pstr r et cn cn et um umbr brm m dt dt sed sed -- nig nig in s sll- ic icet et Nlle n ne s sl l sunt sunt In sil multe r rb br r su sun n,, su subb r rb brr- umbr umbr est nig nigr r pst pstrr- cte cters rsue ue - disc discdi di Cnis idet PNSV PNS V B Pstr et centum i sunt Ps Pstr tr ibu ibuss um et d. Cibus ium est cibus pstris est Pstr pnem Y herbm et um Sl nll in ce ce hun huncc cmpum cmpum id idtu tur. r. In cle cle n es estt in mu mutte e rb rbr rs s sunt r rb bri ribu buss umbr umbr est Pst Pstrr sus sus d rbr rbrem em ps pstr tr in rb rbris ris icet is nigr cters icet cters et silm In terr sunt lup; lupus n nnn prcu be best st Lupus in si si cibum dum pst pstrr et em ue uerun run PNSV PNS V C Num pstr slus in cmp est ut hbet pstr A u cnis cibum ccipit Suntne mnts prpe pstrem Ubi sunt ls uid est cis u it pstr Cr psr umbrm tit u it is nigr uid is in err idet Cr upus em nigrm nn st
CAP
CAPTVM DECMVM
ayss in ere ay ere voant hoins ant
er abu
iscs in aqu natant
ESTIAE ET HOMNES
Equus et sinus e et lupus, cnis et ovis bstie sunt. Le et upus sunt bstie fere, que lis bstis cpi unt et edunt. n fric sunt mult lens Pstrs fri
� t
,' �
asinus
e s m pl e e6n 6ns s nu eus a u
ce lens timent, nm le6ns nn sl ovs pstrum 5
edunt, sed etim pstrs ipss Nn bsti sed hom est pstor; lens len s · utem nn sl lis bstis sed etim homins edunt. Fere et homins mc nn sunt
ho -is m, m , p hoins inu fea bstia fea
Cnis cus hominis est, e bsti fer nn est. Alie bstie sunt vs, vs, lie piscs. piscs. Aquil est mgn mgn 10
vis fer, que prvs vs cpit et st. Avs in ere vont Piscs in qu ntnt. Homins in terr mbu-
eism
lnt Avis dus s hbet. Hom dus peds hbet.
p s s ps s m p
Piscis neque s neque peds hbet. Avis que vot ls movet Hom qu mbult peds movet. Piscis qu 15
ntt cudm movet. Cum vis vot, e moventur. Cum hom mbult peds moventur. C piscis n
cauda
� 69
CP. X
qu abua vesgia n e a pest ps
qu = qua
Mecuius
m
eo s iiu id qu iu . . .en .en . . : is ei = na na is nnus is qu veba a (ie hoins)
= =
}'
' C r� Nenus
ae is n pl aia iu Rn hois R
= Gaec hos Gaec
= vius e n pla en
u
70
tt, cd mvtr QU mblt vestgi in terr fct QU vt t ntt vestgi non fcit n hrto et in silv silv mlte s s snt Cnis s s,, qe nter rbrs vlnt, spicit Cns pse non vlt, nm cnis ls non hbet Cnis vlre non ptest Neqe pstr vlre ptest Pstr dos peds hbet, itqe pstr pst r mb mblre lre pt ptest est Hm Hmin inss mbl mblre re pss pssnt, nt, qd peds hbent, neqe vre ssnt, qd ls non hbent Mercrs tem t vis vlre ptest, nm in dibs et in tso eis e snt Mercrs non hmo, sed des est Mercris est des merctorm (Merc tr est hmo q emit et vndit) Mercris imperi derm d hmins hmins prtt prtt,, is enim nntis deorm est est Piscs neqe vlre neqe mblre pssnt Piscs in q ntre pssnt Etimne hmins ntre pssnt? Ali hmins ntre pssnt, l nn pssnt Mrcs et Qnts ntre pssnt, i non test Neptns Nept ns ntre ntre ptest; s enim en im des mris est es t (Oce (Oce ns est mgnm mre) Mercrs et Neptns de Romn snt Romn et Grec deos mtos hbent Hmins deos neqe vid vidre re neqe re pssnt De De b hminibs neqe vidr neqe r ssnt Pds mgnm mgnm Wen est. In eo ne ml snt piscs Pscs n q minis ntnt In lmnibs et in mrbs mgns nmers piscim est Flmin et mri pn snt piscm Hmins mltos piscs cpi
20
25
30
I
P. X
un Nm piscs minum e marium numee po 45
es Piscs umer nn possun
