PENGURUSAN PROJEK (MEKANIKAL &ELEKTRIK) Oleh:
RAIS BIN MA’AT
Ketua Program Kejuruteraan Elektrik Institut Latihan dan Pembangunan Infrastruktur Ikram (ITiDi)
KUMPULAN IKRAM SDN BHD
2/5/2013
KISB
1
ISTILAH-ISTILAH PENTING
2/5/2013
Voltan – beza upaya elektrik (volt -V) Arus A)
–
jumlah elektron mengalir (ampiar -
Kuasa – hasil dharab voltan dengan arus dan faktur kuasa (kVA, Watt/kW, H.P) Tenaga – penggunaan kuasa per unit masa (Wh, kWh), 1kWh = 1 unit Ulangan – cycle/second, bekalan AC, Hz Litar pintas – persentuhan diantara dua pengalir berlainan kutub KISB
2
SPESIFIKASI PROJEK
Berdasarkan Peraturan IEE ke 16
Akta Bekalan Elektrik 1990
Peraturan-Peraturan Elektrik 1994
2/5/2013
KISB
3
PENGESAHAN SPESIFIKASI
Hendaklah disahkan oleh Jurutera Elektrik Professional
2/5/2013
KISB
4
LUKISAN-LUKISAN PROJEK
Lukisan pelan punca (key plan/location plan)
Lukisan skema (schematic drawing)
Lukisan susunatur (layout diagram)
Lukisan pendawaian (wiring diagram)
2/5/2013
KISB
5
PUNCA BEKALAN 1.
Pencawang TNB
2.
Janakuasa disel
2/5/2013
KISB
6
VOLTAN BEKALAN A.C
2/5/2013
Voltan tinggi 33kV, 11kV, 3 wayer Voltan rendah 415V 3 fasa, 3 wayer (Red Red,,Yellow Yellow,, Blue Blue), ), sambungan DELTA Voltan rendah 415V 3 fasa, 4 wayer (Red (Red,, Yellow,, Blue Yellow Blue,, Neutral), sambungan STAR Voltan rendah 240V 1 fasa, 2 wayer (Live, Neutral) Ulangan : 50Hz (50 cycles/second) KISB
7
PERALATAN DLM PENCAWANG
Ring Main Unit (RMU) / Switchgear 11kV (jenis minyak, gas SF6)
Alatubah (transformer) 11kV/415V
Papan suis utama (MSB)
Feeder pillar
Kabel voltan tinggi & rendah
2/5/2013
KISB
8
KEPERLUAN PENCAWANG
Ukuran yang mencukupi
Duct for cable entry
Trench – diisi dengan pasir
Door (single & double leaf) dengan kunci
Ventilation louvre & netting
Lightings & socket outlet 13A, weatherproof switch
Fire fighting equipment ( CO2 )
Tanda AWAS, BAHAYA, DILARANG MASUK
Sistem pembumian menggunakan tape tembaga
2/5/2013
KISB
9
RING MAIN UNIT (RMU)
Suisgear voltan tinggi (11kV) untuk menyambung dan memutuskan bekalan bagi kerja-kerja operasi dan senggaraan Jenis minyak dan gas
2/5/2013
KISB
10
ALATUBAH (TRANSFORMER)
Diperlukan untuk menurunkan voltan (step down) dari 11kV kepada 415V/240V supaya sesuai dengan peralatan elektrik Kuasa sesebuah alatubah disebut didalam kVA, saiz yang biasa ialah 500kVA, 750kVA, 1000kVA dan sebagainya Star point alatubah hendaklah dibumikan menggunakan tape tembaga
2/5/2013
KISB
11
JENIS-JENIS ALATUBAH
2/5/2013
Jenis Minyak (oil type)
Jenis Kering (dry type)
KISB
12
PAPAN SUIS UTAMA (MSB)
2/5/2013
Menerima, Mengagih dan Mengawal bekalan Memberi perlindungan Ukuran yang mencukupi untuk kerja-kerja senggaraan (minima 2’ 6” dibelakang dan tepi dan 3’ dihadapan), ukuran standard 15’ x 10’ Pintu menghadap keluar bangunan Tidak terhalang oleh apa-apa objek Jauh dari punca-punca air KISB
13
BILIK SUIS 1.
