YOGA YOGA Y Y AYURVEDA AYURVEDA PARA PARA LA LA PAZ PAZ ¿Qué puedo hacer yo por la paz del mundo?
Incluye CD con clase de yoga ATMAN YOGA
Atman yoga somos un grupo de amigos iniciados en la tradición Sivananda, que tenemos una escuela de yoga en Medellín, Colombia, cuya visión es la paz en la ciudad y en el mundo.
Nuestra misión es enseñar y trasmitir la filosofía del yoga, su estilo de vida y su sadhana (práctica espiritual). Lo hacemos a través de retiros y cursos de yoga, ayurveda, pensamiento positivo, meditación, raja yoga, filosofía Vedanta y ciencias gemelas del yoga. También apoyamos todo lo que contribuya a la paz y a la relación armónica con la naturaleza (ecología).
www.atman-yoga.org
[email protected] Tel: +(57) (4) 311-11-32
Revisé con interés el material y quedé gratamente impresionado. Es una obra bien estructurada donde de manera concisa y práctica se recogen los aspectos más importantes del yoga y el ayurveda, felicitaciones. Este trabajo srcinal será de gran ayuda a la población hispano parlante en busca de lecturas valiosas sobre el tema. Los estudiantes serios tienen ahora un nuevo recurso para ampliar sus conocimientos. Dr. Arcangelo Lubrano, M.D. Médico, psiquiatra y experto en ayurveda www.lubrano.com
En un libro clásico del yoga, Yoga sutras, de Patanjali, está escrito: “Alrededor de alguien que está establecido en ahimsa -la no violencia, la paz- se acaban los conflictos”. En la filosofía del yoga se dice que ésta es la respuesta a la pregunta, ¿Qué puedo hacer yo por la paz del mundo? El punto principal para alcanzar la paz no es el sistema de gobierno o la política que se tenga sino que cada persona sienta paz en su interior. La paz no existe en las Constituciones, ni se puede negociar. No se puede firmar en un papel: se siembra en el corazón y se multiplica en los demás. Por lo tanto, sólo se logra cuando exista, como la llaman los científicos, una masa crítica de individuos que haya alcanzado un estado de paz interior. Si esta paz no la experimentan los miembros de la sociedad, no podrá haber paz exterior. Según esta filosofía, la estrategia para lograr la paz es lo que decía Gandhi: “Ser el ejemplo del cambio que queremos ver en el mundo”. Si queremos hacer algo activo por la paz del mundo, lo más efectivo es llegar a este estado de paz primero en cada uno y, de esta manera, transmitírselo a las personas más cercanas a nosotros y así expandir estas vibraciones hacia toda la humanidad. Según la filosofía del yoga y del ayurveda, la meta realmente importante del hombre es hacerse consciente de su alma inmortal, porque ésta es la única forma de lograr la paz permanente. En este libro se describe de una manera muy simple cómo encontrar este estado natural de paz en nuestro interior, a través de la práctica de las ciencias gemelas de yoga y del ayurveda. Con los cinco puntos básicos del yoga, según Swami Vishnu-devananda, y con una nutrición adecuada, según los principios del ayurveda, tenemos la fórmula para potencializar al máximo el cuerpo y la mente, que son el vehículo sagrado y su conductor que nos llevan a la meta. Con los cuatro caminos del yoga, grandes Maestros como Swami Sivananda, nos dieron los caminos que debemos recorrer para realmente llegar a nuestro destino de paz absoluta.
YOGA Y AYURVEDA PARA LA PAZ El arte de conectarse con el alma
¿Qué puedo hacer yo por la paz del mundo? Atman yoga – Tradición Sivananda C M P - N Vk D - S
Yoga y ayurveda para la paz El arte de conectarse con el alma 2010 C Mjí Páz - Ní 2010 Vk Dz – S R x: Mg R Lñ M. A M Dñ g: A M I á: M R Dñ á: J E C I: Ig S. A. I C P C E 2011
Dedicado a los Maestros de nuestra tradición Swami Sivananda Swami Vishnu Devananda Swami Swaroopananda y a todo el linaje
AGRADECIMIENTOS G Sw S, Sw V D, Sw Sw M j q g D. Ag swamis Sw Sw, Sw G, Sw S Sw B q ñz g . G g M g ayurveda D Fw Sk, f ayurveda K Rg, M H L D M q g . T q ñz á g ayurveda q . Ag Mg R Lñ, g Mí, C, g C Lñ , á g C Páz J Kk, J E P Ag Cg f CD . T g q Atman Yoga, C, q á qí, z q .
7
PREÁMBULO ¿CÓMO SE PUEDE LOGRAR LA PAZ EN EL MUNDO SEGÚN LA FILOSOFÍA DEL YOGA? E á g, Yoga sutras, Páj, á : “Alrededor de alguien que está establecido en ahimsa (la no violencia, la z) b ”. E g q g, ¿Qué puedo hacer yo por la paz del mundo? E z z g í q g q z . L z x C, g. N : z á. P , g x, , í q z z . S z x , á z x. Sgú , g g z q í G: “S j b q q v ” . S q g z , á f g z , , á í x . Sgú g ayurveda, q ú f g z . E z , á gú g: g ayurveda. C á g, Sw V D, , gú ayurveda, f áx , q í g q . C g, g M Sw S, q g z .
8
ÍNDICE INTRODUCCIÓN - E jg Lila D L gú samkhya ¿Q g ayurveda? N - S g L g L á g L g
13
13 14 16 16 16 18 19
CONCEPTOS BÁSICOS DE YOGA YAYURVEDA
22
L Stula sharira - C
22 24
Sukshma sharira - C Pranamaya kosha - E gí) Manomaya kosha - E Vijnanamaya kosha - E Karana sharira - C M , Ayurveda L f P á ayurveda B ayurveda C C C
25 26 27 28 29 30 31 32 32 34 34 42 43
C
45
SECUENCIA PRÁCTICA DE HATHA YOGA
47
Pranayama (j ) Kb - L fg Anuloma viloma - L E - Surya Namaskar
48 49 51 53
9
Ásanas L ásanas E ásanas P ásanas
55 56 59 59
L 12 á Rk P z(sirshasana) P (sarvangasana) P (halasana) P z (matsyasana)
60 61 63 64 65 66 68 69 70 71 72 73 75 76
P z (pashimothanasana) C (bhujangasana) P (salabhasana) P (dhanurasana) M (ardha matsyendrasana) E (kakasana) E (mayurasana) Fx (padahastasana) E ág (trikonasana) Rj Cj á
77 80
ALIMENTACIÓN ADECUADA SEGÚN YOGA YAYURVEDA
84
N ¿C ? Rg j agni A T () A tamásicos A rajásicos A sátvicos C g - ¿S í z? Rz g Ef q L Rz C g f Rz g Rz ¿Q ? A í z E í (agni í) Ag () Fg ( ) 10
86 86 89 92 92 93 93 94 101 103
105 106 107 108 111 111 112 114 115 121 121
A () É ( ) R A dosha
122 122 124 125
N Sg j buddhi Prana - C prana Tejas - C tejas Ojas - C ojas
146 147 148 149 149
E Oí: É T: A V: Fg G: Ag Of: T
149 151 154 155 157 158
¿C ?
161
N P P P
161 163 164 168
P MEDITACIÓN Y FILOSOFÍAVEDANTA
170 173
F vedanta: F g ayurveda 173 L z q Atman 177 L g 177 E g í 179 Karma yoga- S 180 Bk -g E g 185 Raja yoga 188 Raja yoga - I Yoga sutras Páj 189 L ñ ashtanga yoga 192 L 204 P á gí 206 I 207 M 209 Jnana yoga 210 M jnana yoga 210 Sakshi bhav 211 Laya chintana 211 Abheda bodha 212 N- 212 11
CONCLUSIÓN
219
APÉNDICE 1 L f g
221
APÉNDICE 2 Prana, chakras y nadis
224
APÉNDICE 3 ¿C á Swadharma ()? APÉNDICE 4 Cj á z j g APÉNDICE 5 Mantra hatha yoga: Dhyana Slokas.- Gajananam Mantra hatha yoga: Mrityunjaja mantra – Moksha mantra
233
234
238 240
APÉNDICE 6 D APÉNDICE 7 C q
241
APÉNDICE 8 Sg Sw S Ghee - R ghee G Khichari - R khichari
243 243 244 246
APÉNDICE 9 C ashrams S gvedanta
247
APÉNDICE 10 Bg swamis Sw S Sw V D
12
248 248 261
INTRODUCCIÓN LILA EL JUEGO DE DIOS Sgú vedanta ú D, , , . E bk g q D q g jg q jg q D á g. E q Lila de Dios. E jg, D g í ú, , j í j q f f. LBiblia q á g jz D g f - M j Adi Sankara Archaya q B ( A/D) Atman ( ) . D q jg f q g , D jg q á. E jg x D . E , , gú , jg q D á g . P , , gú vedanta, ( ), , . L samkhya x jg g D , g ayurve a x jg D.
13
LA CREACIÓN SEGÚN LA FILOSOFÍA
SAMKHYA
E samkhya, Conciencia pura, (Purusha) , (Pk) íg x. Purusha Pk . Purusha z Pk Pk z Purusha. Purusha j Pk j . Purusha Pk j . A Purusha Pk. Eg D z z Pk q . P Purusha Pk.1 Pk 2 gunas () q á f. P Purusha Pk, gunas ( z) g Om . E f z x mahat: g D. A mahat buddhi ( z). Dmahat g ahamkara (g): . Y ahamkara (g) x gunas: v (z), rajas (gí) tamas (). D v ( gí z z) , g g ( , , , g g x). D tamas ( gí ) g (, , , g f) g (, , fg, g ). P q f v tamas q rajas ( gí ). E g q f ú Purushas, (Jivas) Purusha Pk. E Purushas ú q Conciencia pura Pk ( ). P f. L 1
É . E j j . E j j . 2 E gunas : v, rajas tamas. L gunas , . T , , gunas. E , , v z, z, rajas , tamas z . Yg ayurveda tamas, rajas, v z gunas. E gunas á á .
14
q Purusha í q z D. E q Purusha z Pk ( ). E , j g g ( ) D . O , x :sat (), chit (í ) ananda ( ). Yg ayurveda q , los Purushas, z í.
Filosofía samkhya: La creación
Purusha
Prakriti
OM
Mahat / Buddhi (Intelecto)
Ahamkara (Ego)
Sattva
Rajas
Tamas
Mente Cinco
Jnana Indriyas
Sonido
Oído
Cinco
Piel
elementos sutiles (Tanmatras)
Ojos Lengua
Acción Movimiento
Tacto Vista Gusto Olfato
Nariz
Éter
Boca Cinco
Manos
Karma
Pies
Indriyas
Órganos reproductores Órganos de excreción
Cinco
Aire
elementos Fuego gruesos (Bhutamatras) Agua Tierra
15
T g : emento
ter
O
S
Órgano sensorial
Oí
H
rgano de acción
B
ire P g M
gua
Tierra
V
G
Of
O
Lg
N z
C
P
Ex
P
g
g x
QUÉ SON YOGA Y AYURVEDA? Sgú , x H g (rishis) q, f q x , D q . R f q Vedas, x á g , g ayurveda.
G rishis satsang .
Yg ayurveda g. Ayurveda g. Yg ayurveda. N - S E g q , , , ñz Sw S Rk í, Sw V D. E I á g edanta, í á . S f f , Vedas 16
f . S I q f urú (M ) í . V A 10, g swamis.
L L g á g unión, unidad, : 1.L ( q q ) Atman ( z q A). 2.L á q .
A g q g f g , g ayurveda q f z, q z. Jú í, j: “C v á b” S J 8, 32). S í , q conocerse a sí mismo. C q q . C q q í, á 17
j, á . E q . T, , q á f. P, gú g ayurveda, Atman ( ) q aparentemente q x, f , gú . L q , q j f. E Bhagavad Gita 2,23 ( Biblia I), á : “Las armas no pueden tocar el alma, el fuego no la puede quemar, tampoco el agua j v ”. E . L rishis ( I) í q ú q Atman ( ) q , g á z. S í, á . E gí . E á z. Jú í Atman (a) el reino de los cielos í q ú q í D q á á ñ (M 6, 33). Y z, g á gí : “Aquí y ahora v á” (S L 17, 21). ¿Qué tenemos que hacer para poder experimentar esto? M M q z j q, Sw S, í q . P , f g . T q , q á . E , z , á g ayurveda. E z jg jg . S jg q .
18
LOS CINCO PRINCIPIOS BÁSICOS DEL YOGA Sw V D, f Gurú C I g S vedanta, z j x á g. E í , f. C , áx , q q . A g q , , í g, f, g f ( ), g q. Sgú Sw V D á g, í ( ) f ( ): 1. 2. 3. 4. 5.
Ásanas: Ej (). Pranayama: R (g í). R -savasana- (S f). Dieta saludable -sátvica- (B g). P meditación (Dhyana vedanta) B f: .
S ñz á g g.Ásanas, pranayama j á í L á g; fzá í Alimentación adecuada según yoga y ayurveda , , xá íM vedanta. E , q Atman ( ) : 1. U () . E g ayurveda q z. Sw S í: E z samsara. ( f). L qz . E á . E á q q . S .
2. U . E g .
19
3. Un buen mapa, que nos muestre los caminos y la meta a la que . E Vedas q q g ayurveda. LOS CUATRO CAMINOS DEL YOGA E vedanta q q jg : 1. Karma yoga: E g . E Atman á. 2. B : E g A. E , , , mantras f. 3. Raja yoga: E g . N Atman . 4. Jnana yoga: E g í. S Atman , x g j M.
Sw S j á g g yoga de síntesis. S ñz :sirve, , , , , z.
20
21
CONCEPTOS BÁSICOS DE YOGA Y AYURVEDA LOS TRES CUERPOS Y EL ALMA L vedanta x q q x g P g z (avidya). f. Aq Atman () , q á ,upadhis, q (koshas), q . L , koshas, x Ser, Atman. D D q á. L upadhis) ( (koshas) : 1. Stula Sharira: C • Anamaya kosha: E . 2. Sukshma Sharira: C . • Pranamaya kosha: E gí. • Manomaya kosha: E . • Vijnanamaya kosha: E . 3. Karana Sharira: C • Anandamaya kosha: E . U gí . E f j q f. C , q q f f . L . E q . N . T q z f . ¿Q ? ¡E ! E adjunto limitante. S upadhi. U upadhi g q g q . 22
N , q , upadhis. L Conciencia x . LConciencia indivisa Atman. S Atman -v. Atman Conciencia ú q x. T Ser, z g q .
E Atman q á Uno S (B). L upadhis koshas , . S z . S g. P g koshas ( z g) q f x . T q , q z g jg . L g á , jg 23
q Atman, . L koshas . E : 1. Stula Sharira : E ( ). 2. Sukshma Sharira : E ( ). 3. Karana Sharira : E (q). E q . D . E q ( ) q ( ) ( ) q z q. Sgú ayurveda, g ( j, , g f, .) f í f . E á qñ . E x f . E á , x á á . E á g. C q , j qñ. C q , á j á . P x q g , q Uno q x , , z . P q , . Stula sharira - C : E ( ) L stula g g. E . O . E á kosha () q Anamaya kosha q g q, í , á (, , fg, g, ) q q á . E f . E g, q íq q f íq . E fg q f qí. E 24
f g . Y q . E , , , . C , g á . E q T U Vedas (3,2), : “Del alimento nacen los seres vivos. Habiendo nacido, crecen ellos por el alimento. El alimento es comido por todos los seres vivos y además se los ”. Y Biblia á : “Pv v vá” (G 3, 19). Cq q . Sgú vedanta, q z á z. “De la misma manera como el hombre cambia su ropa cuando é á vj, g é v” (Bhagavad Gita 2, 22). L í q . L q q í q q í q . E f q x q , á q . L g q q jg D. P , g ayurveda, q Atman. P ásanas (), , j , k (é cuerpo), mudras bandhas.3 E doshas: v, kapha, q f q xá á . Sukshma Sharira - C : P L Sukshma g . E á q . E . O ( ). E q ñ. 3
Mudra = S. Ej hatha yoga q gí. Bandha = C ú q g z g gí.
25
L í á f . E q . U í . L q í . E á koshas : •
•
•
Pranamaya kosha o e gí. Manomaya kosha . Vijnanamaya kosha .
Y á 19 : •
•
•
•
L g karma indriyas: , , , g . L pranas: apana, prana, samana, udana vyana.4 L g ,jnana indriyas: í (), (), j (), g (), z (). L antahkarana: I Atman, a saber, (), manas (), buddhi () ahamkara (g).
A 19 chakras y nadis . Pranamaya kosha- Envoltura de energía E pranamaya kosha j (f) fg áq (fg ). Epranamaya kosha gí q . A pranamaya kosha q á : , , fí . S pranamaya kosha á. S q á pranamaya kosha. E q á . Eá : •
•
•
4
C g (karma indriyas): , , , g . L pranas: apana, prana, amana, udana vyana. L chakras, nadis prana. (V A 2 -Prana, chakras nadis).
Prana = Egí . E í S á g 2 prana f q .
26
L g, pranamaya kosha, prana (energía vital), q gí pranayamas (j ) prana g gí , g sushumna nadi ( g ) Atman. E á á . Manomaya kosha- Envoltura mental
Eá . S : •
•
•
Jnana indriyas (g ): í (), (), j (), g (), z (). C () Manas ().
Jnana indriyas (g ). S f . A x. C (). A . E á q x , . E á q q : . S x, , , , . S á á. E f á . Manas (). P, . A manas g f q f gá, . ¿E ? ¿E á?Manas f q f q () buddhi ( z) q . L g manomaya kosha : 1. P karma yoga ( ) bk g ( mantras, , japa) j . 2. T 5 (jnana indriyas) raja yoga () g Atman j pratyahara ( 5
Má q, gú ayurveda, q f q . E q, q q í q , j, , f, .
27
j), dharana () dhyana (). E á íM v. Vijnanamaya kosha - E
Eá f buddhi ( z) ahamkara (g) q manas (), () g (jnana indriyas). Buddhi ( z). Az z . T g, jzg. E ( z) . A buddhi á . P j, q q í z q . Ahamkara (g). E ú f ; g q g . P j, g “ ” g g “ fz”. E g q q f q . E g q x “”: , ., “í”: , , . T x ahamkara , í , , , . (g): E “” . E . E x q x . V A 1: La falsa ilusión del ego. C q, () manas () á j buddhi g Atman , f ( manas) ú . E Bhagavad Gita VI, 6 á : “La mente no está bajo el control de uno mismo, es nuestra enemiga. En cambio, si aprendemos a controlar la , vv g”. N g, kosha, (manas ) j b( uddhi) g Atman. L q á j . T q gz buddhi j , x g q á raja yoga y de jnana yoga. 28
C buddhi gz Atman ( V) q fg z g (ahamkara) Atman q, í f á K: “La razón es limitada y por lo tanto a través de la razón (b) v b”. C á z raja yoga ( g ) jnana yoga ( g í) z (buddhi) g (ahamkara) z . E á á . Karana sharira o c : E D q f , f . E q á . C , z á . Eá q q ú f á, ú f . P , g q . L g I í á j q f , q g á . E q g g, . N f. Ag j x: •
•
Hí g j Ig q q . S F Aí j z T q j .
E g: v, rajas tamas q. E cuerpo de dicha q á Atman q . Cq x f z q . E amadhi ( ), q , x . C z . S g, í x gú : “ ”, “ z”. N , í 29
g, á q . P , g, f x kosha . Ekosha á ,asamprajnata samadhi, q (moksha). ¿Cuándo experimentamos cada cuerpo? C x . C ñ, j f . C ñ, j, q . E x ñ f samadhi ( ). MÉTODOS P ARA PURIFICAR, CONTROLAR Y TRASCEN DER LOS TRES CUERPOS C . E , hatha yoga:6 kriyas ( ), ásanas, j, bandhas mudras gú g ayurveda. Cuerpo astral. E hatha yoga ( j ,pranayama) g k( g, bk g, j yoga y jnana yoga). C z jnana yoga y de raja yoga (dhyana) . Cuerpo causal. L samadhi7 (samprajnata samadhi) g (asamprajnata samadhi). A jnana g, g í, q Ser g g x á . S q , x í 6 Hatha
yoga = U g q f prana (gí ) q raja yoga. 7 Samadhi = E . H f samadhi. E samprajnata samadhi. E samadhi , x í j, ( ), j . Asamprajnata samadhi j. E . E , .
30
x Atman. T í í P v . D Sw S: E . E R g, B, . B Atman. E buddhi . L . L 10 indriyas (g ) . L j . L . L j í . L q á indriyas (í, , j, g z) . D á . É á jg j g. E. Bú. Bú z indriyas () j x .
AYURVEDA L L ayurveda í: Ayur: V í ( ). V g . Veda: C, .
í
Ayurveda el conocimiento de la vida. Ayurveda , q . E I x . Ayurveda á g x q la madre de la medicina á . P , á ( , á, .).Ayurveda q ñ . D , ayurveda, j á , . 31
E ayurvédico q Ck Charaka Samhita, á, q , q gj . LAS CAUSAS DE LAS ENFERMEDADES Sgú ayurveda f z (Atman) í. L q : 1. . 2. M F . 3. E . C q Atman f f . D q q j . C , ( z) á . E q, q q , j, g, , f, , ., . Y z , j. PRINCIPIOS BÁSICOS DEL AYURVEDA E ayuvédica q . L ayurvédica . E ayurvédico á j , , g . E . S , ayurvédica, q g . E , , . E Atman ( ) q x . E q 20% ayurvédicas 8 (panchakarma, ) 80% á . E ayurveda á q áq: g á f ( ) ñ. Eayurveda á: x í. 8 Panchakarma
ayurveda.
