LAPORAN PENDAHULUAN PADA PADA KLIEN DENGAN NEONATAL NEONATAL SEIZURE Di Ruang Bayi RS. dr. H. M. Ansari Ansari Sale Ban!ar"asin
Tanggal Tanggal #$ %uli&' Agus(us #)'*
Ole + Bernadin, Bernad in, O-(aianus Mane"/u S. Ke0 NIM. I1B'''#)2 I1B'''#)2
PROGRAM STUDI ILMU KEPERA3ATAN 4AKULTAS KEDOKTERAN UNI5ERSITAS LAMBUNG MANGKURAT #)'*
LEMBAR PENGESAHAN
LAPORAN PENDAHULUAN PADA KLIEN DENGAN NEONATAL SEIZURE Di Ruang Bayi RS. dr. H. M. Ansari Sale Ban!ar"asin
Tanggal #$ %uli&' Agus(us #)'*
Ole +
Bernadin, O-(aianus Mane"/u S. Ke0 NIM. I1B'''#)2
Ban!ar"asin6
%uli #)'*
Menge(aui6
Pe"/i"/ing A-ade"i-
Pe"/i"/ing Laan
Ris"ia Agus(ina6 S.Ke0.6 Ns6 M.Ke0
Hel"ina6 S.Ke0.6 Ns
LAPORAN PENDAHULUAN ASUHAN KEPERAWATAN PADA NEONATAL SEIZURE
A. PENGERTIAN Ne,na(al sei7ure "eru0a-an -e!ang yang (i"/ul dala" "asa ne,na(us a(au
dala" 89 ari sesuda lair. Ke!ang "eru0a-an "ani:es(asi -linis dari dis:ungsi neur,l,gi se(ela (er!adinya /er/agai "a;a" -erusa-an 0ada susunan sara: 0usa(. Ke!ang 0ada ne,na(us sanga( /er/eda dengan -e!ang ana-&ana- yang le/i /esar. Per/edaan ini dise/a/-an ,le -arena 0r,ses "yelinisasi sis(e" sara: 0usa( 0ada ne,na(us /elu" se"0urna seingga -e!ang u"u" (,ni-& -l,ni- (ida- (er!adi 0ada ne,na(us. Ke!ang 0ada ne,na(us le/i sering /ersi:a( (ersa"ar dan suli( (eriden(i:i-asi -arena 0r,ses (rans"isi "ua(an lis(ri- di ,(a- (ida- (er!adi dengan /ai-. B. ETIOLOGI Ada /e/era0a 0enye/a/ u(a"a -e!ang ne,na(us6 yai(u + PENYEBAB Ense:al,0a(i is-e"i- i0,-si-
•
• •
Pendaraan in(ra-ranial
• • • •
In:e-si SSP
• • • • •
S(r,-e 0erina(al
• •
Me(a/,li-
• • • •
KETERANGAN Penye/a/ 0aling sering 0ada /ayi ;u-u0 /ulan <1)&=)>? dan
"eru0a-an 0enye/a/ u(a"a dari 0er-e"/angan /ayi yang /uru- Biasanya (i"/ul dala" #1 !a" Suli( di-,n(r,l dengan "edi-a"en(,sa Pendaraan in(raen(ri-ular Pendaraan in(ra;ere/ral Pendaraan su/dural Pendaraan su/ara;n,id Meningi(is /a-(eri Meningi(is irus En;e0ali(is In(rau(erine
•
Kelainan "e(a/,li- /aCaan Pu(us ,/a( i/u Kelainan ,(a- -,ngeni(al
•
"e"/u(u-an 0era(ian -usus un(u- "ene"u-an 0enye/a/ yang da0a( di (angani • • •
Ke!ang ne,na(us :a"ilial !ina- Ke!ang ari -eli"a
Ke(ergan(ungan 0yrid,ine Meru0a-an 0enye/a/ yang !arang di(e"u-an6 na"un (e(a0
•
• •
An,"ali -r,",s," An,"ali ,(a- -,ngeni(al Kelainan neur,°enera(i: Biasanya (i"/ul se/agai -e!ang (,ni- a(au -l,ni- 0ada ari -e # a(au -e 8 Dengan na"a lain -e!ang ne,na(us !ina- idi,0a(i- Biasanya ilang 0ada ari -e '*6 0enye/a/ (ida- di-e(aui
