Μάχη της Κρήτης 1.1 Συμμαχ Συμμαχικέ ικέςς Δυνάμε Δυνάμεις ις
Το να χάσου χάσουμε με την Κρήτη Κρήτη λόγω λόγω ανεπα ανεπαρρκών δυνάμεων - αυτό θα ήταν έγκλημα. — Γουΐνστον Τσώρτσιλ, Τσώρτσιλ, 7 Νοεμβρίου 1940
Τον Μάιο του 1941 η άμυνα αποτελείτο από περίπου 9.000 Έλληνες: τρία τάγματα της V Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού, (τα οποία είχαν μείνει πίσω όταν η υπόλοιπη μονάδα είχε μεταφερθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την γερμανική εισβολή), διοικητής του ενός τάγματος ήταν ο Αναστάσιος Νταλίπης, Νταλίπης, την Κρητική Χωροφυλακή (μια δύναμη με μέγεθος τάγματος), τη Φρουρά Ηρακλείου κλείου (τά (τάγμ γμα α άμυνας άμυνας που αποτε αποτελού λούντα ντανν κυρίως κυρίως από από προσωπικό για μεταφορικές και διοικητική μέριμνα) και υπολείμματα του 12ου και του 20ου ελληνικού τμήμα τμήματος τος στρατο στρατού ύ ( που είχαν είχαν κατα καταφύγ φύγει ει στη στηνν Κρήτη Κρήτη και είχαν είχαν οργανωθε οργανωθείί υπό βρετανική βρετανική διοίκηση). διοίκηση). ΥπήρΥπήρχαν, ακόμη, μαθητές της Ακαδημίας Ακαδημίας της Χωροφυλακής και και νεοσύλ νεοσύλλεκ λεκτοι τοι από από τα κέντρα κέντρα εκπαίδ εκπαίδευσ ευσης ης νεοσυλλέκτων στην Πελοπόννησο, οι οποίοι είχαν μεταφερθεί στην Κρήτη για να αντικαταστήσουν τους εκπαιδευμένους στρατιώτες που είχαν σταλεί για να πολεμήσουν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτές οι δυνάμεις ήταν ήδη οργανωμένες σε αριθμημένα συντάγματα εκπαιδευομένων νεοσυλλέκτων και αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί η υπάρχουσα διαμόρφωση για την οργάνωση των ελληνικών μονάδων, ενισχύοντάς τις με έμπειρους άνδρες που έφθαναν από την ηπειρωτική χώρα.
Μάχη της Κρήτης (Γερμανικά Luftlandeschlacht um Kreta) ονομάζεται η επιχείρηση κατάληψης της Κρήτης από Κρήτης από τους Γερμανούς τους Γερμανούς κατά κατά το Β' το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,, και συγκεκριμένα από το πρωί της 20ής Πόλεμο Μαΐου 1941, 1941, όταν ξεκίνησε η αεροπορική έφοδος των Γερμανών Γερμανών με συνθηματ συνθηματικό ικό όνομα «Unternehmen Merkur» ( Επιχείρηση Επιχείρηση Ερμής) εναντίον του νησιού, ως την 1η Ιουνίου. Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφ κατάφερα ερανν να καταλ καταλάβ άβουν ουν το νησί νησί από από τις αγγλο αγγλο-ελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά την διάρκεια του πόλεμου.
Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός κατελήφθη εξ ολοκλήρου από αέρος. Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς λόγω της αναπάντεχης σθεναρής αντίστασης που κατέβαλαν ενάντια στους αριθμητικά ανώτερους Γερμανούς και το μεγάλο τίμημα που η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή είχαν στον πληθυσμό του νησιού.
