LAPORAN PRAKTIKUM UJI MATERIAL UJI TARIK (TENSILE TEST)
DISUSUN OLEH: Maria SiholMarito. S 0614411733
Kelompok 1 Kela !. E"D
Doe# $em%im%i#&: Ir. M'l(a)i* M+.
POLITEKNIK NEGERI SRIWIJAYA TAHUN AKADEMIK 2015 BAB I PENDAHULUAN 1.1
Latar B!a"a#$
Dalam Dalam kehi)' kehi)'pa# pa# ehari, ehari,har harii pemakai pemakaia# a# lo&am lo&am %iaa# %iaa#(a (a %er)a %er)aark arka# a# i-at i-at (a#& (a#& )imiliki lo&am tere%'t o#toh pa)a pem%'ata# ko#tr'ki '#t'k /em%ata# )i%'t'hka# lo&am (a#& k'at )a# ta#&&'h %er%e)a )e#&a# pemakaia# lo&am '#t'k pa&ar r'mah (a#& ti)ak terlal' memperhatika# i-at meka#ik#(a. o#toh,o#toh i-at meka#ik a)alah kek'ata# tarik* kekeraa#* kekeraa#* ke'leta# )a# keta#&&'h keta#&&'ha#. a#. $e#&'/ia# $e#&'/ia# i-at,i-at i-at,i-at meka#ik meka#ik i#i )apat )ilak'ka# )ilak'ka# )e#&a# pe#&'/ia# meka#ik. Salah at' pe#&'/ia# (a#& )i&'#aka# '#t'k me#&etah'i i-at meka#i lo&am a)alah '/i tarik te#ile tet2. U/i tarik a)alah 'at' meto)e (a#& )i&'#aka# '#t'k me#&'/i kek'ata# 'at' %aha#material )e#&a# ara mem%erika# %e%a# &a(a (a#& %erlaa#a# arah. Hail (a#& )i)apatka# )ari pe#&'/ia# tarik a#&at pe#ti#& '#t'k reka(aa tek#ik )a# )eai# pro)'k kare#a me#&ahilka# )ata kek'ata# material. $e#&'/ia# '/i tarik )i&'#aka# '#t'k me#&'k'r ketaha#a# 'at' material terha)ap &a(a tati (a#& )i%erika# eara lam%at.Si-at meka#i lo&am (a#& )apat )iketah'i etelah proe pe#&'/ia# i#i eperti kek' kek'at ata# a# tarik tarik** ke'l ke'let eta# a# )a# )a# keta keta#& #&&' &'ha ha#. #.$e $e#& #&'/ '/ia ia# # tari tarik k a#&a a#&att )i%' )i%'t' t'hk hka# a# '#t' '#t'k k me#e#t'ka# )eai# 'at' pro)'k kare#a me#&hailka# )ata kek'ata# material. $e#&'/ia# tarik %a#(ak )ilak'ka# '#t'k mele#&kapi i#-ormai ra#a#&a# )aar kek'ata# 'at' %aha# )a# e%a&ai )ata pe#)'k'#& %a&i pei-ikai %aha#. Kare#a )e#&a# pe#&'/ia# tarik )apat )i'k'r )i'k'r ketaha ketaha#a# #a# 'at' 'at' materia materiall terha) terha)ap ap &a(a &a(a tati tati (a#& (a#& )i%eri )i%erika# ka# eara eara perlah perlaha#. a#. $e#&'/ia# tarik i#i mer'paka# alah at' pe#&'/ia# (a#& pe#ti#& '#t'k )ilak'ka#* kare#a )e#&a# pe#&'/ia# i#i )apat mem%erika# %er%a&ai i#-ormai me#&e#ai i-at,i-at lo&am. Dalam %i)a#& i#)'tri /'&a )iperl'ka# pe#&'/ia# tarik i#i '#t'k mempertim%a#&ka# -aktor metal'r&i )a# -aktor meka#i (a#& terak'p )alam proe perlak'a# terha)ap lo&am /a)i* '#t'k meme#'hi proe ela#/'t#(a. Oleh kare#a pe#ti#(a pe#&'/ia# tarik i#i* kita e%a&ai mahaia metal'r&i he#)ak#(a me#&etah'i me#&e#ai pe#&'/ia# i#i. De#&a# a)a#(a k'r5a te&a#&a# re&a#&a# kita )apat me#&etah'i kek'ata# tarik* kek'ata# l'l'h* ke'leta#* mo)'l mo)'l' ' elati elatiita ita* * keta#& keta#&&'h &'ha#* a#* )a# lai#,l lai#,lai# ai#.. $a)a $a)a pe&'/i pe&'/ia# a# tarik tarik i#i kita kita /'&a /'&a har' har' me#&eta me#&etah'i h'i )ampak )ampak pe#&'/ pe#&'/ia# ia# terha) terha)ap ap i-at i-at meka#i meka#i )a# -iik -iik 'at' 'at' lo&am. lo&am. De#&a# De#&a# me#&etah'i parameter,parameter tere%'t maka kita )apat )ata )aar me#&e#ai kek'ata# 'at' %aha# ata' lo&am.
BAB II DASAR TEORI
1. PENGER PENGERTI TIAN AN PEN PENGUJ GUJIA IAN N TA TARIK RIK
S'at' lo&am memp'#(ai memp'#(ai i-at,i-at i-at,i-at terte#t' (a#& )i%e)aka# ata i-at -iik* meka#ik* thermal * )a# koroi-. Salah at' (a#& pe#ti#& )ari i-at tere%'t a)alah i-at meka#ik. Si-at meka#ik ter)iri )ari ke'leta#* kekeraa#* kek'ata#* )a# keta#&&'ha#. Si-at meka#ik mer'paka# alah at' a'a# '#t'k melak'ka# melak'ka# proe ela#/'t#( ela#/'t#(aa terha)ap terha)ap 'at' material* o#toh#(a o#toh#(a '#t'k )i%e#t'k )a# )ilak'ka# )ilak'ka# proe permei#a#. U#t'k me#&etah'i i-at meka#ik pa)a 'at' lo&am har' )ilak'ka# pe#&'/ia# terha)ap lo&am tere%'t. Salah at' pe#&'/ia# (a#& )ilak'ka# a)alah pe#&'/ia# tarik. Dalam pem%'ata# 'at' ko#tr'ki )iperl'ka# material )e#&a# pei-ikai )a# i-at,i-at (a#& kh'' kh'' pa)a pa)a etiap etiap %a&ia## %a&ia##(a (a.. Se%a&a Se%a&aii o#toh o#toh )alam )alam pem%'a pem%'ata# ta# ko#tr ko#tr'k 'kii e%'ah e%'ah /em%at /em%ata#. a#. Diperl'ka# material (a#& k'at '#t'k me#erima %e%a# )iata#(a. Material /'&a har' elati a&ar pa)a aat ter/a)i pem%e%a#a# ta#)ar ata' %erle%ih ti)ak patah. Salah at' o#toh material (a#& ekara#& %a#(ak )i&'#aka# pa)a ko#tr'ki ko#tr'ki %a#&'#a# ata' 'm'm a)alah lo&am. lo&am. Mekip'# Mekip'# )alam proe pem%'ata##( pem%'ata##(aa telah )ipre)ikika# )ipre)ikika# i-at meka#ik )ari lo&am tere%'t* tere%'t* kita perl' %e#ar,%e#ar me#&etah'i #ilai m'tlak )a# ak'rat )ari i-at meka#ik lo&am tere%'t. Oleh kare#a it'* ekara#& i#i %a#(ak )ilak'ka# pe#&'/ia#,pe#&'/ia# terha)ap ampel )ari material. $e#&'/ $e#&'/ia# ia# i#i )imak )imak')k ')ka# a# a&ar a&ar kita kita )apat )apat me#&et me#&etah' ah'ii %ear %ear i-at i-at meka#i meka#ik k )ari )ari mater material* ial* ehi#&&a ehi#&&a )apat )lihat kele%iha# kele%iha# )a# kek'ra#&a# kek'ra#&a##(a. #(a. Material (a#& memp'#(a memp'#(aii i-at meka#ik le%ih %aik )apat memper%aiki i-at meka#ik )ari material )e#&a# i-at (a#& k'ra#& %aik )e#&a# ara alloying . Hal i#i )ilak'ka# e'ai ke%'t'ha# ko#tr'ki )a# pea#a#. U/i tarik a)alah 'at' meto)e (a#& )i&'#aka# '#t'k me#&'/i kek'ata# 'at' %aha#material )e#&a# )e#&a# ara mem%erika# mem%erika# %e%a# &a(a (a#& e'm%'. e'm%'. Hail (a#& )i)apatka# )i)apatka# )ari pe#&'/ia# pe#&'/ia# tarik a#&at pe#ti#& '#t'k reka(aa tek#ik )a# )eai# pro)'k kare#a me#&ahilka# )ata kek'ata# material. $e#&'/ia# '/i tarik )i&'#aka# '#t'k me#&'k'r ketaha#a# 'at' material terha)ap &a(a tati (a#& )i%erika# )i%erika# eara lam%at.Salah lam%at.Salah at' ara '#t'k me#&etah'i me#&etah'i %eara# i-at meka#ik meka#ik )ari lo&am a)alah a)alah )e#&a# '/i tarik. Si-at meka#ik (a#& )apat )iketah'i a)alah kek'ata# )a# elatiita )ari lo&am tere%'t. U/i tarik %a#(ak )ilak'ka# '#t'k mele#&kapi i#-ormai ra#a#&a# )aar kek'ata# 'at' %aha# )a# e%a&ai )ata pe#)'k'#& %a&i pei-ikai %aha#. Nilai kek'ata# )a# elatiita )ari material '/i )apat )ilihat )ari k'r5a '/i tarik. $e#&'/ia# $e#&'/ia# tarik i#i )ilak'ka# )ilak'ka# '#t'k me#&etah' me#&etah'ii i-at,i-at i-at,i-at meka#i 'at' material* kh''#(a kh''#(a lo&am )ia#tara i-at,i-at meka#i (a#& )apat )iketah'i )ari hail pe#&'/ia# tarik a)alah e%a&ai %erik't: • • • • • •
Kek'ata# tarik K'at l'l'h )ari material Ke'leta# )ari material Modulus elastic )ari elastic )ari material Kele#ti#&a# )ari 'at' material Keta#&&'ha#.