=
nm « n + ho hom m nllus hom
Piscs in aqu vvun, neque in err vvere possun, nam pisc piscss in ee sp spe e nn nn possun. Hom Hom sub aqu aqu spe poes Hom vvi, dum spra. Qu spa vvus es, qu nn spra es moruus. Hom moruus 50
neque vdre neque aude, eque ambule neque cu ee poes Hom mouus s move nn poes. Cum
vvus a u = qu vvi (v.. s = vv (v mouus a -u vvus
j
hom spa, anima in pulmns inra e rsus ex pulmnibus exi Anima es qu i pumns dciur QU aimam dci aima es Nn sum homns, sed
55 eam bsiae amlia sun Alia animla in er vvun, aa in mar
animamdcee dce e = sp sp animal lis n, li liaa lium ma is n al ali i
Sne aim nm es vvere Hom qu animam nn dci vvee nn poes Sprre necesse es homin. sse quoque homin necesse es, nm enim sine cibO
vvere poes Necesse es cibum habe Pecnam ha-
necesse es +) s edun ss (= edee) nm enim = nam nm
be necesse es, nam qu pecniam n habe cbum emee nn poes. Sine pecni cibus em nn poes. Necesse nn es gemms habre, nm enim gemms sse poes Gemmae e nn possun; sed qu gemms 65
sus vndi pecniam facee e cbum emere poes.
folium
Mecor qu nmena vndi magnam pecniam faci. Fmiae quae pecniam facere volun mena sua vndun. Avs nds faciun in arborbus; nd eum iner r 70
ms e folia aboum sun. Aquiae in monibus nds 1
P X
fa i iunt ae i iunt
l = vo) ue
cae i iun ca! cait
can
can
vvOs
nn audn in occ
72
_
d
facint In nds sunt oa As oa paint, ex qibus pa pl exeunt Canis non oa, sed pullos os pait minae lbeos paint. Mcs et Qts et Ila to sunt lia piam tenet et cm pes pi dee ut, neqe i cm puel 75 dee nt; pe enim ndos qaeunt in abibus Itaqe pela dit cm cane s Magat. Ilia "Cape pilam, Magata Canis piam capit et caudam met Pea laeta det et canit. Pue puellam canee adunt 80 Qnts "A Ilia ocem pulcam abet Mcs "Vox eius non pca est! Cans aem sp s e idet eamqe capee capee t, neqe ptest Cans ts tat "aba! Eis ox pulca non est, canis canee non ptest As canee 85 pssunt, piscs non pssnt piscs ocs non abent Cm aquia sp m lat et cibum qaeit, paae pa ae as canee non audent, et inte lia lia abum s cctant taqe aqia s epee non ptest. Neqe as neque nd aium ab aqil epe pssnt, qd ms et fs cctantu Mcs autem ndm epet et Qntm cat· "Ven, QUnte n c abe ndus est. Accuit Qunts Mcs "Age Ascende abem, Qnte! Quntus in abem ascendit; iam is sup Mcm 95 in abe est Mcs ipse in abem ascendee non adet
X
Mcs nterrgt: "Qt sun ov n ndo? Qns "Nl ov sed qat pll.' 1 Ndus es n parvo rmo Rms ndm ssnet non crssus sed tens tens es. Rmus tens Qntm ssnre non ptest s enm pe csss est Ecce ms cm pero et ndo et plls d term cadt Mrcus Qntm ad terram cadere vdet. detne 105 Mrcs? Non det. Mcs enm perterrus es. m Qnts et pll qatu sb abre cent. Neqe per neqe pu s mven. P mt sunt. Quntsne mts est? Non est. Qnts enm sprat. QU sprat mrtuus esse non ptest. Sed Mrcs em sprre non HO vdet neue enm anm vd pest. Qud fct Mcus? Mcus peers d vam c rt et mgn voce c1m "Age! Ven pater! Ius perm vcre ad e ext n hrtm. Pater m peterrtum d s ccree vdet emqe nter 115 rgt "Qud est Mce? - cus Ma tuss est . mtus. acu s "Qwn wntu us: "Qd? mrtus? de bn! Pter pse pererts cum Mco ad Qntm currt. la qqe ccrrt ccrrt cm cne s. Qnts clos 120 apet. us em cuos pee vdet. ls "Ecce cuos pet ego vvus est Mcs et Qnm vm esse vden. Pe utem mble non ptest neque enm peds em sstne pssnt; ego necesse est em prre.