2.
3.
4.
5.
Dilengkapkan dengan alat pemadam api jenis CO2 atau 9kg ABC portaqble fire extinguisher Tikar getah jenis yang diluluskan disediakan dihadapan papan suis sepanjang papan suis, tebal minima 6mm, lebar minima 1000mm Notis ‘BAHAYA 415V’, DI LARANG MASUK’ hendaklah dipasang ditempat yang sesuai Tanda-tanda ‘BILIK SUIS UTAMA, BILIK SUIS, BILIK KHIDMAT ELEKTRIK, DILARANG MEROKOK’ hendaklah dipasang diluar pintu/dinding bilik yang mengandungi mengandu ngi peralatan elektrik Carta pertolongan cemas hendaklah digantung di dalam bilik suis
2/5/2013
KISB
14
BILIK SUIS
Semua trench hendaklah diisi dengan pasir bersih keparas melebehi cable duct Cable duct entry hendaklah ditutup menggunakan simen supaya air, tikus dan anasiranasir yang tidak dikehendaki tidak memasuki bilik suis As-installed layout plan, rajah skema hendaklah digantung didalam bilik suis menggunakan bingkai dan frame yang sesuai
2/5/2013
KISB
15
PAPAN SUIS KECIL (SSB)
Menerima bekalan dari papan suis utama
Lebih kecil dari papan suis utama
Jimatkan kos kabel
Mudah kawalan & senggaraan
2/5/2013
KISB
16
PERALATAN DALAM PSU
2/5/2013
Pemutus litar udara (ACB) - incoming Pemutus litar teracu (MCCB), F/S, S/F Bus tie / Bus coupler (dua punca bekalan) Change-over contactor (generator) Fius suis (F/S) – 100A keatas Suis fius (S/F) – sehingga 63A Pengasing (isolator) Busbar Meter-meter (A, V, kW, kWh, P.F) Geganti (O/C, E/F) Battery charger Kapasitor Bank Faktur Kuasa KISB
17
KAPASITOR BANK FAKTUR KUASA
Diperlukan untuk membaiki faktur kuasa yang rendah iaitu kurang dari 0.85 (bacaan bulanan) Faktur kuasa yang rendah akan dikenakan denda oleh pihak TNB Faktur kuasa rendah bermakna penggunaan tenaga elektrik yang kurang cekap dan ini menyebabkan kerugian kepada pihak TNB
2/5/2013
KISB
18
KABEL MASUK UTAMA
PVC/SWA/PVC (Armoured cable)
PILC / PILCDSTAS (Paper cable)
XLPE (Cross link polyethylene)
MICC (Mineral insulated copper cable) – tahan sehingga 280 deg. C
2/5/2013
KISB
19
BINAAN KABEL
Pengalir (conductor) – Aluminium/Tembaga
Penebat (insulator) – Kertas, PVC, XLPE
Lembar (strand) – helaian paling kecil
Teras (core) – himpunan helaian
Perisai (armour) – perlindungan mekanikal
Salut (sheath) – kemasan luaran
Pengisi (filler) – mengisi ruang kosong
Screen (thin copper foil) – stress uniformity
Pengalas (bedding) – alas antara bahagian keras dgn bahagian lembut
2/5/2013
KISB
20
RISER / BUS DUCT
2/5/2013
Untuk bekalan ke bangunan tinggi Menggantikan kabel biasa Mudah disambung disetiap tingkat Selalunya bare copper bar Dilindung oleh kotak logam Tap off unit di setiap tingkat Bus duct untuk kilang-kilang Lebih dari satu riser jika perlu Ruang khas untuk riser KISB
21
PAPAN AGIHAN (DB)