$e#&'/ia# tarik %a#(ak )ilak'ka# '#t'k mele#&kapi i#-ormai ra#a#&a# )aar kek'ata# 'at' %aha# )a# e%a&ai )ata pe#)'k'#& %a&i pei-ikai %aha#. Kare#a )e#&a# pe#&'/ia# tarik )apat )i'k'r ketaha#a# 'at' material terha)ap &a(a tati (a#& )i%erika# eara perlaha#. $e#&'/ia# tarik i#i mer'paka# alah at' pe#&'/ia# (a#& pe#ti#& '#t'k )ilak'ka#* kare#a )e#&a# pe#&'/ia# i#i )apat mem%erika# %er%a&ai i#-ormai me#&e#ai i-at,i-at lo&am. Dalam %i)a#& i#)'tri )iperl'ka# pe#&'/ia# tarik i #i '#t'k mempertim%a#&ka# -aktor metal'r&i )a# -aktor meka#i (a#& terak'p )alam proe perlak'a# terha)ap lo&am /a)i* '#t'k meme#'hi proe ela#/'t#(a.
Oleh kare#a kare#a pe#ti# pe#ti#( (aa pe#&'/ pe#&'/ia# ia# tarik tarik i#i* i#i* kita kita e%a&a e%a&aii mahai mahaia a metal' metal'r&i r&i he#)ak he#)ak#( #(aa me#&etah'i me#&e#ai pe#&'/ia# i#i. De#&a# a)a#(a k'r5a te&a#&a# re&a#&a# kita )apat me#&etah'i kek'at kek'ata# a# tarik* tarik* kek'at kek'ata# a# l'l'h* l'l'h* ke'let ke'leta#* a#* mo)'l' mo)'l' elati elatiita ita* * keta#& keta#&&'h &'ha#* a#* )a# lai#,l lai#,lai# ai#.. $a)a $a)a pe&'/ia# tarik i#i kita /'&a har' me#&etah'i )ampak pe#&'/ia# terha)ap i-at meka#i )a# -iik 'at' lo&am. De#&a# me#&etah'i parameter,parameter tere%'t maka kita )apat )ata )aar me#&e#ai kek'ata# 'at' %aha# ata' lo&am.
!. DS $EN"U8IN +IK +IK U/i tarik a)alah 'at' meto)e (a#& )i&'#aka# '#t'k me#&'/i kek'ata# 'at' %aha#material )e#&a# ara mem%erika# %e%a# &a(a (a#& e'm%' 9kela#)* 1;<=. Hail (a#& )i)apatka# )ari pe#&'/ia# tarik a#&at pe#ti#& '#t'k reka(aa tek#ik )a# )eai# pro)'k kare#a me#&ahilka# )ata kek'ata# material. $e#&'/ia# '/i tarik )i&'#aka# '#t'k me#&'k'r ketaha#a# 'at' material terha)ap &a(a tati (a#& )i%erika# eara lam%at.
"am%ar 1. Mei# '/i tarik )ile#&kapi peime# 'k'ra# ta#)ar. Seperti pa)a &am%ar 1 %e#)a (a#& )i '/i tarik )i%eri pem%e%a#a# pa)a ke)'a arah 'm%'#(a. $em%eria# %e%a# pa)a ke)'a arah 'm%'#(a )i%eri %e%a# (a#& ama %ear#(a. $e#&'/ia# tarik a)alah )aar )ari pe#&'/ia# meka#ik (a#& )iper&'#aka# pa)a material. Dima#a peim peime# e# '/i (a#& (a#& telah telah )ita# )ita#)ar )aria iai* i* )ilak' )ilak'ka# ka# pem%e% pem%e%a#a a#a# # uniaxial ehi#&&a peime# peime# '/i me#&ala me#&alami mi pere&a pere&a#&a #&a# # )a# %ertam %ertam%ah %ah pa#/a# pa#/a#& & hi#&&a hi#&&a akhir#( akhir#(aa patah. patah. $e#&'/ $e#&'/ia# ia# tarik tarik relati relati- - e)erha#a* m'rah )a# a#&at terta#)ariai )i%a#)i#& pe#&'/ia# lai#. Hal,hal (a#& perl' )iperhatika# a&ar pe#&'i/ia# me#&hailka# #ilai (a#& 5ali) a)alah> %e#t'k )a# )ime#i peime# '/i* pemiliha# &rip )a# lai#,lai#.
?e#t'k )a# Dime#i Speime# '/i
Speime# '/i har' meme#'hi ta#)ar )a# pei-ikai )ari S+M E; ata' D63;. ?e#t'k )ari peime# pe#ti#& kare#a kita har' me#&hi#)ari ter/a)i#(a patah ata' retak pa)a )aerah &rip ata' (a#& lai##(a. 8a)i ta#)ariai )ari %e#t'k pei me# '/i )imak')ka# a&ar retak )a# pataha# ter/a)i )i )aerah &a&e le#&th.
Grip and Face Selection
Face )a# Face )a# grip grip a)alah a)alah -aktor pe#ti#&. De#&a# pemiliha# setting (a#& (a#& ti)ak tepat* peime# '/i aka# ter/a)i lip ata' %ahka# peah )alam )aerah grip grip jaw break 2. 2. I#i aka# me#&hailka# hail (a#& ti)ak
5ali). Face har' elal' tert't'pi )i el'r'h perm'kaa# (a#& ko#tak )e#&a# grip. &ar peime# '/i ti)ak %er&eeka# la#&'#& )e#&a# face. ?e%a# (a#& )i%erika# pa)a %aha# (a#& )i '/i )itra#miika# pa)a pe&a#&a# %aha# (a#& )i '/i. Dime#i )a# 'k'ra# pa)a %e#)a '/i )ie'aika# )e#&a# et@#)ar %ak' pe#&'/ia#.
"am%ar !. Dime#i )a# 'k'ra# peime# '#t'k '/i tarik K'r5a te&a#&a#,re&a#&a# tek#ik )i%'at )ari hail pe#&'/ia# (a#& )i)apatka#.
"am%ar 3. o#toh k'r5a '/i tarik +e&a#&a# (a#& )i&'#aka# pa)a k'r5a a)alah te&a#&a# mem%'/'r rata,rata )ari pe#&'/ia# tarik. +e&a#&a# tek#ik tere%'t )iperoleh )e#&a# ara mem%a&i %e%a# (a#& )i%erika# )i%a&i )e#&a# l'a aal pe#ampa#& %e#)a '/i. Dit'lika# eperti )alam peramaa# !.1 %erik't: S%
Ketera#&a# > : %ear#(a te&a#&a# k&mm !2 $ : %e%a# (a#& )i%erika# k&2 O : L'a pe#ampa#& aal %e#)a '/i mm !2
e&a#&a# (a#& )i&'#aka# '#t'k k'r5a te&a#&a#,re&a#&a# tek#ik a)alah re&a#&a# li#ier rata, rata* (a#& )iperoleh )e#&a# ara mem%a&i perpa#/a#&a# (a#& )ihailka# etelah pe#&'/ia# )ilak'ka# )e#&a# pa#/a#& aal. Dit'lika# eperti )alam peramaa# !.! %erik't.
Ketera#&a# > e : ?ear re&a#&a# L : $a#/a#& %e#)a '/i etelah pe#&'/ia# mm2 Lo : $a#/a#& aal %e#)a '/i mm2 ?e#t'k )a# %eara# pa)a k'r5a te&a#&a#,re&a#&a# 'at' lo&am ter&a#t'#& pa)a kompoii* perlak'a# pa#a* )e-ormai platik* la/' re&a#&a#* temperat'r )a# kea)aa# te&a#&a# (a#& me#e#t'ka# elama pe#&'/ia#. $arameter,parameter (a#& )i&'#aka# '#t'k me#&&am%arka# k'r5a te&a#&a#,re&a#&a# lo&am a)alah kek'ata# tarik* kek'ata# l'l'h ata' titik l'l'h* pere# perpa#/a#&a# )a# pe#&'ra#&a# l'a. Da# parameter pertama a)alah parameter kek'ata#* e)a#&ka# )'a (a#& terakhir me#(ataka# ke'leta# %aha#. ?e#t'k k'r5a te&a#&a#,re&a#&a# pa)a )aerah elati te&a#&a# %er%a#)i#& l'r' terha)ap re&a#&a#. De-ormai ti)ak %er'%ah pa)a pem%e%a#a#* )aerah rema#&a# (a#& ti)ak me#im%'lka# )e-ormai apa%ila %e%a# )ihila#&ka# )ie%'t )aerah elati. pa%ila %e%a# melampa'i #ilai (a#& %erkaita# )e#&a# kek'ata# l'l'h* %e#)a me#&alami )e-ormai plati %r'to. De-ormai pa)a )aerah i#i %eri-at perma#e#* mekip'# %e%a##(a )ihila#&ka#. +e&a#&a# (a#& )i%'t'hka# '#t'k me#&hailka# )e-ormai plati aka# %ertam%ah %ear )e#&a# %ertam%ah#(a re&a#&a# platik. $a)a te&a#&a# )a# re&a#&a# (a#& )ihailka#* )apat )iketah'i #ilai mo)'l' elatiita. $eramaa##(a )it'lika# )alam peramaa# :
Ketera#&a# > E : ?ear mo)'l' elatiita k&mm!2* e : re&a#&a# A : +e&a#&a# k&mm !2 $a)a m'la#(a pe#&eraa# re&a#& le%ih %ear )ari (a#& )i%'t'hka# '#t'k me#&im%a#&i pe#'r'#a# l'a pe#ampa#& li#ta#& %e#)a '/i )a# te&a#&a# tek#ik e%a#)i#& )e#&a# %e%a# F 2 (a#& %ertam%ah ter'* )e#&a# %ertam%ah#(a re&a#&a#. khir#(a )iapai 'at' titik )i ma#a pe#&'ra#&a# l'a pe#ampa#& li#ta#& le%ih %ear )i%a#)i#&ka# pertam%aha# )e-ormai %e%a# (a#& )iaki%atka# oleh pe#&eraa# re&a#&. Kea)aa# i#i '#t'k pertama kali#(a )iapai pa)a 'at' titik )alam %e#)a '/i (a#& e)ikit le%ih lemah )i%a#)i#&ka# )e#&a# kea)aa# ta#pa %e%a#. Sel'r'h )e-ormai plati %erik't#(a terp'at pa)a )aerah tere%'t )a# %e#)a '/i m'lai me#&alami pe#(empita# eara lokal. Kare#a pe#'r'#a# l'a pe#ampa#& li#ta#& le%ih epat )aripa)a pertam%aha# )e-ormai aki%at pe#&eraa# re&a#&* %e%a# e%e#ar#(a (a#& )iperl'ka# '#t'k me#&'%ah %e#t'k %e#)a '/i aka# %erk'ra#& )a# )emikia# /'&a te&a#&a# tek#ik pa)a peramaa# 12 aka# %erk'ra#& hi#&&a ter/a)i patah.