rassus a um _ tenus
s
est sunt neque enim nn en aere
=
agere
Mus erterrit est
73
P. X
Qun Il p Aela Qunt pn8 det Qun i le pOn Aela Qut i let n asp aspt t tus vre
r
d a aud
[1]
2
[ 3] -
4]
esse se
po d n aud 74
m /
Quntus o in va prur e n eto ponur Aeiia iu suu o prr vide, et inerrga Cr puer ipse aure non pest ius Qunus aure non ptest, qud non est avis neque s hae! Qu vre vut neque pes ad terra adi Aeiia Quntu io in eo po aspii
25
130
GTI LATINA
jnfnv [] eHvum. lus Mrc nn vid se au poes Paer im 135 voc aud, e accurre vde 'V , vd I , accurl e, aud nfvus est. nnvus: - [ ] - - canre, pulsre, prre, p rre, nerog nerogre, re, ver vererre, erre, u merre, salre, mperre, habe, habe, are, dlere, por- 1 re, amure, exstre, inre, re, cre, ms rre, errre, volre, nare, sprre; dare; 2 rdre, vidre, resndre, hare, are, rre, mre, enre, are, movre, [3] pOnere, smere, dsdere, arpere, agere, vehere, 145 caudere, vertere, urere, vdere, emere, cssere, ose dere, bere, peere, dcere, reiquere, qaerere, vvere, ldere, aere, asendere, cadere; apere, faere, aspcere, acre, parere; 4] -re vere, audre, dormre, aperre, reperre; re (ad-re, 150 a-e, exre); Mdus servs n vu. Nm gemms oest 'Es quoque et s nvus es. [A] Passvum Mrs nn vd au poes Mrs Q 5 u l r e n le pO vdet
P X
'Po , vid 'Po vid " pn pn , 'aud 'aud n t tvus vus passv passv est est - n n vus passv passv . 1 ] [1] porr numerr vr. 160 [2] vidr, tenr [2 [3J [3] pn, em, ed, c1aud 4J [] audr, reper aperr Syra Hlia rsa Piscs numer nn possun. Syra rosam Ii ten d et. Gemmae ed nn possunt. Magnum sium parv nr videt. vid para pulla agnu siu nqu nq u apr 6 pue neque ar neque c1aud potes.
= =
nu laudr tt
Dct
'Avis ) e 'piscis ) dcnanur u 'ovis Ut 'psor dcntur 'merctor ). ' ) et 'hom ) dc1nantur hOc mod 170 . P Pl NO e en hom homin eOn en homin homin G eOn en omin hoin Dat en eOn homin hoin 7 en eOn hoi homin 'x et ps ) dc1nanur hc mod: P PIU NO. vx vc ps d vc vc ped d 80 G vc vc d ped Dat vc vc ped d . vc vc ped ped 'men, mare, anima : vd ap. XI PENSVM PENS VM A Av in erer- voant. i isc sc in aqu aqu nat natant ant Iia neq neque ue vo vo neque nat- potes. Hom Hom dus dus pedped- haet, itaque om om am bu- pot potest. est. Hom moruu moruuss s mov mov nn potest potest Sp Spr r neces se est homin nam sine anim anim nm v vv- te test st Cum hom sprat, sp rat, aima in pumn intra et et ex ex pumn exi exitt Hom
l < l l
6< p < p p p
Vob ob a: a:
asinus l bsia h fra ais pisis aquila
75
CP X
a s cauda tasus dus co us a aa u aa dus us fou vu uus a vx ctus fus vvus otuus cassus tus s ca vo at ov ac vv s a d ca aud cut ascd sus cad otst ssut vut vou vout t css st
quod g Ius
76