32
á
L ayurvédicos , g, g. M f , j, j j z ñ spa ayurvédico q f í. Aá, f , g z, á E q . B í á g q g g . L í f , gú ayurveda, á . P , . , M q . L g q z g . Rq . “Las enfermedades no caen del cielo. Ellas son el resultado de qñ q ” (H). P , q . U ayuvédico ñ z. Sw S í q q z q . D q z j q , f, g j . E ayurveda fá , ú. L f . A g ayurvédicos q f í g . E ayurveda prana, gí , 0% 100%. L f prana á j 30%. L ú g prana á j 30%, q ayurvédicos j gí , g , g, j, , ., f. O q , j, 40% gí . C ayurveda ( gíprana) ( ( rasayanas j),vajikaranas x) spas. L g ayurveda Atman (). E ú q, gú ayurveda, f z Atman). ( E q q ayurvédico q . 33
E ayurveda svastha: Svas: í . Tha: . P , , ayurveda, í ( Atman). E , ayurveda g : 1. 2. 3. 4.
C f. P f. A prana. T Atman.
BASES DEL AYURVEDA P ayurveda g fz , •
•
•
C : L Pk vk L doshas: v, kapha E j Agni Ama Mala C : Prana, tejas ojas Buddhi C : Sv, j tamas
Las tres grandes fuerzas del cosmos en los tres cuerpos E x gí f. A doshas: vata, kapha. A g: prana, tejas ojas. Y : v, j tamas. E ú q Atman. C Los cinco elementos (bhutamatras) Sgú ayurveda, á q á . C á z , q : , , fg, g, . É . S . L , g íq, 34
g, fg gí q q f á. D , á á g f . U j x í: , ( : ), (fg) g z (). T á q á . T q z, j ñ, íq . L q z, , j, á g. T g, , á . S fg. E z z í. L f , . E f . E g j á: ; g íq g; , z g ; fg, fz q , q . E á q q g . L q x x . E f á q () gí ú . L q . P Biblia, S J 1, 1-5.14: E x P P D, P D. E D. T z z x. E z , z ... Y P z , M .
E gj , q . P í: “La materia viene del vacío y el vacío crea, a través del , vb. E v v”. Pág í q ú g. E samkhya, I, q Purusha (Conciencia pura) Om. 35
E g B, , ñ q q z , á z . B q q q . P , j B , á q . P , á q z. Y á , gg, ú . E z x: “¡B, ñ ú !” A q B : “A ú , ú , f .
E q f q á q, Biblia, Conciencia cósmica superior (D) q x ú . E Conciencia g f q x q q z f g. C á f q f . E q, z . E , , á . Las cualidades de los elementos L g á á ayurvédica: •
•
•
•
Fí - C Hú - S M - E L - P
Resumen de los cinco elementos Elemento
Éter
Idea
Cx
C / F
Fí
F Agua C, z M Fz f Fí C Fí
Tierra
Pesado / Liviano L
L
L
P
P
Húmedo / Seco
S
S
Hú
S
M
E/M*
E
E
E / M
S E/ M*
Aire
E Fí
*Ag rishis () q fg , q .
36
Los elementos y los doshas L í g fz g doshas. N x g z á . •
•
•
Vata: É . P: Fg g. Kapha: Ag .
Resumen de los tres doshas Dosha
Vata
P
Kapha
Elemento
A
Fg 90% Ag 10%.
Ag
F
M
M
E
C / F
Fí
C
Fí
Pesado / Liviano
L
L
P
Húmedo / Seco
S
Uú
E / M
M
I
E
E desbalance
N,
F
G
Hú
S dosha , . Sgú ayurveda, : 1. Ex vata (x fí, gz, q ). 2. Ex (x , gz, ). 3. Ex kapha (x fí, z, ). P á á z . Prakriti y vikriti
E Ayurveda: D b Eg J M (. 36), doshas, : C . E , k, z . C . C k q q q ;
37
q g q g; q g í, x q . E q f ú. E ñ í. P q í q ú z . E q k g x. . N k q g A g Atman. P . C í . C ayurveda q doshas, q q vata, kapha g q doshas q í . E f q . L z g . E q q j panchakarma ( ayurvédico . V í Alimentación adecuada según yoga y ayurveda) . Ig . Jg , z g , í g. Vk q q q g .
Las tres constituciones básicas o doshas Vata L vatas z q áj. S g (fí ñ). L vatas Atman () . C f , ú, í, , , g, . P, q z , 38
q áj, j j. N fg (, ), g () . C fg, fz q g, z , á f á . E vata , ( fg), j, q z ( g) () (í ). P L z g. S fg fg . Fg g g , , í, . E fg z, f, q , q fg q g . P , á (, , g ) . L q jg g .E q f ( ), (g), , j (). Kapha L kaphas T z q f. S f, , q. í g fz. T z Atman. P g q á (, fg) . E kapha q (fg), j (), gz ( ). Test ayurvédico E ayurveda q x : •
•
•
Vata, kapha . C : v-, v-k -k. Tridoshas: v--k.
P j ayurvédica k vk g ayurvédico. P k () g vk (q ) . 39
CONSTITUCIÓN
Estructura
VATA
PITTA
KAPHA
Dg
P
C
Cara
Lg
R
O
Cq
N
Dg, qñ
Labios
Dg
Dientes
Ig
Ag Oj , f P. P M M
Pelo
Dg, ,
Huesos Cuello EMOCIONES
Dg,g Lg
Tipo de emociones
N, ( fí) S Fá
Reacción frente al estrés N M Condición M
I Sá H á,
Dg, g, , M M C , í ( ) A I, C, f, I
G A, g G G, B D, g, , , G C C g, (, ) N C,
Rj B ,
H ,
H
G
G ,
L
C ( fí)
D ( )
M ()
I
I
Pf,
S P
Rg, j (3-5 í) Z j, , g (T) Ojj E
. Rg, j g (7 í) Dq, Oj G
VATA
PITTA
KAPHA
D E S BA L AN C ES C O MU N ES D Evacuación Sueño M Piel O Peso TOTAL
40
Ig, (2-4 í) S
El principio de lo semejante y lo contrario L q ayurveda vk (q ) g í k ( ). P z j . E . L j j . E fí fí . P j, fí fí á. S fí , j, g . E ayurvédica. P j, ( fg), z fí g f f. G, j, f fí, ú . Y q fg (q x ), j, , jg, , , g , , z, . O : agni, ama y mala. Agni
L g fuego. E fg g g f , f f j . q S agni , q g gí j. C agni f , q j , x g. P f ayurveda j agni. E í íAlimentación adecuada según yoga y ayurveda. Ama
L ama g no cocinado. E , q f g agni o fg g. E g , , gj x. C x j f g f g . E q qama f. Ama g. P , , f x , x j. E x f. L ú ama fg (agni). A á . 41
Mala
Mala . P j , q q g. C f , ama x q doshas. L á , . O á j, z, j g g. E ayurveda q . , á , q E :
C = 5 E x Agni
C fí =
T: C Ag: B Fg: S A: R É: E/
x Agni
E z q , á agni. E q q q g (, g, , ) f agni. P (v, k) . Cuerpo astral E , q , q buddhi o agni , q z q D .
Cuerpo astral = 5 E x Buddhi
C =
T: O Ag: S Fg: V A: T É: S
x Buddhi (Agni )
Prana Tejas Ojas
E q q (, , , ) q 42
j f buddhi. E buddhi f g ayurveda q buddhi á f , q q , á . E , buddhi f , q x , á , z. D q fg ñ, xíg , buddhi : prana (xíg), tejas () ojas (ñ). Prana , q Chi q espíritu, vata ( ). Tejas z fg gí f, . Ojas, q gvigor, fz q g , , f, kapha. L j g ayurveda fz , , f (g ) g, . E í í Alimentación adecuada según yoga y ayurveda. Cuerpo causal E á Atman q . E gunas z:v, j . C Uno, Conciencia pura, , gunas . E gunas : v, rajas tamas. L q g .Rajas gí q ().Tamas fz (). Sv g q f ( ). T , . L gunas x z , , . C tamas g q . S . E q tamas “ ” Atman . E Srimad Bhagavatam ( á g) K U: “E ”. C rajas, , q . C v j Atman 43
, z. P Srimad Bhagavatam: “E v ”. U vata rajas . E tamas ; q vata sátvico , , , , , . U rajas . E tamas g ; q v g í , f . L f tamas v q Jú H. Ukapha rajas g, . Etamas ; q kapha v , , q á. P , q , fz q v.
Interacción de los doshas Gunas / Dosha
Vata
P
Kapha
S
E, , , , .
G í, , .
A, , q, á.
Rajas
N, , .
I, í.
M, g, , .
Tamas
P
Ag, ,
D
Sv, j f , á g g ayurveda. L doshas q á gunas f . C , í j sátvica , tamas rajas v gunas z . E í Alimentación adecuada según yoga y ayurveda fzá . 44
E g gá f gú í ayurveda. E x í fz á f.
OLVIDO DE LA VERDADERA NATURALEZA EL ATMAN M
F T/M E D
C fí
C
C
Doshas
Egí
Gunas
Vatta Pitta Kapha
Prana Tejas Ojas
Sattva Rajas Tamas
F Agni g
Agni / Buddhi
Ama = Tx Ama dhatus (j) Ef
CONCLUSIÓN E , q á jg D ( ) q jg jg g jg, . Y q f prana ( gí ) g g : Atman.
45
46
SECUENCIA PRÁCTICA DE HATHA YOGA P g g g ayurveda z j ( Atman). P , M j z j q , . A á Rishikesh. P á S, Yoga para principiantes, . S gú á z z . E g g S . P á f www.v.g; www.-g.g L á S á CD, ág w: www.-g.g. E 4 g j á á . E í f . L gz S f á z á :Yoga, mente y cuerpo, Guia para principiantes El nuevo libro del yoga, S. SERIE DE RISHIKESH - SECUENCIA PRÁCTICA DEHATHA YOGA E ṭ g raja yoga , ásanas, j (pranayama). S g q . E Hṭ Yg Pk(2.76), á g q x hatha yoga : “Hatha no se puede perfeccionar sin raja, ni raja sin hatha”. E D K, hatha yoga f prana, z . N q j . U hatha yoga , g , q ú .Hatha yoga g Ha Tha, , , gí g, f, prana apana. D hatha yoga f z q . C á , j , q q . 47
E S á: ásanas (j ), pranayama (j ), j g . É q á CD. L z j q j á. D mantra (Dhyana Slokas, Gajananam) z A gí M S. Lmantras 5. C mantra z . S á fz mantras mantra Om. Lg z j . PRANAYAMA- EJERCICIOS DE RESPIRACIÓN L pranayama í: Prana: Egí . E . Y q í prana. U á prana. C f prana. C , prana. Yama: Ex, , . P , pranayama g x gí . Sgú g, gí q , , g . P 80% gí, . L q x 40 í, g 9 í áx 5 . E Biblia á : “Entonces Jehová Dios, formó al hombre del v z v, b vv” (G 2, 7). C j , f j g gí prana) ( í (x ). L í g f . R , x j á, xíg. C j g z 100% , g xíg , , gí g. P f j g prana, q , q 48
. C , q f . C fá , á , , z f. C á . C f , g z , , . L á j z , f g f . Pq, ñ , á .9 E z f (q ). Lg g g , z 100% . D z kb anuloma viloma (j ).L j pranayama kaphas -k. K - L
Kapala á g cráneo b gbrillar. P ,kb cráneo brillante. S q j xíg f prana (gí ) q z. P , q g á . S la respiración del fuego. Aq kb j Shad kriyas ( j z g). P q j á f, á q f j. C g q (x ) á , z á dimer . E . C , f q . Vata = = ( ) Kapha ↓↓ Prana ↑ tejas ↑↑ ojas = ( g fg) 9
E , f, f x .
49
Sv ↑ rajas= ( )tamas ↓↓ Agni ↑ Ama ↓ C doshas (v, k) q q , , , j, Vata↓, g q vata, q . Efectos fisiológicos E j . S j , q . C z. F fg ú q . C , f , j f z. A x g . R g q q, , q. D x x x g xíg j xg . L j j íg, z, á, g z gzá. Kb agni ( g). Mj g . P la respiración del fuego. Mj gí g. •
•
•
•
•
•
•
•
•
Efectos estéticos A gí z , j. Sw S q j j z . •
•
•
F ú . E j z g q j , , q g.
Efectos pránicos y mentales A x gí, , z . D gí q z gz . D xíg . •
•
•
50
. fectos espirituales D tamas (z, ). N . fg z, D , q “ buddhi”. Contraindicaciones: Ez. E j doshas kaphas. L vatas , . Anuloma viloma - La respiración alterna E g q hatha yoga. Ha g Tha . UNA
F H
gí
C ,
,
á T a z, fí, kapha
L hatha yoga gí : Ha = Tha
Salud
N á f q , x . L f zq á f : gí . L f á f zq: gí . 51
C q gí. E pranayama nadi sodhana q nadis ( g). P , j (). V↓ ↓ k↓ Prana↑ tejas= ojas= Sv↑ rajas↓ tamas↓ Agni↑ Ama↓
Efectos fisiológicos • A f g xíg . • P q q x . • D , j g. E g q á xíg g á x g
• • •
j xg g. P q, , f . A g á . C g, , g. Mj g.
Efectos pránicos y mentales • D q , . 52
• • •
D Sw S: “S , á v”. C . Eq á q z.
Efectos espirituales • C ida, pingala y sushumna ( nadis ) , ajna chakra ( j) . P g á, z f á. Lg z .
“U suryanamaskar, , f , á q g”. Sw S
EL SALUDO AL SOL - SURYA NAMASKAR E gí ú, í . E Rig Veda q Surya ( ) . E g . T z , . C , g mantra, . E z j . C á ásanas. C , f f, x g . Vata= = ( , fg) kapha↓↓ Prana↑ tejas↑↑ ojas= ( , fg) Sv↑ rajas↓ ( ) tamas↓↓ Agni↑↑ Ama↓ 53
Surya namaskar - El saludo al sol
54
Beneficios para el cuerpo físico P q j f: ú, . T, j, . E f . C j á f. •
Beneficios pránicos y mentales •
•
E g x ( ) j g gí . C z .
Beneficios espirituales • P á q j q .E j . P q : 1. 2. H H . . 3. H ( ). D j g g g j q g x ( í) ásanas. ÁSANAS L ásanas j g. E ásana g postura j agradable (q ). C , g í j f. P , j g á ñ f . P , hatha yoga q g, í. Sgú x 840.000 ásanas, 84 ; , gú Sw S, 12 . L ásanas 12 á . E 12 ásanas 55
840.000 x. P f , q . Vata↓ ( j ) P↓ ( á j) kapha↓ P↑ j↑ j↑ Sv↑ Agni ↑ rajas↓ ( j ) tamas↓ Ama↓ L Efectos fisiológicos A g q f x, j gásanas) ( x, f . Sgú g, j x . C x z j. C , á, g x f. E q g q gá ( ) f g. A f x, ásanas, g xíg, j , , j. E q g q g z ñ á q á. L ásanas g g (q xíg , g ) g gá (q ) , xgá xá. E f. O q f g . G q, j, , , á z , á. E q í á g q g g. C q á , g z, f g q . P , ásanas ú f j. 56
U j D O, San Francisco Medical School, U Cf, . S z 28 q g f z, á g g, , g g j. O . D ñ, í g q g q ; 82% jí . L á f f q . E g , q g, q . Con yoga nos mantenemos delgados G q g á g . R, g á F H S, EE.UU., q g g ( 45 ñ 55 ñ) g g. L q , á fá q á, z g. (://www..g) Efectos energéticos y mentales A g , , 10 g prana (gí ) gí (chakras) q j gí ( ) . C á q, j , , zj.
C g c( hakras) gá . P, j, gá gá ( z) q ( q ). E f q g f , . Aq prana (gí ) ú, ( g q ) f f. É prana, samana, vyana, udana y apana. C 12 á j gí g g. Chakras: C g . V A 2 - Prana, chakras nadis. 10
57
Prana. E prana q gí f . S z z(sahasrara y ajna chakra). N gí q g, g, , f q . L ásanas ( z ) g prana. P , gí g . Samana. E prana g gí q . S z g manipura ( chakra). E prana f . L x g prana. Rg qz. Vyana. R gí q g , xgá . S z /z(anahata chakra). E prana g f. Lásanas x á g prana. Dq gí, gz . Udana. E fz g f. S z gg (vishuddha chakra). E gí q x g q g. E prana g . H g (g) f íq L . á savasana) ( g prana. N Atman q q . Apana. E fz g j f. Aú fz g . S z (swadhisthana muladhara chakra). C q q x: , , , , , . L (x ág) g prana. N qzá. E j hatha yoga gí k k (fz ). Beneficios espirituales P á ásanas q . Aá, ásanas á q, q q á fá z. Lásanas x q 58
g z, . L x á , . D , z á. Lásanas D q ásanas . C , ásanas, gí z z f x gí , z . Aq , q g q g á á z q q f í . P Páj Yoga sutras: “T vvbg”: “Cuando perfeccionamos la ásana b”. P , , hatha yoga q g, g í. El orden de las ásanas P ásanas á. L íz í z, z . C g z íz, g ú . L ásanas. Ez z q g g prana (gí ) z xg . Lg j áásanas chakras ú xg z . Proceso de concentración en lasásanas E á g ahimsa ( ). D z . N g . E á g á á z. E Yoga sutras (2, 46) Páj ( á g) á : S“ k ”: “La á b b (gb)”. S ásanas f q . 1. L f f ásana. H ásana j yantra (í g). E ásana, q ásana z ú ú . 59
2. L g . D , j, í ( j 3:3, 4:4 x). A pránica. 3. E j ú . D z x g. 4. C D ( g ). O mantras. E Yoga sutras (2, 47), Páj : “Para dominar las posturas debemos liberar ”. 5. T chakra ásana.
LAS 12 POSTURAS BÁSIC AS DE RISHIKESH
Swami Vishnu Devananda haciendo la serie Rishikesh
60
1. P ( sirshasana) C j , ásana g xíg, prana . E q g , q x . D q q q , f . Vata↓ = P z z ñ ásanas q f z . kapha↓↓ Prana↑ tejas↑ ojas↑ C j j ñ. Sv↑ rajas= C jtamas↓↓ T prana z: Udana Vayu↑ Apana Vayu↓ Agni Ama↓ Efectos fisiológicos • A g j g. E f . • E j . E j ( ). • E z q q g z g g. •
•
•
•
á g z f q á g j g , , xg x j . Mj ñ. C x á f q . fectos estéticos S z q q g ásana, á z 61
•
•
•
•
•
• • •
á á . E q j. L xíg j. P , í g . E ú g () , f g. D , j g z á. T ú . Efectos pránicos y mentales D g q q q ásana j , , , zj, f . A xg á q á . A fapana (gí x) ojas (gí ). A j. Efectos espirituales
•
E q . E , á . E g Yg v á : 124() 125. E í, z . H q g í. L g á . 126. S yama ( ) í qá .
• •
E . E ajna chakra sahasrara chakra á Atman.
D rey de las ásanas 840.000 q x. Contraindicaciones P g, z (á ), g f , , .
62
2. P (sarvangasana) Dg g prana z gg (vishuddha chakra) gá , f. V↓ ↓ k↓ P↑ j↑ j↑↑ Sv↑ j↓ ↓ Efectos fisiológicos • g L gá , xíg x , , g. • E q j . • S q z. • S g g j . • S g í í.
•
•
•
•
•
•
•
Efectos estéticos S la ásana de la belleza q, , q g q z f . E q . A g f. Rj. Efectos pránicos y mentales R q q j . A z gg, ú j z ( ), g zj . E .
Efectos espirituales E ásarvangasana (sarva: , anga: ) q g . N á. P q ásanas. 63
3. P (halasana) C . D áx . V↓ ↓ k↓ P↑ j↑ j↑↑ Sv ↑ j↓ ↓ Ag↑ A↓ Efectos fisiológicos
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
• L j á x f. E áx ú . E q g xg j . A . L g . A j g . E j g, ñ f ñ í. S g ñ. Efectos estéticos S g prana g ( ) ( j ) á f j. P , . A , j g j. E . Efectos pránicos y mentales Rj . P . E g q j , q j . C . Efectos espirituales D q ,
64
ásana Atman (). 4. P (matsyasana) É . L g prana z z anahata ( chakra), () g . D á. Vata= = kapha↓↓ P↑ j= j= Sv↑ rajas↓ ( j )tamas↓↓↓ P Efectos fisiológicos E á z ( ), á (z ), ( g g) x q z . •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Cg . A xíg. E f , q, . L g prana gá z f g g . D z gá q gá . Efectos estéticos Mj . Efectos pránicos y mentales Dq gí. A g . P . Efectos espirituales E z . I z . D , gz. 65
5. P paschimothanasana) ( S . Dg g prana g (manipura chakra), z , g g s( wadhistana chakra). E ásana , z . Vata↓↓ ↓ kapha= ( f). Prana= tejas= ojas↑↑ Sv↑ rajas↓ tamas↓ Agn↑ Ama↓ T. Efectos fisiológicos •L paschima g . E ásana , z , j • •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
S j . (z ) g íg. E, , xg x g ñ, íg, á z j g ñ, g, íg z, . E á g f, g. Mj . E g íg z. Rz . C f g. P . Cg . R j. L á hatha yoga ásana: E xásana sushuma nadi ( ), fg gá (j g), gz f. (Hatha Yoga Pradipika).
66
Efectos estéticos R g z .
•
•
•
Efectos pránicos y mentales C j g , gí . C , , z . F . Efectos espirituales
• • •
D , , g g (j ). C z z gí , zá sushumna, prana. C chakras kundalini (gí ).
Contraindicaciones P g ( j, ), , í, , , .
P (v). C ásana z (paschimothanasana) .
Lg z ásanas q á: (bhujangasana), (salabhasana) (dhanurasana). Mantra Om M mantra Om. E fz , , . L mantra Om f f í z, Atman.