Papan terakhir sebelum bekalan disambung ke beban-beban
Tiga fasa atau satu fasa
Kayu, plastik, logam
2/5/2013
Maklumat beban yang dikawal oleh setiap fius/MCB hendaklah ditampal dibahagian dalam DB untuk memudahkan kerja senggaraan DB hendaklah dinomborkan jika bilangannya melebehi dua untuk memudahkan senggaraan KISB
22
KOMPONEN DB
Suis utama / Isolator (63A)
Fius utama / MCB utama (63A)
2/5/2013
RCCB (63A, 1 atau 3 fasa), 30mA, 100mA, 2 Poles, 4 Poles
Terminal live
Terminal neutral
Terminal bumi
Fius / MCB (bilangan hala)
KISB
23
FUNGSI PEMBUMIAN
Mengalirkan arus bocor ke bumi Mendapatkan rujukan voltan kosong untuk neutral point Mendapatkan voltan sama upaya (equipotential voltage) untuk mengelakkan step voltage Menyalurkan cas elektrik panahan kilat ke bumi
2/5/2013
KISB
24
SAIZ KABEL BUMI
Sama dengan saiz kabel fasa sehingga 16mm persegi 16mm persegi jika kabel fasa dari 16mm hingga 35mm persegi Separuh dari saiz kabel fasa jika saiz kabel fasa melebihi 35mm persegi Copper tape (3mmx25mm) untuk saiz melebihi 70mm persegi Jenis kabel – PVC hijau
2/5/2013
KISB
25
JENIS ELEKTROD BUMI
2/5/2013
Standard Earth Electrode 6 kaki panjang bergarispusat 16mm persegi bersalut tembaga dibahagian luarnya Galvanised Iron (G.I) hollow pipe bergarispusat 2 inci Besi cerucuk bangunan Wire mesh Earth chamber – SAFETY ELECTRICAL CONNECTION - ‘DO NOT REMOVE’
KISB
26
BACAAN ELEKTROD BUMI
2/5/2013
Nilai rintangan maksima elektrod bumi untuk pemasangan elektrik ialah 1 ohm Nilai rintangan maksima elektrod bumi sistem penangkap kilat ialah 10 ohm
KISB
27
PERLINDUNGAN
Arus lebih (litar pintas)
Beban lebih
Rosak ke bumi
Bocor ke bumi
Kilat
Lampau panas
Arus/voltan pusuan (surge current/voltage)
2/5/2013
KISB
28
LITAR PINTAS
Persentuhan secara terus diantara dua atau lebih pengalir berlainan kutub Rintangan diantara pengalir terlalu rendah Nilai arus kerosakan terlalu tinggi, dalam kiloampiar (kA) Mengakibatkan letupan seterusnya kemusnahan kepada pepasangan dan peralatan Tidak boleh dibenarkan berlaku melebihi 1 saat
2/5/2013
KISB
29
BEBAN LEBIH
Beban (kilowatt atau arus) yang melebihi dari yang dihadkan atau yang direkabentuk bagi sesuatu pemasangan atau litar Ia tidak begitu membahayakan, bergantung kepada magnitude beban lebih tersebut Jika magnitudenya kecil dan tidak memudaratkan ia boleh dibiarkan berlaku untuk beberapa ketika Tiada kerosakan kepada litar
2/5/2013
KISB
30
ROSAK / BOCOR KE BUMI
Persentuhan diantara pengalir hidup atau neutral dengan wayer bumi atau bahagianbahagian logam yang dibumikan. Rintangan kerosakan mungkin rendah dan mungkin tinggi. Ujud voltan yang membahayakan pada rangka logam alatan atau mesen jika bekalan tidak dipotong dengan segera.