Το στρατιωτ στρατιωτικό ικό απόσπασμ απόσπασμα α της Βρετανική Βρετανικήςς Κοινοπολιτεία νοπολιτείαςς αποτ αποτελούντ ελούνταν αν από την αρχική αρχική βρεταβρετανική φρουρά και 25.000 ακόμα στρατιώτες που είχαν 1 Πρόλ Πρόλο ογος γος εγκαταλείψει την ηπειρωτική χώρα. Αυτοί οι 25.000 στρατιώτες ήταν ένα μείγμα από ακέραιες μονάδες Οι βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν την κατοχή της κάτω από δική τους διοίκηση, πρόχειρες μονάδες φτιαγμένες ες βιαστικά βιαστικά από διοικητές διοικητές,, στρατιώτ στρατιώτες ες κάθε Κρήτης από την περίοδο της Ιταλικής εισβολής στην φτιαγμέν είδους χωρίς χωρίς ηγεσία, ηγεσία, και λιποτάκτ λιποτάκτες. ες. Οι περισσότερ περισσότεροι οι Ελλάδα την 28η την 28η Οκτωβρίου 1940. 1940. Ο Ιταλικός στρα- είδους από αυτούς δεν είχαν βαρύ εξοπλισμό. τός αρχικά τός αρχικά απωθήθηκε από απωθήθηκε από τους Έλληνες, στην συνέχεια νέχεια όμως όμως Γερμα Γερμανικ νικές ές ενισχύ ενισχύσει σειςς ανέτρε ανέτρεψα ψανν τα δε- Οι μονάδες-κλειδιά ήταν η 2η Νεοζηλανδική Μεραρδομένα. Με την επιτυχή Γερμανική επιτυχή Γερμανική εισβολή στην Ελ- χία χία (εκτό (εκτόςς από από την την 6η ταξι ταξιαρ αρχί χία α και και την την διοί διοίκη κηση ση του του λάδα,, 57.000 σύμμαχοι στρατιώτες διώχθηκαν από τμήματος, που είχε σταλεί στην Αίγυπτο), η αυστραλάδα την ηπειρωτική Ελλάδα από το Βρετανικό Βασιλικό λιανή 19η ταξιαρχία και η βρετανική 14η ταξιαρχία Ναυτικό,, εκ των οποίων αρκετοί κατέληξαν στην πεζικού. Οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν στη διάθεση Ναυτικό Κρήτη, οπού ενίσχυσαν την υπάρχουσα στρατιωτική τους 16 άρματα μάχης τύπου Cruiser Mk I . Υπήρχαν δύναμη των 14.000 ανδρών. ακόμα περίπου 85 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάΣτην πραγματικότητα, στην αρχή της μάχης οι σύμ- των. Πολλά από αυτά ήταν ιταλικά που είχαν περιέλμαχοι είχαν το πλεονέκτημα της αριθμητικής ανωτε- θει σε ελληνικά χέρια και δεν διέθεταν στόχαστρα ρότητας και της ναυτικής υπεροχής. Οι Γερμανοί εί- βομβαρδισμού. χαν αεροπορική υπεροχή και μεγαλύτερη κινητικό- Στις Στις 30 Απρι Απριλί λίου ου ο Νεοζ Νεοζηλ ηλαν ανδό δόςς στρα στρατη τηγό γόςς τητα, κάτι που τους επέτρεπε να συγκεντρώνουν τις Μπέρν Μπέρναρντ αρντ Φράι Φράιμπεργ μπεργκ κ δι διορίστ ορίστηκε ηκε διοικητή διοικητήςς δυνάμεις τους πιο αποτελεσματικά. αποτελεσματικά. των συμμαχικών δυνάμεων στην Κρήτη. 1
2
2
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, ΤΑΚΤΙΚΕΣ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ, ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Η κατοχή του νησιού παρείχε στο βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό άριστα λιμάνια για την ανατολική Μεσόγειο. Από την Κρήτη, μπορούσαν να βομβαρδίσουν τις πετρελαιοπηγές του Πλοϊέστι στην Ρουμανία. Επιπλέον, με την Κρήτη σε συμμαχικά χέρια, η νότιοανατολική θέση των δυνάμεων του Άξονα δεν θα ήταν ποτέ ασφαλής, κάτι που θα ήταν ζωτικής σημασίας πριν ξεκινήσει η επιχείρηση Μπαρμπαρόσσα, δηλαδή η εισβολή στην Σοβιετική Ένωση στις 22 Ιουνίου 1941. Οι Γερμανοί πραγματοποίησαν επιχειρήσεις με συνεχείς βομβαρδισμούς του νησιού, κάτι που τελικά ανάγκασε τη βρετανική Βασιλική Αεροπορία να μεταφέρει τα αεροσκάφη της στην Αλεξάνδρεια, δίνοντας έτσι στην Γερμανική Αεροπορία (Luftwaffe) την αεροπορική υπεροχή. Παρόλα αυτά το νησί παρέμενε απειλή και θα έπρεπε τελικά να κατακτηθεί.
Fliegerkorps) θα έπρεπε να συνεργαστεί με την 7η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, η οποία και θα έρριπτε τους άνδρες της με αλεξίπτωτα και ανεμοπλάνα, ακολουθούμενη από την 22η Μεραρχία Αεραπόβασης, όταν τα αεροδρόμια θα ήταν ασφαλή. Η επίθεση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για τις 16 Μαΐου, αναβλήθηκε, όμως, για τις 20 και η 5η "Ορεινή" Μεραρχία αντικατέστησε την 22η Μεραρχία.