a. SI&AT ' SI&AT MATERIAL DARI PENGUJIAN TARIK
Dari k'r5a '/i tarik (a#& )iperoleh )ari hail pe#&'/ia# aka# )i)apatka# %e%erapa i-at meka#ik (a#& )imiliki oleh %e#)a '/i* i-at,i-at tere%'t a#tara lai# 9Dieter* 13=: •
Kek'ata# tarik
•
K'at l'l'h )ari material
•
Ke'leta# )ari material
•
Modulus elastic )ari material
•
Kele#ti#&a# )ari 'at' material
•
Keta#&&'ha#.
Kek'ata# tarik +e#ile Stre#&th 2
Kek'ata# (a#& %iaa#(a )ite#t'ka# )ari 'at' hail pe#&'/ia# tarik a)alah k'at l'l'h Yield Strength2 )a# k'at tarik Ultimate Tensile Strength2. Kek'ata# tarik ata' kek'ata# tarik makim'm Ultimate Tensile Strength U+S2* a)alah %e%a# makim'm )i%a&i l'a pe#ampa#& li#ta#& aal %e#)a '/i.
)i ma#a* S u ! mak "#
K'at tarik B?e%a# makim'm B L'a pe#ampa#& aal
U#t'k lo&am,lo&am (a#& liat kek'ata# t arik#(a har' )ikaitka# )e#&a# %e%a# makim'm )ima#a lo&am )apat me#aha# e'm%' '#t'k kea)aa# (a#& a#&at ter%ata. +e&a#&a# tarik a)alah #ilai (a#& pali#& eri#& )it'lika# e%a&ai hail 'at' '/i tarik* tetapi pa)a ke#(ataa##(a #ilai tere%'t k'ra#& %eri-at me#)aar )alam kaita##(a )e#&a# kek'ata# %aha#. U#t'k lo&am,lo&am (a#& liat kek'ata# tarik#(a har' )ikaitka# )e#&a# %e%a# makim'm* )i ma#a lo&am )apat me#aha# %e%a# e'm%' '#t'k kea)aa# (a#& a#&at ter%ata. ka# )it'#/'kka# %aha #ilai tere%'t kaita##(a )e#&a# kek'ata# lo&am keil ekali ke&'#aa##(a '#t'k te&a#&a# (a#& le%ih komplek* (ak#i (a#& %iaa#(a )item'i. U#t'k %erapa lama* telah me#/a)i ke%iaaa# me#)aarka# kek'ata# tr'kt'r pa)a kek'ata# tarik* )ik'ra#&i )e#&a# -aktor keama#a# (a#& e'ai. Kee#)er'#&a# (a#& %a#(ak )item'i a)alah me#&&'#aka# pe#)ekata# (a#& le%ih raio#al (ak#i me#)aarka# ra#a#&a# tati lo&am (a#& liat pa)a kek'ata# l'l'h#(a. ka# tetapi* kare#a /a'h le%ih prakti me#&&'#aka# kek'ata# tarik '#t'k me#e#t'ka# kek'ata# %aha#* maka meto)e i#i le%ih %a#(ak )ike#al* )a# mer'paka# meto)e i)e#ti-ikai %aha# (a#& a#&at %er&'#a* mirip )e#&a# ke&'#aa# kompoii kimia '#t'k me#&e#ali lo&am ata' %aha#. Sela#/'t#(a* kare#a kek'ata# tarik m')ah )ite#t'ka# )a# mer'paka# i-at (a#& m')ah )ihailka# kem%ali reproducible2. Kek'ata# tere%'t %er&'#a '#t'k keperl'a# pei-ikai )a# ko#trol k'alita %aha#. Korelai empiri (a#& )iperl'a a#tara kek'ata# tarik )a# i-at,i-at %aha# mial#(a kekeraa# )a# kek'ata# lelah* eri#&
)iper&'#aka#. U#t'k %aha#,%aha# (a#& &eta* kek'ata# tarik mer'paka# kriteria (a#& tepat '#t'k keperl'a# pera#a#&a#. +e&a#&a# )i ma#a )e-ormai platik ata' %ata l'l'h m'lai teramati ter&a#t'#& pa)a kepekaa# pe#&'k'ra# re&a#&a#. Se%a&ia# %ear %aha# me#&alami per'%aha# i-at )ari elatik me#/a)i platik (a#& %erla#&'#& e)ikit )emi e)ikit* )a# titik )i ma#a )e-ormai platik m'lai ter/a)i )a# 'kar )ite#t'ka# eara teliti. +elah )i&'#aka# %er%a&ai kriteria perm'laa# %ata l'l'h (a#& ter&a#t'#& pa)a ketelitia# pe#&'k'ra# re&a#&a# )a# )ata,)ata (a#& aka# )i&'#aka#. 1. ?ata elatik e/ati %er)aarka# pa)a pe#&'k'ra# re&a#&a# mikro pa)a kala re&a#&a# ! C 10 , 6 i#ii#i. ?ata elatik #ilai#(a a#&at re#)ah )a# )ikaitka# )e#&a# &eraka# %e%erapa rat' )ilokai. !. ?ata proporio#al a)alah te&a#&a# terti#&&i '#t'k )aerah h'%'#&a# proporio#al a#tara te&a#&a#,re&a#&a#. Har&a i#i )iperoleh )e#&a# ara me#&amati pe#(impa#&a# )ari %a&ia# &ari l'r' k'r5a te&a#&a#,re&a#&a#. 3. ?ata elatik a)alah te&a#&a# ter%ear (a#& maih )apat )itaha# oleh %aha# ta#pa ter/a)i re&a#&a# ia perma#e# (a#& ter'k'r pa)a aat %e%a# t elah )itia)aka#. De#&a# %ertam%ah#(a ketelitia# pe#&'k'ra# re&a#&a#* #ilai %ata elatik#(a me#'r'# hi#&&a 'at' %ata (a#& ama )e#&a# %ata elatik e/ati (a#& )iperoleh )e#&a# ara pe#&'k'ra# re&a#&a# mikro. De#&a# ketelitia# re&a#&a# (a#& eri#& )i&'#aka# pa)a k'liah reka(aa 10 ,4 i#ii#i2* %ata elatik le%ih %ear )aripa)a %ata proporio#al. $e#e#t'a# %ata elatik memerl'ka# proe)'r pe#&'/ia# (a#& )i%eri %e%a#,tak )i%eri %e%a# loading$unloading 2 (a#& mem%oa#ka#.
Kek'ata# L'l'h iel) Stre#&ht 2
Salah at' kek'ata# (a#& %iaa#(a )iketah'i )ari 'at' hail pe#&'/ia# tarik a)alah k'at l'l'h Yield Strength2. Kek'ata# l'l'h yield strength2 mer'paka# titik (a#& me#'#/'ka# per'%aha# )ari )e-ormai elati ke )e-ormai plati 9Dieter* 13=. ?ear te&a#&a# l'l'h )it'lika# eperti pa)a peramaa# !.4* e%a&ai %erik't.
Ketera#&a# > : ?ear#(a te&a#&a# l'l'h k&mm!2 $( : ?ear#(a %e%a# )i titik yield k&2 o : L'a pe#ampa#& aal %e#)a '/i mm !2 +e&a#&a# )i ma#a )e-ormai plati ata' %ata l'l'h m'lai teramati ter&a#t'#& pa)a kepekaa# pe#&'k'ra# re&a#&a#. Se%a&ia# %ear %aha# me#&alami per'%aha# i-at )ari elatik me#/a)i plati (a#& %erla#&'#& e)ikit )emi e)ikit* )a# titik )i ma#a )e-ormai plati m'lai ter/a)i )a# 'kar )ite#t'ka# eara teliti. Kek'ata# l'l'h a)alah te&a#&a# (a#& )i%'t'hka# '#t'k me#&hailka# e/'mlah keil )e-ormai plati (a#& )itetapka#. De-i#ii (a#& eri#& )i&'#aka# '#t'k i-at i#i a)alah kek'ata# l'l'h )ite#t'ka# oleh te&a#&a# (a#& %erkaita# )e#&a# perpoto#&a# a#tara k'r5a te&a#&a#,re&a#&a# )e#&a#
&ari (a#& e/a/ar )e#&a# elati o-et k'r5a oleh re&a#&a# terte#t'. Di merika Serikat offset %iaa#(a )ite#t'ka# e%a&ai re&a#&a# 0*! ata' 0*1 pere# e B 0*00! ata' 0*0012
ara (a#& %aik '#t'k me#&amati kek'ata# l'l'h offset a)alah etelah %e#)a '/i )i%eri pem%e%a#a# hi#&&a 0*! kek'ata# l'l'h offset )a# kem')ia# pa)a aat %e%a# )itia)aka# maka %e#)a '/i#(a aka# %ertam%ah pa#/a#& 0*1 ampai )e#&a# 0*!* le%ih pa#/a#& )aripa)a aat )alam kea)aa# )iam. +e&a#&a# offset )i ?rita#ia a(a eri#& )i#(ataka# e%a&ai te&a#&a# '/i proff stress2* )i ma#a har&a o-et#(a 0*1 ata' 0*<. Kek'ata# l'l'h (a#& )iperoleh )e#&a# meto)e ofset %iaa#(a )iper&'#aka# '#t'k pera#a#&a# )a# keperl'a# pei-ikai* kare#a meto)e tere%'t terhi#)ar )ari ke'kara# )alam pe#&'k'ra# %ata elatik ata' %ata proporio#al.