2/5/2013
KISB
31
ALAT-ALAT PERLINDUNGAN
Fius (fius dawai, katrij, HRC)
MCB (miniature circuit breaker)
MCCB (moulded case c. breaker)
ACB (air circuit breaker)
RCCB/ELCB (residual current c.b)
Geganti (relay)
Lightning arrestor
Surge protector/suppressor
2/5/2013
KISB
32
FIUS DAWAI
Rewireable – Fius dawai standad dengan kadaran 5A, 10A, 15A. Ia dalam bentuk gelong wayer Ia tidak mempunyai titik lebur yang tertentu, boleh lebur dimana-mana Meninggalkan kesan hitam terbakar apabila ianya lebur Digunakan pada tempat tidak mudah berlaku kebakaran seperti pole fius, fius tiang lampu
2/5/2013
KISB
33
FIUS KATRIJ
Elemen fius didalam sarung kaca dengan cap di kedua-dua hujung Terdapat melting point dan apabila terbakar dapat dilihat dengan jelas Kadaran kA (arus kerosakan) tidak tinggi Selalu digunakan didalam peralatan elektrik dan perlindungan litar DC
2/5/2013
KISB
34
FIUS HRC/HBC
Fius yang paling baik sebab kadaran kA tinggi sehingga 100 kA Elemen fius terdapat melting point Elemen fius didalam quenching powder untuk menyerap arka Binaan luar dari bahan ceramic (porcelain) yang kukuh dan terdapat end cap logam di kedua-dua hujungnya Tidak meninggalkan kesan karbon hitam apabila terbakar
2/5/2013
KISB
35
MCB/MCCB
MCB adalah pemutus litar sebagai s ebagai pengganti lepada fius. Bila berlaku litar pintas atau arus lebih ia akan trip dan boleh di ON kan semula tanpa menggantikan dengan yang baru seperti fius, untuk kadaran sehingga 30A, satu fasa MCCB sama dengan MCB tetapi untuk kadaran arus yang melebehi 60A, tiga fasa, tiga kutub terminal Tidak perlukan geganti untuk terpelantik, semuanya terbina didalam, boleh juga menggunakan geganti jika perlu
2/5/2013
KISB
36
AIR CIRCUIT BREAKER (ACB)
Untuk kegunaan 600A keatas, tiga fasa
Diperbuat dari logam sepenuhnya
Perlukan geganti dan shunt trip coil untuk terpelantik Lebih kukuh dari MCCB
2/5/2013
KISB
37
RESIDUAL CURRENT CIRCUIT BREAKER (RCCB)
Pemutus litar otomatik apabila berlaku arus bocor ke bumi Untuk kegunaan domestik atau blok kediaman serta papan agihan akhir (DB)
Terdapat jenis satu fasa dan tiga fasa
Kadaran arus 40A dan 60/63A
Kepekaan arus bocor 10mA, 30mA, 100mA, 300mA
2/5/2013
KISB
38
ISOLATOR & SUIS BOMBA
Isolator atau Pengasing adalah sejenis suis untuk menyambung dan memutuskan bekalan tetapi tidak memberikan apa-apa perlindungan Suis bomba pula perlu dipasang mengikut peraturan IEE dan keperluan Jabatan Bomba & Penyelamat untuk memutuskan bekalan bagi tujuan memadamkan kebakaran supaya tidak membahayakan anggota-anggota bomba
2/5/2013
KISB
39
SISTEM PERLINDUNGAN KILAT
2/5/2013
Untuk bangunan melebehi dua tingkat atau bangunan dikawasan lapang atau tempat tinggi Air finial (copper) Horizontal conductor (copper/aluminium) Down conductor (copper/aluminium tape, G.I) Inspection point Earth chamber Earth electrode KISB
40
ALATUBAH ARUS
Alatubah arus digunakan untuk mengesan arus pada palang bas (busbar) dan menurunkan nilainya kepada maksima 5A tetapi dengan nisbah tertentu supaya sesuai dengan kadaran geganti Kos pemasangan dan peralatan dapat dikurangkan dengan banyaknya Ianya lebih selamat disebabkan tiada sentuhan secara langsung dengan bahagian hidup dan voltan serta arusnya kecil dan tidak begitu membahayakan
2/5/2013
KISB
41
GEGANTI (RELAY)
Digunakan untuk menentukan pada tahap dan keadaan mana sesuatu pemutus litar perlu memutuskan bekalan Ia menerima maklumat melalui alatubah arus (c.t) Ia hendaklah ditentuukur terlebih dahulu Ia mempunyai trip contact yang apabila menutup akan membekalkan voltan kepada shunt trip coil untuk memutuskan pemutus litar
2/5/2013
KISB
42
SISTEM PENDAWAIAN
2/5/2013
Permukaan (rumah kayu)
Terbenam (permukaan simen)
Konduit permukaan (G.I / PVC)
Konduit terbenam
Sesalur (trunking)
Salur (duct)
Dulang (tray)
KISB
43
SPESIFIKASI PENDAWAIAN 1.