C. JENIS-JENIS KEJANG PADA NEONATUS Menuru( 3,ng6 Perry dan H,;-en/erry <#))#? -e!adian -e!ang 0ada
ne,na(us da0a( di/eda-an "en!adi li"a !enis yai(u + '. %enis 0er(a"a adala -e!ang :,-al6 -e!ang ini di(andai dengan -,n(ra-si ,(,( se;ara 0eri,di- se0er(i ,(,( -a-i6 (angan dan Ca!a. #. %enis -edua adala -e!ang "uli:,-al yai(u -e!ang yang "eli/a(-an se-el,"0,- ,(,( 0ada Ca-(u yang /ersa"aan. 8. %enis -e(iga adala -e!ang (,ni- yang di(andai dengan -e-a-uan 0,s(ur 0ada e-(re"i(as6 /a(ang (u/u dan deiasi "a(a ,ri7,n(al. 1. %enis -e!ang -ee"0a( adala -e!ang "i,-l,ni- yang di(andai dengan sen(a-an 0ada e-(re"i(as a(au /a(ang (u/u. *. Selan!u(nya6 !enis -e!ang yang (era-ir adala -e!ang (ersa"ar6 "ani:es(asi -lini- dari -e!ang !enis ini adala gera-an se0er(i "engunya6 gera-an "engayu se0eda. Ge!ala lain yang da0a( di(e"u-an adala 0r,du-si salia yang /erle/ian6 a0nue6 /lin-ing nys(ag"us6 dan 0eru/aan Carna -uli(. %enis&!enis -e!ang ini !uga sedi-i( suli( di/eda-an6 -arena se/agian /esar dari "ani:es(asi -e!ang a"0ir "enyeru0ai 0ergera-an n,r"al. 3alau0un de"i-ian (enaga "edis yang "ela-u-an ,/serasi -e(a( a-an "uda "engenal !enis -e!ang (erse/u( dengan /ai-. D. MANIFESTASI KLINIK Ke!ang ne,na(us /isa (i"/ul dala" /e/era0a (i0e yang "ung-in (erlia( /ersa"aan sela"a /e/era0a !a". Ke!ang di-lasi:i-asi-an "enuru( "ani:es(asi -linis yang (i"/ul se0er(i di/aCa ini +
Tipe kej!"
P#$p$#%i &#i kej!" !e$!'(%
Su/(le o
Le/i sering 0ada
o
/ayi ;u-u0 /ulan Ter!adi 0ada /ayi dengan gangguan SSP /era(
T!& k)i!i% o
Ma(a&
o
deiasi ,ri7,n(al Oral& Men;u;u6 "engunya6
o
"engisa06 "en!ulur-an lida E-s(re"i(as& "e"u-ul6 gera-
o
Kl,ni- Le/i sering 0ada /ayi ;u-u0 u"ur
T,ni-
•
Le/i sering 0ada
"engedi06
se0er(i /erenang6 "engayu 0edal O(,n,"i-& a0neu6 (a-i-ardia6
o
(e-anan dara (ida- s(a/il Biasanya dala" -eadaan sadar Gera- ri("i- <'&8de(i-? 4,-us ,rgan l,-al a(au ' sisi
o
Ca!a a(au (u/u. Mung-in "eru0a-an :,-al neur,0a(y yang (erse"/unyi Mul(i:,-al irregular6
o o
"el,(,(6
o
•
(er0,(,ng&0,(,ng Mung-in "eli/a(-an ' /agian
•
e-s(re"i(as a(au seluru (u/u E-s(ensi generalisa(a dari
/ayi 0re(er"
/agian (u/u a(as dan /aCa dengan 0,s(ur ,0is(,(,ni; Mi,-l,ni-
•
Sen(a-an
•
<"e"/eda-an dari "i,-l,ni- ne,na(us !ina-? 4,-al <' /agian e-s(re"i(as?