qu s s at at o otuus tuus e n ot otest est Ho Hoi i es vi vi nn ossut os sut De ab homin homin vi nn ossunt ossunt N N iscs iscs nu e ot otest est Pisc Piscs s ue n ossu ossut t Si Siee ecni ecni cibus e n ot otest est Pue lia can auiunt Mcus Qu Qutu tu a te tea a ca ca vi viet et Iius M Mc cu u c1 c1 au auit it Ae Aeiiia ia saccu saccu Ili i s s 5 5 et ae ae vi vie ett PNSVM PNS VM B Le et aquia sunt Vi et iae iae sunt Me Meuiu uiuss nn ho se est In aqu sut ho sut I ee ee sut sut Qui agut iscs et avs? Piscs in aqu avs i ee Avis us habe habet, t, itaque avi avi vole vole Avis quae volat volat ls Cu ho abulat o ove vetu tu Cu ho aia in intat Ho qu s s at at est qu n s sa att est Na Na siee ai si ai v vve veee test S S ee hoin hoin est est lia [= ca cat tat at]] Ilia ul ulch cha a habet Pue Pue quaeut N sut ite et folia folia abou abou In s s aviu aviu sut aut ull Avs n ulls vvs vvs se va va untus in abo aboe e et vi viet et i Rus qu u u tenuis est Rmus teuis ueu susti sustine ne nn otest otest Qutus a tea Mc Mcus us eu caee viet et est PENSV PEN SVM MC Nu etus ho est? Quis est Mecuius? Qui agunt ects? Nu ecesse est agats habe Qui est ceanus Ataticus? C aquila avs avibus timtu Ubi sut aviu? Qui est in s Quae bsiae va aiut? Qui agunt ue i hot C us Quntu sustie n otest?
TABVLA DECLINATIONVM NOMIA
Dct I s n hr a e ho horr am gn hor ae
Dt plf s
s
p
pl
ber lbr um brI br I lbr br 0
lbr br os br orum br is br is
verb um verb um verbi verb i verb 0 verb 0
verb a verb a verb orum verbis verb is verbis
vs v6s vum VOc bus vc bus
nomen nomen nOmn s s nomn nomn e
nomn a nomn a nomn um nomn bus nomn bus
mar e mar mar e mar s mari mari
mar a mar marr a ma marr u ma um m mar bus mar b bus us
rs r em r ei r ei r
rs rs rrum rbus rbus
f
hOr ae hor
p hOrr ae hO hrr s h horr r ho rum um hors hors
a
sOl em sOl s li l i sl e
sOls sOls sOls sOl um l bus sol bus
l leon em leon len s leni len i len e
leons leon leon m ln bus ln bus
vox 6em Vc s VcI vocc e vo
nAy s nAvv em nA ny s nAyi nAy i ny e
nvs nvss nv ny m ny bus ny bus
urb s urb ur b em urb s ubi urb e
urbs urbs urb ur b u um m b bus ub bus
mons mnts mntem mnt em mnts mnts mnt s mntum mntum mnti mntbus mntbus mntee mnt bus mnt
abl Dm I n sOl g
abl n a
g t abl Det IV n cs us a
se us se um sei serv se rv o serv se rv o
i se os se se or orm m seis seis
V
cs um um cs s cs UI cs
cs s cs s cs uum s bs c bus
c c c s crn crn
g t abl D I 1: i m ! magn ma gn a s n magn us a
ge d p
abl n a
ge d
magn um magn magn ma gn o magn magn o magn i magn ma gn os magn om magnis magn is magnis magn is
abl De I iv ! n gray s a
ge d p
abl n e gn d
abl
grav em gray s gravI gravi gravs gravs grav um gray bus gray bus
magn am magn magn ae magn ae magn ma gn magn ma gn ae magn ma gn s magn ma gn ru rum m mais magnis
grav e grav e gray s gravi gravi grav a ay a av m gray bus gray bus
c u c ua ua c uum c bus c bus
ds em
ds ds drum
de di
bus
dbus m
ma g n u m
U us
magn um magn magni magn ma gn o magn ma gn o magn ma gn a magn ma gn a magn mag n or orum um
nll um nl us nll i nll nl i nl os nll orum nllis nll is nll s
ma g ni s ma g ni s
!
n gn ng nss ngentem ngent s ngenti ngenti ngents ngents ngent s ngentum ngent um ngentbus ngent bus ngentbus ngent bus
n ngn ng nss nggn n nss ngent s ngeni ngen i genti ngenta ngent a ngen a ngentum ngent um ngentbus ngentbus
!