67
6. C (bhujangasana) E ásana ( ) á g prana g (manipura chakra) z gg (anahata y vishuddha chakras . E Gerunda Samhita, á hatha yoga, q ásana, q z z, “incrementa la , á á (k)”. V↓ ↓ k↓ P j j Sv↑ j↓ ↓ Ag↑ A↓
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Efectos físiológicos • I , , j. • S f j xg. E g áx () x q. S . D ( ) z j g ñ. E j q ú j f í. P . fectos estéticos Mj . fectos pránicos y mentales D gí. Mj . fectos espirituales E q gí á . Q z. P Kundalini (gí ).
Contraindicaciones: Ez, , , ú . 68
7. P (salabhasana) E í q . E ásana j á, z . L g prana g m ( anipura chakra), z gg (vishuddha chakra) (swadhishtana chakra). D f. V↓ = ( j ) k↓↓ P↑ j↑ ( j ). Sv j↓ j↑ ↓↓ Ag↑ Efectos fisiológicos P . I j j j . S f j ,
•
•
•
•
•
•
•
(g, á, .) D ( ) z fg g (agni) ñ. g g á, íg ñ. E j z j . fectos estéticos g prana swadhishtana chakra (chakra x) . F ú , z, , .
•
fectos pránicos y mentales gz. E .
•
fectos espirituales D z, á.
•
Contraindicaciones: Ez, , , , . 69
8. P (dhanurasana) E ásana . D á f . E ásanas f z . L g prana g (manipura chakra , (swadhishtana chakra z gg (anahata y vishuddha chakras . V↓ = ( j )kapha↓↓ Prana↑ tejas↑ ojas↑ ( j ). Sv↑ j↓ ↓ Ag↑ A↓ Efectos fisiológicos • S x g . • I j j . •
•
•
•
•
•
D , j g g g. fectos estéticos R g. fectos pránicos y mentales S q q g z á gí, g . D . fectos espirituales E g Mundaka Upanishad, 1, 3 Vedas á : Om , A ( ) B (D) b”. C ásana, g q Atman (), , D. D z .
Contraindicaciones: Ez, , , , , , z. 70
71
•
•
•
Efectos espirituales D z . N , q x á , q . A Kundalini. 10. P . E (kakasana)
g (x prana g z a( jna chakra) L ). E z, x ásanas j q q á g q . C q , j á q . Aq ásanas á ñ , ásanas q q q , z q á . Vata↓ ↓ kapha↓ Prana↑ tejas↑ ojas↑ Sv↑ Agni↑ rajas↓ tamas↓ Ama ↓ Efectos fisiológicos • D f z fí q. • F ú z, ñ . • E ú j x . • •
•
•
72
E , g . Ex . Rz ú z, ñ, . Efectos estéticos T ú z, . E ú
( ú ) j x ú á f .
•
•
•
•
•
•
Efectos pránicos y mentales E z. C , , j f. Tqz . Efectos espirituales N . D q . A kundalini.
. E (mayurasana) L g prana g z, z ( q j ) z a( jna chakra). E q . Y q , g g g . Eásana f . É ásana q. Ig, g, í: H g , q fz). q fz ( ; C g j .
V= = ( j )kapha↓↓ Prana ↑ tejas ↑ ojas ↑ (q j g) Sv↑ j↓ ↓↓ Agni ↑ Ama ↓ P. Efectos fisiológicos D
•
•
gí g g z j g, íg, á z. • L ú ñ z. Mj íg z á. 73
E Hatha Yoga Pradipika(1, 32) á : E ásana f g, gá z, f , .
E Gerunda Samhita (2, 30) : L f x; f ; fá f g ; í ásana. •
•
•
•
•
•
•
E ásana í j ñ, g, g. D q fz . Eásana áx j í . A g . Mj . I . Efectos estéticos A . F ú z, .
•
•
•
•
•
Efectos pránicos y mentales E ásana gz . E ñ gí á f. S f . A g q q q q, j . Mj . Efectos espirituales C ásanas q q, . A kundalini.
Contraindicaciones: Ez, , , ú , gí z, ú z. í ú . Lg z ásanas () q , , , f . 74
1. F (padahastasana) P x . L g prana g , z s(ahasrara chakra) . T z á . Vata↓ ↓ kapha↓ Prana↑ tejas↑ ojas↑ Sv↑ rajas↓ tamas↓↓ g Ama↓ Efectos fisiológicos • E , . E q q fz g. S z j, á á, q x. • E ú . E x. • Vgz . S z j f. E ú f . Cg j. R tamas (, x, .) , íq. A j á. Dg g prana z f z. fectos estéticos E g q padahastasana j. S g j g. T ú . Mj . Efectos pránicos y mentales E tamas (z ) gí. E apana vayu ( gí q g j). A g j . 75
•
•
fectos espirituales D g z . S sushumna nadi ( ) .
2. E (trikonasana) L ú ásana el triángulo, q x , á x . C f . L g prana g sushumna nadi chakras . T . Vata↓ ↓ kapha↓ Prana↑ tejas↑ ojas↑ Sv rajas↓ tamas↓↓ Agni↑ Ama ↓ fectos fisiológicos • Mj x , Cg f , f, . Vgz g. •
•
•
•
•
•
•
•
76
E ásana q g , , ñ, j g. j. S j g , íg z . fectos estéticos R g . T f j . fectos pránicos y mentales C á ásana á j ásanas. C . C á fá . Az. C .
•
•
Ez gí j nadis q z ásanas. fectos espirituales sushumna nadi z ( q Kundalini).
q x í ásanas g ásanas á, z á z. D ásanas á j . ELAJACIÓN D q f ( f), g j . C j í, f j. A E í z : Una “ hora sentado en un hormiguero es mucho más larga que una hora haciendo el ”, . L á í q j á j á . E q 70 ñ f. C j, j g. L j z á. E q j j q q g . E j á q q f ásanas. E q j ásana. D j z g gí q ásanas chakras. D g, f 77
j q j, gí q q. E vata o . C , f f z , ú, g, f í, , f g, f, j , . Eayurveda q j q f z í q q j.
E > R = E S , : . A . E g, j, g . E : , á (q ) g prana (gí) q g, j g prana . S g g gí: •
•
•
•
A z, á g á gí ( í g). A , á g. L g j, í q xñ ( z g). A ú, q (á g ). A íg, á g á gí ( g).
T á á á( g). P g g gí : •
78
L g ( f ú ñ).
•
•
•
•
•
L g ( , g .). L g g g(, j, f). E g j f ( f, á, g, .) L g ( j ). L zj .
C g, g q . P á q (q ) q í . C g , á á j qz g . H í x g / q j g j, á, , f .). E , q , q . E g , q fá. , zj . AA , z f (, j, q ) g (, j, q Atman ). P q j f ( q ) q q . Aí, ásanas, g gí . Lg posición de cadáver áx gí x q . L q g j , g, , , , ., q, gú Sw S, g gz q j. L j q : •
•
•
Rj : j . Rj : j g, gá. Rj : j 79
z q Atman ( ). E mantra, g D . V↓ ↓ k↓ P↑ j↑ j↑↑↑ Sv↑ j↓ ↓ CONSEJOS PARA EVITAR EL ESTRÉS EN LA VIDA DIARI
A
1. Primeros q auxilios: C f . P, q prana (gí ) , , , gí . Y g, q , j, z, , g, . E f g z. P á fá z á f q . 2. Az ( ) , j: “E . E ”. Y f g. Lg Atman (, z) mantra . 3. E, , f j . 4. H gú . E q j . P g . 5. E q , f, g, x ( , g ) zú , fá, , . L g á z. G , , f, . 80
6. N á q g. 7. E j g. D z f. 8. L j j j . T ú j j. 9. H j j g. Eá q j f . 10. M g. S q g q í á . 11. T í, í z í, g j f . Aq x í f , q q á Biblia, M 6, 25-34. El afán y la ansiedad P g: N f , q q , , q . ¿N á q á q ? M , q , g, g g; P . ¿N á q ? ¿Y q á, q f, ñ ? Y , ¿ q fá? C , : j ; g, q ú S g í . Y q ñ , D í, ¿ á á , f? N f, , : ¿Q , q , q ? Pq g ; P q . M D j, á ñ. Aí q, f í ñ; q í ñ á í . B í fá .
81
Lg x 15 j f, g qñ . D mantra (Moksha mantra: Om Tryambhakam Sarvesham, A 5) z x q . P ú, g M S ñz, Sw S Sw V D: “O b Gú Sw Sv Mjj K - J”. “O b S Gú Sw V Dv Mjj K - J”.
82
83
ALIMENTACIÓN ADECUADA SEGÚN YOGA Y AYURVEDA U g . Sw S í q q f , j . T í q f , á, g . S q j , q g g, z . D (, g, , ) puya (f). D . Sw S í: C , í z. P samadhi ( ) : g (sátvica).
E Upanishads á : “Por la pureza de la comida, z ; z v memoria del Ser y la memoria del Ser disuelve todas las ataduras y nudos en z”. P g g ( q : , g, , ) puya . T í qñ ayurvédico í f í q q prasad ( f D q j ). T, fz á , mantra . LUpanishads ( Vedas) ñ q g q q . D q j q , f g g, 84
q (prasad). N . C z á q. Dí g . C g q prasad á . A (, ) gú g ayurveda g fz á . Nutrición del cuerpo físico C j , g q z agni q q q, j, z (q ) gí j .
C
C fí =
=
5 E x Agni
T: C Ag: B Fg: S A: R É: E/
x Agni
Nutrición del cuerpo astral (mental) N f q buddhi (agni , q z q D ). P q f buddhi. Pfz á . Tierra: Olor Agua: Sabor
Cuerpo astral =
Fuego: Vista Aire: Tacto Éter: Sonido
Prana
Buddhi x(Agni mental)
Tejas Ojas
Nutrición del cuerpo causal E q f . L á f q á x Conciencia pura, , á . E q q 85
q g . E gunas: v, rajas tamas q f. E q á Atman. A á f . NUTRICIÓN DEL CUERPO FÍSICO C , gú ayurveda, á , , , q : (), , fg, g . É . S . L , g íq, g. E fg gí q / q f á. T q q í: j g q . L q í f gg Há: “N bñ v q v g”, . C í g. L . N q, q á, . E á , g , . S g, gú q z Cf, 98% á ñ. E q , ñ á . ¿Cómo ocurre este proceso? E q á f río de nuestro cuerpo q z. O j , Uno z. E q g f j ; x . C , á j . V g. E agua íq q q z; f íq , g, . Efuego (, , .) q g; f fg q f , g, 86
q , q j . Eaire f. F g g prana q . Y x f. E xíg x f x xíg. E j q q q g z . E éter q á . E , . L q j q . D Sw S: L . L g g, j fg ( ), prana ( ) q f , . E .
E g ayurveda, g q , q á g á á q á á . E Vedas á : E Uk j Sk: E q g . L á g x, j á . Hj, g , á f q. D , , á f . (Uk A, M Upanishads).
E ayurveda . L , g, , /, f á j . C j f j . Dsukra ( ú j ) ojas (kapha ), j ( ) prana (vata ) q fz q , . S ojas, tejas prana . E fz j . P prana , tejas ojas gí. N f, z . E Charaka Samhita ( ayurvédico á g q x) : “Ojas se crea de la esencia de todos los tejidos, de la misma manera que la miel es q bj . D j, j ”. 87
F ( Dhatus)
TIERRA Alimento sólido
Productos de desecho
AGUA Líquido
FUEGO Sol Condimentos
AIRE Respiración
ÉTER Tiempo Espacio
Rasa: plasma
Rakta: Sangre Mamsa: Músculos
Medas: Grasa
Asthi: Huesos
Majja: Sistema nervioso y médula espinal
Shukra: reproductor Tejidos del sistema Ojas Tejas Prana
MENTE
Sgú ayurveda, q agni. Agni g fuego. Fg, agni F fg g q f j . í z q D ( ) q g. C agni á f , j f f . C agni f , g j á . E q q g. 88
C j , , gúayurveda, : (), g, fg ( ), .
C fí =
T: C Ag: B Fg: S A: R É: E/
x Agni
P fá . L í (, g, , , / ), agni , Conciencia j. P j (), q (). E . E , q g f agni. R agni C , agni q agni á f , q j , q . Ck : I , , , q , q z , ú x.
Recomendaciones para comer de una manera sana y mejoraragni el 1. D g . 2. T g ñ í. T j jg ( f ) Sw S j f. “El agua caliente con limón y miel , g g” (Sw S). E kaphas. 3. “No se debe comer antes de tres horas después de levantarse y no é ” Sw S. E kaphas. 89
4. Agni sara (j agni). V kriyas, E í, . 117. 5. H g í. S q x agni j q g g. Ag agni :
E . V í 2. Ásanas: q manipura chakra ( chakra g) z , , z, . Pranayama: E kb. V í 2. Rj : g agni , , g . E j g “ agni”.
6. C g. C g f j. 7. N ; j . C z á q. Y z agni f j. 8. C ghee, q g (V A 8). 9. C jg. E jg agni. 10. C g. V A 8. 11. “Debes comer siempre cuando estás de buen genio. No comas b. D q y después come. Cuando estás bravo las glándulas segregan veneno g”. Sw S. 12. E j , , g. E vata q, , g agni. 13. “Rezar, agradeciendo a D el alimento que puedes ofrecer a tu g gv q g v . S v 90
y amor por la comida. La carga emocional que pongas en ella se á j”. R E. S. 14. Df . H . C . C . S , x, q . C á x . 15. Tg . E j g q z g. 16. N g. Eayurveda ½ g (¼ g íq ¼ í). P g q fg ñ: g fg. O . Sw S í q í f q x. C“ ome menos á”. Sw S 17. M . E g q z g. L á fá g, . C á q g. Sw S í q g z g. 18. S . E ñ q q agni á á f . Q q f () g g. T ñ q agni á agni f f q g gí. D f g x. 19. N q g , , agni g g. Lkaphas í, j , . L . P . C fg (g ). Lvatas í qñ z, 91
. N q í q g . 20. D íq fí q jg gá , f. L fí g fg g. 21. C agni. 22. A . E ayurveda (áx í) f. E agni x. 23. E x fí, , g, x zú, j, , q . 24. N q zkapha, g q, , . 25. Rj . L vatas j á f f ,zq q agni. P kaphas ( z) agni. D Sw S: D j . E . U j í ( , 10 , vajrasan, , g). D , , j j z g .
A . T - C T q á v q. L . L f g , ú, , j q á . 92
L g g , g q z, gí:sátvicos , í g D (ú agni ), rajásicos , tamásicos D á ( agni D ). A g q , : , gí (kw-w). L tamásicos gí, í g. Lrajásicos gí g. E sátvicos á gí f g Atman. Alimentos tamásicos L tamásicos g, q . P prana (gí ), z , z z. S f, , f . C ( z Atman). S tamásicos , , x . T q f g, q, f, x . E gí g x g. T tamásico x. “Los alimentos que son poco frescos, insípidos, pútridos e impuros á” (Bhagavad Gita 17, 10). L q á tamas , , : f, g, , , x, g, , x gú . E Sw S: “Mé g ú”. Alimentos rajásicos L g x rajásicos q x , , j gí, q f . D q , x . Aq g g f j , j, q 93
q Atman (). S rajásicos q , g, á , j, f, g, , f g . T á z zú . C , fá rajásico. L I j g: E j T q x q R q V ( D q ), q qí , , f í, . Lg V q z j g g R q T. P j el residuo de Rahu.
P, , í; x . E á q j g zq á T. “Los alimentos amargos, ácidos, salados, demasiado picantes, punzantes, secos y ardientes son preferidos por los rajásicos y son srcen de , ” (Bhagavad Gita 17, 9). Alimentos sátvicos. P Sw S: Senda divina L sátvica á g g . L í x . L á á . L z z , q Ser Atman. U sátvica z , z . F gí, , q g í. L jg , q f f . E q j ñ q zú . L sátvica , g , q g á Atman.
94
L sátvicos , , , f g f , jg f, g , , , , g, , g, , f, f á g , ghee q. U sátvica fá g áx gí, , fz . A fg, q z j .
“Los alimentos que aportan vida, pureza, fuerza, salud, alegría y regocijo, que son sabrosos y oleaginosos, sustanciosos y agradables, son los preferidos por las personas sátvicas. (Bhagavad Gita 17, 8). E g q f z , q f q . C z g á . U q á x gá g. U q 20-30% EE.UU. á á gá g. E gá g $1,0 1990 $3,5 1996. E g EE.UU. á ñ 20% á . L í . E ú 30 ñ g . A, g EE.UU., x á . Dieta sátvica U sátvica : 1. B 2. S 3. Eg 4. F 5. D g 6. Fá g 7. C 8. Vg 9. E í z 10.D ayurvédica.
95
Bendecir la comida C , z g . D á , , q z (q g á fá q ). A x q x . L D . N á á . P , somos Uno con el universo. C f q g. U g. D q á . U mantra : Om brahmarpanam brahmahavir Brahmagnau brahmana hutam Brahmaiva tena gantavyam Brahmakarma samadhina O , , . (Bhagavad Gita 4, 24)
E mantra . C mantra, q f D, q f D, q q f D q fg f ( agni, fg g) D. T f q q q. Sabrosa E . N q, , , , , q x, q á , . A , , z . D g , j, g; í, ú q ; , x ; f, , g, . S z x g q q g. E f q í 96
. E . Ecológica E g ayurveda z q, f , q á g z. E í q q , g q g q q g , . P , gí á g. T, q í ú í z. E á , , . T q g z . E Bhagavad Gita (7,7) á : “Oh Arjuna, no existe verdad (D). T á g ” . Sw S í: “L v”. D Fw, Yoga y el fuego sagrado,: Igí q ñ ú, z . V g , j g. P q q í q . Y j g ñ. Cf f g, q g . Tú gí q f Conciencia q g . N . N g Ser cósmico. S qñ j q f x. C , g. P Ser completo, q x á q . Exg , q z qñ q x j .
97
L q í z, íg q , á q g g q D. E q ñ , g q .
L g á z, á qí (fz, , , .). C q z q í z. E g á j g gí . E g , g z, á g q, q g z qí, f q q . E 7 g g q ñ g . T x . E q q q á . D I q D , , f g q f q f . P z . Cí á q á . E D j q í É. D j q , z , í . Fresca, con mucho prana y cercana a la naturaleza E g ayurveda prana q q . E á f á prana L z ( fá) . prana. U f q g á á prana. C g í. L prana (vida). L í g f . “La vida vive de la vida ”, á. C, ghee (q . V A 8) x g. E á j á fá g. 98
N f ayurveda í q fí, í g f prana , fá, á, g . A f, , z, ., . L , prana, í g g f. S , g j q g. P z f g ( A 8). E , á f á z, f g, g, . T í q gú j (q z q g ). E í z í . Sw V D í: N q g fá , z . E á f á z. S q z , q í . C z, gí .
De la región y la estación L z , g q , . P j, aloe vera q q q . g.E E f g q x q q . E , , q g q f . A g g. C g . 99
L , , í . Sg j z, q g q q . Ex g q f q g. Comer con moderación T á g ayurveda g . Ck ( ayurvédico ) í q q j, . Eayurveda g q g , íq j í q D. C , í , tamas (, , .) . Comida fácil de digerir S . E q , g, xíg prana g g , q q g, xíg prana j fá Atman. E I, j, g ( á q z) z. L g I á g á q z I . L q g fz z g. La comida debe ser cocinada con amor E , Ayurveda: Medicina milenaria de la India, R E. S (ág. 117) á : E q . M I brahmanes q f, g q védico q , z q g f fg ( agni). E g q , , q , g q j q f f. C q, x fg tejas ojas (fz ) . U
100
j q . P , , q , g zfá; , z, q g z, . S g . C q f , g, f q .
E 8 g g q Sw S .
Comida vegetariana: ¿Somos carnívoros por naturaleza? L qg q g. E z ú í g á, q f f g . N í : , í z . S g, í , g g á . E q í g g . H z q . 1. L q f g. S x q á z q . T ñ g g q j 101
. E í , , q á g: g, f, , f . E K V L : “La estructura del hombre, externa e interna, comparada con la de otros animales, muestra que la fruta y los vg ”. C C Tg. S , g.
H Ng. T .
Hombre Ng. T .
D g g. S
N g. T .
N g. T .
S g ; í f á . I .
E 10 12 g . E j . P , .
E 10 12 g . E j , , . E q .
P á í g, g .
Á 20 q í.
Á 20 q í.
Híg g .
Híg qñ .
Híg qñ .
2. E q . T í, x q ñ, . L í g q q , q, fí q . E g g, j q , g, , fí g q , fzá, á , . Ef , x g q, , . S g , z ú g , g, , 102
q í f . E q á í , q zj , q á , q á , g . P MC ( á) í: “Si los mataderos tuvieran , vg”. L g q á Biblia: “O q b z , áb q q , q v ” (G 1, 29). Ag j g g:
S j . L z. S . N j . E á . A gí .
Razones de salud para ser vegetariano E í , f . U American Medical Journal q: “Una dieta vegetariana puede prevenir un 90% de las enfermedades tromboembólicas y un 97% de las oclusiones z”. D q, g , f í . U g z 214 , 23 í, q x í , f z. C U Má Mgg q í g j . E f, M Bá, The Lancet, D.C.R. Sirtori, q g f z:“P b vg vg”. Sw V D í q g q á q í, q f á q q g í k q . 103
L q j . N í, , , z. T q xñ q í f z. E q q g z . Ag g q á , , ú q í, j ú. E í g á , q q í z g , í á. U The Lancet g. L A N C f 1983 q g í z á á g . E f g q f z á ú q í. E íg á qñ q í á ñ á . L í áú úq q íg , f q á , gz ( x j ) f , g, , z, , . D , q f, g ú , . P , á j . T q g f , , ( ), , ñ, á í f. A E í: “N b á q v vg”. L g í g á, q g q í. S f q fz q . E , g D. Ig F U Y, 104
g ñ j q . U D. J. Ik V. K U B q g j á g fg á á. E q f g. E q gí g . C á f , á á gí. M fí, gí . L x gí q . L í gí . S gí gí q í q í; g , , á . Efectos que se producen en la mente por el consumo de carne A , fá gí . E , , fá . E g í qñ fg z ( í “”). T j q . C , . A , f. E j f karma ( g). S q , . L q q g z , q z á á: . Lg á. D ; q . Y í . L á q . L g q g, . L , á fá , í , á g .