"am%ar : K'r5a te&a#&a#,re&a#&a# )ari e%'ah %e#)a '/i ter%'at )ari %aha# &eta.
$e#&'k'ra# Keliata# Ke'leta#2
Ke'lete# a)alah kemamp'a# 'at' %aha# eakt' me#aha# %e%a# pa)a aat )i%erika# pe#etrai )a# aka# kem%ali ke %ae#t'k em'la.Seara 'm'm pe#&'k'ra# ke'leta# )ilak'ka# '#t'k meme#'hi kepe#ti#&a# ti&a %'ah hal 9Dieter* 13=: 1. U#t'k me#'#/'ka# elo#&ai )i ma#a 'at' lo&am )apat %er)e-ormai ta#pa ter/a)i patah )alam 'at' proe 'at' pem%e#t'ka# lo&am* mial#(a pe#&erola# )a# ektr'i. !. U#t'k mem%eri pet'#/'k eara 'm'm kepa)a pera#a#& me#&e#ai kemamp'a# lo&am '#t'k me#&alir eara pelati e%el'm patah. 3. Se%a&ai pet'#/'k a)a#(a per'%aha# perm'kaa# kem'r#ia# ata' ko#)ii pe#&olaha#
"ra-ik te&a#&a# )a# re&a#&a# (a#& me#'#/'kka# %e#)a %rittle )a# )'tile
M*!*+ E!a+t,-
Mo)'l' Elatiita a)alah 'k'ra# kek'ata# 'at' %aha# aka# keelatiitaa##(a. Maki# %ear mo)'l'* maki# keil re&a#&a# elatik (a#& )ihailka# aki%at pem%eria# te&a#&a#.Mo)'l' elatiita )ite#t'ka# oleh &a(a ikat a#tar atom* kare#a &a(a,&a(a i#i ti)ak )apat )ir'%ah ta#pa ter/a)i per'%aha# me#)aar pa)a i-at %aha##(a. Maka mo)'l' elatiita alah at' i-at,i-at meka#ik (a#& ti)ak )apat )i'%ah. Si-at i#i ha#(a e)ikit %er'%ah oleh a)a#(a pe#am%aha# pa)'a#* perlak'a# pa#a* ata' pe#&er/aa# )i#&i#. Seara matemati peramaa# modulus elastic )apat )it'li e%a&ai %erik't.
Dima#a* B te&a#&a# F B re&a#&a# +a%el 1 Har&a mo)'l' elatiita pa)a %er%a&ai 'h'
$a)a &ra-ik te&a#&a#,re&a#&a#* mo)'l' kekak'a# )apat )ihit'#& )ari lope kemiri#&a# &ari elati (a#& li#ier* )i%erika# oleh: E B ata' E B ta# G Dima#a G a)alah ')'t (a#& )i%e#t'k oleh )aerah elati k'r5a te&a#&a#re&a#&a#. Mo)'l' elatiita 'at' material )ite#t'ka# oleh e#er&( ikat a#tar atom,atom* ehi#&&a %ear#(a #ilai mo)'l' i#i ti)ak )apat )ir'%ah oleh 'at' proe ta#pa mer'%ah tr'kt'r %aha#.
"am%ar. K'r5a tre 5 trai# )e#&a# titik,titik )a# )aerah )ari 'at' i-at.
Kele#ti#&a# eilie#e 2
Kele#ti#&a# a)alah kemamp'a# 'at' %aha# '#t'k me#(erap e#er&i pa)a akt' %er)e-ormai eara elati )a# kem%ali ke%e#t'k aal apa%ila %e%a##(a )ihila#&ka# 9Dieter* 13=. Kele#ti#&a# %iaa#(a )i#(ataka# e%a&ai mo)'l' kele#ti#&a#* (ak#i e#er&i re&a#&a# tiap at'a# %olume (a#& )i%'t'hka# '#t'k me#eka# %aha# )ari te&a#&a# #ol hi#&&a te&a#&a# l'l'h & o. E#er&i re&a#&a# tiap at'a# 5ol'me '#t'k %e%a# tarik at' 'm%' a)alah : Uo B AJ Dari )e-i#ii )iata* mo)'l' kele#ti#&a# a)alah :
$eramaa# i#i me#'#/'ka# %aha %aha# i)eal '#t'k me#aha# %e%a# e#er&i pa)a pemakaia# )i ma#a %aha# ti)ak me#&alami )e-ormai perma#e#* mial pe&a meka#ik* a)alah )ata %aha# (a#& memiliki te&a#&a# l'l'h ti#&&i )a# mo)'l' elatiita re#)ah.
Keta#&&'ha# +o'&h#e 2
Keta#&&'ha# 'Toughness( a)alah kemamp'a# me#(erap e#er&i pa)a )aerah platik. $a)a 'm'm#(a keta#&&'ha# me#&&'#aka# ko#ep (a#& 'kar )i%'ktika# ata' )i)e-i#iika#. Salah at' me#(ataka# keta#&&'ha# a)alah me#i#/a' l'a keel'r'ha# )aerah )i %aah k'r5a te&a#&a#, re&a#&a#. L'a i#i me#'#/'ka# /'mlah e#er&i tiap at'a# 5ol'me (a#& )apat )ike#aka# kepa)a %aha# ta#pa me#&aki%atka# peah. Keta#&&'ha# S 02 a)alh per%a#)i#&a# a#tara kek'ata# )a# k'eleta#. $eramaa# e%a&ai %erik't. U T su e f
ata'
U#t'k material (a#& &eta
Ketera#&a#> U+ : 8'mlah '#it 5ol'me +e&a#&a# patah e/ati a)alah %e%a# pa)a akt' patah* )i%a&i l'a pe#ampa#& li#ta#&. +e&a#&a# i#i har' )ikoreki '#t'k kea)aa# te&a#&a# ti&a 'm%' (a#& ter/a)i pa)a %e#)a '/i tarik aat ter/a)i patah. Kare#a )ata (a#& )iperl'ka# '#t'k koreki eri#&kali ti)ak )iperoleh* maka te&a#&a# patah e/ati eri#& ti)ak tepat #ilai.
"am%ar. $roe pe#i'ta# #eki#&2 pa)a %e#)a '/i
BAB III METODE PER/OBAAN .1 A!at a# Baa# .1.1 A!atA!at 3a#$ D,$*#a"a# •
Mei# U/i +arik
• • •
lat 'k'r /a#&ka oro#& 2 Mitar Spi)ol
.1.2 Baa#Baa# 3a#$ D,$*#a"a# 1. Sampel ?a/a %er%e#t'k %'lat !. Sampel l'mi#i'm %er%e#t'k pere&i Pr+*r Pr-4aa#
1. Me#&'k'r %e#)a '/i )e#&a# 'k'ra# ta#)ar !. Me#&k'r pa#/a#& aal Lo2 ata' gage length )a# l'a pe#ampa#& iria# %e#)a '/i. 3. Me#&'k'r %e#)a '/i pa)a pe&a#&a# grip2 ata )a# pe&a#&a# %aah pa)a mei# '/i tarik. 4. Me#(alaka# mei# '/i tarik )a# lak'ka# pem%e%a#a# tarik ampai %e#)a '/i p't'. <. Me#atat %e%a# l'l'h )a# %e%a# p't' (a#& ter)apat pa)a kala. 6. Melepaka# %e#)a '/i pa)a pe&a#&a# ata )a# %aah* kem')ia# at'ka# ke)'a#(a eperti em'la. 7. Mematika# mei# '/i tarik . ;. Me#&'k'r pa#/a#& re&a#&a# (a#& ter/a)i.
BAB I DATA HASIL PER/OBAAN I.