2.
Saiz kabel yang mencukupi dengan arus yang akan mengalir Tidak boleh disambung atau membuat sambungan TEE
3.
Tiada pengurangan strand dibenarkan di terminal
4.
Mestilah dilindungi secukupnya
5.
Tidak boleh dibiarkan dalam keadaan tegang
6.
Mestilah dilarikan melintang dan/atau mendatar
7.
Kod warna standard dan penandaan yang betul dan jelas hendaklah digunakan (Red, Yellow, Yellow, Blue, Neutral, Bumi)
2/5/2013
KISB
44
SPESIFIKASI PENDAWAIAN 9. Konduit dan trunking hendaklah dibumikan dengan sempurna 10. Konduit dan trunking hendaklah berwarna OREN 11. Konduit dan trunking hendaklah diikat dengan saddle atau bracket dengan secukupnya supaya ia kukuh dan kuat 12. Kabel berlainan voltan dan fungsi f ungsi hendaklah diasingkan 13. Lubang laluan kabel, konduit atau trunking pada dinding konkrit hendaklah ditutup dengan bahan rintangan api yang sesuai 2/5/2013
KISB
45
SPESIFIKASI PENDAWAIAN 14. Kabel hendaklah di sokong (supported) dengan
kukuh oleh pengikat seperti clamp, clip, anchors, strap, hangers, bracket, support atau cara-cara lain yang sesuai 15. Jarak diantara pengikat hendaklah maksima 1000mm dan 300mm dengan outlet box, device box, kabinet atau fitting
2/5/2013
KISB
46
PENDAWAIAN PERMUKAAN 1. 2. 3. 4.
5.
6.
7.
Menggunakan kabel PVC/PVC Kabel diikat menggunakan lead alloy saddles Tidak lebih 10 kabel diikat sekali untuk satu saddle Saddle hendaklah diikat menggunakan brass nail pada jarak tidak melebehi melebehi 150mm (6 inci) inci) Untuk permukaan plaster atau brickwork kabel hendaklah dilarikan pada treated hardwood batten diikat pada permukaan plaster menggunakan brass screw dengan jarak tidak melebehi melebehi 600mm Kabel melintasi permukaan logam hendaklah dimasukkan dalam PVC konduit atau PVC casing Pendawaian dalam siling hendaklah menggunakan konduit
2/5/2013
KISB
47
PENDAWAIAN PERMUKAAN 8. Down drop wire dari siling rose ke lampu
hendaklah menggunakan 3-core PVC insulated sheated flexible cord dengan size tidak kurang dari 0.75mm
2/5/2013
KISB
48
PENDAWAIAN TERBENAM 1. 2.
3.
4.
5.
Menggunakan kabel PVC/PVC Kabel hendaklah diikat menggunakan lead alloy saddle atau cleat Saddle atau cleat hendaklah diikat menggunakan high tensile naik pada jarak tidak melebehi 150mm Kabel didalam siling hendaklah dimasukkan didalam G.I konduit Spare consealed konduit hendaklah dipasang dari DB hingga ke dalam siling untuk tambahan akan datang
2/5/2013
KISB
49
PENDAWAIAN KONDUIT 1. 2.
3.
4.