•
;e0a(
(eris,lasi
a(au "ul(i:,-al
Harus di/eda-an an(ara -e!ang dan ge!ala lain yang "enyeru0ai -e!ang se0er(i :en,"ena "i,-l,ni- :isi,l,gi- yang di-enal dengan na"a "i,-l,ni- !ina- 0ada ne,na(us. Fang /iasa (er!adi 0ada -eadaan (idur a-(i:
/iasanya ilang dengan sendirinya dala" /e/era0a "inggu. Ada0un 0er/edaan an(ara -e!ang dan jitteriness adala + T!& Me*+('(,k! pe*i( Ge#k! p#e&$*i!! Ge#k! ,i)!" jik '(+(, &i%e!'(, Ke%&#! Dei%i *'
Jitteriness
Fa @e0a(6 (re",r6 /er,silasi Fa Bangun a(au (er(idur Tida-
Kej!" Tida T,ni-6 -l,ni- Tida
Terganggu <0enurunan -esadaran? Fa
E. PEMERIKSAAN PENUNJANG '. Pe"eri-saan la/,ra(,riu" Un(u- "enen(u-an 0ri,ri(as 0ada 0e"eri-saan la/,ra(,riu"6 arus
diguna-an in:,r"asi yang dida0a(-an dari riCaya( dan 0e"eri-saan !as"ani dengan /ai- un(u- "en;ari 0enye/a/ yang le/i s0esi:i-
•
Ki"ia dara Pe"eri-saan -adar glu-,sa6 -alsiu"6 na(riu"6 BUN dan "agnesiu"
•
0ada dara ser(a analisa gas dara arus dila-u-an. Pe"eri-saan dara ru(in Ter"asu- di dala"nya 0e"eri-saan e",gl,/in6 e"a(,-ri(6
•
(r,"/,si( 6 leu-,si(6 i(ung !enis leu-,si( Kelainan "e(a/,li- Dengan adanya riCaya( -eluarga -e!ang ne,na(us6 /au yang -as 0ada /ayi /aru lair6 in(,leransi la-(,sa6 asid,sis6 al-al,sis a(au -e!ang yang (ida- res0,nsi: (erada0 an(i-,nulsan6 arus di;ari
• •
0enye/a/&0enye/a/ "e(a/,li- yang "ung-in. Kadar a",nia dala" dara arus di0eri-sa Asa" a"in, di 0las"a dara dan urin. Pada urin se/ai-nya di0eri-sa
un(u- "en;ari su/s(ansi redu-si #. Pe"eri-saan radi,l,gis USG -e0ala dila-u-an se/agai 0e"eri-saan lini 0er(a"a un(u- • "en;ari adanya 0erdaraan in(raen(ri-ular a(au 0erien(ri-ular. Perdaraan su/ara-n,id a(au lesi -,r(i-al suli( dinilai dengan 0e"eri-saan ini.
•
@T&s;an ;raniu" "eru0a-an 0e"eri-saan dengan asil "ende(ail "engenai adanya 0enya-i( in(ra-ranial. @T s;an sanga( "e"/an(u dala"
"enen(u-an
/u-(i&/u-(i
adanya
in:ar-6
0erdaraa"6
-alsi:i-asi dan "al:,r"asi sere/ral.Melalui ;a(a(an se/elu"nya6 0e"eri-saan ini "e"/eri-an asil yang 0en(ing 0ada -asus -e!ang •
ne,na(us6 (eru(a"a /ila -e!ang (er!adi asi"e(ris. MRI "eru0a-an 0e"eri-saan 0aling sensi(i: un(u- "enge(aui adanya "al:,r"asi su/(le yang -adang (ida- (erde(e-si dengan @T&
s;an -raniu". 8. Pe"eri-saan lain EEG
+ /erdasar-an ge!ala -linis -e!ang se"a(a + Berdasar-an -,n:ir"asi 0e"eri-saan EEG.