105
La crisis mundial de los alimentos Sgú í, á . C g ñ . Y í á ( , j), g gz. Ex 80 (f 2000) z . E q q g q í , z . L q . E q , , í á z g. S q z g g í á . Ag á E U z g. E 91% íz, 77% j, 64% 88% , ¡ g g ! S f z , z jí x í x. U g g q í , z z q g, x í g . Ig, j, ñ I q í í. L q í f í f x . Uz q á q , , z, g : í prana. E g f j.
106
Rz é L f q á f q f . Comer “ b b. C z” (C M Mk, g). C á fá fz. E q g I . Pág j: “Aquellos que matan animales para comer su carne ”. Y R g: “Los criminales, luchadores y malhechores acostumbran comer abundante carne para así endurecer su conciencia y ser á ”.
H z g z g g g q ahimsa g -v. Ahimsa á , .
E g “q , , , …”. L , g q , . R M, g , í q á g. 107
Citas célebres de vegetarianos famosos “¿Cómo podéis asesinar y devorar despiadadamente a esas adorables criaturas que mansa y amorosamente os ofrecen su ayuda, amistad y ñ?”. S F Aí. “Es increíble y vergonzoso que ni predicadores, ni moralistas eleven más su voz contra la bárbara costumbre de asesinar animales y además é”. V ( f f). “La gente dice con frecuencia que los humanos siempre han comido carne. De acuerdo con esta lógica no deberíamos tratar de evitar que la gente g”. I B ( ). “Yo soy un ferviente seguidor del vegetarianismo por principio. Más q , z é, q v vg, , á b temperamento del hombre de una manera tal que mejorará en mucho . N bá á b vv v b , como la evolución hacia una dieta vegetariana. No comprendo cómo se puede tener el valor de matar a un animal y el estómago para comérselo; matar a un é b ”. A E
“U vg g , b , ”. Pág “Los animales existen por sus propias razones. No fueron hechos para los humanos, de la misma manera en que los negros no fueron hechos para b j b”. A W ( ). “Mientras nuestros cuerpos sean las tumbas vivientes de animales , ¿ g ?”. T 108
“Si el hombre aspira a vivir una vida más amorosa y espiritual, su b b ”. T “En mi mente la vida de un cordero no es menos preciada que la de un ”. G “Siento que el progreso espiritual demanda el que dejemos de matar y , D, v . L b b debería de demostrarse no sólo avergonzándonos de la bárbara costumbre de matarlos y devorarlos sino cuidándolos, protegiéndolos y amándolos. No g v z ”. G “E á b b”. E Zá ( f). “L b v, ” Eg B, ( ). “N b D ”. R 14, 20 “Contra la barbarie humana que se apropia, humilla y tortura a su ñ ”. “Lgá q b v v j” “L b , ¿ ?”. J B (f g). “S é , v, vg”. K Bg “N b q j j g”. H D T “Somos capaces de tragar carne sólo porque no pensamos en lo cruel y ”. R Tg ( ú). “Sólo habrá una verdadera cultura humana cuando no sólo comer carne , b”. W B ( á). “Lgá q á alimentación vegetal y se considerará la matanza de un animal como un , g q ”. L D V jkkjkj “D q v á, mientras ellas matan y devoran por necesidad, vosotros sólo lo hacéis por vicio. Por un pedacito de bocado de carne, privamos a un alma de sol y la luz, q v q ”. P 109
“Los animales son mis amigos y yo no me como a mis amigos”. Gg B Sw “Al cabo de un año de haber dejado de comer carne, mis hábitos me proporcionaron placer y deleite. Además me parece que se ha venido ”. L A S ( f ). “Cuando el hombre se apiade de todas las criaturas vivientes, sólo á b”. B vv prueba vde j matar “yA comeranimales. He ahí laverdadera religiosidad pues el verdadero sabio y hombre de Dios no sólo no matará ni comerá a ninguna criatura sino que amará, conservará y potenciará la vida en todas sus ”. B “No olvides que por muy alejado y escondido que esté el matadero, tú, q , á ”. R W E “Una prueba de que el gusto de la carne no es para el paladar humano ñ q vg. E v v ñ”. R “No mojes nunca tu pan ni en la sangre ni en las lágrimas de tus . U vg g amorosa, no hombres sólo a nuestro cuerpo sino,y sobre todo, aasus nuestro espíritu. Mientras los sigan masacrando devorando hermanos, los , á g á otros, pues aquél que siembra dolor y muerte no podrá cosechar ni alegría, z, ”. Pág “La alimentación de los hombres superiores es la de las frutas y raíces ”. Mg C “La alimentación vegetal no solo embellecerá y fortalecerá tu cuerpo q á bé ”. B 110
“E v x . Y b q á v ”. M K ( ). “A z, ”.Fz K ( f ). “Llegará un día en que comer animales sea visto como hoy en día se ve b”. Razones ecológicas A g , g z gí . S q g g á z á . L gü f í. L g q g f ñ z. L gí q, z . C á z gí , q á ( ) 30 . E q q g. C q g ñ. L j . Razones económicas H q q g á q í á , , f . L á á f. L , , “j” q . C q g, , á g. Aá, q g gá á , q q g á g f q qí . C (mitahara: g, jg , j ¼ g ), á q f f. 111
¿Qué necesitamos de la comida? E :
C f gí
C g . C (kw-w) .
P : 1. 2. 3. 4. 5.
Pí ( ) C (gí) G V : C (kw-w) F.
Proteínas. L í ( ). S f j . Eá f 20 á. L j z, ñ q á q í. L í , , g f, g g, , á, ., á . O g z , j fíj z. E í j q g. S g, , q í , q í prana. C , q á á . E q tamásica ( g kwhow) x. E q í, z, á . L f , á, g g, ísátvicas ( í) prana () . L í g, á , f g . L í kw-w) ( g x . Carbohidratos. E f q gí á f gí . L gí. O á j ( g ), g ú q . L j f , 112
q . L q zú , , í gí í g. Grasas. L g f:
P gí.
E qñ g g, A, D, E K.
S g . C q .
L g á á g () . E g á g , q f , g f í. L á g , g, g , á . C j Sw V D í: “Mucha gente cree que el problema del colesterol se puede resolver echándole menos mantequilla a la arepa pero esto no es así, puesto que la mayor fuente á ”. Vitaminas y minerales. L q . S q kw-w) ( g ( ). L q g f. S . Eá , qñ , í f f. L gí: g g. L z x . E q á . E 8 g j q Sw S . T , q , z f , ú, j , g, j g. L g g . T f . 113
Fibra. L g q g . E q g x . L j g f . C g, . Actuar en armonía con los ritmos de la naturaleza E z . , E , . L fz z í , , g . A , g z, í z: , z , í í, q (x ) á á fz; , , . E f doshas agni. V í z , á fá, q z . Sw S í q f z. T f: 1.
2.
3.
4.
114
F x q fz (Ha) á gí . E ( , , , , .). E f 6:00 .. 10:00 .. , q . F z áxHa (). E j á ff , g . E f í 10:00 .. 2:00 .., , . F . Ez fz H ( a) fz (Tha) . E á , q á. E f 2:00 .. 6:00 .., g, ñ jz. F z áxTha (). M q . S , , . E f 6:00 .. 10:00 .., , jz .
H q fz q. E á . L q q . E , , á ekadasi ( ), , ñ á 33 ñ. El ciclo del día (agni durante el día) D í, agni . C agni horario, q , g. E q, g í, gí , . B , ayurveda agni horario. D ayurvédica f f í. P j, kapha 9:00 .. , q vata á g f. E q , q q g f, q í , x ayurvédico. L ayurvédica f agni í. Agni - R Hora
Dosha
Agni
6:00 .. – 10:00 .
Kapha
D
10:00 .. – 2:00 ..
P
F
2:00 .. – 6:00 ..
Vata
V
6:00 .. – 10:00 ..
Kapha
D
10:00 .. – 2:00 ..
P
F
2:00 .. – 6:00 ..
Vata
V
Sgú ayurveda, í z f z ñ q g . D á 2:00 .. 6:00 .. ( ) vata (, f ) ( j g). L g . H q ñ á , q z 115
. L , ; q g , gñ. A á . Levantarse. L ( vatas á , kaphas ) q á 6:00 .. f q sadhana (á ). L q q ñ í, z D á . C z í í. Aá, (g vata) ñ f . S rajásico () , vata. E ayurveda , j ghee . Limpieza. E í z g ( jg f j gú ) agni ñkriyas . Lg g ( ). D q z z , g z Shad Kriyas, . P j, z , z q . A g q z g gú . Limpieza de lengua. L g . L g z xg , , á x . Aq Kriyas , q f fá . Procedimiento. S g á . E q agni ama . U g vata, k. Aceitar y masajear el cuerpo. C , j á , 116
x . P á f í la alimentación de la mente a través del tacto (. 154). N: z . N z, . L z . P , ayurveda z x z Conciencia. C f j, g, f , . E , g .
Procedimiento. Añ j g . Uz j z zq , , g f q g zq. Lg . K. E j j . I . P á f g í pranayama.
Nauli y agni sara. L sara g , ,agni sara g agni. Y nauli g g. E j fg g x g . S q g. L á g j j f ú q z . S z . Procedimiento. Sú , x fz í , g , q z á. A . M . Mg í , , f. R . Lg í 15 20 . P . C j í . P . E j z . Sauna, turco o temascales (saunas indígenas). Aq kriyas , z panchakarma ( ayurvédica) á. P . E á x 117
q , . C á . E á vatas kaphas f fg . A vatas á q kaphas . L q, á f , z q . P z z g z . Meditación y yoga. E vata, z í.ñ, N g q :éter y aire. A fá á pranayama. H j q j í. U rasayanas ( ayurvédicos j) á ayurveda f , . S , í g (pranayama, , 12 ásanas, j ). Desayuno Sgú ayurveda, á ( kaphas). E q 6:00 .. 10:00 .. f k- agni (fg g) á g . U z. P , q kapha . E g. P j, , f w z . U g z . S 8:00 .. í j 9:00 9:30 .. A g jg g .á S f g q . D ñ j . M g q q q á j. E ñ, agni ( ) á á, g á fz , , j z j á / . 118
D 10:00 .. 14:00 .. . D q í á f, agni también f . U í ú q í g. C g qz. P í , . Almuerzo L , gú ayurveda, z. A , g fíj, ., q agni á g j q í. A g g j í fg g. P , q q í í. D ayurveda z á í . D z g. L kaphas j . L . Lvatas q . í N q g . E g ayurveda x g. C z á fz 12:00 . z fz. L . Nagni z gí , , g j á . D 14:00 18:00 z vata. P vata, , , g g í q vata . Eagni g gí . P , . E vata, j . P vata j , j, g - ( I) q , , jg, , j. 119
L vatas g agni q , , j í. E í j g f ( g ) g , f j, q . L g á kaphas . C z , fz z fz (q ) . E q q j j j g, j, ñ q j. Comida L f q j g . Sgú ayurveda á . I q g á 8:00 .., q q kapha prana (gí ) g. L g . S , g z, q . , zL j g f gí . D q gí qz z ( g) í q . E q f q, í, j g q kapha f . P , q j ñ , j j, z g. T ú j, ñí , , . P fg g. D 10:00 .. 2:00 .. dhatus agni (fg g j) q z g f j. L q í f j. E g í . C 8:00 .. fg g gí q 120
g g j . C , g q ( 10:00 ..) q ñ q g j , 10:00 .. 2:00 .., z . E q, g , á í g . P z q rasayana ( ayurvédicos j) ayurveda , . E í ñ fvata 2:00 .. 6:00 .. gí í . C , jayurvédico, j í. L á z z doshas agni í á . D fá j. A - B E g q vata . D q , íq . A íq , , , g, , j j íq. E Charaka Samhita á : “El agua de lluvia es la reina de las bb”. P í á. O f g . A vatas g q kaphas g . Q q ayurvédica, q á á . F - S E fg g vata kapha. S, ( fg ) z jg g (agni). E f gí . Ex q prana q g gí . N . 121
U rasayanas (j j) á ayurveda f , ñ, já z. L g gí. E , j, ñ f , . E ayurveda q f q f j . Aq gí , , , xg. D áx x í z q ( ). E . L fg zá agni. L á . D á . A - R E g kapha. L . E q, , 80% gí (prana).
L z, q z í prana. C q x xíg j xíg . T . I vata (ú ). D . E f . F vata. L f. L kaphas .
122
É - E/T E g k. E í q , . L á q í g rishis: z , q á q q fú í ú q fú . P , 98% í. Y , á g. E í q . U g sadhana (á ). C . L q q g . P q , . A , j, g q q . S í ú. E kaphas q q á q g . E . C kaphas z gz á. A , á q z ñí f . E j g ñ z á . L á ñz , , q Atman q q q, , f . E q q q sadhana (á ). Sí í á g , í z ñ. D / q . 123
Resumen E , q sátvica D : q x. E g j :“T g”. E q g ( f ) g . E q . P ( ) , í g j z x í . U á , f, j, xíg, , , . S g. N . E z xíg . S . S gú xíg q g, í . E q . C q g. L , z, g g j: g-g.
N sátvica f gú , gú ñ , , D. P g , 124
g , , : 1. Mj agni 2. C sátvica: C g 3. Ig sátvicos:
B S Eg F D g Fá g C Vg E í z
4. D ayurvédica. Sgú ayurveda x q . C f , , q í . P , j g á . E ú ; z . Alimentación ideal para cada dosha C , gú ayurveda x q . C f , q í . L á , q dosha, q sátvica ( f, , .). C , á ayurvédica. P g : , . P q q . D j f. P j, , q, q, , tofu, , , , g, g, f125
vata f j, qz á f. M q z q g, á . P . D , á q , í g, á . L á f q . H q : 1. Rasa: q . 2. Virya : f q j g. L fg (agni), q fí . G á, , q , g g fí. 3. Vipaka f g g z: x q g . H f g: , q j, x kapha; á q g z j g j agni x q j; , q ama (x) x vata j. G, vipaka , á á, g, g . 4. Prabhava : ú q g, j, j q kapha q, q á, . P á : D ( g). T q f . E í q f . Aá , . A , j, , q f, q, , tofu, , , , g 126
q , f , g . Á (, g g). L á agni, g, , í g. H á í q á f í, ; á á q á q f g; á q á g. Salado (agua y fuego). L agni, f g, g . E ayurveda j . E , g. Picante (fuego y aire). E fg. E q . S q x, x q z . E g, j , í , g x. S q j, , , , á jí g, j j f . E á. P z g xg f rajas). ( S q , , , , g, , z . U á ayurveda jg. S q j g á. S z. Amargo (aire éter). E g g, yg , x . R j . E q g. P x vata q . E g á . E á , g, j, í. T , fg, z. 127
Ag ( ). L g j q . E z á, ág, , á, g . Ag j fíj g. L j, gz, fíj j f x í g, j . T , g á f. S q g f í g f z á. Efectos de los sabores sobre losdoshas Sabores
Elementos
C u al i d ad e s P, ú f C, ú P, ú M , g,
B
Agrava
Vata
Kapha
Vata
P kapha
Vata
P kapha
Kapha
P vata
(E )
Dulce
T g
Ácido
T, g fg
Salado
Ag fg
Picante
Fg
Amargo
A
Fí, g,
Kapha
Vata
Astringente
A
F, g,
P k
Vata
Nutrición ideal para vata • •
•
• • •
E vata á . S q ( ), g ( íq ) fg ( ). P : , , q, . L : , á . R: g, g . A : , , jg ( ). L .
L j, f g (íz) vatas. D , , , jg z . A q z, , jg, ., q íz. T rasayanas ( q j) , , , gg, j ( j ), g (sátvicos). 128
L . D qñ q g vatas agni q agni f. U -g . D agni ( g vatas), g j. P j j . P q ( f). P g . E ghee, jjí g. C q vatas. Aq vatas, g í í q. C g í j gí g. P q q z á . L vatas f g j g í. P . L . E g . P q vata q . P q f q vatas . D , q , f . D f . A á v T q ojas, , , , ghee. C í . Tofu . N ( ) á . C (). D q fz . L q g z, g, , z á, q . L g j íq. U , , ñ : (, jg, , ) ghee. 129
D z z g gg q . E g gá ( f). Q fg j. E , ojas. Leche y derivados (agua). L vatas g. L gá, ghee, q f, j. C fí g z jg. T . L . E í f ñ. N (, g g). L g q á g q ojas. A, ñ, z B, . A g ( g ). D z .Ghee, (1-2 í) . T fí. Azú ( g). Ez vata j f ( ), z. D . Verduras (aire). E g q g. P , j g q q g, q j . Ag j : g, , z, gá, zk, z, , ág. Frutas (agua y aire). L f á q . T f vatas f á , . S f . L f . Ag j j, , , á, g , , g, ñ , g, , g, í, . Lvatas f .
130
Semillas (éter). L vatas q . S q . G - gb ( ). E fíj j á g. C g vatas g. P g j . L g vatas á g q í á j agni (V A 8). D fíj q tofu mong dal (j ) á fá g. Condimentos (fuego) y hierbas (aire y éter). C , fg vatas x q . P , . C j jg j agni. L : , jg f, , , , , , gz, j, , (), z , , zfá, . ¿Cuáles alimentos deben evitar los vatas? •
•
•
•
•
•
E g fíj (x: tofu), (q g g). L , fí g q q g. D crunch (pop corn ) q . C g ( íz), á, . A g q . C .
E g j q q fí vatas. Agua vata. L vatas g . E f f q. Aq íq. D g g á. C , vata z q, á q. 131
E g f q q . L j g q . L fí í á agni. E íq . E g jg f vatas ñ. Té especial para regular el vata 20 g. C 30 g. Bí (j ) 30 30 g. g. C C 40 g. C 30 g. Jg E f í j vatas, ghee. E q ñ.O j á g, í , f q gí í. ¿Cuáles bebidas deben evitar los vatas? B -, f, g q •
•
•
B fí vata. fí. B g.
Nutrición ideal para pitta •
•
•
•
•
•
L fg (90%) g (10%). S q ( ), g ( íq), ( ) pranayama). ( P z: f, j, q . L : , g g. R: á, . A : f.
L g agni . C z g q agni á f q g. T agni g . U f q agni f f . E j . D g 132
z . E j f g. D g q . E 10:00 .. 2:00 .. , agni á á f, , g, , , z . P í. C agni f , z. C agni q fí agni. L g g f . D f g f f á . C agni f g , , f fg. L q f . T ghee, g. L fí f q . A á L q f ( ) fí ( agni). C í .Tofu . Lá . C (). D q g f z, g, , z g á, q, . Leche y derivados (agua). D : gá,ghee, q f, j. D g á. Verduras (mucho aire). E g. I fg f . T g q g, q q j . Ag j : g, zk, z . T j g ág. L , j, , z, j . 133
Frutas (agua y éter). L f q f f. L f , , g f: , , , g , z, ñ, f, á, g, ( xg). E f á . Semillas (mucho éter). D q . L j fí g, . A g ( g ). D z . L j f , g, fí. E ghee j . N (, g g). E g . M . E fí , , . T ( á) z g ( á g) . G - Lgb ( ). E fíj j á g , fg , g . S j . G . E tofu mung dal j . Azú ( g). U z ( á). Condimentos (fuego) y hierbas (éter y aire). C fg x q ú á fg. L g g q f j agni , j, , ,cúrcuma, , , f zfá. P j g agni ( ), , j fg 10 , j . ¿Cá b v ? E f q g íg z g. •
134
•
•
• •
•
S á, f . C x á q ph á. D ph á zú , , . E z f . T g, á, q f f z. O g. D x . L . S q . E f g g fg .
D g á g q . Ag . A . Aq q j xg q agni ( q g barbecue). E j g . , g , . Lj E : z, j, , . T jg f f q f. L jg gí . L . Té 20 g. C 30 g. C 30 g. C 30 g. Hj 30 g. Rgz 20 g. P 40 g. M á j E g . E f í j ñ zú. T . O j á g, f, , q gí ( q gí gí ). P j f g. 135
¿Cá bb b v ? S g q x. A, f, g. B . •
•
•
Nutrición ideal para Kapha •
•
•
•
•
•
L kaphas g. S q ( ), pranayama) ( fg ( ). P : , , gz . L : , g g. R: , á. A : , . N .
L z kaphas f. E ú . N , , fá q g . C z x j í jayurvédico. DU q kapha . á f f . L j g kapha . E á kapha á á qñ . D g kapha q ñ á agni. Ag f , jg jg . L j kaphas í. U í á . M . S kapha , , agni , , f agni, q g . E q kaphas , , . D q f (prana). M sátvicas (fí ), ( ), 136
, tofu. T f j g. N xg q q x agni. M f f jg z . C kaphas á g. E prana gí x , z gí, , g z , j gí í á. E q í . L ú q kapha j . L , j g á x g . S ñ j g ( ) z g . N q x. E q z zú z q fí g . L fí . E á j j. A á k Condimentos (fuego) y hierbas y aire). Lkaphas q á (éter fg . D . L kaphas , g, , . S , g g, q x j g. E ú j agni x jg. G kapha g g jg g jg f. T fí . O , jg , , , cúrcuma, , , j, , g, , j, , z, j, . T kaphas, f ( ) q . Semillas (mucho éter). L kaphas q . L j z . Verduras (mucho aire). E g. L j g. C, z, (), f, , , g . T q 137
g ág. D í. Frutas (agua y éter). D f g. L f á g, á , á , j z, , j, g. G - gb ( ). L fj j g kaphas. D . C fj ( ) g g j. Etofu mung dal j. N (, g g). L q kaphas. L z g á g (á ) . A g ( g ). D z . L , z, g . Leche y derivados (agua). D í . A kaphas z q á g. C (). L kaphas q . L , g. U kaphas íz. T , , q, j . Azú ( g). E g zú. L ú x j j q q j kapha. ¿Cuáles alimentos deben evitar los kaphas? S áx q , á . E x íq j. L g kapha á g . S g . N j z . S j q crunch q . •
•
138
•
•
•
S q kaphas qá gí. L j q . T . S á q í prana (gí).