1.2 Δυνάμεις του Άξονα
2.1.1 Οι βρετανικές πληροφορίες και οι υποκλοπές Ultra
2 Στρατηγικό σχέδιο, τακτικές, πληροφορίες, όπλα και εξοπλισμός 2.1 Κατασκοπεία και Πληροφορίες
Στις 25 Απριλίου, ο Αδόλφος Χίτλερ υπέγραψε την Διαταγή του υπ' αριθμ. 28, διατάζοντας έτσι την εισβολή στην Κρήτη. Οι δυνάμεις του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού από την Αλεξάνδρεια διατηρούσαν τον έλεγχο του υδάτινου χώρου γύρω από την Κρήτη, έτσι κάθε αμφίβια επίθεση θα αποφασιζόταν από τη φύση μίας μάχης αέρος-θαλάσσης, κάνοντας το ένα ριψοκίνδυνο τόλμημα στην καλύτερη περίπτωση. Με τη γερμανική υπεροχή από αέρος δεδομένη, αποφασίστηκε εισβολή από αέρος.
Μέχρι τότε, οι διοικητές των Συμμάχων ήταν ενήμεροι για την επικείμενη εισβολή μέσω των υποκλοπών Ultra. Ο στρατηγός Φρέυμπεργκ είχε ενημερωθεί για το σχέδιο μάχης των Γερμανών και είχε ξεκινήσει να ετοιμάζει την άμυνα κοντά στα αεροδρόμια και στις βόρειες ακτές. Παρ' όλα αυτά καθυστέρησε σημαντικά λόγω έλλειψης σύγχρονου εξοπλισμού, και συνειδητοποίησε ότι ακόμα και οι ελαφρά οπλισμένοι αλεξιπτωτιστές είχαν ίση ή μεγαλύτερη δύναμη Αυτή θα ήταν η πρώτη πραγματική μεγάλης κλί- πυρός από τα δικά του στρατεύματα. Αν και οι πλημακας αεροπορική εισβολή, παρόλο που οι Γερμα- ροφορίες που είχε ο Φρέυμπεργκ από τις υποκλονοί είχαν χρησιμοποιήσει αλεξιπτωτιστές και ανεμο- πές της Ultra ήταν πολύ λεπτομερείς, η μετάφραση πλάνα σε επιθέσεις (αλλά σε πολύ μικρότερη κλί- από τα γερμανικά είχε γίνει από γλωσσολόγους και μακα) στην εισβολή στη Γαλλία και στις Κάτω Χώ- όχι ειδικούς στην τακτική. Το αποτέλεσμα ήταν παρες, στη Νορβηγία αλλά και στην ηπειρωτική Ελ- ραπλανητικές πληροφορίες που είχαν βγει από τα λάδα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, Γερμανοί συμφραζόμενα. Για παράδειγμα, τα γερμανικά μηνύαλεξιπτωτιστές είχαν σταλεί να καταλάβουν την γέ- ματα ανέφεραν ναυτικές επιχειρήσεις, κάτι που επηφυρα της διώρυγας της Κορίνθου που οι Βρετανοί ρέασε σημαντικά την τοποθέτηση των στρατευμάτων Βασιλικοί Μηχανικοί (σκαπανείς) ετοιμάζονταν να του Φρέυμπεργκ καθώς περίμενε αμφίβια απόβαση ανατινάξουν. Γερμανοί μηχανικοί προσγειώθηκανμε ενώ ο πραγματικός στόχος των Γερμανών ήταν το αεανεμοπλάνα κοντά στη γέφυρα, ενώ πεζικό αλεξι- ροδρόμιο του Μάλεμε. πτωτιστών ασκούσε πίεση στις περιμετρικές δυνάμεις άμυνας. Η γέφυρα υπέστη ζημιές κατά τη διάρ- 2.1.2 Γερμανική κατασκοπεία κεια της σύρραξης, κάτι που καθυστέρησε την Γερμανική προέλαση και έδωσε στους Συμμάχους χρόνο Ο ναύαρχος Βίλχελμ Κανάρις, αρχηγός της γερμανινα μεταφέρουν 18.000 στρατιώτες στην Κρήτη και κής Άμπβερ (υπηρεσίας πληροφοριών), αρχικά ανέ23.000 ακόμα στην Αίγυπτο, με κόστος όμως την φερε ότι υπήρχαν μόνο 5.000 Βρετανοί στρατιώτες απώλεια ενός μεγάλου τμήματος του βαρέως οπλι- στην Κρήτη και καθόλου ελληνικές δυνάμεις. Δεν είσμού. ναι ξεκάθαρο αν ο Κανάρις, ο οποίος είχε ένα εκτεΥπήρχε η πρόθεση να χρησιμοποιηθούν Fallschirmjäger (Γερμανοί αλεξιπτωτιστές της γερμανικής αεροπορίας) για να καταληφθούν θέσεις-κλειδιά του νησιού, συμπεριλαμβανομένων και αεροδρομίων τα οποία μετέπειτα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μεταφορά προμηθειών και πολεμοφοδίων από αέρος. Για την πραγματοποίηση της επίθεσης, το 11ο Αερομεταφερόμενο Σώμα (XI