Se;ara -linis "ung-in (ida- (erlia( -e!ang6 na"un dari ga"/aran EEG "asi "engala"i -e!ang. F. PENATALAKSANAAN MEDIS '. Manage"en Tera0i Ta(ala-sana -e!ang 0ada ne,na(us /er(u!uan un(u- "e"ini"alisir gangguan :isi,l,gis dan "e(a/,li- ser(a "en;ega /erulangnya -e!ang. Ini "eli/a(-an /an(uan en(ilasi dan 0er:usi6 !i-a di/u(u-an6 dan -,re-si -eadaan i0,gli-e"ia6 i0,-al;e"ia a(au gangguan "e(a/,li- lainnya.
Ke/anya-an /ayi di(era0i dan di",ni(,r anya /erdasar-an 0ada diagn,sis -linis sa!a6 (an0a "eli/a(-an 0enggunaan EEG. Penggunaan EEG yang -,n(inyu "enun!u--an /aCa "asala 0ada -e!ang ele-(r,gra:i- adala sering "ene(a0nya -e!ang Calau0un se(ela di"ulainya (era0i an(i -,nulsi. M!je*e! kej!" p& !e$!'(%
PengaCasan !alan na0as /ersi dan (er/u-a6 0e"/erian ,-sigen Peri-sa dan ;a(a( a-(ii(as -e!ang yang (er!adi La-u-an 0enilaian se;e0a(nya a0a-a 0enye/a/ -e!ang da0a(g di(angani dengan ;e0a(6 !i-a (ida- /isa (angani -e!ang dengan :en,/ar/i(al
#)
"g-g
-ardi,as-ular dan
I5
res0irasi
1
sa"/il
dan
(erus
la-u-an
"e",ni(,r (ea0i
sis(e"
su0,r(i: yang
di/u(u-an. Hen(i-an se"ua asu0an se;ara ,ral Usaa-an (angani 0enye/a/ u(a"a -e!ang sesuai (a(a ;ara yang diindi-asi-an %i-a -e!ang "asi /erlan!u(6 /eri-an d,sis (a"/aan :en,/ar/i(al * "g-g I5 1
Ke!ang da0a( (er(angani6 lan!u(-an 0engaCasan. Per(i"/ang-an un(u- "engen(i-an ,/a( an(i-,nulsan !i-a + -e!ang (er-,n(r,l dan 0e"eri-saan neur,l,gis n,r"al a(au 0e"eri-saan neur,l,gis a/n,r"al
#.
na"un EEG n,r"al Penggunaan ,/a(&,/a( an(i -,nulsi Prinsi0 0ena(ala-saan 0er(a"a yai(u "enangani 0enye/a/ yang
"endasari sanga(la 0en(ing un(u- "en;ega -erusa-an ,(a- yang le/i /era(.Na"un6 a0a/ila 0enye/a/ yang "endasar -e!ang suli( un(u- di(angani dengan segera6 0erlu diinga( un(u- se;e0a(nya "enangani -e!ang agar (ida- (er!adi -erusa-an neur,l,gis yang /era(. Pada a-irnya6 -e!ang yang (er!adi "ung-in sa!a "en!adi suli( di(angani dengan ,/a(&,/a(an an(i -,nulsi a0a/ila 0enye/a/ u(a"a yang "endasar (ida- di(angani dengan /ai-. Tera0i aCal yang /isa di0erguna-an adala 0en,/ar/i(al dan :eni(,in
P,e!$+#+i') Penggunaan :en,/ar/i(al (ela la"a diangga0 se/agai yang u(a"a un(u-