Menggunakan kabel PVC Konduit hendaklah dari jenis galvanised iron kecuali ditentukan sebaliknya Konduit hendaklah diikat dengan mild steel bracket atau suspenders (penggantung) Mild steel bracket hendaklah disapu bahan antirust, dicat dengan lapisan primer dan lapisan luarnya dicat dengan warna orange enamel.
2/5/2013
KISB
50
PENDAWAIAN KONDUIT 5. Konduit untuk poin lampu dan kipas siling hendaklah ditamatkan menggunakan junction box lengkap dengan die-cast cone-shaped metal cover supaya kabel turun ke lampu boleh melalui konduit mudahlentur (flexibel conduit)
6.
Konduit mudahlentur hendaklah digunakan untuk penamatan kepada peralatan elektrik yang terdedah kepada pergerakan dan gegaran seperti lampu gantungan, motor, generator, dsb. 7. Panjang konduit mudahlentur tidak boleh melebehi 400mm 8. Faktur ruang dibenarkan ialah 40% (40% ruang bahagian dalam konduit diisi dengan jumlah keratan rentas kabel termasuk penebatan dan salutan) 2/5/2013
KISB
51
KONDUIT LOGAM 1.
2.
3.
4.
Steel conduit hendaklah jenis galvanised, heavy gauged, Class B, screwd type. Hendaklah dipasang dengan brass bushes pada setiap hujungnya. Hujung konduit yang telah dipotong hendaklah dihaluskan (reamed) supaya tiada sharp edges yang boleh melukakan kabel apabila kabel ditarik ke dalamnya Penamatan kepada papan agihan, unit pengguna, suisgear dan outlet boxes hendaklah menggunakan brass type smooth-bore bushes Semua G.I konduit hendaklah dibumikan dengan berkesan
2/5/2013
KISB
52
KONDUIT BUKAN LOGAM 1.
2.
3. 4.
5.
Hendaklah dari jenis rigid high impact PVC yang diluluskan oleh Jabatan Bomba dan Penyelamat Konduit PVC berwarna putih boleh digunakan untuk sistem pendawaian asalkan ianya tidak menimbulkan masaalah pengenalan dengan perkhidmatanperkhidmatan lain Hujung konduit PVC hendaklah dihaluskan Penamatan pada DB, suisgear dan outlet box hendaklah menggunakan adaptor dan lock-ring Hendaklah diikat dengan saddle dengan jarak maksima 750mm (2.5 kaki) dan 300mm (1 kaki) bila terdapat junction box, device box, cabinet atau fitting
2/5/2013
KISB
53
CABLE TRUNKING 1.
2.
3.
Jenis galvanised sheet steel dan dicat dengan dua lapisan standard orange enamel Hendaklah dilengkapkan dengan removable covers pada jarak yang sesuai Trunking hendaklah disokong dengan bracket supaya trunking tidak bersentuh dengan dinding atau floor slab dengan jarak maksima 1500mm (5 kaki) untuk larian menegak dan 1000mm untuk larian mendatar
2/5/2013
KISB
54
CABLE TRUNKING 4. Kabel didalam trunking hendaklah disokong dengan split hard wood rack dengan jarak maksima 600mm 5. Kabel litar akhir hendaklah diikat secara berkumpulan dan ditandakan 6. Satu tinned copper tape berukuran tidak kurang dari 3mm x 25mm sebagai konduktor perlindungan hendaklah diikat menggunakan bolt & nut kepada trunking dibahagian luar sepanjang larian trunking 7. Jika kabel PVC hijau digunakan menggantikan tinned copper tape penyambungan diantara trunking hendaklah ditambah dengan tinned copper tape berukuran 3mm x 25mm 8. Faktur ruang dibenarkan ialah 45% 2/5/2013
KISB
55
CABLE TRAY 1. 2.
3. 4.
5.
6.