νές δίκτυο κατασκοπείας στη διάθεσή του, ήταν παραπληροφορημένος ή προσπαθούσε να σαμποτάρει τα σχέδια του Χίτλερ (ο Κανάρις αργότερα θα εκτελούνταν για τη δράση του εναντίον της πολιτικής του Χίτλερ). Η Άμπβερ επιπλέον είχε προβλέψει ότι ο κρητικός πληθυσμός θα υποδεχόταν τους Γερμανούς σαν απελευθερωτές, λόγω των ισχυρών τους δημοκρατικών και αντιμοναρχικών πεποιθήσεων τους,
2.3
3
Στρατηγικό σχέδιο και τακτικές
2.2.1 Γερμανικά
Το τουφέκι kar 98k το υποπολυβόλο mp40 και το πιστόλι Luger Parabellum 09 2.2.2 Ελληνικά
Το άγνωστο για πολλούς ΕΠΚ της ΠΥΡΚΑΛ. 2.2.3 Βρετανικά και Κοινοπολιτείας
Αεροσκάφος Junkers Ju 52 κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης
Το τυφέκιο του βρετανικού στρατού, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από αρκετές συμμαχικές δυνάμεις, ήταν το Short,Magazine, Lee-Enfield. Το υποπολυβόλο του βρετανικού στρατού ήταν το STEN των 9mm. Ένα άλλο ελαφρύ όπλο υποστήριξης ήταν το οπλοπολυβόλο Bren, με τον χαρακτηριστικά ανεστραμμένο γεμιστήρα, που είτε τροφοδοτούνταν με 28 φυσιγγια των .303 ιντσών (7.67mm), είτε με 28 των .202 ιντσών. Βαρύ πολυβόλο ήταν το vickers k. Xρησιμοποιήθηκε επίσης σε μεγάλη κλίμακα και το αμερικάνικο οπλοπολυβόλο Thomson.
2.3 Στρατηγικό σχέδιο και τακτικές και ότι θα ήθελαν να συμμετάσχουν στην "ευνοϊκή" συμφωνία που απολάμβανε η ηπειρωτική Ελλάδα. Ενώ αληθεύει ότι ο δημοκρατικός πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν Κρητικός και έχαιρε μεγάλης υποστήριξης από το νησί, οι Γερμανοί υποτίμησαν σοβαρά το βάθος του πατριωτισμού των Κρητικών. Στην πραγματικότητα, ο βασιλιάς Γεώργιος Β' και η ακολουθία του είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα μέσω της Κρήτης με τη βοήθεια Ελλήνων και Κοινοπολιτειακών στρατιωτών, Κρητών πολιτών, και ακόμα μίας ομάδας φυλακισμένων που είχαν απελευθερωθεί λόγω της προέλασης των Γερμανών. Η υπηρεσία πληροφοριών της γερμανικής 12ης Στρατιάς περιέγραφε την κατάσταση ως λιγότερο αισιόδοξη, αλλά πίστευε ότι υπήρχαν πολύ λιγότεροι Βρετανοί και Κοινοπολιτειακοί στρατιώτες απ' ό,τι υπήρχαν στην πραγματικότητα, και ακόμα υποτίμησε τον αριθμό των Ελλήνων στρατιωτών που είχαν εγκαταλείψει την ηπειρωτική χώρα. Ο στρατηγός Αλεξάντερ Λερ (Alexander Löhr) ήταν πεπεισμένος ότι θαμπορούσε να κατακτήσει το νησί με δύο μεραρχίες, αλλά αποφάσισε να κρατήσει την 6η Ορεινή Μεραρχία στην Αθήνα σαν εφεδρεία. Τα γεγονότα που ακολούθησαν θα επαλήθευαν ότι αυτή ήταν μίασοφή απόφαση.