"enangani -e!ang 0ada ne,na(us. Pe"/erian se;ara in(raena da0a( dila-u-an se;e0a(nya se(ela !alur in:us (ela (er0asang. K,nsen(arsi seru" da0a( di(en(u-an dengan sanga( ;e0a( dan d,sis yang le/i !au lagi da0a( di/eri-an a0a/ila di0erlu-an. A/s,r/si se;ara en(eral (er"asu- /ai-6 !adi "e"uda-an 0e"indaan an(ara ad"inis(rasi in(raena -e 0e"/erian se;ara ,ral. 4en,/ar/i(al di"e(a/,lis"e-an di e0ar6 seingga d,sis ru"a(an /iasanya arus dinai--an *&9 "g-g = -arena 0ada /e/era0a -asus as:i-sia6 /ayi arus "e"uli-an diri dari dis:ungsi e0ar a-u(. Hi0,(er"ia !uga "enurun-an "e(a/,lis"e 0en,/ar/i(al. Fe!i'$i! 4eni(,in "e"ili-i e:e-(ii(as yang sa"a dengan 0en,/ar/i(al se/agai (era0i aCal -e!ang ne,na(us. Na"un di-arena-an suli(nya "e"0er(aan-an d,sis (era0i :eni(,in6 0en,/ar/i(al le/i sering diguna-an se/agai (era0i aCal6 (eru(a"a 0ada -asus a-u(. Ke-urangan lain 0ada :eni(,in adala (ingginya 0,(ensi in(era-si dengan ,/a(&,/a(an yang /eri-a(an dengan 0r,(ein. Na"un6 d,sis aCal dari :eni(,in le/i renda resi-,nya un(u- "enye/a/-an e:e- sedasi di/anding-an :en,/ar/i(al. 4eni(,in /er;a"0ur -urang /ai- 0ada PH ne(ral dan !uga "enye/a/-an 0resi0i(a( !i-a diguna-an /ersa"a de(r,se6 !adi arus di/eri-an dengan !alur in(raena /e/as de(r,se. 4eni(,in "engguna-an !alur an(i -e!ang yang /er/eda dengan 0en,/ar/i(al6 :eni(,in "engalangi -anal na(riu" seingga "en;ega (e"/a-an neur,n /erulang.
Sedang-an
0en,/ar/i(al
"ening-a(-an
-e"a"0uan ini/isi. G. ASUHAN KEPERAWATAN PADA NEONATAL SEIZURE /. Pe!"kji! a. Da(a su/ye-(i: /. Iden(i(as Pasien "eli0u(i + na"a6 u"ur6 !enis -ela"in6 ala"a(6 na"a ,rang (ua6 u"ur ,rang (ua6 aga"a6 0endidi-an6 0e-er!aan 0. Ana"nesa dengan ,rang (ua 1 Keluan u(a"a +1 RiCaya( -esea(an se-arang Meng-a!i -,ndisi /ayi un(u- "enen(u-an 0e"eri-saan disa"0ing al asan da(ang.
;? RiCaya( -esea(an Lalu d? RiCaya( Prena(al Un(u- "enge(aui -eadaan /ayi saa( dala" -andungan. Peng-a!ian ini "eli0u(i+ a"il -e /era0a6 u"ur -ea"ilan6 AN@6 HPL6 dan HPHT e? RiCaya( In(rana(al Un(u- "enge(aui -eadaan /ayi saa( lair
Rea-si 0engisa0an dengan /a(as nilai n,r"al adala da0a( "engisa0
dengan /ai- 0ada ssa( "ene(e- a(au 0adassa( 0e"eri-saaan :isi-. Pada i0er/iliru/in 0engisa0an /ayi le"a <4arrer6 Halen6 #))$?. 3arna -uli(6 dengan nilai /a(as n,r"al "era "uda dan (ida- -e/iru&
g?
;. a?
/?
;?
d?
e?