DATA PENGAMATAN
1. Data pe#&amata# mi#&&' pertama
Nama Harita#&&al +empat 8e#i $e#&'/ia#
No
: Maria SiholMarito. S : Selaa* 3 Maret !01< : La%oratori'm +ek#ik Mei# $olri : U/i +arik ∆l (mm)
F(N)
σt (N/mm)
Ʃ (%)
Ɛ (N/mm)
1
5
0
0.66
0
0
2
10
0
0.13
0
0
3
15
0
0.15
0
0
4
20
0
0.29
0
0
5
25
0
0.31
0
0
6
30
0.1
0.38
0.1
7
35
0.2
0.44
0.2
2.2
8
40
0.3
0.51
0.3
1.6
9
45
0.3
0.57
0.3
1.7
10
50
0.3
0.64
0.3
2.1
11
55
0.4
0.7
0.4
1.7
12
60
0.4
0.76
0.4
1.9
13
65
0.4
0.82
0.4
2
14
70
0.5
0.89
0.5
1.7
15
75
0.5
0.95
0.5
1.9
16
80
0.6
1.01
0.6
1.8
17
85
0.6
1.08
0.6
1.8
18
90
0.7
1.15
0.7
1.8
19
95
0.7
1.21
0.7
1.8
20
100
0.8
1.28
0.8
1.8
21
105
0.8
1.33
0.8
1.6
22
110
0.9
1.4
0.9
1.5
23
115
1
1.46
1
1.46
24
120
1
1.52
1
1.52
25
125
1
1.59
1
1.59
26
130
1.1
1.65
1.1
1.5
27
135
1.1
1.71
1.1
1.56
28
140
1.3
1.78
1.3
1.27
29
145
1.5
1.84
1.5
1.23
30
150
1.5
1.91
1.5
1.27
31
155
1.6
1.97
1.6
1.28
32
160
1.7
2.03
1.7
1.19
33
165
1.7
2.1
1.7
1.23
34
170
1.7
2.16
1.7
1.27
35
175
1.8
2.22
1.8
1.23
36
180
1.8
2.29
1.8
1.27
37
185
1.8
2.36
1.8
1.3
38
190
1.8
2.43
1.8
1.34
3.8
39
195
1.8
2.48
1.8
1.38
40
200
1.9
2.54
1.9
1.33
41
205
1.9
2.61
1.9
1.37
42
210
1.9
2.75
1.9
1.46
43
215
1.9
2.73
1.9
1.44
44
220
1.9
2.83
1.9
1.48
45
225
1.9
2.57
1.9
1.35
46
230
1.9
2.93
1.9
1.54
47
235
2
2.99
2
1.49
48
240
2
3.05
2
1.53
49
245
2
3.13
2
1.56
50
250
2
3.18
2
1.59
51
255
2
3.24
2
1.63
52
260
2.1
3.31
2.1
1.57
53
265
2.1
3.37
2.1
1.6
54
270
2.1
3.43
2.1
1.63
55
275
2.1
3.5
2.1
1.59
56
280
2.2
3.56
2.2
1.63
57
285
2.2
3.63
2.2
1.65
58
290
2.2
3.69
2.2
1.67
59
295
2.3
3.75
2.3
1.63
60
300
2.3
3.8
2.3
1.66
61
305
2.4
3.88
2.4
1.61
62
310
2.5
3.94
2.5
1.57
63
315
2.5
4.01
2.5
1.6
64
320
2.7
4.07
2.7
1.5
65
325
2.7
4.14
2.7
1.52
66
330
2.7
4.2
2.7
1.55
67
335
2.8
4.33
2.8
1.57
68
340
2.8
4.39
2.8
1.54
69
345
2.8
4.45
2.8
1.56
70
350
2.8
4.5
2.8
1.59
71
355
2.8
4.58
2.8
1.61
72
360
2.9
4.64
2.9
1.63
73
365
2.9
4.71
2.9
1.54
74
370
2.9
4.77
2.9
1.54
75
375
2.9
4.84
2.9
1.62
76
380
2.9
4.9
2.9
1.64
77
385
3
4.96
3
1.66
78
390
3
5.03
3
1.63
79
395
3
5.09
3
1.65
80
400
3
5.15
3
1.67
81
405
3
5.22
3
1.69
82
410
3.1
5.28
3.1
1.71
83
415
3.1
5.35
3.1
1.68
84
420
3.1
5.41
3.1
1.7
85
425
3.1
5.47
3.1
1.72
86
430
3.2
5.54
3.2
1.74
87
435
3.2
5.6
3.2
1.75
88
440
3.2
5.66
3.2
1.73
89
445
3.3
5.73
3.3
1.75
90
450
3.3
5.79
3.3
1.71
91
455
3.4
5.85
3.4
1.73
92
460
3.5
5.92
3.5
1.7
93
465
3.5
5.98
3.5
1.67
94
470
3.6
6.05
3.6
1.69
95
475
3.6
6.11
3.6
1.7
96
480
3.7
6.17
3.7
1.4
97
485
3.7
6.24
3.7
1.69
98
490
3.8
6.3
3.8
1.66
99
495
3.8
6.37
3.8
1.68
100
500
3.9
6.34
3.9
1.65
101
505
4
6.5
4
1.67
102
510
4.5
6.56
4.5
1.64
103
515
5
6.62
5
1.62
104
520
5.1
6.66
5.1
1.45
105
515
5.2
6.62
5.2
106
510
5.3
6.56
5.3
1.23
107
505
5.5
6.5
5.5
1.18
108
500
5.95
6.34
5.95
1.06
109
495
6
6.37
6
1.06
110
490
6.3
6.3
6.3
1
111
485
6.6
6.24
6.6
0.94
112
480
6.7
6.17
6.7
0.92
113
475
6.9
6.11
6.9
0.88
114
470
7.3
6.05
7.3
0.82
115
465
7.5
5.98
7.5
0.79
116
460
7.7
5.92
7.7
0.76
117
455
7.9
5.85
7.9
0.74
118
450
8
5.79
8
0.72
119
445
8.4
5.73
8.4
0.68
120
440
8.7
5.66
8.7
0.65
121
435
9.1
5.6
9.1
0.61
122
430
9.2
5.54
9.2
0.60
123
425
9.3
5.47
9.3
0.58
124
420
9.4
5.41
9.4
0.57
125
415
9.5
5.35
9.5
0.56
126
410
9.7
5.28
9.7
0.54
127
405
9.8
5.22
9.8
0.53
128
400
9.9
5.15
9.9
0.52
1.27
o#toh perhit'#&a# : : B 7;.< mm!
Diket
L0 B 100 mm B 30 N l B 0.1 mm $e#(eleaia# •
:
At B
B B 0.3; Nmm !
•
2 B
100
B
100
B 0.1
•
B
B B 3.; Nmm!
!. Mi#&&' ke)'a Nama Harita#&&al +empat 8e#i ?aha# 8e#i $e#&'/ia# N
&(N)
: Maria SiholMarito. S : Selaa* 10 Maret !01< : La%oratori'm +ek#ik Mei# : +em%a&a : U/i +arik 6! (77)
8t (N977)
Ʃ
(:)
Ɛ (N977)
1
<
0
0.06
0
0
!
10
0
0.13
0
0
3
1<
0
0.1
0
0
4
!0
0.1
0.!<
0.1
!.<
<
!<
0.!
0.3!
0.!
1.6
6
30
0.!
0.3;
0.!
1.
7
3<
0.3
0.44
0.3
1.46
;
40
0.3
0.<1
0.3
1.6!
4<
0.<
0.<7
0.<
0.3
10
<0
0.6
0.64
0.6
0.1
11
<<
0.7
0.7
0.7
0.;7<
1!
60
0.;
0.76
0.;
0.<
13
6<
0.;
0.;3
0.;
1.03
14
70
0.;
0.
0.;
1
1<
7<
0.
0.<
0.
1.0<
16
;0
0.
1.03
0.
1.0!
17
;<
1
1.0;
1
1.0;
1;
0
1
1.14
1
1.14
1
<
1
1.!1
1
1.1
!0
100
1.1
1.!7
1.1
1.0;
!1
10<
1.!
1.34
1.!
1.11
!!
110
1.!
1.4
1.!
1.07
!3
11<
1.3
1.46
1.3
1.04
!4
1!0
1.4
1.<3
1.4
1.0!
!<
1!<
1.<
0.<
1.<
1.06
!6
130
1.<
1.66
1.<
0.7
!7
13<
1.7
1.7!
1.7
0.<
!;
140
1.;
1.7;
1.;
0.3
!
14<
1.
1.;<
1.
0.7
30
1<0
1.
1.1
1.
1.00<
31
1<<
1.
1.7
1.
0.;
3!
160
!
!.03
!
1.01
33
16<
!
!.1
!
1.0<
34
170
!
!.16
!
1.0;
3<
17<
!
!.!3
!
1.11
36
1;0
!
!.3
!
1.17
37
1;<
!.1
!.36
!.1
1.1!
3;
10
!.!
!.4!
!.!
1.1
3
1<
!.3
!.4;
!.3
1.07
40
!00
!.4
!.<4
!.4
1.0<
41
!0<
!.<
!.64
!.<
1.0<6
4!
!10
!.<
!.67
!.<
1.06;
43
!1<
!.7
!.74
!.7
1.014
44
!!0
!.;
!.;!
!.;
1
4<
!!<
!.;
!.;7
!.;
1
46
!30
!.
!.3
!.
1.01
47
!3<
3
!.
3
0.
4;
!40
3.3
3.06
3.3
0.!
4
!4<
3.<
3.1!
3.<
0.;
<0
!<0
4.1
3.1;
4.1
0.77
<1
!<<
4.6
3.!<
4.6
0.31
!<0
10
3.1!
10
0.3
<3
!4<
10.1
3.06
10.1
0.!
<4
!40
10.!
!.
10.!
0.!;
<<
!3<
10.3
!.3
10.3
0.!7
<6
!30
10.4
!.;7
10.4
0.!6
<7
!!<
10.6
!.;!
10.6
0.!<
<;
!!0
10.7
!.74
10.7
0.!4
<
!1<
10.
!.67
10.
0.!3
60
!10
11.1
!.64
11.1
0.!!
61
!0<
11.3
!.<4
11.3
0.!1
6!
!00
11.<
!.4;
11.<
0.!
63
1<
11.6
!.4!
11.6
0.!
64
10
11.
!.36
11.
0.1
6<
1;<
1!.!
!.!
1!.!
0.1;
66
1;0
1!.<
!.!3
1!.<
0.17
67
17<
1!.7
!.16
1!.7
0.17
6;
170
1!.
!.1
1!.
0.16
6
16<
13.1
!.04
13.1
0.1<
70
160
13.3
1.7
13.3
0.14
71
1<<
13.6
1.1
13.6
0.14
7!
1<0
13.;
1.;<
13.;
0.13
73
14<
14
1.7
14
0.1!
74
140
14.3
1.7!
14.3
0.1!
7<
13<
14.4
1.66
14.4
0.11
76
130
14.<
1.<
14.<
0.1
77
1!<
14.6
1.<3
14.6
0.1
7;
1!0
14.7
1.46
14.7
0.0
7
11<
14.;
1.4
14.;
0.0
;0
110
14.
1.3
14.
0.0;
;1
10<
14.
1.!7
14.
0.0;<
;!
100
14.
1.!1
14.
0.0;1
;3
<
1<
1.14
1<
0.076
3. Mi#&&' keti&a Nama Harita#&&al +empat 8e#i ?aha# 8e#i $e#&'/ia#
: Maria SiholMarito. S : Selaa* 17 Maret !01< : La%oratori'm +ek#ik Mei# $olri : Steel : U/i +arik
l mm2
N2
At Nmm!2
P 2
Nmm!2
0
0
0
0
0
0
<
0.06
0
0
0.1
10
0.1!