2.2
Όπλα
3 Αρχική μέρα - 20 Μαΐου Το πρωί της 20ής Μαίου, μετά από σφοδρό βομβαρδισμό και πολυβολισμό από αεροσκάφη της Λουφτβάφφε, άρχισε η κατά κύματα ρίψη των αλεξιπτωτιστών και η προσγείωση ανεμοπλάνων στην δυτική Κρήτη. Οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις αμέσως άρχισαν την εκτόξευση αντιαεροπορικών πυρών, ενώ οι μονάδες πεζικού προσέβαλαν με δραστικά πυρά τους αλεξιπτωτιστές στον αέρα και στο έδαφος. Στο Μάλεμε η ομάδα Κομήτης, υπό τον Υποστράτηγο Μάιντλ, κατέλαβε την γέφυρα του ποταμού Ταυρωνίτη και το στρατόπεδο της ΡΑΦ, αλλά δεν μπόρεσε να καταλάβει το αεροδρόμιο. Μέχρι τις απογευματινές ώρες η μάχη για το ύψωμα 107, που δέσποζε του αεροδρομίου, ήταν σκληρή, με τους Νεοζηλανδούς να προτάσσουν σθεναρή άμυνα. Η φθορά που είχαν υποστεί οι δυνάμεις των αμυνομένων στο ύψ. 107 έκανε τον διοικητή τους να αμφιβάλει για το πόσο μπορούσε να αντέξει νέα γερμανική επίθεση την επόμενη μέρα, με αποτέλεσμα την νύχτα να αποσυρθεί από το ύψωμα. Δυτικά του Μάλεμε, στο Κολυμπάρι, η ελληνική Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων απέκρουσε με επιτυχία τους Γερμανούς αλλά οι απώλειες της και η έλλειψη πυρομαχικών την ανάγκασαν σε σύμπτυξη σε νέα τοποθεσία.[1] Ανατολικότερα, στην περιοχή της Αγυιάς, διεξήχθησαν σφοδροί αγώνες ολόκληρη την μέρα, με το 6ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού, που κατείχε τα υψώματα νότια του χωριού Γαλατά και βρέθηκε μέσα στην
4 ζώνη προσγείωσης του όγκου των Γερμανών αλεξιπτωτιστών της ομάδας Άρης, να δέχεται αλλεπάλληλες επιθέσεις. Ο διοικητής, ο υποδιοικητής, ένας διοικητής λόχου και πολλοί διμοιρίτες του Συντάγματος ήταν μεταξύ των πρώτων νεκρών. Ο άνισος αγώνας υποχρέωσε το Σύνταγμα σε σύμπτυξη προς τον Γαλατά. Οι Γερμανοί παρά τις σοβαρές απώλειες κατάφεραν να σταθεροποιηθούν στην περιοχή των φυλακών της Αγυιάς, όπου μια αντεπίθεση από ένα Νεοζηλανδικό τάγμα το βράδυ καθηλώθηκε. Η επίθεση για την κατάληψη της Σούδας και των Χανίων απέτυχε με μεγάλες απώλειες για τους αλεξιπτωτιστές, αναγκάζοντας τους Γερμανούς, που ανέμεναν αντεπίθεση από τους Βρετανούς την νύχτα, να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους και να οργανωθούν αμυντικά στην περιοχή των φυλακών Αγυιάς [2]
5
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
υπήρχε καθόλου συμμαχική αεροπορία. Οι απώλειες των συμμάχων κυμαίνονταν σύμφωνα με την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού σε Έλληνες 426 νεκρούς και μεγάλος αριθμός τραυματιών και αιχμαλώτων ο οποίος δεν αναφέρεται.[5] Οι νεκροί σε Βρετανούς κυμαίνονταν 1.742, τραυματίες 1.737 και αιχμάλωτοι 11.835. Επίσης βυθίστηκαν 2 καταδρομικά, 6 αντιτορπιλικά και απωλέσθηκαν πάνω από 2.000 αξιωματικοί και ναύτες. Η συνολική δύναμη του Άξονα που πήρε μέρος στην επιχείρηση Ερμής ανερχόταν σε 22.750 άνδρες, από τους οποίους οι 14.000 ήταν αλεξιπτωτιστές, 1.370 αεροπλάνα και ανεμόπτερα και 70 πλοία. Οι απώλειες του Άξονα ανέρχονταν, σύμφωνα με την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, σε 1.990 νεκρούς, 1.995 αγνοούμενους και σοβαρό αριθμό τραυματιών. Συνολικά οι απώλειες του επίλεκτου σώματος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών ξεπέρασαν τους 8.000 άνδρες. Οι απώλειες σε αεροσκάφη ανήλθαν σε 220 τελείως κατεστραμμένα και 150 περίπου με σοβαρές ζημιές. Σύμφωνα όμως με τον Κουρτ Στούντεντ, ο οποίος είχε και την διοίκηση της επιχείρησης από την Γερμανική πλευρά, αναφέρει ότι οι απώλειες ανέρχονταν σε 4.000 νεκρούς και αγνοούμενους αλεξιπτωτιστές και στρατιώτες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας. [6] Στο Γερμανικό νεκροταφείο Μάλεμε βρίσκονται οι τάφοι 4.465 στρατιωτών του Γερμανικού Στρατού της μάχης της Κρήτης και της κατοχικής περιόδου.