E ú á g j q kapha. Agua kapha. D g , kaphas g. E g . E g q . L q ñ , j, g, , , , . P ñ g q . P j f j jg 10 g . Té ideal para kapha 20 g. Af ( I) 30 g. Bí ( j) 20 g. C 40 g. Jg 40 g. P g 30 g. P g 20 g.Cúrcuma E . L j g kaphas . ¿Cuáles bebidas deben evitar los kaphas? N z q í kapha. D g fí q q í kaphas: fí, ú, , , kapha . •
•
139
Nutrición ideal para vata-pitta(aire caliente) •
•
•
•
•
•
E: , fg. S q g . P : q, , . E j : sátvico. E : . A : , jg ( ghee gá) f. U . I q , j.
L sátvica (g) q . Tqz . E z sátvico (), q zvata . L (sátvicos) rasayanas ( j) f. T f g , j. J z . L ( ) f . Azú z f . C g ( f) áx; q v . E x á ( crunch) . E fí fí. L , z , ú jg. L g ghee q f . L q g z, g, , z á. O ú . E : fí, g . E ñ vata: , jg. A í vata. Vata doshas , , jg. S wok ( g áx , q á , á 140
í). E , jg g vata. E . C agni (fg g) q g í q g z. Lsnacks : í , jg f , í fí, , f . ¿Cá b v v-? E x , g á. E x crunch , , f q ávata . •
•
Ag v-. L v- íq. A fg z . E q g . E . I g f. T , jg f . E , . I z j, , j f, jg, z, , , j, , j j, gz, . P ( b ): 1. P j 10 . P ñ q á z gá . A z g f j. L . 2. P gá ,cúrcuma . ¿Cá bb b v v-? E f, g -.
141
Nutrición ideal para vata-kapha (nubes) •
•
•
•
•
•
•
E: , , g, . S q fg. P : . Pá : kb E j : á (q á vata) A : . Vg . E vata.
L v-k á , , g . P q fg ( ) q ú q . L vata kapha ; ú q ú q fí. P . C á ú q ú: fí, g : . E vata q kapha. P j, xg (á q vata j kapha) g x kapha g . L í g: vata . S . D, á , á q f . L g, g vata q kapha. U í ñ. E ñ vata kapha. C ú q f , q , jg, , . E agni g g , , . E kb ( fg) q agni. N z g í , á í. 142
C vata, g vata zkapha, kapha. ¿Cá b v v-k? C fí . C f g q agni. C f . •
•
•
Ag v-k. Ag q . E g jg . Té v-k G C C Jg ¿Cá bb b v v-k? L fí. Nutrición ideal para pitta-kapha (agua caliente) •
•
•
•
•
•
E: , g fg. S q . P : pranayama, f. L j : g g. L : á . A : U g q f .L g . U . P f f .
L -k á fg, g . P q (/) (pranayama ). M, f pranayama . D á g á q pranayama q q q q. L -k g agni , , g. V g q prana, f g fá. D q kapha á. 143
E g , agni f . E q z, , , í. P . E kapha. S . L el amargo q á kapha. E g íg íE . f, úg, . A g j z , q q g q g. U f f q kapha ; f-. P . N q. N fí. C j . P g g g ghee. D agni. D f g j . ¿Cá b v -k? A á q á kapha. G q g íg. T f, f á, g á. •
•
Ag -k. T . E . E , . O já í q g, f, gí . T , g í. S gú . E g . ¿Cá bb b v -k? L q agni. C, f, jg á . E ( íg). •
•
•
144
Nutrición ideal paravata-pitta-kapha (tridosha) •
•
•
•
E: (, g, fg, ). C : , , , . S : ú, , f g. A : sátvica v/ .
E , , f q. C g f x. L g tridoshas f , q agni f g . E q : g, , á, , g. E f sátvica, , , f f g. E , g. E g . L tridoshas g v, q doshas q á , . E agni , . T g f f . E j , á, , . E á g. C z , ñ . C á f . Agua tridosha. E g g f . T g . E jg f . E . E á g . P ñ z g jg gí z í. O j á g í , f, , q gí , g í. 145
NUTRICIÓN DEL CUERPO ASTRAL C j , x buddhi (agni ). T x j ayurveda: g q buddhi. T gí, , f qí j . Tierra: Olor
Cuerpo astral =
Agua: Sabor Fuego: Vista Aire: Tacto Éter: Sonido
x Buddhi (Agni mental)
Prana Tejas Ojas
P . L j f z ( , ñ, q, í, , .), , á . P á buddhi ( agni ) q , . C buddhi, D . L (Rajjusarpa Nyaya): á U , , z q í . E , q gá q í , g . Lg (q Gurú, M ) , z , .
Interpretación: C z ( buddhi f ) D q ( g) z. S buddhi C j , g q fg ñ, xíg q fg, q buddhi (agni ) f : ojas (ñ), prana (xíg) tejas (). L j g ayurveda fz , , f (g ) g, . E q , 146
j, prana tejas ojas á gí f. E q ojas tejas y prana fojas, prana y tejas f. Prana - vata sutil = deseo de vivir
E prana gí q xíg . C prana á q , q . C prana . E x prana f. E: C:
A. S, .
¿Cómo incrementar el prana? Pranayama: Ej . Nasya: z f . Ásanas. M. C mantras. E z. C f . •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
D Karmasátvica. yoga. V í . Bk g. V í . Rj g/H g. V í .
¿Qué desequilibra el prana? S x , jg , , . E fí, í f. •
•
Tejas - pitta sutil = deseo de saber la verdad Tejas gí q gí x (x ) z . C tejas á f q z f . E j , j . C tejas f á z . N j . E x tejas í .
E: C:
Fg. C, . 147
¿Cómo incrementar tejas? Kb. V g í. E ( g ). Ásanas: q ajna chakra (j) sahasrara chakra () z, z , , , . E g q agni (fg g). Tratak: M ghee. V íMeditación •
•
•
•
•
•
•
v. Jnana yoga. V íM v. Raja yoga. V íM v.
¿Qué desequilibra tejas? L z . E x . L g q . •
•
•
Ojas - kapha sutil = nutrición y satisfacción
Ojas gí q g . Ojas ( ), fz . C ojas á q ( ), f, f . ojas ( ), C , f qj . E x ojas g . E: C:
Ag. Hú .
¿Cómo incrementar ojas? • A agni. L j ojas , , ,ghee (q ) . • H j j ayurvédica. • Shirodhara: ayurvédico q ú f z. • D j. L q á ojas . D “ ñ” buddhi. • Karma yoga. V íM v. • Bk g. V íM v.
148
¿Qué desequilibra ojas? C . Ex . E gí x. Ex j. •
•
•
•
Resumen L j q buddhi g (prana y tejas) , , j ( ojas). L j g ( ojas). T g. E Aq á j buddhi (agni ) q . E z . E ayurveda q, í, f , , f . G ñ qñ q q . C g , j . E q q q , j, , j j f, . H í, pratyahara ( ) á q , , , q . C D Fw , j g í . P sátvicos) ( g q, g q g , q Atman q , á, q ú q x xá . C g q D .
149
Jú í j: “E á q v” (S L 17, 21). “No os afanéis por el día de mañana que el día de mañana á . B á ” (M 6, 24-34). “Nadie que pone sus manos en el arado y mira hacia atrás á ” (S J 8, 32). R, S í: “El pasado y el futuro ocultan a Dios de nuestra mirada; qé g”. Páj, Yoga sutras (1,1) : “Atha Yoganusasanam. El yoga (la unión con el Atman) ”. A g :¿Qué podemos hacer para experimentar esto? E Z q : 1. M : . 2. M g (á f): , . 3. Santori (samadhi ú nirvana ). E santori , , . D z fz á. C á . E x , x íM v, pratyahara ( j) . L á q í . P q f sátvicos (). Lg pratyahara ( ).
150
A oído - éter P, ú . Sgú g ayurveda, j q x mantra. E Vedas á : E Om . B ( A) , . D q , B. (Mundaka Upanishad).
E Biblia á : “No sólo de pan vive el hombre sino de b D” (S L 4,4) “El verbo se hizo carne. La palabra se hizo b, v b ” (S J 1,14). Aá: N q q q , ¡ q !... ¿N q g ? P q , z ; . Pq z , , , f, , f , f. E q ” (M 15, 1720).
E ayurveda q x Conciencia , , f á . T á, , ú q g q ú. L f í . E f ú f. L q í g g z: ú- í f , , j . U x í , : “Señor, no soy digno de que entres bajo mi techo, b q g b qá ” (M 8, 8). Eá q ú gí f q gá . S q, j, ú á ( ). L , z f á f g q g. L ú g x 151
. M q ú á , z f , j g . E q B í: “Aquel que pueda comprender mi música, se liberará de q ”. E U Aq, C, g q q g í á , j ú á ú á. D q xq . N ú í z . A vatas ú j qz. L ú g f. Y j ú kaphas . P g qí . L ú q Atman. E q q . G Cz í: L ú , q , , á f .
Y P í: “La música es la expresión más inmediata al Eros (Dios gg), ”. L mantras ú- vatas q á . D Fw , Ayurveda and the mind, q mantras ásanas . L mantra g , mantra. U g mantra . P á g g . P vatas mantras , , g. E mantras vata q 152
gí g D R ( D V, q D q ). Ag j: S R R R, R R M, S T, R N V Om Sri Ramaia Namah. L mantras fz, q z , , vata. P g, vatas í xg mantra z . D j g . P mantras í f, g. E mantra Om q D ( , ) .11 Om Sri Maha Lakshmiai Namah, mantra D Lk. Lk V q f z . P ú f Lk mantra, í . P kaphas mantras . Om Dum Durgaiai Namah, mantra D Dg. E D mantra z kapha. Aim, q g D S, x . E O A Sv N, q gí D kapha. A kaphas mantras .12
P á f mantra Om, M Om, Sw S q mantra. 11
P á f í mantras j Meditación y mantras Sw V D. P á j mantras, f f mantras ayurveda, Ayurveda and the mind, the healing of consciousness D Fw. 12
153
P q ú mantra q q . Tacto - aire E f q ñ q ( z) g q fg á á. A , q q , z j g á q. S q á q . E q q q q . S z g j q . T g í g. D z f q g j ñ q ñ. Y q j g . L á q j ayurvédico , f j. L g ñ q x , g j. E , H S, U O, g g, í x (panchakarma) j ayurvédico. E . S g, q á qz , . C z á , í á g á . M q O, I, j, j j, . L ñ j í g . L j z j z 40 í . E í ú j f. 154
Aq g g í, í x , z, j. H q, j, j. N q f g í . L j g í , j , , zj. Snehana, á q g , íz sneha, q g ; g Snehana , amar al cuerpo. É j ayurveda. N . Aq j g, vatas á f. I j j f . Lvatas j (jjí), g . L j fí , g. L kaphas j g j (á f)T z, g á. peelings . L j g Atman. E , x á f q j. E q j q z . Vista - fuego T x g , , í. E q g g. E í qí í. S , á , f í, á q j. T q j f gí z z, . E q g . 155
A vatas , , j g . T fg.P , g. A kaphas j . E ayurveda q q , , x ( ) j . E q g . L f , q z á . Aq z j , gí . L X j . T í, z , g . E . L , j, q íf z á q j, q x . L , z, , f í. D , j f á j, q á ; á kapha g vata. E z f á , ; fí kapha z . E á á q z q j, q vata. D ayurveda, z, j. C í () j (), á q. S q q xg á . T q f sátvicos, q g, . 1. C q vata: á , , z, j, . 2. C q : f , z . 3. C q kaph: , j. D x j , . 156
L Atman g q g . El gusto - agua C Uk A, M Upanishads, q g :“La parte más gruesa se convierte x, j á v . L b é ”. L á : rasa. E q á f , - q . E q : , g, g , , q q g . P , f , q g . E q . L g . E ú q . P . N gú f . C . D f , x, , q q . D . Sabores que balancean los doshas Vata: f , á. P: f , g g, z . C f , cúrcuma . Kapha: g , g g. A kaphas z .
157
E g f Efectos de los sabores sobre la mente y las emociones Sa b or
Elementos
E
E
Dulce
T + Ag
A, f
D, g, , .
Ácido
T + Fg
Agz
E, , .
Salado
Ag + Fg
Tq
Rgz , , .
Picante
Fg + A
A,
O, , , g
Amargo
A + É
C , f.
Sf, .
Astringente
T + É
O,
T
Olfato: tierra L , , . E q q z . L x q f ú q f . L z í q f g . E á á x , , , , , . L f á q gá jf á gá f . E q f g. L fg fí , j, gá q x q f x. S q qí q . E f á . E q g ( ) q x g f . L . 158
E q q q á prana (fz ), g í. Aá, gí , g qí x . E E , . S j , f (í ) g , g. E f . E z g g z . L g, j, z . H j g . T q g j g. E g fg q á , , f , g. S q , E, f g g C í g q . í g j á q f. E R q, , j f F xñ , f f . R-M Gf, , í q q j á f á j z. E D. J V x Sg G M . L íg . Efectos sobre la mente y el estado de ánimo E 1990 g Y , z , q zj. E g 159
z á . P j, g q , q j zj , q í ú , g . Cómo usar los aromas L q q . C ayurveda z, . P nasya ( z q á ). L z j ñ á , f, áf ñ marmas () á : á, , z, . L f j, . Bá f z j . E fg g x . P g j , j j. D g , zá x g . E á j q fg. L g f í ayurvédica . L fí jzí, , , , í , fg kaphas, q g fí. Aí , q q kapha , jg, , z í x vatas. L g vatas z, g, . T á . P qí . U g , j, . U fí á g-g. U á g . U f 160
, jzí. Usátvico () á. Efectos espirituales L q f Atman. E q z g. L g , j, ( g g Jú ) g. E á á í. S q á á sátvico j . C f q ( “” ), . ¿Cómo usar correctamente los sentidos ? Aq Atman, q í . L . C Bhagavad Gita, j . A , á q q j q . E q . L x . E . Ez g x g q q í . Mj: N f q j q . A g q j q x (Atman). E í íM v. Nutrición del cuerpo causal E q á á Atman, , q q g á . C , z á . C , á f q , , á . E gunas: v (z), rajas () tamas (). E ñí q . E 161
q á Atman. E q satsang ( ). L í á . A j tamásicas () rajásicas (gí) sátvicas (). L ñí f q á j q g . L g , j, q g á, : ¿E á j í? Y , . L g, g . E í f x j Atman. L j M q j ñz, í á.E q , j, M S ( ), á g g q j Sw S á , , x (samskaras) á . S g á, f (vasanas). E samskaras y vasanas sátvicos j g g g. D f á q g Atman , í (Ser eterno, Conciencia pura y dicha absoluta). C Sw S: S á . S á á. C á á á. C á á .
P , , g : B j z q q á ú á . E . F q ú í gá.
162
S q g q g . S g , , , í , g, . S q q . S z , , j q, g, f , . S q z , . S q j f á. L z j, í, q z , í . D g, j j . N . C g, , á ú á , , á. G, , g fz q g. P , g g, , , j í, j í. Q z á . D z , z z, z .
P U Atman q . C á x fá x Atman. P z q : 1. E z á f . S gí q . C z f á q ú á. E xg 163
kriyas á . L ayurvédica z . 2. S z g x. L g x j. P j, f á ñ , , z á. 3. N q áq q á. E g ayurveda x í , , í , , ñ g mantras z í gí. E z g . U j g íg ( ). P E g f x . T Cuerpo
F
Astral
C au s al
Técnica
A Ásanas Kriyas Panchakarma
Pranayama Pratyahara Mouna Karma yoga Bk g Raja yoga
B ñí Sadhana M Mantras Jnana yoga
Purificación del cuerpo físico E , ásanas kriyas o el panchakarma. Ayuno L , q x q Sw S Bliss Divine. 164
E sadhana (á ) z D. P sadhana, q á . E g f . S í f , ñ í. L q z f á f : z , f, . B . E ayurveda q . A j z . P g q q í f z q ñ. L g á g. D , gí q za g á g. E j . N q q g . L ñ z . Ná ( ), g, , g í g q z . C j , f, fg . P q x , í q g , , f , f g . B . E (tapas), niyamas raja yoga ( í M v) f . A g q f ú q z á j, f q z á . E , fz . Mj z á. B . T g , g, f f . C í , q .
165
L gí chakras anahata ajna (z j) á fá á , . M g , íekadasi, , 11 í q í á á q , , . E Brahmavaivarta : “Quién guarda el ekadasi, se libera de todos los pecados y da un paso adelante en el camino g”. S ekadasi q í á fá , , á fá . L gí q , q g , á g . T á g gú g. Vatas ama . T xg ásanas pranayama . Cómo hacer ayuno C z fz . P f áx í j áx . E q q ama ( x ) . S , á . O x . E g q agni , , g j g. P z z . U f q ayurveda khichari. V 8. E q á fá j doshas. C khichari í q q f. P z í . Y , g fá, g z . D á í q ( 21 24 z ) ( 21 24 j ) q ñ. E . A á í q . 166
Kriyas y panchakarma E áq q q . E í , ñ, gá q g. P , , , , ., q g í . C kriyas o el panchakarma . S Atman q g, z á . M z. L f kriyas y del panchakarma : 1. P f. Ex í I q panchakarma y kriyas. 2. E , z . 3. A j á g, pranayama. C kriyas f á . 4. A . E ayurveda j kriyas kaphas. L vatas xg . E panchakarma f vata q . P vatas. Shatkriyas E Hatha Yoga Pradipika (libro clásico) (shat) kriyas. É kriyas : 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Tratak: z j. N: z f . Kb: g . D. Lz g . Nauli. Lz g . B: z .
Panchakarma E g q z g, g . 167
E panchakarma f: purva karma ( ), pradhan karma ( á ama (x) praschat karma (á g z). L á , f, j , , ghee (q ) ama (x) j g . E q vatas 3-21 í. L g q ama 5-10 í. E áayurveda (pancha) . E : •
•
•
•
•
Nasya: . Vamana: x kapha g . Virechana: g x . B: z x vata. Rakta mokshana: z g.
P ú g z . Lg q f f vatas. P á f The complete Illustrated Book of Yoga, Sw V D. Programa completo E g ayurvédica, , . L q z gkriyas q . Lg z z , ekadasi ( á ), í kriyas. Y á í z ñ , j, , panchakarma sadhana ashram Sw V D. E ñ z. Purificación del cuerpo astral E j pranayama, pratyahara ( ),mouna (), karma yoga bk g. 168
Pranayama C íS á de hatha yoga, pranayamas (j ) nadis ( gí) . E q nadi sodhana q g z nadis. E j z í. P á f íS á g. P (b bj) A pratyahara g f . E j . g f , A g j samskaras ( x g) , , . U á q . D gú í z ñ j f , , , I, ., . E í q fá f . A g q , pratyahara x . Mouna (silencio) E á q z g q q á prana q prana . Y : , , mouna q z . C g , , z . Aq , , ashram, j, á q á q , q g . Mouna í q , x q . g q ashramPranayama, pratyahara ymouna q Sadhana intensivo . A buddhi (agni mental) q x . P f,www.sivananda.org; www.-g.g. K g bk g E á q z . P á f íM vedanta. 169
Purificación del cuerpo causal E gunas: tamas (), j (g) v (g). E , f. S qí rajas tama , f x gunas v. Tamas rajas x x ú q v ñí á gsátvica, sadhana (á ), , mantras g. E á f q á , , , á. L g /.
170
Tabla de las gunas SATTVA Satsang: Cñí g Sadhana Ásanas Pranayama Rj M Alimentación Vg Sátvica Karma yoga T karma yoga G:C
RAJAS
TAMAS
D
O
N
D D D D
O O O O
N N N N
D D
O O
N N
D D
O O
N N
D
O
N
D
O
N
D
O
N
D
O
N
D
O
N
D
O
C
D D V
O O
C C
M
Lj
D
O
C
D
O
N
D
O
N
D
O
N
D
O
N
D
O
N
SATTVA
RAJAS
TAMAS
B
Sravanam: E , j, Srimad Bagavatam Kirtan: C Smaranam: R mantras Archanam: R , j, puyas Vandanam: P Raja Yoga Ahimsa: N- Y Satya:V A Brahmacharya Aparigraha: “V M ” A Asteya: N , g S q . N I Y
Saucha: Lz , . Santosha: Sf g
Tapas: S sadhana q . A Svadyaya: E í g M Ishwara pranidhana: A , S g D M .