0.1
1.!7
0.1
1<
0.1
0.1
1.1
0.1
!0
0.!<
0.1
!.<4
0.!
!<
0.31
0.!
1.<
0.3
30
0.3;
0.3
1.!7
0.<
3<
0.44
0.<
0.;
0.;
40
0.<
0.;
0.636
0.;
4<
0.<7
0.;
0.716
0.
<0
0.63
0.
0.706
0.
<<
0.7
0.
0.777
1
60
0.76
1
0.764
1
6<
0.;!
1
0.;!;
1
70
0.;
1
0.;1
1.1
7<
0.<
1.1
0.;6;
1.1
;0
1.01
1.1
0.!6
1.!
;<
1.0;
1.!
0.01
1.!
0
1.14
1.!
0.<<
1.3
<
1.!1
1.3
0.3
1.3
100
1.!7
1.3
0.7
1.<
10<
1.33
1.<
0.;1
1.<
110
1.4
1.<
0.33
1.6
11<
1.46
1.6
0.1!
1.6
1!0
1.<3
1.6
0.<6
1.;
1!<
1.<
1.;
0.;;3
1.;
130
1.66
1.;
0.!!
1.
13<
1.7!
1.
0.0<
1.
140
1.7;
1.
0.36
1.
14<
1.;<
1.
0.73
!
1<0
1.1
!
0.<<
!
1<<
1.7
!
0.;<
!
160
!.03
!
1.01<
!
16<
!.1
!
1.0<
!.1
170
!.16
!.1
1.0!;
!.1
17<
!.!3
!.1
1.061
!.!
!;0
!.!
!.!
1.04
!.!
1;<
!.3<
!.!
1.06;
!.3
10
!.4!
!.3
1.0
!.3
1<
!.4;
!.3
1.07;
!.4
!00
!.<4
!.4
1.0<;
!.4
!0<
!.61
!.4
1.0;7
!.<
!10
!.67
!.<
1.06;
!.<
!1<
!.74
!.<
1.06
!.6
!!0
!.;!
!.6
1.0;4
!.6
!!<
!.;7
!.6
0.;;
!.7
!30
!.3
!.7
1.0;<
!.7
!3<
!.
!.7
1.107
!.;
!40
3.06
!.;
1.0!
!.;
!4<
3.1!
!.;
1.114
!.
!<0
3.1;
!.
1.06
!.
!<<
3.!<
!.
1.1!
!.
!60
3.31
!.
1.141
!.
!6<
3.37
!.
1.16!
!.
!70
3.44
!.
1.1;6
3
!7<
3.<
3
1.166
3
!;0
3.<6
3
1.1;6
3
!;<
3.63
3
1.!1
3
!0
3.6
3
1.!3
3
!<
3.76
3
1.!<3
3
300
3.;!
3
1.!73
3.1
30<
3.;;
3.1
1.!<1
3.1
310
3.4
3.1
1.!7
3.1
31<
4.01
3.1
1.!3
3.1
3!0
4.07
3.1
1.31!
3.3
3!<
4.14
3.3
1.!<4
3.3
330
4.!
3.3
1.!7!
3.4
33<
4.!6
3.4
1.!
3.4
340
4.33
3.4
1.!73
3.<
34<
4.3
3.<
1.!<4
3.<
3<0
4.4<
3.<
1.!71
3.<
3<<
4.
3.<
1*!1
3.6
360
4.<;
3.6
1.!7
3.6
36<
4.64
3.6
1.!;
3.7
!70
4.71
3.7
1.!7
3.7
37<
4.77
3.7
1.!;
3.;
3;0
4.;
3.;
1.!7
3.;
3;<
4.
3.;
1.!;
3.
30
4.7
3.
1.!7
3.
3<
<.03
3.
1.!;
3.
400
<.0
3.
1.3
3.
40<
<.16
3.
1.43
4
410
<.!!
4
1.3
4
41<
<.!;
4
1.3!
4
4!0
<.3<
4
1.33
4
4!<
<.41
4
1.3<
4
430
<.47
4
1.36
4
43<
<.<4
4
1.3;
4
440
<.6
4
1.4
4
44<
<.66
4
1.41
4
4<0
<.73
4
1.43
4
4<<
<.7
4
1.44
4
460
<.;<
4
1.46
4.1
46<
<.!
4.1
1.44
4.1
470
<.;
4.1
1.4<
4.!
47<
6.0<
4.!
1.34
4.!
4;0
6.11
4.!
1.4<
4.3
4;<
6.17
4.3
1.43
4.3
40
6.!4
4.3
1.41
4.4
4<
6.3
4.4
1.43
4.4
<00
6.37
4.4
1.44
4.<
<0<
6.43
4.<
1.4!
4.6
<10
6.<
4.6
1.41
4.7
<1<
6.<6
4.7
1.3
4.;
6.6!
4.;
1.37
<.1
6.6;
<.1
1.3
<.4
<30
6.7<
<.4
1.!<
7.<
6.6;
7.<
0.;
7.;
6.6!
7.;
0.;4
7.
<1<
6.<6
7.
0.;3
;
<10
6.<
;
0.;1
;
<0<
6.43
;
0.;
;.1
<00
6.37
;.1
0.7;
;.3
4<
6.3
;.3
0.7<
;.<
40
6.!4
;.<
0.73
;.;
4;<
6.17
;.;
0.7
;.
4;0
6.11
;.
0.6;
47<
6.0<
0.67
.1
470
<.;
.1
0.6<
.!
46<
<.!
.!
0.64
.3
460
<.;<
.3
0.63
.<
4<<
<.7
.<
0.6
.7
4<0
<.73
.7
0.<
.;
44<
<.66
.;
0.<7
.
440
<.6
.
0.<6
.
43<
<.<4
.
0.<<
.
430
<.47
.
0.<<
10
4!<
<.41
10
0.<4
10
4!0
<.3<
10
0.<3
10.1
41<
<.!;
10.1
0.
10.!
410
<.!!
10.!
0.<1
10.!
40<
<.16
10.!
0.<
10.3
400
<.0
10.3
0.4
10.6
3<
<.03
10.6
0.47
10.6
30
4.7
10.6
0.46
10.7
3;<
4.
10.7
0.4<
10.;
3;0
4.;
10.;
0.44
10.
37<
4.77
10.
0.43
11
370
4.71
11
0.4!
11.1
36<
4.64
11.1
0.41
11.!
360
4.<;
11.!
0.4
11.3
3<<
4.
11.3
0.4
11.3
3<0
4.4<
11.3
0.3
11.4
34<
4.3
11.4
0.3;
11.4
340
4.33
11.4
0.37
11.<
33<
4.!6
11.<
0.37
11.<
330
4.!
11.<
0.36
4. Mi#&&' ke empat Nama Harita#&&al +empat ?aha# L mm2
: Maria SiholMarito. S : Selaa* 17 Maret !01< : La%oratori'm +ek#ik Mei# $olri : Steel
kN2
0
0
0.0!
0
0.046
0.0!
0.064
0.03
0.07
0.0<
0.11
0.0<
0.14;;
0.06
0.1<;6
0.07
0.16;6
0.07
0.!0;4
0.0;
0.!!;4
0.0;
0.!;!
0.0
0.3!;!
0.0
0.34;!
0.0
0.36;!
0.0
0.37;!
0.0
0.3;!
0.0
0.4!;
0.1
0.4;
0.1
0.<0;
0.1
0.<1;
0.1
0.<<;
0.1
0.<;;
0.1
0.61;
0.1
0.637;
0.11
0.647;
0.11
0.6<7;
0.11
0.677;
0.11
0.717;
0.11
0.737;
0.11
0.767;
0.11
0.7;7;
0.11
0.;07;
0.11
0.;!76
0.1!
0.;<76
0.1!
0.;;76
0.1!
0.074
0.13
0.!74
0.13
0.474
0.13
0.<74
0.13
0.774
0.13
0.;74
0.13
1.0074
0.13
1.0!7!
0.14
1.047!
0.14
1.077!
0.14
1.167!
0.14
1.177!
0.14
1.!!7!
0.14
1.!47!
0.14
1.317
0.1<
1.337
0.1<
1.3<7
0.1<
1.377
0.1<
1.37
0.1<
1.417
0.1<
1.4<7
0.1<
1.477
0.1<
1.47
0.1<
1.<17
0.1<
1.
0.1<
1.<47
0.1<
1.<67
0.1<
1.<6;
0.16
1.606;
0.16
1.6!6;
0.16
1.646;
0.16
1.676;
0.16
1.66;
0.16
1.716;
0.16
1.736;
0.16
1.7<6;
0.16
1.7;6;
0.16
1.;16;
0.16
1.;!6;
0.16
1.;46;
0.16
1.;766
0.17
1.064
0.1;
1.!64
0.1;
1.364
0.1;
1.<64
0.1;
1.76!
0.1
1.6!
0.1
!.036!
0.1
!.0<6!
0.1
!.0;6!
0.1
!.106!
0.1
!.1!6
0.!
!.146
0.!
!.1<6
0.!
!.1;6
0.!
!.!06
0.!
!.!!6
0.!
!.!46
0.!
!.!66
0.!
!.!6
0.!
!.336
0.!
!.346
0.!
!.366
0.!
!.3;6
0.!
!.406
0.!
!.446
0.!
!.466
0.!
!.4;6
0.!
!.<06
0.!
!.
0.!
!.<36
0.!
!.<66
0.!
!.<;6
0.!
!.616
0.!
!.646
0.!
!.6<6
0.!
!.66
0.!
!.7!<;
0.!1
!.74<;
0.!1
!.766
0.!
!.7;6
0.!
!.;16
0.!
!.;3<;
0.!1
!.;4<;
0.!1
!.;6<;
0.!1
!.0<;
0.!1
!.36!
0.1
!.46!