Τις απογευματινές ώρες 161 μεταφορικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν ρίψη αλεξιπτωτιστών και στρατιωτικού υλικού στην περιοχή του Ρεθύμνου. Ένα τμήμα αλεξιπτωτιστών, αφού κατέλαβε τα χωριά Περιβόλια και Καστελάκια, κινήθηκε προς το Ρέθυμνο, αποκρούστηκε όμως από το Τάγμα Οπλιτών Χωροφυλακής με σημαντικές απώλειες και για τις δύο πλευρές. Έλληνες και Αυστραλοί απέκρουσαν με επιτυχία την επίθεση σε ένα λόφο δυτικά του αεροδρομίου του Ρεθύμνου συλλαμβάνοντας μάλιστα 80 αιχμαλώτους. Παρά τις σοβαρές απώλειες τους, που ανήλθαν στο ένα τρίτο της δύναμής τους, οι Γερμανών κατάφεραν να καταλάβουν το χωριό Αμπελάκια Τα αντίποινα στην Κρήτη ήταν σφοδρά, όπως η και έναν λόφο ανατολικά του αεροδρομίου.[3] πλήρης καταστροφή και ισοπέδωση του χωριού της Στον Τομέα Ηρακλείου η επίθεση της ομάδας Ωρίων Κανδάνου. Ένας Γερμανός αλεξιπτωτιστής θυμάται ξεκίνησε στις 15:00, με την πόλη του Ηρακλείου να την κατάσταση του πολέμου στην Κρήτη. Οι Κρητικοί δέχεται για μία ώρα σφοδρό βομβαρδισμό που της πολίτες για να μας ξεγελούν κουβάλαγαν σημαίες με προκάλεσε σοβαρές καταστροφές. Η ρίψη των αλεξι- την Σβάστικα. Δεν τους κάλυπτε ούτε ο Κανονισμός πτωτιστών έγινε στις 16:00 χωρίς όμως να έχουν αε- Πολέμου Εδάφους της Χάγης, ούτε η σύμβαση της ροπορική υποστήριξη γεγονός που ήταν αποφασιστι- Γενεύης. Τους αποκαλούσαμε ελεύθερους σκοπευτές κής σημασίας για την τύχη των γερμανικών τμημά- και ήμασταν πολύ θυμωμένοι.[7][8] των. Το τάγμα αλεξιπτωτιστών που είχε ως στόχο την κατάληψη του αεροδρομίου εξοντώθηκε από Βρετανικές και Αυστραλιανές δυνάμεις, ενώ δύο τάγ- 5 Παραπομπές ματα αλεξιπτωτιστών (μειωμένης δύναμης) υποχρεώθηκαν σε αμυντική στάση από τις προσβολές που [1] ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 234-7 δέχτηκαν από τολμηρούς ένοπλους πολίτες, χωροφύλακες και οπλίτες του 7ου Ελληνικού Συντάγματος [2] ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 238-9 Πεζικού.[4] [3] ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 240 [4] ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 240-1
4 Πολεμικές απώλειες Η συνολική στρατιωτική δύναμη της Κρήτης, μετά από ενίσχυσή της και από δυνάμεις που μεταφέρθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα, ανερχόταν περίπου σε σύνολο 43000 αντρών, σε 11.500 Έλληνες και 31.500 Βρετανούς και Νεοζηλανδούς, μειονεκτούσε σοβαρά σε θέματα εξοπλισμού, αφού ο οπλισμός, τα πυρομαχικά και τα άλλα εφόδια βρίσκονταν πολύ κάτω της παραδεκτής αναλογίας, ενώ δεν
[5] ΓΕΣ/ΔΙΣ, Επίτομη Ιστορία του Ελληνοιταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου 1940 −1941, Αθήνα,1985, σελ. 260 [6] Οι Γερμανοί Στρατηγοί μιλούν, B.H Liddell Hart, εκδόσεις Λιναίος, σελ. 305-315 [7] Αρχείο Μ. Φαφαλιού, Μαρτυρία Άντολφ Στράους, Ε.Λ.Ι.Α [8] Η συνομωσία της Αγγλίας κατά της Ελλάδος (19351944), Ιακωβος Χονδροματίδης, εκδόσεις Θούλη
5
6 Βιβλιογραφία 6.1 •
•
Στα Ελληνικά Γενικό Επιτελείο Στρατού / Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (1985). Επίτομη Ιστορία του Ελ ληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου 1940-1941 (Επιχειρήσεις Στρατού Ξηράς), έκδ.
•
ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αθήνα. •
•
•
•
•
Κούκουνας, Δημοσθένης. Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα και η Μάχη της Κρήτης , Εκδόσεις Μέτρον, Αθήνα 1983. Κούκουνας, Δημοσθένης. Οι Γερμανοί στην Κρήτη, Εκδόσεις Μέτρον, Αθήνα 2005.