171
172
MEDITACIÓN Y FILOSOFÍA VEDANTA C , jg jg q Atman ( ) : 1. Un vehículo (cuerpo) en buen estado. E g j (savasana) (ásanas), (pranayama), j . É hatha yoga ayurveda q z. 2. Un buen chofer o mente pura. E g . 3. Un buen mapa que nos muestre las rutas y la meta a la que queremos llegar. U , q g , vedanta, ñz g ayurveda. FILOSOFÍA VEDANTA : FILOSOFÍA DEL YOGA Y AYURVEDA Vedanta g b. Vedanta g 108Upanishads, q ú Vedas. Vedanta = Upanishads, ñz rishis q . P g, g vedanta. L q á q q Atman. E j á g: “Jv Bv ” “E v (A) é Ab (B)”. E g M í A Sk A (788-820), q j, vedanta g : 1. Brahma satyam: S B ( A) . 2. Jagan mithya: E ( ) . 3. Jeevo Brahmaiva na aparah: B ( A) Atman ( ) . 173
E 1. Brahma satyam: Solamente Brahman es real. U x q g í swamis . ¿Cá ? S í q x f. E q x g j. P , j. S g á í á j q g g x f. P , g , , g g ( ) g, , í j. Ig á f í j q g. E g j. Ex . L q g j g g g q qj. Y , j, g q f . P , í . Oj í j q j x . E á q g á. P á, . A ú q g (í á) cuantos q ondas de probabilidad. S q q gú ( ) , í í . H qí g z. P, z, q q Conciencia pura. E j q j f . E , f Conciencia pura (B) q ú . L I í q j f K: “Con el intelecto (la razón) sólo se puede conocer una parte de la verdad q ”. E Bhagavad Gita q q 174
. A j, swamis, g f q x f. P f gí q g q í rishis ( I) g Jú, B, M, G, . L rishis í q í x q ú á , , f, , B. Y Atman. Y q í q x j q á Sat Chit Ananda. Sat: Ser absoluto, . E . E g q . H Ser eterno q j, f . Chit: Conciencia pura . E q q x ( ) Uno mismo ( Ser, ). Lrishis í q f, q j g q g , f ( f f) q q g j g . E í á . O , q Atman, í , . Ananda: D . D f -. N á j z ( Atman). S q í q Uno con el universo . L rishis í q q q , z . L rishis í , q ú sat, chit y ananda. 2. Jagam mithya: El universo, como nosotros lo percibimos, es una
ilusión. U j á q x gí , q í . U , , z q í . E q gá q í , g . Lg g (q Gurú, M ), z, . 175
L rishis í q , , ( ) j. V q f. L . V g () . V . C gñ maya ( ), . S z . 3. Jeevo Brahma na aprah: Brahman (el Absoluto) y Atman (alma
individual) son idénticos. P g , g q B Ser puro, Conciencia pura y dicha pura. Ex, , . E fz , Conciencia. E fz q B, q q , maya ( ). E . Ig q (q ) , maya) ( . T g . E , . B (Atman) . ¿Por qué no lo percibimos? S B, , ¿ q ? S , ¿ q ? S , ¿ q ? S x A ( “”) , ¿ q á ? L rishis í q avidya (g). C q , q g ( ). S g q Conciencia pura e indivisa. Avidya x f f. L rishis q x z q Atman. P z ( ) g: k g, bk g, j g j g. 176
LAS TRES IMPUR EZAS DE LA MENT E QUE OCULT AN EL ATMAN P z Atman. L gí g ( ) q f ( ) . Mala: I : E ( ) E z g q j f í mala á. NE B x. j gmala gí g q . Vikshepa: I / mente N f . N g. Aá, z, q j. M , z q á f j q ú f f. E j g,vikshepa í q g ( ) q f. Avarana: Ignorancia E z á q á . E g (avidya). C q q B. N á. E z g Biblia. Avarana, j g, í g q q z . P z x Atman, rishis . LOS CUATRO CAMINOS DEL YOGA A g k( g, bk g, j yoga y jnana yoga) z : Mala ( g g, gí) karma yoga. Vikshepa ( g, ) bk g raja yoga. Avarana ( g, g) jnana yoga ( g í). 177
1. Karma yoga Sg . P q í . T q q .Karma yoga á. H karma yoga g ú gú gí g gú . P z z. Emala, g g, gí. U swami I í q ú q g z karma gj (q q j). P yoga q , q , q g q ( , , j, .). S á á . 2. B
E g A. L , f. L ( g) . A , mantras, á Jú ., f f . E karma yoga bk (). Vikshepa ( g z: g) Bk g Vikshepa g. N g . P qz f rishis raja yoga. 3. Raja yoga E g , .Raja yoga g q q . E f á g. M, g . Ehatha yoga raja yoga . Ehatha yoga, prana (gí ), á . Sw Sw q bk ( ) q, j , bk ( ) j f f .P q f . C x, f : f, j . S ,bk g raja yoga, vikshepa. 178
4. Jnana yoga E g í. S Atman j M. P, ñz Upanishads á M(sravanam), x í ñz(manana), g f z q manana, (nididhyasana). Aí . E á Atman jnana yoga . Avarana jnana yoga ( g í). Sw S í qkarma yoga bk yoga. H .Bk yoga raja g. S ( ) . M x D.Raja yoga jnana yoga. L á f (samadhi) jnana ( í Ser supremo). Jnana yoga moksha, . M I í q bk g moksha á . S q bk á í jnana). ( Sgú , áj moksha () : í (jnana) (bk). E Sw S j á g g yoga de síntesis. E g á Bhagavad Gita. Sgú g g. G á á karma yoga. G áemocional, g bk yoga. S íraja yoga á í jnana yoga. E k( ali yuga) q . E , g M g, á á g g. T , z z. P , Sw S í q q 1/3 í á karma yoga, 1/3 í bk yoga 1/3 í raja yoga jnana yoga. T í q q x q g . L . P j, , ásanas pranayama, , japa , . 179
C j , ñz Sw S :v, , , , , z. A á á f g. Karma yoga: S E g x f swamis gz S. Karma yoga, , f, g. S karma yoga x gú g. E gí. S gímala), ( g . Sw V D f q karma yoga g. Dí q g í q karma yoga. M karma yoga .
T q , , f á. E . E z g. E g . E fá g q gí: á z (í karma). E 180
á g, , z gí . Ej g: f q g í f q , . T q ñ q .D g , ¿ á ? , j, ¿ g á ?L q q j . E , g q g . S q . S á á z, fz í í á z . D Sw S. E ; á g f ; í ; ; , , .
E j g . P j, g í j j karma yoga. Karma yoga q z bhavas (, ). L q , á .Karma yoga g interiores q . S karma yoga. L g ñ q q . S , ñ , , j jí, . Hz q q á. E q f . T . P j karma yoga q f ú . O , swadharma) ( gá . E 3 g g q swadharma. E karma yoga q . 181
Cinco bhavas: Actitudes interiores
1. No esperar ninguna remuneración por lo que estamos haciendo N karma yoga f . E, ¿ f ? S, j, , ( í x). D , g M karma yoga ñ q g x f , q q g g q g , q D g. S q karma yoga, q í z q g q. L ú j á. E f bhavas. 2. Ofrece los frutos de tus acciones a Dios M q f f D. E , j, g g , gú , f D g q g . Ebhava á í g, , Bhagavad Gita. 3. Atma bhava. A q Atman. E Ser indiviso. S karma yoga bhava Atman á. S q Ser q f . E Ser Conciencia pura. E Ser g . MSer Ser Ser. S g í q úSer (q g Ser). E ú Ser q . ¿Q gí? T “” , ¿á “”? ¡N “” (qñ)! E Atma bhava q g “” (g). S Ser q . S g, q , ú Ser. 4. Deva bhava V D á. C , q 182
D. E ú Ser supremo, ú D g z . Sg q Jú, , g Jú. S ú q D, q , á . A á q fá D á , , z , q D . 5. Sakshi bhava. S Atman. E Atman Conciencia L Conciencia pura g .pura. E g , , , : , ñ ñ f. E Conciencia pura, g q ¡ú ! E, ¿q á ? ¡Pk, g á ! S z, ¿q á ? ¿Tú? ¡N! ¡L á á ! T á . E ú á . S g . L . ¿Q ? ¿Y? N, . Y g.Sakshi bhava q ú g Pk ( gunas) á . C, j, á , q ú á q gunas á q ú g . S q , , ¿q ? ¿E ? ¡N! ¿E q? ¡E q q g, í q q q á f f ! Pq q f. N . D , gú karma g . E karma. S g, gí. E karma yoga . H , . A, í q /g f . S í karma yoga z g í z q f g q z karma yoga. E , , ñz karma yoga, q ú q . Pq z (g) gí. 183
Karma yoga (bhavas). S karma yoga, í, z (g) mala ( z z). Buenos ejemplos de lo que es el karma yoga •
U z M g (). D g ág g : ¿Cá g z g? E ág q í . E ág f í g í . E ñ q M q í q í .
•
E I q g . V g xq g g z. Cgí g. T í . Lg q j q .
O . S q z á : karma yoga q z á q gí á g q f . D q . Karma yoga f. E q q z , g f, , , í í z . U j z. E z g á g ( q xíg ) g xg q z D yoga z . N . q ,Karma q g : sadhana , ( ), ñ, g. Ej g karma yoguis Sw S, Mahatma G, T C, . M g M g q karma yoga f g. 184
G M, , N (1945), : El placer de servir T z . S , , . D á q , á ú. D q , ú. D fz q q, ú. S q , z . H gí j , gí . Q í , q , q . Q j fá ¡E q q! N g q g j; qñ : g jí, , ñ. Aq q , q , q . E f f. D q f z, . P í: “E q ”. Y j j g í: ¿S ? ¿A q? ¿A á? ¿A g? ¿A ?
E Biblia, M 20, 26 – 28, Jú,“E q v”, : N í , q q q g g , á , q q , á ; q Hj , . B - E
E g x Sw Sw f f g 2005. Bk g g . T f á q z D.Bk g f f á q bk ( = ). 185
Bk x q . E , gí .Bk , , z. odos de Bhakti Ex q zbk, , q á z D. Sv - O D. E bk yoga, D bhakta . N z g . Bk yoga z satsang ). L D . E , í D bk .Bk g . P í q . K - C b D. L D. S j bk.
186
S - A b D. Smaranam g , , D z. E á japa ( :mantras). Pv - Sv Sñ. E bhava karma yoga. Sg á , D. L Sñ. S q Sñ. S Sñ g , j, .Padasevanam S D.Bk g q g D. í bhaktas . A - O D vé j. Archanam í f ( ú puja). Of x .Puja ( f D) g archanam. U puya q g g. I (g q í ). P z á ( á) . D, f , j, q D ( Ser superior) j . Lg . Y, ú q Luz interior . Lg z á. V - P D. L x . E, , , . E f g . E . D - Cv v D. S í M . U j dasyam H () R (D) Ramayana. Sk - Cv Sñ. É q D g. T g í. T g q , g j. U j sakhyam Aj () K (D) Bhagavad Gita. 187
Av - E D. E g g g q . E á bk. D g jnana q ú q g D (Sat: , Chit: í ,Ananda: z ). L á bk yoga / q bhavas. Y q bk. S j puja ( fg I) bhavas í bk g. Bhavas - Intenciones, formas del bhakti
Shanta bhava. E bhava z. E á z . D Jú í q z á á . N bhava á jnanis. S bhava q f q . E Mahabharata Bhagavad Gita j g q í bhava. B, q Kauravas Pandavas, í í ñ K. Dasya bhava. E D. H j bhakta bhava. Sakya bhava. S D g q j ñ. Aj j bhakta bhava. Vatsalya bhava. S D ñ . L á ñ. L á Y K j bhava. O j í Mí Jú. E jí D á. Mathurya bhava. E bhava á . E . S . L R K j bhava. C R K D. L bhaktas bk bhavas. L q ( jnana yoga) satsanga . Raja yoga: M C , jg ú á f q z q q g. E j , q z 188
, f; q g y vedanta; Atman ( ). M q x . Ex , í. C( g), j ásanas (j ), pranayamas f, , karma yoga bk g á á . L hatha yoga á g q q x Atman. Raja yoga - Introducción a los Yoga sutras de Patánjali
P í fswamis x gz S. R, á karma yoga ( g ) mala ( z z/gí). C á bk g ( g ) vikshepa ( q ). C á raja yoga q ( fq ) á , q z z f á. Y á jnana yoga avarana ( g) zmoksha (). Raja yoga g . E á á . 189
Páj M ( 200 .C. 200 .C.), g á q x, f q x . Páj qí q ñz g , , 2000 ñ x, f g q Yoga darshana. E g q ñz Vedas f . Páj ñz g 196sutras. Sutras f g f. Sw S í q M x g sutras. L sutras g x . Aq Páj M Yoga sutras, q Hg (B) f g g. Hg , g . Páj, q í g Hg Yoga sutras . E g , g .Raja yoga q . E f á g. S g . T ñz á q Yoga sutras Páj. Los Yoga Sutras de Patánjali
Samadhi Pada. E í í g g, f f samadhi ( ). E g í á sutras: “Yg C V N” “Yoga es la suspensión de los pensamientos en la mente”.
190
Páj, , x q g. V M ( Bhagavad Gita) sutras. E g M q g samadhi. Samadhi Conciencia universal. E 3 q el yogui reside en su naturaleza esencial, q Páj Purusha (Purusha g q Atman, ). P q . E 4, Páj q á Purusha (Atman) , , á. Páj M f g . L j í gí (“ q ”). E í 51 sutras. Sadhana Pada. E g í á í q samadhi. S á gí . Páj M x á kriya yoga (g ) ú gí ashtanga yoga ( g ). L ashtanga yoga í f karma yoga bk yoga. E í 55sutras. Vb P. E í Páj x ú ashtanga yoga siddhis ( fz q á ). E í 34sutras. Kaivalya Pada. E í Páj M Kaivalya (). E í 34sutras. L ashtanga yoga z samadhi (S). Páj í q Atman z samadhi ( ) q ñ. L ñ f á g. Sw S í q raja yoga yamas niyamas ( ñ). T q ásanas, pranayama, yamas niyamas . P Páj, yamas niyamas . E Yoga sutras Páj (2, 31) :“Estas 191
(restricciones) no están limitadas por la estructura social, la situación, el g v (v)”. E f yamas niyamas, z , Sw S í q , f f á , q ñ. Los ocho peldaños de ashtanga yoga 1. Yamas: Las restricciones L yamas á q . S g z . Samadhi = Superconciencia
Dhyana = Meditación Dharana = Concentración Pratyahara = Control de los sentidos Pranayama = Control de la energía vital Ásana = Postura Niyamas = Observaciones Yamas = Restricciones L yamas : , . L yamas : ahimsa ( ), satya (),brahmacharya ( gí x gí ),aparigraha ( ) asteya ( ). E j á yamas q z z á q . Ahimsa: N-. Sg f g , , , . E q g g. C : f g á .Ahimsa yamas á . L yamas niyamas á fahimsa. L G á 192
ahimsa. E Biblia, ahimsa g “Trata a tu hermano g q ” (M 7, 12). E yama á . N- g , í Sw S. E q ahimsa : • • •
•
Ahimsa , g . Ahimsa , g q . Ahimsa , q . Aqí q q z q “N ”. Y á , “(q , , , .)”. Ahimsa .
E á q á z z , . P ahimsa karma yoga, g g z ahimsa . E Yoga sutras Páj (2, 35) á :“En la presencia del g q á b ”. Ypuedo Sw Sw mundo? q g:¿Qué hacer yo por la paz del Satya: V. Sg . E í, satya g z D (g ). E q q D á , , g z D sat ( : , chit: í ,ananda: z ) g . P Jú í“Conoced la verdad y ella os á b” (J 8, 32). L á satya z z Atman. P satya á ñí . Sg j ahimsa. Si hablar la verdad causa dolor ya no es satya. H . S, g Sá:
E : ¿E ? ¿E g?
E : ¿E g ?
E : ¿S g? ¿T ? 193
T q , .Aá q , q q . E g q q g 12 ñ, q g . S . E Yoga sutras Páj : “Cuando la verdad se b , g b ”. E C í g , j, g “ ” , “ ñ”, . Sí . E á gí . P satya q j í. E á q j q . Brahmacharya: Trasmutación de la energía sexual en energía espiritual. Brahmacharya g , , , B ( A). N . N x z gí f. E á z, , . gí q f gx gíL q . E gí gí x. L gí x f ojas, gí q sadhana ( á q á g ). Brahmacharya q x . Brahmacharya g z gí x fz . S brahmacharya. S x á g, x sadhana (á ), . E Yoga sutras Páj (2, 38) : “Cuando brahmacharya se b , b v vb”.
194
Aparigraha: N . Aparigraha g j . E asteya ( ) f .Asteya (g ) f q q x q. Aparigraha () . E , g . Eá g q ñ q x ú q í q . N q q q í q . T g , . Aparigraha g g j, . O g í Sw S. S á -, . E g, f, . S yama á g q Karma Yoga ( g ).Aparigraha , . Sw S yama f : Vida sencilla y pensamiento elevado. G í: “S g q g q . ”. T í q q E sutras Páj, C. 2, 39, “Cuando la tendencia a -q (g) b ”. Asteya: N . R g g q g g aparigraha ( ). E á z .Asteya g. A , , g , g, g á q , f . R , , . A g q á yamas á, j, gí á . L , j, g g á q . E Yoga sutras Páj (2, 37) :“Cuando el no robar se establece sólidamente, g b qz”. 195
2. Niyamas: O L á yamas z x. Lniyamas g q g í, , g, , , gñ. Lniyamas g á, f fz . L niyamas f á yamas. L niyamas : saucha (z), santosha (f), tapas ( ), svadyaya ( ) Ishwara pranidhana (g D). Saucha: Pureza. Saucha g z x . Pz x z , , ñá g, j, (sátvica) . T kriyas (j ). E g g . Pz z . H f . Sw S í q z g (, , j, , ). L z , g , . O j z japa ( antras) f satsang ( ñí g ). L á saucha , . Ag f z f, , í . E g q z á :“Bienaventurados los limpios de corazón porque vá D” (M 5, 8). S g q q f g á (Atman/Purusha). E saucha g , , g q q q. P q q f q fg . E Yoga sutras Páj (2, 41) :“C bé se consigue: la claridad de la mente, la alegría, la concentración, el control de z ”. 196
S: Só. L f f j x . E Jú: “E á q v” (L 17, 21). Santosha z . Sg fz g q . D q q g. P , Bg G, K Aj: Aú, Aj, g, g á x f. A q g.
D santosha g. D , z . Sw S í q f g “tener una vida v”. L . S á q. S á , f g . C z f. C á , qj q á q g . E x q , j, g . E Yoga sutras Páj (2, 42) :“De santosha se deriva la ”. U á santosha “T C” á, C. A g q g, á q q ú f g. P Ser ( sat, chit, ananda) q . Tesoros de los recuerdos felices
F: Manquelipe S S). 1a. Etapa. D 30 í, , 3 5 , 3 j í. E j á : , , ; x , f, f . Lg 30 í 3 4 í , g g . Advertencia: S f í, z . 197
2a. Etapa.C 30 í, q á 10 . E 5 gá 3 j í ggá 5 á j x f , ñ, ñ q x. Lg 30 í 3 í , g g . Advertencia: S f í z . 3a. Etapa.Iá í, 15 . E , ggá 5 á f f. Advertencia: S f í z . L á gá, z, , á , f í. Lgá , g, á á q j . E ú q f f á á . A . E , q á g g f q fz . Tapas: Autodisciplina. Tapas g fg. E fg f.Tapas g q q f q , j (q ) q f í q ( f) f . L ú. U ú f j í . D g f q j fz. H tapas: tapas , • •
•
A, j , , j f . L á (mouna) q tapas . C g , , qj, g j, á f tapas .
E g tapas tamásicas, rajásicas sátvicas. Tapas tamásicas gú .Tapas rajásicas 198
. L ú tapas q las tapas sátvicas, j, g, j f, , .Ef f, f z tapas . M f á tapas. S , , f . E Yoga sutras Páj (2, 43) : “La destrucción de las z ”. E g tapas) ( santosha (f gí). O , z “” . Svadyaya: El estudio de sí mismo y de las escrituras espirituales. L í . L ñ f . H q j . Svadyaya mantras. E á , g. E , j , f z. E Yoga sutras Páj (2, 44) :“Por medio del estudio, que lleva al conocimiento del Ser, se produce la unión con la deseada ishta devata (D )”. Ishwara pranidhana: Adoración al Señor. E niyama q f. C j j D q g q j . E niyama á . L mantras, Ishwara pranidhana. H D, É, É f D á . E á g á g á . C á, x z f . E Yoga sutras Páj (2, 45) :“Por la entrega a Ishwara se b b z ”. S yamas y niyamas f. E j g. 199
E Jú: Aá Sñ D z, . E . E g j : Aá j . D f. (M 22, 36-40).
L z z : í z D D (niyamas) z j (yamas). E j q g . 3. Ásana: P E , Páj M . E g , f , z í q gí . E Yoga sutras (2, 46), Páj ásana: S-k : “Una ásana es una postura b”. P z , , ( ) j. L q g. L ásanas hatha yoga. T í q j g. E Yoga sutras (2, 47), Páj x : P“ -b”: “Para dominar la postura hay que relajar y ”.(V Ásanas, í: S á yoga). Y g : “T vbg” “Cuando perfeccionamos la á b”. 4. Pranayama E g gí Atman. E Yoga sutras (2, 52-53) : “L á v q z”. Y g : “Y ()”. P á f Pranayama, í S á g). 5. Pratyahara Lg prana z . L pratyahara á: . H g alimento o algo que tomamos de afuera , q g al contrario o evitar. P , pratyahara g dominio de hara (el alimento) o x. O pratyahara b bj. E pratyahara: , g q . Lg g 200
pratyahara q , j g A/P. E Bhagavad Gita (2, 58) : “Cuando el sabio aparta los bj b, g b , b vv b”. E z x . L yamas niyamas pranayama. H pranayama yamas niyamas . L j pranayama á pratyahara. C prana . L g prana. Pratyahara q á . N . M , q g f ( pratyahara). S pratyahara, á g . ¿C g v ? L q á pratyahara q j ( Atman) karma yoga á g. T g : Yoni mudra.E á pratyahara . C g í, í j, z ( q g ) ñq, . D gí . É á q z j pranayama .