Bahan dari perforated galvanised sheet steel Ketebalan minima 1.5mm dengan kelebaran sehingga 300mm dan 2.0mm untuk kelebaran melebehi 300mm Tebal minima tray jenis hot dipped galvanised ialah 2.5mm Digantung dari floor slab menggunakan penggantung atau dipasang pada dinding atau vertical structure menggunakan bracket dengan jarak maksima 600mm (2 kaki) supaya tray dan kabel tidak melentur (sag) Digunakan ditempat-tempat tertutup seperti bilik suis, ruang riser dimana risiko kerosakan mekanikal adalah rendah Kabel-kabel hendaklah diikat kepada tray dengan menggunakan pengikat yang sesuai (cable tie, clip, clamp, etc.) dengan jarak maksima 600mm
2/5/2013
KISB
56
WARNA KONDUIT, TRUNKING & TRAY Jika atas apa-apa sebab adalah tidak praktikal konduit, trunking dan tray diwarnakan oren maka ia boleh diwarnakan dengan warna lain tetapi orange color code identification band hendaklah disediakan sepanjang 150mm dengan jarak maksima 1000mm sepanjang konduit, trunking dan penutup trunking, junction, keduadua belah service appliances, wall/floor penetration dan dimana-mana yang difikirkan perlu 2/5/2013
KISB
57
MOUNTING HEIGHT Lampu gantungan siling dan kipas siling
2400mm (7’9”)
Lampu dinding & kipas dinding
2050mm (6’9”)
Suis, alatatur kipas
1450mm (4’9”)
Soket outlet 13A (pend. permukaan)
1450mm
Soket outlet 13A (pend. terbenam)
300mm (1’)
Pengasing
1450mm
Penghawa dingin tingkap
1450mm
Mata pemasak
1450mm
Mata pemanas air
1450mm
Papan agihan dalam servis duct
1450mm
Papan agihan lain
2050mm
2/5/2013
KISB
58
SAIZ-SAIZ KABEL
2/5/2013
1.25 / 1.5 mm persegi (litar lampu/kipas) 2.5 mm persegi (soket 13A, gelang) 4.0 mm persegi (soket 13A, jejari) 6.0 mm persegi (soket 13A, jejari) 10.0 mm persegi (kabel utama) 16.0 mm persegi (kabel utama) 25 mm persegi (kabel utama) 35 mm persegi (kabel utama) 50 mm persegi (kabel utama) 70 mm persegi (kabel utama) KISB
59
JENIS KABEL PENDAWAIAN
2/5/2013
PVC (single PVC) – untuk pendawaian terbenam, konduit dan trunking PVC/PVC (double PVC) – PVC insulated and PVC sheated, untuk pendawaian permukaan
KISB
60
LITAR AKHIR Fius/MCB (Amp)
Sais kabel (mm²)
Had kuasa (watt)
5/6
1.5
1000/1200
15
2.5
1 x 13A s/s/o
20
2.5
2 x 13A s/s/o
30 (gelang (gelang))
2.5
10 x 13A s/s/o
30 (jejari)
4.0
6 X 13A s/s/o
15
2.5
1 x cooker 3 kW
30
4.0
1 x cooker 8 kW
15
4.0
1 x heater 1.5kW
15
4.0
1 x 1.5 HP air cond
30
6.0
1 x 2.5 HP air cond
63
16/25
Kabel masuk utama
2/5/2013
KISB
61
SUIS
Dari jenis suis plate (flush type), suis tarik Berkadaran 10A (dahulu 5A) Tidak ditempatkan dibelakang pintu atau tempat tidak mudah akses atau dinding kaca Mesti mempunyai wayer perlindungan (bumi) Hanya wayer live sahaja perlu disambungkan kepada suis Label hendaklah disediakan jika suis-suis disambung dari fasa yang berlainan dikumpulkan setempat
2/5/2013
KISB
62
SWITCHED SOCKET OUTLET DAN SOCKET OUTLET
Jenis shuttered (berpenutup) MK, 2 kutub dan pin pembumian, flush type
Pin berbentuk rectangular untuk suis soket 13A
Socket outlet hendaklah dari jenis round pin type