•
Κούκουνας, Δημοσθένης. Η Μάχη της Κρήτης , Εκδόσεις Μέτρον, Αθήνα 2007. Κούκουνας, Δημοσθένης. Η Κρήτη υπό Κατοχή, Εκδόσεις Μέτρον, Αθήνα 2009.
•
Μπήβορ, Άντονυ. Κρήτη: Η Μάχη και η Αντίσταση, Εκδόσεις Γκοβόστη ISBN 960-270-927-8, Αθήνα 2004. •
•
•
Παναγιωτάκης, Γεώργιος. Η Μάχη της Κρήτης. Παναγιωτάκης, Γεώργιος. Ντοκουμέντα από τη Μάχη και την Αντίσταση της Κρήτης ISBN 960-
•
86570-3-2. (Τρίγλωσσο:Ελληνικά - Γερμανικά Αγγλικά). •
•
6.2 •
•
•
•
Richter, Heinz A. Η μάχη της Κρήτης , Εκδόσεις Γκοβόστη ISBN 960-446-147-8, Αθήνα 2011.
•
Buckley, Christopher. Greece and Crete 1941, London, 1952. Greek pbk edition (in English): P. Efstathiadis & Sons S.A., 1984. Pbk ISBN 960226-041-6 Clark, Alan. The Fall of Crete, Anthony Blond Ltd., London, 1962. Greek pbk edition (in English): Efstathiadis Group, 1981, 1989. Pbk ISBN 960226-090-4
Kokonas, N.A., M.D. The Cretan Resistance 19411945, forwarded by P. Leigh Fermor and others. London, 1993. Greek pbk edition (in English): Graphotechniki Kritis, Rethymnon, Crete, Greece. Pbk ISBN 960-85329-0-6 Lind, Lew. Flowers of Rethymnon: Escape from Crete, Kangaroo Press Pty Ltd, 1991. ISBN 086417-394-6 MacDonald, C. The Lost Battle - Crete 1941, MacMillan 1993 ISBN 0-330-61675-8 Mazower, Mark. Inside Hitler’s Greece: The Experience of Occupation 1941-44 , Yale University Press, New Haven and London, 1993. ISBN 0-300-05804-7 Moss, W. Stanley. IllMet By Moonlight: The Story of Company, NY, 1950
•
Antill, Peter D. Crete 1941: Germany’s lightning airborne assault. Campaign series. Osprey Publishing : Oxford, New York. 2005. Beevor, Antony. Crete: The Battle and the Resistance, John Murray Ltd, 1991. Penguin Books, 1992. Pbk ISBN 0-14-016787-0 Boulder : Westview Press, 1994. LCCN 93047914
Harokopos, George. The Fortress Crete , subtitled on cover '1941-1944' and within 'The Secret War 1941-1944' and 'Espionage and Counter-Espionage in Occupied Crete', Seagull Publications. Greek pbk edition/English translation: B. Giannikos & Co., Athens, 1993. Translation and comments by Spilios Menounos. Pbk ISBN 960-7296-35-4
the Kidnapping of General Karl Kreipe, the German Divisional Commander in Crete, The MacMillan
Φιλιππίδης, Ηλίας. Κρήτη 1941 - Η «παράδοσή» της από τον Τσόρτσιλ στο Χίτλερ, εκ. Ιωλκός, Αθήνα 2007.
Στα Αγγλικά
Elliot, Murray. Vasili: The Lion of Crete , Century Hutchinson New Zealand Ltd., London, Australia, South Africa. Greek pbk edition (in English): Efstathiadis Group S.A., 1987, 1992. Pbk ISBN 960-226-348-2
•
Psychoundakis, George. The Cretan Runner: His History of the German Occupation , English translation and introduction by Patrick Leigh Fermor. London, 1955. Greek pbk edition (in English): Efstathiadis Group S.A., 1991. Pbk ISBN 960-226-013-0 Thomas, David A. Crete 1941: The Battle at Sea , Andre Deutsch Ltd. Great Britain, 1972. Greek pbk edition (in English): Efstathiadis Group, Athens 1980.
7 Προτεινόμενη βιβλιογραφία •
Χάγκεν Φλάισερ, Γεωστρατηγικά σχέδια της Ναζιστικής Γερμανίας για τη μεταπολεμική Κρήτη , Τα Ιστορικά, τομ.9, τ/χ.16 (Ιούνιος
1992),σελ.135-158
6
8
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
8 Εξωτερικοί σύνδεσμοι •
•
•
•
Γενικό Επιτελείο Στρατού, δυνάμεις και απώλειες στην μάχη της Κρήτης Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης: Η μάχη της Κρήτης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) Ιστορικό Αφιέρωμα για τη Μάχη της Κρήτης, Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας Αφιέρωμα στη Μάχη της Κρήτης, Σαν Σήμερα.gr
•
Η Μάχη της Κρήτης, History Channel
•
Landing in the bay of Sitia 28 May 1941 r. (PL) .
