Modul 2.doc

.KEGIATAN PRAKTIKUM 1: EKOSISTEM

1. Judul Percobaan : Ekosise! "ara a. #asil Pen$a!aan  Ko!%onen Abioik ekosise! dara ala!i  No

Ko!%onen abioik

Kondisi&keadaan Kondisi&keadaan

1

'au

Tidak 'er$erak

 

(

Pasir

Tidak 'er$erak

 

)

Tana*

Tidak 'er$erak

 

+

,a*a-a

Teran$



Air

Keru*/ idak 0erni*

 Ko!%onen 'ioik ekosie! dara ala!i

 No

Jenis u!bu*an

Jenis *ean

Pen$urai

1 (

'un$a keras 'un$a soka

Ku%u2ku%u Ku%u2ku%u

,acin$ ana*/ bakeri ,acin$ ana*/ bakeri

)

Po*on 0a!bu

'urun$

,acin$ ana*

+

Po*on beli!bin$

Ula

'elaun$



Po*on !an$$a

belalan$

,acin$ ana*

 Ko!%onen abioik ekosise! dara buaan

 No 1 (

Ko!%onen abioik 3as bun$a Tana* !era*

Kondisi&keadaan Tidak ber$erak   Tidak ber$erak  

) +

Kola! Air

Tidak ber$erak   Jerni*



An$in

Se!ilir

 

 Ko!%onen bioikekosise! dara buaan

 No 1

Jenis u!bu*an 'a-a!

Jenis *ean ,a%un$

Pen$urai Ja!ur  

( ) +

Sai 4u!u Po*on Pe%a-a

'urun$ Kaak Ula

Ja!ur   'akeri Ja!ur  



Ru!%u eki

'elalan$

'akeri

 b. Pe!ba*asan

ko!%onen ekosise! dara buaan dan ekosise! dara ala!i lebi* ban-ak ekosise! dara buaan. #al ini da%a dili*a dari Tabel diaas. c. Kesi!%ulan Ekosise! dara buaan idak selalu !e!iliki ko!%onen %en-usun -an$ len$ka% se%eri ekosise! dara ala!i.  d. Jaaban Peran-aan Perbedaan -an$ a!%ak 0elas anara ekosise! dara dan ekosise! %erairan dala! %ercobaan 1 adala* ekosise! dara lebi* ban-ak 0u!la*n-a. (. Judul %ercobaan ekosise! %erairan a. #asil %en$a!aan  Ko!%onen abioik ekosise! %erairan  No Ko!%onen Abioik 1 Su*u ( ,a*a-a ) An$in + Tana*  Air  Ko!%onen bioik ekosise! %erairan

Kondisi&Keadaan Sedan$ %anas Sedan$ 'ecek   Tersedia

 No

Jenis Tu!bu*an

Jenis #ean

Pen$urai

1 ( ) + 

Kan$kun$ Gen0er Encen$ Gondok 4u!u Teraai

Mikroba Air Taar ,acin$ Kaak Ular Udan$

Si%u 'akeri 'akeri Ja!ur

 

 b. Pe!ba*asan #asil %en$a!aan %ada ekosise! %erairan anara ko!%onen abioik %erairan dan ko!%onen bioik  %erairan lebi* ban-ak ko!%onen bioik %erairan. #al ini da%a dili*a dari Tabel diaas. c. Kesi!%ulan "ari *asil %en$a!aan di dala! ekosise! %erairan 0u$a ban-ak erda%a ber!aca! 5 !aca! 0enis u!bu* 5 u!bu*an dan *ean/ *an-a sa0a berbeda na!a dan 0enisn-a. d. Jaaban %era-aan Perbedaan -an$ a!%ak anara ekosise! dara dan ekosise! %erairan adala* ekosise! dara lebi*  ban-ak 0u!la*n-a dibandin$kan den$an ekosise! %erairan. ). Judul Percobaan : Ranai !akanan/ 0arin$ arin$ !akanan/ dan %ira!ida ekolo$i  #asil Pen$a!aan Ranai !akanan 1 : Padi Tikus Ranai !akanan ( : Padi 'elalan$ Ranai !akanan ) : Padi Ula

Ular

Kaak

'urun$

 Tin$ka ro6ik ko!%onen bioik %ada ekosise! dara

%en$urai

Ular

%en$urai

%en$urai

 No 1 ( ) +  7 8 9  1;

Tin$ka ro6ik  1 Ru!%u Kan$kun$ "aunPisan$ Padi Ecen$ Gondok  "aun 0a!bu Padi 4u!u Ru!%u Gen0er

(.ekosise! %erairan Ranai !akanan 1 : 4u!u Ranai !akanan ( : Encen$ $ondok Ranai !akanan ) : 4u!u

( 'elalan$

) A-a!