nll a n am nl us nli nl i nll nll ae nll s nl rum nlis nl is nll
nll um nll um nll ius nll I nl 0 nll a nl a nl orm nllis nll is nll is
!
mer melor em melor s melori melor i melo me lorr e melors melors melor s melo me lorr um melor mel or b bus us melor bus
meus melus melor s melori meor e meor a meor a me1o me 1orr um melor bus melor bus
307
CoO psu al u
10g uS uS og ior -ius og issimus
aux -is aU ior ior -ius au issmus
bre isis bre iorius bev issmus
l
l
aeger -gra -gru aeior -ius aegerrimus
NVMERI
d lus us 2u 0 ae 3trs ia 4quanuor 4quanuor 5qUque 6sex 6 sex 7septem 8oc 8 oc 9ovem prmus 2 secuus 3tertus 3 tertus 4qur 4 qur us us 5qu us us 6sexus 7sepmus 8Cvus 9us
-
e e ecem ecem eum eum 2vg 2uoecm uoecm 2ue 2uo 2 uo ia 2 3tria mia 3recm 3trgt 3trece 4quarg 4quarg c. 4quanuorecim 4quanuorecim 4 quargeI SO ququg S quecim 5qUge 5 qUge 6sexg 6secm secm 9745ovem 9745 ovem 6 6 sese sepige 7sepeecm 7sepige 7 sepige 7seput 7 seput quarg 8 8ocge 8 ocge 8uvgi uvgi 8ocOgt 8 ocOgt quque 9v 9 ge 9 g ecimus ecimus simus esimus simus 2vcimus 2uetsim us us 2 bis bi s msmus 3rsimus . 3treesm us emus emus qurigesmus qurigesmus quargsmus gsmus 2Uoecmus 2 Uoecmus 5qUgemus SO ququgsimus 3eus 3 eus emus 6sescesmus 6 sescesmus 6sexgsimus 6 sexgsimus c 7sepgesmus 7 sepgesmus 7septUgsmus 7 septUgsmus 8octgesmus 8 octgesmus 8usmus 8 usmus 8ocgsus 8 ocgsus 9dvsimus 9 dvsimus 9 gesimus gsus
PRONOMINA li li n ego d m
a
m
s s s bi sibi bs s b
Dt
n
ge
/
l n
ge
a
is e a i eum e i eius eius e ius e e e e e e e ae ea i e s s e s e a e m e e rum S !S S ! S sIS !S
r at n
ge
a
308
m
f
iqU qu ae qul iqU qum qu u lUS US cu ius cui u qu qu 1
n
um meusa um oser -r a - um tu\us us -a um veser -r a -tr um su us -a -um
s vs bs bs
n
f
m
oe
qu iqU qu iqu o u ius cui qu
m
hu huius huic hOC Ms Mm s s
f
aec ac huus hui hc ha hrum h h
hoc hoc huius hu h aec aec hOrum hs hs
i i m
I qu s qu rum qu ibus qu ibus q u
f
m
ie ium us is rum rum s ls
qu ae qu s qu qu ibus qu ibus
n
a Ius Ius ae ae iss i s
qu ae qu ae qu r qu ibus qu ibs
u u us a a ru ru ls ss
A A] Ac in/n re a malre p mavsse J matru mat rum me
p
m malte
�
l
es se se Udre udv ud vss ssee fu s U U t tru rum m e futrum es
l
m re re eg re re gsse g sse mu sse mt rum e rum e m m te tl e
eg egte
u ud u dttee
es este
me o me m m s me m e t m m mu muss m s me t
eg egs egt egmus egts t
u uds ud t umus udts ud ts
sm m es est sl ess st t
m b m m bas m b t m bamus m bas bas m m b t
egb m egb egba eg bas gb t e bmus egbs bs egb t
ud b ud b m ud bas ud b t udbamus udbas bas udb t
er m eras er t
m b m bs m m bt m bmus m bts bts m bt
eg m eg eg e g s egee t eg eg mus eg eg s eg egee t eg
ud m u s ud e t ud mu ud muss ud s ud e
er
mu mu mu st mu t mu mus mu sts mu rut
g g gst g st gt gmus gss g ss grut g rut
uv uvst uv st udvt udv t udvvmus ud udvss udv ss udvrut
fu fu st t mus f ss rut