•
«Πολλά... Ρίχτερ για τον επίτιμο που επικρίνει την κρητική αντίσταση». TVXS.GR. http://tvxs.gr/news/ellada/ metaseismoi-pollon-rixter-gia-tis-times-ston-kathigiti-poy-eikrinei-tin-kritiki-antistas . Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2014.
7
9 Text and image sources, contributors, and licenses 9.1 •
9.2 •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
9.3 •
Text Μάχη της Κρήτης Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_ %CE%9A%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82?oldid=6027815 Συνεισφέροντες: Geraki, Μέρμπακος, Kalogeropoulos, Lucinos, Dai, Dada, Templar52, YurikBot, *Αλέξανδρος, Badseed, Gerakibot, AndreasJS, Cplakidas, Avacalop, Kostisl, Escarbot, Dimitriou, Thijs!bot, JAnDbot, ChrisCh, Magioladitis, CommonsDelinker, P.a.a, Alaniaris, VolkovBot, Atlantia, Nafpaktiakos, SieBot, AlleborgoBot, Loveless, MARKELLOS, Ttzavaras, Dipa1965, ArielGlenn, Luckas-bot, Ptbotgourou, ArthurBot, Manolara, Pyraechmes, Vagrand, D'ohBot, C messier, TobeBot, Sangjinhwa, CHE, EmausBot, Yobot, Legion, KAKTOS, Πάτρικ, Geilamir, Ellinikosemfilios, Greek Scorpion, Moikonom, Maciek Tomaszewski, Rathalassa και Ανώνυμες συνεισφορές: 36
Images Αρχείο:Commons-logo.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to be slightly warped.) Αρχικός δημιουργός: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, created by Reidab. Αρχείο:Flag_of_Australia.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Flag_of_Australia.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: Έργο αυτού που το ανεβάζει Αρχικός δημιουργός: Ian Fieggen Αρχείο:Flag_of_Italy_(1861-1946)_crowned.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0d/Flag_of_Italy_ %281861-1946%29_crowned.svg Άδεια χρήσης: CC BY-SA 2.5 Συνεισφέροντες: http://www.prassi.cnr.it/prassi/content.html?id=1669 Αρχικός δημιουργός: F l a n k e r Αρχείο:Flag_of_New_Zealand.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3e/Flag_of_New_Zealand.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: http://www.mch.govt.nz/files/NZ%20Flag%20-%20proportions.JPG Αρχικός δημιουργός: Zscout370, Hugh Jass and many others Αρχείο:Flag_of_the_NSDAP_(1920–1945).svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cf/Flag_of_the_NSDAP_ %281920%E2%80%931945%29.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: Original PNG version created by de:Benutzer: Kookaburra with the name "Bild:Flag Germany 1933.png” in de.wikipedia; uploaded to the Wikimedia Commons by User:Guanaco, later converted to SVG by User:Rotemliss and later modified by other Wikimedia Commons people. Αρχικός δημιουργός: ? Αρχείο:Flag_of_the_United_Kingdom.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Flag_of_the_United_ Kingdom.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: Έργο αυτού που το ανεβάζει per data at http://flagspot.net/flags/gb.html Αρχικός δημιουργός: Original flag by Acts of Union 1800 Αρχείο:Hourglass.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b6/Hourglass.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: ? Αρχικός δημιουργός: ? Αρχείο:Junkers_Ju_52_troop_carrying_aircraft_flying_low_over_the_island.jpg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/4/45/Junkers_Ju_52_troop_carrying_aircraft_flying_low_over_the_island.jpg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: This is photograph E 3042E from the collections of the Imperial War Museums. Αρχικός δημιουργός: RAF Αρχείο:Kingdom_of_Greece_Flag.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/State_Flag_of_Greece_ %281863-1924_and_1935-1970%29.svg Άδεια χρήσης: Public domain Συνεισφέροντες: Έργο αυτού που το ανεβάζει Αρχικός δημιουργός: User:peeperman Αρχείο:Paratroopers_Crete_'41.JPG Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5b/Paratroopers_Crete_%2741.JPG Άδεια χρήσης: CC-BY-SA-3.0 Συνεισφέροντες: From collection of Wiki-Ed’sgreat uncle,probably traded Αρχικός δημιουργός: Arthur Conry (digitised and edited by Wiki-Ed) Αρχείο:Tango-nosources.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4e/Tango-nosources.svg Άδεια χρήσης: CC BY-SA 2.5 Συνεισφέροντες: Tango Project Αρχικός δημιουργός: RaminusFalcon
Content license Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0