Kabel perlindungan (bumi) hendaklah ditamatkan pada terminal bumi switched soket outlet dan soket outlet
2/5/2013
KISB
63
FLUORESCENT LUMINARIES
Jenama yang diluluskan oleh JBE & SIRIM Ballast jenis polyester resin impregnated, silent operation, low loss (8W) Kapasitor jenis self-healing, metalised polypropylene Bingkai lampu pendafluor hendaklah dibumikan Jika dipasang pada siling dari bahan mudah terbakar ia hendaklah di alas dengan spacers yang sesuai supaya jarak diantara siling dan tapak lampu tidak kurang dari 10mm Untuk lampu yang digantung suspension rod hendaklah digunakan
2/5/2013
KISB
64
KIPAS SILING
Hendaklah dari jenis yang dilengkapkan dengan supplementary independent suspension system atau safety wire rope supaya apabila berlaku kegagalan kepada rod suspension system kipas tidak jatuh kebawah
2/5/2013
KISB
65
LAMPU KECEMASAN/KELUAR
Jenis diluluskan JBE & SIRIM
Tube 8 watt, single untuk lampu kecemasan
Dua tube untuk tanda KELUAR
Bateri boleh di cas penuh dalam masa tidak melebehi 24jam Bateri boleh tahan selama 3jam
2/5/2013
KISB
66
PENANDAAN (LABELLING)
Label hendaklah di lekatkan pada suisgear, fuse gear, DB, SSB, MSB menggunakan laminated plastic dengan engraved lettering di skrew atau rivet Maklumat yang perlu ialah seperti jenis peralatan, kadaran arus dan voltan, tatahan, dari mana dan ke mana ianya disambungkan, dsb.
2/5/2013
KISB
67
UPS
UPS (Uninterruptible Power Supply) diperlukan untuk bekalan sementara kepada alat-alat kritikal seperti komputer, PABX, dsb. Bekalan DC diperolehi daripada sekumpulan bateri dan ditukar kepada bekalan AC oleh inverter.
2/5/2013
KISB
68
JANAKUASA TUNGGUSEDIA
2/5/2013
Untuk beban lain yang tidak mendapat bekalan UPS tetapi masih kritikal seperti lampu-lampu penting, lift, alat-alat kecemasan serta penting mendapat bekalan daripada janakuasa tunggusedia. Janakuasa boleh memberikan bekalan kuasa yang lebih banyak dan untuk jangka masa yang lama berbanding dengan UPS. Harga UPS pula adalah mahal. KISB
69
UJIAN PEMASANGAN
Pemasangan yang telah siap hendaklah diuji oleh ORANG KOMPETEN iaitu orang mempunyai sijil kekompetenan seperti Wireman, Chargeman atau Jurutera Perkhidmatan
2/5/2013
KISB
70
PERATURAN IEE
Peraturan IEE ke 16 (Institution of Electrical Engineers) yang terpakai pada masa ini adalah peraturan yang terpakai dinegara-negara commonwealth berkaitan dengan aktiviti elektrik. Ia hendaklah dipatuhi sejauh yang praktikal supaya tahap keselamatan dapat dipenuhi dan aspek perundangan dipenuhi
2/5/2013
KISB
71
AKTA BEKALAN ELEKTRIK 1990
Akta yang berkaitan dengan penjanaan, pengawalan, penggunaan, perkhidmatan, penguatkuasaan, perlesenan, pengendalian, pengeluaran, pengimportan dan segala hal berkaitan elektrik
2/5/2013
KISB
72
PERATURAN-PERATURAN ELEKTRIK 1994
Peraturan yang bertujuan menjelaskan lagi bagaimana aktiviti-aktiviti berkaitan penjanaan, penghantaran, pengagihan, penggunaan, penyeliaan, pengendalian, perlesenan, orang kompeten, pengimportan, pembuatan, pembaikan dan sebagainya dilaksanakan
2/5/2013
KISB
73
2/5/2013
KISB
74