Mikroba kaak ikus kaak

Si%u Ular Kucin$ Ular

Ula belalan$ Ula ka!bin$ cacin$

a-a! 'urun$

Ikan

ula

!anusia

!anusia

Manusia ikan

Ular

Kaak

+ Musan$

Pen$urai 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri 'akeri

%en$urai

Ular

%en$urai

ikan

Ular

'a$an ranai !akanan %ada ekosise! %erairan 4u!u  %en$urai

 %en$urai ular  ikan

ular   %en$urai ula Ecen$ Gondok  ula lu!u ikan kaak  'a$an 0arin$ 0arin$ !akanan %ada ekosise! %erairan

%en$urai

 No< 1 ( ) + 

Tin$ka ro6ik  1 Kan$kun$ Gen0er Teraai 4u!u Encen$ $ondok 

( ula cacin$ udan$ ikan kaak

) ikan ikan

+

Pen$urai

ular   ular  

7 8 9  1; 'a$an %ira!ida ekolo$i %ada ekosise! %erairan

 b. Pe!ba*asan "ala! ekosise! er0adi ineraksi anara ko!%onen bioik dan abioik/ di!ulai dari !aa*ari seba$ai su!ber ener$i ua!a/ u!bu*an *i0au !eneri!a seba$ian radiasi dan !en$uba*n-a seba$ai !akanan/ !aka u!bu*an di sebu %rodusen.Ineraksi suau indi=idu den$an lin$kun$ann-a er0adi unuk !e!%era*ankan *idu%n-a.Per%inda*an ener$i -an$ berbenuk !akanan dari !a*luk *idu% -an$ sau ke !a*kluk *idu% -an$ lain !elalui seran$kaian uruan !akanan dan di!akan dsebu raai !akanan a> Tin$ka ro6ik %era!a & %rodusen  b> Tin$ka ro6ik kedua & konsu!en c. Kesi!%ulan "ari %en$a!aan dan daa -an$ di%erole* dari %ercobaan da%a disi!%ulkan ba*a didala! suau ekosise! er0adi ineraksi anar indi=idu sau den$an -an$ lain/ dala! %roses !akan di!akan.Tu0uan ineraksi ini *an-ala* unuk !e!%era*ankan kelan$sun$an indi=idu ersebu. d. Jaaban %eran-aan 1. Ko!%onen -an$ sa!a erda%a %ada ekosise! dara !au%un ekosise! %erairan adala* ular/ kaa/ dan bakeri.Sebab dai kei$a ko!%onen -aiu ular/ kaak/ dan bakeri da%a *idu% di ekosise! dara !au%un %erairan (. "ari daa -an$ di%erole* ern-aa ko!%onen bioik ban-ak erda%a %ada ekosise! dara. Karena ekosise! dara !e!%un-ai ber!aca!2!aca! ekosise!.,ono* : *uan/ saa*/ ke bun.

 No

Pen$aru* deer0en er*ada% %eru!bu*an akar baan$ !era* Konsenrasi Raa2raa %an0an$ akar 1 G ?@>

1 ( ) +  7 8

Konrol )/1@ 7/(@ 1(/@ (@ ;@ 1;;@

(/) c! 1 !! 1 !! ;/ !! 1 !! ;/ c! Tidak u!bu* & !ai Raa2raa : 1/8

(/) 5 1/8  1;;@ (/) B (7/;9 @

 b. Pe!ba*asan Peru!bu*an %enduduk -an$ san$a %esa !en-ebabkan !enin$kan-a lin$kun$an kebuu*an *idu% !anusia. Anara lain kebuu*an akan %an$an/ %e!uki!an/ %endidikan/ rekreasi/ dan kebuu*an lain. "en$an il!u %en$ea*uan dan eknolo$i -an$ di!ilikin-a. Manusia ela* !e!%erole* !an6aa ersebu ern-aa 0u$a da%a !en-ebabkan i!buln-a !asala*2!asala* baru. Masala* baru ini da%a !en$anca! kesei!ban$an ekosisie! ?lin$kun$an> er!asuk !anusia/ *ean/ dan u!bu*an -an$ *idu% di dala!n-a. c. Kesi!%ulan "ala! ke$iaan %rakiku! ini da%a !enun0ukkan sau benuk %ence!aran %erairan -an$ da%a diakibakan ole* %roduk indusr- -an$ ban-ak di$unakan dala! ke*idu%an se*ari2*ari -aiu deer0en serbuk. "eer0en dala! kadar erenu da%a !en$$an$$u ke*idu%an or$anis! ar$e !au%un non ar$e.