201
Shambhavi mudra. O pratyahara j q . P, j, , á á. O f í q g j z . “Que nuestra conciencia no se g ”, Sw Sw. E z pratyahara . Lg , gú , fz á , g, q g g q , Atman. L j pratyahara vatas z á. P ú q j j . Aq pratyahara doshas, kaphas á q doshas tamas (z ). L ñ x q q , prana . L g ñ q q . 6. Dharana: Concentración C á , fá j x , x . P j, í x á ( , í ). S 12 g dharana. E fá q g fz á fz j (Y) j (). D Sw SSenda ( divina, . 284): Ig q j , f , g q g í , í D .
202
7. Dhyana: M L , “ j D”. E j . E dhyana fz. E dharana f. S f j x 144 g . S , , samadhi. 8. Samadhi: Contemplación E samadhi . E q . Eá á á q x : , f. Esamadhi x. E q q . E samadhi . S dharana 25 , samadhi. H f samadhi. Samprajnata samadhi (samadhi j). E samprajnata samadhi Uno j . D g . Esamadhi samadhi ( í j j). P ( ) asamprajnata samadhi (samadhi j). E . E , . Samprajnata samadhi z abhyasa ( á í g, ). P, samadhi á , asamprajnata samadhi, qvairagya ( g). M g g . T q . E á á . Uswami í q g . E g á . P g . E (1J 4, 18). A g no apego. E Yoga sutras (3, 4-5), á : “L á j (, ) ” “con su dominio o z ”.
203
E ashtanga yoga f (), f f: Raja yoga. Éf: C . P gí á . Hatha yoga. Éf: C prana. Cgí 2. Laya yoga (kundalini yoga). Éf: D k k ( fz ). Cgí 3. Mantra yoga. Éf: Az í . Cgí 4. P ú g . Los cinco estados de la mente C , Yoga sutras de Patánjali, á : C. I, 2 “Yg -v-”: “Yg ”. C. I, 3 “T v v”: “A, b v z ( A)”. P g . N ( Atman) q á f g. E g g . L ( g) á ( í): 1. Mudha. C g ( ) á ( tamas) . V g, q gú . E karma yoga, q z . E Atman q á z , q q f g q . E q z. D g () á . 204
2. Kshipta. Iq, f g í . N . 3. Vikshipta. E g ( ) á í g . T j x. S g á mudha. P , á kshipta. S g z , á vikshipta. Y á í á ekagrata. 4. Ekagrata. E g () á q ( Atman). S j í . E meditación. E q g x j ( j , , fz). P z . A g q z , j, á ( á) q , z g í q q á fz, g , á á f. E á q . P g yoga raja yoga. P q bk karma yoga. 5. Nirodha: E x z. N z. C g q q (samadhi). A g jnana yoga (g ) g. E : ¡En la meditación experimentamos el Atman (el alma)! C j í, ayurveda “Sv”. “Sv”: Sí ,“T”: E. P , g, gú ayurveda, estar en sí mismo ( Atman)”. Sw S í: M í z , q , z . 205
Principios básicos y guía para la meditación F: Meditación y mantras, Sw V D) Sw V D : M ñ z. N , í . U í, f, ñ . E ñ g q . U ñ. A g q ñ, q f .
E g: 1. E g , g á. L g q q . 2. L á f á g fz . L j brahmamuhurta,13 4:00 .. 6:00 .., q á q f . 3. I . D , z . N q q á g . Cq q q á . 4. S q g f. S , . E f . 5. A z, q z . S , f. 6. L g. Cz f xg . Rz q . “L brahmamuhurta q í, , q . E í”. Sw S. 13
206
7. M í. I g. L gz g prana gí . S z mantra14 , j, mantra Soham, So ham. 8. A j . Sá á j prana. 9. N f , , gá q z . S g q í. G á. E q . 10. S f q , j, j z. 11. C j í g . S z mantra, í í . S mantra z mantra Om. 12. L á q f g. L gj á . Instrucciones concretas para la meditación L g g j á . 1. P z, z, , j, j j . U z q j prana . E j gí. L á á chin mudra, g í á gí. 14
“L mantras á Ser supremo. Rfz japa ( mantras) , á, gí. D g, á á x gj á, g. E, , á g ”. Sw V D.
207
2. Pí q . 3. R g , j, “M gí ”, “P M/ M g”, “M z ”. T : “V j”. “P f ...”. 4. P j: C j f z. 5. R f, g , gz, j q . 6. Ez . C , g , g á ñ, . N g fz ú . H q . L . Sw S j g z z : Igí g ñ. E ú q ñ , q . L ñ j. T ñ . M g : “S ñ, v”. T á q q ñ. 7. D q j . C á prana á q , , . L g z : “Relaja la respiración como un océano sin ”.L . Igí q . 8. ¡C ! E g . E . Vz: Igí q á ( ) . T z . L . 9. Eg . É íq . P g á 208
í j ajna ( chakra). G á / í g a( nahata chakra) . S x j . S g j j g z q g . H q q. L fz . L q . N fz . 10. D z mantra . U mantra í g. S mantra mantra Om. M Om, , Om, x. 11. E q q q mantra. E f . E j . L . A j . Meditación de cualidades L , j, , , j, , , , , q, . Eg ( j ) z g : •
•
•
•
•
R : “S Om, Om, Om”, g . P f . D j ( í). P g q ; q x g , gí, , í, . R “Om paciencia”. S . P q . Víz á . 209
•
O z g : “S m, Om, Om” g .
Jnana yoga C , jnana yoga g í avaran, g, q ú z . S Atman g j M. E x á. P (sravanam), x manana), g , , Atman, nididhyasana). Aí . E á q Atman, jnana yoga, . Meditaciones de jnana yoga E á vedanta gú q í . U q q x á g í: 1. Viveka: E f (sat (asat). 2. Vairagya: g j . 3. Shat sampat S ): Sama: z . Dama: g . U:( ). Tk: . Sraddha: f urú M). Samadhana: M . 4. Mumukshutva: . Sk A (788-820), x fívedanta . V j.
210
Ag vedanta : 1. 2. 3. 4.
Sakshi bhav: g. Laya chintana: . Abheda Vakya. N-: g.
Sakshi bhav. Sakshi g g bhav , , sakshi bhav g g. E vá q Yo g q . V í q . V í . E q g (v, j ) á q q , g ( Yo), á z. C á tamas j g, :Om sakshi aham ( g). S , , qtama j. N í q . Laya chintana (á ). É á z q f q g . O , Conciencia pura (, , fg, g ), g . T q q á Conciencia . E z f . P z q g íq ( g). E íq g fg. E fg g x g (), q f (). Y x Conciencia pura. N g q 70% g. C z ásanas z z . S fz q á q g gí (fg). C fz á z 211
z gí (fg). S g q q gí (fg) (). Y g g q (). E q ú q g á q , , ú. L q í. C , z á q q á fú í q ú q . E í. Y ú, f q Conciencia pura ( Atman). Abheda bodha vakya. C á q j á : , f, x sat ( ), (chit) (ananda). T , g , f q f á. Az f, z í j , Sw V D, q f q x, (sat, chit y ananda) . N-. N- g no esto, no aquello. P z g q q .
C z, (Atman). E Atman : •
•
•
•
•
E j . S , . E á j . A í q z . E g í ( , ñ ñ f).
E , q Atman j j. T . N á j . D fz x, z x í . Ag í Atman. Ng q g ú : Atman. 212
E g x f- á: 1. ¿S ? ¿E Atman? E , , , . N x . E j . O fz á , , x . S q j j. E x ñ ñ f. E Atman. P : “¡N !”. 2. ¿S pranamaya kosha ( g)? E pranamaya kosha q . C pranas (f gí ) g . C x , , fí . P prana (gí ). E pranamaya kosha á j x . P j j. E ñ f x , fí, , . E x. C Atman j g í , kosha!”. g : “¡N pranamaya 3. ¿S manomaya kosha ( )? Emanomaya kosha , ) ( (manas). E , , , , . P g q x g q . S j j. P ( ). S j, á ( ñ g) x ñ f. P , : “N , , , , ¡N manomaya kosha!”. 4. ¿S vijnanamaya kosha? E (buddhi) g (ahamkara). C z z . C í, g q q f q . E g q x : , ., “í”: , j, f, , . E g j. H Ser q 213
z q . N j j. I g á á ( q ñ f g, j). N g x ñ f. P , vijnanamaya kosha Atman q j , q q x í , , : “¡N g !”. 5. ¿S anandamaya kosha? É q E í (g, ñ ñ f). x f j. C gunas (samskaras y vasanas). S ñ f x anandamaya kosha Atman. E g. E f á . Ag q Atman q Atman g j f. Aá, ñ f, j x. Ag q j Atman. P : “¡N anandamaya kosha!”. C f , 99,99% j g. E 100% ,¿quién soy yo?, z . U f El yogui q g Sw V D: Yo no soy este cuerpo T q Swj 1980 Bí, í f A. P g : á ( ), . A ; ; g . L , . E á . O . ¿V q á g
214
g? ¿Y g g ? ¿O q g ? ¿P ? ¿S f grecian , á ? Aq ú. O f Yoga completamente ilustrado; f í ñ, g . C I, q qí , í. Y f . P ñ, z ñ. ¿Sí ? Dñ g ¿C ñ á j. ? M . E ; . S g z q ñ, á f q q z q ñ á . P q á . U á “P , Sw V á j j ”. U á . E ñ á . E á ; T, , , gx; q . É g. E . ¿S g q ? A, q g . T j, , j já á. A, ¿q j? E j “Yo soy” j q q Yo. Cq q Yo j, ¿? E, ¿Yo ? Sj. ¿Y ? Oj. E , ¿ j j? U j, . ¿Cá j, ? ¿Cá ? T j g q. Aí q j á á j q. É á, á j. E , ¿ j j? Aq , ú í á j, ¿? Eá , ¿? Y g . Aí q j. Eá g. P . ¿E j j? Ag q j. E . E , ¿? T ú; swami. Aí q j ú,
215
swami . P ñ : “Swj, j Pí g j , í q á”. P g . ¿D q ? ¿Q á z? É f . H qí j, g q. L g g , ¿á ? S . C í á; q Lg z q x. g . ¿H í? E z í . T . S ñ. E . Aí q j. Tg j á, . E á , z. Cí . “¡D, ! M z á ”. E : “B Swj, . Ajá, í, z á ; z ”. -“¿Q ?” -“N . Tg . S z . T z ”. - “¡G , g!”. Aí q z z z . A, z , ¿q j “ ”? ¿Q ? ¿Eí j, z ? ¿N í q q ? “¡O ! N q q z í”. “¡É !” ¿Sgá á g ? ¿M á q g z ? C q g z . P j g , ¿?, “Yo soy” . B, í, ¿q íg? “¡D, ! M íg á ”. E x, g, j: “¡Sw V, g !”. - “¿Q ?”. - “L íg ”. U E U g q í íg . E , . A í g ñ q ñ á f; ñ . Lg, g
216
á . ¿Cá g ? V, g , g, , , ú f, g , g Bí Bí ¿Cá g ? C, A, B, AB O. E g q g . M g A ú á , í q q f g qí ú g B. “O Sw, ú. Y g B”. E g , “N Swj, g g A, g A ”. - “¡O, , ú. ! YS q g . Y g ú”. P, g B ú, . A á ú q A q . Aí q g A ú g A .
A g z , íg , ñ g . “¿Y q g , Swj? P Cá ñ; g ; j . S í f , q . E q , “¡O, ! U ”. S q q qí , í g . C . Aí q . “¿Y g, Swj?” P swami, j ú. P q g , , J.
217
“¿Y x q?” U qñ j. E f. Aí q , z , íg , ñ , g , z j á, ñ J. ¿Q ? ¿Q ? Aqí g. Tg f; g , x í, . ¿Q ? ¿H ? ¿H ? ¿S ? ¿S ? ¿S ? Y . V. YY . Y á. YY . , z, íg, , ñ. Y , , . Y . Yo soy lo que soy. S, Yo soy. E : ¿Quién soy yo? E ffí g, Yo.
218
CONCLUSIÓN L jg q D á g á . Pí q g á q jg q jgá. Y q D x. E g ayurveda q D, Atman, jg f . P z j q j í q , D, x. Y f í. P , í á g: 1. 2. 3. 4.
Ásanas: Ej (). Pranayama: R (g í). Rj -Savasana- ( f). D -Sátvica-: B ( g, ). 5. P -Dhyana ffí M f ( ). Aá, g q q á q , z Ser, , : 1. Karma yoga: g . 2. Bhakti yoga: g 3. Raja yoga: g . 4. Jnana yoga: g í. A g, ¿qué puedo hacer yo por la paz del mundo? , g q á f g z g í á í x . S q z q z íf G: “S j b q q v ”. 219
P ú, q Páj Yoga sutras 2, 35): En la presencia del yogui que está sólidamente establecido en ahimsa todos los conflictos cesan”. g, ¿qué puedo hacer yo por la paz del mundo? Om, Om, Om…
220
APÉNDICE 1 LA FALSA ILUSIÓN DEL EGO P el Atman f z ú (g). P g z . D q, q ú , z. P f á, f . C ú f f , , q j í g, f á. T q ú ú g f á í . E g ayurveda q Sw S unidad en la diversidad. T globalización e identidad o unidad y al mismo tiempo individualidad. Sgú g ayurveda, q í q á. A á q q f í ú í z. I gf, g, , g. Sw V D í q z q “” “í”, “ j”, “ g ” “ ” “ j”, q x . L x q í , g , g , . A g q g g ffí, g f q Atman g.
221
¿Cómo superar el “yo”? U f g í g q x q . P z buddhi ( z) q ñz q x g M. Aá, g , , q f , f . P j , q , q z í : g q , g q , q j, g q , q q j, . M f q q . P q q q g g , q . P , “ j” xg. E á q f g : “S ”. ¿Cómo superar el “? E g z q ñ q ú x q ú . C , . E f q: g . L , , . S q , q q. Pí f q q q g. P q q q . Y q z f q , ¿ q ? ¿A q g ? ¿A , z (D)? ¡O ! R , q, z D. L xí q 222
f q gá x q ú q . E, f q z f q . E g q f q q q q g q g. L q g. E q íg q “no somos nosotros los que tenemos la tierra sino la tierra la que ”. “Creer que una idea es propia (y sacar patentes y estas cosas) es b v” (Jg). L q Biblia. S q í, , í . E q q q j. “Así que no os preocupéis del mañana; el mañana se preocupará . C b ” (M 6, 34). E P “D ” (M 6, 11) , “D ”.
223
APÉNDICE 2 PRANA, CHAKRAS Y NADIS E pranamaya kosha á : •
•
•
L g (karma indriyas). L pranas: apana, prana, samana, udana y vyana. L chakras, nadis prana.
C (karma indriyas) L karma indriyas g pranamaya kosha q , q g . E g q g : 1. E g . L . 2. L g . L g ( q g g ). 3. L g . S pranamaya kosha q . 4. E g . E g . 5. E g . N . L gí q f prana. E á g pranamaya kosha á . Los cinco pranas Prana. E prana q gí f . S z z (sahasrara y ajna chakra). N gí q g, g, , q í. Samana. E prana g gí q . S z g m ( anipura chakra). E prana f .
224
Vyana. R gí q g , xgá . S z /z anahata ( chakra). E prana g f. Udana. E fz g f. S z gg (vishuddha chakra). E gí q x g q g. Eprana g . H g (g) f íq
. Apana. E fz g j f. Aú fz g . S z swadhisthana ( y uladhara chakra). C q q x: , , , , , .
Chakras y nadis L nadis prana cuerpo astral. E q f . Lnadis pranamaya kosha j f . L g 72.000nadis. C ánadis z, chakra. L chakras gí prana. L chakras x . G . L chakras g . D , j q. D í chakras nadis q , hatha yoga siete chakras tres nadis á (ida, pingala ushumna). E nadis y chakras g . S q á (gí q) . C á j á á qñ . L chakras nadis q x j á j j á . E chakra q á. C prana (gí ) nadis, chakras . C prana q z . 225
Nadis D 72.000 nadis, ida, pingala sushumna. Ida. R zq f . C gí . C f zq prana ida nadi. Pingala. R f zq . C gí . C f prana pingala nadi. Sushumna. R . C gí nadi ( j, ) D. E Génesis, Biblia, á : Y D : “D q á jí , á á á, q í q , á ”. (Génesis 2, 16-17).
P Aá E D í í. D Conciencia D í g . Sgú P Yg (L bg g) q E, z q x prana ida pingala. Los siete chakras L g g prana sushumna . C , D, í g. C chakra f g gá . E q, ásanas í S á g, g f g . G q, j, , ásanas ( g) q manipura chakra (q ú á). Y á gá gá 226
q ( ) . P ayurvédica q dosha q á chakra. C, j, g g (kapha), manipura chakra fg í kapha. E chakras g, f, , q , dosha, gá q ásanas q . P g q chakra. V : Los siete chakras. Primer chakra: Muladhara E ,muladhara chakra, z . E chakra íz á á q, á á. E á . C muladhara chakra á q . T . C g . L q chakra á f q g. L gí chakra, q , gí q z . S q (j ). E chakra íz g á g . N g , , q g gí g q . E chakra f q q z x , , á q gí x. E D q chakra B ( D q ). C gí chakra:
S : . S z g . L Atman.
D á chakra f. T gí g á á z, x 227
á, gí . E x ú g q í . E ú q q z gí. P z Atman. L ñ fg chakra. E g, Sw S Sw V D, ñ z gí kundalini g (z gí x Atman). P g í k( arma yoga, bk yoga, raja yoga jnana yoga), ásanas ( z) g pranayamas z. S chakra j á, g, á z gí, . L gí z chakra . E g . S . P , : M, í, ñz g . Segundo chakra: Swadhisthana E C ,swadhisthana chakra, z z g. gí g . E chakra g (q á ) g q g . E g : g . L f . E g . E D chakra V ( g ). E chakra : . E q : (f), (g), ( , ), j () ú- (í). É, á , f q . C gí chakra, , j á, q q q .
228
Los chakras Sahasrara chacra La corona de mil pétalos. Color: Cristalino o violeta. Más allá del sonido, de los elementos, y de las deidades. Ajna cha cra
Chacra de dos pétalos. Color: Azul índigo. Asiento de la mente. Mantra: Om Deidad: Sadashiva Vishuddha chacra Chacra de 16 pétalos. Color: Azul marino. Elemento: Éter. Mantra: Ham Deidad: Maheshwara Anahata chacra Chacra de 12 pétalos.
Color: Verde. Elemento: Aire. Mantra: Yam. Deidad: Shiva Manipura chacra Chacra de 10 pétalos. Color: Amarillo. Elemento: Fuego. Mantra: Ram. Deidad: Rudra Swadhisthana chacra Chacra de seis pétalos. Color: Naranja. Elementio: Agua. Mantra: Vam. Deidad: Vishnu Muladhara chacra Chacra de cuatro pétalos. Color: Rojo fuego. Elemento: Tierra. Mantra: Lam. Deidad: Brahma
229
Tercer chakra: Manipura EL manipura chakra z g x . E gí g , í g. S fg, . L gí chakra “” : ú f. N . C gí á á á q . E chakra á f . L q chakra . L gí chakra . E D q z chakra R. Cuarto chakra: Anahata E ,el anahata chakra, z z z. C gí q q ú f f q (q q ú f) ú í g. O ú q q g ú f q í q q z ú. E chakra í q . E chakra . C manipura chakra q q q . E , gí anahata chakra, . E D q z chakra S. Quinto chakra: Vishuddha E vishuddha chakra z gg. S , á. Echakra x. M gí x . Ex x g Atman ( Ser interior). Sg q g z . Eá ú. C g g q g á q Ser f f . P z chakra q q : gí , , j . E D q z chakra Mw. Sexto chakra: Ajna E ajna chakra j j. L j x. C j (Atman). I í z x . E D q chakra S. 230
Los siete chakras
Chakra
Muladhara chakra: P (x)
Swadhisthana chakra: S
Manipura chakra: Eg Px
Anahata chakra:
General
N íz, z L chakras. S Sg á. P. C x . C .
Gg
Ajna chakra: T j
S: , .
T : , z, g.
C
Cx, g, , ñ.
O, , ñ jg.
j.
I, f, , f ñ.
Cx A Eq
T: g
Cz , g, z, .
P , , f z .
T : x.
Gg, , , .
Ef , gj.
H
C, , j, í, z .
Eí: .
C g .
C . C Vz C chakra Atman ().
Cx D,
Eg, g, íg g.
P g , .
T Kapha Of
, , x .
Ag Kapha G
P z .
Fg P V
Cá, g, f .
P z , C, , , .
A Vata T
Pz, .
É Vata Oí
P , , z, , .
Rz
P z , , , , .
D z, f , zj.
Ásanas
P z
C,
S á: z g.
C .
Sahasrara chakra:
F corporal
Desorden corporal Elemento cuando Dosha el chakra S desequilibrio
E á “ j q ”. C .
Cz.
Vishuddha chakra:
G y hormonas
C
P z, x , .
231
E Bhagavad Gita Sñ K (D) j í Aj f :“Pero con tus ojos no v. T j v. C g b” (Bhagavad Gita 21, 8). Séptimo chakra: Sahasrara S z ( á z). C . É f q z Jú z j: “M P Y U ” (J 10, 30). C q : z g . N z A (P) q á á á q f.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 232
Muladhara chacra Swadhisthana chacra Manipura chacra Anahata chacra Vishuddha chacra Ajna chacra Sahasrara chacra
APÉNDICE 3 ¿CÓMO SABER CUÁL ES NUESTROSWADHARMA (VOCACIÓN)? T , ú f á. H q j q q , f z. E swadharma. P á swadharma q á karma yoga. N á á q, . T g g ( g q á g): 1. 1 ¿Q q á ? ¿Cá , gú , á ? ¿Q q á ? 1.2 ¿Cá g g ? 2.
¿Cá á q á f g á? ¿Cá í j q í z? ¿Cá j q gí ?