mu er m mu eras eras mu m u e t muu erm m ermus us mu erts erts mu m u er er t
ge m ge gers ers e t geramus ger s ge t
udver m udveras udver t udve udv emus mus udve udv es s udver t
fu e m erass f era f er t eramus ers s er fu er t
mu er mu er mu e s mu e t muu er m er mus mu er ts mu er t
ger ger ge s e t ger mus g s g t
udver udver s udver t udve udv e mus uve s udver t
fu er ero o f er s er t e mus er s fu er t
l
aess 1 mo
3m t p 1 m p mmus mus 2mts mts 3m m t c 1 mab m 2 3ma 3 mab b t mba bamus p 1 m 2mbas 3m mbb t mab 2mabs 3mabt p 1 mabmus bmus 2mabs bs 3m mbt bt pc 1 mav 2avs avs 3mvt p 1 mv mvus us 2mv mvss ss 3mavrut pq 1 mav maver er m 2mveras 3maver t p 1 mveramus mav eras 3mave t T 1 mvero 2maver s 3av er t p 1 mav er mus 2mave s 3mave t
nt udii nt aud
e r r imus
e r r is is er nt er n t
ert ert ermus ers ert
309
Ci p si am em 2am s 3 am am et pl am mus 2am 2a m t tss 3 am am e nt nt eec si am rem 2am r s 3am 3a m re rett p 1 am r mus 2am r ts 3 a re rent nt peec amv v e m s am 2amvr s 3amver t p amv er mus m us 2amver s 3 amv er nt plseec s 1 amvssem 2amvsss 3amvsset sset p 1 amv ss mus 2amv ss ts 3 amv ssent ssent Pp p amlns -ants J a mt1r am t1rlus lus Spamtum -1 [B) P jn/s pes aml per r ! amtum e pe J amtu i p amo 2am s 3 am am u r p ammu r 2am m 3amaa ntu 3am ntu ec si 1 am ba r 2am b rs 3am b tu p a b mu 2a bmn 3a a ba ntu
10
moneaa m mone mone s moe a t monemus mone mone s monea nt
ega m g s ega t mus eg ts egaa nt eg
aud a m aud s aud a t aud au d mus mus aud s aud a nt
sm s s st s m muus s ts s nt
monem mon s mon e t mon mus mon r mon mo n re rent nt
egrem egre m egrs egret ret eg r mus eg ttss egrent
audem aud r s aud et et aud aud mus aud ts aud r nt
es m es s sss es t es s smus mus es s ts es nt
monu er monu er m monu er s mon er t mon er mon er mus monu er ts monu e nt
ge m g gge s ge g e t ger g er mus ger g er ts ger g er nt
audver m audv aud v e s audv aud v e t audv aud v e mus audv aud v e ts audve aud ve nt nt
er m er s fu er fu er mus er ts fu er nt
monu ssem ssem monu ss s monu sset monu ss mus monu ss s monu nt
gssem gsse gss g ss s gsse g sset gss g ss mus gss g ss ts gss g ss nt
audv ssem ssem audv ss s audvsset audv ss mus audv ss ts audv snt snt
fu sm fu sss sss fu ss t s mu muss fu ssts fu ssent
mo nln mon lnss en nss mont1rlus montum 1
egns -ents ctlrus ctum
aUd ns ent aUd ntls ls aUdtlrus aUdtum 1
utrlus
mon r montum e monum
g ctum e ctu
aud audtu s audtum
moneo mon s mon mon tu tu r monmu onmn monenu monenu r
g o r ggrs egiitu r eg egim e gimuu r gg imn imn eg ntu
aud o r aud rs audtu audm audmuu r audmn aud ntu ntu r
mon ba mon bs mon b tu mon mon bmu bmu r, mon M mn mon mon ba ntu
egba egb s egg M tu r e egb eg b mu mu r egbmn gbaa nu gb nu r
aud ba r aud b rs aud b tu aud au d b bmu mu aud b mn mn aud ba n