pengaruh deterjen terhadap perkecambahan kacang hijau A. Judul: %en$aru* deer0en er*ada% %erkeca!ba*an kacan$ *i0au '. Tu0uan: Unuk !en$!ai %en$aru* deer0en er*ada% %erkeca!ba*an kacan$ *i0au ,. "asar eori Perkeca!ba*an !eru%akan a*a% aal %erke!ban$an suau u!bu*an/ k*ususn-a %ada u!bu*an berbi0i. "ala! a*a% %erke!ban$an/ e!brio didala! bi0i -an$ se!ula berada %ada kondisi dor!an !en$ala!i se0u!la* %eruba*an 6isiolo$i -an$ !en-ebabkan u!bu*an berbi0i berke!ban$ !en0adi u!bu*an !uda. Tu!bu*an !uda ini dikenal den$a n keca!ba*. Perkeca!ba*an diaali den$an %en-era%an air dari lin$kun$an sekiar bi0i/ baik ana*/ udara/ !au%un !edia lainn-a. Peruba*an -an$ era!ai adala* !e!besarn-a ukuran bi0i -an$ disebu a*% i!bibisi ?berari C!inu!D>. 'i0i -an$ !en-era% air dari lin$kun$an sekelilin$n-a baik dari ana* !au%un udara ?dala! benuk e!bun& ua% air/ e6ek -an$ er0adi adala* !e!besarn-a !e!besarn-a ukuran bi0i karna sel2sel e!brio !e!besar> dan bi0i !elunak. Proses ini !urni 6isik ke*adiran air ke*adiran air  didala! sel !en$aki=kan se0u!la* eni! %erkeca!ba*an aal. Fio*or!on asa! absisa !enurun kadarn-a/ se!enara $iberelin !enin$ka. Fakor26akor -an$ !e!%en$aru*i %erkeca!ba*an bi0i anara lain: 1. Fakor inernal: a. Gen  b. #or!on (. Fakor eksernal: a. Air   b. ca*a-a c. su*u d. nurisi e. %* 6. kein$$ian e!%a $. O( *. ,O( i. kele!ba%an

 0. an$in ". 1. a.  b. c. d. e. 6. $. *. i.  0. k. (. a.  b. c.

Ala dan ba*an Ala: 1 bua* bool air !ineral 1;; !l 8 bua* bool air !ineral 7;; !l 8 bua* bool air !ineral (+; !l 1 bua* sendok !akan Tisue E!ber  Gelas ukur %lasik  ,oron$ kecil %lasik  Keras i!a* 'asko! kecil  %en$$aris 'a*an: Air su!ur  "eer0en Kacan$ *i0au

E. 4an$ka* ker0a 1. Men-ediakan laruan deer0en 1;;@/ ;@/ (@/ 1(/@/ 7/(@/ )/1@dan laruan konrol beru%a air su!ur. "en$an cara: a. Melarukan 1 $r deer0en serbuk ke dala! air su!ur *in$$a 1;; !l den$an !en$$unakan bool air  !ineral 1;;!l. Ke!udian !en$a!bil ;;!l dan !e!asukkan ke dala! bool air !ineral 7;;!l  berlabel 1;;@  b. Mena!ba*kan air ;;!l kedala! bool air !ineral 1;;!l ke!udian !en$a!bil ;;!l dan !e!asukkan kedala! bool air !ineral 7;;!l -an$ berlabel ;@ c. Mena!ba*kan air ;;!l kedala! bool air !ineral 1;;!l ke!udian !en$a!bil ;;!l dan !e!asukkan kedala! bool air !ineral 7;;!l -an$ berlabel (@ d. Mena!ba*kan air ;;!l kedala! bool air !ineral 1;;!l ke!udian !en$a!bil ;;!l dan !e!asukkan kedala! bool air !ineral 7;;!l -an$ berlabel 1(/@ e. Mena!ba*kan air ;;!l kedala! bool air !ineral 1;;!l ke!udian !en$a!bil ;;!l dan !e!asukkan kedala! bool air !ineral 7;;!l -an$ berlabel 7/(@ 6. Mena!ba*kan air ;;!l kedala! bool air !ineral 1;;!l ke!udian !en$a!bil ;;!l dan !e!asukkan kedala! bool air !ineral 7;;!l -an$ berlabel )/1@ (. Men-ediakan 8 $elas air !ineral (+;!l dan !e!beri label I  1;;@ II  ;@ III  (@ I3  1(/@ 3  7/(@ 3I  )/1@ Konrol  ;@ ?air su!ur> ). Ke!udian !e!beri lin$karan keras isu kedala! !asin$2!asin$ $elas +. Merenda! sela!a !eni kacan$ *i0au didala! basko! -an$ suda* erisi air. Ke!udian !en$a!bil dan !e!buan$ kacan$ *i0au -an$ !en$a%un$ dan !en$$unakan kacan$ *i0au -an$ en$$ela! unuk %ercoban. . Men$a!bil kcan$ *i0au -an$ en$$ela! dan !e!asukkan kedala! $elas air !ineral (+;!l seban-ak 1; bi0i %ada !asin$2!asin$ $elas 7. Men$isi $elas -an$ suda* erisi kacan$ *i0au den$an laruan didala! bool air !ineral 7;;!l sesuai den$an label -an$ sa!a 1;;!l 8. Menuu% $elas den$an keras i!a* a$ar idak ada ca*a-a -an$ da%a !asuk  9. Melakukan %en$a!aan seela* (+ 0a! dan +9 0a! ?%en$a!aan dilakukan seia% %ukul 17.); HI'> . Men0aa *asil en$a!aan die!bar ker0a F. #asil %en$a!aan  No. Konsenrasi laruan deer0en *ari ke21 ?(+ 0a!>