/iruan Pe"eri-saan Sis(e"a(is '? Ke0ala + (erda0a( ;a0u( a(au (ida#? Mu-a + si"e(ris a(au (ida8? Ma(a + -,n!ung(ia 0u;a( a(au (ida-6 s;lera -uning a(au (ida1? Hidung + ada ;airan (au (ida-6 ada -,(,ran yang "enyu"/a( !alan na:as a(au (ida*? Telinga + si"e(ris a(au (ida- adan gangguan 0endengan a(au (ida-. =? Mulu( + ada lender a(au (ida-6 ada la/i,0ala(s-isi a(au (ida$? Leer + ada 0e"/esaran -elen!ar (ir,id a(au (ida9? Dada + -anan-iri si"(eris a(au 2? Peru( + -e"/ung a(au (ida')? Tali 0usa(+-ering a(au /asa6 ada -e"eraan6 /eng-a- a(au (ida''? Gene(alia La-i&la-i + (es(is suda (urun a(au /elu"
:? Re:le- (,ni- ne;Bila /ayi di(eng-ura0-an "a-a -e0ala /ayi a-an "enengada -e a(as dan /er0u(ar. d. Pe"eri-saan An(r,0,"e(ri + /a(as n,r"al 88&8* ;" Ling-ar -e0ala + /a(as n,r"al 8)&88 ;" Ling-ar dada + /a(as n,r"al #*))&8*)) gra" Bera( /adan + /a(as n,r"al 1*&*);" Pan!ang /adan e. Eli"inasi Pada 0e"eri-saan ini yang di-a!i an(ara lain eli"inasi urine dan "e-,niu" (eru(a"a 0ada #1 !a" 0er(a"a /ai- :re-uensi6 Carna dan -,ndisi eli"inasinya. Pada -eadaan n,r"al urine dan e"-,niu" suda -eluar 0ada #1 !a". 0ada -asus :esesnya se0er(i de"0ul urine /erCarna gela0. :. Da(a 0enun!ang a. Dara Glu-,sa Dara + Hi0,gli-e"ia "eru0a-an 0redis0,sisi -e!ang
Diagnosa Keperaatan
Hipertermia berhubungan dengan pros Risiko Trauma dengan faktor risiko penurunan kesadaran, penurunan koordinasi otot NOC : NOC : Thermoregulation Knowledge : Personal Safety Kriteria Hasil : Safety Behavior : Fall Prevention Suhu tuuh dalam rentang normal Safety Behavior : Fall occurance 'adi dan (( dalam rentang normal Safety Behavior : Physical Injury Tidak ada #eruahan warna kulit dan tidak Tissue Integrity: Skin and Mucous NIC : Memran Tem#erature (egulation Kriteria Hasil Monitor suhu minimal tia# ) jam Pasien tereas dari trauma !sik (encanakan monitoring suhu secara kontin NIC : Monitor T*$ nadi$ dan (( "nvironmental Management safety Monitor warna dan suhu kulit Sediakan lingkungan yang aman untuk #asien tanda%tanda hi#ertermi dan#enyakit hi#oter Identi!kasi keutuhan keamanan #asien$ sesuai dengan kondisi !sik dan Monitor fungsi kognitif #asien dan riwayat Tingkatkan intake cairan dan nutrisi Menghindarkan lingkungan yang erahaya Selimuti #asien untuk mencegah hilangnya Memasang side rail tem#at tidur ,jarkan #ada #asien cara mencegah keletih Mematasi #engunjung *iskusikan tentang #entingnya #engaturan Mengontrol lingkungan dari keisingan Beritahukan tentang indikasi terjadinya kel Memindahkan arang%arang yang da#at ,jarkan indikasi dari hi#otermi dan #enang memahayakan Berikan anti #iretik jika #erlu &
DAFTAR PUSTAKA
'. G,"ela6 Tri;ia. Lange Neonatology : Management, Procedures, n!"all Pro#lems, $iseases, $rugs.#))1. edisi *. NeC F,r- + Te M;graC&Hills #. G,rd,n B. Aery6 Mairi G. Ma;D,nald6 Mary M. K. Sesia6 Mar(a D. Mulle((6 M.D. A%ery&s neonatology : Pathophysiology And Management ' The Ne(#orn .#))*. edisi =. Piladel0ia+
Li00in;,(( 3illia"s
3il-ins 8. K,si" M. S,le6 Ari Funan(,6 Ri7alya DeCi6 Ga(,( IraCan San(,sa6 Ali Us"an. )u*u Ajar Neonatologi. #)'). %a-ar(a+ Badan Pener/i( IDAI.
1. NANDA In(ernasi,nal #)'#&#)'1. Diagn,sis Ke0eraCa(an . %a-ar(a . EG@.