mb bor J m 2ma mabs bs mab biur 3ma ma bimur bimur p J 2ma mabimn bimn mbtur btur 3m ectu matlus sum 2 3 es est p 1 mt sumus 2 3 ess su ppeecm peecm 1 matus erm 2 3 eras ert plr 1 mt ermus 2 3 erts ernt peeau matls er 2 3 ers ert pr 1 mat ermus 2 3 erts erunt Civ ss 1 m e r 2m rs 3 m tu r plr 1 m mur 2m m mn n 3 m e n t u r eectu J ai re r 2ma r rs 3ma r ur plUr I m r mur 2m m r mn mn 3 ma re ntur pee I mtus sm 2 3 ss st pr I mAtI smus 2 3 sts snt pqec matlus essem 2 3 esss esset p 1 mt esmus 2 3 esss essent Pm matus Gr
mndlus
monbor monb mon bs monb mon biur monbimur mon bimur monb mon bimn monb mon bntur
eg r eg rs eg tur eg mur eg mn eg e ntur
ud r ud s ud tur ud mu murr ud mn ud mn ud e ntur
montlus sum es est mon sumus ests sunt
clus sm es est t smus ests snt
Udtus sm . e est udtl sumus ess sunt
montus erm es ert mont eramus ers ernt
tus erm eras ert tl ermus eras ernt
Udtus erm eras ert Udt ermus eras ernt
mOntlus er ers ert mont ermus ets ent
tlus e ers ert ct ermus erts eunt
Udus er ert Udt emus erts eunt
mone r mone rs mone tur mone mo ne a mur mur monee a mn mon mn monee nur mon
eg r eg rs eg ur eg a mu murr eg mn eg ntur
ud r ud rs ud ur ud a mur ud mur ud a mn ud ntur
mon re r mon r rs mon r tur mon r mur mon r m mon re nr
eg re r eg r s eg r ur eg r mur eg r m eg e ntur
ud re r ud r rs ud r ur ud r mur ud r mn ud re ntur
montus sm ss s montl smus sts snt
tlus sm ss st tl smus sts snt
udtus sm ss st Udt smus sts snt
montlus essem esss esset monl! essmus ess essent
ctlus essem esss esset tl essmus esss essent
Udtus essem esss esset Udtl essmus essts essent
montlus
tus
udtlus
monelndus
egendus
udendus
3
KALENDARIVM ROMANVM
I Au December (ds X 1. 2 3. 4 5. 6 7. 8 9 10. 1 2 3. 4 5 6 7. 8. 9 20. 21 22 23. 24 25 26. 27. 28. 29. 30 3.
12
kanda
ds ad. XX ka. a.d. XV ka a.d. XV ka. a d. XV ka. a.d. x ka a.d. XV ka. a.d. X ka. ad. X ka. ad. X ka a.d. X ka. a.d. X ka. a.d. V ka. a.d. V ka. a.d. V . a.d. V ka. a.d. V ka. ad. ka. d d ka. Fb ru ru ss tm b r t rss nu r rss
M M
A l
Smber. Smber. Nem (ds x)
kanda a.d. V nn. a.d. nn. r rd d nn. nna a.d� V d. a.d. V d. a.d. V d. a.d. d. ad. V d. a.d. d. r rd d d. d. ds a.d. XV ka. a.d. XV ka. a.d. XV ka. a.d. x ka. a.d. XV ka ad. X ka. a.d. X ka. a.d. X ka. a.d. X . a.d. ka. a.d V ka. a.d. V ka. a.d. V ka. ad. V ka. ad. V ka. a.d. ka. d ka. s s Oct Oc t b rs Dc D cm m b rs
Fe (ds V kanda
ds a.d. XV ka. a.d. x ka. a.d. XV ka. a.d X ka. a.d. X ka. a.d. X ka. ad X ka. a.d. X ka. a.d. V ka. a.d. V ka a.d. V ka. a.d. V ka. a.d. V ka. a.d. . r rd d ka. rts
l
Octob (ds X
kanda a.d. V nn. a.d. V nn. a.d. V nn. a.d. nn. rd nn. nna a.d. V d. a.d. V d. a.d V d. a.d. Id. a.d. V d. a.d. d. rd d. d. ds a.d. XV ka. a.d. XV ka. a.d. x ka. a.d. XV ka. a.d. X ka. a.d. X ka. a.d. X ka a.d X ka. ad. X ka. a.d. V ka. a.d. V ka. ad. V ka. a.d. V ka. a.d. V ka. a.d. ka. r rd d ka. A r rs s ns Au gusts No vm b rs