1. (. ). +. . 7. 8. 9. . 1;.  0!l Raa2 raa  No 1. (. ). +. . 7. 8. 9. . 1;. J!l Raa2 raa

1;;@ ) ( 1 1 ( 1 1 1 1 ; 1+

;@ ) ; ) ( ) ) ) + ( ( (

(@ + + + ( ( ( ) ( ) ( (9

1(/@ 7  ; ; ( ( ( ( ) ) (

7/(@ ) ) ) ) ( + + ) ( + )1

)/1@ + ; ; ; ( ) ) + ) + (7

Konrol ; ( ; + ) ; ; )   (7

1/

(/8

(/9

)/1

)/1

)/(

)/8

Konsenrasi laruan deer0en *ari ke2( ?+9 0a!> 1;;@ ;@ (@ 1(/@ 7/(@ )/1@ Konrol +  8 9 + 7 ; ) ; 7 8 + 7 + (  + ; 7 ; ; ( ) + ;  ; 8 ) ) ) + 7  9 ) +  + 7 +  (  ) )   ; (  7 + + + 7 1 +   +  7 ;  +   7 9 (( +1 +7 +; + + ++ (/+

+/)

+/7

+/

+/

/1(

7/)

G. Pe!ba*asan "ari %ercobaan -an$ ela* dilakukan/ di%erole* daa seba$ai beriku: %ada *ari %era!a laruan deer0en den$an konsenrasi 1;;@ raa2raa %an0an$ akar keca!ba* 1/!! dan ada 1 bi0i -an$ idak  !en$ala!i %erkeca!ba*an. 4aruan ;@ raa2raa %an0an$n-a (/8!!/ laruan (@ (/9!!/ unuk laruan 1(/@ dan 7/(@ raa2raa %an0an$ akarn-a sa!a -aiu )/1!!. "an laruan )/1@ %an0an$n-a )/(!!. Se!enara %ada laruan konrol/ den$an !en$$unakan air su!ur seba$ai %e!bandin$/ %an0an$ akar  !enca%ai )/8!!. "i*ari kedua/ seela* +9 0a! se!ua kacan$ *i0au !en$ala!i %era!ba*an %an0an$ %ada akarn-a dari se!ua 0enis laruan. "i!ulai dari laruan 1;;@ -an$ %ada *ari %era!a 1/!! !en0adi (/+!!. 4aruan ;@ dari (/8!! !en0adi +/)!! dan %ada laruan (@ %an0an$n-a +/7!!. 4aruan 1(/@ -an$ se!ula )/1!! !en0adi +/!! be$iu 0u$a den$an laruan 7/(@. Sedan$kan laruan )/1@ %an0an$n-a /1(!! dari )/(!!. "an unuk laruan konrol !en0adi 7/)!!. #. Kesi!%ulan Se!akin renda* %ersenase deer0en dala! air/ %erkeca!ba*an kacan$ *i0au akan berlan$sun$ den$an baik. Na!un sebalikn-a/ %ersenase deer0en se!akin in$$i %erkeca!ba*an er*a!ba. I. Jaaban %eran-aan 1. Fun$si laruan konrol adala* seba$ai %e!bandin$ den$an konsenrasi laruan deer0en dans eba$ai  buki ba*a laruan konrol !eru%akan laruan -an$ alin$ baik unuk %erkeca!ba*an kacan$ *i0au. (. Jika %ada laruan konrol ada kacan$ *i0au -an$ !ai/ !enndakan ba*aa bi0i kacan$ *i0au ersebu  bukan !eru%akan bibi -an$ un$$ul.