0.1
!.76!
0.1
!.6!
0.1
3.006
0.!
3.0!6
0.!
3.046
0.!
3.066!
0.1
3.0;6!
0.1
3.106!
0.1
3.136!
0.1
3.1<6!
0.1
3.!06!
0.1
3.!66
0.!
3.!;6
0.!
3.306
0.!
3.3!6
0.!
3.3<6
0.!
3.366
0.!
3.36
0.!
3.406!
0.1
3.4!6!
0.1
3.466!
0.1
3.<06!
0.1
3.
0.1
3.<36!
0.1
3.<<6!
0.1
3.<;6!
0.1
3.616!
0.1
3.636!
0.1
3.666!
0.1
3.6;6!
0.1
3.66!
0.1
3.716!
0.1
3.746!
0.1
3.766!
0.1
3.7;6!
0.1
3.;06!
0.1
3.;46!
0.1
3.;66!
0.1
3.;;6!
0.1
3.!6!
0.1
3.46!
0.1
3.66!
0.1
3.6!
0.1
4.016!
0.1
4.036!
0.1
4.066!
0.1
4.06!
0.1
4.106!
0.1
4.1!6
0.!
4.146
0.!
4.166
0.!
4.1;6
0.!
4.!16
0.!
4.!6
0.!
4.316!
0.1
4.346!
0.1
4.376!
0.1
4.3;6
0.!
4.406
0.!
4.446
0.!
4.
0.!
4.<46
0.!
4.<7<;
0.!1
4.<<;
0.!1
4.6!<;
0.!1
4.6<<;
0.!1
4.776
0.!
4.;06
0.!
4.;!6
0.!
4.;46
0.!
4.;<6
0.!
4.;76
0.!
4.;;6!
0.1
4.06
0.!
4.!6
0.!
4.<6
0.!
4.76
0.!
<.006
0.!
<.036
0.!
<.066
0.!
<.0;6
0.!
<.106
0.!
<.1!6
0.!
<.146
0.!
<.1;6
0.!
<.!66
0.!
<.!;6
0.!
<.306
0.!
<.336
0.!
<.366
0.!
<.3;6
0.!
<.406
0.!
<.4!6
0.!
<.4<6
0.!
<.476
0.!
<.46
0.!
<.<36
0.!
<.<66
0.!
<.<6
0.!
<.606
0.!
<.6!6
0.!
<.646
0.!
<.776
0.!
<.76
0.!
<.;16
0.!
<.;<6
0.!
<.;76
0.!
<.06
0.!
<.46
0.!
<.66
0.!
<.;6
0.!
<.6!
0.1
6.016!
0.1
6.046!
0.1
6.066!
0.1
6.0;6!
0.1
6.1166
0.17
6.1464
0.1;
6.1664
0.1;
6.1;64
0.1;
6.!064
0.1;
6.!16!
0.1
6.!36!
0.1
6.!66
0.!
6.336!
0.1
6.3<6
0.!
6.4<6
0.!
6.476
0.!
6.46!
0.1
6.
0.1
6.<46!
0.1
6.<66!
0.1
6.<6!
0.1
6.616!
0.1
6.646!
0.1
6.6<64
0.1;
6.6;64
0.1;
6.6;6!
0.1
6.7!6!
0.1
6.746!
0.1
6.766!
0.1
6.;46!
0.1
6.;66!
0.1
6.;;6!
0.1
6.16!
0.1
6.36!
0.1
6.<64
0.1;
6.764
0.1;
6.76!
0.1
7.0!6!
0.1
7.046!
0.1
7.066
0.!
7.107
0.1<
7.1<;!
0.0
7.1;;;
0.06
7.!0;;
0.06
7.!!;;
0.06
7.!4;4
0.0;
7.!47;
0.11
7.!47!
0.14
7.!<66
0.17
7.!;66
0.17
7.3164
0.1;
7.317
0.1<
7.337
0.1<
7.3<64
0.1;
7.376
0.!
7.3<6
0.!!
7.47
0.!4
7.4<4
0.!3
7.<1
0.!4
7.<<
0.!4
7.<;
0.!4
7.61
0.!4
7.64<;
0.!1
7.66<6
0.!!
7.67<4
0.!3
7.6;<
0.!<
7.7
0.!4
7.;1<
0.!<
7.;3<
0.!<
7.;346
0.!7
7.;746
0.!7
7.;46
0.!7
7.!46
0.!7
7.44;
0.!6
7.74;
0.!6
7.4;
0.!6
;.014;
0.!6
;.034;
0.!6
;.044;
0.!6
;.0746
0.!7
;.046
0.!7
;.1146
0.!7
;.1<46
0.!7
;.1;46
0.!7
;.!046
0.!7
;.!!46
0.!7
;.!444
0.!;
;.!644
0.!;
;.!;44
0.!;
;.314!
0.!
;.344!
0.!
;.374;
0.!6
;.<44!
0.!
;.<74!
0.!
;.<4
0.3
;.6!4
0.3
;.633;
0.31
;.6<4!
0.!
;.664
0.3
;.6;4
0.3
;.704
0.3
;.7036
0.3!
;.7336
0.3!
;.7<36
0.3!
;.7;3!
0.34
;.73!
0.34
;.;!3!
0.34
;.;43!
0.34
;.;73!
0.34
;.03!
0.34
;.!3
0.3<
;.43
0.3<
;.63
0.3<
;.;3
0.3<
;.;!;
0.36
.00!;
0.36
.03!;
0.36
.063
0.3<
.0;3
0.3<
.113
0.3<
.133
0.3<
.163
0.3<
.!03
0.3<
.!!3
0.3<
.33
0.3<
.4134
0.33
.4!3!
0.34
.4<3
0.3<
.4;3
0.3<
.<0!;
0.36
.
0.37
.<4!6
0.37
.<!6
0.37
.6!4
0.3;
.71!4
0.3;
.74!4
0.3;
.76!4
0.3;
.;4!4
0.3;
.;4!!
0.3
.;6!!
0.3
.;!!
0.3
.1!!
0.3
.3!!
0.3
.7!
0.4
10.00!
0.4
10.03!
0.4
10.04!
0.4
10.0;!
0.41
10.11!
0.41
10.1!!
0.41
10.17!
0.41
10.1!
0.41
10.!!!
0.41
10.!3!
0.3;
10.!
0.3;
10.!7!
0.3
10.!!
0.3
10.31!
0.3
10.33!
0.4
10.37!
0.4!
10.47!
0.4!
10.4!
0.4!
10.
0.4!
10.<4!
0.4!
10.<6!
0.4!
10.<!
0.4!
10.6!!
0.4!
10.64!
0.4!
10.67!
0.41
10.6!
0.41
10.74!
0.41
10.;0!
0.4
10.;!!
0.4
10.;!
0.41
10.1!
0.41
10.4!
0.41
10.
0.41
10.;!
0.41
11.03!
0.41
11.06!
0.41
11.07!
0.4!
11.0!
0.4!
11.11!
0.3
11.13!
0.4
11.17!
0.4!
11.1;1
0.43
11.!01
0.43
11.!!1
0.43
11.!<1
0.44
11.!71
0.44
11.301
0.44
11.3!1
0.4<
11.3<1
0.47
11.371
0.4<
11.40!
0.4
11.43!
0.41
11.43!
0.4!
11.4<1
0.44
11.4;1
0.44
11.<01
0.44
11.
0.4<
11.<41
0.4<
11.<71
0.46
11.<1
0.46
11.6!1
0.47
11.6<1
0.47
11.6;1
0.47
11.7
0.4
11.71
0.<
11.74
0.<
11.76
0.<
11.7
0.<
11.;1
0.<1
11.;3
0.<1
11.;7
0.<1
11.
0.
11.!
0.
11.4
0.
11.7
0.
11.;
0.<3
1!.00
0.<4
1!.01
0.<<
1!.0<
0.<<
1!.07
0.<6
1!.10;
0.<
1!.13;
0.<;
1!.16;
0.<;
1!.1;
0.<;
1!.!1;
0.<;
1!.!!;
0.<
1!.!4;
0.<
1!.!6;
0.<
1!.!;;
0.<
1!.31;
0.6
1!.33;
0.61
1!.3<;
0.61
1!.37;
0.61
1!.37;
0.6!
1!.41;
0.6!
1!.43;
0.6
1!.4<;
0.61
1!.47;
0.6!
1!.<0;
0.6!
1!.<37
0.63
1!.<<7
0.63
1!.<77
0.64
1!.<;
0.6!
1!.67
0.6<
1!.717
0.6<
1!.737
0.66
1!.7<7
0.66
1!.777
0.66
1!.77
0.66
1!.;!7
0.66
1!.;47
0.66
1!.;67
0.66
1!.;;7
0.66
1!.07
0.67
1!.16
0.6;
1!.46
0.6;
1!.66
0.6;
1!.77
0.66
1!.76
0.6;
13.006
0.6;
13.046
0.6
13.1!6
0.6
13.146
0.6
13.166
0.7
13.16
0.7
13.!!6
0.7
13.!46
0.7
13.!76
0.7
13.306
0.71
13.3!6
0.71
13.346
0.71
13.366
0.71
13.36
0.71
13.4!6
0.71
13.446
0.71
13.476
0.71
13.<16
0.71
13.<76
0.71
13.<6
0.71
13.616
0.71
13.636
0.71
13.6<6
0.71
13.676
0.71
13.66
0.71
13.7!6
0.71
13.746
0.71
13.766
0.7
13.76
0.7
13.;16
0.71
13.;36
0.71
13.;66
0.6
13.;7
0.67
13.06
0.6;
13.!6
0.6
13.46
0.6
13.76
0.6
14.006
0.6
14.0!6
0.6
14.046
0.7
14.066
0.7
14.076
0.6;
14.06
0.6;
14.136
0.6;
14.166
0.6
14.1;6
0.6
14.16
0.6
14.!16
0.6
14.!36
0.6
14.!66
0.6
14.!;6
0.6
14.306
0.6
14.336
0.6
14.3<6
0.6
14.376
0.6
14.36
0.6
14.436
0.6
14.46;
0.61
14.477
0.64
14.4;6 14.<06
0.6; 0.7
14.