3. E g g: ¿C f ú g ? ¿C ñ á? 233
APÉNDICE 4 CONSEJOS PRÁCTICOS PARA CADA CONSTITUCIÓN A LA HORA DE REALIZAR LA SERIE DE EJERCICIOS FÍSICOS DEL YOGA Siembra un pensamiento y cosecharás una acción. Siembra una acción y cosecharás un hábito. Cv áb bá á, Cv á á . Sw S
L vata E , j g, j. •
•
•
•
•
•
•
•
H j z j ( q vata) q ojas. E vata . T á g. H . H j . H j . Rj g . H á . P . D á f , , j . N f j . E g . D g fí j j .
L E j g j . •
234
Ez , g, .
•
•
•
•
•
•
•
P f . I . Rj . Rj . H , . I . H á f , , , j . N xg q . N f j . É g .
L kapha E , j g, . •
•
•
Mj z o w. P . E á . L j pranayama () kb .
•
•
•
•
•
•
P . M g . Rj . P . H á . P á á , sátvicos (). H 12 á f á, , j . L j á f.
L - E , j g, j. •
•
•
•
•
Ez . E v (jjí) . P á . I . Rj “” . Rj . 235
•
•
•
H , . I . H á f q gí íz : , , gá q í , j . N xg q . N f j . É g .
L - E , j g, . •
•
•
•
•
Mj g, . P, , f. E á . L j pranayama () q q q á . P . M .
•
•
•
•
Rj . P . E , . I . H á. L j á f.
L vata-kapha E , j g, j q q á . •
•
•
•
•
•
236
H j z j ( q vata) qojas. E v-k . H á. H j . H j . Rj g . D f fg , kb ( fg) . E .
•
•
H á f q agni : , , j . N f j . É g .
L -- Ez . I . Rj . •
•
•
• •
•
•
Rj . E , . I . H á. N f j . É g .
237
APÉNDICE 5 MANTRA INICIAL DE LA CLASE DE HATHA YOGA Dhyana slokas
Gajananam bhutaganadisevitham K-jb --bk Uma sutam shoka vinasha karanam Namami vighneshvara pada pamkajam. M Vg, j U, q z, q BG, q f f k jambu. S kk-kv M v-v R - Guham sadaham sharanam prapadye. S fg G, q , j kumkuma, q g , q , q j R jf j . Y k- v ya shubhra vastravrita Y v-v--k v- Y b-k bb devaih sada pujita S v bgv j. Q j D S, q g kunda, , q , vina g , q , q B, V, S , q q z. Om namah shivaya gurave satchidanandamurtaye Nishprapanchaya shantaya shri Sivanandaya te namah Shri Vishnu Devanandaya te namah 238
S Gurú S (S), q x, , q x q í. S S. S V D. Om sarva mangalamangalye shive sarvatha sadhike Sharanye tryambake gauri Narayani namo stu te Narayani namo stu te S N, M D j, q g f f ( ). O -vv, bk S V kv-v, jv-v- M Vv-v, O , , . Om. Q E j , M í, q E g f f , q f , , q g .q zj Om, z, z, z.
239
MANTRA FINAL DE LA CLASE DE HATHA YOGA Maha mrityunjaja mantra - Moksha mantra
Om tryambakam yajamahe g v Urvarukamiva bandhanan -k Om… A Sñ S, q j, q fg q ; q É z , g q z ( ). O v vbv v bv Sarvesham purnam bhavatu sarvesham mangalam bhavatu Om… Q g , q g z, q g , q g . Sarve bhavantu sukhinah sarve santu niramayaah Sv b k-kbg-bv Om… Q f, q , q á, q f . A -g T jg Mrityorma amritam gamaya Om… Gí . D z. D . Om purnamadah purnamidam purnat Purnamudachyate purnasya purnamadaya purnamevavashishyate O Om… E . E . D . C g q g . Om, z, z, z. 240
APÉNDICE 6 Semana del ___________ Al ____________ DIARIO ESPIRITUAL
A:
N: D:
N.
Pregunta
1 2
¿A q ? ¿Cá ?
3
¿Cá ?
4
¿Cá kirtan?
5
¿Cá pranayama?
6
¿Cá ásanas?
7
¿Cá ?
8
¿Cá satsang?
9
¿Cá karma yoga?
L
M M
J
V
S
D
Total
Pro
10 ¿Cá í Gita í? 11
¿Cá likita japa ( mantra )?
12
¿Cá mouna ( )?
13 ¿A / g? 14 ¿Cá ?
15 ¿Cá ? 16
¿Cá á f?
17
¿Cá ñí ú?
18 ¿Cá f brahmacharya? 19 ¿Q á ? 20 ¿Q f á ? 21
¿Cá indriya () á ?
22 ¿Cá japa ? 23 ¿A q f ?
¿Tiempo total en sadhana?
241
APÉNDICE 7 COSAS QUE PODEMOS HACER PARA SALVAR EL PLANETA D q , f q , , ñ g q z j q : 1. H z. E sadhana (á ) 2. Pg q . 3. E . E j q g. E j á q . Mj j, ñ, q ñ á . U áx, z á, , ú á á f . E : , z áx q . 4. C g. 5. S á. 6. N . L gí , , z . Sgú f FAO, g g 18% g f .
242
APÉNDICE 8 SUGERENCIAS DE SWAMI SIVANANDA EN LA COCINA L . S fg z j . H ( z). C
C á á . L í . C g g . N j g . N . C . L j g. P g á . C g q g fí á , , . N g. Agg g C. C g, j í á. L g j í á áf . N q . N . E . L x j, g q j . N g g. Aí q fíj.
GHEE E ghee q z , q . E áv q , g g. T : •
Eq doshas vata ( /) ( .) 243
• • • • • • • • • •
Mj , . N j ojas (). Mj . A . F g, g, q x á g. C á jg ( f ). C á g á q íg. L x, g g. E ñ , q x. S q z .
A f q, ghee x g ( á g ghee, á ). Receta del ghee C q fg . U z fg q z . Lg, j fg j 15 20 q q. M á , , á , . L q á . C f g fg. O j g g, j á . Dj f . S g fg. E q á j g j. KHICHARI Az j g. N, doshas. C í, , g, . E á 244
ú . E q g q fá g x . L j z. L g j z 1:3, . L q g á f 1:1, í . Ingredientes 2 Tz z ( g) 1 Tz j 1 C g 4 D j 4 C ghee g 2 Z 1 N 2 T 1 Z g z, z, z, , . 1/2 C cúrcuma 3 5 V 1 - 2 C jg 1 1 T 1 L 1 C 1 P ( j) 1 Pñ j 2 C curry 1 C 1 C g 3 Hj 9-12 Tz g (gú q q).
245
Preparación (Ax: 30 ). L j ( g) z j g . A g j, z j z g . L . P , fg , ghee gg , , , cúrcuma j. S ghee q , j q , gg j z g q g . Lg ñ g, jg, . Agg . E j gg . C j fg q g . S g vatas ( ) ghee . L kaphas á g. C á . A q j g íz q . E g j í jí g ( j ), g, í, j g. S j g q á g á j j . GERMINADOS C g prana. S í prana. P j, í , gá j ff, g, q, j, j, fj . Lg z ( q z ). H ñ í ñ . E x q ñ.
246
APÉNDICE 9 CENTROS Y ASHRAMS DE SIVANANDA YOGA VEDANTA L ashrams S g vedanta gí á (ásanas, pranayama, j , ) gkarma ( g, bk g, j g jnana yoga). E ashrams gz g ñ ñz g. E ,ásanas pranayama (j ). S g sátvica () g, á g ñá g g . P á f f gz S :www.sivananda.org; www.-g.g.
247
APÉNDICE 10 BIOGRAFÍA DE LOS SWAMIS Swami Sivananda F: Sivananda Upanishad. Kw . N 8 1887 I. M 1963. E f Sw S f g . S f g z á g . D ñz, Kw . S , í g q . S gj . Dí , g, , g. Kw g . P á g Kw sadhus ( ) sannyasin (j). D f . L z ñ, , g . C z q Ambrosía. É , , . E z q q f . L g g g ú. Pí f, , jí f. L , g í . Eí ayurveda q . 248
E 1913 M j , , q . E D. Kw z á . E , j j g:“E j. Y í. D Atman ( ) ( )”. “E Atman g ” g. “E ”, Kw,“Y el servicio desinteresado es el arma más potente para eliminar el ego. Todos é gú v. J é D z ”. C g M g í g q, , í g . F í : g , í . Y g q í q z j q í f. E Kw q á g á f. . L C z ñí. Iniciación A q z f q . S g : ¿N á q , ? ¿N f á f q ? Q qí. Q g x ; f, , , f. E f á . E . T z f , .
E g, . S z , f q fí. L g z .
249
E sannyasin (j) . M í, sannyasin f f . Esannyasin q Sw S. Y g . U Jv-B Ak V R Sw C S. E f Kw vedanta . D j z . U í j j, , M I. C D gí, (). g , z parivrajaka E , Kw Rk, g H x, x q z D, g á. E j, ñ Gg Sw Vw Sw, q í S A Sk A. Lg , Kw f Sannyasa (j). É ñ kaivalya () mahavakyas (g Vedas). D Sw S Sw Sk A. Má g g: B Gurú g Rk Sñ g. H g q : “Y gurú. D gurú”. C . C f, f. N g g g . C z í x. L g sannyasin g . U Gurú . S z D, Gurú Gurús, . L z Ser x . f íP q z z Ser.
E Rk z sadhana (á ) . S 4:00 .. ñ Gg. P pranayama, ásanas, , . S ú z . S j . Dj . E í 250
í á f q . S g f H, B K. U ú z ú g, sadhus g . Y í ájapa ( D ). U q í Sw S g. U g q B ( I) f . Má Sw S q í f q q í á. E q í j . Aí q, ñ g, ú , z z j. C g g , q g í ú á q í g . Swjj , q z g q í . S : D , . D gá, q ú... ú g á. N , ú . Hz q f q , . E x.
S q z . S q . El tiempo para Swami Sivananda P Sw S . Dí q g q í q . R q .“El mañana es para tontos, nunca Días, aún la misma vida pasará. Actúa desde este vendrá. g”. Smeses, gaños, “D.I.N.” d( o it now: z ) . C S qí g í . E Caminos seguros para el éxito de la vida, : E á . N á. Eá . C , q á . C
251
j , q g z . L . D, á z Ser.
P q j : “Debes dedicar una hora a cada asunto todos los días, o una vez cada dos días. Luego, en seis meses, estarás sorprendido con el progreso que haz bj”.Dí q g í í: “¡C! A ”. P q , Sw S í , , , , , á qí . P z á ( ) á f . E q q í q q g ú. U g 6. A í: N j g M Gurú q . T ñá á á á . S ú , g f , qá . S í á z.
Gira Sw S í í g . Rí q í g q x . P í g, , I S Lk. L : f, g f . Hz Kirtan Satsangs , f g q í gú g. D, j, g , g q í , .
252
Divulgación del conocimiento C q g. P Sw S q á q E. Swjj j g q í ashram, g j . E z . “P K j g ( g ) b ”. E g . Eí , f, gí x 200 g . L í g q á . S g . P í . C q í q í, . U g q í g í í j g (www.dlshq.org).
T z f . E Páj Bg ( á g) í . S 100% á q . 253
Entrenamiento de los discípulos Sw S í q . U Sw V D. Ag á : •
•
•
•
• •
•
Sw C, S . Sw K, ashram S Rk. Sw S ( g g). Sw Vk, A S Áf. Sw C ( C). A L. B Sw.
Dí q Gurú í í D: “Escuché una voz desde el interior que decía: Shiva, despierta y llena la copa de tu vida con este néctar. Compártelo con todos. Yo te daré fuerza, energía, poder y sabiduría. Yo b . É ”. C í q j “ Gurú ú í” q í: “T í, g”. Dí q f ñ á q ñ . Aq í g í g . P q f Sw S ñ í. Hí swami ashram q f . U í í g. ¡S f! Sw S , ashramita q g j . Ag q Sw S swami Sw Sw S í f , gz á j f. L q g kundalini yoga kundalini (fz ) q Swj f . M g g . Dí q Kundalini (fz ) á karma yoga ( ).
254
A , j, g puente de la inmortalidad, la batalla interna, aceite de hígado de Dios: S R, g los negocios con Dios, . D I f q ásannyasins (j) . N xg . I , , j, xj. C q ú f , q sannyasins . A q í: “Aú í, q í fsannyasins. E j z , “Y ””. T f q í sátvicas () í ashram g , Jú g: “¿Por qué come vuestro Maestro con publicanos y pecadores? A q : “L é, enfermos” (M 9,12-13). La personalidad de Swami Sivananda S f j ñz. D . L g g . E Sw V: T í q Sw S g . É z g M. T í q S qí á q ; q qí á q . Y í . Y q í : K. C É , j q K qí á q q z É. Y f , á á í.
L M. P , g g, “” “í”.Sg g. P . P , á. P q j í á q í ñá í q ñ í Gg ( í I) mantras ñ. Lg q z g fí x.“La verdadera renuncia pertenece g v” , í . 255
Sw S í : L g q sannyasin í q g . E . Tj, j j . C , , j. Y sannyasin f. M g . L g g q sannyasin í í í á q Jivamukta (). P f. E j . É .
R Jú:“M q, ” (M 9, 13). E Sw S: “La sal de la vida es el v . E v”. L z z. U f : “Vida , v”.E j g. U g . R g q . E í q q g q g g . P Giveananda. Dí q “cualquier v gb”. L . E q g í : “Dar nunca ha hecho b ”,q í. Y q gz . Dí q g í j g v mantener el corazón siempre puro y lleno de gracia divina. E g j. Swj í z . L í , j g . S , q g q qj, í . F , f, : “N ”. S z í z . Sw S g . S . P , á , g, , q í , , , . E . Tí . U í, 1956, 256
ashram Darsham Swj. S z g gj. C j, ñ . Lg g ashram “¿D á Sw S?” “E q ”. “Aq gf q í. ¿E Sw S? ¡Cí q g ashram!” C ág j M. E x ú . C j, j , Swj , í, g ú z í . “C S” í. “Sé humilde. No te hinches de orgullo de G”. A í f z, q “SB40”, (q g shoe beat 40: g z 40). C g g, ñ, g k g z. M g, g í : “¿Q ú? T g -g-x. ¿Tú q g? ¿N í? ¿P q g? ¿Q q ? Aqí , g”. Universalidad de sus enseñanzas S f g g unidad g , , en la diversidad. S f g z g í . L ñ j , ú g, á j , . C K. E q f f f. E q ashram á f g M g ú g í f . C, , , ú, ., . S ñz . Ag z f g: ¿H D, Swj? A q : “No veo más que Dios. En la comida que como, en el agua que bebo, en las personas que saludo, en los animales que me , , D. T, v á q D”. E g q f q z . E q j í ú j q z z q swamis z g 257
. L g z g í qí z , q , z í, q q í fí.
Cómo llegó Dios a mi vida Sw S q q í D , q ñ D. U f ípuja ( g ) . L g q D ñ. Y , á á q . L f q í z f q D ág. D D g ñ . D g g g. Aí g f q í ( ) f: harijan. P í q z q brahmín
258
(g I) . Y f . D q D, q á ág puja , í z “”. ¡Sí, f Gurú! Aí q, f , , g, , . D D g q . Lg D M, f f. E D g í g g vedanta. E q í qí . E M H. D g í f q í z Ser . L ; x , q , , j , z. E D g f z, q f ; f q í f , j q g, j q .
Sw S í D q : U q q x “Sv Kv B” ( B). E í 1950 ( 8 ) D g í f q satsang Ashram ( ). S f. M , g. E x g . E ; , Ser único .
P q D q . D qí q . E q g q q . U g; g í f f. S xz í f g -j ( ág: bk g), f (karma yoga), (raja yoga), q , g,
259
ú g (bk j g). T g .
Los últimos días A g q , Sw S g í g. L g í q gú g q jí . A g á q . Pgsannyas ( j) úSv (í g I) í: “N b qé x Sv”. Sw S, q í g , ñ í ashram D , ú z f f. Cz (g í ) g ashram á . T j ashram g . L ú q í f: “L v v D”. Y í z É, 14 j 1963 11:15 . . E M, g, ñz q . Sw S g . É ñz, í ashram Rk. E j z D .
P á f g Sivananda Upanishad. 260
Swami Vishnu Devananda N K, I 31 1927. M 1993. E j ( Sg G M), q í , Sw S q í: “U z á á v q . P g, g v ”. M z í f g í q í j 660 f M, Sw S, . C q q M f g z q . C g ashram q Sw S , , q . “Era joven y arrogante. Nunca quería postrarme ante nadie, así fuera un Swami, un alma realizada o lo que sea, no me importaba. Pero en India es tradición postrarse ante un hombre santo. Para evitar esta situación, me moví fuera de ”. S g, Sw S , , g í q í j . “E z g su perfecta naturaleza despojada de ego. Él no consideró que yo era sólo un ú , q ”. S g , Sw S, í í f Gg ( I í ). E f Sw V í í . É í g ( Sw S ) í g í q á q H2O. C q, Sw S “de repente no vi más el Ganges; el río desapareció. En su g v j: D, D”. D í z.“Mucho más allá del intelecto (la razón), mas allá del entendimiento, reposa un gran conocimiento y riqueza, una gran fuerza y un gran poder, una paz y una dicha b. T D”, . D í ashram, Swj f f K g g j í. D z ásanas, pranayama q í ashram. D j, f. Y ashram q 10 ñ. 261
T í ashram, q í Sw S j “Q”.S “B Swj”.Lg q í : í . A f g q Sw S í g kundalini yoga ( g z samadhi pranayamas ásanas z). P Sw S ashram j, q , ashram. E f f í : Dj j . P q q f I, , q q ú “j j”. D f . T ; q j fá. Y : ¿Cá ? Y qí g kundalini; D.
Lg í M. R g á q í q D. C q kundalini q z .Pranayama, ásanas . C M , Sw S í í. E 1949 M z Academia vedanta de yoga g g q Sw V í hatha yoga, f . Sw V í 20 ñ í . P : M M j. E . Sw S g ñ. É, á í g. M M hatha yoga.
262
T . Sw V í x g z . Ez q í g g, j . Ez b g í. S j í í á á . Y f M g , á g g : “Sí, Swami Vishnu, la barba te queda super bien. Es verdad, todos tenemos que tener una buena apariencia e g. Sg ”. Sw V f í ú í f á í . Y g, M, experto en destruir egos. U í M , sikh (g j), . E M q j q q j z. I í g: “C, , qí”. Lg q , M í g: “¿Cuándo llamaste al carpintero, viste a Dios en él? Debiste llamarlo amablemente por su nombre. Has venido aquí para ver D ú g”. M z . Hí g f f . Hí . C g , M ñ qz á. U M . U f á, . L M q z. Y í q í, M j: “¿Q ?” Lg q j: “Rá, g q g g”. P ; z z g ashram. L q g . L M, q j “Om trayambakam” ( mantra ) q . É í f . P qj M q í g ashram. S q “áv” () í q. P , í q M , ú q q. L M f: “S ú , . E es un lugar para gente que necesita mi ayuda. Es mejor que estén q q g ñ”.
263
E j ashram H sa ana . A g ashram q j g. N , í á gí . U z M j, “V Sw, un a n . C ”.
ías posteriores A qí q í Sw V q í g g , í M j: “Sw V, v Aé, g ”. C q I g í q f . C M, 10 ( 1 ) ú, Sw V z I. Y z g j. E g , gú í Sw S, gz g g g q x . D f g A f gz g S q á g . S Cá z g M. C q q, z , ú j á. Pg q í ñ . Y f ashram z g V M, Q, Cá. D f ashram P I B, q gü Aá, í gí ashram. Lg Sivananda Yoga Farm á ñ Cf ashram Vrindavan gá. E ashram z W, Nw Yk. Sw V ashram Sivananda Yoga Ranch Colony z gú í g í f g g. E 1978 Swj q g í (I) í ñz g f ashram í: K, I (Sivananda yoga vedanta Dhawanthari) á qñ H S( v K) í Gg. 264
T f Sivananda Yoga Retreat House A g . V A 9,Centros y ashrams de Sivananda yoga vedanta. C gí 10 f z Mahasamadhi, , ashrams g ñ f f g . “Esas 10 rupias me han llevado alrededor del mundo innumerables veces. Es sólo a través de la energía y la gracia del Maestro que yo fui capaz de realizar todo el trabajo que hice. Todo lo que he hecho fue en el nombre M”. E í M . E á g:The complete Illustrated Book of Yoga(E g ). T : Meditación y mantras, Comentario sobre el hatha y raja yoga y, Karma y otras enfermedades. Aá, f Yoga, mente y cuerpo, El nuevo libro del yoga The Sivananda companion to . Aq M, S, , Sw V í q í g ashram z q g ; f , g q qí g. , Misiones de paz S z, f í g . P Sw V z z g í q g q z . Dí q x z , á z x. P g:
E f í j g.
H z z q í , “” g j z mantras.
P z, Sw V centros de formación de profesores de yoga (TTC). S q ñ í f á f . Aá, g q í g, g , j z. F T.W.O: 265
True World Order ( ). P el Swami volador.
Dí q í f x. Q . P j, í q í í jq j í g f q z: Pasaporte del planeta Tierra, . “Ahora veo que todos estos años de vuelo tuvieron un solo propósito: romper los límites de las visas y los ”, í. T q í x f gz g á g 10 (q 1 ). E 10 q g (á I).“Romped las fronteras interiores x ( ) bé á”, . Pasaporte de Swami Vishnu Devananda N : Lg : F : R: P: E: P: Oj: D :
266
Sw V D . L T I . L T . I Pqñ g, j. I C... P T C :V E: D.
P z . H . Ag z, j T A C 1971, Bí 1983, . O . P g f . É í j j D. C g q g , q g q í gú q z. L Sw V q í. E ú í, Sw V D f, Sw S g í q . C q Sw V :“Sirviendo a la humanidad, v ”. E M-S 9 1993. S f í Gg ashram S K H. P á f g:El yogui.
267
268