0.71
14.<6
0.71
14.616
0.71
14.6<6
0.71
14.6;6
0.71
14.706
0.7!
14.746
0.7!
14.766
0.7!
14.7;6
0.7!
14.;16
0.7
14.;36
0.7
14.;<6
0.7!
14.;7<
0.73
14.;;<
0.7<
14.1<
0.76
14.4<
0.76
14.6<
0.76
1<.00<
0.76
1<.03<
0.76
1<.0<<
0.76
1<.07<
0.77
1<.10<
0.77
1<.13<
0.76
1<.16<
0.76
1<.1;<
0.7<
1<.!1<
0.7<
1<.!4<
0.77
1<.!6<
0.77
1<.!6<
0.7<
1<.!<
0.7<
1<.30<
0.76
1<.3!4
0.7;
1<.334
0.7
1<.3<4
0.;
1<.374
0.;
1<.404
0.;
1<.434
0.;1
1<.444
0.;1
1<.464
0.;!
1<.473
0.;3
1<.43
0.;6
1<.<33
0.;7
1<.<<3
0.;7
1<.<<3
0.;4
1<.73!
0.;
1<.;1!
0.
1<.;!
0.1
1<.6!
0.1
16.03!
0.1
16.13!
0.1
16.401
0.4
16.71
0.4
16.;61
0.4
16.3!
0.!
17.0!!
0.
17.34!
0.
17.4!!
0.
17.<0!
0.
17.<!
0.!
17.61
0.<
17.7<1
0.7
17.7<
0.;
17.
0.;
17.
1
1;.06
1.01
1;.1<
1.0!
1;.!3
1.0!
1;.30
1.03
1;.36
1.04
1;.46
1.0<
1;.<4
1.06
1;.6<
1.06
1;.7!
1.07
1;.;4;
1.0;
1;.<;
1.0;
1.06;
1.0;
1.06;
1.0
1.!<;
1.0
1.36;
1.1!
1.467
1.14
1.<67
1.16
1.676
1.1;
1.776
1.!
1.;76
1.!!
1.7<
1.!3
!0.0<<
1.!4
!0.4<3
1.34
!0.<4!
1.3;
!0.<4!
1.41
!0.7
1.41
!0.;<1
1.4<
!0.61
1.46
!1.06
1.4;
!1.16
1.<
!1.!6
1.<1
!1.6
1.<7
!1.7;7
1.66
!1.;74
1.7;
!1.;3
1.;<
!!.06!
1.!
!!.06
!
!!.!<
!
!!.3<6
!.1
!!.4<4
!.31
!!.<<1
!.44
!!.63;
!.<;
!!.70<
!.73
!!.;1!
!.;
!!.0
3.06
!!.7<
3.!4
!3.0;!
3.4!
!3.14;
3.6!
!3.!43
3.;3
!3.3!
4.04
!3.4!<
4.!6
!3.4!
4.4
!3.<;
4.4
!3.6<1
4.7
!3.74<
<.!<
!3.;1
<.<
!3.0<
<.77
!3.7
6.07
!4.073
6.37
!4.!;<
7.!<
!4.367
7.63
!4.<<
.06
!4.71
.06
!4.1
10.<6
!<.011
10.4
!<.074
11.3
!<.167
11.6<
!<.3;
1!.6
!<.4<3
1!.;6
!<.<<;
13.0;
!<.6!<
13.!6
!<.7!!
13.41
!<.71
13.<3
!<.;;
13.<3
!<.6
13.6
!6.07<
13.76
!6.174
13.;1
!6.!63
13.;<
!6.34!
13.;;
!6.4!!
13.;
!6.<3!
13.1
!6.611
13.4
!6.7!1
13.6
!6.;!1
13.6
!6.01
13.6
!7.001
13.4
!7.10!
13.
!7.103
13.;6
!7.!73
13.;6
!7.406
13.7!
!7.4;7
13.63
!7.<;
13.<<
!7.61
13.4<
!7.73
13.37
!7.;;4
13.!;
!;.1;
13.04
!;.!;1
1!.4
!;.33
1!.;7
!;.44
1!.7;
!;.<6
1!.7
!;.01
1!.43
!.013
1!.33
!.10<
1!.!3
!.!!;
1!.1!
!.3! !.74
1!.01 11.
!.;4!
11.3;
!.46
11.!!
30.0<
11.0<
30.173
10.;7
30.176
10.6;
30.36
10.6;
30.<1<
10.!<
30.641
.6
30.7<7
.6<
30.
.04
31.!77
<.16
31.4<7
3.64
31.<<
3.!6
31.733
!.;3
31.!6
!.!1
3!.1<4
0.;1
3!.304
0.3
3!.4;;
0.11
3!.;!
0.03
3!.4
0.03
33.06
0.03
33.1;
0.03
33.!;
0.03
33.40
0.03
33.7!
0.03
33.;1
0.03
33.!
0.03
34.0!
0.03
34.13
0.03
34.!4
0.03
34.!
0.03
34.31
0.03
BAB PEMBAHASAN
$ero%aa# (a#& )ilak'ka# a)alah pe#&'/ia# tarik pa)a 'at' material* '#t'k )apat me#&etah'i -e#ome#a pa)a aat pe#&'/ia# tarik )a# )apat me#&etah'i %a&aima#a ara '#t'k me#&'k'r keelatia# 'at' material (a#& )i %eri &a(a tarik. Speime# (a#& )i&'#aka# e%aik#(a (a#& memiliki &rip pa)a ke)'a ii#(a* a&ar ti)ak ter/a)i lip ata' ter&eli#ir ketika )itarik. Speime# i#i %er%e#t'k pe#ampa#& li#&kara#. $ertama,tama* alat '/i tarik )ikali%raika# terle%ih )ah'l'. Kem')ia#* peime# )itempatka# pa)a pe#/epit (a#& a)a )i %a&ia# ata )a# %a&ia# %aah alat '/i. "ra-ik te&a#&a#,re&a#&a# pa)a '/i tarik a#&at mempe#&ar'hi i-at material peime# '/i tarik. Semaki# pa#/a#& &ari &ra-ik )e#&a# %ear te&a#&a# (a#& keil maka %e#)a )apat )i&olo#&ka# ke )alam material (a#& memiliki elatiita (a#& ti#&&i. Se)a#&ka# %ila emaki# pe#)ek &ari &ra-ik#(a maka )apat )i&olo#&ka# )alam material (a#& &eta. 8e#i material )a# 'h' 'at' material a#&at mempe#&ar'hi ketaha#a# '/i tarik material. ?ila 'at' material memiliki ke&etaa# (a#& #ilai#(a %ear* material tere%'t aka# m')ah '#t'k terp't'. Kare#a* material tere%'t ti)ak empat mema#/a#& pa)a aat &a(a tarik %erla#&'#&* melai#ka# la#&'#& p't' )a# me#&hailka# %e#t'k pataha# (a#& ti)ak me#&er''t.
Um'm#(a pe#&'/ia# tarik )i&'#aka# '#t'k me#&etah'i i-at meka#i )ari 'at' material terha)ap tarika#. Si-at Q i-at meka#i tere%'t a#tara lai# a)alah keelatiita material. Si-at keelatiita material a#&at pe#ti#& )alam hal mera#a#& 'at' kompo#e# ata' alat* kare#a apa%ila ter/a)i kealaha# )alam pera#a#&a# 'at' alat* maka )apat %eraki%at -atal* )a# memaha(aka#. Maka )ari it' pe#&'/ia# tarik a#&at )iperl'ka#.
BAB I KESIMPULAN DAN SARAN 5.1 K+,7;*!a# Dari hail pero%aa# pe#&'/ia# tarik (a#& telah )ilak'ka#* maka )i)apatka# %e%erapa keimp'la#* a#tara lai# :
1. U/i tarik a)alah 'at' meto)e (a#& )i&'#aka# '#t'k me#&'/i kek'ata# 'at' %aha#material )e#&a# ara mem%erika# %e%a# &a(a (a#& e'm%'. Hail (a#& )i)apatka# )ari pe#&'/ia# tarik a#&at pe#ti#& '#t'k reka(aa tek#ik )a# )eai# pro)'k kare#a me#&ahilka# )ata kek'ata# material. !. Si-at material (a#& )i)apatka# )ari '/i tarik a#tara lai#: kek'ata#* keta#&&'ha#* ke'leta#* kek'ata# l'l'h )a# mo)'l' elatiita. 3. Semaki# elati 'at' material* maka ti)ak aka# m')ah p't' ketika )ilak'ka# pe#arika#. 4. $a)a '/i o%a i#i kita me#&'/i ketaha#a# %aha# material#(a e/a'h ma#a pertam%aha# pa#/a#(a )a# %a&aima#a %aha# tere%'t %ereaki terha)ap tarika#* %er)aarka# hail pero%aa# )a# )ari &ra-ik k'r5a '/i tarik* plat me#&alami perpa#/a#&a# le%ih keil )ari kaat )ikar#aka# l'a pe#ampa#& kaat le%ih keil )i%a#)i#& plat
5.2 Sara# Dari pero%aa# (a#& telah )ilak'ka#* )apat )iara#ka# :
Se%aik#(a e%el'm )ilak'ka# pe#&'/ia#* alat,alat (a#& )i&'#aka# )ilak'ka# pe#&eeka# terle%ih )ah'l'* a&ar )apat )ilak'ka# le%ih makimal.
DA&TAR PUSTAKA
1. alliter* Rilliam D. Material Sie#e a#) E#&i#eeri#& # I#tro)'tio#* Sith E)itio#. Ne ork: 8oh# Rile( So#. !003. !. http:)imarepal)o.%lo&pot.om!01307o#toh,lapora#,material,tek#ik,'/i,tarik.html 3. http:eraih.or)pre.om!01107!1lapora#,material,tek#ik,'/i,tarik
GAMBAR ALAT